Μια παρουσίασή μου σχετικά με τη δημιουργία clusters και τη Διαχείριση Γνώσης στον Τουρισμό.

1. Καινοτομία στον Τουρισμό
Η σύσταση clusters και η συμβολή τους στην
προώθηση της Διαχείρισης Γνώσης
:
e

2. θεωρία συστημάτων (Systems Theory)
• H Συστημική Θεωρία εστιάζει στις σχέσεις μεταξύ των μερών και στις
κοινές αρχές και νόμους που διέπουν τη συμπεριφορά τους και
διαμορφώνουν το σύστημα. Έτσι, τα μέρη ενώνονται σε ένα όλον.
• Ένα cluster συνιστά ένα σύστημα, στο οποίο μας ενδιαφέρει: (α) η
λειτουργία (συμπεριφορά) των αντικειμένων του, (β) οι σχέσεις μεταξύ
αυτών (γ) τα γνωρίσματα που χαρακτηρίζουν τόσο τα αντικείμενα όσο
και τις σχέσεις μεταξύ τους, και (δ) το περιβάλλον, το οποίο ασκεί
επίδραση στο σύστημα.
• H ΣΘ βρίσκει την εφαρμογή της στην επιχειρησιακή δράση, με τη
θεωρία της μοντελοποίησης. Οι συνεργασίες, τα clusters και τα
συστήματα καινοτομίας προβάλλουν ως μοντέλα ανάπτυξης των
επιχειρήσεων, στην ουσία λειτουργώντας ως μοντέλα βιώσιμων
συστημάτων.
• Για να είναι ένα σύστημα βιώσιμο, πολύ σημαντική προκρίνεται η ροή
πληροφορίας. Έτσι, οι ΤΠΕ μπορούν να αξιοποιηθούν στο πλαίσιο του
επανασχεδιασμού μιας επιχείρησης ή, στην περίπτωσή μας,
ολόκληρης της αλυσίδας παραγωγής του τουριστικού προϊόντος.

3. το μοντέλο του βιώσιμου συστήματος
• Σχηματικά, το μοντέλο του βιώσιμου συστήματος μπορεί
να αναπαρασταθεί ως εξής: οι μπλε γραμμές και τα
κουτιά αντιστοιχούν σε ό,τι γίνεται (λειτουργίες) σε μια
επιχείρηση (λειτουργικές μονάδες)• το κίτρινο δείχνει τις
ενέργειες και τους πόρους που χρησιμοποιούνται για το
συντονισμό των λειτουργικών μονάδων • το κόκκινο
χαρακτηρίζει τις ενέργειες και τους πόρους που έχουν
στόχο τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας κάθε
λειτουργικής μονάδας• τα πράσινα κουτιά
αναπαριστούν το περιβάλλον της επιχείρησης, τις
ενέργειες και τους πόρους που χρησιμοποιούνται για τη
γνώση του περιβάλλοντος και την απόκτηση εμπειρίας,
καθώς και την υλοποίηση των στρατηγικών για το
μέλλον• το μοβ δείχνει τους κανόνες και τις αρχές που
εφαρμόζονται στην επιχείρηση (π.χ. η ταυτότητα της
επιχείρησης, οι ηθικές αξίες, οι κανόνες λειτουργίας).

4. clusters (συστάδες ή θύλακες)
• Τα clusters θεωρούνται ενώσεις (ή μορφώματα) η δημιουργία των
οποίων θεμελιώνεται στην έννοια της «γεωγραφικής τοποθέτησης»
αναδεικνύοντας ιδιαίτερα τη σημασία της τοπικότητας, αποτελώντας
πυκνά –χωρικά προσδιορισμένα–δίκτυα κοινωνικής και οικονομικής
φύσης.
• Η γένεσή τους αποδίδεται:
(α) στην ύπαρξη σπάνιων ή μοναδικών πόρων, την παραδοσιακή τεχνογνωσία
αλλά και στην ύπαρξη καινοτόμων επιχειρήσεων που ενθαρρύνουν την
ανάπτυξη άλλων
(β) στην ανάπτυξη συγκεκριμένης γνώσης που έχει λάβει τη μορφή νέας
παραγωγικής χρήσης και στις τοπικές συνθήκες ζήτησης,
(γ) στην κοινή υποδομή, τα πανεπιστήμια κτλ.
(δ) η εγγύτητα στις αγορές και οι χαμηλές δαπάνες συναλλαγών που αυτή
συνεπάγεται.
• Παρακμάζουν εξαιτίας:
(α) του «αυτο-εγκλωβισμού» (lock-in)
(β) της αλλαγής στις ανάγκες των αγοραστών κτλ.

6. καινοτομία (innovation)
• Την «καινοτομία» προσδιορίζουν έννοιες, όπως επιχειρηματικότητα,
δημιουργικότητα, βελτίωση, εξέλιξη, γνώση και φαντασία.
• Ως καινοτομία μπορεί να οριστεί: η εισαγωγή ενός νέου αγαθού• η
εισαγωγή μιας νέας μεθόδου παραγωγής• το άνοιγμα μιας νέας
αγοράς• η κατάκτηση μιας νέας πηγής πρώτων υλών ή
ημικατεργασμένων αγαθών• η εισαγωγή μιας νέας μορφής
οργάνωσης (γενικά η πραγματοποίηση νέων συνδυασμών).
• Καινοτομία δεν είναι: η διακοπή μιας δραστηριότητας• η προμήθεια
πρόσθετων τεμαχίων εξοπλισμού ενός μοντέλου που ήδη
χρησιμοποιείται• οι αλλαγές στις τιμές που προκύπτουν από τις
αλλαγές στις τιμές των συντελεστών παραγωγής κ.ά.

7. συστήματα καινοτομίας
(innovation systems)
• «Ως σύστημα καινοτομίας ορίζεται η συλλογή δραστών και διεπαφών
τους που αλληλεπιδρούν στην παραγωγή, διάχυση και τη χρήση νέας
και οικονομικά βιώσιμης γνώσης» […] είναι ένα κοινωνικό σύστημα
όπου η μάθηση είναι η κεντρική δραστηριότητα και επίσης μια
κοινωνική δραστηριότητα […] είναι επίσης ένα δυναμικό σύστημα
που χαρακτηρίζεται από ανατροφοδότηση και αναπαραγωγή»
(Lundvall, 1992).
• Ως παράγοντες μεταφοράς γνώσης θεωρούνται:
(α) οι σύνδεσμοι μεταξύ επιχειρήσεων
(β) η ύπαρξη ατόμων που διαθέτουν τη γνώση, την εμπειρία αλλά και
τα μέσα για να συμβάλλουν στην εξέλιξη των νέων τεχνολογιών (οι
λεγόμενοι «τεχνολογικοί φύλακες»)
(γ) οι διεθνείς διασυνδέσεις• η κινητικότητα• η πρόσβαση κτλ.
 Για την ανάπτυξη της καινοτομίας απαιτείται στενός συσχετισμός
μεταξύ των εμπλεκομένων. Για άλλη μια φορά, λοιπόν, η εγγύτητα
(proximity) προβάλλει ως το εγγενές στοιχείο που ενδυναμώνει τις
σχέσεις μεταξύ των δραστών.

