SlideShare a Scribd company logo
1 of 15
Download to read offline
Werken aan Textielverzorging




                2008 - 2009
                overzicht
FTN OVERZICHT 2008 - 2009                                                                                                                    2   3                                                         FTN OVERZICHT 2008 - 2009




                            Textielservice                                                                                                           Inhoud
                            Moderne, professionele textielservice levert een wezenlijke bijdrage aan tal van                                         Textielservice	                                   2
                            branches. De dienstverlening van de bij de Federatie Textielbeheer Nederland
                            aangesloten bedrijven omvat onder meer onderstaande activiteiten:                                                        Voorwoord		                                       4

                                                                                                                                                     FTN;	werken	aan	textielverzorging	                5
                            •    Verhuur / lease van textiel en                                 •    Verhuur / sterilisatie van medische
                                 persoonsgebonden bedrijfskleding                                    instrumenten                                    Ontwikkelingen	per	segment		                      6
                                 op maat, waaronder corporate
                                 imagekleding                                                   •    Medische sets                                   FTN:		een	nieuwe	horizon		                       10

                            •    Services plus producten naar                                   •    Milieuvriendelijke concepten                    Kwaliteit	en	CERTEX	                             16
                                 behoefte, beschikbaar in de juiste
                                 hoeveelheden, op het juiste moment,                            •    Hygiëneservice voor sanitaire ruimten           Textielverzorger	moet	diensten	visualiseren	     17
                                 op de juiste plaats
                                                                                                •    Persoonlijke beschermingsmiddelen               Meerjarenafspraken	Energie-efficiency	(MJA)	     19
                            •    Compleet advies over inzet van
                                 materialen en systemen, mede                                   •    Schoonloopmattensystemen                        Extra	focus	gewenst	op	organisatie	en	kosten		   21
                                 gebaseerd op wet- en regelgeving
                                                                                                •    Distributiesystemen op maat                     Herstellen	van	gebruikseigenschappen		           23
                            •    Reiniging, onderhoud en reparatie
                                                                                                •    Management informatiesystemen                   Textielservice;	mogelijkheden	en	uitdagingen		   25
                            •    Periodieke aanvulling en
                                 voorraadbeheersing                                             •    Aftersales service                              Ledenoverzicht	                                  27

                            •    Verhuur / sterilisatie van
                                 afdeksystemen voor operatiekamers




                            Foto’s: Berendsen Textiel Service B.V., Chaud Devant B.V., Kwintet KLM Kleding N.V.,
                            Lips Gezondheidszorg B.V., Medifort B.V. en het Vakblad TextielBeheer.
FTN OVERZICHT 2008 - 2009                                                                                                                  4   5                                                                                                              FTN OVERZICHT 2008 - 2009




