1. Бизнес Статистикийн үндэс
Сэдэв 1
Удиртгал ба өгөгдөл цуглуулах
© 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-1

2. Дэд сэдвүүд

Менежер хүн яагаад статистикийн талаар
мэдлэгтэй байх хэрэгтэй вэ?

Орчин үеийн статистикийн өсөлт ба хөгжил

Гол чухал тодорхойлолтууд

Дискрептив ба Аналитик статистик
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-2

3. Дэд сэдвүүд

Өгөгдөл яагаад хэрэгтэй вэ?

Өгөгдлийн төрөл ба эх үүсвэр

Судалгаа шинжилгээний загвар

Түүврийн аргуудын төрөл

(үргэлжлэл)
Шинжилгээний алдааны төрөл
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-3

4. Менежер хүн яагаад статистикийн
талаар мэдлэгтэй байх хэрэгтэй вэ?

Мэдээллийг хэрхэн зөв илэрхийлэх талаар
мэдэж авах

Түүвэр мэдээлэлд тулгуурлан нийдмийн
талаар хэрхэн дүгнэлт гаргахыг мэдэж авах

Процессийг хэрхэн сайжруулах талаар
мэдэж авах

Найдвартай таамаглалд хэрхэн хүрэхийг
мэдэж авах
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-4

5. Орчин үеийн статистикийн өсөлт
ба хөгжил
Оршин суугчдынхаа мэдээллийг
цуглуулах ЗГ-ын хэрэгцээ
Магадлалын онолын
математикийн хөгжил
Компьютерийн үүсэл
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-5

6. Гол чухал тодорхойлолтууд

Нийдэм (нийлбэр) гэдэг нь анхаарлын төвд
байгаа юмс үзэгдлийн цуглуулга юм.

Түүвэр гэдэг нь шинжилгээ
сонгогдсон нийдмийн хэсэг юм.

Үзүүлэлт гэдэг нь нийдмийн онцгой шинжийг
тодорхойлохын тулд тооцоологддог товч
хэмжигдэхүүн юм.

Статистик гэдэг нь түүврийн онцгой шинжийг
тодорхойлохын тулд тооцоологддог товч
хэмжигдэхүүн юм.
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
хийхээр
Chap 1-6

7. Нийдэм ба түүвэр
Нийдэм
Шинж тэмдгийг тодорхойлоход
үзүүлэлтийг ашиглах
Түүвэр
Шинж тэмдгийг
тодорхойлоход
статистикийг
ашиглах
Түүврээс нийдмийн талаарх таамаглал дэвшүүлэх
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-7

8. Статистикийн аргууд

Дискрептив статистик


Мэдээллийг цуглуулж, дүрслэх
Аналитик статистик

Зөвхөн
түүвэр
өгөгдөлд
нийдмийн талаар дүгнэлт
шийдвэр гаргах
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
тулгуурлан
болон/эсвэл
Chap 1-8

9. Дискрептив статистик

Өгөгдөл цуглуулах


Өгөгдлийг дүрслэх


e.g. Судалгаа
e.g. Хүснэгт болон графикаар
Өгөгдлийг тодорхойлох

e.g. Түүврийн дундаж=
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
∑X
i
n
Chap 1-9

10. Аналитик статистик

Үнэлгээ


e.g.: Түүврийн дундаж жинг
ашиглан нийдмийн дундаж
жинг үнэлэх
Таамаглал шалгах

e.g.: Нийдмийн дундаж жин
120 паунд гэсэн нотолгоог
шалгах
Түүврийн үр дүнд тулгуурлан нийдмийн
талаар дүгнэлт болон/эсвэл шийдвэр гаргах
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-10

11. Бидэнд яагаад өгөгдөл
хэрэгтэй вэ?

Судалгааг мэдээллээр хангах

Сургалтыг мэдээллээр хангах

Бүтээгдэхүүн
үйлчилгээний
гүйцэтгэлийг хэмжих

Стандартад нийцэж буй эсэхийг үнэлэх

Үйл явцын альтернатив замыг томъёолоход
туслах

Сониуч зангаа дарах
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
процессийн
Chap 1-11

12. Мэдээллийн эх үүсвэр
Анхдагч
Хоёрдогч
Мэдээлэл
цуглуулах
Мэдээлэл дамжуулах
Ажиглалт
Судалга
а
Хэвлэж эсвэл
электроноор
Туршилт
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-12

13. Өгөгдлийн төрөл
D a ta
C a te g o r ic a l
( Q u a l it a t iv e )
N u m e r ic a l
(Q u a n tita tiv e )
D is c r e te
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
C o n tin u o u s
Chap 1-13

14. Судалгааны загвар

Хариулт авах зохистой аргыг сонгох

Найдвартай анхдагч арга




Хувийн ярилцлага
Утсаар ярилцлага хийх
И-Мэйл судалгаа
Найдвар багатай автомат сонголтын арга (нийдмийн
тухай дүгнэлт гаргахад зохистой биш)




Телевизийн мэдээлэл
Интернетийн мэдээлэл
Сонин сэтгүүлд хэвлэгдсэн мэдээлэл
Бүтээгдэхүүн үйлчилгээний санал асуулгын хуудас
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-14

15. Судалгааны загвар

Өргөн хүрээний категориудыг тодорхойлох


Сэдэвтэй
холбоотой
давхцаагүй категориуд
бүрэн
хэмжээний
Асуултуудаа нямбай боловсруулах