10. διαχείριση γνώσης
(knowledge management)
• Στην εποχή της Nέας Oικονομίας όπου η γνώση θεωρείται οργανωσικός πόρος, η
ΔΓ:
• Προωθεί μια συνολική προσέγγιση για την ταυτοποίηση, τη σύλληψη,
την επανάκτηση, την ανταλλαγή και την αξιολόγηση όλης της
πληροφοριακής κληρονομιάς που υπάρχει σε μια επιχείρηση. Αυτή η
κληρονομιά περιλαμβάνει τις βάσεις δεδομένων, τα έγγραφα, τις
διαδικασίες (σαφής γνώση) αλλά ακόμα και τις αρμοδιότητες
(ικανότητες) και την εμπειρία (σιωπηρή γνώση) που υπάρχει στον νου
καθενός υπαλλήλου».
• Επομένως, με τη ΔΓ η γνώση του κάθε ατόμου αποθησαυρίζεται για να αποτελέσει
γνώση της οργάνωσης (αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την ανταλλαγή γνώσης
Knowledge sharing), και
• η επιχείρηση αποκτά την ικανότητα να αξιολογεί τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα
χρησιμοποιούν το μυαλό κατά την επιτέλεση της εργασίας τους, προκειμένου να
καταλάβει καλύτερα τις ανάγκες καθενός σε επίπεδο γνώσεων αλλά και να
αντιληφθεί πώς κάθε εργαζόμενος μπορεί να πράξει «έξυπνα» (intelligentemente).
 Η Διαχείριση Γνώσης βρίσκει εύφορο έδαφος όταν η επιχείρηση υιοθετεί
τη φιλοσοφία της Learning Organization.

11. τοπικό τουριστικό σύστημα
(tourism local system)
• «Ένα σύστημα, το οποίο χαρακτηρίζεται από την παρουσία (στην εδαφική του
επικράτεια) ενός μεγάλου κληροδοτήματος από καλλιτεχνικούς, φυσικούς και
πολιτιστικούς πόρους (: τη λεγόμενη πολιτιστική, καλλιτεχνική και
περιβαλλοντική κληρονομιά) και από ένα δίκτυο από οικονομικούς, μη-
οικονομικούς και θεσμικούς δράστες που εξειδικεύονται σε τουριστικές
δραστηριότητες. Επομένως, ένα ΤΤΣ συνιστά στην ουσία ένα σύμπλεγμα
διαφόρων ΜμΕ, μια περιοχή με στενούς οικονομικούς και κοινωνικούς δεσμούς,
που δημιουργεί πλούτο και απασχόληση μέσω της διασύνδεσής του με την
πολιτιστική,καλλιτεχνική και περιβαλλοντική κληρονομιά».
• Συνιστά κυρίως ένα μέρος όπου κοινωνική και οικονομική κοινότητα
συνυπάρχουν• ενυπάρχει μια σταθερή και διαρκής βιομηχανία που δημιουργεί
πλούτο, βοηθώντας έτσι στην ανάπτυξη τουριστικών δραστηριοτήτων• το βασικό
μέρος της τουριστικής παραγωγής πραγματοποιείται σε αυστηρώς τοπικά όρια•
η περιοχή μπορεί να θεωρηθεί ως tourism filière (τουριστική αλυσίδα παραγωγής),
καθώς οι ΜμΕ εξειδικεύονται σε μία ή περισσότερες φάσεις της «παραγωγικής
διαδικασίας» προσφέροντας στους τουρίστες μοναδικές εμπειρίες.

12. περιοχή τουριστικής εκπαίδευσης
(tourism learning area)
• “A concept of multi-stakeholder, inter-sectoral, problem-solving approach aimed at
improving SME performance and human potential in the tourism sector at the
destination level”.
• Εισάγει έτσι την έννοια της «οργάνωσης που μαθαίνει» (learning organization),
προκειμένου οι ΜμΕ να μεταβληθούν σε μια εξελισσόμενη οργάνωση που
μαθαίνει (development/learning organization), εκπληρώνοντας τρέχουσες αλλά και
μελλοντικές ανάγκες εκπαίδευσης.
• Η πολυποίκιλη και κατακερματισμένη δομή του τουριστικού τομέα απαιτεί την
ανάπτυξη περιφερειακά προσβάσιμων συστημάτων εκπαίδευσης (regionally
accessible learning systems), τα οποία λαμβάνουν υπόψη τους τα προβλήματα της
εποχικότητας και τις ανάγκες των ΜμΕ.
• Εδώ οι Δημόσιες Διοικήσεις και οι επιχειρηματικοί και κοινωνικοί τους εταίροι
διαδραματίζουν αποφασιστικό ρόλο στην ανάπτυξη αυτών των συστημάτων:
κάνοντας χρήση των υπαρχουσών δομών εκπαίδευσης και κατάρτισης για να
χτίσουν στενούς δεσμούς με τη βιομηχανία και το μόνιμο εργατικό δυναμικό. Έτσι
θα δημιουργεί η τριάδα «Δημόσια Διοίκηση-Εκπαιδευτικό κέντρο-ΜμΕ που
μαθαίνει να καινοτομεί» (“public administration-learning centre-SME learning for
innovation trinity”).

13. networking: The New Paradigm
• Η συνολικότερη προσέγγιση για τη δημιουργία
καινοτομικών συστημάτων στον Τουρισμό αναδεικνύει
έντονα την ανάγκη για την ανάδυση ενός νέου
παραδείγματος στη μελέτη και ανάπτυξη των προορισμών.
Αυτή η αλλαγή παραδείγματος (paradigm shift)
επιτυγχάνεται μέσω της δικτύωσης (networking), η οποία
προσφέρει την οργανωσική δομή για τη συνένωση των
stakeholders του τουρισμού «ανοίγοντας δρόμους»
επικοινωνίας μεταξύ τους.

