Ο Ρεαλισμός που ως κίνημα βγαίνει στο προσκήνιο στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα σ’ αντίδραση προς το Ρομαντισμό διαμορφώνεται σε μια εποχή επιστημονικών παρατηρήσεων, πειραμάτων και πρακτικών εφαρμογών. Τώρα η ατμομηχανή το τηλέφωνο, ο τηλέγραφος, η φωτογραφική μηχανή και άλλες κατακτήσεις της επιστήμης βρίσκουν τη θέση τους στη ζωή του ανθρώπου και δημιουργούν χίλιες δυο αλλαγές οικονομικές κοινωνικές και μαζί με τη θετικιστική θεώρηση του κόσμου επιδρούν στην τέχνη. Η ατομιστική εγωκεντρική ερμηνεία του κόσμου αντικαθίσταται από την αντικειμενική επιστημονική παρατήρηση του γεγονότος, του πραγματικού.

1. Κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό πλαύςιο μϋςα ςτο οπούο
αναπτύχθηκε
Δόμνα Μπογδϊνου
ΠΕ18.26/ΠΕ03
M.Sc. Εκπαιδευτικό Ηγεςύα και Πολιτικό

3.  Ο 19οσ αιώνασ χαρακτηρύζεται από μεγϊλεσ κοινωνικϋσ
αντιπαραθϋςεισ ανϊμεςα ςε:
 Υτωχούσ και πλούςιουσ
 προοδευτικούσ και ςυντηρητικούσ
 προςκολλημϋνουσ ςτο παρελθόν και ςε εκεύνουσ που
αναζητούςαν νϋεσ διεξόδουσ
 Ο πληθυςμόσ ςτην Ευρώπη και ςτη Βόρεια Αμερικό
διπλαςιϊςτηκε μετϊ το 1850, ενώ η αύξηςη τησ
γεωργικόσ παραγωγόσ, που οφειλόταν ςτην
τεχνολογικό ανϊπτυξη, δημιούργηςε το μεταναςτευτικό
ρεύμα των αγροτών προσ τισ πόλεισ ςε αναζότηςη
εργαςύασ

4.  O φιλελευθεριςμόσ τησ αςτικόσ τϊξησ ςτηρύχτηκε ςτην ατομικό
πρωτοβουλύα και προώθηςε την ϊςκηςη και τον ϋλεγχο τησ εξουςύασ
από τα εύρωςτα οικονομικϊ ςτρώματα τησ κοινωνύασ χωρύσ την
παρϋμβαςη του κρϊτουσ. H ελευθερύα του τύπου και η διϊδοςη των
ιδεών ςε όλο και μεγαλύτερα ςτρώματα του πληθυςμού, η ενύςχυςη τησ
εθνι κόσ ςυνεύδηςησ, η αναζότηςη του ιςτορικού παρελθόντοσ ωσ μϋςου
διαφοροπούηςησ χαρακτηρύζουν την περύοδο από το 1840 μϋχρι το 1870
περύπου.
 ΢ε όλα τα επύπεδα, ςτη θρηςκεύα, ςτην πολιτικό, ςτην επιςτόμη, ςτην
τϋχνη, η διϊςταςη των απόψεων εύχε πϊρει τον χαρακτόρα
αντιμαχόμενων ςτρατοπϋδων.
 ΢ε όλα τα επύπεδα, ςτη θρηςκεύα, ςτην πολιτικό, ςτην επιςτόμη, ςτην
τϋχνη, η διϊςταςη των απόψεων εύχε πϊρει τον χαρακτόρα
αντιμαχόμενων ςτρατοπϋδων.
 ΢ε όλεσ ςχεδόν τισ χώρεσ τησ Ευρώπησ - Γαλλύα, Αυςτρύα, Πρωςύα,
Ουγγαρύα, Βοημύα, Ιταλύα -οι επαναςτατικϋσ κινητοποιόςεισ κατϊ του
αυταρχιςμού διαδϋχονταν η μύα την ϊλλη