                            Voorwoord	                                                                                                             FTN;	werken	aan	textielverzorging
                            Voor u ligt het Overzicht 2008/2009 van de Federatie Textielbeheer Nederland (FTN).
                            Deze publicatie geeft een beeld van trends en ontwikkelingen in de textielservicebranche, van de
                            FTN-activiteiten over de afgelopen twee jaar en biedt de visie van diverse professionals die bij de                    De	marktomvang                                         en geassocieerde producten opgeteld. Het
                            branche betrokken zijn.                                                                                                De totale markt voor textielservice is hoofdzakelijk   bedrag omvat ook de interne kosten van de
                                                                                                                                                   business-to-business. De markt wordt verdeeld          gebruikersorganisatie, ongeacht of het beheer/
                                                                                                                                                   in drie relevante segmenten: ‘gezondheidszorg’,        reinigen in eigen huis wordt gedaan of uitbesteed
                            De huidige economische crisis gaat ook de              De Nieuwe Influenza A (H1N1), in de volksmond                   ‘handel’ en ‘industrie’ en ‘horeca en recreatie’.      wordt.
                            textielverzorgingsbranche niet ongemerkt               de Mexicaanse griep, heeft Nederland en de
                            voorbij. Kijkend naar de drie sectoren waarin          wereld in 2009 in zijn greep gehouden en doet                   De marktomvang voor textielverzorging wordt            De totale omzet gerealiseerd door
                            textielservicebedrijven actief zijn, zien we           dit nog steeds. Onder regie van FTN is er een                   voor 2008 geschat op € 1.202 miljoen. Deze             textielverzorgingsbedrijven (inclusief diensten
                            bij de gezondheidszorg een redelijk stabiele           protocol opgesteld voor de branche over hoe                     schatting gaat uit van de aankoopwaarde van            op locatie van de klant, die zijn uitbesteed aan
                            situatie, waarbij met name procedures in               om te gaan mocht een calamiteit zich voordoen.                  professioneel textiel, omgezet in verhuur/             de textielverzorger) wordt voor 2008 geschat
                            aanbestedingen ter discussie stonden. In de            Vooralsnog zijn de gevolgen minder ernstig dan                  leasevolume. Daarbij worden de jaarlijkse kosten       op € 608 miljoen. Dat is 50,6% van de totale
                            sector industrie heeft een daling van de omzet         verwacht.                                                       voor onderhoud, reiniging, logistiek en beheer         marktomvang.
                            plaatsgevonden. Deze daling is echter minder
                            dan verwacht. De sector horeca laat twee               Per 1 juli jl. is er een nieuwe CAO Textielverzorging           Tabel 1: Marktomvang en marktsegmenten Textielverzorging 2008
                            bewegingen zien: hotels hebben met name in             tot stand gekomen voor de periode 2009 - 2011.
                                                                                                                                                    Markt                                                   Marktomvang               Marktaandeel	in	%
                            moeten leveren op zakelijke overnachtingen,            Tegen de achtergrond van een stagnerende
                            het toerisme heeft het echter in de afgelopen          economie werd niettemin een weloverwogen                         Gezondheidszorg                                         € 541 mln                 45,0 %
                            zomer uitstekend gedaan. De bezetting is in            basis gelegd voor een sociaal verantwoord beleid.
                            de vakantieparken beduidend beter geweest.                                                                              Industrie en handel                                     € 492 mln                 40,9 %
                            Daardoor kon de daling in omzet over de                Ook is het afgelopen jaar aandacht besteed
                            gehele linie beperkt blijven. Deze lijn is ook bij     aan de externe positie van FTN en zijn er                        Horeca en recreatie                                     € 169 mln                 14,1 %
                            de restaurants te zien. Uit bovenstaande cijfers       contacten geweest met (branche)organisaties
                                                                                                                                                    Totale	marktomvang                                      € 1.202 mln               100 %
                            valt af te leiden dat de groeicijfers van de laatste   als Koninklijke Horeca Nederland, Actiz
                            jaren achterwege blijven, maar het gaat minder         (organisatie voor zorgondernemers), V&VN
                            slecht dan verwacht. De crisis is het dieptepunt       (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland)                     (n.b.: marktomvang bij volledige uitbesteding in alle segmenten)
                            nog niet echt voorbij. Ultimo 2010 wordt een           en Cedris (brancheorganisatie voor sociale
                            voorzichtig herstel verwacht.                          werkgelegenheid & arbeidsintegratie).

                                                                                   In een steeds sneller veranderende maatschappij,
                                                                                   waar technologische ontwikkelingen elkaar in
                                                                                   hoog tempo opvolgen, is de kennisoverdracht van
                                                                                   vandaag de aanzet tot een nieuw toekomstbeeld
                                                                                   voor de branche. Een toekomstbeeld gericht
                                                                                   op meer toegevoegde waarde voor onze
                                                                                   klanten en de maatschappij waarbinnen
                                                                                   textielservicebedrijven opereren. Een verdere
                                                                                   specialisatie en uitbreiding van duurzame,
                                                                                   innovatieve diensten en producten, afgestemd op
                                                                                   klanten wensen, staan daarbij centraal.

                                                                                   FTN faciliteert haar leden en de bedrijfskolom
                                                                                   om de uitdagingen voor de toekomst verder te
                                                                                   concretiseren.