14. βέλτιστες πρακτικές
(1) το Caramulo στην Πορτογαλία
• Με το Περιφερειακό Πρόγραμμα Τουριστικής Πολιτικής Εξαρτώμενο από τις
Επενδύσεις του Ιδιωτικού Τομέα:
(1) η κυβέρνηση «περνάει το μήνυμα» ότι η οποιαδήποτε τουριστική επένδυση
πρέπει να γίνει επί τη βάσει στέρεας τουριστικής στρατηγικής
(2) οι ποικίλοι τουριστικοί πόροι της περιοχής μπορούν να αποτελέσουν ένα cluster
προϊόντων (πολιτιστικός, γαστρονομικός τουρισμός, φύσης κτλ.), προκειμένου να
συνθέσουν μια ολοκληρωμένη εικόνα της περιοχής, και
(3) δημιουργούνται ευκαιρίες επένδυσης σε έναν τόπο που πάσχει από την έλλειψη
αυτών.
• O ρόλος του δημόσιου τομέα μετασχηματίζεται: αναλαμβάνει τον ρόλο του
προμηθευτή εξοπλισμού και υποδομής, είναι υπεύθυνο για τη διατήρηση και
αναβάθμιση των φυσικών και ιστορικών μνημείων και για τη διευκόλυνση στις
επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα. Επιπρόσθετα, είναι υπεύθυνο για τη συγκρότηση
ενός συντονιστικού σώματος, που θα παρακολουθεί και θα ελέγχει την εφαρμογή
του προγράμματος, θα διοργανώνει εκδηλώσεις για την προώθηση και
διαφήμιση του εγχειρήματος κ.ά.π.
 Η συστηματική συνεργασία και υποστήριξη σε τοπικό επίπεδο μπορούν να
βελτιώσουν την «ελκυστικότητα» ενός τουριστικού προορισμού, και η εμπλοκή
όλων των stakeholders μπορεί να βοηθήσει προς την επίτευξη αυτού του σκοπού.

15. (2) το ski resort Åre στη Σουηδία
• Το εγχείρημα αυτό ανέδειξε αδυναμίες:
(α) η γνώση δεν θεωρείται πάντα η κινητήριος δύναμη στους κόλπους
της τουριστικής βιομηχανίας, αντίθετα θεωρείται ότι συμβάλλει
ελάχιστα στη βελτίωση του μορφωτικού επιπέδου του προσωπικού
(β) έτσι η ικανότητα των ΜμΕ, οι οποίες κυριαρχούν, να καταστούν
ηγέτες και υποκινητές της καινοτομίας πρέπει να επαναπροσδιοριστεί
με προσοχή και να μη θεωρηθεί δεδομένη
(γ) στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να αναδειχθεί ο ρόλος των τοπικών
και περιφερειακών δημόσιων αρχών στις διαδικασίες καινοτομίας.
• Και προοπτικές για το μέλλον:
(α) υπογραμμίζεται η σημαντικότητα του ρόλου του Κράτους σχετικά
με τα ιδρύματα γνώσης (knowledge institutions)
(β) η συνεργασία κράτους και πανεπιστημιακών/ερευνητικών
ιδρυμάτων είναι ίσως η πιο κατάλληλη για την ενίσχυση της γνώσης,
δεδομένου ότι οι ιδιωτικοί δράστες δεν θεωρούν τη γνώση συντελεστή
παραγωγικότητας.

16. (3) Rochefort στο Βέλγιο
• Σημειώνεται μεγάλη συμμετοχή δραστών κατά τη διάρκεια συζητήσεων
που διοργανώνονται από το Tourism House.
• Οι βασικοί στόχοι διαμοιράζονται μεταξύ των τουριστικών δραστών, οι
οποίοι επιθυμούν να πουλήσουν ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό
προϊόν.
• Συνεργατικές δράσεις για την προώθηση της περιοχής σχεδιάζονται από
το Tourism House, ενώ διοργανώνεται συνέδριο για τη συνεργασία.
• Κάθε δράστης δωρίζει ένα χρηματικό ποσό αντίστοιχο των κερδών του.
Όλες αυτές οι δράσεις δείχνουν υψηλό βαθμό συστημικής συνείδησης
στο Rochefort.
• Οι τοπικές αρχές παρεμβαίνουν στην προώθηση και στον στρατηγικό
σχεδιασμό του όλου εγχειρήματος χρηματοδοτώντας το τουριστικό
γραφείο.
• Ο γηραιότερος δράστης κατέχει ηγετική θέση βοηθώντας τη δόμηση
συνεργασιών μεταξύ μικρότερων δραστών του ίδιου τομέα (π.χ.
αξιοθέατα και μουσεία), ακόμα και αν αυτοί βρίσκονται στην ίδια φάση
παραγωγικής διαδικασίας, όπου κανονικά τείνουν να ανταγωνίζονται
και όχι να συνεργάζονται μεταξύ τους.
• Τέλος, το διοικητικό συμβούλιο της περιοχής αποτελεί τον άλλο πόλο
συγκέντρωσης των σχέσεων μεταξύ των δραστών: με τον τρόπο αυτόν,
παρουσιάζονται δύο πυρήνες χωρικής συγκέντρωσης.
 Με βάση όλα τα παραπάνω, το Rochefort μπορεί να ταξινομηθεί ως ένας
προορισμός πολύ κοντά στην έννοια του ΤΤΣ.

17. (4) ΠΤΕ στο Bergamo, Ιταλία
• Σκοπός της είναι να: (1) εξακριβώσει τις ανάγκες για επαγγελματική
κατάρτιση και εκπαίδευση στην επαρχία του Bergamo∙ (2) εξεύρει
κοινούς στόχους για να κάνει την τουριστική βιομηχανία του Bergamo
πιο ανταγωνιστική και καινοτομική μέσω της απόκτησης προσόντων
και δεξιοτήτων∙ (3) σχεδιάσει τις συνθήκες για την προώθηση της
μετάβασης από την κατάρτιση στην εκπαίδευση∙ (4) εγγυηθεί συνεχή
πληροφόρηση στους stakeholders και ένα σύστημα επικοινωνίας ικανό
να επανακατευθύνει τους δράστες κ.ά.
• Διοργανώθηκε workshop, σε δύο μέρη: (α) για τη διάχυση σημαντικής
πληροφόρησης σχετικά με την ιδέα της ΠΤΕ∙ (β) ανέπτυξε
διαδραστικότητα για να κινητοποιήσει την ανταλλαγή της
πληροφορίας, τις αντιλήψεις και τις προσδοκίες σχετικά με την
εφαρμογή της ΠΤΕ στην Επαρχία του Bergamo.
• Οι stakeholders εξέφρασαν την αποδοχή τους για το έργο και την
προθυμία τους να συνεργαστούν. Αναγνώρισαν τις ευκαιρίες που
προσέφερε το πρόγραμμα και εξέφρασαν την ανάγκη για
περισσότερες συναντήσεις.
 Κρίνεται ότι όλες αυτές οι δράσεις αποτελούν τα απαραίτητα βήματα
ώστε η Περιοχή Εκπαίδευσης να λάβει τη μορφή επίσημης δράσης.