6.  Η αναζότηςη ανθρώπινων ςυνθηκών εργαςύασ για τισ καταπιεςμϋνεσ
εργατικϋσ τϊξεισ προώθηςε τισ ςοςιαλιςτικϋσ ιδϋεσ - όπωσ φϊνηκε ςτο
ϋργο των πρωτοπόρων κοινωνιολόγων ΢αιν ΢ι-μόν (1760-1825), Ογκύςτ
Κοντ (1798-1857) και ϊλλων - που κορυφώθηκαν ςτο Μανιφϋςτο των Κ.
Μαρξ και Υ. 'Ενγκελσ.
 Ο Καρλ Μαρξ και ο Υρόντριχ 'Ενγκελσ δημοςύευςαν το 1848 το
Κομμουνιςτικό Μανιφϋςτο, όπου η πϊλη των τϊξεων αναλύεται μϋ ςα
από την ιςτορικό τησ εξϋλιξη, και ερμηνεύονται ϋτςι οι κοινωνικϋσ
ταραχϋσ που εμφανύςτηκαν ςτα μεγαλύτερα αςτικϊ κϋντρα τησ Ευρώπησ
κατϊ την τρύτη και την τϋταρτη δεκαετύα του αιώνα.
 Γαλλύα: η πύεςη του αυταρχιςμού τησ μοναρχύασ και η οικονομικό ύφεςη
του 1846-47 οδόγηςαν την εργατικό τϊξη ςε επανϊςταςη (Υεβρουϊριοσ
του 1848), που κατϋληξε ςτην πτώςη τησ μοναρχύασ και την ανακόρυξη
τησ Δημοκρατύασ. Η διαμϊχη όμωσ ανϊμεςα ςτουσ επικρατόςαντεσ, που
κατϋληξε ςε αιματηρϋσ οδομαχύεσ τον Ιούνιο του ύδιου ϋτουσ, ϋφερε ςτο
προςκόνιο τον Λουδοβύκο Ναπολϋοντα, ο οπούοσ το 1852
αυτοανακηρύχθηκε ςε Ναπολϋοντα 3ο και επϋβαλε τη Δεύτερη
Αυτοκρατορύα.

8. Ζωγραφικό, Γλυπτικό, Αρχιτεκτονικό

9. ςτην κλαςικό
τοπιογραφύα η
μορφό επιβϊλλεται
ςτη φύςη με τον
ιδεαλιςμό τησ
Κλαςικό
Σοπιογραφύα

10. ςτη ρομαντικό τϋχνη
τα ςτοιχεύα τησ
φύςησ
αποδεςμεύονται και
ρευςτοποιούν τη
μορφό ςε μια λυρικό
και αιςθηματικό
ανταρςύα
Ρομαντιςμόσ

11.  Ο Ρεαλιςμόσ που ωσ κύνημα βγαύνει ςτο προςκόνιο ςτο
πρώτο μιςό του 19ου αιώνα ς’ αντύδραςη προσ το
Ρομαντιςμό διαμορφώνεται ςε μια εποχό επιςτημονικών
παρατηρόςεων, πειραμϊτων και πρακτικών εφαρμογών.
Σώρα η ατμομηχανό το τηλϋφωνο, ο τηλϋγραφοσ, η
φωτογραφικό μηχανό και ϊλλεσ κατακτόςεισ τησ επιςτόμησ
βρύςκουν τη θϋςη τουσ ςτη ζωό του ανθρώπου και
δημιουργούν χύλιεσ δυο αλλαγϋσ οικονομικϋσ κοινωνικϋσ και
μαζύ με τη θετικιςτικό θεώρηςη του κόςμου επιδρούν ςτην
τϋχνη. Η ατομιςτικό εγωκεντρικό ερμηνεύα του κόςμου
αντικαθύςταται από την αντικειμενικό επιςτημονικό
παρατόρηςη του γεγονότοσ, του πραγματικού.

