sáng kiến tiểu học

1. GÔÏI MÔÛ
I/ ÑAËT VAÁN ÑEÀ :
Trong chöông trình phaân soá cuûa moân toaùn lôùp 5, hoïc sinh ñöôïc hoïc baøi “Quy
ñoàng maãu soá caùc phaân soá”. Baøi hoïc naøy giuùp cho vieäc so saùnh , coäng
tröø phaân soá deã daøng hôn.
Khi luyeän taäp, neáu aùp duïng theo quy taéc trong saùch giaùo khoa thì hoïc sinh seõ
luùng tuùng khi phaûi quy ñoàng nhieàu phaân soá maø keát quaû cuûa chuùng laø
nhöõng phaân soá coù töû soá vaø maãu soá laø nhöõng soá lôùn.
Ví duï :
Tieát 17 : Baøi luyeän taäp ôû saùch giaùo khoa coù baøi taäp sau :
Quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá sau :
7
8
6
, 15
7
vaø 12
Hay baøi : Quy ñoàng caùc phaân soá sau ñaây sao cho maãu soá chung cuûa noù beù
nhaát
7
15
2
, 3
5
vaø 6
ÔÛ trung hoïc cô sôû , hoïc sinh seõ ñöôïc hoïc caùch quy ñoàng maãu soá vôùi maãu
soá chung beù nhaát , nhöng ôû baäc tieåu hoïc laïi khoâng ñeà caäp ñeán caùch quy
ñoàng naøy .
Vaäy laøm caùch naøo ñeå giuùp hoïc sinh coù theå tìm ñöôïc maãu soá chung beù
Trang 1

2. nhaát khi quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá ñoù ?
Trang 2

3. II/ GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ :
Theo saùch giaùo khoa hieän nay , coù hai tröôøng hôïp ñeå quy ñoàng maãu soá .
1/Tröôøng hôïp toång quaùt :
Quy taéc :
Muoán quy ñoàng maãu soá hai phaân soá , ta coù theå laøm nhö sau :
-Laáy töû soá vaø maãu soá cuûa phaân soá thöù nhaát nhaân vôùi maãu soá cuûa
phaân soá thöù hai .
-Laáy töû soá vaø maãu soá cuûa phaân soá thöù hai nhaân vôùi maãu soá cuûa phaân
soá thöù nhaát .
VD :
Quy ñoàng maãu soá hai phaân soá sau :
7
10
3
vaø 8
Ta coù :
´
7
= 10 8
10
7 8
´
56
= 80
´
3
= 8 10
; 8
3 10
´
30
= 80
2/Tröôøng hôïp rieâng :
Trong moät soá tröôøng hôïp coù theå quy ñoàng baèng caùch ñôn giaûn hôn :
Ñoù laø khi maãu soá cuûa phaân soá naøy chia heát cho maãu soá cuûa phaân
soá kia .
VD :
2
Quy ñoàng maãu soá hai phaân soá 3
5
, ta coù theå laøm nhö sau :
vaø 6
´
2
= 3 2
Vì 6 : 3 = 2 neân 3
2 2
´
4
= 6
Noùi chung , quy taéc quy ñoàng maãu soá deã nhôù , deã thuoäc nhöng thöôøng
daãn ñeán caùc phaân soá coù töû soá vaø maãu soá laø nhöõng soá lôùn .
VD :
Quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá sau :
Trang 3