                                                                                   Namens bestuur FTN,

                                                                                   drs. A.M. van den Broek,
                                                                                   voorzitter FTN
FTN OVERZICHT 2008 - 2009                                                                                                      6   7                                                                                                              FTN OVERZICHT 2008 - 2009




                            Ontwikkelingen	per	segment	
                            Gezondheidszorg                                  De relevante trends zijn onder andere:                    Prognose	ontwikkelingen	van	                             dat in de prognose zichtbaar is dat de markt
                            De macro-economische ontwikkeling leidt niet     - Verlies aan werkgelegenheid in de                       textielverzorgingsdiensten	                              zich moet herstellen en dat pas in de loop van
                            direct tot grote budgetaanpassingen in de            industriële sectoren                                  De segmenten ‘Industrie en handel’ en ‘Horeca            de komende jaren weer sprake kan zijn van
                            gezondheidszorg. De budgetdruk die al langer     - Economische terugval in de bouw en                      en recreatie’ zijn conjunctuurgevoelig. Dat              omzetgroei ten opzichte van 2007. Voor het
                            speelt, leidde de afgelopen jaren al tot vele        daaraan gerelateerde sectoren                         werd duidelijk in de tweede helft van 2008.              segment gezondheidszorg geldt het voorgaande
                            veranderingen.                                   - Een afname in de groei van zakelijke                    De productie daalde behoorlijk. Dit werd ook             niet. De zorgsector blijft licht groeien, onder
                            Relevante trends zijn onder andere:                  dienstverlening                                       gevoeld door de textielservicebedrijven. Vandaar         andere door demografische ontwikkelingen.
                            - Verdere vergrijzing                            - Stopzetting van tijdelijke contracten
                            - Grotendeels behoud van werkgelegenheid         - Voorzichtige tekenen van een licht
                            - Meer marktwerking en verzakelijking                economisch herstel                                    Tabel 2: Prognose ontwikkelingen van textielverzorgingsdiensten 2004 – 2010 (in mln. €)
                            - Verdere schaalvergroting en clustering
                                instellingen                                 Horeca	en	recreatie
                            - Druk op kostenbesparingen en                   De horeca, inclusief verblijfsrecreatie en                 	                                   2004                 2007              2008              2010
                                inkoopprijzen                                cateringbedrijven, heeft in het eerste kwartaal            Gezondheidszorg                      482                  529               541              548
                            - Invoering persoonsgebonden budgettering        van 2009 5% minder omzet dan een jaar eerder
                            - Vooralsnog uitstel van grote investeringen     behaald, bij een gemiddelde prijsstijging van              Industrie en handel                  470                  508               492              445
                                (tenzij belangrijke kostenbesparingen)       3%. Cafés en hotels zagen de omzet het meest
                                                                             teruglopen; ten opzichte van het tweede                    Horeca en recreatie                  158                  178               169              143
                            Industrie	en	handel	                             kwartaal 2008 met ongeveer 9%. De omzet bij
                            De industriële ontwikkeling laat in Nederland    kampeerbedrijven en bungalowparken liet nog                Totaal                              1110                 1215              1202              1136
                            al langer een afnemende groei zien. Grote        een geringe stijging zien.
                            industriële ondernemingen zijn minder            Relevante trends zijn:
                            aanwezig. De groei wordt daarom onder meer in    - Minder (buitenlandse) toeristen                         Branchekenmerken                                         marktverzadiging. Concurrentie en prijsdruk
                            de zakelijke dienstverlening gezocht.            - Daling zakelijke marktsegmenten                         Binnen de textielservicebranche zet de                   nemen toe, waardoor marges onder druk
                            Juist in de sectoren waar de compensatie         - Minder eten buiten de deur                              trend van schaalvergroting en verdergaande               komen en de investeringsruimte beperkt is.
                            voor verlies aan werkgelegenheid voor            - Daling werkgelegenheid (gecorrigeerd                    specialisatie door. De omzet stagneert                   De optelsom van factoren hebben
                            textielverzorgers aanwezig is, zijn de huidige       seizoensinvloeden)                                    en de marktsegmenten kennen een                          vooralsnog relatief weinig invloed op de
                            ontwikkelingen weinig positief.                  - Negatief oordeel economisch klimaat                     enigszins negatieve groei, onder ander door              werkgelegenheid.