12.  Ο 19οσ αι. χαρακτηρύζεται από την ριζικό μεταβολό τησ θϋςησ του καλλιτϋχνη
ςτην κοινωνύα. Ο αιώνασ τησ Βιομηχανικόσ Επανϊςταςησ, τησ καταναλωτικόσ
ϋξαρςησ, τησ μαζικόσ παραγωγόσ, τησ μηχανιςτικόσ αντύληψησ για τη ζωό και
τησ εδραύωςησ του αςτικού προτύπου διαβύωςησ, δεν μπορούςε παρϊ να
αναθεωρόςει τισ κοινωνικϋσ προτεραιότητεσ και ςυνεπακόλουθα τη γενικό
αντύληψη για το ρόλο ςυγκεκριμϋνων ομϊδων ςτο κοινωνικό γύγνεςθαι
(Gombrich, 1998, ς.499). ΢τη νϋα εποχό το ‘επϊγγελμα’ του καλλιτϋχνη δεν ϋχει
μια ξεκϊθαρα καθοριςμϋνη θϋςη, ϋνα παγιωμϋνο τρόπο εκτϋλεςησ, μια λύγο ό
πολύ ςταθερό ροό παραγγελιών και κατϊ ςυνϋπεια δεν ςυνοδεύεται από το
αύςθημα τησ αςφϊλειασ που τόςο απολϊμβαναν οι δημιουργού πριν τον 19ο αι.
(ιδιαύτερα εκεύνοι που εύχαν καταφϋρει να δημιουργόςουν ϋνα κϊποιο ‘όνομα’)
(Gombrich, 1998, ς.501).
 Ο βιοποριςτικόσ αγώνασ ταύτιςησ τησ καλλιτεχνικόσ παραγωγόσ με τισ
αγοραςτικϋσ τϊςεισ του αςτικού κοινού, μεύωνε την θεματολογικό ανεξαρτηςύα
του δημιουργού, ςτο βαθμό που η απεξϊρτηςό του από τισ παραδοςιακϋσ νόρμεσ
μεύωνε τισ πιθανότητεσ να ςυμπϋςει με το ςυνόθωσ τυποποιημϋνο γούςτο των
αγοραςτών.

13.  η αντικατϊςταςη του αριςτοκρϊτη-μαικόνα-προςτϊτη παραγγελιοδόχου από τον
τεχνοκρϊτη-ςυναλλαςςόμενο-χωρύσ καλλιτεχνικό παιδεύα αςτό αγοραςτό,
δυςκόλεψε τη ςχϋςη του καλλιτϋχνη με το κοινό, αφού εύτε ϋπρεπε να ςυμβιβϊςει και
να χαλιναγωγόςει τη δημιουργικότητϊ του ςτισ καταναλωτικϋσ απαιτόςεισ, εύτε να
αυτονομηθεύ και να αποδεχτεύ μια περιθωριακό πορεύα (αναγνωρύςιμη ςυνόθωσ μετϊ
θϊνατον) τόςο καλλιτεχνικϊ όςο και βιοποριςτικϊ (Gombrich, 1998, ς.501
και Hobsbawm, 2000, ς.424-425).
 Σο εκ φύςεωσ ανατρεπτικό πνεύμα των καλλιτεχνών, οδόγηςε πολλούσ ςε μια
ηθελημϋνη απομόνωςη και διαφορετικότητα, ςε μια ιδεολογικό και ςυμπεριφορικό
αντικομφορμιςτικό αποςταςιοπούηςη από τα κοινώσ αποδεκτϊ (Gombrich, 1998,
ς.502-503 και Machlis, 1996, ς.265-266 και Hobsbawm, 2000, ς.443).
 Ο όροσ Ρεαλιςμόσ, που ςχετύζεται με τον τρόπο απόδοςησ των φυςικών
αντικειμϋνων χωρύσ προςπϊθεια εξιδανύκευςησ, ειςϊγεται ςτα μϋςα του
19ου αιώνα τόςο ςτισ εικαςτικϋσ τϋχνεσ όςο και ςτη λογοτεχνύα. Αν ο
Ρομαντιςμόσ όταν μια διϊθεςη τησ ψυχόσ απϋναντι ςτην
πραγματικότητα, ο Ρεαλιςμόσ ςτϊθηκε απϋναντι ςτην πραγματικότητα,
για να τη δει όπωσ εύναι, χωρύσ ςυναιςθηματιςμούσ. Ο Ρεαλιςμόσ ϋφερε
μια πραγματικό επανϊςταςη ςτο χώρο τησ τϋχνησ. Διϊλεξε θϋματα που
δεν όταν ούτε ιςτορικϊ ούτε μυθολογικϊ ό αλληγορικϊ. Δεν επεδύωξε να
αναδεύξει εντυπωςιακϋσ ό ρητορικϋσ χειρονομύεσ ηρώων. Ο όρωασ ςτο
ρεαλιςμό εύναι ο ςυνηθιςμϋνοσ ϊνθρωποσ, ο ϊνθρω ποσ του μόχθου, ο
εργϊτησ, ο αγρότησ, ςε ςκηνϋσ τησ καθημερινόσ ζωόσ.