(үргэлжлэл)
Асуултууд хоёрдмол утгагүй тодорхой байх. Бүх
хүн ижил утгатай ойлгохуйц байх.
Судалгааг тестлэх

Оролцогчдын жижиг бүлэг дээр урьдчилсан
туршилтын тестийн судалгаа явуулж үргэлжлэх
хугацаа болон тодорхой байдлыг үнэлэх
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-15

16. Судалгааны загвар

(үргэлжлэл)
Судалгааны нүүр хэсгийг бичих




Судалгааны зорилго, зорилтыг тодорхойлох
Хариултын ач холбогдлыг тайлбарлах
Асуугдагч этгээдийн нэрийг нууцлах баталгаагаар
хангах
Асуугдагчийн оролцоонд урамшуулал санал болгох
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-16

17. Түүвэр хийх шалтгаан

Цаг хугацаа хэмнэх

Зардал хэмнэх

Төвөг багатай ба илүү үр ашигтай
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-17

18. Түүврийн аргын төрлүүд
Түүврүүд
Магадлалт бус
түүврүүд
Магадлалт түүврүүд
Энгийн
түүвэр
Үзэл бодолд
тулгуурласан
Давхраатай
Зүсэм
Квот
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Кластер
Системийн
Chap 1-18

19. Магадлалт түүвэр

Эх олонлогийн хэсэг ба гишүүн бүр түүвэрт
орох магадлал ижил байж санамсаргүйгээр
сонгогддог.
Магадлалт түүврүүд
Энгийн
санамсаргүй
Системийн
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Давхраатай
Кластер
Chap 1-19

20. Энгийн санамсаргүй түүвэр

Нийдмийн нэгж
боломжтой байна

Сонголт нь буцаалттай болон буцаалтгүй байж
болно.

Түүвэр нь санамсаргүй тоон хүснэгтээс эсвэл
компьютерийн санамсаргүй тоон үүсгүүрээс
олдож болно.
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
бүр
ижил
сонгогдох
Chap 1-20

21. Системийн түүвэр

Түүврийн хэмжээ: n

N гишүүнтэй нийдмийг
бүлгүүдэд хуваах: k=N/n

1-р бүлгээс 1 гишүүнийг санамсаргүйгээр
сонгоно

Энэ мэтчилэн k-р гишүүн бүрийг сонгоно
k
гишүүнтэй
N = 64
n=8
k=8
Нэгдүгээр
бүлэг
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-21

22. Давхраатай түүвэр

Нийдмийг зарим нийтлэг шинж тэмдгээр нь
хоёр ба түүнээс дээш бүлэгт хуваасан байна.

Энгийн санамсаргүй түүвэр бүлэг бүрээс
сонгогдоно.

Хоёр ба түүнээс олон түүврүүд нэг бүлэгт
нэгтгэгдэнэ
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-22

23. Кластер түүвэр

Нийдэм нь нийдмийг төлөөлөх хэд хэдэн
багцад /кластер/ хуваагдана.

Багц бүрээс энгийн санамсаргүй түүврийг
сонгоно

Түүвэр нь нэг багцад нэгдэнэ
Нийдэм 4
кластерт
хуваагдан
а
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-23

24. Давуу болон сул тал

Энгийн санамсаргүй түүвэр ба системийн
түүвэр



Давхраатай түүвэр


Ашиглахад энгийн
Нийдмийн гол шинж тэмдгийг төлөөлөх чадвар муу
Нийдмийн бүх гишүүдийг төлөөлөх баталгаатай
Кластер түүвэр


Зардлын хувьд илүү үр ашигтай
Бүтээмж
муутай
(ижил
түвшинд
нарийн
тодорхойлохын тулд илүү их түүвэр шаардлагатай)
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-24

25. Судалгааны ашиг тусыг үнэлэх






Судалгааны зорилго юу вэ?
Судалгаа магадлалт түүвэрт тулгуурлаж байгаа
юу?
Хамрах хүрээний алдаа – тохирох бүтэц
Хариултгүй байх алдаа – follow up
Хэмжилтийн алдаа – сайн асуулт сайн хариулт
олдог
Түүврийн алдаа – үргэлж байдаг
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-25

26. Судалгааны алдааны төрөл

Хамрах хүрээний алдаа

Хариултгүй байх алдаа

Нийдмээс
хасах
Түүврийн алдаа

Хэмжилтийн алдаа
Мөрдөж
лавлах
Түүврээс түүвэрт
ялгаатай
боломжтой байх
Муу асуулт!
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-26

27. Сэдвийн дүгнэлт




Менежерүүд яагаад статистикийн талаар мэдэх
шаардлагатай талаар ярилцсан
Орчин үеийн статистикийн өсөлт ба хөгжлийн
талаар хэлэлцсэн
Дескриптив болон аналитик статистикийн
тухай ойлголтыг авч үзсэн
Өгөгдлийн ач холбогдлыг хэлэлцсэн
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-27

28. Сэдвийн дүгнэлт




(үргэлжлэл)
Өгөгдлийн янз бүрийн төрөл ба эх үүсвэрийг
тодорхойлж дүрсэлсэн
Судалгааны загварыг хэлэлцсэн
Түүвэрлэлтийн аргуудын төрлүүдийг хэлэлцсэн
Судалгааны алдааны янз бүрийн төрлүүдийг
дүрсэлсэн
Basic Business Statistics, 8e © 2002 Prentice-Hall, Inc.
Chap 1-28