Dệt may XKVN

1. Lêi Më ®Çu
Bíc sang thÕ kØ 21 xu thÕ quèc tÕ ho¸ ngµy cµng m¹nh
mÏ, ph©n c«ng lao ®éng ngµy cµng s©u s¾c, hÇu hÕt c¸c
quèc gia ®Òu më cöa nÒn kinh tÕ ®Ó tËn dông triÖt ®Ó
hiÖu qu¶ lîi thÕ so s¸nh cña níc m×nh.
ViÖt Nam ®ang trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh thùc
hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc th× ngµnh
dÖt may lµ mét ngµnh ®ãng vai trß quan träng kh«ng
thÓ thiÕu trong c«ng cu«c x©y dùng ®Êt níc ®i lªn chñ
nghÜa x· héi. Bªn c¹nh vai trß cung cÊp hµng ho¸ cho
thÞ trêng trong níc, ngµnh dÖt may hiÖn nay ®· v¬n ra
c¸c thÞ trêng níc ngoµi, ngµy cµng gi÷ vÞ trÝ quan
träng trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. S¶n phÈm cña ngµnh
hiÖn nay ngµy cµng ®a d¹ng phong phó, kh¶ n¨ng c¹nh
tranh cao trªn thÞ trêng, thu ®îc mét nguån ngo¹i tÖ
lín cho ®Êt níc. Víi tèc ®é t¨ng trëng vµ kh¶ n¨ng më
réng xuÊt khÈu cña ngµnh, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· nhËn
thÊy cÇn thóc ®Èy h¬n n÷a xuÊt khÈu dÖt may vµ c¸c
mÆt hµng kh¸c v× ®ã lµ gi¶i ph¸p tèt nhÊt cho nÒn
kinh tÕ cña níc ta. Nhµ níc ®· kÞp thêi cã nh÷ng quy
®Þnh nh»m t¹o thuËn lîi cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu,
cô thÓ lµ chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ theo híng thÞ
trêng më, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ vµ ®Èy m¹nh c«ng
nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. ChÝnh nhê nh÷ng
chÝnh s¸ch vµ nh÷ng quy ®Þnh míi ®ã ®· ®a l¹i cho
ngµnh dÖt may nh÷ng ®éng lùc vµ ®Þnh híng ph¸t triÓn
-1-

2. míi.
Trong thêi gian qua, ngµnh dÖt may ViÖt Nam tuy cha
h¼n lµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ nhng còng ®ñ ®Ó chøng tá lµ
mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña ®Êt níc. Tõ n¨m 1995
tíi nay, s¶n lîng xuÊt khÈu còng nh s¶n lîng s¶n xuÊt
cña ngµnh kh«ng ngõng t¨ng, ®Æc biÖt ®Õn n¨m 2003 nµy
ngµnh dÖt may ®· ®¹t thµnh tùu kh¸ ®¸ng kÓ, kim ng¹ch
xuÊt khÈu trong 10 th¸ng ®Çu n¨m ®øng ®Çu trong c¸c
mÆt hµng xuÊt khÈu vît qua c¶ dÇu khÝ.
Víi xu híng ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña ngµnh dÖt may
ViÖt Nam trong m«i trêng kinh tÕ thÕ giíi nhiÒu biÕn
®éng th× ®©y chÝnh lµ mét sù kiÖn ®¸ng mõng cña ngµnh
trong thêi gian qua. Tríc nh÷ng thµnh qu¶ to lín ®¸ng
tù hµo ®ã, t¸c gi¶ ®· chän ®Ò tµi: "Thùc tr¹ng, ®Þnh
híng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ngµnh dÖt may xuÊt khÈu
ViÖt Nam" víi môc ®Ých ph©n tÝch thùc tr¹ng cña ngµnh
dÖt may ViÖt Nam, xu híng cña thÞ trêng dÖt may thÕ
giíi ®¸nh gi¸ nh÷ng thuËn l¬Þ khã kh¨n cña ngµnh dÖt
may trong t×nh h×nh hiÖn nay tõ ®ã ®a ra c¸c biÖn
ph¸p thÝch hîp ®Ó n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña mÆt
hµng nµy.
Kho¸ luËn tèt nghiÖp tËp trung nghiªn cøu thùc tr¹ng
n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cña ngµnh dÖt may ViÖt
Nam trong nh÷ng n¨m qua, t×nh h×nh tiªu thô hµng dÖt
may trªn thÞ trêng thÕ giíi. §ång thêi ph©n tÝch
nh÷ng t¸c ®éng cña c¸c chÝnh s¸ch quèc gia vµ m«i tr-
-2-

3. êng quèc tÕ, ®Æt ngµnh dÖt may cña ViÖt Nam trong xu
thÕ toµn cÇu ho¸ kÕt hîp víi ®¸nh gi¸ n¨ng lùc s¶n
xuÊt vµ xuÊt khÈu cña mét sè s¶n phÈm dÖt may phæ
biÕn cña ViÖt Nam nh hµng dÖt kim, dÖt thoi, hµng may
s½n, b«ng…Nh÷ng s¶n phÈm kh¸c cña ngµnh dÖt may nh
hµng dÖt kü thuËt...sÏ kh«ng lµ ®èi tîng nghiªn cøu
cña luËn v¨n nµy.
Víi ph¬ng ph¸p duy vËt biÖn chøng, so s¸nh, tæng hîp
ph©n tÝch, kÕt hîp nh÷ng kÕt qu¶ thèng kª víi sù vËn
dông lý luËn lµm s¸ng tá nh÷ng vÉn ®Ò nghiªn cøu. H¬n
n÷a, kho¸ luËn tèt nghiÖp cßn vËn dông c¸c quan ®iÓm,
®êng lèi ph¸t triÓn chÝnh s¸ch kinh tÕ cña §¶ng vµ
Nhµ níc ®Ó kh¸i qu¸t, hÖ thèng vµ kh¼ng ®Þnh c¸c kÕt
qu¶ nghiªn cøu.
Kho¸ luËn tèt nghiÖp gåm ba ch¬ng
Ch¬ng I - "Kh¸i qu¸t vÒ ngµnh dÖt may xuÊt khÈu
ViÖt Nam vµ thÞ trêng tiªu thô hµng dÖt may thÕ giíi"
kh¸i qu¸t chung vÒ ngµnh dÖt may xuÊt khÈu ViÖt Nam,
qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh, nh÷ng lîi thÕ mµ
ngµnh cã ®îc, vai trß vÞ trÝ ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc
d©n. Ph©n tÝch t×nh h×nh nhËp khÈu hµng dÖt may cña
mét sè thÞ trêng nhËp khÈu chÝnh nh NhËt, Mü, EU.
Ch¬ng III - "Ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cña
ngµnh dÖt may xuÊt khÈu ViÖt nam" sÏ ph©n tÝch cô thÓ
vÒ thùc tr¹ng c¬ së s¶n xuÊt, m¸y mãc thiÕt bÞ, c«ng
nghÖ, s¶n lîng, mÆt hµng, h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt
-3-

4. hµng dÖt may xuÊt khÈu. Ph©n tÝch thùc tr¹ng xuÊt
khÈu cña ngµnh th«ng qua ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kim ng¹ch
xuÊt khÈu, chñng lo¹i mÆt hµng, vµ thÞ trêng xuÊt
khÈu cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam. Tõ ®ã ®¸nh gi¸ n¨ng
lùc c¹nh tranh cña ngµnh, thÊy ®îc ®iÓm m¹nh, ®iÓm
yÕu, c¬ héi mµ ngµnh cã ®îc vµ nh÷ng th¸ch thøc mµ
ngµnh ®ang vµ sÏ ph¶i ®¬ng ®Çu trong hiÖn t¹i vµ
trong thêi gian tíi.
Ch¬ng III - "C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao n¨ng
lùc c¹nh tranh cña hµng dÖt may xuÊt khÈu ViÖt Nam"
qua viÖc ®¸nh gi¸ s¬ bé vÒ xu híng chuyÓn dÞch viÖc
s¶n xuÊt hµng dÖt may trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi,
nhu cÇu héi nhËp cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam, nh÷ng
®Þnh híng, môc tiªu ph¸t triÓn cña ngµnh trong t¬ng
lai sÏ ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p cÇn thiÕt cho ngµnh dÖt
may ViÖt Nam ®Ó th¸o gì nh÷ng khã kh¨n tríc m¾t, t¹o
m«i trêng thuËn lîi cho s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng
dÖt may, khuyÕn khÝch vµ më réng thÞ trêng xuÊt khÈu,
n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cho ngµnh dÖt may ®Ó
ngµnh trë thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän trong
giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i
ho¸ ®Êt níc.
Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o
trêng ®¹i häc Ngo¹i Th¬ng, nh÷ng ngêi ®· truyÒn ®¹t
rÊt nhiÒu kiÕn thøc bæ Ých vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi
cho em suèt qu¸ tr×nh häc tËp t¹i Trêng. §Æc biÖt xin
-4-

5. bµy tá lßng biÕt ¬n s©u s¾c ®Õn ThÇy gi¸o NguyÔn
Quang HiÖp, ngêi ®· nhiÖt t×nh híng dÉn, ®éng viªn em
hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy.
Ch¬ng I
Kh¸i qu¸t vÒ ngµnh dÖt may xuÊt khÈu ViÖt Nam
I. Vµi nÐt vÒ ngµnh dÖt may xuÊt khÈu ViÖt Nam
1.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ngµnh
HiÖn nay ngµnh dÖt may trªn thÕ giíi ®· ®¹t ®îc
nh÷ng thµnh tùu vît bËc ®ã chÝnh lµ thµnh qu¶ ®¸ng tù
hµo cña qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tõ thêi xa
xa cña ngµnh nµy trªn thÕ giíi. Mèc lÞch sö ®¸nh dÊu
sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña ngµnh dÖt may lµ vµo thÕ kØ
18 khi m¸y dÖt ra ®êi ë níc Anh vµ tõ ®ã søc lao ®éng
®· ®îc thay b»ng m¸y mãc nªn n¨ng suÊt dÖt v¶i t¨ng
-5-

6. cha tõng thÊy trong lÞch sö loµi ngêi. Vµ b¾t ®Çu tõ
khi cuéc c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp diÔn ra th× c¸c thµnh
tùu khoa häc kÜ thuËt ®îc chuyÓn giao vµ cã mÆt ë
nhiÒu níc trªn thÕ giíi. Kinh tÕ ®êi sèng x· héi ngµy
cµng ph¸t triÓn th× nhu cÇu ¨n mÆc kh«ng chØ dõng l¹i
ë chç chØ ®Ó phôc vô cho viÖc b¶o vÖ c¬ thÓ, søc khoÎ
con ngêi mµ cßn ®Ó lµm ®Ñp thªm cho cuéc sèng.
ë ViÖt Nam, mÆc dï lµ mét níc l¹c hËu, kÐm ph¸t
triÓn nhng so víi ngµnh dÖt may trªn thÕ giíi th×
còng cã rÊt nhiÒu ®iÓm næi bËt. Tríc ®©y, vµo thêi
phong kiÕn khi m¸y mãc, khoa häc kÜ thuËt cha ph¸t
triÓn ë níc ta th× ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®· h×nh
thµnh tõ ¬m t¬, dÖt v¶i víi h×nh thøc ®¬n gi¶n th« s¬
nhng mang ®Çy kÜ thuËt tinh s¶o vµ cã gi¸ trÞ rÊt
cao. Sau ®ã ¬m t¬ dÖt v¶i ®· trë thµnh mét nghÒ
truyÒn thèng cña ViÖt Nam ®îc truyÒn tõ ®êi nµy qua
®êi kh¸c nhê vµo nh÷ng ®«i bµn tay khÐo lÐo cña ngêi
phô n÷ ViÖt Nam. Dï nh÷ng c«ng viÖc ®ã rÊt gi¶n ®¬n
nhng chÝnh nh÷ng nghÒ truyÒn thèng nµy ®· t¹o ra mét
phong c¸ch rÊt riªng cho ngµnh dÖt may ViÖt Nam ta mµ
kh«ng mét níc nµo cã ®îc.
Ngµnh dÖt may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam b¾t ®Çu ph¸t
triÓn tõ nh÷ng n¨m 1958 ë miÒn B¾c vµ ®Õn n¨m 1970 ë
miÒn Nam, nhng m·i tíi n¨m 1975 khi ®Êt níc thèng
nhÊt, ngµnh dÖt may míi ®îc æn ®Þnh. Nhµ m¸y ®îc h×nh
thµnh ë 3 miÒn: miÒn B¾c, miÒn Trung vµ miÒn Nam. C¸c
-6-

7. nhµ m¸y nµy ®· thu hót vµ gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm
cho hµng v¹n lao ®éng. Khi ®Êt níc võa tho¸t khái ¸ch
thèng trÞ, ®ang cßn trong t×nh tr¹ng kinh tÕ tr× trÖ
kÐm ph¸t triÓn th× c¸c nhµ m¸y cña ngµnh ®ãng mét vai
trß rÊt to lín ®èi víi ®Êt níc.
Lóc ®Çu, c¸c nhµ m¸y chØ s¶n xuÊt hµng ho¸ ®Ó phôc
vô nhu cÇu trong níc. S¶n lîng s¶n xuÊt ra kh«ng
nhiÒu v× lóc ®ã m¸y mãc, thiÕt bÞ cßn l¹c hËu, toµn
lµ nh÷ng m¸y cò nhËp tõ c¸c níc x· héi chñ nghÜa, h¬n
n÷a tr×nh ®é qu¶n lý còng cßn rÊt h¹n chÕ. Ngay c¶
hµng s¶n xuÊt ®Ó phôc vô cho nhu cÇu trong níc còng
kh«ng ®¸p øng ®ñ yªu cÇu vÒ chÊt lîng, mÉu m· cßn
nghÌo nµn Ýt ái.
Thêi k× tõ n¨m 1975 ®Õn n¨m 1985 nÒn kinh tÕ níc ta
ho¹t ®éng theo c¬ chÕ tËp trung bao cÊp, ®Çu vµo vµ
®Çu ra cña s¶n xuÊt ®îc cung øng theo chØ tiªu cña
Nhµ níc, viÖc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý theo ngµnh khÐp kÝn
vµ híng vµo nhu cÇu tiªu dïng néi ®Þa lµ chÝnh cßn
xuÊt khÈu trong giai ®o¹n nµy chØ thùc hiÖn trong
khu«n khæ HiÖp ®Þnh vµ NghÞ ®Þnh th cña níc ta kÝ kÕt
víi khu vùc §«ng ¢u - Liªn X« tríc ®©y. Do ®ã ngµnh
dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu ®i níc ngoµi chñ yÕu lµ
sang thÞ trêng Liªn X« vµ thÞ trêng §«ng ¢u. Tuy
nhiªn, hµng xuÊt khÈu chñ yÕu lµ gia c«ng hµng b¶o hé
lao ®éng cho hai thÞ trêng nµy víi nguyªn liÖu, thiÕt
bÞ do hä cung cÊp. S¶n lîng dÖt may cho tíi n¨m 1980
-7-

8. ®¹t 50 triÖu s¶n phÈm c¸c lo¹i, 80% xuÊt sang Liªn X«
cßn l¹i lµ §«ng ¢u vµ khu vùc II.
§Õn cuèi n¨m 1990, khi hÖ thèng c¸c níc x· héi chñ
nghÜa bÞ tan r·, níc ta r¬i vµo thÕ hoµn toµn c« lËp
so víi nhiÒu níc lín m¹nh kh¸c, thÞ trêng xuÊt khÈu
bÞ ¶nh hëng m¹nh mÏ. NÒn kinh tÕ níc ta trë nªn ®×nh
trÖ, thÊt nghiÖp t¨ng, nhiÒu xÝ nghiÖp bÞ ®ãng cöa,
ngµnh dÖt may còng kh«ng tho¸t khái t×nh tr¹ng nµy.
Cïng thêi gian ®ã §¶ng vµ Nhµ níc ta b¾t ®Çu chÝnh
s¸ch ®æi míi nÒn kinh tÕ, chuyÓn ®æi tõ kinh tÕ bao
cÊp sang c¬ chÕ qu¶n lý tù h¹ch to¸n kinh doanh x·
héi chñ nghÜa. Thêi k× nµy, ngµnh dÖt may gÆp nhiÒu
khã kh¨n ph¶i ®èi mÆt víi viÖc: thiÕu vèn, thiÕu c«ng
nghÖ, ®Æc biÖt thiÕu ®èi t¸c ®Çu mèi tiªu thô hµng
ho¸. Trong nhiÒu n¨m qua ngµnh ®· ph¶i ®a ra nhiÒu
chiÕn lîc, biÖn ph¸p ®Ó duy tr× s¶n xuÊt, ®¶m b¶o
cung cÊp s¶n phÈm cho thÞ trêng néi ®Þa ®¸p øng nhu
cÇu tiªu dïng ®ång thêi tù lo vèn ®æi míi thiÕt bÞ,
t¨ng cêng thiÕt bÞ chuyªn dïng, ¸p dông khoa häc kÜ
thuËt tiªn tiÕn, hoµn thiÖn dÇn hÖ thèng qu¶n lÝ tæ
chøc…
Giai ®o¹n 1990 - 1995 nhê cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn
kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ®· t¹o ®iÒu kiÖn
thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may ViÖt
Nam. MÆc dï ph¸t triÓn chËm h¬n so víi c¸c níc l¸ng
giÒng Ch©u ¸, nhng ngµnh ®· tù ®øng dËy v¬n lªn, ph¸t
-8-