                                                                                                                                       Tabel 3: Karakteristieken van de textielservicebranche
                                                                                                                                                                                           2006                  2007               2008

                                                                                                                                        Werkgelegenheid (personen)                         7840                  7860               7835

                                                                                                                                        Aantal bedrijven *)                                 314                   310                296

                                                                                                                                        Aantal vestigingen                                  450                   442                437

                                                                                                                                        Totale omzet ondernemingen **)                      611                   623                608

                                                                                                                                        Omzet per vestiging (€ 1.000)                      1358                  1409               1391

                                                                                                                                        Werknemers per vestiging                            17                    18                17,9

                                                                                                                                        Omzet per werknemer (€ 1.000)                       78                    78                77,6

                                                                                                                                       *) Deze cijfers bevatten ook vele kleine wasserijen/wassalons met enkele werknemers
                                                                                                                                           (definitie bron CBS; wijkt af van FTN)
                                                                                                                                       **) Inclusief diensten/omzet op locatie eindgebruikers
FTN OVERZICHT 2008 - 2009                                                                                                           8   9                                                       FTN OVERZICHT 2008 - 2009




                            Ontwikkeling	branche	per	segment	                    gemiddeld 1% verwacht. De belangrijkste trends             Product-/dienstontwikkeling vergt een relatief
                            De ontwikkeling binnen de branche per                voor 2009 – 2011 zijn:                                     hoge investering en daarvoor is slechts een
                            segment is divers.                                   - Overcapaciteit blijft                                    beperkte capaciteit met beperkte financiële
                                                                                 - Grote prijsdruk klanten                                  middelen aanwezig. De penetratie van nieuwe
                            Gezondheidszorg                                      - Stagnatie volumegroei                                    textielserviceconcepten in nieuwe markten, zoals
                            Bedrijven in het gezondheidszorg marktsegment        - Lagere bedrijfsrendementen                               de bouw, transport & logistiek, gemeentelijke
                            behielden hun posities. De autonome groei was        - Beperking kredietruimte voor noodzakelijke               diensten en zakelijke dienstverlening, verloopt
                            lager, maar door overnames en/of samenwerking           investeringen (onder andere linnen)                     mede daarom niet altijd even snel.
                            nam de schaalgrootte enigszins toe.
                                                                                 Industrie	en	handel	                                       Relevante trends zijn:
                            De stijging van het marktvolume ging gepaard         Het aanbod van textielservice is jarenlang                 - Verwachte daling omzet en
                            met een blijvende sterke prijsdruk, vooral op de     geconcentreerd geweest bij een beperkt aantal                  bedrijfsrendement
                            gevestigde marktsegmenten. De fragmentatie           ondernemingen. Deze concentreerden zich op                 - Beperkte investeringsruimte
                            is in een aantal productgroepen nog groot. De        specifieke toepassingen en/of marktsegmenten.              - Noodzaak kostenbesparingen
                            sterke vraag naar kostenbesparingen zal tot          Zoals eerder beschreven is de marktverschuiving            - Noodzaak groei ontwikkelen in nieuwe
                            procesveranderingen leiden, waarbij de kwaliteit     groot. Tegelijkertijd zijn er diverse kleinere,                marktsegmenten
                            vaker als minder kritisch wordt beoordeeld.          regionaal opererende concurrenten bijgekomen.              - Toenemende concurrentie
                            Product- en/of dienstvernieuwing is in belangrijke   Beide ontwikkelingen hebben geleid tot een
                            mate afhankelijk van de kostenbesparing die          behoorlijke toename van de prijsdruk.                      Horeca
                            daarmee integraal bij/voor de afnemer kan                                                                       Voor horecawasserijen was 2008 een moeilijk
                            worden behaald. Bedrijfsrendementen staan            De verwachte groei in omzet (vooral door het               jaar. De concurrentie was en is behoorlijk,
                            onder druk. In 2010 zet deze daling zich wellicht    ontwikkelen van nieuwe marktsegmenten) is                  onder andere door schaalvergroting en nieuwe
                            nog verder door.                                     uitgebleven. Onder meer door de grote afname               toetreders, op een direct op de financiële crisis
                                                                                 van de omzet van traditionele marktsegmenten               reagerende markt. Met name de zakelijke
                            De productiviteitsverbetering was in 2008, ten       (onder andere industrie, metaal, automobiel) als           hotelovernachtingen liepen terug. Dit leverde
                            opzichte van 2007, gemiddeld naar schatting          gevolg van een afnemende werkgelegenheid in                voor de kleinere bedrijven problemen op.
                            1,2%. Voor 2009 wordt op grond van de resultaten     deze sectoren, moesten de groeiverwachtingen               Diverse faillissementen zijn inmiddels het gevolg
                            tot op heden naar schatting een daling van           fors worden bijgesteld.                                    en de verwachtingen voor 2009 en 2010 zijn
                                                                                                                                            weinig positief.
                                                                                                                                            De grotere ondernemingen hadden hier
                                                                                                                                            aanvankelijk minder hinder van. Echter, verdere
                                                                                                                                            stagnatie/teruggang onder hotel(keten)s en
                                                                                                                                            een blijvend dalende trend in bestedingen
                                                                                                                                            door zowel particulieren als de zakelijke klanten
                                                                                                                                            vragen om aanpassing en nieuw beleid. Voor
                                                                                                                                            2009 – 2011 wordt wel een omzetgroei van
                                                                                                                                            het segment vakantieparken, campings en
                                                                                                                                            dergelijke verwacht.