18. (5) Leipzig στη Γερμανία
• Το πρόγραμμα έχει ομοειδείς ομάδες-στόχους: φοιτητές, νέους
ανθρώπους στην αρχή της καριέρας τους, ενήλικες, ηλικιωμένους
πολίτες και επιχειρηματίες, και περιλαμβάνει:
(1) τουριστική ακαδημία για την περαιτέρω επιμόρφωση των δραστών
στον τομέα του τουρισμού (κυρίως ΜμΕ)
(2) προετοιμασία της περιοχής Sornzig για να μεταμορφωθεί σε ένα
περιβάλλον μάθησης
(3) περιβαλλοντική εκπαίδευση και αειφορική ανάπτυξη, και
(4) ανάπτυξη δικτύων (“I-points”) για την παροχή συμβουλών.
 Το αποτέλεσμα ήταν να γίνει το Leipzig μία από τις Περιοχές
Εκπαίδευσης που χρηματοδοτήθηκαν από το γερμανικό ομοσπονδιακό
Υπουργείο Παιδείας και Έρευνας και από το ΕΚΤ. Επιτεύγματα αυτής
της προσπάθειας είναι: (1) τα “I-points” που στήθηκαν για την παροχή
πληροφόρησης (εκπαίδευσης, εργασίας κτλ.) για τους κατοίκους της
περιοχής∙ (2) ιδρύθηκε περιφερειακό γραφείο για την εκπαίδευση, την
παροχή συμβουλών και την ανάπτυξη του έργου, το οποίο λειτουργεί
με πόρους των τοπικών stakeholders∙(3) συντάχθηκαν οι πρώτες
θεματικές ενότητες για την περαιτέρω επιμόρφωση των τουριστικών
δραστών, και (4) εκδόθηκε το εγχειρίδιο “Learning strategies and
presentation techniques for pupils”.

19. www.leipzig-lernt.de

20. (6) well-being cluster στην Αυστρία
• Από τον Οκτώβριο του 2002 το cluster ευεξίας στην περιοχή έχει
οικοδομήσει ένα δίκτυο δυναμικής επιχειρηματικής δράσης και
παρόχους υπηρεσιών σε κεντρικούς τομείς του τουρισμού ευεξίας, όπως
η προληπτική ιατρική και τα φυσικά προϊόντα∙ επίσης, έχει αναπτύξει
σχετικά πεδία, όπως η έρευνα και ανάπτυξη, η απόκτηση δεξιοτήτων, ο
αθλητισμός και η καλή φυσική κατάσταση, η διατροφή και ο
εξοπλισμός.
• Υπό τη σκέπη του Περιφερειακού Γραφείου Ανάπτυξης της Κάτω
Αυστρίας, οργανισμοί και ιδρύματα συνεργάζονται για να «χτίσουν»
ένα ενδο-τομεακό δίκτυο όπου η εκπαίδευση δεν συμβαίνει τυχαία
αλλά συνιστά στρατηγικά διαχειριζόμενη διαδικασία. Η διαχείριση
του cluster προσφέρει διάφορες υπηρεσίες: πληροφόρηση, marketing και
διαχείριση γνώσης.

21. www.wellbeingcluster.at

22. (7) Gallu στην Ουαλία
• “Gallu”: Developing People in Tourism. Απευθύνεται σε όλες τις
επιχειρηματικές δράσεις που σχετίζονται με τον τουρισμό στις
τέσσερις περιοχές της Νοτιοδυτικής Ουαλίας, με την υποστήριξη της
Σύμπραξης για τον Τουρισμό της περιοχής.
• Οι περιοχές στο σύνολό τους καλύπτονται από τρεις διαμεσολαβητές
(facilitators), οι οποίοι διενεργούν έρευνες για τις ανάγκες κατάρτισης,
αφουγκράζονται τις επιχειρήσεις και τις βοηθούν να αναβαθμίσουν
τις δεξιότητες του εργατικού τους δυναμικού, να βελτιώσουν την
ποιότητα της εμπειρίας των επισκεπτών και να αυξήσουν την
ανταγωνιστικότητα μέσω της μεγέθυνσης της γνώσης, της
ανταλλαγής καλών πρακτικών και της παροχής επικουρικής
κατάρτισης. Τα μαθήματα συμπεριλαμβάνουν: διατήρηση του
προσωπικού, σχεδιασμό διαφημίσεων και μπροσούρας, σεμινάρια
ηλεκτρονικού εμπορίου, καταπολέμηση της εποχικότητας,
οικοκυρική, menu design κ.ά.
 Όλες οι επιχειρήσεις συμφωνούν ότι βρίσκουν αυτές τις ευκαιρίες
ευεργετικές για τη δική τους ανάπτυξη και επικράτηση.

23. www.gallu.org.uk

24. (8) ΑΔΕΔΥ, Ελλάδα
• Το πρόγραμμα αφορά την υποστήριξη σε τοπικό και περιφερειακό
επίπεδο συνεργασιών σχετικά με τη διά βίου εκπαίδευση (life-long
learning). Τρεις συνεργασίες ξεκίνησαν το 2003 στην Κοζάνη, στην
Καλαμάτα και στη Χαλκίδα, με σκοπό να δημιουργηθούν
πολυλειτουργικά εκπαιδευτικά κέντρα που θα ανταποκριθούν στις
οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες του τοπικού στοιχείου.
• Το πρώτο έργο, που αφορούσε την Κοζάνη, βασίζεται στην παραδοχή
ότι τα συμφέροντα της κοινότητας εξυπηρετούνται καλύτερα όταν τα
άτομα συνεργάζονται και όταν αναπτύσσεται μια κοινωνία διά βίου
εκπαίδευσης για όλους.
• Το κέντρο εκπαίδευσης (πυρήνας της όλης προσπάθειας) συγκροτείται
από εκπρόσωπους του δημοσίου τομέα και από την τοπική και
περιφερειακή διοίκηση. Η βασική πρόθεση είναι να δημιουργηθεί
συνέργια ανάμεσα στις υπάρχουσες περιφερειακές δομές, υποδομές
και υπηρεσίες, προκειμένου να βοηθηθεί η κοινότητα για να βοηθήσει
τον εαυτό της. Με άλλα λόγια, να παραχθεί αειφορική ανάπτυξη με
την αποδοτική χρήση υπαρχόντων πόρων και με τη σφυρηλάτηση
ισχυρών δεσμών μεταξύ της τοπικής κυβέρνησης, της εκπαίδευσης
και των κέντρων κατάρτισης, τη βιομηχανία, το εμπόριο και τις
τοπικές ΜΚΟ.