9. triÓn mét c¸ch ®Çy Ên tîng. Bíc ®Çu n¨m 1993 kim
ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 350 triÖu USD vµ ®Õn cuèi n¨m
1997 xuÊt khÈu ®¹t 1,35 tû USD. Kh«ng dõng l¹i ë con
sè nµy, hµng dÖt may xuÊt khÈu ®· trë thµnh mét trong
10 mÆt hµng xuÊt khÈu mòi nhän cña ViÖt Nam n»m trong
chiÕn lîc ph¸t triÓn CNH, H§H cña ®Êt níc trong thêi
gian tíi.
N¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t 2,75 tû USD,
trong 8 th¸ng ®Çu n¨m 2003 nµy kim ng¹ch xuÊt khÈu
®¹t ®îc xÊp xØ 2,597 tû USD vµ dù kiÕn ®Õn cuèi n¨m
2003 kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may sÏ ®¹t ®îc 3,5
tû USD. Víi tèc ®é t¨ng m¹nh cña c«ng nghiÖp dÖt may
níc ta hiÖn nay, c¸c chuyªn gia cã thÓ kh¼ng ®Þnh
ngµnh dÖt may cã thÓ ®¹t môc tiªu 4,5 - 5 tû USD xuÊt
khÈu vµo n¨m 2005 vµ ®Õn n¨m 2010 lµ 8 tû USD.
(Nguån: Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam sè 143 - ngµy 2
th¸ng 8 n¨m 2003).
C¸c mÆt hµng dÖt may xuÊt khÈu còng t¬ng ®èi phong
phó, ®a d¹ng, mÉu m· dÇn dÇn ®îc c¶i tiÕn ®¸p øng ®îc
nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng trong vµ ngoµi níc. Bíc
®Çu, ngµnh dÖt may ViÖt Nam ®· cã tªn tuæi trªn mét
sè thÞ trêng lín trªn thÕ giíi: EU, MÜ, NhËt…t¹o
nguån thu ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ cho ®Êt níc.
§Æc biÖt ngµy 23 th¸ng 4 n¨m 2001 Thñ tíng ChÝnh Phñ
®· phª duyÖt chiÕn lîc ph¸t triÓn ngµnh dÖt may ®Õn
n¨m 2010 theo Q§ sè 55/2001/Q§-TTg. Víi chiÕn lîc nµy
-9-

10. ngµnh dÖt may cã nhiÒu c¬ héi míi ®Ó ph¸t triÓn ®ã
lµ: ChÝnh phñ cã nhiÒu chÝnh s¸ch ®Çu t hç trî,
khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
nh ®îc hëng u ®·i vÒ tÝn dông ®Çu t, ®îc Ng©n hµng
®Çu t vµ ph¸t triÓn, c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc
doanh b¶o l·nh hoÆc cho vay tÝn dông xuÊt khÈu, cho
vay ®Çu t më réng s¶n xuÊt kinh doanh víi l·i suÊt u
®·i, ®îc hëng thuÕ thu nhËp u ®·i 25%. HiÖn nay,
ngµnh dÖt may xuÊt khÈu ViÖt Nam ®ang tõng bíc ®æi
míi ®Ó héi nhËp vµo xu thÕ toµn cÇu ho¸ cña c¶ thÕ
giíi.
2.Lîi thÕ ph¸t triÓn cña ngµnh dÖt may xuÊt khÈu
ViÖt Nam
Thùc tÕ cho thÊy trong vµi n¨m gÇn ®©y quÇn ¸o, s¶n
phÈm cña ngµnh dÖt may do c¸c c¬ së trong níc s¶n
xuÊt, chÊt lîng ngµy cµng ®îc n©ng cao, mÉu m· phong
phó ®a d¹ng, tiªu thô víi khèi lîng lín trªn thÞ tr-
êng. NhiÒu ngêi tiªu dïng ®· nhËn xÐt: trong khi chÊt
lîng hµng ho¸ kh«ng kÐm hµng ngo¹i th× kiÓu d¸ng vµ
mÉu m· l¹i phï hîp h¬n, gi¸ c¶ rÎ h¬n. Nh÷ng thµnh
tùu mµ ngµnh dÖt may xuÊt khÈu ®· ®¹t ®îc trong thêi
gian gÇn ®©y chñ yÕu lµ nhê vµo nhiÒu yÕu tè thuËn
lîi s½n cã cña ViÖt Nam.
Víi sè d©n trªn 80 triÖu ngêi, tû lÖ n÷ giíi l¹i rÊt
lín, ®ã lµ ®éi ngò lao ®éng rÊt phï hîp cho ngµnh dÖt
may, mét ngµnh ®ßi hái sù tØ mØ khÐo lÐo, cÇn mÉn.
- 10 -

11. Ngêi d©n ViÖt Nam ®Æc biÖt lµ phô n÷ ViÖt Nam næi
tiÕng lµ nh÷ng ngêi siªng n¨ng chuyªn cÇn, th«ng
minh, nhanh nhÑn th¸o v¸t, lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho
ngµnh dÖt may ViÖt Nam. ë ViÖt Nam gi¸ nh©n c«ng thÊp
ë møc díi 2,5 USD/giê (thuéc lo¹i thÊp nhÊt trong khu
vùc). Chi phÝ ®Çu t thÊp nhê cã s½n nhµ xëng cho thuª
víi gi¸ rÎ cña c¸c tæ chøc Nhµ níc vµ tiÕp cËn ®îc
nhiÒu chñng lo¹i thiÕt bÞ c¬ b¶n kh«ng ®¾t tiÒn míi
còng nh ®· qua sö dông cña mét sè níc th× chi phÝ s¶n
xuÊt dÖt may cña ViÖt Nam lµ thÊp 0,08 USD
(cfsx/phót) (CFSX: chi phÝ s¶n xuÊt) thÊp h¬n møc
b×nh qu©n lµ 0,13 USD b»ng chi phÝ s¶n xuÊt ë
Banglades, thÊp h¬n so víi Trung Quèc (0,09 USD ).
B¶ng gi¸ thµnh s¶n xuÊt tÝnh theo c¸c níc
Chi phÝ s¶n xuÊt (USD)
Níc (kh«ng gåm chi phÝ vËn Xu híng
chuyÓn)
Trung
0,09 æn ®Þnh
Quèc
- 11 -

12. Hång K«ng 0,19 æn ®Þnh
Th¸i Lan 0,16 T¨ng
§µi Loan 0,2 T¨ng m¹nh
Indonesi 0,10 æn ®Þnh
ViÖt Nam 0,08 æn ®Þnh
Trung
0,13
B×nh
Nguån: Ph©n tÝch chi phÝ s¶n xuÊt SECO, 2001
Ngµnh dÖt may lµ ngµnh kh«ng ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu
vèn ®Çu t lín. §Ó cã thÓ x©y dùng chç lµm viÖc cho
ngµnh dÖt may th× vèn bá ra kh«ng nhiÒu vµ thu håi
vèn còng kh¸ nhanh. §èi víi ViÖt Nam mét quèc gia cßn
nhiÒu khã kh¨n vÒ vèn ®Çu t th× ®©y lµ mét ngµnh rÊt
thÝch hîp ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. Còng chÝnh v× thÕ mµ
c¸c c¬ së s¶n xuÊt dÖt may xuÊt khÈu ngµy cµng t¨ng
vµ ph¸t triÓn m¹nh.
Ngoµi ra, c¸c c«ng ty trong khu vùc ®ãng mét vai trß
quan träng trong viÖc cung cÊp c¸c mèi liªn kÕt
marketing thiÕt yÕu víi thÞ trêng tiªu thô vµ cung
cÊp gÇn nh toµn bé nguyªn liÖu cÇn thiÕt. C¸c ®èi t¸c
th¬ng m¹i khu vùc Ch©u ¸ vµ liªn minh Ch©u ¢u (EU) ®·
®em ®Õn cho ViÖt Nam nh÷ng c¬ héi rÊt lín trong viÖc
tiÕp cËn thÞ trêng níc ngoµi, ®iÒu nµy ý nghÜa rÊt
quan träng ®èi víi ViÖt Nam trong bèi c¶nh héi nhËp
kinh tÕ quèc tÕ.
Tuy nhiªn, nãi vËy kh«ng ph¶i ngµnh dÖt may cña ViÖt
Nam hoµn toµn chØ cã thuËn lîi trªn con ®êng ph¸t
- 12 -

13. triÓn. Trong giai ®o¹n hiÖn nay nÒn kinh tÕ c¸c níc
®ang bÞ gi¶m sót, thÞ trêng bÞ co hÑp l¹i, ngµnh dÖt
may bÞ chÞu nhiÒu ¶nh hëng lín cña nÒn kinh tÕ thÕ
giíi. H¬n n÷a, ngµnh dÖt may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam
hiÖn nay vÉn cßn nhiÒu yÕu kÐm nh vÊn ®Ò vÒ n¨ng lùc
s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp cßn nhá bÐ c¶ vÒ quy m« lÉn
c«ng suÊt, chÊt lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cha thËt sù
®em l¹i uy tÝn cho doanh nghiÖp, tr×nh ®é c«ng nghÖ
cña ngµnh cßn l¹c hËu so víi c¸c níc trong khu vùc tõ
10 ®Õn 20 n¨m, nguyªn phô liÖu cho s¶n xuÊt cung cÊp
kh«ng æn ®Þnh, cã rÊt nhiÒu nguyªn phô liÖu mµ trong
níc kh«ng s¶n xuÊt ®îc nªn chñ yÕu dùa vµo nhËp khÈu,
v× vËy gi¸ thµnh so víi c¸c níc trong khu vùc cßn cao
h¬n rÊt nhiÒu.
Víi nh÷ng yÕu kÐm cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam hiÖn
nay ®· lµm gi¶m søc c¹nh tranh cña mÆt hµng nµy trªn
thÞ trêng trong khu vùc vµ trªn thÞ trêng quèc tÕ do
®ã ngµnh ®ang nç lùc ®Çu t, ®a ra c¸c biÖn ph¸p nh»m
t¨ng cêng søc c¹nh tranh vµ kh¼ng ®Þnh uy tÝn mÆt
hµng dÖt may cña ViÖt Nam ë thÞ trêng trong vµ ngoµi
níc.
3.VÞ trÝ vµ vai trß cña xuÊt khÈu dÖt may ®èi víi sù
ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Ngµnh dÖt may ®· t¹o ra s¶n phÈm rÊt quan träng
kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi cuéc sèng cña mçi ngêi. Trong
10 n¨m qua ngµnh dÖt may xuÊt khÈu ®· trë thµnh mét
- 13 -

14. ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän trong nÒn kinh tÕ quèc
d©n, cã nh÷ng bíc tiÕn bé vît bËc trong lÜnh vùc xuÊt
khÈu víi tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n lµ 24,8%/n¨m, v-
ît lªn ®øng ë vÞ trÝ thø nhÊt trong c¶ níc vÒ kim
ng¹ch xuÊt khÈu, vît c¶ qua ngµnh dÇu khÝ. MÆt hµng
dÖt may ®· trë thµnh mét trong 10 mÆt hµng xuÊt khÈu
chñ lùc cña ViÖt Nam trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh
tÕ, gãp phÇn thóc ®Èy nhanh tù do ho¸ th¬ng m¹i. MÆc
dï hiÖn nay ngµnh dÖt may ViÖt Nam cßn nhiÒu ®iÓm yÕu
kÐm, bÊt cËp nhng còng cã ý nghÜa to lín ®èi víi sù
t¨ng trëng kinh tÕ ViÖt Nam trong thêi gian qua. XuÊt
khÈu dÖt may t¨ng lªn t¹o ®µ cho c¸c doanh nghiÖp më
réng s¶n xuÊt gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm
cho ®éi ngò lao ®éng d thõa ngµy cµng t¨ng m¹nh cña
ViÖt Nam. H¬n 10 n¨m qua ngµnh ®· thu hót h¬n nöa
triÖu lao ®éng trong c¶ níc. MÆt kh¸c nhê cã sù t¨ng
trëng m¹nh cña xuÊt khÈu nªn ®· ®em l¹i nguån thu
ngo¹i tÖ cho ®Êt níc, ®ång thêi gãp phÇn chuyÓn dÞch
c¬ cÊu kinh tÕ theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i
ho¸.
VÞ trÝ cña ngµnh dÖt may xuÊt khÈu ®èi víi nÒn
kinh tÕ quèc d©n
ChØ sè §¬n vÞ 1995 1999 2000 2001
228,8 339,94 444,13 474,34
1.GDP Tû VN§
92 2 9 0
- 14 -

15. 34,31
2.CNN Tû VN§ 70,767 82,992 94,780
8
3.Ngµnh dÖt
Tû VN§ 3,100 7,700 9,120 10,260
may
4.TØ lÖ 3/2 % 9,03 10,88 11,0 10,8
5.TØ lÖ 3/1 % 1,4 1,9 2,1 2,1
6. Tæng gi¸ TriÖu
5.449 11.540 14.308 15.810
trÞ XK USD
TriÖu
7.XK dÖt may 850 1.747 1.892 1.962
USD
8.Tû lÖ 7/6 % 15,6 15,1 13,2 12,4
Nguån: Theo thèng kª cña HiÖp héi VITAS, n¨m
2001
NÕu nh ngµnh dÖt may vµo n¨m 1995 chØ chiÕm 3,1%
trong toµn ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ th× ®Õn n¨m 2001 ®·
t¨ng lªn 10,26%, chiÕm 21% trong GDP, gãp phÇn lµm
t¨ng GDP cña c¶ níc. XuÊt khÈu mÆt hµng dÖt may ®ãng
mét vai trß ®¸ng kÓ vµo sù t¨ng trëng cña kim ng¹ch
xuÊt khÈu hµng ho¸ níc ta trong thêi gian qua. N¨m
1995 xuÊt khÈu dÖt may chØ ®¹t 850 triÖu USD ®Õn n¨m
2001 con sè ®· t¨ng lªn lµ 1,962 tû USD vµ n¨m 2002
®¹t kim ngach xuÊt khÈu lµ 2,752 tû USD, vît møc kÕ
ho¹ch mµ ngµnh ®· ®Æt ra trong n¨m 2002. Qua ®©y ta
thÊy xuÊt khÈu mÆt hµng dÖt may cña ViÖt Nam trong
thêi gian gÇn ®©y rÊt cã hiÖu qu¶.
- 15 -

16. II. Kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh nhËp khÈu, tiªu thô hµng
dÖt may trªn thÕ giíi
1.Dung lîng thÞ trêng thÕ giíi vÒ hµng dÖt may
Trªn thÕ giíi hiÖn nay cã kho¶ng 194 quèc gia s¶n
xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng dÖt may. Nhu cÇu vÒ hµng dÖt
may trªn thÕ giíi kh«ng ph¶i lµ nhá. Nh÷ng n¨m gÇn
®©y sau cuéc khñng ho¶ng tiÒn tÖ ë khu vùc Ch©u ¸, tõ
n¨m 2002 trë ®i, kinh tÕ thÕ giíi ®· håi phôc, nhu
cÇu tiªu thô hµng dÖt may còng t¨ng lªn, nhÊt lµ t¹i
c¸c níc Ch©u ¸. Bíc sang thÕ kØ míi nµy, ngµnh gia
c«ng sîi Ch©u ¸ sÏ ph¸t triÓn trong m«i trêng cã
nhiÒu thuËn lîi, ngµnh may mÆc còng ®ãng gãp mét vai
trß hÕt søc quan träng trong nÒn kinh tÕ mçi níc
trong khu vùc.
T×nh h×nh nhËp khÈu hµng dÖt may trªn thÕ giíi
(§¬n vÞ: TriÖu USD)
N¨m 1990 1995 1999 2000 2001
May 112074 170325 200648 214123 209645
DÖt 131564 148055 142954 149370 138590
Tæng céng 243638 318380 343602 363493 348235
Nguån: Theo thèng kª hµng n¨m cña ASEAN Textile
- 16 -

17. Nhu cÇu nhËp khÈu hµng dÖt may trªn thÕ giíi ngµy
cµng gia t¨ng m¹nh. N¨m 2000 kim ng¹ch nhËp khÈu hµng
dÖt may cña thÕ giíi ®· t¨ng lªn 363,493 tû USD trong
®ã mÆt hµng may mÆc t¨ng lªn lµ 214,12 tû USD t¬ng ®-
¬ng 6,7% so víi n¨m 1999 vµ t¨ng lªn 91% so víi n¨m
1990. §èi víi mÆt hµng dÖt, kim ng¹ch nhËp khÈu lµ
149,370 tû USD t¨ng 4,5% so víi n¨m 1999; vµ t¨ng
13,5% so víi kim ng¹ch nhËp khÈu n¨m 1990. Qua b¶ng
ta cã thÓ thÊy, lîng nhËp khÈu vÒ hµng may mÆc t¨ng
lªn rÊt lín tõ n¨m 1990 ®Õn n¨m 2000, cßn lîng nhËp
khÈu vÒ hµng dÖt th× t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ. Tuy nhiªn
®Õn n¨m 2001 th× lîng nhËp khÈu hµng dÖt may bÞ ch÷ng
l¹i, tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña thÕ giíi chØ ®¹t
348,235 tû USD gi¶m ®i 4,2% so víi n¨m 2000. Hµng dÖt
gi¶m 10,788 tû USD t¬ng ®¬ng 52,25%. Nguyªn nh©n lµ
do nhu cÇu cña thÞ trêng thÕ giíi gi¶m m¹nh ®èi víi
hµng dÖt, ®ång thêi do nÒn kinh tÕ thÕ giíi gÆp nhiÒu
khã kh¨n ®Æc biÖt lµ 2 nÒn kinh tÕ lín nhÊt thÕ giíi
lµ Mü vµ NhËt ®ang r¬i vµo t×nh h×nh khñng ho¶ng,
nÒn kinh tÕ bÞ ®×nh trÖ. T¹i Mü vµ NhËt B¶n lîng hµng
dÖt may nhËp khÈu tõ c¸c níc trªn thÕ giíi gi¶m ®¸ng
kÓ. Trong ®ã t¹i thÞ trêng Mü lîng nhËp khÈu hµng may
mÆc gi¶m 724 triÖu USD, cßn lîng hµng dÖt nhËp khÈu
vµo thÞ trêng nµy còng gi¶m 484 triÖu USD. ThÞ trêng
NhËt nhËp khÈu hµng dÖt gi¶m ®i 190 triÖu USD, hµng
may mÆc gi¶m 516 triÖu USD. Ngoµi ra, thÞ trêng EU lµ
- 17 -