14.  Jean-François Millet, 1814-1875
(ςοςιαλιςτόσ ζωγρϊφοσ από τη ΢χολό τησ Μπαρμπιζόν , ιδρυτόσ του ρεαλιςμού
ςτη Γϊλλύα)
 Gustave Courbet, I810-1877 (ο κυριότεροσ εκπρόςωποσ
του Ρεαλιςμού )
Honoré Daumier, 1808-1879 (γνωςτόσ για τισ
καρικατούρεσ του)
 Constantin Meunier, 1831-1905 (βϋλγοσ ζωγρϊφοσ και
γλύπτησ)
 ΢τη Ρωςύα ο Ilya Repin, 1844-1930 (ο πιο προικιςμϋνουσ
εκπροςώπουσ τησ «Ομϊδασ των Περιπλανώμενων» (Πιριντβύζνικι)

16. Ύμνοσ ςτην απλότητα,
τη φτώχεια και την
ευγϋνεια τησ αγροτικόσ
ζωόσ. Ο πύνακασ
εκπροςωπεύ ωσ τισ
μϋρεσ μασ τον ϊνθρωπο
του μόχθου. Οι μορφϋσ
εύναι μνημειακϋσ,
γεγονόσ πρωτόγνωρο
για την τϋχνη που μϋχρι
τότε απεικόνιζε την
αγροτικό ζωό ωσ
απλοώκό και αφελό. ΢το
ϋργο γύνονται
ξεκϊθαρεσ οι
πεποιθόςεισ του Μιλϋ
που πύςτευε ότι ο
αυθεντικόσ ϊνθρωποσ
τησ φύςησ εύναι ο
ϊνθρωποσ τησ
αγροτικόσ ζωόσ και όχι
ο αλλοτριωμϋνοσ
ϊνθρωποσ τησ πόλησ.
Jean-FrançoisMillet, TheGleaners (Οιςταχομαζώχτρεσ)

17. "Γεννόθηκα ωσ αγρότησ και θα
πεθϊνω ωσ αγρότησ", εύπε κϊποτε ο
Μιλϋ (αν και μετϊ την επιτυχύα του
ςαν ζωγρϊφοσ ϋμαθε να εκτιμϊ μια
πιο ϊνετη ζωό). Σα ϋργα του Μιλϋ
εύναι ϋνα νοςταλγικό αφιϋρωμα
ςουσ αγρότεσ και τουσ εργϊτεσ.
Ένιωθε μεγϊλη ςυμπόνια για τουσ
ανθρώπουσ που εργϊςτηκαν το
χώμα με τα χϋρια τουσ – κι αυτό
ακριβωσ η αντύληψη ςυνδϋει τον
Μιλϋ με τον Βαν Γκογκ, ο οπούοσ
εύχε γρϊψει ςτον Σεό το 1885 « Ο
Μιλϋ εύναι πατϋρασ, ςύμβουλοσ και
μϋντορασ για τουσ νϋουσ
καλλιτϋχνεσ»
Jean-FrançoisMillet, Woman baking bread (Η φουρνϊριςςα)