25. www.cedefop.gr/index.asp

26. οφέλη των ΜμΕ από τη συμμετοχή σε cluster
• Προσφέρει συνεργασία ωφέλιμη για την ανταλλαγή γνώσης.
• Οι ΜμΕ αποκομίζουν το όφελος του να συνιστούν μέλος μιας ευρύτερης
οντότητας, διατηρώντας τα πλεονεκτήματα της μικρής επιχείρησης
αλλά και ενωμένες να ανταγωνιστούν τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις.
• Τα clusters μπορούν να λειτουργήσουν υποβοηθητικά σε νέους
επιχειρηματικούς σχηματισμούς, καθώς: (α) οι stakeholders μιας
συστάδας μπορούν να αντιληφθούν ευκολότερα τις ευκαιρίες αγοράς
και τις ανάγκες των πελατών∙ (β) η γνώση –τεχνογνωσία, δεξιότητες,
εξειδικευμένο προσωπικό– είναι διαθέσιμα και μπορούν να
χρησιμοποιηθούν αμεσότερα για την ανάπτυξη νέων επιχειρηματικών
δράσεων∙ (γ) λόγω εγγύτητας και χωρικής ενότητας, μπορεί να
επιτευχθεί αποτελεσματικότερη εκμετάλλευση των δικτύων, των
σχέσεων και των συνεργασιών μεταξύ επιχειρήσεων, δημόσιων φορέων
και ερευνητικών κέντρων, δημιουργώντας έτσι ένα θετικό σύστημα
ανατροφοδότησης πληροφοριών.
 Εντέλει, ένα επιτυχές cluster παρέχει το δίκτυο, όπου «οντότητες όπως οι
πληροφορίες, η δημιουργικότητα και το επιχειρηματικό ταλέντο είναι
διαθέσιμα για επανεπένδυση».

27. οφέλη από τα τουριστικά cluster
• «Προκαλούν» τον παραδοσιακό διαχωρισμό μεταξύ του δημόσιου και
του ιδιωτικού τομέα, προβάλλοντας τις Συμπράξεις Δημόσιου και
Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) ως το νέο όχημα ανάπτυξης. Τα clusters
πρεσβεύουν τη συνένωση υπερ-τομεακών δυνάμεων, και έτσι την από
κοινού αντιμετώπιση των κινδύνων.
• Εγείρουν το ενδιαφέρον των μελετητών, απλώς γιατί «είναι εκεί». Δεν
αποτελούν, δηλαδή, κατασκευές που πρέπει να επινοηθούν. Τα μέλη
τους υπάρχουν σε μια ήδη οριοθετημένη εδαφική επικράτεια∙
απομένει να γίνουν οι «συνδέσεις» (το λεγόμενο networking).
• Εναπόκειται σε αυτά η ανταλλαγή και η χρήση του τουριστικού
intelligence, προκειμένου όχι μόνο να έχουν σαφή προσανατολισμό
στην αγορά αλλά και να παρέχουν αξιομνημόνευτες εμπειρίες στους
επισκέπτες.

28. παράγοντες επιτυχίας των clusters
• Ωστόσο, η επιτυχία ενός clustering εξαρτάται από ορισμένες αρχές και
χαρακτηριστικά:
(1) τα δίκτυα τοπικής συνεργασίας θα πρέπει να ανήκουν στον ίδιο
τομέα, καθώς η γεωγραφική εγγύτητα βελτιώνει την
αποτελεσματικότητα
(2) η ετοιμότητα για συνεργασία βοηθά στην ανταλλαγή ιδεών για νέες
τεχνολογίες και προϊόντα
(3) ένα εκπαιδευμένο, ικανό να προσαρμοστεί και να αντιδράσει στις
αλλαγές εργατικό δυναμικό, διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο
στην οργάνωση μιας επιτυχούς συστάδας, και
(4) η εμπιστοσύνη και η συνεργασία (trust and cooperation) είναι
σημαντικές για την ευημερία της συστάδας.
• Όσο πιο κεντρικό είναι το cluster τόσο πιο ικανό είναι στο να
αναπτύξει νέα τουριστικά προϊόντα (: τόσο περισσότερη
απορροφητική ικανότητα διαθέτει). Όσο πιο συνεκτικό είναι το cluster
τόσο πιο πολλοί δράστες συνδέονται με αυτό (κατ’ επέκταση
αναπτύσσονται σχέσεις εμπιστοσύνης και ικανότητα συντονισμού και
ελέγχου)• επομένως όσο πιο «εγκιβωτισμένοι» είναι οι δράστες του
cluster στο τοπικό περιβάλλον τόσο πιο χαμηλά είναι τα κόστη
συναλλαγής για τον μετασχηματισμό της γνώσης και την
αξιοποίησής της σε παραγωγή νέου προϊόντος.

29. οφέλη από το ΤΤΣ
• Η επιτυχία των παραγωγικών (μικρο)συστημάτων είναι
συνδεδεμένη με την ύπαρξη μιας ισχυρής αίσθησης ταυτότητας
μέσα στην κοινότητα.
• Στην εποχή μας οι κοινότητες αντιλαμβάνονται όλο και περισσότερο
την ανάγκη να διαφοροποιήσουν την προσφορά της επικράτειάς
τους από εκείνη των ανταγωνιστικών περιοχών, ώστε τα τοπικά
δίκτυα να υποχρεώνονται να δίνουν νέα μορφή στη δική τους
περιοχή παρέμβασης αν επιθυμούν να συνδέσουν τους εαυτούς τους
με τα διεθνικά δίκτυα (πρβλ. glocal areas).
• Με το εντείνουμε την προσοχή μας στις τοπικές ιδιαιτερότητες, τα
νέα εδάφη μπορούν να αποκτήσουν πραγματικό ανταγωνιστικό
πλεονέκτημα, με την προϋπόθεση να έχουν δημιουργήσει τα εχέγγυα
για τη χρήση των τουριστικών πόρων που τους ανήκουν. Τίθεται
πλέον ζήτημα ορισμού της «γεωγραφίας του ανήκειν». Τα
παραδοσιακά σχήματα της αντιπροσώπευσης του κόσμου δεν είναι
πλέον ικανά να μας πουν κάτι για τις συνεχείς μεταμορφώσεις. Έτσι,
η κάθε περιοχή μπορεί να προσφέρει νέες ευκαιρίες σε τοπικές,
κοινωνικές και πολιτιστικές ομάδες.

