1. Σήμερα 30 Ιανουαρίου 2014 η Εκκλησία
και το Έθνος μας ολόκληρο, τιμά τρεις
μεγάλες μορφές της, το Μέγα Βασίλειο, το
Γρηγόριο το Θεολόγο και τον Ιωάννη το
Χρυσόστομο, τους προστάτες των ανθρώπων
του πνεύματος, των δασκάλων και των
μαθητών.
Έζησαν τον 4ο αιώνα σε μια εποχή όπου η
χριστιανική πίστη κλονιζόταν από τις αιρέσεις.
Σπούδασαν την κλασσική ελληνική παιδεία
και φοίτησαν στις πιο φημισμένες σχολές
εκείνης της εποχής. Κατάγονταν από πλούσιες
οικογένειες αλλά μοίρασαν τα υπάρχοντά
τους και έζησαν φτωχότεροι κι απ’ τους
φτωχούς, γιατί όπως έλεγε ο Ιωάννης ο
Χρυσόστομος « τον πλούτο τον κάνει όχι η
περιουσία αλλά η αρετή » . Παραστέκονταν
και προστάτευαν το λαό από την καταπίεση
της πολιτικής εξουσίας. Υποστήριζαν τα
δικαιώματά του και δεν έπαυαν να ζητούν
δικαιοσύνη και επιείκεια.
Ο Μέγας Βασίλειος γεννημένος στην
Καισάρεια της Καππαδοκίας και αδελφικός
φίλος του Γρηγορίου , όταν το 370 έγινε
επίσκοπος της, ίδρυσε
την περίφημη
1

2. Βασιλειάδα, μια πόλη όπου κάθε άρρωστος,
γέρος και ανήμπορος έβρισκε προστασία.
Αντιμετώπισε με υποδειγματικό σθένος και
παρρησία τις απειλές της εξουσίας και σε
ηλικία 49 χρονών πέθανε στην έρημο της
Καππαδοκίας ζώντας ασκητικά.
Ο δεύτερος Ιεράρχης ο Γρηγόριος όταν η
χριστιανική θρησκεία κινδύνευε απ’ τον
Αρειανισμό , με τους λόγους του ενίσχυσε
τους χριστιανούς γι’ αυτό ο αυτοκράτορας
Θεοδόσιος τον ενθρόνισε Αρχιεπίσκοπο .
Όταν όμως
κάποιοι βρέθηκαν να
αμφισβητήσουν τη θέση του, ο Γρηγόριος
ταπεινός και αφιλόδοξος παραιτήθηκε και
αποσύρθηκε σιωπηρά στην πατρίδα του ,
Αριανζό της Καππαδοκίας όπου και πέθανε
σε ηλικία 60 χρονών.
Κάπως νεότερος των δύο πρώτων , πιο
γλυκομίλητος και πιο ελκυστικός ήταν ο
Ιωάννης ο Χρυσόστομος γεννημένος στην
Αντιόχεια της Συρίας. Ενώ τον προόριζαν για
δικηγόρο χειροτονήθηκε πρεσβύτερος. Από το
στόμα του έρρεαν ποταμοί μέλιτος γι’ αυτό
και ονομάστηκε έτσι. Με το θάρρος και την
ελευθεροστομία του καυτηρίασε το ίδιο
κληρικούς και πολίτες ακόμη και την
αυτοκράτειρα Ευδοξία για την πολυτελή και
2

3. άσωτη ζωή της. Η στάση του όμως αυτή είχε
σαν αποτέλεσμα να πεθάνει εξόριστος απ’ τις
ταλαιπωρίες και τις κακουχίες στα 60 του
χρόνια.
Αυτοί υπήρξαν οι μεγάλοι δάσκαλοι της
Εκκλησίας μας που
συνδύασαν το ίδιο
αρμονικά την παιδεία με την αρετή και τη
θεωρία με την πράξη. Έγραψαν πάρα πολλά
ηθικά
ερμηνευτικά
επιστημονικά
συγγράμματα που προκαλούν το θαυμασμό
μας ακόμα και σήμερα. Όσα χρόνια κι αν
περάσουν τα λόγια τους είναι επίκαιρα και
ζωντανά
ιδιαίτερα
για
όλους
εμάς,
παιδαγωγούς, γονείς, μαθητές και νέους.
Συνειδητοποίησαν ότι όπου λατρεύεται μόνο
η επιστήμη και τα υποκατάστατά της, εκεί η
ψυχή ερημώνεται και ακολουθεί η κατάπτωση
μαζί με την παρακμή. Διατύπωσαν σοφές
παιδαγωγικές αρχές που αποτελούν και
σήμερα τη βάση της Παιδαγωγικής επιστήμης.
Ο μέγας Βασίλειος έδειξε το δρόμο στους
παιδαγωγούς λέγοντας πως η αρετή δεν
πετυχαίνεται αναγκαστικά αλλά με την
ελεύθερη εκλογή και απόφαση. Όσο για το
Γρηγόριο το Θεολόγο ήταν αυτός που έλεγε
ότι η διαπαιδαγώγηση χρειάζεται πρότυπο για
να συγκινήσει και να καθοδηγήσει γιατί
3

4. « άφωνον έργον κρείσσον απράκτου λόγου»
δηλαδή ότι τα σιωπηρά έργα είναι καλύτερα
από τα άπρακτα λόγια .
Στον σημερινό άνθρωπο και ειδικότερα
στον νέο που μπροστά του ανοίγονται όχι πια
δύο δρόμοι όπως στον Ηρακλή, αλλά χίλιοι
δυο και ακούγονται αναρίθμητες φωνές
σειρήνων, οι Τρεις Ιεράρχες τον βοηθούν με
το παράδειγμα και τη ζωή τους να βρει το
σωστό δρόμο της αρετής και του πνεύματος.
Στη σημερινή εποχή που ο πολιτισμός,
μας οδήγησε σε πολιτικές που βασανίζουν
τους λαούς, σε πολιτικές που αγαπούν τους
αριθμούς και μισούν τους ανθρώπους , οι τρεις
Ιεράρχες στηλιτεύουν έντονα τον άνομο
πλουτισμό, την αδικία, την κοινωνική
διαφθορά, ελέγχουν την αναλγησία των
αρχόντων και μας δείχνουν το πρότυπο της
ανθρώπινης κοινωνίας.
Δίνουν το μήνυμα της ελπίδας και της
αισιοδοξίας πως η γνώση μόνο όταν
συνδυάζεται με το ήθος και την πίστη στο Θεό
οδηγεί στον πραγματικό πολιτισμό και στην
αληθινή σοφία.
4