18. Ο ΢πορϋασ εύναι μια ηρωικό φιγούρα που δεςπόζει
ςτο τοπύο. Κοιτϊζει ευθεύα μπροςτϊ, προσ ϋνα
ϊγνωςτο μϋλλον, με τη βεβαιότητα ότι οι ςπόροι
που πϋφτουν από το χϋρι του θα φυτρώςουν.
Τπϊρχει μια λεπτό, αλλϊ αναμφύβολα εκ
προθϋςεωσ, αντύφαςη ςτο ϊνω και κϊτω μϋροσ τησ
ςύνθεςησ του Μύλετ. Ο κορμόσ του ΢πορϋα εύναι
κυρύωσ κϊθετοσ, μπορεύ κανεύσ να ςχεδιϊςει μια
ευθεύα γραμμό από το κεφϊλι του ςτο ιςχύο του.
Αυτό δημιουργεύ μια αύςθηςη ςταθερότητασ και
δύνει μια αύςθηςη εμπιςτοςύνησ. Ωςτόςο, το
κατώτερο μϋροσ του ςώματοσ του ςπορϋα εύναι
δυναμικϊ ςε κύνηςη. Αιςθανόμαςτε την ϋλξη του
ςώματόσ του, όπωσ προωθεύται από το διαςκελιςμό
του βηματιςμού του. Αυτό μασ ωθεύ οπτικϊ ςε όλη
την εικόνα. Τπϊρχει μια προςωπικό και πνευματικό
αποφαςιςτικότητα η οπούα αναδεικνύεται ςτον
΢πορϋα του Millet. Αυτό εύναι η εκπλόρωςη τησ
εντολόσ που δόθηκε ςτη Αδϊμ ςτη Γϋνεςη 1:28
"γεμύςει τη γη και να την καθυποτϊξουν»
http://www.artway.eu/content.php?id=762&lang=e
n&action=show
Jean-FrançoisMillet, Sower (οΣπορέας)

20. Gustave Courbet
Ο ζωγρϊφοσ Γκ. Κουρμπϋ
(Gustave Courbet, I810-1877)
ειςόγαγε επύςημα τον όρο
"Ρεαλιςμόσ" ςτη ζωγραφικό το
1855. ΢ε ϋνδειξη διαμαρτυρύασ
για τισ επιλογϋσ τησ
ςυντηρητικόσ επιτροπόσ
επιλογόσ ϋργων ςτη Διεθνό
Έκθεςη του Παριςιού (΢αλόν)
εξϋθεςε τα ϋργα του ςε ατομικό
ϋκθεςη δύπλα ςτο κτύριο τησ
επύςημησ ϋκθεςησ, ςε
αυτοςχϋδιο χώρο που ονόμαςε
"Περύπτερο του Ρεαλιςμού". Η
πρϊξη του αυτό προκϊλεςε
κύμα αντιδρϊςεων από το
φιλότεχνο κοινό. Η πρόθεςη
του Κουρμπϋ όταν πραγματικϊ
να ενοχλόςει την αςτικό τϊξη
που το αποτελούςε, με την
πρόταξη τησ ελευθερύασ του
καλλιτϋχνη και τησ
δημιουργύασ, που ερχόταν ςε
αντύθεςη με τα πρότυπα και
τουσ κανόνεσ που επϋβαλλε η
ακαδημαώκό τϋχνη.

22. "Ελπύζωνα κερδύζω
πϊντα το ψωμύ μου με
την τϋχνη μου, χωρύσ
ποτϋ να
απομακρυνθώ ούτε
μύα τρύχα από τισ
αρχϋσ μου, χωρύσ να
πω ψϋματα ςτη
ςυνεύδηςό μου ούτε
για μύα ςτιγμό, χωρύσ
να ζωγραφύςω ούτε
καν όςο μπορεύ να
ςκεπϊςει η παλϊμη
μου μόνο και μόνο
για να ευχαριςτόςω
οποιονδόποτε ό για
να πουλόςω πιο
εύκολα", ϋγραφε ςε
ϋνα γρϊμμα του, το
1854, ο Κουρμπϋ.
Από το βιβλίο του Ε.Η.
Gombrich, Το Χρονικό τησ
Τέχνησ, μετάφραςη Λ.
Κάςδαγλη, Μορφωτικό
Ίδρυμα Εθνικήσ Τραπέζησ, β'
έκδοςη, Αθήνα 1998, ς. 511.
BONJOUR MONSIEUR COURBET