31. οφέλη από το networking
• Προσφέρουν στους σχεδιαστές/προγραμματιστές (της πολιτικής,
της ανάπτυξης) ένα οργανωσικό πλαίσιο (organizational framework)
• και στους προορισμούς τη σιγουριά ότι ο σχεδιασμός και η
ανάπτυξη ενός τόπου αναψυχής στηρίζεται σε μια ευρεία, σε βάθος
χρόνου, προοπτική.
• Δημιουργούν στον χώρο της τουριστικής βιομηχανίας την ελπίδα
ότι η ανάπτυξή της δεν στηρίζεται σε αποσπασματικές πολιτικές
αλλά σε μεσο- και μακροπρόθεσμα σχέδια.
• H οικονομική επίδραση του τουρισμού μεγιστοποιείται μέσω του
οριζόντιου συντονισμού της δια-επιχειρησιακής πολιτικής.
• Δίνοντας «φωνή» στους συμμετέχοντες ενδυναμώνουν τα κανάλια
επικοινωνίας, οδηγώντας σε: (α) ισχυρές δεσμεύσεις μεταξύ των
εμπλεκομένων, (β) καθιέρωση καλύτερα ενημερωμένων πολιτικών
και καλύτερης διαχείρισης των τουριστικών πόρων.
 Τα δίκτυα δημιουργούν τις προϋποθέσεις για αποδοτικότερη και
αποτελεσματικότερη λειτουργία των περιφερειακών τουριστικών
διοικήσεων, νέα δυναμική στην επιτέλεση των αρμοδιοτήτων τους,
κάνοντας τες έτσι πιο δυνατές και ικανές να επηρεάσουν τις εθνικές
πολιτικές.

33. οφέλη από τις ΠΤΕ
• Η προσέγγιση της ΠΤΕ στρέφει την προσοχή:
(α) στην επίσημη εκπαίδευση αλλά και στην ικανότητα της
επιχείρησης να εξελίξει το υπάρχον εργατικό δυναμικό –σε συνεργασία
με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τις τοπικές και περιφερειακές αρχές, τους
κοινωνικούς εταίρους και άλλους σχετικούς stakeholders
(β) στην ανάπτυξη των Ανθρώπινων Πόρων, που θα δώσει στις ΜμΕ
την ευκαιρία να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και
βιωσιμότητα.
• Στο πλαίσιο μιας ΠΤΕ υπάρχουν πάντα ευκαιρίες για μάθηση, τυπικές
ή άτυπες, που μπορούν να «κατακτηθούν» χάριν οποιουδήποτε σκοπού
(επαγγελματικά ή θεματικά προσδιοριζόμενου), από κάθε ηλικιακή
ομάδα (διά βίου μάθηση), σε μια ποικιλία περικείμενων (σχολεία,
πανεπιστήμια, στο σπίτι, στον υπολογιστή, από τη διάδοση από-
στόμα-σε-στόμα, από εφημερίδες) και από όλους μας (διαμέσου ενός
δικτύου διεπαφών μεταξύ των stakeholders).
 Με αυτόν τον τρόπο, αναβαθμίζεται το υφιστάμενο καθεστώς των
εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, και έτσι η ΠΤΕ μεταμορφώνεται σε
μια δυναμική σύμπραξη (dynamic synergy) ανάμεσα στο μεμονωμένο
άτομο, στην επιχείρηση και στην εδαφική επικράτεια, η οποία
αποτελεί το κλειδί για την ανάπτυξη της καινοτομίας.

34. περιφερειακό Δίκτυο Γνώσης
στον τομέα του Τουρισμού

35. η πυραμίδα της Εκπαίδευσης

36. ο τροχός δυναμικής των stakeholders

37. προβλήματα (Ι)
ΜμΕ και εισαγωγή των ΤΠΕ
• Οι Μικρές Επιχειρήσεις είναι μικρές ακριβώς γιατί σε αυτές Ιδιοκτησία
και Έλεγχος συμπίπτουν: η Μικρή Επιχείρηση κυβερνάται με ένα στιλ
«προσωπικό». Έτσι, η επιτυχία (ή αποτυχία) εισαγωγής των ΤΠΕ στις
ΜμΕ θα εξαρτάται πάντα και σε μεγάλο βαθμό από τις ικανότητες και
το στρατηγικό όραμα του επιχειρηματία/ιδιοκτήτη.
• Η έλλειψη εξειδικευμένων ικανοτήτων (προσόντων), η υποτίμηση των
στρατηγικών αποτελεσμάτων των ΤΠΕ, η ανικανότητα των διαθέσιμων
software και η απουσία των κατάλληλων υπηρεσιών υποστήριξης.
• Η ετερογένεια των τεχνολογιών, που συνίσταται σε εφαρμογές με
περίπλοκες και διαφοροποιημένες στρατηγικές διαχείρισης, και σε
αδυναμία να προσδιοριστεί ένα τεχνολογικό πακέτο «στα μέτρα» από
τη μία των ΜμΕ,από την άλλη των μεγάλων επιχειρήσεων.
 Διάχυση των ΤΠΕ στις ΜμΕ μόνο στην επικοινωνιακή λειτουργία, και
όχι στην επιχειρησιακή (διοίκηση, παραγωγή), λόγω: (α) ανελλιπούς
γνώσης του επιχειρηματία ως προς το τι επιδιώκει μέσω της υιοθέτησης
των ΤΠΕ, (β) δυσχέρειας ανεύρεσης αντίστοιχων προσόντων από το
τοπικό ανθρώπινο δυναμικό, (γ) κινδύνου απώλειας της διαχειριστικής
αυτονομίας, (ε) προβλημάτων που αφορούν το μοίρασμα της
ηλεκτρονικής πληροφορίας μεταξύ των ανταγωνιστών, και (ς)
πολυπλοκότητας των όλο και πιο εξελιγμένων συστημάτων software,
που δυσχεραίνουν τις ευέλικτες σχέσεις των ΜμΕ.

38. προβλήματα (ΙΙ)
ΜμΕ και εισαγωγή των ΤΠΕ
• Το ηλεκτρονικό εμπόριο δημιούργησε ελλιπές ενδιαφέρον στις ΜμΕ
λόγω απουσίας ασφάλειας στις συναλλαγές, έλλειψης εσωτερικών
πόρων, έλλειψης ικανότητας να προταθούν λύσεις ανάλογα με τα
χαρακτηριστικά των επιχειρήσεων, του προϊόντος και της
διαδικασίας (υψηλή διαφοροποίηση, ευελιξία στην προσφορά
ανάλογα με τον πελάτη κ.ά.), τα οποία δεν επιτρέπουν την
ηλεκτρονική διαχείριση.
• Η αντίσταση στην αλλαγή, ο τρόπος που ο κάθε εμπλεκόμενος
αντιλαμβάνεται τις νέες τεχνολογίες. Το τελευταίο εξαρτάται και
από την ηλικία των εμπλεκομένων (η οποία σαφώς καθορίζει τόσο
την εμμονή σε δεδομένη κουλτούρα όσο και την απόκτηση
συγκεκριμένων γνώσεων).
 Γενικεύοντας, οι πραγματικοί παράγοντες που εμποδίζουν τη
διάχυση των ΤΠΕ είναι: (1) παράγοντες πολιτιστικού χαρακτήρα
(νοοτροπίας: έλλειψη γνώσης), (2) ανασφάλεια για τα
αποτελέσματα που αφορούν το οικονομικό κέρδος της επένδυσης
δεδομένης της άυλης φύσης του προϊόντος, (3) επαγγελματικές
ελλείψεις, (4) οι ανομοιογενείς συμπεριφορές που υιοθετούν οι ΜμΕ
στην εισαγωγή των νέων τεχνολογιών.