                                                                                                                                            Relevante trends zijn:
                                                                                                                                            - Schaalvergroting
                                                                                                                                            - Veel concurrentie en prijsdruk
                                                                                                                                            - Faillissementen (kleinere) ondernemingen
                                                                                                                                            - Noodzaak verdere kostenbesparingen
                                                                                                                                            - Trager herstel dan oorspronkelijk verwacht
FTN OVERZICHT 2008 - 2009                                                                                                        10   11                                                                                                         FTN OVERZICHT 2008 - 2009




                                                                                                                                           Arbeidszaken
                            FTN:		een	nieuwe	horizon	                                                                                      Gezonde arbeidsverhoudingen en modern
                                                                                                                                           arbeidsvoorwaardenbeleid vormen de basis
                            Een brancheorganisatie behartigt vanzelfsprekend de belangen van haar leden. Een kerntaak                      voor een progressieve ontwikkeling van
                            die bij FTN gesplitst is op een aantal aandachtsgebieden, te weten “Arbeidszaken” “Milieu &
                                                                                                             ,                             de bedrijfstak textielverzorging. Dit wordt
                            Techniek” en “Wet- & Regelgeving” In samenwerking met zo’n 70 vertegenwoordigers van leden
                                                                .                                                                          ondermeer geïllustreerd door het afsluiten van
                            wordt in een grote diversiteit aan projecten en activiteiten intensief samengewerkt aan onder                  de CAO Textielverzorging, waarin alle afspraken
                            meer de ontwikkeling en modernisering van de dienstverlening van de sector, afgestemd op de                    en brancheregelingen zijn vastgelegd.
                            marktvraag van specifieke (nieuwe) klantengroepen. (Technologische) innovatie, duurzaamheid                    CAO-partners hebben ook in het afgelopen jaar
                            en (marketing) kennis liggen aan de basis van de ontwikkeling van vooruitstrevende, nieuwe                     regelmatig overleg gevoerd, waarbij onder meer
                            business concepten.                                                                                            de hiernavolgende onderwerpen aan de orde
                                                                                                                                           kwamen.
                                                                                                                                                                                             die minder dan 35% arbeidsongeschikt
                            Het uitbesteden van professionele                 technologische vernieuwing, et cetera. In                    CAO	Textielverzorging                             zijn. Uit het onderzoek bleek dat het WIA-
                            textielverzorging vergt betrouwbare kennis op     toenemende mate zijn vertegenwoordigers van                  Arbeidsvoorwaardenbeleid is een belangrijk        instroompercentage in de sector met 0,28%
                            velerlei terreinen in de keten. Toepassing van    marktpartijen en (branche)organisaties uit de                speerpunt voor de FTN. Hiertoe werden             lager ligt dan het landelijk gemiddelde. Er werd
                            moderne textielmaterialen, speciaal ontwikkeld    keten bij deze activiteiten betrokken.                       met de vakorganisaties CAO-afspraken              een handleiding Arbeidstherapie ontwikkeld
                            voor gebruik in specifieke marktsegmenten,                                                                     gemaakt die in overleg, gecoördineerd door        die leden moet helpen in de begeleiding van
                            verhoogt de toegevoegde waarde voor               Netwerk                                                      de Raad voor Arbeidsverhoudingen voor             werknemers die in het kader van hun herstel op
                            afnemers en eindgebruikers en verlaagt de         FTN investeert actief in het opzetten van                    Linnenverhuur- en wasserijbedrijven en voor       therapeutische basis gaan werken.
                            kosten. Een goede ketenoriëntatie is daarom       netwerkcontacten in binnen- en buitenland.                   Textielreinigingsbedrijven (RALTEX), worden
                            onontbeerlijk. Producten en diensten dienen       Door een intensieve samenwerking en                          uitgevoerd. Op 1 juli 2009 werd een nieuwe CAO    Arbocatalogus
