1. Önemli Sebze Hastalıkları

2. SEBZE FİDELERİNDE KÖK ÇÜRÜKLÜĞÜ (ÇÖKERTEN)
HASTALIĞI
Pythium spp., Rhizoctonia spp., Fusarium spp., Alternaria
spp., Sclerotinia spp., Phytophthora spp.
Belirtileri
-Kök çürüklüğü fide devresinde görülür. Çıkıştan öncede zarar
yapabilir.
-Meydana gelen ölümler nedeniyle fidelikte ocaklar halinde
boşluklar meydana gelir.
Kültürel Önlemler
-Bulaşık fideliklerin harç toprağı değiştirilmelidir. Fideler sık
sık havalandırılmalıdır
-Sık ekim ve erken ekim yapılmamalıdır.
-Aşırı sulama ve aşırı N’lu gübrelemeden kaçınılmalı

3. Kök çürüklüğü ve solgunluk
hastalıkları

4. Kök çürüklüğü ve solgunluk
hastalıkları
 Kök çürüklüğü ve solgunluk
hastalığına neden olan etmenler
:Fusarium spp.,Rhizoctonia spp.,
Phytophthora spp., Phythium
spp., Sclerotinia spp.
 Toprak ve tohum
 Genellikle bitki köklerini
enfekte ederler.

5. Fusarium spp.
Bitkinin gövdesi
Bitkinin gövdesi
kesildiği zaman
kesildiği zaman
renk değişikliği ve
renk değişikliği ve
kahverengileşme
kahverengileşme
dikkati çeker.
dikkati çeker.

6. Fusarium solgunluğu
Yapraklarda solma,
Yapraklarda solma,
pörsüme sonuçta da tüm
pörsüme sonuçta da tüm
bitkinin ölmesi şeklinde
bitkinin ölmesi şeklinde
görülür.
görülür.

7. KİMYASAL MÜCADELE
Kullanılacak ilaçlar ve Dozları
Bakır oksiklorid % 50 WP 500 g (fidelik
ilaçlaması)
Bordo bulamacı SIVI 500+1000 g
(fidelik ilaçlaması)
Captan % 50 WP 250 g/(fidelik
ilaçlaması)
Captan + PCNB %10 +10 TOZ 40 g/m2 ye
(toprak ilaçlaması)
Formaldehit 400 g/l EC 4 l/m2 ye 150 ml mahlü
toprak ilaçlaması
Hymexazol 360 g/l SC 150 ml
Mancozeb % 80 WP 200 g/ 100 k
tohuma
Maneb % 80 WP 200 g/ 100 k
tohuma
Maneb % 80 WP 250 g (fidelik
ilaçlaması)
PCNB % 18 TOZ 35 g/m2 ye
(toprak ilaçlaması)
Propineb % 70 WP 250 g (fidelik
ilaçlaması)

12. BİBER KÖK BOĞAZI YANIKLIĞI HASTALIĞI
Phytophthora capsici
Etmen toprak kaynaklı bir fungustur.Yağmur suyu ve sulama
suyu ile taşınır. Ülkemizde her yörede yaygındır.
Konukçuları biber, domates, kavun,karpuz ve lahanadır.
Belirtileri
*Erken dönem enfeksiyonlarında fideliklerde çökerten olarak
etkili olur.
*Kök boğazında önce koyu yeşil, ileri dönemlerde kahverengi-
siyah renk
değişimi olur. Enfekte olmuş bitkiler solar.

13. Biberde kökboğazı yanıklığı

14. Kültürel önlemler
-Tohumlar sağlıklı bitkilerden sağlanmalı, fidelikler temiz yerlerde
kurulmalıdır.
-Fideler aşırı sulanmamalı, iyi havalandırılmalıdır.
-Dengesiz gübrelemeden kaçınmalı, özellikle aşırı azotlu gübre
verilmemelidir.
-Ağır, su tutan sahalarda biber tarımı yapılmamalıdır.
-Fideler karıklara dikilmeli.
-İlk görülen hastalıklı fideler sökülüp imha edilmeli .
-Damla sulama önerilmeli.
-Çapalamaya ağırlık verilmelidir.
*Hastalığın kimyasal mücadelesi yoktur.