24. Λιθογραφύα ςτην οπούα ο Daumier
δεύχνει το φωτογρϊφο Nadar να
φωτογραφύζει το Παρύςι από ψηλϊ
πετώντασ μ’ ϋνα αερόςτατο. Κϊτω από
την εικόνα φαύνεται γραμμϋνο: «ο
Nadar ανυψώνοντασ τη Υωτογραφύα
ςτο ύψοσ τησ Σϋχνησ». Η λιθογραφύα
ςχολιϊζει τα ςύγχρονα (τότε)
τεχνολογικϊ μϋςα και με βϊςη το
ςχόλιο αντιλαμβανόμαςτε πωσ ακόμα
η φωτογραφύα δεν θεωρεύται Σϋχνη
όςο κι αν αργότερα ο Nadar
θεωρόθηκε ωσ ϋνασ από τουσ
καλύτερουσ πορτρετύςτεσ
φωτογρϊφου.
Σα πορτρϋτα του Ντωμιϋ
ςηματοδότηςαν την πλόρη ρόξη με τη
νεοκλαςικό εξιδανύ κευςη. Η οξυμμϋνη
δύναμη παρατόρη ςησ τον οδόγηςε
ςτην αποκϊλυψη τησ προςωπικότη ασ
πϋρα από τα φαινόμενα.
Οφωτογρϊφοσ NADAR
πετϊειπϊνωαπότο Παρύςι

25. Η ιςτορύα μιασ
οικογϋνειασ. Σρεισ γενιϋσ
ςυνυπϊρχουν ς’ αυτόν
τον πύνακα, νϋοι
μεςόλικεσ και
ηλικιωμϋνοι. Όλο το
φϊςμα τησ ανθρώπινησ
ζωόσ. Λεύπουν οι ενόλικεσ
ϊντρεσ, αυτϋσ οι γυναύκεσ
βαδύζουν μόνεσ ςτο
δρόμο τησ ζωόσ. Σο
πρόςωπο τησ νεαρόσ
μητϋρασ εύναι γλυκό αλλϊ
ςτο πρόςωπο τησ
μεγαλύτερησ φαύνονται οι
δυςκολύεσ μιασ ζωόσ. O
Daumier, εκτόσ απ’ αυτόν
τον πύνακα ϋχει
ζωγραφύςει κι ϊλλουσ
δύο με αντύςτοιχουσ
τύτλουσ, «το βαγόνι τησ
πρώτησ και τρύτησ θϋςησ
« αντύςτοιχα. Οι πύνακεσ
ϋγιναν μετϊ από
παραγγελύα του
αμερικανού William
Thomas Walters. Ο
Daumier εύναι κυρύωσ
γνωςτόσ ςαν λιθογρϊφοσ
επειδό δεν μπόρεςε ποτϋ
να πουλόςει τη
ζωγραφικό του. «Σο
βαγόνι τησ 3ησ θϋςησ»
εύναι ϋνα από τα ελϊχιςτα
ϋργα του που του
απϋφερε κϋρδοσ.
Σοβαγόνιτηστρύτησ θϋςησ (oiloncanvas,) 67 × 93cm, National Galleryof Canada