39. προβλήματα (ΙΙΙ)
ΜμΕ και Clusters
• H πλειοψηφία των επιχειρηματιών (οι λεγόμενοι «μικροί»), που είναι ως
επί το πλείστον αυτοδίδακτοι: διάσταση μεταξύ των καλών προθέσεων
για αλλαγή στην άσκηση διοίκησης (προτίμηση του συμμετοχικού,
ανοιχτού στιλ, όπου λαμβάνονται υπόψη τα διδάγματα του HRM και
πρακτικής τελικά καθημερινότητας (εμμονή σε μια πιο
«συγκεντρωτική» και γραφειοκρατική μορφή διοίκησης).
• Ανεπάρκειες του ιδιοκτήτη/διευθυντή, όπως: (1) υπερεκτίμηση των
ικανοτήτων του (βασισμένη στην κατοχή κάποιας ειδικότητας) και
περιορισμένη τυπική εκπαίδευση• (2) δυσκαμψία στην αλλαγή και
χρήση υποκειμενικών απόψεων ως προτύπων• (3) λήψη αποφάσεων με
γνώμονα τη διαίσθηση, και όχι αντικειμενικούς παράγοντες (4)
αντίσταση σε συμβουλές και διαρκή επιμόρφωση σχετικά με την
ανάπτυξη επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
• Η περιορισμένη πρόσβαση στη χρηματοδότηση, η οικονομική και
κοινωνική υποδομή μιας χώρας, οι διοικητικοί νόμοι και κανόνες, η
συνολικότερη πολιτική στήριξης των ΜμΕ.
• Το επίπεδο τουριστικής ανάπτυξης της κάθε περιοχής: οι νησιωτικές
περιοχές, για παράδειγμα, εμφανίζονται ιδιαίτερα προνομιούχες
επηρεάζοντας έτσι εντονότερα τη λήψη αποφάσεων σε σχέση με τις
ορεινές.
• Η περιφερειακή πολιτική (απομονωμένη και «εσωστρεφής») πάσχει
από τον περιορισμένο συντονισμό με την κεντρική κυβέρνηση, που
συχνά παραμελεί τις ανάγκες των περιφερειών, και έτσι το κενό μεταξύ
των περιφερειών και των μητροπολιτικών περιοχών μεγαλώνει.

40. παρατηρήσεις/λύσεις (Ι)
η συμβολή του Κράτους
• Στο σημείο αυτό, το Κράτος καλείται να βοηθήσει προσανατολισμένο:
(1) στην ορθολογικά σχεδιασμένη οικονομική πολιτική που θα
στηρίζει και θα ανακουφίζει τις ΜμΕ, (2) στη διάδοση της κουλτούρας
της “learning organization” για τη σύμπραξη με τις “learning areas”, (3)
στη στήριξη της δημιουργίας clusters, και (4) στην εγκαθίδρυση της
Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, η οποία οδηγεί στην καθιέρωσης μιας
ευρείας κυβερνητικής επικοινωνιακής υποδομής, και καθιστά εφικτή
τη συνεργασία ανάμεσα στα διάφορα συστατικά του δημόσιου τομέα,
τόσο σε κεντρικό όσο και σε τοπικό επίπεδο, που θεωρείται
απαραίτητο βήμα για τη δημιουργία μιας εικονικής εταιρικής
υποδομής ΙΤ, βάσει της οποίας θα ενεργοποιηθούν τα κανάλια
παροχής υπηρεσιών.

41. παρατηρήσεις/λύσεις (ΙΙ)
η συμβολή του Κράτους
• Ο Δημόσιος Τομέας μπορεί να διευκολύνει τη δημιουργία τουριστικών
clusters με:
(1) την παροχή ή την υποστήριξη της διαχείρισης των clusters
(2) τη βελτίωση πολιτικών που επηρεάζουν τους τουριστικούς δράστες,
όπως, για παράδειγμα: (α) τη δημιουργία εξειδικευμένων υποδομών
που ωφελεί το τουριστικό περιβάλλον, (β) την ανάπτυξη της
κατάλληλης τουριστικής εκπαίδευσης και επιμόρφωσης, (γ) την
παροχή επιχορηγήσεων που βοηθούν την ανάπτυξη ενός cluster, (δ) την
παροχή networking platforms, που θα διευκολύνουν την εισαγωγή των
νέων ΤΠΕ και τη δημιουργία φόρουμ ανταλλαγής γνώσης και
διαβούλευσης.
 Στις οικονομίες που στηρίζονται στη σύσταση clusters, το Κράτος
οφείλει να είναι συνέταιρος σε μια διαδικασία συνεργατική,
αναλαμβάνοντας έτσι τον ρόλο του συντονιστή (coordinator).
• Για τη μακροβιότητα και βιωσιμότητα του συστήματος είναι
σημαντικό να δημιουργήσει (μέσω της χάραξης πολιτικής) συνθήκες
μακροπρόθεσμης δέσμευσης (long-term commitment).

43. παρατηρήσεις/λύσεις (ΙΙΙ)
η Δημόσια Διοίκηση ως eGovernment
• Η βασική ιδέα πίσω από τη «μεταμόρφωση» αυτή της ΔΔ είναι να
δημιουργηθεί μια «αλυσίδα γνώσης» (knowledge chain).
• Γενικότερα μιλώντας, όποιο εργαλείο ΤΠΕ και αν επιλεγεί να
εφαρμοστεί στην eGovernment θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του: (1)
την ιδιαίτερα πολύπλοκη δικτύωση των δραστών και τους στόχους
τους, (2) τις συνέργιες και τις πιθανές συγκρούσεις, (3) τον ιδιαίτερο
τρόπο αλληλεξάρτησης και επικοινωνίας με το εξωτερικό περιβάλλον
(πολίτες και επιχειρήσεις, άλλες κυβερνήσεις κτλ.) –και όλα αυτά σε
διαφορετικά επίπεδα, τοπικά, περιφερειακά, εθνικά, διεθνικά κτλ.–,
προκειμένου να κάνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο χρήση της
γνώσης που διακινείται στο σύστημα αυτό και να κατανοήσει τις
πραγματικές ανάγκες των εμπλεκόμενων μερών.
 Για τον λόγο αυτό, προτείνονται διάφορες μεθοδολογικές προσεγγίσεις,
όπως το Requirements Engineering (RE) (Σχεδιασμός των Αναγκών: η
τυποποίηση και η ανάλυση των αναγκών που μπορεί να έχει ένα
σύστημα).