19. Kurşuni küf-Botrytis cinerea
 3-8 mm çapında soluk hale şeklinde lekeler
yumuşama
Lekeler üzerinde fungusun kurşuni renkte spor
tabakası

20. Kurşuni küf
Gövde ve meyve sapı lekeleri nedeniyle meyve dökümü

21. Kurşuni küf
Gövde üzerinde kahverengi yanıklık şeklinde
lekeler
Yapraklarda düzensiz ve koyu kahve lekeler

22. Mücadele Yöntemleri
a- Kültürel Önlemler
► Serada iyi bir havalandırma yapılmalı,
► Nem ve sıcaklık kontrol edilmeli
► Sık dikimden kaçınılmalı
► Dengeli gübreleme ve iyi bir bakım yapılarak
bitkilerin sağlıklı gelişmeleri sağlanmalı
► Hastalıklı bitki kısımları yok edilmeli

23. b- Kimyasal Mücadele
► Öncelikli
olarak tavsiye edilen ilaçlar
-Fenhexamide, 500 g/l SC 100 g/100 l su
-Fenhexamide, %50 WP 100 g/100 l su
-Pyrimethanil, 300 g/l SC 125 ml/100 l su
► İkinci
derecede tavsiye edilen ilaçlar
-Procymidone, %50 WP 75 g/ 100 l su
-Iprodione, %50 WP 75 g/ 100 l su

24. Beyaz çürüklük-Sclerotinia sp.
 Islak sulu çürümeler
 Beyaz iplik benzeri
miseller
 Yumaklar şeklinde
toplanarak, Küçük siyah
renkli sert kitleler
(Skleroti) oluşturur.

25. Beyaz çürüklük
 Hastalık etmeni oluşturduğu dayanıklı organları
(sclerot) sayesinde uzun yıllar toprakta
canlılığını muhafaza edebilir

26. Beyaz çürüklük

27. Mücadele Yöntemleri:
a- Kültürel Önlemler
-Toprağın bulaşık olduğu seralarda ekim nöbeti
-Hastalıklı bitkiler yok edilmeli
-Hasattan sonra sklerotların toprağa karışması
önlenmeli
-Serada iyi bir havalandırma yapılmalı,

28. b- Kimyasal Mücadele
► Öncelikli
olarak tavsiye edilen ilaçlar
Benomyl, %50 WP 60 g/100 L su
► İkinciderecede tavsiye edilen ilaçlar
Iprodione, %50 WP 75 g/100 L su
Procymidone, %50 WP 75 g/100 L su

29. Mücadele Yöntemleri
a- Kültürel Önlemler
► Toprağın bulaşık olduğu seralarda ekim nöbeti
► Damla sulama yapılmalı
► Çiftlik ve yeşil gübre uygulaması yapılmalı
► Aşırı kimyasal gübreden kaçınılmalı
► Hastalıklı bitki artıkları yok edilmeli
► Yaz aylarında toprak dezenfeksiyonu yapılmalıdır.

30. b- Kimyasal Mücadele
► Öncelikli olarak tavsiye edilen ilaçlar
► Tohum ilaçlaması
► Trichoderma harzianum, %25 WP 8 g/1kg toh (domates)
► Maneb, %80 WP 200 g/100 kg tohuma
► Thiram, %80 WP 200 g/100 kg tohuma
► Fidelikte yeşil aksam ilaçlaması
► Maneb, %80 WP 200 g/100 l su
► Propineb, %70 WP 200 g/100 l su
► Hymexazol 360 g/l EC 300 ml/100 l su