                            daarbij te voldoen aan (internationale) normen,   informatie-uitwisseling worden ontwikkelingen                Textielverzorging afgesloten met een looptijd     FTN en haar leden besteden veel zorg aan de
                            standaarden en richtlijnen.                       bevorderd en versneld. FTN werkt daarom                      van twee jaar.                                    Arbo-omstandigheden. Door de jaren heen
                                                                              nauw samen met het Comité INternational                                                                        zijn vele onderzoeken gedaan naar risico’s
                            Tegen deze achtergrond initieert, stimuleert      de L’Entretien du Textile (CINET), de European               Flexibiliteit	organisatie                         voor werknemers, onder andere via een
                            en faciliteert FTN de totstandkoming van          Textile Services Association (ETSA), alsmede                 In 2007 werd afgesproken een onderzoek te         Arboconvenant. Deze hebben geleid tot vele
                            nieuwe ontwikkelingen in textielverzorging.       de stichting Engineering of Fibrous Smart                    doen naar het beter benutten van beschikbare      maatregelen. Daarnaast is een Risico Preventie
                            Textielservicebedrijven werken in FTN-verband     Materials (EFSM) en tal van andere organisaties.             tijd, middelen en menskracht en het analyseren    Protocol ontwikkeld, waarin diverse risico’s en
                            samen met specialisten aan projecten/             Op nationaal niveau is FTN onder andere                      van de mogelijkheden van een gefaseerde           maatregelen beschreven staan. Deze wordt
                            activiteiten op het gebied van duurzaamheid,      aangesloten bij MKB Nederland en het                         uitbouw van de gemiddelde arbeidsduur,            inmiddels omgezet in een Arbocatalogus. De
                            kwaliteitszorg, arbeidsvoorwaarden,               Nederlands Normalisatie-instituut (NEN).                     met in het achterhoofd de gedachte dat de         Arbocatalogus omvat alle belangrijke regels,
                                                                                                                                           toekomstige krapte op de arbeidsmarkt het         protocollen en dergelijke op het gebied van Arbo.
                                                                                                                                           moeilijk(er) maakt om goed gekwalificeerd         De catalogus is in concept gereed en zal begin
                                                                                                                                           personeel aan te trekken en houden. In 2008       2010 worden geïntroduceerd.
                                                                                                                                           is concreet gestart met de eerste fase van
                                                                                                                                           het onderzoek door Twijnstra en Gudde en          Cytostaticaonderzoek	
                                                                                                                                           eind 2008 werd het rapport opgeleverd. De         persoonsgebonden	goed
                                                                                                                                           uitkomsten daarvan worden in overleg met de       Enkele jaren geleden is onderzoek gedaan naar
                                                                                                                                           vakorganisaties geconcretiseerd.                  de risico’s van met cytostatica besmet linnengoed
                                                                                                                                                                                             dat aangeleverd wordt bij wasserijen. Dit heeft
                                                                                                                                           Arbeidstherapeutisch	werken                       geleid tot protocollen die een veilige verwerking
                                                                                                                                           Voorts werd er een onderzoek uitgevoerd naar      van dit wasgoed garanderen. Als vervolg hierop is
                                                                                                                                           het werken op arbeidstherapeutische basis. In     een onderzoek gestart naar het risico van besmet
                                                                                                                                           het onderzoek werd onder andere de situatie       persoonsgebonden goed dat van patiënten
                                                                                                                                           van 35-minners geïnventariseerd; werknemers       afkomstig is. Het onderzoek wordt in twee
FTN OVERZICHT 2008 - 2009                                                                                                              12   13                                                                                                        FTN OVERZICHT 2008 - 2009