18. mét trong nh÷ng thÞ trêng lín cña thÕ giíi vÒ tiªu
thô hµng dÖt may th× lîng nhËp khÈu còng bÞ gi¶m
xuèng ®¸ng kÓ, nhËp khÈu hµng may mÆc gi¶m 812 triÖu
USD, hµng dÖt gi¶m 3086 triÖu USD.
T×nh h×nh nhËp khÈu hµng dÖt may cña mét sè thÞ trêng
lín trªn thÕ giíi
(§¬n vÞ: Tû USD)
ThÞ N¨m 1990 N¨m 1995 N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2001
trêng DÖt May DÖt May DÖt May DÖt May DÖt May
50.3 56.8 57.2 74.1 51.0 82.2 48.7 80.0 45.6 79.2
EU
70 44 27 83 37 04 06 84 20 63
4.10 8.73 5.98 18.7 4054 16.4 4.93 19.7 4.74 19.1
NhËt
6 7 5 58 7 02 9 09 9 48
6.37 26.9 10.4 41.3 14.3 58.7 16.0 67.1 15.4 66.3
Mü
0 77 41 76 05 85 08 15 92 91
TQ, 10.1 6.91 16.8 12.6 12.6 14.7 13.7 16.0 12.1 16.0
HK 82 3 95 54 52 57 17 08 77 98
¬
TQ, HK: Trung Quèc vµ Hång K«ng
Nguån: Thèng kª hµng n¨m cña ASEAN Textile n¨m
2001
Nh×n chung nhu cÇu mÆt hµng dÖt may trªn thÕ giíi
t¨ng nhanh (trõ trêng hîp n¨m 2001 lµ ngo¹i lÖ do ¶nh
hëng cña nÒn kinh tÕ Mü, NhËt bÞ khñng ho¶ng). Trong
®ã ta còng thÊy râ, hµng n¨m thÞ trêng EU tiªu thô
mét khèi lîng lín hµng dÖt may (c¶ mÆt hµng dÖt kim
vµ hµng may mÆc). Do ®ã ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng
dÖt kim th× cÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu mÆt hµng nµy vµo
- 18 -

19. thÞ trêng EU vµ thÞ trêng NhËt B¶n lµ tèt nhÊt.
HiÖn nay, trªn thÕ giíi NhËt vµ Mü lµ 2 quèc gia
tiªu thô hµng dÖt may nhiÒu nhÊt thÕ giíi, ®Æc biÖt
lµ hµng Trung Quèc. §Ó c¹nh tranh víi hµng Trung
Quèc, Mü cã thÓ sÏ ®iÒu chØnh nguån hµng nhËp khÈu.
T¹i Mü, gi¸ c¹nh tranh rÊt gay g¾t, nhu cÇu tiªu dïng
®ang dÇn thu hÑp l¹i nªn gi¸ c¶ ë thÞ trêng nµy ®ang
gi¶m liªn tiÕp. §ång thêi Mü còng ®ang h¹n chÕ viÖc
xuÊt khÈu hµng dÖt may tõ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®©y
lµ ®iÒu bÊt lîi cho níc ta khi xuÊt khÈu vµo Mü. Cßn
NhËt B¶n lµ níc kh«ng cã h¹n ng¹ch h¹n chÕ nhËp khÈu
vÒ mÆt hµng dÖt may nªn thÞ phÇn hµng dÖt may cña
Trung Quèc chiÕm h¬n 80% tæng nhËp khÈu hµng dÖt may
vµo thÞ trêng nµy.
ViÖt Nam ®ang tËp trung ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµo thÞ
trêng Mü, NhËt vµ EU. Tuy nhiªn, ®Ó thùc hiÖn thµnh
c«ng ®iÒu nµy th× ViÖt Nam cßn ph¶i ®èi mÆt víi kh«ng
Ýt khã kh¨n.
2.§Æc ®iÓm mét sè thÞ trêng nhËp khÈu chÝnh
a.ThÞ trêng Mü
ThÞ trêng Mü lµ mét thÞ trêng lín vµ n¨ng ®éng nhÊt
thÕ giíi. Nhu cÇu tiªu dïng ë thÞ trêng nµy lµ rÊt
lín. Víi d©n sè h¬n 280 triÖu ngêi, vµo n¨m 2001 ngêi
d©n ë Mü tiªu thô tíi 272 tû USD cho quÇn ¸o, b×nh
qu©n mét ngêi Mü mua kho¶ng 54 bé quÇn ¸o. §©y lµ thÞ
- 19 -

20. trêng lín mµ nhiÒu n¨m qua Trung Quèc ®ang lµ nhµ
xuÊt khÈu lín. MÆc dï hµng ViÖt Nam vÉn kÐm chÊt lîng
so víi hµng Trung Quèc nhng hiÖn nay ë thÞ trêng Mü
nh÷ng nhµ nhËp khÈu lín ®ang muèn t×m nhµ cung cÊp
kh¸c thay thÕ nhµ cung cÊp Trung Quèc ®Æc biÖt sau
n¨m 2005 khi mäi quy ®Þnh vÒ h¹n ng¹ch bÞ dì bá. §©y
lµ mét thuËn lîi lín ®èi víi ngµnh dÖt may ViÖt Nam.
Bªn phÝa ®èi t¸c Mü rÊt chó träng ®Õn thêi gian giao
hµng vµ chÊt lîng s¶n phÈm.
Ngêi tiªu dïng Mü lµ nh÷ng ngêi ®· quen dïng hµng
hiÖu cã tªn tuæi (mÆc dï s¶n phÈm ®ã ®· ®îc may mÆc
hay gia c«ng t¹i ViÖt Nam). Nh÷ng hµng hiÖu næi tiÕng
lµ nh÷ng s¶n phÈm dÔ dµng ®îc chÊp nhËn ë thÞ trêng
nµy. Tiªu chuÈn nhËp khÈu cña thÞ trêng Hoa Kú ®Æt ra
còng t¬ng ®èi kh¾t khe. C¸c c«ng ty dÖt may xuÊt khÈu
cÇn ®¹t tiªu chuÈn ISO 9.000, ISO 14.000, SA 8000,
WRPA…§©y lµ mét yªu cÇu hoµn toµn míi ®èi víi phÝa
ViÖt Nam.
HiÖn nay Tæng c«ng ty dÖt may ViÖt Nam cã 28 doanh
nghiÖp thùc hiÖn theo hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng ISO
9000, 2 doanh nghiÖp thùc hiÖn ISO 14.000, 4 doanh
nghiÖp thùc hiÖn SA 8.000. Tríc m¾t, phÝa Mü yªu cÇu
c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµm theo SA 8000, khi cha
cã chøng chØ, nh»m ®¸p øng ®îc nh÷ng ®iÒu kiÖn m«i
trêng lµm viÖc cña ngêi lao ®éng. C¸c doanh nghiÖp
dÖt may ViÖt Nam ®ang nç lùc n©ng cao chÊt lîng s¶n
- 20 -

21. phÈm, c¶i t¹o ®iÒu kiÖn lao ®éng ®Ó ®¸p øng ®îc nh÷ng
yªu cÇu cña thÞ trêng nµy.
HiÖn nay, hµng may mÆc ViÖt Nam cßn ®ang ë møc thang
®iÓm thÊp trong ®¸nh gi¸ chÊt lîng cña ngêi tiªu dïng
Mü - theo ®¸nh gi¸ cña hiÖp héi dÖt may vµ da giÇy Mü
(AAFA). V× vËy, doanh nghiÖp ViÖt Nam muèn vµo thÞ
trêng nµy cÇn ph¶i hÕt søc nç lùc. H¬n n÷a, doanh
nghiÖp Mü còng nh×n vµo kh¶ n¨ng cung cÊp h¹n ng¹ch
xuÊt khÈu, c¸c ch¬ng tr×nh u ®·i thuÕ quan, nguån
cung cÊp nguyªn liÖu, chÊt lîng lao ®éng, sù æn ®Þnh
cña ®ång tiÒn, n¨ng lùc xuÊt khÈu, møc ®é tu©n thñ
c¸c thñ tôc h¶i quan Mü, m«i trêng lao ®éng…AAFA tá
râ th¸i ®é: “C¸c b¹n cÇn ph¶i s¶n xuÊt c¸i chóng t«i
cÇn, cÇn kiªn nhÉn víi thÞ trêng Mü vµ chóng t«i sÏ
kiªn nhÉn víi b¹n”. AAFA dù b¸o, c¸c doanh nghiÖp
ViÖt Nam ph¶i t¨ng n¨ng suÊt 50% míi cã kh¶ n¨ng c¹nh
tranh l©u dµi trªn thÞ trêng dï lµ hµng ®ã cã gi¸ c¶
thÊp.
Ngoµi ra, khi th©m nhËp vµo thÞ trêng nµy th× c¸c
doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn hiÓu r»ng ®©y lµ mét thÞ
trêng cã hÖ thèng ph¸p luËt hoµn thiÖn nhng ®Çy phøc
t¹p. Muèn th©m nhËp vµo thÞ trêng nµy cÇn n¾m ®îc
ph¸p luËt chÝnh s¸ch th¬ng m¹i cña Mü, c¸c ¸n lÖ, c¸c
cam kÕt cña ViÖt Nam trong HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ®Ó
giµnh quyÒn chñ ®éng. HiÖn t¹i ë Mü cã 4 lo¹i luËt
ph¸p b¶o hé mËu dÞch mµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ
- 21 -

22. thêng gÆp ph¶i lµ: LuËt qu¶n lý nhËp khÈu b¶o vÖ kinh
tÕ néi ®Þa b»ng c¸c biÖn ph¸p trõng ph¹t hoÆc h¹n chÕ
nhËp khÈu; LuËt qu¶n lý xuÊt khÈu nh»m h¹n chÕ xuÊt
khÈu nh÷ng mÆt hµng hay b¸n hµng cho nh÷ng níc mµ Mü
muèn h¹n chÕ vµ khuyÕn khÝch xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng
cã lîi cho Mü; LuËt qu¶n lý xuÊt khÈu v× c¸c lý do an
ninh chÝnh trÞ hay an ninh kinh tÕ; LuËt vÒ tiªu dïng
ho¸ th¬ng m¹i vµ cÊm ph©n biÖt ®èi xö.
Sau sù kiÖn ngµy 1 th¸ng 9 n¨m 2001, Mü quan t©m
nhiÒu ®Õn xuÊt xø hµng ho¸, còng nh th«ng tin liªn
quan vÒ hµng ho¸ xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü ph¶i ®Çy
®ñ, nÕu kh«ng hµng tíi Mü sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n ¶nh
hëng trùc tiÕp tíi tiÕn ®é giao hµng, nhiÒu khi vi
ph¹m hîp ®ång ®· kÝ kÕt. Bªn phÝa ViÖt Nam cÇn thËn
träng tr¸nh x¶y ra tranh chÊp th¬ng m¹i víi Mü, v×
khi hîp ®ång ®· x¶y ra tranh chÊp th× rÊt khã kÐo ®èi
t¸c Mü trë l¹i.
b.ThÞ trêng EU
EU lµ mét thÞ trêng nhËp khÈu hµng dÖt may lín cña
ViÖt Nam sau NhËt B¶n. Tuy nhiªn, khi xuÊt khÈu vµo
thÞ trêng EU th× mÆt hµng dÖt may xuÊt khÈu cña ta
gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. EU lµ mét thÞ trêng lín víi
378,5 triÖu d©n, tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) ®¹t
trªn 8.400 tû euro, søc tiªu thô v¶i t¬ng ®èi cao
17kg/ ngêi, mçi n¨m EU nhËp khÈu b×nh qu©n 63 tû USD
- 22 -

23. quÇn ¸o, trong ®ã cã kho¶ng 35% lµ nhËp khÈu tõ Ch©u
¸, do vËy thÞ trêng EU lµ thÞ trêng kh«ng thÓ bá qua
cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam.
HiÖn nay, ®ång EURO ®ang cã chiÒu híng t¨ng gi¸ so
víi ®ång USD. Do ®ã ®©y lµ mét c¬ héi thuËn lîi ®èi
víi ViÖt Nam khi xuÊt khÈu vµo thÞ trêng EU. V× tû
gi¸ gi÷a ®ång Euro vµ VND ®ang t¨ng th× hµng ho¸ cña
ViÖt Nam so víi hµng ho¸ cña c¸c níc EU lµ t¬ng ®èi
rÎ h¬n do ®ã thóc ®Èy EU nhËp khÈu hµng ho¸ tõ níc
ngoµi ®Æc biÖt lµ ViÖt Nam nhiÒu h¬n. Lêi khuyªn tõ
®¹i diÖn phßng Th¬ng M¹i - C«ng NghiÖp Ch©u ¢u (EURO
CHAM) t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh vÒ kÕ ho¹ch xuÊt khÈu
hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang EU: c¸c doanh nghiÖp ViÖt
Nam nªn tiÕn nhanh vµo EU vµ muèn xuÊt ®îc hµng vµo
n¨m 2004 th× ph¶i b¾t ®Çu xóc tiÕn ngay tõ b©y giê.
Lóng tóng cña nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay
vÉn lµ th«ng tin: nªn xuÊt g×, xuÊt nh thÕ nµo? EU cã
15 quèc gia vµ mçi quèc gia lµ mét thÞ trêng cã thÞ
hiÕu vµ nhu cÇu kh¸c nhau. Tuy nhiªn, theo EURO CHAM,
hµng dÖt may Thæ NhÜ K× vµ Trung Quèc hiÖn nay ®ang
trµn ngËp EU. Khi ®a ra hµng dÖt may vµo thÞ trêng EU
cÇn chó ý ®iÒu kiÖn khÝ hËu, thÞ hiÕu tõng vïng ®Ó cã
hµng ho¸ thÝch hîp: vÝ dô ngêi Italia thêng thÝch mµu
s¾c sÆc sì nhng ngêi Ph¸p l¹i kh«ng nh thÕ.
Hµng ViÖt Nam vµo thÞ trêng nµy kh«ng chØ ph¶i c¹nh
tranh vÒ chÊt lîng mµ cßn ph¶i c¹nh tranh b»ng gi¸
- 23 -

24. c¶. V× vËy, hµng muèn b¸n ®îc, ph¶i cã nh÷ng u ®iÓm
h¬n s¶n phÈm cïng lo¹i. EURO CHAM còng khuyÕn c¸o, do
thÞ trêng EU ®a d¹ng nªn muèn xuÊt khÈu vµo níc nµo
th× c¸ch tèt nhÊt cña doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ lµm
sao tiÕp cËn ®îc kªnh ph©n phèi, t×m ®îc ngêi ®¹i
diÖn b¸n hµng tèt vµo tõng thÞ trêng cña EU. Gi¶i
quyÕt vÊn ®Ò nµy, ngoµi viÖc thêng xuyªn cËp nhËt
m¹ng, theo EURO CHAM, c¸c doanh nghiÖp nªn tËn dông
c¸c dÞch vô hç trî, t vÊn xuÊt khÈu nh EURO CHAM,
CBL, Côc xóc tiÕn th¬ng m¹i, VietEuro. T¹i c¸c ®¬n vÞ
nµy ®Òu cã nh÷ng ch¬ng tr×nh hç trî doanh nghiÖp ®i
héi chî, gÆp gì ®èi t¸c giíi thiÖu ®Þa chØ giao dÞch.
VietEuro cßn më c¸c dÞch vô giíi thiÖu b¸n hµng qua
catalogue, qua m¹ng, cho thuª kho, thuª gian hµng tr-
ng bµy víi møc phÝ 10 - 20 USD/m2 mçi th¸ng (thuª 2
m2 còng ®îc), nhËn t vÊn vµ ®¶m nhËn c¸c thñ tôc vÒ
x¸c lËp quyÒn së h÷u th¬ng hiÖu trªn 15 níc thuéc EU,
lµm c¸c dÞch vô kiÓm ho¸, giao hµng xuÊt khÈu…TËn
dông nh÷ng dÞch vô nµy doanh nghiÖp sÏ tr¸nh ®îc t×nh
tr¹ng do kh«ng am hiÓu quy ®Þnh cã thÓ ®Çu t thõa,
kh«ng hiÖu qu¶ cho c¸c thñ tôc chøng nhËn chÊt lîng
hoÆc kiÓm tra hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. C¸c doanh
nghiÖp còng cã thÓ mua dÞch vô chµo hµng gióp, thu
thËp th«ng tin, t×m kiÕm ®èi t¸c tõ c¸c c«ng ty t vÊn
víi møc phÝ hoa hång chØ tÝnh khi ®îc xuÊt hµng. T¹i
thÞ trêng EU, c¸c c«ng ty cña Trung Quèc cã ngêi ®¹i
- 24 -