4. 7
15
2
, 3
5
vaø 6
7
15
´ ´
7 3 6
´ ´
= 15 3 6
126
= 270
´ ´
2
= 3 15 6
; 3
2 15 6
´ ´
180
= 270
´ ´
5
= 6 15 3
; 6
5 15 3
´ ´
225
= 270
Vôùi nhöõng baøi nhö ví duï treân, caùc em thöôøng maát nhieàu thôøi gian ñeå tính
toaùn vaø neáu nhö thöïc hieän theâm böôùc tính coäng tröø, caùc em seõ luùng tuùng
raát nhieàu khi ruùt goïn phaân soá ñeå keát quaû baøi tính luoân laø phaân soá toái
giaûn . Do ñoù, toâi ñaõ nghó ra caùch ñeå höôùng daãn caùc em tìm maãu soá chung
beù nhaát theo hai böôùc nhö sau :
Ta quay laïi ví duï treân :
7
Quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá : 15
2
; 3
5
vaø 6
Caùch thöïc hieän :
Böôùc 1 : Choïn maãu soá lôùn nhaát laø 15 , laàn löôït gaáp leân 2, 3, 4,
...................................................laàn cho ñeán khi ñöôïc moät
soá chia heát cho caùc maãu soá coøn laïi 3 vaø 6
15 x 2 = 30
30 chia heát cho 3 vaø 6
Vaäy choïn maãu soá chung laø 30
Böôùc 2 : Thöïc hieän tìm caùc phaân soá baèng nhau vôùi maãu soá chung laø 30
7
15
´
7 2
´
= 15 2
14
= 30
´
2
= 3 10
; 3
2 10
´
20
= 30
´
5
= 6 5
; 6
5 5
´
25
= 30
Vaäy laø ta ñaõ quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá treân vôùi maãu soá chung beù nhaát
laø 30 .
Caùc ví duï khaùc :
Quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá sau :
3
4
5
, 6
7
vaø 8
Trang 4

5. Böôùc 1 : Choïn maãu soá lôùn laø 8 ñem gaáp leân 2, 3,4 laàn
8 x 2 = 16 (a1oaïi vì 16 chia heát cho 4 nhöng khoâng chia heát cho 6 )
8 x 3 = 24 ( choïn vì 24 vöøa chia heát cho 4 laïi vöøa chia heát cho 6 )
Böôùc 2 : Tìm caùc phaân soá baèng nhau vôùi maãu soá chung laø 24
3
3 ´
6
18
5
5 ´
4
20
7
7 ´
3
21
4
= 4 ´
6
= 24
; 6
= 6 ´
4
= 24
; 8
= 8 ´
3
= 24
VD :
Quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá sau
3
5
4
7
; 12
vaø 21
Böôùc 1 :
21x 2 = 42 ( loaïi vì 42 chia heát cho 7 nhöng khoâng chia heát cho 12 )
21 x 3 = 63 ( loaïi vì 63 chia heát cho 7 nhöng khoâng chia heát cho 12 )
21 x 4 = 84 ( choïn vì 84 vöøa chia heát cho 7 vöøa chia heát cho 12 )
Böôùc 2 :
´
3
= 7 12
7
3 12
´
36
= 84
5
; 12
´
5 7
´
= 12 7
35
= 84
´
4
= 21 4
; 21
4 4
´
16
= 84
Vì vaäy , muoán quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá ñöôïc ñuùng vaø nhanh , hoïc
sinh phaûi naém vöõng caùc böôùc khi quy ñoàng maãu soá , phaûi bieát vaän duïng
caùc trình töï ñaëc bieät ñeå nhanh choùng tìm ra maãu soá chung . Nhöng khi naøo
hoïc sinh seõ aùp duïng ñöôïc quy taéc , khi naøo seõ gaáp maãu soá lôùn leân nhieàu
laàn ? Ñoù cuõng laø ñieàu quan troïng khoâng keùm .
Hoïc sinh phaûi bieát nhaän daïng caùc phaân soá caàn quy ñoàng .
1.Vôùi caùc phaân soá maø maãu soá cuûa chuùng khoâng cuøng chia heát cho moät
soá naøo caû thì aùp duïng theo quy taéc cuûa saùch giaùo khoa.
VD :
Quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá sau :
Trang 5