44. requirements engineering

45. παρατηρήσεις/λύσεις (IV)
οι ΤΠΕ για τη ΔΔ ως οργάνωση που μαθαίνει
• (1) Σε σχέση με την Ανάπτυξη Πολιτικών: (α) η εξόρυξη γνώσης
(datamining), η ανάλυση των δεδομένων που δημιουργούνται από το
λεγόμενο “informating”, η δημιουργία προφίλ (profiles) των κατηγοριών
του πληθυσμού και τα Γεωγραφικά Πληροφοριακά Συστήματα (GIS),
ως εργαλεία για την ανάλυση και οπτικοποίηση προβλημάτων που
προκύπτουν σε κομμάτια του πληθυσμού• (β) οι ιστοσελίδες συνιστούν
εμφανές παράδειγμα διευκόλυνσης της επικοινωνίας, τα spreadsheets
διευκολύνουν τα οικονομικά εργαλεία της πολιτικής κτλ.
• (2) Σε σχέση με την Εφαρμογή Πολιτικής: (α) Μέσω των ηλεκτρονικών
workflow management systems οι δημόσιοι υπάλληλοι παρακολουθούν
τα βήματα των δραστηριοτήτων τους και τις ημερομηνίες
ολοκλήρωσης των έργων. (β) Όλα τα είδη software (όπως advisory,
expert και processing systems) βοηθούν τον υπάλληλο να λαμβάνει
γνώση για νομοθετήματα και αποφάσεις που θα τον οδηγήσουν στη
διαδικασία λήψης αποφάσεων αλλά και να συλλέγει οποιαδήποτε
πληροφορία νομικού περιεχομένου σχετικά με τους πολίτες. (γ) Τα
ηλεκτρονικά αρχεία και οι βάσεις δεδομένων διευκολύνουν την
εσωτερική ροή της πληροφορίας και την επικοινωνία μεταξύ των
δημοσίων λειτουργών. (δ) Οι εφαρμογές Computer Supported
Cooperative Work βοηθούν τη διάχυση της πληροφορίας σχετικά με τις
αποφάσεις που έχουν ληφθεί ή τις δράσεις που έχουν τελεστεί σε όλη
την ενδο-οργανωσική αλυσίδα κ.ά.π.

46. παρατηρήσεις/λύσεις (V)
e-Knowledge Management & Τουρισμός
• Kατάλληλο περιβάλλον για την υποστήριξη του knowledge
management θεωρείται εκείνο που χτίζεται με βάση την προσέγγιση
των οντολογιών-που-είναι-συγκεκριμένες-για-κάθε-τομέα (domain-
specific ontologies).
• Ένα domain specific ontology system θεμελιώνεται σε δύο πυρηνικά
συστατικά:
(1) Τη βάση γνώσης του τομέα (domain-specific knowledge base) :
αναφέρεται σε σημαντικές έννοιες και βέλτιστες πρακτικές
συγκεκριμένες για κάθε αντικείμενο (π.χ. ξενοδοχία).
(2) Την κοινότητα των ειδικών (expert community), που συνιστά ένα
δίκτυο επιλεγμένων ειδικών και επαγγελματιών του τομέα, οι οποίοι
συμμετέχουν σε συνεργατικές συζητήσεις και παράγουν νέα γνώση.
Ένα οντολογικό σύστημα που σχεδιάζεται για να υποστηρίξει τη
διαχείριση γνώσης εξυπηρετεί δύο βασικούς σκοπούς: (1) να παρέχει
μια κοινή εκπροσώπηση της ρητής γνώσης του τομέα (explicit domain
knowledge), η οποία θα είναι προσβάσιμη στα συμμετέχοντα μέλη,
και (2) να παρέχει μία ενιαία πλατφόρμα που θα διευκολύνει τη
συνεργασία μεταξύ μεμονωμένων experts του τομέα.

47. παρατηρήσεις/λύσεις (VI)
e-Knowledge Management & Τουρισμός
• Tα πλεονεκτήματα αυτής της προσέγγισης είναι τα ακόλουθα:
(1) η βάση γνώσης εξειδικεύεται σε ένα συγκεκριμένο πεδίο (π.χ.
διοργάνωση εκδηλώσεων)
(2) έτσι παρέχεται ένα κοινό έδαφος ανταλλαγής της γνώσης
επιτρέποντας στους ειδικούς του τομέα και τους μηχανικούς της
γνώσης (knowledge engineers) να αναπτύξουν τη βάση γνώσης μέσα σε
ένα συνεργατικό περιβάλλον
(3) δίνεται η δυνατότητα για αποδοτική ανάλυση, αποθήκευση και
επαναχρησιμοποίηση της γνώσης του τομέα, κτλ.
.
Ιδωμένος από αυτή την οντολογική οπτική γωνία, ο τουρισμός συνιστά
ένα γνωστικό σχήμα (knowledge schema). Αυτή η συνένωση εννοιών
στον τομέα του τουρισμού βοηθά τη μη-δομημένη γνώση και την
ασυνεχή δομή του να λάβουν συγκεκριμένη μορφή. Σε ένα τόσο
κατακερματισμένο και πλήρες υπο-τομέων πεδίο, η γνώση διασπάται
και η ενέργειά της δαπανάται. Τα οντολογικά συστήματα γνώσης
μπορούν να αποβούν αποδοτικά εργαλεία για τη σύλληψη της
διάσπαρτης γνώσης, η οποία θα μπορέσει έτσι να αποθηκευθεί, να
ανακτηθεί με ευκολία από όλους τους συμμετέχοντες σε αυτή και να
αναζητηθεί.

48. μια πλατφόρμα software για την εφαρμογή του KM
• Τι είναι το josh: μια πλατφόρμα λογισμικού σχεδιασμένη για τη
Διαχείριση Γνώσης. Αποτελείται από τρία modules: (1) josh.Flow:
Workflow Management System, μέσω του οποίου τυποποιούνται και
ακολουθούνται όλες οι διαδικασίες και οι ροές εργασίας, (2)
josh.Kmap: module του Χάρτη Γνώσης που πραγματώνει ένα πλαίσιο
ικανοτήτων και γνώσης της εταιρείας, και (3) josh.Doc: σύστημα
Διαχείρισης Εγγράφων που εγγυάται την πρόσβαση στη ρητή γνώση.
• Στηρίζεται στην τεχνογνωσία του Microsoft Office Share Point, από το
οποίο χρησιμοποιεί τα χαρακτηριστικά του enterprise portal, της
συνεργασίας (cooperation), του workgroup και κυρίως της διαχείρισης
εγγράφων.
• Η λειτουργία του στηρίζεται στην περιγραφή των διαδικασιών της
εταιρείας.

50. Knowledge is the new currency.
Pass it on.
ευχαριστώ πολύ
Έλλη Βάζου