25. diÖn rong xe ®i chµo kh¾p n¬i, hä cã thÓ cung cÊp
hµng sau 7 ngµy, tr¶ lêi mäi th«ng tin ®Æt hµng qua
®iÖn tho¹i trong 8 giê, vµ nh vËy th«ng tin thÞ trêng
tõ ®Çu mèi nµy còng ®îc cËp nhËt trë l¹i nhµ s¶n xuÊt
nhanh chãng. Do ®ã, ®Ó vµo thÞ trêng EU thuËn lîi,
ngoµi c¹nh tranh r¸o riÕt vÒ gi¸ thµnh, chi phÝ c¸c
doanh nghiÖp cßn ph¶i t¨ng tèc h¬n n÷a trong lÜnh vùc
tiÕp thÞ, ®Çu t nh©n sù ®ñ kh¶ n¨ng giao dÞch trùc
tiÕp, t×m ®Çu mèi vµ ch©n hµng trùc tiÕp.
EU vèn lµ thÞ trêng khã tÝnh, yªu cÇu chÊt lîng cao,
s¶n phÈm ph¶i cã yÕu tè chó träng b¶o vÖ søc kháe.
NhiÒu nhµ nhËp khÈu cña EU thêng ®ßi hái c¸c doanh
nghiÖp khi xuÊt khÈu sang thÞ trêng nµy ph¶i su tËp
®ñ bé tiªu chuÈn chÊt lîng gåm c¸c chøng chØ chÊt l-
îng s¶n phÈm: HACCP; CE; ISO 9.000; SA 8000; vµ quan
träng nhÊt lµ hÖ thèng chøng chØ m«i trêng ISO
14.000.
Trong thÞ trêng EU th× §øc lµ ®èi t¸c th¬ng m¹i lín
nhÊt cña ViÖt Nam. Bu«n b¸n víi §øc trong nhiÒu n¨m
qua cã xu híng t¨ng liªn tôc, tõ 300 triÖu USD n¨m
1985 lªn tíi 1 tØ USD n¨m 1999 vµ 1,3 tØ USD n¨m
2002. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu sang thÞ trêng nµy chñ
yÕu lµ giµy da, hµng may mÆc. ThÞ trêng §øc còng nh
thÞ trêng EU nãi chung muèn t¨ng xuÊt khÈu trong thÞ
trêng nµy cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt nh÷ng quy ®Þnh vµ
®¸p øng ®îc nh÷ng nhu cÇu, së thÝch “khã tÝnh” cña
- 25 -

26. ngêi tiªu dïng.
XuÊt KhÈu hµng dÖ may sang EU n¨ m
t
2002
4 .0
2 %
P p
h¸
C cn­í c
¸ HµLa n
kh¸ c Anh
9% Ita lia
6 %
.0 T© B n N
y a ha
14 %
.5
C cn­í ckh¸ c
¸
6 %
.5 §ø c
9 %
.2 12 %
.5
Nguån: Tæng côc H¶i quan, Hµ Néi n¨m 2002
EU lµ thÞ trêng lín vµ truyÒn thèng cña hµng dÖt may
ViÖt Nam. Kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo thÞ trêng nµy thêng
chiÕm 45 - 50% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may
cña c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam. Do ®ã chóng ta ph¶i
cã nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó kh«ng bÞ gi¶m kim ng¹ch xuÊt
khÈu vµo thÞ trêng nµy trong nh÷ng n¨m tíi.
c.ThÞ trêng NhËt B¶n
NhËt B¶n lµ thÞ trêng truyÒn thèng cña ViÖt Nam ®èi
víi mÆt hµng dÖt may xuÊt khÈu. Vèn lµ mét thÞ trêng
- 26 -

27. Ch©u ¸ nªn cã nhiÒu ®iÓm t¬ng ®ång víi thÞ trêng ViÖt
Nam. ThÞ trêng NhËt B¶n søc tiªu dïng lín, ®ång thêi
l¹i lµ thÞ trêng phi h¹n ng¹ch do ®ã trong t×nh h×nh
níc ta cha gia nhËp WTO th× viÖc xuÊt khÈu vµo thÞ
trêng NhËt B¶n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt
Nam lµ rÊt cã ý nghÜa.
Víi d©n sè h¬n 127 triÖu ngêi, GDP ®¹t xÊp xØ
4.417.060 triÖu USD t¬ng ®¬ng 512,2 ngh×n tû Yªn vµo
n¨m 2000, NhËt B¶n lµ thÞ trêng tiªu thô hµng ho¸ lín
thø 2 trªn thÕ giíi sau Mü, ®ång thêi còng lµ níc
nhËp khÈu lín víi kim ng¹ch nhËp khÈu hµng n¨m lªn
tíi 300 - 400 tû USD. ThÞ trêng NhËt B¶n cã yªu cÇu
riªng vÒ chÊt lîng cña hµng ho¸ ®ã lµ Japan indutrial
standard (JIS). Hµng ho¸ cã ®¸p øng ®îc tiªu chuÈn
cña JIS ®Ò ra sÏ dÔ tiªu thô trªn thÞ trêng NhËt B¶n,
bëi ngêi NhËt B¶n rÊt tin tëng hµng ho¸ cã ®ãng dÊu
JIS, nÕu hµng ho¸ mµ kh«ng cã ®ãng dÊu nµy th× khã mµ
tiªu thô ®îc ë NhËt B¶n.
HiÖn nay, t¹i c¸c thµnh phè lín cña NhËt B¶n cã hai
xu híng mua s¾m míi ®ã lµ: b¸n hµng qua bu ®iÖn theo
catalogue hµng mÉu vµ hµng b¸n qua internet. Nh÷ng
ph¬ng thøc nµy ®îc a chuéng do tiÕt kiÖm thêi gian
cho nh÷ng c«ng chøc NhËt vèn lµ nh÷ng ngêi lu«n lu«n
bËn rén. Tuy nhiªn viÖc b¸n hµng theo ph¬ng thøc nµy
ph¶i thay ®æi mÉu m· liªn tôc bëi kh¸ch hµng ®a phÇn
lµ phô n÷. Hµng dÖt may nªn s¶n xuÊt theo mÉu m·, mµu
- 27 -

28. s¾c, thiÕt kÕ cña ngêi NhËt B¶n. NÕu lµm ®îc ®iÒu nµy
th× ®©y lµ mét mÆt hµng cã thÕ m¹nh cña ViÖt Nam vµo
NhËt B¶n.
ViÖt Nam còng nªn thµnh lËp trung t©m giíi thiÖu
s¶n phÈm xuÊt khÈu t¹i NhËt B¶n ®Ó qu¶ng b¸ hµng ViÖt
Nam réng r·i h¬n. Bé th¬ng m¹i cÇn phèi hîp víi Jetro
(tæ chøc xóc tiÕn th¬ng m¹i NhËt B¶n) t¹i ViÖt Nam ®Ó
t¨ng cêng h¬n n÷a c«ng t¸c thu thËp vµ phæ biÕn th«ng
tin vÒ thÞ trêng NhËt tíi c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt
lµ c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn ph¬ng thøc ph©n phèi,
thñ tôc xin dÊu chøng nhËn chÊt lîng JIS, JAS vµ
Ecomark. Tuy thÞ trêng NhËt lµ thÞ trêng kh«ng cã h¹n
ng¹ch nhng cho tíi nay ViÖt Nam vµ NhËt B¶n vÉn cha
tho¶ thuËn ®îc víi nhau vÒ viÖc NhËt B¶n giµnh cho
ViÖt Nam chÕ ®é MFN ®Çy ®ñ.
C¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th¬ng m¹i vµo thÞ trêng NhËt
B¶n cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn rÊt h¹n chÕ do
chi phÝ kh¶o s¸t thÞ trêng hÕt søc tèn kÐm. ChÝnh v×
thÕ doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng n¾m b¾t ®îc nhu cÇu
hµng ho¸, thÞ hiÕu tiªu dïng còng nh quy ®Þnh vÒ qu¶n
lý nhËp khÈu cña thÞ trêng NhËt B¶n. Víi mét thÞ tr-
êng hÕt søc n¨ng ®éng, mang nhiÒu nÐt ®Æc thï riªng
nh thÞ trêng NhËt B¶n th× viÖc thiÕu th«ng tin sÏ h¹n
chÕ kh¶ n¨ng th©m nhËp vµo thÞ trêng nµy. ThÞ trêng
NhËt B¶n nhËp khÈu lîng dÖt kim cña ViÖt Nam rÊt
nhiÒu do ®ã c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nªn thóc ®Èy
- 28 -

29. xuÊt khÈu hµng dÖt kim vµo NhËt B¶n. T¹i thÞ trêng
NhËt B¶n c¸c doanh nghiÖp Trung Quèc ®· x©y dùng mét
hÖ thèng cËp nhËt th«ng tin chÝnh x¸c còng nh cã kh¶
n¨ng thÝch øng kÞp thêi tríc nh÷ng yªu cÇu míi cña
m«i trêng ®Ó lu«n lu«n tung ra s¶n phÈm míi. Nghiªn
cøu cña c¸c chuyªn gia NhËt B¶n cho thÊy nhiÒu doanh
nghiÖp ViÖt Nam chØ nghÜ tíi viÖc thay ®æi mÉu m· khi
chu kú cña s¶n phÈm ®ã bíc sang giai ®o¹n tho¸i trµo,
hµng kh«ng b¸n ®îc n÷a. §iÒu nµy ®· khiÕn cho dï ®·
chÊm døt s¶n xuÊt nhng s¶n phÈm ®ã cßn lu th«ng rÊt
nhiÒu trªn thÞ trêng. Trong khi ®ã t¹i NhËt B¶n c¸c
doanh nghiÖp Trung Quèc lu«n lu«n thay ®æi mÉu m· khi
s¶n phÈm vÉn cßn ¨n kh¸ch nªn mÉu m· hµng ho¸ cña
doanh nghiÖp Trung Quèc lu«n míi. Lóc nµy c¸c s¶n
phÈm s¶n xuÊt t¹i Trung Quèc theo c«ng nghÖ, tr×nh ®é
cña ngêi NhËt B¶n víi tiªu chuÈn chÊt lîng NhËt B¶n
®îc ngêi tiªu dïng NhËt B¶n ®ãn nhËn dÔ dµng h¬n c¸c
s¶n phÈm cïng lo¹i ®îc s¶n xuÊt ë níc kh¸c.
Do ®ã, ®Ó th©m nhËp vµo thÞ trêng NhËt B¶n cÇn tham
gia c¸c héi chî vµ triÓn l·m th¬ng m¹i, liªn kÕt víi
doanh nghiÖp NhËt B¶n, b¸n hµng trùc tiÕp cho c¸c nhµ
b¸n sØ, hoÆc b¸n lÎ (c¸c cöa hµng chuyªn biÖt, c¸c
cöa hµng tæng hîp…). Ngoµi ra c¸c doanh nghiÖp níc
ngoµi cã thÓ tham gia vµo thÞ trêng NhËt B¶n nh mét
nhµ b¸n lÎ hay mét SPA (SPA lµ mét doanh nghiÖp hä
chÊp nhËn g¸nh rñi ro lín v× ph¶i qu¶n lý tÊt c¶ c¸c
- 29 -

30. qu¸ tr×nh tõ lóc chÊp nhËn ®¬n ®Æt hµng vµ s¶n xuÊt
cho ®Õn khi b¸n hµng) vµ b¸n trùc tiÕp cho ngêi tiªu
dïng th«ng qua ®¬n ®Æt hµng b»ng th. H¬n n÷a, doanh
nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ liªn kÕt víi doanh nghiÖp th-
¬ng m¹i ®Þa ph¬ng t¹i NhËt hoÆc h×nh thµnh mét liªn
minh trùc tiÕp víi mét nhµ s¶n xuÊt t¹i thÞ trêng
nµy. Cã thÓ b¸n hµng cho c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i
cña NhËt, c¸c s¶n phÈm nµy sÏ mang nh·n hiÖu cña mét
trong c¸c s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp nµy ®ang mua b¸n.
V× vËy, nÕu hµng víi mét nh·n hiÖu nµo ®ã mµ kh«ng
b¸n ch¹y th× sÏ cã thÓ bÞ chuyÓn sang nh·n hiÖu kh¸c
b¸n ch¹y h¬n. C¸ch thøc nµy Ýt rñi ro, nhng kh«ng t¹o
®îc uy tÝn trong thÞ trêng NhËt B¶n - ®iÒu vèn rÊt
cÇn thiÕt ®èi víi doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam cÇn
kh¼ng ®Þnh uy tÝn cña m×nh.
HoÆc cã thÓ tiÕp cËn thÞ trêng NhËt B¶n nh lµ mét
SPA. C¸ch thøc th©m nhËp thÞ trêng nµy cã thÓ gióp
cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ b¸n hµng ®óng thêi h¹n
®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng vµ chi phÝ s¶n xuÊt. S¶n
phÈm dÖt may ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo thÞ trêng NhËt
B¶n ®ang cã xu híng gi¶m sót nªn cÇn nghiªn cøu thËt
kü c¸c ®Æc ®iÓm cña thÞ trêng NhËt B¶n ®Ó nh·n hiÖu
“made in ViÖt Nam” cña mÆt hµng dÖt may kh«ng bÞ l·ng
quªn trªn thÞ trêng NhËt B¶n.
- 30 -

31. ch¬ng II
Ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu cña ngµnh
dÖt may xuÊt khÈu ViÖt Nam
I. Thùc tr¹ng vÒ ngµnh dÖt may xuÊt khÈu ViÖt Nam
1.Ho¹t ®éng s¶n xuÊt hµng dÖt may xuÊt khÈu
a.S¶n lîng s¶n xuÊt
Trong thêi gian tõ n¨m 1998 trë l¹i ®©y, ngµnh dÖt
may ViÖt Nam ®Æc biÖt lµ ngµnh may c«ng nghiÖp phôc
vô xuÊt khÈu ®· cã nh÷ng tiÕn bé ®¸ng kÓ. N¨m 1999
ngµnh dÖt may ViÖt Nam míi chØ s¶n xuÊt ®îc kho¶ng
320 triÖu mÐt v¶i lôa vµ kho¶ng 40 triÖu mÐt v¶i dÖt
kim chiÕm kho¶ng 51% nhu cÇu cña c¶ níc (700 triÖu
- 31 -

32. mÐt v¶i). Trong ®ã ngµnh dÖt ViÖt Nam ®¹t s¶n lîng
s¶n xuÊt trung b×nh lµ 389.000 tÊn s¶n phÈm dÖt/n¨m
vµ tèc ®é t¨ng trung b×nh kho¶ng 50%/n¨m trong thêi
gian tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2005.
N¨m 2000, theo sè liÖu thèng kª cña Tæng côc thèng
kª n¨ng suÊt s¶n xuÊt dÖt kim lµ 35 triÖu s¶n phÈm.
Theo c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸ vÒ dÖt kim, sau 10 n¨m
®Çu t, lÜnh vùc dÖt kim n¨m 1999 cã 450 m¸y dÖt, kh¶
n¨ng s¶n xuÊt t¬ng ®¬ng 90 triÖu s¶n phÈm ¸o T.
shirt. C¶ ngµnh n¨m 1999 s¶n lîng sîi ®¹t 85.000 tÊn,
s¶n lîng lôa ®¹t 304 triÖu m2, s¶n phÈm may lµ 400
triÖu s¶n phÈm. S¶n lîng lôa n¨m 2000 gi¶m xuèng 16
triÖu m2 so víi n¨m 99.
N¨m 2002 toµn ngµnh ®· s¶n xuÊt ®îc 150.000 tÊn sîi,
500 triÖu m2 lôa vµ 70 tÊn v¶i dÖt kim c¸c lo¹i, tuy
nhiªn gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp cña c¸c doanh
nghiÖp nµy còng chØ ®¹t non 6.300 tû ®ång (theo gi¸
1994). (Nguån: Thêi B¸o Kinh TÕ ViÖt Nam sè 134 -
22/8/2003). Víi gi¸ trÞ s¶n lîng nh trªn ngµnh dÖt
may ViÖt Nam cÇn nç lùc h¬n n÷a trong viÖc ®Çu t vµo
trang thiÕt bÞ, m¸y mãc ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt phôc vô
cho nhu cÇu xuÊt khÈu trong thêi gian tíi.
b.N¨ng lùc s¶n xuÊt, c«ng nghÖ
Do tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt cha cao, thiÕt bÞ
- 32 -