31. ► Toprak İlaçlaması
► Dazomet, %98 G 40 g/da
► İkinci derecede tavsiye edilen ilaçlar Toprak İlaçlaması,
► Etridiazole+PCNB 66+248g/l EC 10ml/m2
► PCNB+Captan, %10+10 WP 40 g/m2
► PCNB, %18 WP 35 g/m2
► Fidelikte yeşil Aksam İlaçlaması
► Tolclofos methyl, % 50 WP 100 g/100 l su

32. Erken yaprak yanıklığı
(Alternaria solani)
 Küçük, düzensiz,
kahverengi - siyah lekeler
 Lekeler birbiri içine
geçmiş konsantrik halkalar
şeklinde görülür.
 Lekelerin etrafındaki
yaprak dokuları sarıya
döner ve leke fazla olunca
tüm yaprak sararmış gibi
görünebilir.

33. Erken yaprak yanıklığı( DOMATES,
BİBER Ve PATLICAN)

34. Erken yaprak yanıklığı
Gövdede yuvarlak ve konsantrik halkalı lekeler
ve bu lekeler zamanla gövdeyi sarabilir.

35. Erken yaprak yanıklığı
 Meyvelerde koyu, derimsi, çökmüş ve konsantrik
lekeler şeklinde görülebilir . Koyu ve kuru çürüklük
meyvenin içine doğru ilerleyebilir

36. Mücadele Yöntemleri
a- Kültürel Önlemler
 Temiz tohum kullanılmalı
 Seralar sık sık havalandırılmalıdır
 Aşırı sulamadan kaçınılmalıdır
 Hastalıklı bitki artıkları imha edilmelidir

37. b- Kimyasal Mücadele
► Öncelikli olarak tavsiye edilen ilaçlar
► Maneb, %80 WP 200 g/100 l su
► Mancozeb, %2 WP 250 g/100 l su
► Propineb, %70 WP 300 g/100 l su
► Bakır oksiklorür 700 g/l SC 175 ml/100 l su
► Bakır oksiklorür % 50 WP 500 g/100 l su
► İkinci derecede tavsiye edilen ilaçlar
► Maneb+Bakıroksiklorür WP 300 g/100 l su
► %20+37.5
► Iprodione, % 50 WP 100 g/ 100 l su
► İmazalil, 500 g/l EC 30 ml/100 l
su
► Azoxystrobin, 250g/l SC 75 ml/100 l su

38. Külleme
Erysiphe cichoracearum / Sphaerotheca fuliginea :
hıyar, kavun, kabak ve karpuz
Leveillula taurica: domates, biber, patlıcan ve
patates

39. Külleme
 Yaprağın üst yüzeyinde yuvarlak lekeler
daha sonra bu lekeler birleşerek tüm yaprağı,
sapını ve gövdeyi kaplar, önceleri beyaz renkte toz
tabakası gibi görünen miseller, mevsim ilerledikçe
kül rengine döner. Yapraklar kuruyup, dökülür ve
bitkide gelişme durur .
 Belirtileri kabakgillerde yaprak üst yüzeyinde,
patlıcangillerde ise hem alt hem de yaprak üst
yüzeyinde görülebilir.

43. Külleme

44. Külleme

45. Mücadelesi
► a)Kültürel Önlemler
► Hasattan sonra hastalıklı bitki artıkları toplanarak
yakılmalı,
► Sera içi ve çevresindeki yabancı otlar
temizlenmelidir.
► b) Kimyasal Mücadele
► Öncelikli olarak tavsiye edilen ilaçlar
► Triforine, 190 g/l EC 100 ml/100 l su
► Kükürt % 80 WP WP 400g/100 L su
► Kükürt %80-98 Toz 3 kg/ da