6. 3
5
2
vaø 7
5
hoaëc 9
4
vaø 11
( 5 vaø 7 khoâng cuøng chia heát cho soá naøo caû , 9 vaø 11 cuõng khoâng cuøng
chia heát cho soá naøo )
2. Vôùi caùc phaân soá maø maãu soá naøy chia heát cho maãu soá kia thì caùc em
laáy maãu soá lôùn laøm maãu soá chung .
VD :
5
7
3
vaø 14
MSC laø 14 (vì 14 chia heát cho 7 )
5
9
11
vaø 18
MSC laø 18 (vì 18 chia heát cho 9 )
3.Vôùi caùc phaân soá maø maãu soá cuûa hai phaân soá cuøng chia heát cho moät
soá naøo ñoù thì seõ choïn maãu soá lôùn nhaát gaáp leân nhieàu laàn
VD :
Quy ñoàng maãu soá caùc phaân soá sau :
7
3
a/ 10
vaø 8
MSC laø 40
( vì 40 cuøng chia heát cho 10 vaø 8 )
7
6
7
b/ 18
, 15
vaø 12
MSC laø 180
( vì 180 cuøng chia heát cho 18;15 vaø 12 )
3
5
4
c/ 7
, 12
vaø 21
MSC laø 84
( vì 84 cuøng chia heát cho 7;12 vaø 21 )
III/ KEÁT QUAÛ :
Qua tieát 17, baøi luyeän taäp vaø caùc tieát hoïc sau ( Coäng , tröø , so saùnh phaân
soá ) vôùi caùc böôùc thöïc hieän nhö treân . Trong lôùp toâi treân 80% soá hoïc sinh
bieát aùp duïng thuaàn thuïc quy ñoàng maãu soá vôùi caùch choïn maãu soá chung
beù nhaát . Nhôø ñoù , hoïc sinh tính toaùn caùc pheùp tính coäng , tröø vaø so saùnh
phaân soá hoaëc giaûi caùc baøi toaùn vôùi keát quaû laø nhöõng phaân soá toái giaûn
moät caùch nhanh choùng vaø deã daøng , ñôõ toán nhieàu thôøi gian
Trang 6

7. VI/ HAÏN CHEÁ :
Tuy nhieân vaãn coøn vaøi em do khaû naêng tính toùan , nhaåm , öôùc löôïng coøn
chaäm , chöa bieát caùch nhaän daïng ñeå tìm caùch quy ñoàng cho nhanh maø chæ
ñôn thuaàn aùp duïng theo quy taéc cuûa saùch giaùo khoa .
CUÏ THEÅ SÓ SOÁ VAÄN DUÏNG TOÁT COØN CHAÄM
Ñaàu naêm 40HS 30HS 10HS
Hieän nay 40HS 38HS 2HS
V/ KEÁT LUAÄN :
Toùm laïi , quaù trình daïy hoïc laø moät quaù trình hoïat ñoäng song phöông cuûa
thaày vaø troø nhaèm thöïc hieän caùc nhieäm vuï daïy vaø hoïc .
Quaù trình naøy chæ coù theå ñaït hieäu quaû cao khi caû thaày vaø troø cuøng tích
cöïc, chuû ñoäng, saùng taïo. Trong giaûng daïy moân toaùn , ngoaøi vieäc aùp duïng
caùc qui taéc ñeå giaûi toaùn , neáu giaùo vieân bieát tìm toøi nhanh nhaïy giuùp caùc
em tìm theâm caùc caùch giaûi khaùc ngaén goïn hôn seõ taïo nieàm höùng thuù say
meâ hoïc toaùn vaø ñôõ maát thôøi gian cho caû thaày vaø troø .
Treân ñaây laø moät soá kinh nghieäm nhôû trong coâng taùc giaûng daïy . Toâi mong
ñöôïc hoïc taäp theâm ôû caùc baïn ñoàng nghieäp .
Ngaøy 29 thaùng 3 naêm 2006
Ngöôøi thöïc hieän
NGUYEÃN HOØA
HIEÄP
Trang 7

8. PHOØNG GIAÙO DUÏC - ÑAØO TAÏO TAÂN PHUÙ
TRÖÔØNG TIEÅU HOÏC TAÂN HÖÔNG
******
SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM
CAÙCH TÌM MAÃU SOÁ CHUNG NHOÛ NHAÁT
GIAÙO VIEÂN : NGUYEÃN HOØA HIEÄP
LÔÙP : 5/1
NAÊM HOÏC : 2006 – 2007
Trang 8