33. thiÕu ®ång bé, 20% tæng sè m¸y trong ngµnh may mÆc
tham gia s¶n xuÊt ®· cò vµ l¹c hËu vÒ c«ng nghÖ.
Ngµnh dÖt còng ë trong t×nh tr¹ng t¬ng tù nªn kh«ng
cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu. Tríc hÕt, n¨ng lùc
s¶n xuÊt v¶i trong níc theo c«ng suÊt thiÕt kÕ lµ 800
triÖu mÐt nhng s¶n lîng s¶n xuÊt ra chØ míi ®¹t 376
triÖu mÐt, cha ®îc 50% c«ng suÊt thiÕt kÕ. Trong gÇn
600 triÖu mÐt v¶i s¶n xuÊt ®îc th× phÇn lín lµ ®¸p
øng nhu cÇu trong níc, phÇn cung cÊp cho ngµnh may
xuÊt khÈu chØ cã h¬n 100 triÖu mÐt (n¨m 2001).
Nh vËy, ngµnh may xuÊt khÈu nhËp kho¶ng h¬n 280
triÖu mÐt v¶i (nhiÒu gÊp 3 lÇn sè v¶i do ngµnh dÖt
trong níc cung cÊp). Dï ®· tËn dông triÖt ®Ó søc lao
®éng cña c«ng nh©n vµ 100% c«ng suÊt m¸y còng chØ s¶n
xuÊt ®îc chõng 120.000 s¶n phÈm dÖt kim vµ 80.000 s¶n
phÈm s¬ mi trong mét th¸ng. HiÖn t¹i, gi¸ trÞ gia
t¨ng néi ®Þa ë møc rÊt thÊp kho¶ng 25%. (Nguån: B¸o
Th¬ng M¹i - sè3/2002)
ViÖt Nam cã h¬n 1000 nhµ m¸y dÖt may, thu hót trªn
50 v¹n lao ®éng, nhng quy m« cßn nhá bÐ. Tuy nhiªn,
®iÒu ®¸ng chó ý lµ trong nh÷ng n¨m qua tuy ®· bæ
xung, thay thÕ 1.500 m¸y dÖt kh«ng thoi hiÖn ®¹i ®Ó
n©ng cÊp mÆt hµng dÖt trªn tæng sè m¸y hiÖn cã lµ
15.500 m¸y th× còng chØ ®¸p øng 15% c«ng suÊt dÖt.
Ngµnh may tuy liªn tôc më réng ®Çu t s¶n xuÊt, ®æi
míi thiÕt bÞ d©y chuyÒn ®ång bé chuyªn s¶n xuÊt c¸c
- 33 -

34. mÆt hµng nh: d©y chuyÒn may s¬ mi, may quÇn ©u, quÇn
Jean, complete, hÖ thèng giÆt lµ…nhng còng cha ®¸p
øng ®îc nh÷ng nhu cÇu xuÊt khÈu ngµy cµng t¨ng.
(Nguån: Theo thèng kª cña HiÖp Héi Vitas, n¨m 2002).
Thùc tr¹ng cho thÊy: ë kh©u kÐo sîi chØ cã 30% m¸y
mãc thuéc tr×nh ®é kh¸ (gåm c¶ m¸y míi, m¸y ®· qua sö
dông, vµ m¸y ®îc c¶i t¹o), cßn ®Õn 70% m¸y mãc thuéc
tr×nh ®é trung b×nh vµ díi trung b×nh. Kh©u dÖt, trõ
c¸c thiÕt bÞ dÖt kim lµ t¬ng ®èi kh¸, cßn dÖt thoi
chØ cã trªn 35% m¸y míi, kho¶ng 25% m¸y ®îc c¶i t¹o,
cßn 40% lµ m¸y cò. Cßn kh©u hoµn tÊt, cã 35% sè thiÕt
bÞ ®· sö dông trªn 30 n¨m, 30% sö ®ông tõ 20 - 30
n¨m, cßn 35% lµ thiÕt bÞ míi nhng còng sö dông 10 -
20 n¨m. (Thêi B¸o Kinh TÕ ViÖt Nam sè 134 - n¨m
2003).
N¨ng lùc s¶n xuÊt cña ngµnh dÖt may
M¸y mãc S¶n xuÊt
Tiªu
chÝ Tæng N¨ng
§¬n vÞ §¬n vÞ
m¸y lùc
1.500.0
1. KÐo Cäc sîi 150.00
00 TÊn
sîi OE 0
15.000
2.C¸n
ChuyÒn 4 TÊn 10.000
b«ng
Thoi
3.DÖt 10.000 TriÖu
Kh«ng 500
thoi 5.500 m
thoi
4.DÖt M¸yDK 1290 TÊn 70.000
kim trßn 250
- 34 -

35. M¸y DK
ph¶n
5.May TriÖu
M¸y may 200.000 500
mÆc sp
Nguån: Thèng kª cña Vitas, n¨m 2002
Kh«ng chØ thÕ, ngµnh dÖt may cßn cã nhiÒu h¹n chÕ
kh¸c n÷a: kh©u kÐo sîi thiÕu sîi ch¶i kü; kh©u dÖt
thiÕu m¸y dÖt khæ réng, c¸c c«ng ®o¹n chuÈn bÞ dÖt
(nh hå, m¾c) rÊt yÕu, kh«ng t¬ng øng víi hÖ thèng m¸y
dÖt. Kh©u thiÕt kÕ mÉu dÖt cßn h¹n chÕ. Sè lîng mÉu
v¶i nghÌo nµn vÒ kÕt cÊu mËt ®é sîi ngang, sîi däc vµ
mµu s¾c. Kh©u nhuém, hoµn tÊt cßn thiÕu c¸c c«ng ®o¹n
chèng co, chèng nhµu…§Êy chÝnh lµ nh÷ng nguyªn nh©n
lµm cho chÊt lîng s¶n phÈm dÖt cßn thÊp, hoÆc kh«ng
æn ®Þnh. Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia, c«ng nghÖ
thiÕt bÞ cña ngµnh dÖt cßn l¹c hËu so víi c¸c níc
tiªn tiÕn trong khu vùc kho¶ng 15 n¨m, ngµnh may c«ng
nghÖ tuy ®· ®îc c¶i tiÕn nhiÒu nhng vÉn cßn l¹c hËu
h¬n 5 n¨m so víi c¸c níc. §Æc biÖt nguån lao ®éng cña
ngµnh dÖt may hiÖn nay ®ang trong t×nh tr¹ng thiÕu
lao ®éng cã tay nghÒ vµ lao ®éng phæ th«ng mét c¸ch
trÇm träng. Lao ®éng dÖt may kh«ng cã tay nghÒ chiÕm
20,4% lµ mét con sè kh¸ cao nªn n¨ng suÊt lao ®éng
thÊp, ch¼ng h¹n cïng mét ca lµm viÖc n¨ng suÊt lao
®éng b×nh qu©n cña mét lao ®éng ngµnh may ViÖt Nam
chØ ®¹t 12 ¸o s¬ mi ng¾n tay hoÆc 10 chiÕc quÇn th×
lao ®éng Hång K«ng n¨ng suÊt lao ®éng lµ 30 ¸o hoÆc
- 35 -

36. 15-20 chiÕc quÇn. HiÖn doanh nghiÖp dÖt may trong c¶
níc cÇn kho¶ng 600 triÖu lao ®éng thiÕt kÕ, 1200 nh©n
viªn nam marketing, b¸n hµng vµ xóc tiÕn xuÊt khÈu;
40.000 lao ®éng ®iÒu hµnh s¶n xuÊt ë c¸c chøc danh
gi¸m ®èc, qu¶n ®èc nhµ m¸y, kÜ thuËt viªn…cïng hµng
tr¨m ngµn lao ®éng phæ th«ng, nhng kh«ng cã nguån
cung øng.
Trong khi quy m« ®µo t¹o vµ chÊt lîng lao ®éng cha
®îc n©ng cao nªn ngµnh dÖt may cßn thiÕu lao ®éng do
®ã lµm cho c¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt kh«ng hîp lý dÉn
®Õn n¨ng suÊt thÊp. HiÖn t¹i ngµnh dÖt may ViÖt Nam
®ang ®Çu t ®Ó t¨ng tèc.
Nhu cÇu vèn ®Çu t ®Ó t¨ng tèc toµn ngµnh
( §¬n vÞ tÝnh: tØ VND)
Nhu cÇu vèn Toµn ngµnh
®Çu t N¨m 2005 N¨m 2010
Tæng vèn ®©u
35000 30000
t:
Trong ®ã
§Çu t trùc
23200 20000
tiÕp
§Çu t gi¸n
11800 10000
tiÕp
Bao gåm
Vèn x©y dùng 3000 2550
Vèn thiÕt bÞ 20500 18000
Vèn kh¸c 1750 1500
Chi phÝ bÊt
1750 1500
thêng
Vèn lu ®éng 8000 6450
Nguån: Sè liÖu cña VinaTex - n¨m 2002
- 36 -

37. c.C¬ cÊu s¶n phÈm
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, s¶n phÈm dÖt may ®· dÇn ®îc
®a d¹ng ho¸. Trong kh©u s¶n xuÊt sîi, tû träng c¸c
mÆt hµng polyester pha b«ng víi nhiÒu tØ lÖ kh¸c nhau
50/50, 65/35, 83/17...t¨ng nhanh; c¸c lo¹i sîi 100%
polyester còng b¾t ®Çu ®îc s¶n xuÊt; c¸c lo¹i s¶n
phÈm cotton/visco, cotton/aceylic, wool/acrilic ®·
b¾t ®Çu ®îc ®a ra thÞ trêng.
Trong kh©u dÖt v¶i, nhiÒu mÆt hµng dÖt thoi míi,
chÊt lîng cao ®· b¾t ®Çu ®îc s¶n xuÊt. §èi víi mÆt
hµng 100% sîi b«ng, c¸c mÆt hµng sîi ®¬n ch¶i kü chØ
sè cao phôc vô cho may xuÊt khÈu, mÆt hµng sîi b«ng
dµy ®îc t¨ng cêng c«ng nghÖ lµm bãng, phßng co c¬
häc…®· xuÊt khÈu ®îc sang EU vµ NhËt B¶n. Mét sè mÆt
hµng sîi pha, c¸c mÆt hµng kate ®¬n mµu sîi 76, 76
®¬n hay sîi däc 76/2, c¸c lo¹i v¶i dµy nh gabadin,
kaki, simili, hµng tissus pha len, pha cotton vµ
petex, pe/co/petex…tuy s¶n lîng cha cao nhng ®· b¾t
®Çu ®îc ®a vµo s¶n xuÊt réng r·i ë nhiÒu doanh
nghiÖp. §èi víi mÆt hµng 100% sîi tæng hîp, nhê ®îc
trang bÞ thªm hÖ thèng xe s¨n sîi víi ®é s¨n cao,
thiÕt bÞ comfit, thiÕt bÞ gi¶m träng lîng ®· t¹o ra
nhiÒu mÆt hµng gi¶ t¬ t»m, gi¶ len…thÝch hîp víi khÝ
hËu nhiÖt ®íi, bíc ®Çu ®· giµnh ®îc uy tÝn trong vµ
ngoµi níc. Ngoµi ra mÆt hµng dÖt kim, 75 - 80% s¶n l-
- 37 -

38. îng hµng dÖt kim tõ sîi pe/co ®îc xuÊt khÈu. Tuy
nhiªn, chñ yÕu lµ c¸c mÆt hµng thuéc nhãm gi¸ thÊp vµ
trung b×nh 2,5 - 3,5 USD/s¶n phÈm, tû träng c¸c mÆt
hµng chÊt lîng cao cßn rÊt thÊp, chñ yÕu vÉn ph¶i
nhËp khÈu.
Thùc tÕ cho thÊy, trong nh÷ng n¨m trë l¹i ®©y quÇn
¸o do c¸c c¬ së trong níc s¶n xuÊt ra chÊt lîng, mÉu
m· ngµy cµng ®a d¹ng, phong phó, ®îc tiªu thô nhiÒu
trong níc vµ tiªu thô nhiÒu trªn thÞ trêng níc ngoµi.
Theo c¸c cuéc th¨m dß gÇn ®©y, uy tÝn cña hµng may
mÆc s¶n xuÊt trong níc ®èi víi ngêi tiªu dïng néi ®Þa
®· ®îc kh¼ng ®Þnh vµ ®ang cã xu híng ngµy cµng cao
h¬n, ®Æc biÖt lµ c¸c s¶n phÈm cña c¸c c«ng ty An Ph-
íc, May 10, ViÖt TiÕn, Maxx, Sanding, Legafastion,
PT2000…Bªn c¹nh ®ã, c¸c doanh nghiÖp may mÆc trong n-
íc ®ang cè g¾ng t¹o ra sù ®éc ®¸o cho mçi dßng s¶n
phÈm, theo phong c¸ch ViÖt Nam. Mét sè c«ng ty ®· n¾m
b¾t t©m lý thÝch hµng hiÖu cña giíi trÎ, ®· s¶n xuÊt
nhiÒu lo¹i s¶n phÈm míi theo c¸c mÉu m· xuÊt hiÖn
trªn phim ¶nh, truyÒn h×nh hoÆc ®Æt mua mÉu m· cña
c¸c nhµ thiÕt kÕ níc ngoµi ®Ó t¹o dÊu Ên riªng cho
s¶n phÈm cña m×nh b»ng c¸ch ®Æt in m¸c quÇn Jean ë n-
íc ngoµi ®Ó thu hót giíi trÎ b»ng sù ®éc ®¸o cña dßng
s¶n phÈm míi.
C¬ cÊu c¸c s¶n phÈm may c«ng nghiÖp xuÊt khÈu ®· cã
nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ. Ngµnh may ®· cã nh÷ng s¶n
- 38 -

39. phÈm chÊt lîng cao, ®¸p øng nhu cÇu cña nh÷ng nhµ
nhËp khÈu “khã tÝnh” nh quÇn ¸o thÓ thao, quÇn ¸o
Jean…S¶n xuÊt phô liÖu may còng ®· cã nh÷ng tiÕn bé
nhÊt ®Þnh c¶ vÒ chñng lo¹i vµ chÊt lîng. Nh÷ng s¶n
phÈm nh chØ kh©u Tootal Phong Phó, kho¸ kÐo Nha
Trang, mex ViÖt Ph¸t, b«ng tÊm ViÖt TiÕn, nót nhùa
ViÖt ThuËn…®ñ tiªu chuÈn chÊt lîng cao cho kh©u may
xuÊt khÈu tuy nhiªn s¶n lîng cßn Ýt cha ®¸p øng ®ñ
nhu cÇu hiÖn t¹i cña ngµnh.
d.T×nh h×nh vÒ cung cÊp nguyªn liÖu, phô liÖu
HiÖn nay, ngµnh dÖt may ViÖt Nam cßn gÆp nhiÒu khã
kh¨n ë c¶ ®Çu ra vµ ®Çu vµo: ®ã lµ vÊn ®Ò nguyªn phô
liÖu, vèn ®Çu t. Nguyªn phô liÖu ®Ó cung cÊp cho
ngµnh may xuÊt khÈu hÇu nh cha s¶n xuÊt ®îc ®ang ph¶i
nhËp khÈu víi mét lîng kh¸ lín. Nguyªn nh©n lµ ë chç,
viÖc s¶n xuÊt nguyªn liÖu trong níc vµ vïng nguyªn
liÖu trong níc cha ®îc chó träng ®óng møc. Vô b«ng
n¨m 2000 - 2001, c¶ níc míi chØ cã h¬n 2000 ha b«ng,
s¶n lîng ®¹t 8000 tÊn. So víi nhu cÇu s¶n xuÊt,
nguyªn liÖu b«ng trong níc míi ®¸p øng ®îc 12 - 15%
tæng sè kho¶ng 70.000 tÊn b«ng nguyªn liÖu. (Nguån:
B¸o Th¬ng M¹i sè 4 -n¨m 2002).
§Õn n¨m 2002, do gi¸ b«ng cña thÕ giíi gi¶m xuèng
thÊp vµ lîng sîi nhËp khÈu trong níc cao nªn chØ
trong vßng 5 th¸ng n¨m 2002 s¶n lîng nhËp khÈu sîi
- 39 -

40. trong níc ®· t¨ng 33% so víi cïng kú n¨m 2001. Trong
khi ®ã, sîi s¶n xuÊt trong níc b¸n chËm, lµm nhiÒu
doanh nghiÖp sîi kh«ng ho¹t ®éng hÕt c«ng suÊt. S¶n
phÈm tiªu thô khã kh¨n do thÞ trêng NhËt B¶n lµ thÞ
trêng tiªu thô chÝnh kh«ng cã tÝn hiÖu kh¶ quan. Tû
träng doanh thu xuÊt khÈu cña mét sè doanh nghiÖp lµ
rÊt thÊp. T×nh h×nh thÞ trêng néi ®Þa khã kh¨n nªn
c¸c chØ tiªu s¶n xuÊt vµ tiªu thô còng bÞ gi¶m m¹nh.
Vô b«ng n¨m 2001 - 2002 ®¹t s¶n lîng kh¸ lín nhng do
gi¸ b«ng thÕ giíi gi¶m thÊp, nhu cÇu vµ gi¸ sîi gi¶m
nªn møc tiªu thô trong níc ch÷ng l¹i.
Tuy nhiªn, trong n¨m 2002 ViÖt Nam vÉn ph¶i nhËp
khÈu tõ thÞ trêng thÕ giíi 97.133 tÊn b«ng vµ 262.844
tÊn sîi b«ng. Thêi gian tíi dù kiÕn nhËp khÈu 120.000
tÊn b«ng n¨m 2005 vµ 160.000 tÊn b«ng n¨m 2010 ®Ó ®¹t
môc tiªu cña ngµnh ®Ò ra.
T×nh h×nh nhËp khÈu b«ng & s¬ sîi dÖt
1995 1998 199 2000 2001 2002
N¨m
9
B«ng (1000 113, 97,11
62,2 67,6
tÊn) 1 3
S¬ vµ sîi
dÖt 938 183 160 237 210
(ngh×n tÊn)
Nguån: theo niªn gi¸m thèng kª TP HCM n¨m 2002
Kh«ng chØ khã kh¨n trong viÖc cung cÊp b«ng mµ ngay
- 40 -