46. ► Dinocap, 475 g/l EC 50 ml/100 l su
► Dinocap, 370 g/l EC 50 ml/l
► Hexaconazale, 50 g/l SC 40 ml/100 l su
İkinci derecede tavsiye edilen ilaçlar
► Buprimate, 250 g/l EC 40 ml/100 l
su
► Tridemorph, 750 g/l EC 15 ml/100 l su
► Pencanozole, 200 g/l EW 20 ml/100 l su
► Trifloxystrobin, %50 WP 15 g/100 l su
► Kresoxim-methyl, %50 WP 25 g/100 l su

47. MİLDİYÖ
► Hastalık yapraklar üzerinde
küçük soluk yeşil veya sarımsı
lekeler olarak görülür. Hastalık
ilerledikçe bu lekeler koyulaşır.
► Yaprağın altında gri renkte küf
tabakası oluşur.
► Yapraklar kısa zamanda kurur ve
bitki tamamen ölür.
► Bu hastalık hıyar,kabak ve
domatesde görülür.

48. Mücadelesi
a) Kültürel önlemler
► Sağlıklı fide kullanılmalı,
► Sulama suyu temiz olmalı,
► Aşırı ve sık sulamadan kaçınılmalı
► Karık sırtına dikim yapılmalı,
► Aşırı azotlu gübrelemeden kaçınılmalı,
► Hastalıklı bitkiler sökülerek, yakılmalı,
► Toprak organik madde yönünden
zenginleştirilmelidir.

49. b) Kimyasal mücadele
Bugüne kadar uygulamaya verilebilecek bir zirai
mücadele ilacı mevcut değildir.

50. Domateste bakteriyel benek
[Pseudomonas syringae pv. tomato
 Bitkinin tüm toprak üstü kısımlarını
etkilemektedir.
 Bakteri tohumla taşınabilir. Ayrıca hastalıklı
bitki artıklarıyla da toprağı bulaştırabilir.
 Yüksek nem, özellikle yaprak ıslaklığı ve
düşük sıcaklıklar (<21°C) hastalığın
gelişmesini teşvik etmektedir.

51. Domates Bakteriyel Kanseri
(Clavibacter michiganensis )
 Hastalıklı bitki artıkları, toprak ve tohumda
yaşamını birkaç yıl sürdürebilir.
 Bakterinin sekonder bulaşmaları su damlacıkları,
bulaşık aletler, çalışanların elleri aracılığı ile yara
yerlerinden olmaktadır.

52. Domates Bakteriyel Kanseri
 Hastalık çiçek devresine yaklaştığı zaman ortaya
çıkar.
 Solma, alt yapraklardan başlar yukarıya doğru
ilerler.
 Solgunluk, bitkinin yalnızca bir yöndeki sürgün ve
yaprakçıkların solması şeklinde görülebilir.
 Solgunluk kısa bir süre sonra kuruluğa dönüşür ve
yapraklar açık kahverengine döner.
 Erken meyve enfeksiyonları şekil bozukluklarına ve
meyvede küçülmeye neden olabilmektedir.

53. Domates Bakteriyel Kanseri
 Bitkinin ksilem dokusu
sarı renk alır, giderek
kahverengiye döner.
 Hastalığın ileri
devrelerinde gövde ve
sürgünlerde yara ve
çatlaklar oluşur,
siğiller meydana gelir.

54. Domates Bakteriyel Kanseri
Meyvelerde çevresi
beyaz haleli
kahverengi lekeler
hastalık için tipik
belirtiler olup "kuş
gözü lekesi" olarak
tanımlanmaktadır.
Ancak bu belirtiler
her zaman
oluşmayabilir.