26. Ο Daumier δημιούργηςε
πϊνω από 4.000
λιθογραφύεσ ςε όλη τη
διϊρκεια τησ ζωόσ του, όταν
όμωσ κι ϋνασ ταλαντούχοσ
ζωγρϊφοσ όπωσ
αποδεικνύεται από την
΢κακιςτών. Σο ύφοσ του
όταν αρκετϊ
ιμπρεςιονιςτικό, εύχε όμωσ
και ςτοιχεύα τησ
παραδοςιακόσ ζωγραφικόσ,
ςυμπεριλαμβανομϋνωντησ
προοπτικόσ και τησ
ςκύαςησ. Σο ϋργο του
Daumier περιεύχε ςτοιχεύα
ςϊτιρασ και ςχόλια για την
κοινωνικό ό πολιτικό
κατϊςταςη. ΢το
ςυγκεκριμϋνο ϋργο δεν
υπϊρχουν τϋτοιου εύδουσ
ςχόλια. Αποδύδονται πολύ
ωραύα ζωγραφικϊ δύο
ϊνδρεσ που παύζουν ςκϊκι
και εύναι αφιερωμϋνοι ςτο
παιχνύδι τουσ. Δεν
απεικονύζεται η τρϋλα τησ
αςτικόσ τϊξησ τρϋλα τησ
αςτικόσ τϊξησ, απλϊ δύο
ϊντρεσ ς’ ϋνα φιλικό
παιχνύδι του ςκακιού
Οι ςκακιςτϋσ, 1867, Muséedu PetitPalais, Paris, France

28. Ο Constantin Meunier, όταν Βϋλγοσ ζωγρϊφοσ, χαρϊκτησ και γλύπτησ. ΢πούδαςε γλυπτικό ςτην Ακαδημύα
Καλών Σεχνών των Βρυξελλών (1845-1854). Παρϊλληλα, επιδόθηκε με ιδιαύτερο ενδιαφϋρον και ςτον τομϋα
τησ ζωγραφικόσ. Επηρεαςμϋνοσ από το βιομηχανικό περιβϊλλον τησ χώρασ του και την τραγικό ζωό των
εργατών ςτα ανθρακωρυχεύα, επικεντρώθηκε με ρελιςτικό δύναμη ςτο θϋμα τησ εργαςύασ. Θερμόσ
υποςτηρικτόσ του κοινωνικού ρεαλιςμού, ϋχει ωσ κυρύαρχο θϋμα ςτα ϋργα του, γλυπτϊ ό ζωγραφικϊ, την
εργατικό τϊξη. Ο Βαν Γκογκ εκθειϊζει τη ρεαλιςτικό δύναμη ςτο ϋργο του.
Μετϊ μια ςύντομη διαμονό του ςτη ΢εβύλλη τησ Ιςπανύασ (1882 - 1883), όπου όρθε ςε καλλιτεχνικό διϊλογο
με την ιςπανικό τϋχνη, επιςτρϋφει ςτο Βϋλγιο και αφιερώνεται ςτη γλυπτικό. Από το 1887 μϋχρι το 1895
διδϊςκει ζωγραφικό ςτην Ακαδημύα Καλών Σεχνών τησ Λεουβϋν (γαλλ. Louvain). Γύνεται όμωσ ευρύτατα
γνωςτόσ το 1896 μετϊ από μια πετυχημϋνη αναδρομικό ϋκθεςη των ϋργων του ςτο Παρύςι.
Φιλοτϋχνηςε ϋργα γεμϊτα δυναμιςμό, αναδεικνύοντασ το πρόςωπο του εργϊτη, απϋναντι ςτην
εκμετϊλλευςη και την κοινωνικό αδικύα. Σα γλυπτϊ του, κυρύωσ από το 1885, αποτελούςαν ϋνα εύδοσ
νατουραλιςτικόσ εποποιύασ του εργαζόμενου ανθρώπου. Χαρακτηριςτικό εύναι η ςυμβολικό
απεικόνιςη τησ εργατιϊσ ςτον πύνακϊ του "Η επιςτροφό των ανθρακωρύχων" (Μουςεύο Κονςταντϋν
Μενιϋ, Ιξϋλ). Σα μπρούτζινα γλυπτϊ του «Σο Καλοκαύρι ό Ο Θεριςτόσ» και «Σο Φθινόπωρο ό Ο
΢πορϋασ» (περ. 1890) ςτο Βοτανικό Κόπο των Βρυξελλών απεικονύζουν δυναμικϊ το μόχθο του
εργϊτη. Ωσ αριςτούργημϊ του θεωρεύται το γλυπτό ςύνολο "Μνημεύο ςτην Εργαςύα" (Le Monument
au Travail, 1886 - 1904), που ςτόθηκε ςτισ Βρυξϋλλεσ (Quai des Yachts) μετϊ το θϊνατό του (1930).
ConstantinMeunier, βιογραφικϊςτοιχεύα