41. c¶ c¸c lo¹i phô liÖu cung cÊp cho ngµnh may xuÊt khÈu
míi chØ ®¸p øng ®îc 10 - 15% nhu cÇu, nªn dÉn tíi
t×nh tr¹nh khã kÕt nèi gi÷a 2 kh©u dÖt vµ may. ViÖc
th«ng tin tiÕp thÞ cña c¸c doanh nghiÖp dÖt cho doanh
nghiÖp may vÉn cßn h¹n chÕ, chÝnh s¸ch hËu m·i cha
chu ®¸o, kh«ng cã tr¸ch nhiÖm cao ®èi víi l« hµng
m×nh s¶n xuÊt ra ®Õn cïng. ChÝnh v× lý do nµy khiÕn
cho doanh nghiÖp may cha hµo høng ®èi víi c¸c s¶n
phÈm sÈm cña doanh nghiÖp dÖt ë trong níc.
Ngîc l¹i, doanh nghiÖp may phÇn lín lµ gia c«ng xuÊt
khÈu nªn thêng kh¸ch hµng níc ngoµi chØ ®Þnh nguån
nguyªn phô liÖu níc ngoµi v× thÕ Ýt quan t©m khai
th¸c v¶i cña c¸c doanh nghiÖp dÖt trong níc cho dï
v¶i cña c¸c doanh nghiÖp dÖt trong níc cã cïng chñng
lo¹i kh«ng thua kÐm g× vÒ mÆt chÊt lîng. H¬n n÷a, mua
v¶i cña níc ngoµi, ngoµi yÕu tè chÊt lîng ®¶m b¶o,
th× dÞch vô hËu m·i cña hä l¹i rÊt tèt. NÕu nh l« v¶i
mua vÒ kh«ng ®¶m b¶o vÒ yªu cÇu chÊt lîng còng nh mÉu
th× ®èi t¸c cung cÊp sÏ s½n sµng ®æi l¹i, thËm chÝ bá
c¶ l« hµng v¶i xÊu ®ã, cung cÊp l« v¶i míi kh¸c cho
doanh nghiÖp ViÖt Nam. §iÒu nµy ®èi víi doanh nghiÖp
ViÖt Nam hiÕm cã doanh nghiÖp nµo lµm ®îc. MÆt kh¸c
chÊt lîng hµng ho¸, phô liÖu s¶n xuÊt trong níc còng
l¹i kh«ng ®¶m b¶o. Mét sè chñng lo¹i s¶n phÈm trong
níc cha s¶n xuÊt ®îc nh v¶i lµm ¸o Jacket, s¬ mi,
quÇn t©y, v¶i may comple, phô kiÖn nh cóc ¸o, x¬ sîi
- 41 -

42. tæng hîp, sîi phi lam¨ng, t¹o mèt cho v¶i, quÇn ¸o…
T×nh h×nh nhËp khÈu hµng dÖt may cña c¸c doanh nghiÖp
ViÖt Nam
MÆt hµng 1995 1996 2000 2001 2002
Sîi (tÊn) 24.77 28.8 42.28 26.5 262.8
6 79 6 49 44
V¶i (1000 5.649 6.81 853 272
m2) 6
Nguån: Niªn gi¸m thèng kª TP HCM n¨m 2002
Mét ®Æc ®iÓm n÷a mµ doanh nghiÖp níc ta cÇn chó
träng lµ gi¶m chi phÝ ®Çu vµo, t¨ng tû lÖ néi ®Þa ho¸
cña s¶n phÈm ngµnh dÖt may ®Ó t¨ng lîi nhuËn cho
ngµnh. Trong thêi gian tíi, Nhµ níc ta sÏ ®a b«ng vµo
c¬ cÊu c©y trång ®Ó ®¶m b¶o cho ®Õn n¨m 2010 ph¶i cã
90.000 tÊn b«ng x¬, trong ®ã chñ ®éng 70% nguyªn liÖu
vµ tiÕn tíi lµm chñ hoµn toµn nguyªn liÖu trong níc
lµ môc tiªu cña ngµnh dÖt may. Thñ tíng ChÝnh Phñ ®·
®ång ý ®Çu t 1.500 tû ®ång cho viÖc ph¸t triÓn vïng
nguyªn liÖu. §ång thêi c«ng ty b«ng ViÖt Nam ®ang
tÝch cùc ®Çu t ph¸t triÓn vïng nguyªn liÖu. H×nh thøc
®Çu t trän gãi tõ ®Çu vµo ®Õn bao tiªu s¶n phÈm ®ang
®îc thùc hiÖn ë mét sè vïng: §akLac, Ninh ThuËn, §ång
Nai…Dù b¸o tíi n¨m 2010, diÖn tÝch trång b«ng trªn c¶
níc cã kh¶ n¨ng sÏ ®¹t 150.000 ha, n¨ng suÊt b«ng
- 42 -

43. b×nh qu©n ®¹t 18 tÊn/ha cã thÓ ®¸p øng 70% nhu cÇu
nguyªn liÖu cho dÖt may. Níc ta ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó s¶n
xuÊt, ph¸t triÓn b«ng cho n¨ng suÊt cao, gièng b«ng
sîi mµu, c¸c gièng b«ng lai ViÖt Nam 20, c118, VN 15…
t¬ng ®¬ng b«ng nhËp khÈu. Ngoµi ra, Nhµ níc cßn ®Çu
t c¸c côm c«ng nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm may mÆc phô
liÖu cho ngµnh may víi tæng sè vèn ®Çu t lµ 600 triÖu
VND t¬ng ®¬ng 40 triÖu USD ®Ó s¶n xuÊt: m¸c ¸o, nót
kim lo¹i, nót nhùa, chØ, c¸c lo¹i d©y thun…HiÖn nay,
nhµ m¸y kÐo sîi polyester c«ng suÊt 30.000 tÊn/n¨m
®ang ho¹t ®éng tõ nay cho ®Õn n¨m 2005 ®Ó ®¸p øng sîi
cho ngµnh dÖt may.
e.H×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt hµng dÖt may xuÊt
khÈu
Trªn toµn quèc hiÖn nay nÕu tÝnh theo khu vùc miÒn
B¾c, miÒn Nam, miÒn Trung th× cã tÊt c¶ 1.031 doanh
nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc dÖt may. Trong 26
tØnh thµnh phÝa Nam th× sè lîng doanh nghiÖp nhiÒu
nhÊt cã 688 doanh nghiÖp c¸c lo¹i, 28 tØnh thµnh phè
phÝa B¾c cã 285 doanh nghiÖp dÖt may, 7 tØnh thµnh
phè miÒn trung cã 58 doanh nghiÖp. Trong ®ã doanh
nghiÖp nhµ níc cã 231 doanh nghiÖp chiÕm 22,34%,
- 43 -

44. doanh nghiÖp t nh©n cã 449 doanh nghiÖp chiÕm 43,42%
cßn l¹i 34,24% lµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc
ngoµi.
Sè doanh nghiÖp dÖt may trong toµn quèc
Héi
Quèc §Çu t n-
Khu vùc Tæng T nh©n viªn
doanh íc ngoµi
Vitas
PhÝa B¾c
1 (28 tØnh 285 140 106 39 112
thµnh)
MiÒn Trung
2 ( 7 tØnh 58 30 19 9 27
thµnh)
MiÒn Nam
3 (26 tØnh 688 61 324 303 312
thµnh)
4 Tæng 1.031 231 449 351 451
Nguån: Thèng kª cña VITAS n¨m 2002
VÒ thu hót ®Çu t níc ngoµi tÝnh ®Õn nay cã kho¶ng
180 dù ¸n dÖt - sîi - nhuém - ®an len - may mÆc cã
hiÖu lùc víi sè vèn vµo kho¶ng gÇn 1,85 tû trong ®ã
cã 130 dù ¸n ®· ®a vµo ho¹t ®éng, t¹o viÖc lµm cho
trªn 50.000 lao ®éng trùc tiÕp vµ hµng ngh×n lao ®éng
gi¸n tiÕp. C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi
chiÕm trªn 25% gi¸ trÞ s¶n lîng hµng may mÆc c¶ níc.
- 44 -

45. Doanh nghiÖp dÖt may toµn quèc(theo lo¹i h×nh së
h÷u)
Lo¹i h×nh së Th¬ng m¹i &dÞch
Tæng DÖt May
h÷u vô
Quèc doanh 231 32 139 60
T nh©n 449 229 65
FDI & Liªn
345 114 215 25
doanh
Tæng céng 1.034 273 596 162
Nguån: Theo sè liÖu cña HiÖp héi VITAS n¨m 2002
NÕu ph©n chia doanh nghiÖp dÖt may theo ngµnh s¶n
xuÊt th× hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong
lÜnh vùc may mÆc chiÕm sè lîng lín nhÊt cã 659, doanh
nghiÖp quèc doanh 139 doanh nghiÖp, doanh nghiÖp t
nh©n 229, doanh nghiÖp doanh nghiÖp FDI cã 221. Sè
doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong ngµnh kÐo sîi cã 99
doanh nghiÖp, dÖt thoi cã 124 doanh nghiÖp trong
doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi nhiÒu nhÊt cã 57
doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong ngµnh dÖt
kim sè lîng lµ Ýt nhÊt 54 doanh nghiÖp trong ®ã ®a
phÇn lµ doanh nghiÖp nhµ níc 26 doanh nghiÖp, 19
doanh nghiÖp FDI, cã 9 doanh nghiÖp t nh©n. Ho¹t ®éng
dÖt kim cña níc ta hiÖn nay cßn ®ang trong t×nh tr¹ng
khã kh¨n, m¸y mãc kh«ng ®îc ®æi míi, mÆt hµng kh«ng
tiªu thô ®îc nh hµng may mÆc nªn sè lîng doanh nghiÖp
- 45 -

46. ®Çu t vµo ngµnh nµy cßn Ýt.
Doanh nghiÖp dÖt may toµn quèc(theo ngµnh s¶n
xuÊt)
Ngµnh s¶n
Tæng Quèc doanh T nh©n FDI
xuÊt
1 KÐo sîi 99 42 17 40*
2 DÖt thoi 124 43 24 57*
3 Dªt kim 54 26 9 19
4 May mÆc 659 139 299 221
Phô liÖu vµ
5 150 60 65 25
c¸c lo¹i kh¸c
Nguån: Theo sè liÖu cña HiÖp héi VITAS n¨m 2002
Ngµnh dÖt may xuÊt khÈu hiÖn t¹i s¶n xuÊt hµng
ho¸ theo 3 ph¬ng thøc:
- H×nh thøc gia c«ng xuÊt khÈu: §©y lµ h×nh thøc phæ
biÕn nhÊt hiÖn nay ®èi víi ngµnh dÖt may xuÊt khÈu,
80% hµng may mÆc xuÊt khÈu lµ gia c«ng cho c¸c níc
NhËt, EU…Thùc chÊt ®©y lµ h×nh thøc nhËp nguyªn phô
liÖu, thËm chÝ c¶ kü thuËt cña níc ngoµi, thùc hiÖn
s¶n xuÊt trong níc vµ sau ®ã t¸i xuÊt khÈu thµnh
phÈm. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp dÖt may thêng gia c«ng
hµng may mÆc cho c¸c ®¹i lý may mÆc cña Hång K«ng vµ
§µi Loan nªn gi¸ gia c«ng mµ hä nhËn ®îc rÊt thÊp.
Th«ng thêng c¸c doanh nghiÖp nµy rÊt Ýt kinh nghiÖm
vÒ xuÊt khÈu còng nh nhiÒu doanh nghiÖp t nh©n cßn
kh«ng ®¨ng kÝ ho¹t ®éng xuÊt khÈu. V× hä ho¹t ®éng
- 46 -

47. trªn c¬ së CM (c¾t may) nªn hä kh«ng cã kh¶ n¨ng mua
v¶i còng nh phô kiÖn vµ còng kh«ng cã kh¶ n¨ng tµi
chÝnh ®Ó mua nguyªn vËt liÖu.
¦u ®iÓm gia c«ng xuÊt khÈu lµ huy ®éng ®îc ®éi ngò
lao ®éng nhµn rçi, sö dông ®îc ngµnh nghÒ truyÒn
thèng, kh«ng cÇn huy ®éng vèn lín, kh«ng ®äng vèn,
tiÕt kiÖm ®îc c¸c chi phÝ ®µo t¹o, thiÕt kÕ mÉu,
qu¶ng c¸o, tiªu thô vµ t×m kiÕm thÞ trêng, kh«ng ph¶i
chÞu rñi ro vÒ tiªu thô s¶n phÈm. Trong khi ®ã l¹i cã
thÓ trang bÞ ®îc m¸y mãc hiÖn ®¹i, tiÕp thu ®îc c«ng
nghÖ tiªn tiÕn cña níc ngoµi ®ång thêi n©ng cao ®îc
tr×nh ®é qu¶n lý còng nh kü thuËt cho c¸c c¸n bé l·nh
®¹o.
Tuy nhiªn, gia c«ng xuÊt khÈu còng cã nhîc ®iÓm lín:
Gi¸ gia c«ng rÎ m¹t do vËy lîi nhuËn thu ®îc tõ gia
c«ng hµng cho níc ngoµi lµ rÊt Ýt (gi¸ gia c«ng + chi
phÝ qu¶n lý) so víi søc lùc bá ra. Chóng ta kh«ng cã
®iÒu kiÖn ph¸t triÓn ngµnh s¶n xuÊt trong níc, ®Æc
biÖt ngµnh trång d©u nu«i t»m, b«ng, t¹o s¶n phÈm
kh¸c cung cÊp cho viÖc s¶n xuÊt ra v¶i sîi.
- H×nh thøc mua nguyªn liÖu b¸n thµnh phÈm: H×nh
thøc nµy cµng ®îc ¸p dông phæ biÕn trong c¸c doanh
nghiÖp dÖt may ViÖt Nam. C¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu
nguyªn liÖu nh v¶i, sîi, phô liÖu cho hµng may mÆc tõ
níc ngoµi, sau ®ã tù tæ chøc s¶n xuÊt trªn c¬ së
nguyªn liÖu nhËp khÈu vÒ. Khi hoµn thµnh s¶n phÈm sÏ
- 47 -

48. t×m thÞ trêng tiªu thô. Hµng s¶n xuÊt ra sÏ ®îc mang
nh·n hiÖu s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam.
H×nh thøc nµy kh¾c phôc ®îc mét sè nhîc ®iÓm chñ yÕu
cña gia c«ng s¶n xuÊt nh: s¶n phÈm ®a ra thÞ trêng,
nÕu gÆp thuËn lîi, gi¸ c¶ hµng ho¸ cao sÏ thu ®îc lîi
nhuËn lín, ph¸t huy ®îc n¨ng lùc s¸ng t¹o cña c¸n bé,
t¹o ®îc tªn tuæi uy tÝn trªn thÞ trêng thÕ giíi, gãp
phÇn ph¸t triÓn m¹nh mÏ ngµnh may mÆc ViÖt Nam. ViÖc
nhËp khÈu nguyªn phô liÖu tõ níc ngoµi ®¶m b¶o ®¸p
øng ®îc c¸c yªu cÇu vÒ chÊt lîng cña mét sè thÞ trêng
khã tÝnh nh EU, NhËt, Mü.
Nhîc ®iÓm lµ viÖc nhËp khÈu nguyªn, phô liÖu tõ níc
ngoµi chi phÝ rÊt tèn kÐm v× nhµ níc kh«ng khuyÕn
khÝch nhËp khÈu mÆt hµng nµy nªn ph¶i chÞu thuÕ nhËp
khÈu kh«ng ph¶i lµ møc thuÕ thÊp. §ång thêi gi¸ c¶
cña c¸c lo¹i nguyªn phô liÖu nµy thêng xuyªn biÕn
®éng kh«ng æn ®Þnh vµ so víi nh÷ng mÆt hµng cïng lo¹i
mµ chóng ta cã thÓ s¶n xuÊt ®îc ë trong níc th× t¬ng
®èi ®¾t h¬n (tuy nhiªn trong níc chØ s¶n xuÊt ®îc mét
lîng kh«ng nhiÒu nªn kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña
c¸c doanh nghiÖp dÖt may). H¬n n÷a, nÕu kinh doanh
theo h×nh thøc nµy sÏ rÊt dÔ gÆp rñi ro ®èi víi l«
hµng bëi c¸c doanh nghiÖp cña ta cha thËt sù n¾m v÷ng
®îc c¸c th«ng tin tõ phÝa c¸c thÞ trêng níc ngoµi.
- H×nh thøc sö dông nguyªn liÖu s¶n xuÊt trong níc
dµnh cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu: §©y lµ h×nh thøc
- 48 -