55. Domates Bakteriyel Kanseri

56. Mücadelesi
a- Kültürel Önlemler
-Etmenden ari tohum kullanılmalı
-Bitkilerin yaralanmasından kaçınılmalı
-Bulaşık bitkiler seradan uzaklaştırılmalı
-Fidelik ve seralar sık sık havalandırılmalıdır.
- En az 3 yıl süre ile ekim nöbeti uygulanmalı
- Bitki artıkları sökülüp seradan uzaklaştırılmalıdır.
b) Kimyasal mücadele
Hastalığın yayılmasını azaltmak için
“bakır+mancozeb” karışımı preparat uygulaması yapılabilir

57. Bakteriyel leke (Xanthomonas
campestris)
 Tohum kökenli bir hastalık etmeni olup,
toprakta konukçu bitki kalıntısı olmaksızın
yaşayamaz.
 Hastalıklı fidelerle, hastalık seraya taşınır.
 Rüzgar, yağmur damlaları, sulama suyu,
yüksek basınçlı ilaçlamalar ve ıslak bitkilerin
ellenmesi hastalığın sera içinde yayılmasını
teşvik etmektedir.

58. Bakteriyel leke (Xanthomonas
campestris)

59. Bakteriyel leke (Xanthomonas
campestris)

60. Bakteriyel leke (Xanthomonas
campestris)
 Lekeler koyu, yuvarlak, 5
mm çapında yağ lekesi halinde
başlar ve giderek genişler,
çatlar ve siğil görünümünü alır.

61. Mücadelesi
a) Kültürel önlemler
- Hastalıktan ari, sertifikalı tohumlar
kullanılmalıdır.
- En az 2-3 yıl süreyle ekim nöbeti
uygulanmalıdır.
- Dengeli bir gübreleme programı uygulanmalıdır.
b) Kimyasal mücadele
Bakır oksiklorür, %50 WP 300-400 g/l

62. Domates öz nekrozu
(Pseudomonas corrugata )
Gövde, yaprak ve meyve sapının öz
dokusunda kahverengi siyah renk değişimi
görülür. Zamanla enfekteli dokunun ölmesiyle
özde boşalma oluşur. Gövde üzerinde koyu
renkli, çökük, büyük lekeler meydana gelir.

63. Domates öz nekrozu
(Pseudomonas corrugata )

64. Domates öz nekrozu

65. Mücadelesi
a) Kültürel önlemler
-Serada havalandırmaya özen gösterilmeli
-Hastalıklı bitkiler sökülerek seradan
uzaklaştırılmalıdır.
-Bitkiler yaralanmamalı.
-Aşırı azotlu gübrelerden sakınılmalı, potasyumlu
gübrelere ağırlık verilmelidir.
b) Kimyasal mücadele
Etkili bir ilaç bulunmaması nedeni ile
kimyasal mücadele tavsiye edilmemektedir.

66. Hıyar mozaik virüsü
Cucumber mosaic virus
Hastalık mekanik olarak ve yaprakbitleri ile yayılır.
Yapraklarda ;
 1-2 mm çapında küçük yeşilimsi sarı lekeler
 Şekil bozuklukları ve bitki boyunda kısalma
 Kenar kısımlardan aşağı doğru kıvrılma
 Yüzeyinde buruşukluklar,
 Küçük damarlar arasında kalan kısımlarda bombeli
yüzeyler
 Kırışık ve kıvırcık bir görünüm

67. Hıyar mozaik virüsü
Cucumber mosaic virus

68. Hıyar mozaik virüsü
Cucumber mosaic virus

69. Hıyar mozaik virüsü
Cucumber mosaic virus
 Meyvelerin sap ucunda
sarımsı-yeşil lekeler
 Meyvedeki koyu yeşil
kısımlarda siğil benzeri
çıkıntılar

70. MÜCADELESİ
► Virüs hastalıklarının kimyasal mücadelesi
bulunmamaktadır.
► Kültürel mücadele yöntemlerine özen gösterilmelidir.
► -Yoğun hastalık belirtisi görülen bitkiler sökülerek
seradan uzaklaştırılmalıdır
► -Vektör böcekler ile mücadele edilmelidir
► -Sera içi ve dışında yabancıot temizliğine ve bakım
işlemleri sırasında hijyene dikkat edilmelidir.

71. TEŞEKKÜRLER…