29. Ο Ρεαλιςμόσ ςτη γλυπτι κό
εμφανύζε ται μετϊ το 1880.
Η γλυπτικό, ε ξαρτη μϋ νη
από τισ
επύςημεσ κρατικϋσ παραγ
γελύεσ για μνημεύα
δημόςιων χώρων, όταν δύ
ςκολο να ακολουθόςει με
τον ύδιο ρυθμό τισ καινοτο
μύεσ που ειςόγαγε η ζωγρα
φικό. ΢το ϋργο του
Βϋλγου Με νιϋ προβϊλλε ται
η εργατικό τϊξη.
Η ακριβόσ αναπαρϊςταςη
του ανθρώπου που πϊ ςχει,
του ανθρώπου που μοχθεύ
την
ώρα τησ δουλειϊσ του, δε
χωρϊ παρερμηνεύεσ. Σον
ςκοτωμϋ νο από ατύ χημα
ερ γϊτη θρη νεύ η ςυντρό
φιςςϊ του ςυ ντετριμμϋ νη
από θλύψη. Σο ϋργο παρου
ςιϊζε ται ωσ ϋ νασ
“ςύγ χρο νοσ επιτϊφιοσ ”
θρόνοσ.

30. Κατϊ τα ϋτη 1970, Constantin
Meunier ανακαλύψετε τη "Black
Country", όπωσ ονομαζόταν η
περιοχό των μεταλλεύων. Αυτό η
ςυνϊντηςη ϋμελλε να εύναι μια
κρύςιμη καμπό ςτην καριϋρα του.
Η ςυνϊντηςό του με τουσ
μεταλλωρύχουσ τον ϊγγιξε και τον
μετϋφερε ς’ ϋνα νϋο κόςμο. Οι
εργαζόμενοι και ο κόςμοσ του
εργοςταςύου, ϋγιναν η κύρια πηγό
τησ ϋμπνευςόσ του.
Der Huettenarbeiter
(L'ouvrier métallurgiste. Bronze. 1890)

31. Σο ημιτελϋσ "Μνημεύο
Εργαςύασ" εύναι το
αριςτούργημϊ του.
Αποτελεύται από τϋςςερα
πϋτρινα ανϊγλυφα, με
τύτλουσ "Βιομηχανύα", «Σο
Ορυχεύο", «Η ΢υγκομιδό"
και το "Λιμϊνι» . Τπϊρχουν
επύςησ τϋςςερα χϊλκινα
αγϊλματα, «Ο ΢πορϋασ»
«Ο ΢ιδερϊσ" «Ο
Ανθρακωρύχοσ," και «Ο
Πρόγονοσ" καθώσ και μύα
χϊλκινο ομϊδα με τύτλο «Η
Μητρότητα". ΢’ αυτό τη
φωτογραφύα, από τα
αριςτερϊ προσ τα δεξιϊ, η
Μητρότητα, η ΢πορϋασ, η
΢υγκομιδό και ο
Ανθρακωρύχοσ.
Constantin Meunier, Monumentto Labour(Μνημεύοτησ Εργαςύασ),

32.  E. H. Gombrich, Ιςτορία τησ Τέχνησ, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικόσ
Σρϊπεζασ, Αθόνα, 1994
 Edward Lucie-Smith, Παγκόςμια Ιςτορία Τέχνησ και Πολιτιςμού,
Άλμπατροσ, Αθόνα, 1992
 Ιςτορύα τησ Σϋχνησ, Γ’ Σϊξη ΓΕΛ, Βιβλύο μαθητό, ΟΕΔΒ, Αθόνα,
 http://www.trekearth.com/gallery/Europe/Belgium/photo803736.htm
 http://en.wikipedia.org/wiki/Constantin_Meunier
 http://inspirationalartworks.blogspot.gr/search/label/SCULPTURE%2
0Meunier%20Constantin