49. kh«ng míi ®èi víi c¸c níc cã ngµnh c«ng nghiÖp dÖt
may ph¸t triÓn tõ l©u ®êi nh Anh, Ph¸p, ý…Tuy nhiªn,
®èi víi ViÖt Nam ®Ó thùc hiÖn vÊn ®Ò nµy trong thêi
gian nµy qu¶ lµ mét ®iÒu rÊt khã. HiÖn t¹i, tØ lÖ néi
®Þa ho¸ cña s¶n phÈm may mÆc ë níc ta chØ chiÓm 15 -
20% lµ mét con sè rÊt thÊp, do ®ã §¶ng vµ nhµ níc ta
®· ®Ò ra chiÕn lîc cïng víi c¸c doanh nghiÖp thùc
hiÖn sao cho ®Õn n¨m 2010 ngµnh dÖt may sÏ ®¶m b¶o tØ
lÖ néi ®Þa ho¸ ®¹t 70% s¶n phÈm s¶n xuÊt ra. So víi 2
h×nh thøc trªn, h×nh thøc tù cung nµy cã u ®iÓm nhiÒu
h¬n v× tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ, sö dông nguån nguyªn phô
liÖu trong níc sÏ kÐo theo rÊt nhiÒu ngµnh nghÒ kh¸c
ph¸t triÓn t¹o ®µ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp ®Êt n-
íc vµ thùc hiÖn môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i
ho¸ ®Êt níc. Tuy nhiªn ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ th× ®ßi hái
cã sù kÕt hîp cña c¸c bé ngµnh vµ sù ®oµn kÕt cña c¸c
doanh nghiÖp trong níc.
Ba h×nh thøc trªn ®Òu cã ý nghÜa nhÊt ®Þnh ®èi víi
ngµnh dÖt may ViÖt Nam. Gia c«ng xuÊt khÈu qua nhiÒu
giai ®o¹n vÉn trë thµnh ho¹t ®éng chñ yÕu cña ngµnh
may mÆc. HiÖn t¹i khi ®Êt níc cßn ®ang nghÌo, c¸c
ngµnh s¶n xuÊt nãi chung vµ ngµnh dÖt may nãi riªng
vÉn cßn l¹c hËu th× ph¬ng thøc gia c«ng vÉn cßn cã ý
nghÜa rÊt to lín, lµ bµn ®¹p ®Ó chóng ta thùc hiÖn
môc tiªu ®Õn n¨m 2010. NÕu biÕt kÕt hîp mét c¸ch nhÞp
nhµng khÐo lÐo vµ cã hiÖu qu¶ c¶ 3 ph¬ng thøc trªn
- 49 -

50. th× ch¾c ch¾n trong thêi gian gÇn ngµnh dÖt may ViÖt
Nam chóng ta sÏ ®¹t ®îc môc tiªu ®Ò ra.
Víi thùc tr¹ng cña ngµnh c¸c chuyªn gia ®¸nh gi¸:
ngµnh dÖt may vÉn cßn chËm ph¸t triÓn cha ®¸p øng ®îc
nhu cÇu cña ngµnh may mÆc ®Æc biÖt lµ ngµnh may xuÊt
khÈu. Mét vÊn ®Ò lín lµ lµm thÕ nµo ®Ó t¨ng cêng n¨ng
lùc cña c¸c doanh nghiÖp dÖt may ®ang lµ vÊn ®Ò lín
cÇn ®îc gi¶i quyÕt cña c¸c cÊp c¸c ngµnh, c¸c doanh
nghiÖp dÖt may.
2.Ph©n tÝch thùc tr¹ng vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng
dÖt may
a.Kim ng¹ch xuÊt khÈu
Trong thêi gian h¬n 10 n¨m trë l¹i ®©y, ngµnh dÖt
may ®· chøng tá lµ mét ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän
trong nÒn kinh tÕ, cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn vît bËc
trong lÜnh vùc xuÊt khÈu. Tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n
cña ngµnh lµ 24,8%/n¨m, vît lªn thø 2 vÒ kim ng¹ch
xuÊt khÈu sau ngµnh dÇu khÝ n¨m 2001. N¨m 2001, kim
ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may ®¹t 2 tû USD gÊp 16,8
lÇn so víi n¨m 1990 chiÕm tû träng 13,25% trong tæng
kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña c¶ níc. (Nguån: Bé
Th¬ng M¹i, n¨m 2002)
Kim ng¹ch xuÊt khÈu dÖt may n¨m 2001 t¨ng kh«ng
®¸ng kÓ so víi n¨m 2000, chØ t¨ng 108.000 triÖu VND,
®ã lµ do trong n¨m nµy hµng cña ViÖt Nam ph¶i c¹nh
- 50 -

51. tranh víi hµng cña Trung Quèc. Nguyªn nh©n còng lµ do
nÒn kinh tÕ cña mét sè thÞ trêng nhËp khÈu chÝnh cña
ViÖt Nam bÞ suy tho¸i nªn sè lîng ®¬n hµng còng gi¶m
®i so víi n¨m 2000. ThÞ trêng Mü, EU cã nhiÒu biÕn
®éng khiÕn viÖc xuÊt khÈu hµng may mÆc cña ViÖt Nam
vµo EU vµ Mü gÆp nhiÒu khã kh¨n.
Trong khi ®ã hµng dÖt may cña c¸c níc §«ng ¢u,
Campuchia, Bangladesh, Srilanka, B¾c Phi, xuÊt khÈu
vµo EU ®îc miÔn thuÕ, kh«ng cã h¹n ng¹ch, hµng ViÖt
Nam bÞ ®¸nh thuÕ nhËp khÈu b×nh 14% vµ bÞ khèng chÕ
h¹n ng¹ch nªn rÊt bÊt lîi ®èi víi mÆt hµng dÖt may
xuÊt khÈu cña ta.
Vµo n¨m 2002, nhµ níc ®· ®a ra c¸c gi¶i ph¸p th¸o gì
khã kh¨n cho doanh nghiÖp ngµnh dÖt may xuÊt khÈu
ViÖt Nam, cÇn ph¶i ®iÒu chØnh t¨ng h¹n ng¹ch ®èi víi
hµng ViÖt Nam mµ kh¸ch hµng cã nhu cÇu, b·i bá c¸c
lo¹i phÝ liªn quan ®Õn h¹n ng¹ch, ®¬n gi¶n ho¸ thñ
tôc hµnh chÝnh, ®iÒu chØnh c¬ chÕ h¹n ng¹ch, chuyÓn
sang giÊy phÐp tù ®éng ®èi víi h¹n ng¹ch c¸c mÆt hµng
nhãm II thùc hiÖn tiÕn ®é chËm. N¨m 2002, cïng víi
viÖc thùc thi HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt-Mü, vµ thÞ tr-
êng EU t¨ng thªm 25% h¹n ng¹ch xuÊt khÈu ®· t¸c ®éng
kh«ng nhá ®Õn kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña n-
íc ta.
§Õn cuèi n¨m 2002, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt
may cña ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc 2,7 tû USD t¨ng 37,2% so
- 51 -

52. víi n¨m 2001, riªng xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü ®¹t
gÇn 900 triÖu, t¨ng 20 lÇn so víi n¨m 2001, chiÕm
33,2% tæng kim ng¹ch hµng dÖt may. HiÖn nay trong 8
th¸ng ®Çu n¨m 2003, kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· t¨ng gÇn
60% so víi cïng kú n¨m 2002. Cha cã n¨m nµo xuÊt khÈu
dÖt may l¹i t¨ng trëng cao nh thÕ, ®Æc biÖt ®· vît xa
gi¸ trÞ xuÊt khÈu dÇu th« (gi¸ trÞ xuÊt khÈu dÇu th«
®¹t 2,51 tû USD), ®øng vÞ trÝ thø nhÊt vÒ tæng kim
ng¹ch xuÊt khÈu. Dù tÝnh trong n¨m nay kim ng¹ch xuÊt
khÈu hµng dÖt may sÏ ®¹t 3,5 tû USD, trong khi môc
tiªu mµ ngµnh dÖt may ®· ®Ò ra lµ ®¹t kim ng¹ch 3,2 -
3,3 tû USD.
Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may trong thêi gian
qua
(TriÖu USD)
Kim ng¹ch Tæng kim
TØ träng
N¨m xuÊt khÈu ngach
/tæng sè
hµng dÖt may xuÊt khÈu
- 52 -

53. 1992 211 2.581 8,1%
1993 350 2.985 11,7%
1994 550 4.054 13,6%
1995 750 5.200 14,4%
1996 1.150 7.255 15,2%
1997 1.349 8.759 15,4%
1998 1.351 9.361 14,4%
1999 1.682 11.532 14,6%
2000 1.892 14.455 13,08%
2001 2.000 15.100 13,25%
2002 2.700 16.710 16,16%
2003 3.500 19.300 18,13%
(-
íctÝnh)
Nguån: Bé th¬ng M¹i vµ TCT VINATEX
Ta thÊy tØ träng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may
trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ níc ngµy cµng
cao, n¨m 2002 lµ 16,16%, dù tÝnh n¨m 2003 nµy tû
träng sÏ lµ 18,13%. HiÖn trong n¨m nay c¸c doanh
nghiÖp ViÖt Nam ®ang ph¶i ®èi mÆt víi mét khã kh¨n ®ã
lµ Mü ¸p dông chÕ ®é h¹n ng¹ch dÖt may ®èi víi ViÖt
Nam tõ ngµy 1.5.2003. C¸c doanh nghiÖp trong níc rÊt
lóng tóng tríc t×nh tr¹ng “khª” quota, hµng s¶n xuÊt
ra kh«ng xuÊt khÈu sang Hoa Kú ®îc hoÆc sau khi ®·
nhËp khÈu nguyªn liÖu vÒ ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu
sang thÞ trêng nµy nhng v× hÕt h¹n ng¹ch nªn l¹i b¸n
rÎ nguyªn liÖu ®i c¸c níc kh¸c. C¸c doanh nghiÖp ®ang
- 53 -

54. lo l¾ng vÒ vÊn ®Ò gi¶i quyÕt viÖc ph©n bæ h¹n ng¹ch
®i Mü sao cho æn tho¶ vµo n¨m 2004 s¾p tíi.
b.Chñng lo¹i hµng dÖt may xuÊt khÈu
C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chÝnh cña ngµnh dÖt may ViÖt
Nam: hµng may mÆc, t¬ sîi, v¶i lôa, c¸c lo¹i s¶n phÈm
kh¸c. Trong ®ã hµng may mÆc chiÕm tû träng lín nhÊt
trong c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu. Nguyªn nh©n còng rÊt dÔ
hiÓu, bëi v× ngµnh may mÆc ®îc ®Çu t kh¸ nhiÒu vÒ m¸y
mãc, trang thiÕt bÞ còng nh c¸c yÕu tè kh¸c trong khi
®ã ngµnh dÖt th× hiÖn nay t×nh h×nh s¶n xuÊt vÉn cha
tèt c¶ vÒ m¸y mãc, trang thiÕt bÞ, ®éi ngò c«ng nh©n.
N¨m 1997 vµ n¨m 1998 gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña toµn
ngµnh lµ gÇn nh b»ng nhau kh«ng cã nhiÒu biÕn ®éng.
Kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 1998 cña ngµnh chØ ®¹t 1370
triÖu USD. Kim ng¹ch xuÊt khÈu gi¶m do ¶nh hëng cña
cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh Ch©u ¸ lµm søc tiªu thô
cña thÞ trêng nµy gi¶m, hµng ho¸ cña ViÖt Nam xuÊt
khÈu còng gi¶m xuèng râ rÖt, nÒn kinh tÕ c¸c níc Ch©u
¸ bÞ ¶nh hëng m¹nh mÏ, kÐo theo mét sè thÞ trêng c¸c
níc ngoµi Ch©u ¸ còng bÞ ¶nh hëng.
N¨m 2000 tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ngµnh ®¹t
1892 triÖu USD nhng hµng may mÆc l¹i gi¶m ®ét ngét
xuèng víi kim ng¹ch xuÊt khÈu ®¹t gi¸ trÞ rÊt thÊp
chØ kho¶ng 50 triÖu USD, mÆt hµng kh¸c th× kim ng¹ch
xuÊt khÈu vÉn nh n¨m 1999 kh«ng thay ®æi nhiÒu, hµng
- 54 -

55. dÖt sîi, v¶i th× còng vÉn nh c¸c n¨m tríc. N¨m 2001,
kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ngµnh dÖt may t¨ng lªn ®¹t
2000 triÖu USD, gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña mÆt hµng may
mÆc l¹i t¨ng trë l¹i víi kim ng¹ch kh¸ lín xÊp xØ
1500 triÖu USD, chiÕm 75% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu
cña ngµnh, t¨ng 7,9% so víi n¨m 1999 ®ång thêi kim
ng¹ch xuÊt khÈu cña hµng v¶i, sîi còng t¨ng tæng kim
ng¹ch lµ 170 triÖu USD. N¨m 2002, kim ng¹ch xuÊt khÈu
dÖt may t¨ng lªn m¹nh ®¹t 2700 triÖu USD, trong ®ã
mÆt hµng v¶i ®¹t 1950 triÖu USD. (Nguån: Thèng kª cña
Vinatex, n¨m 2002).
Tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ngµnh dÖt
may ViÖt Nam cã nhiÒu khëi s¾c. Tõ n¨m 1990 trë vÒ
tríc, s¶n phÈm may mÆc chñ yÕu lµ s¬ mi nam, n÷, quÇn
¸o b¶o hé vµ mét sè s¶n phÈm ®¬n gi¶n xuÊt khÈu sang
thÞ trêng Liªn X« vµ §«ng ¢u víi s¶n lîng n¨m cao
nhÊt lµ hµng tr¨m triÖu s¶n phÈm. Khi thÞ trêng nµy
tan vì, sù khñng ho¶ng ®· lµ ®éng lùc cho sù chuyÓn
híng thÞ trêng, t¹o vèn ®Çu t m¸y mãc thiÕt bÞ n©ng
cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong ngµnh dÖt may xuÊt khÈu
ViÖt Nam. S¶n phÈm dÖt may ®· dÇn dÇn ®îc xuÊt khÈu
sang thÞ trêng c¸c níc ph¸t triÓn nh Canada, Thôy
§iÓn, Australia, Hµ Lan, Ba Lan…§Æc biÖt lµ EU, NhËt
B¶n vµ míi ®©y lµ thÞ trêng tiÒm n¨ng Mü vµ B¾c Mü.
Danh môc mÆt hµng xuÊt khÈu còng ngµy cµng ®îc c¶i
tiÕn vµ phong phó h¬n tríc ®©y. Thêi gian vµo nh÷ng
- 55 -

56. n¨m 1990 th× hµng xuÊt khÈu chñ yÕu lµ s¬ mi, quÇn
nam, n÷ vµ b¶o hé lao ®éng. Sau ®ã ®Õn n¨m 1992 -
1993 th× mÆt hµng xuÊt khÈu ®· ®îc bæ xung thªm c¸c
lo¹i ¸o Jacket, s¬ mi cao cÊp, s¶n phÈm dÖt kim vµ
coi ®ã lµ s¶n phÈm chñ ®¹o trong xuÊt khÈu. Cho tíi
n¨m 1995, sè lo¹i hµng dÖt may xuÊt khÈu ®· lªn tíi
38 chñng lo¹i trong ®ã 24 chñng lo¹i ®· ph©n bæ hÕt
h¹n ng¹ch cô thÓ lµ c¸c chñng lo¹i (cat - viÕt t¾t
cña category) sau: 1,2,4,5 6,7, 8, 12, 14, 15, 19,
21, 24, 26, 29, 34, 68, 73, 78, 39, 83, 97, 118, 161.
C¸c lo¹i hµng ®· xuÊt khÈu sang thÞ trêng NhËt,
Canada, EU, Mü…bao gåm:
V¶i tæng hîp b»ng x¬.
Kh¨n b«ng
Bé complet
Veston nam
Pyjama b»ng v¶i dÖt thoi
ChØ, sîi nh©n t¹o
S¬ mi nam, n÷
Jacket 2,3 líp, Blouson
T.shirt, dÖt kim, cotton
Polo shirt
QuÇn t©y
QuÇn ¸o thÓ thao
V¶i dÖt kim, t¬ t»m
QuÇn ¸o thÓ thao, ®å phô quÇn ¸o
- 56 -

57. RÌm, th¶m c¸c lo¹i
Tói x¸ch c¸c lo¹i
Kh¨n tr¶i giêng
V¶i tæng hîp
QuÇn lãt
Kh¨n tr¶i bµn b»ng lanh gai…
Vµ c¸c s¶n phÈm tõ sîi P.E, sîi tæng hîp kh¸c.
(Nguån: B¸o th¬ng m¹i - th¸ng 7 n¨m 2002)
Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c tæ chøc níc ngoµi, hµng dÖt
may cña ViÖt Nam kh¸ phong phó vÒ chñng lo¹i song
chÝnh sù phong phó nµy lµm cho chÊt lîng cña c¸c lo¹i
hµng ®ã cha ®îc ®ång ®Òu. Hµng cao cÊp, chÊt lîng cao
cña ta cßn Ýt, chñ yÕu lµ s¬ mi nam, T.shirt th× hÇu
hÕt l¹i gia c«ng cho níc ngoµi, kiÓu d¸ng mÉu m·
kh«ng cã g× lµ míi l¹ trªn thÞ trêng quèc tÕ. Mét sè
mÆt hµng kh¸c nh v¶i dÖt kim, t¬ t»m hay sîi cha dÖt
th× h¹n chÕ vÒ mµu s¾c, chÊt lîng cha thËt tèt do
chóng ta cßn nhiÒu khã kh¨n vÒ thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ
tiªn tiÕn ®Ó xö lý s¶n phÈm. MÆt kh¸c, do h¹n chÕ vÒ
vèn vµ ho¹t ®éng marketing, c¸c lo¹i hµng dÖt may
ViÖt Nam cha thÝch øng ®îc víi sù ®æi thay liªn tôc
cña thêi trang thÕ giíi nªn c¸c mÆt hµng ViÖt Nam th-
êng bÞ lçi mèt, dï chÊt lîng cao gi¸ h¹ nhng vÉn
kh«ng b¸n ®îc. §éi ngò thiÕt kÕ t¹o mÉu cña níc ta
cßn non yÕu cha cã nhiÒu kinh nghiÖm, chuyªn m«n cßn
kÐm nªn hµng ho¸ cña níc ta kh«ng b¾t kÞp víi nhÞp ®é
- 57 -

58. ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. Do ®ã, ®©y còng lµ mét vÊn
®Ò cÇn ®îc chó ý, kh¾c phôc ®Ó s¶n phÈm cña ngµnh dÖt
may ViÖt Nam ngµy cµng ®a d¹ng, phong phó vÒ mÉu m·
vµ cã uy tÝn trªn trêng quèc tÕ.
c.Mét sè thÞ trêng xuÊt khÈu chñ yÕu cña níc ta
- ThÞ trêng Mü lµ mét thÞ trêng lín vÒ tiªu thô
hµng ho¸ còng nh hµng dÖt may, Mü lµ mét thÞ trêng
lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp dÖt may xuÊt khÈu cña
ViÖt Nam. ThÞ trêng nµy còng thÓ hiÖn râ tÝnh u viÖt
còng nh tiÒm n¨ng ®Çy høa hÑn ®èi víi xuÊt khÈu hµng
dÖt may hiÖn t¹i vµ trong t¬ng lai. C¸c doanh nghiÖp
dÖt may ViÖt Nam míi b¾t ®Çu th©m nhËp thÞ trêng ®Çy
tiÒm n¨ng nµy chØ trong vµi n¨m gÇn ®©y. N¨m 1996 kim
ng¹ch xuÊt khÈu vµo thÞ trêng nµy chØ ®¹t ë møc rÊt
thÊp 9,1 triÖu USD. §©y lµ mét con sè kh«ng ®¸ng kÓ
so víi kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may cña c¸c doanh
nghiÖp ViÖt Nam vµo c¸c thÞ trêng kh¸c nh thÞ trêng
NhËt kim ng¹ch lµ 248 triÖu USD, thÞ trêng EU kim
ng¹ch xuÊt khÈu lµ 225 triÖu USD. Trong thêi gian nµy
nÕu nh nãi r»ng xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü ®Çy triÓn
väng th× kh«ng ai cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®îc ®iÒu nµy kÓ
c¶ c¸c chuyªn gia kinh tÕ. N¨m 1997 kim ng¹ch xuÊt
khÈu vµo thÞ trêng nµy chØ t¨ng lªn 2,8 triÖu USD so
víi n¨m 1996. N¨m 2000 kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 49,5
triÖu USD, nhng ®Õn n¨m 2001 kim ng¹ch xuÊt khÈu gi¶m
- 58 -

59. xuèng chØ ®¹t 44,6 triÖu USD. Víi kim ng¹ch nµy n¨m
2001 ViÖt Nam xÕp thø 64 trong sè c¸c quèc gia cã
xuÊt khÈu hµng dÖt may sang Mü. Tuy nhiªn, so víi 70
tû USD mµ Hoa Kú bá ra hµng n¨m ®Ó nhËp khÈu s¶n phÈm
dÖt may tõ kh¾p n¬i trªn thÕ giíi th× qu¶ thËt con sè
gÇn 50 triÖu USD xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ trêng
nµy qu¶ lµ bÐ nhá.
Gi¶i thÝch t¹i sao thÞ trêng Mü lµ mét thÞ trêng
tiªu thô lín hµng giÇy da vµ hµng may mÆc mµ lîng
hµng dÖt may xuÊt khÈu cña níc ta vµo thÞ trêng nµy
l¹i qu¸ Ýt ái nh vËy. C©u tr¶ lêi thËt ®¬n gi¶n vµ
mäi ngêi ai còng biÕt râ: trong thêi gian tõ n¨m 1995
®Õn n¨m 2000, níc ta vµ Mü võa míi bíc vµo thêi k×
b×nh thêng hãa quan hÖ do ®ã c¸c doanh nghiÖp ViÖt
Nam ®ang dÇn lµm quen víi thÞ trêng, ®ång thêi cha cã
nh÷ng th«ng tin vµ ®Çu mèi quan träng ®Ó t¨ng cêng
hµng xuÊt khÈu vµo thÞ trêng nµy nªn mÆt hµng dÖt may
cña ta còng trong t×nh tr¹ng th¨m dß thÞ trêng Mü lµ
chÝnh. Lóc nµy, HiÖp ®inh dÖt may ViÖt-Mü víi u ®·i
tèi huÖ quèc (quy chÕ MFN) cha chÝnh thøc ®îc kÝ kÕt
nªn c¸c mÆt hµng dÖt may cña ViÖt Nam khi xuÊt sang
thÞ trêng nµy bÞ mét rµo c¶n th¬ng m¹i kh¸ lín, møc
thuÕ suÊt qu¸ cao nªn doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng dÖt
may kh«ng thÓ th©m nhËp ®îc vµo Mü mét c¸ch å ¹t ®îc.
Vµo n¨m 2000 níc ta chÝnh thøc kÝ HiÖp ®Þnh th¬ng
m¹i ViÖt-Mü, thuÕ suÊt nhËp khÈu hµng dÖt may ViÖt
- 59 -

60. Nam vµo thÞ trêng Mü ®· gi¶m ®Õn 10 lÇn. ThÕ nhng
trong n¨m 2001 víi sù kiÖn ngµy 11 th¸ng 9 th× lîng
nhËp khÈu cña Mü gi¶m ®¸ng kÓ nªn mÆt hµng dÖt may
cña ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo thÞ trêng nµy ®¬ng nhiªn
lµ còng bÞ gi¶m xuèng. Tõ n¨m 2002 chóng ta l¹i cã
thªm HiÖp ®Þnh dÖt may ViÖt-Mü víi u ®·i tèi huÖ quèc
(MFN) cho hµng dÖt may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nªn kim
ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may t¨ng m¹nh. Theo thèng kª
cña Bé th¬ng m¹i, n¨m 2002 kim ng¹ch xuÊt khÈu dÖt
may cña ViÖt Nam ®¹t 2,7 tû USD, t¨ng 37,2% so víi
n¨m 2001 th× riªng xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü ®¹t
gÇn 900 triÖu USD, t¨ng gÊp 20 lÇn so víi n¨m 2001,
chiÕm 33,2% tæng kim ng¹ch hµng dÖt may. Møc gia t¨ng
xuÊt khÈu kû lôc nµy ®· ®a Mü trë thµnh thÞ trêng
nhËp khÈu hµng dÖt may lín nhÊt cña ViÖt Nam, trªn c¶
EU vµ NhËt vèn l©u nay lµ thÞ trêng chÝnh. C¸c doanh
nghiÖp ViÖt Nam ®ang chñ ®éng chuyÓn híng xuÊt khÈu
sang Mü còng nh»m thiÕt lËp chç ®øng t¹i thÞ trêng
míi mÎ nµy. N¨m 2002 lµ n¨m th¾ng lîi lín ®èi víi
ngµnh dÖt may ViÖt Nam, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ trêng Mü. N¨m
2002, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tËn dông phÝa Mü cha
¸p dông h¹n ng¹ch ®èi víi mÆt hµng dÖt may nªn ®ang
t¨ng cêng, nç lùc xuÊt khÈu sang Mü. MÆc dï kim ng¹ch
xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo Mü tõ ®Çu n¨m
®Õn th¸ng 9 n¨m 2002 t¨ng lªn rÊt m¹nh 234% song chØ
- 60 -

61. chiÕm kho¶ng 0,7% thÞ phÇn vµ ®øng thø 26 trong tæng
sè c¸c níc xuÊt khÈu quÇn ¸o vµo Mü, xÕp sau
Campuchia (xÕp thø 17, chiÕm 2,3%), Th¸i Lan (xÕp thø
13, chiÕm 2,8%), Phillipin (xÕp thø 11, chiÕm 3,1%),
Indonesia (xÕp thø 8, chiÕm 3,7%), vµ chØ b»ng 1/10
cña Trung Quèc
Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may sang thÞ trêng
Mü
199 199 199 199 200 200
N¨m 2002 2003
6 7 8 9 0 1
TrÞ gi¸ 49, 44, 1900
9,1 12 26 34 900 (dù
triÖu USD 5 6 tÝnh)
Nguån: Thèng kª cña VINATEX n¨m 2002
Tríc t×nh h×nh kim ng¹ch xuÊt khÈu sang thÞ trêng Mü
t¨ng, mét ®oµn giíi chøc Mü dù kiÕn sang ViÖt Nam ®Ó
th¶o luËn vÒ viÖc ®i ®Õn tho¶ thuËn mét HiÖp §Þnh vÒ
hµng dÖt may ViÖt Nam-Hoa Kú (lµ mét phÇn trong HiÖp
®Þnh th¬ng m¹i ViÖt-Mü), trong ®ã cã viÖc c¶ Mü sÏ ¸p
dông quota ®èi víi hµng dÖt may xuÊt khÈu cu¶ ViÖt
Nam vµo Mü b¾t ®Çu tõ n¨m 2003. Do ®ã kÓ tõ n¨m 2003
nh÷ng doanh nghiÖp muèn xuÊt khÈu vµo thÞ trêng nµy
th× ph¶i cã h¹n ng¹ch, nÕu kh«ng th× kh«ng thÓ xuÊt
khÈu ®îc.Theo HiÖp ®Þnh dÖt may ViÖt-Mü, trÞ gi¸ hµng
dÖt may qu¶n lý b»ng h¹n ng¹ch n¨m 2003 gåm 25 nhãm
hµng vµ 38 mÆt hµng cô thÓ nh sau: (B¶ng trang bªn)
§Ó thùc hiÖn HiÖp ®Þnh ngµy 28 th¸ng 4 n¨m 2003, Bé
- 61 -

62. th¬ng m¹i cã v¨n b¶n sè 0962/TM-XNK híng dÉn thùc
hiÖn, theo ®ã c¸c doanh nghiÖp ph¶i b¸o c¸o chi tiÕt,
chÝnh x¸c vÒ n¨ng lùc vµ quy m« s¶n xuÊt cña m×nh ®Ó
lµm c¬ së ®èi chiÕu h¹n ng¹ch vµ cÊp h¹n ng¹ch hµng
dÖt may xuÊt khÈu sang Hoa Kú n¨m 2003. V¨n b¶n quy
®Þnh c¸c mÉu vµ néi dung hå s¬ gåm c¸c chøng tõ: ®¬n
xin cÊp giÊy chøng nhËn xuÊt khÈu hµng dÖt may sang
Hoa kú, hîp ®ång xuÊt khÈu (hoÆc gia c«ng hµng xuÊt
khÈu), ho¸ ®¬n th¬ng m¹i, b¶ng kª ®ãng gãi hµng…V¨n
b¶n nghiªm cÊm c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng dÖt
may sö dông giÊy chøng nhËn xuÊt khÈu hµng dÖt may ®Ó
xuÊt khÈu sang Hoa Kú cña ViÖt Nam ®Ó xuÊt khÈu hµng
ho¸ cña níc kh¸c hoÆc dïng visa cña níc kh¸c xuÊt
khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam.
Nh÷ng c«ng viÖc bíc ®Çu cña thùc hiÖn HiÖp ®Þnh nh
vËy t¹o thuËn lîi vÒ qu¶n lý trong thùc hiÖn HiÖp
®Þnh. Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp l¹i lo l¾ng r»ng
h¹n ng¹ch nh vËy cã ®¸p øng ®îc nhu cÇu xuÊt khÈu
kh«ng? Vµ lµm thÕ nµo ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ h¹n
ng¹ch. Sù lo l¾ng cña c¸c doanh nghiÖp lµ hoµn toµn
cã c¬ së, bëi qua thùc tiÔn thùc hiÖn HiÖp ®Þnh dÖt
may EU còng lu«n næi lªn hai vÊn ®Ò nµy. Tuy nhiªn,
so víi møc ®é thùc hiÖn cña n¨m 2002 vµ nh÷ng th¸ng
®Çu n¨m 2003, th× h¹n ng¹ch xuÊt khÈu vµo Mü hµng dÖt
may n¨m 2003 lµ 1,7 tû USD sÏ kh«ng h¹n chÕ nhiÒu
viÖc xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo Mü, bëi theo dù kiÕn
- 62 -

63. cña c¸c quan chøc vµ cña nhiÒu nhµ kinh doanh kh¶
n¨ng n¨m 2003 chØ thùc hiÖn ®îc kho¶ng 1,5 tû USD.
C¸c mÆt hµng dÖt may qu¶n lý b»ng h¹n ng¹ch
Cat MÆt hµng §¬ H¹n
nhãm n ng¹ch
hµng vi 2003
200 ChØ may, sîi ®Ó b¸n lÎ Kg 300.000
301 Sîi, b«ng ®· ch¶i Kg 680.000
332 TÊt chÊt liÖu b«ng T¸ 1.000.00
0
333 ¸o kho¸c nam d¹ng comple T¸ 36.000
334/335 ¸o kho¸c nam n÷ chÊt T¸ 675.000
liÖub«ng
338/339 S¬ mi dÖt kim nam, n÷ chÊt T¸ 14.000.0
liÖu b«ng 00
340/640 S¬ mi nam dÖt thoi chÊt T¸ 2.000.00
liÖu b«ng vµ säi t¬ nh©n 0
t¹o
341/641 S¬ mi dÖt thoi chÊt liÖu T¸ 762.698
b«ng vµ sîi nh©n t¹o
342/642 V¸y ng¾n chÊt liÖu b«ng vµ T¸ 554.654
sîi nh©n t¹o
345 Sweater chÊt liÖu b«ng T¸ 300.000
347/348 QuÇn nam n÷ chÊt liÖu b«ng T¸ 7.000.00
0
351/651 QuÇn ¸o ngñ chÊt liÖu b«ng T¸ 582.000
vµ sîi nh©n t¹o
352/652 §å lãt chÊt liÖu b«ng vµ T¸ 1.850.00
sîi nh©n t¹o 0
359/659 QuÇn yÕm Kg 325.000
-c
359/659 QuÇn ¸o b¬i Kg 525.00
- 63 -

64. -s
434 ¸o kho¸c nam chÊt liÖu len T¸ 16.200
435 ¸o kho¸c n÷ chÊt liÖu len T¸ 40.000
440 S¬ mi nam, n÷ chÊt liÖu len T¸ 2.500
447 QuÇn nam chÊt liÖu len T¸ 52.500
448 QuÇn n÷ chÊt len T¸ 32.000
620 V¶i b»ng sîi filam¨ng tæng m2 6.364.00
hîp kh¸c 0
632 ChÊt liÖu sîi nh©n t¹o T¸ 500.000
638/639 ¸o s¬ mi nam n÷ dÖt kim T¸ 1.271.00
chÊt liÖu sîi t¬ nh©n t¹o 0
645/646 Sweater chÊt liÖu sîi t¬ T¸ 200.000
nh©n t¹o
647/648 QuÇn nam n÷ chÊt liÖu sîi T¸ 1.973.31
nh©n t¹o 8
- 64 -

65. VÊn ®Ò ®Æt ra ®ã lµ lµm thÕ nµo ®Ó ph©n bæ h¹n ng¹ch
cho hîp lý, cÇn rót kinh nghiÖm tõ viÖc qu¶n lý h¹n
ng¹ch dÖt may EU tríc ®©y. Tõ ®Çu n¨m 2003 ®Õn nay,
kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng dÖt may vµo thÞ trêng Mü vÉn
tiÕp tôc t¨ng nhanh, hiÖn ®· xuÊt khÈu gÇn 1,3 tØ USD
hµng dÖt may vµo Mü. Dù tÝnh n¨m 2004 nÕu chóng ta
vÉn triÓn khai tèt HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt-Mü th× cã
kh¶ n¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu mÆt hµng dÖt may vµo thÞ
trêng nµy ®¹t tíi 4,1 tû USD, t¨ng 17,1% so víi n¨m
2003, chiÕm 19% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu .
Ngµy 5 th¸ng 6 n¨m 2003 liªn Bé: Th¬ng m¹i, C«ng
nghiÖp vµ KÕ ho¹ch- §Çu t ®· tæ chøc häp b¸o c«ng bè
c¬ chÕ ph©n bæ h¹n ng¹ch dÖt may sang thÞ trêng Hoa
K× n¨m 2003. ViÖc ph©n giao theo nguyªn t¾c: b×nh
®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh
tÕ, dùa trªn kÕt qu¶ xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp
trong n¨m 2002 vµ 3 th¸ng ®Çu n¨m 2003, ®èi víi c¸c
doanh nghiÖp míi th× dùa vµo n¨ng lùc s¶n xuÊt, n¨ng
lùc xuÊt khÈu, dµnh mét tØ lÖ nhÊt ®Þnh cho nh÷ng
doanh nghiÖp sö dông v¶i s¶n xuÊt trong níc ®Ó lµm
hµng may mÆc xuÊt khÈu sang thÞ trêng Hoa Kú vµ c¸c
vïng kinh tÕ khã kh¨n. ViÖc ph©n giao h¹n ng¹ch n¨m
nay sÏ chia lµm 2 ®ît: 80% h¹n ng¹ch ®îc giao tríc,
20% h¹n ng¹ch ®îc giao sau khi kiÓm tra. ThÕ nhng tõ
khi ¸p dông h¹n ng¹ch hµng dÖt may xuÊt khÈu vµo thÞ
trêng Mü (tõ ngµy 1 th¸ng 5 n¨m 2003) cho ®Õn nay ®·
- 65 -