                            testcycli uitgevoerd. De uiteindelijke resultaten   Opleidingen                                                      Milieu	&	Techniek	                                Textielverzorging, dat samenwerkt met
                            worden begin 2010 verwacht.                         Vakbekwaam personeel is een belangrijke                                                                            vertegenwoordigers van de leden.
                                                                                voorwaarde voor een goede bedrijfsvoering.                       Binnen de module Milieu & Techniek worden
                            Sociale	werkplaatsen                                Daarom besteedt de sector veel aandacht                          allerlei technologische ontwikkelingen            MJA-3
                            FTN zet zich in voor het –opnieuw- inzetten         aan praktijkgerichte opleidingen. De Stichting                   en vraagstukken opgepakt op het gebied            Dit is een belangrijk onderwerp binnen
                            van mensen met een arbeidsindicatie.                TrainingCentrum Textielverzorging (TCT)                          van onder andere procesverbetering,               de module Milieu & Techniek. In 2008
                            Op dit vlak wordt concreet samengewerkt             ontwikkelt en beheert deze opleidingen. TCT                      efficiency, productontwikkeling en                hebben FTN en het Ministerie van VROM
                            met de AM Groep in Hoofddorp.                       werd in 2008 opgericht. Tevens werd in 2008                      duurzaamheidvraagstukken. Daarbij ligt de         deze MeerJarenAfspraak in de vorm van
                            Op 7 december 2007 ondertekenden beide              een website geïntroduceerd en een brochure                       focus op de korte én de lange termijn.            het convenant MJA-3 bekrachtigd. De
                            partijen een samenwerkingsovereenkomst.             uitgegeven met een volledig overzicht van                                                                          doelstelling van MJA-3 is een energie-
                            In deze samenwerking is afgesproken                 de beschikbare opleidingen. In het kader van                     Engineering	of	Fibrous	Smart		                    efficiency verbetering van 30 procent over
                            dat een FTN-wasserij de regie van alle              (door-)ontwikkeling van het programma,                           Materials	(EFSM)                                  de periode 2005 – 2020. In 2008 werd een
                            textielverzorgingsactiviteiten van AM               werd onder meer de praktijkgerichte cursus                       De stichting Engineering of Fibrous Smart         verbetering van 3,5% gerealiseerd. Tot en
                            Groep overneemt en AM Groep de inzet van            Machineveiligheid toegevoegd aan het                             Materials ondersteunt het werk van de             met 2008 is 24,4% gescoord ten opzichte van
                            medewerkers organiseert. In de loop van             programma.                                                       gelijknamige leerstoel aan de Universiteit        1998. Met dit gemiddelde van 2,44% wordt de
                            2008 heeft de AM Groep een samenwerking                                                                              Twente. De stichting ondersteunt de leerstoel     doelstelling van 2% per jaar dus ruimschoots
                            tot stand gebracht met CleanLeaseFortex en          Internationale samenwerking is ook binnen                        om, ten behoeve van de deelnemers, kennis te      gehaald. Een mooi resultaat, te meer omdat
                            Lamme Textielbeheer. Hierbij heeft AM Groep         opleidingen actueel. Het project “Sustainable                    genereren die leidt tot toepasbare technologie    de “quick wins” al jaren geleden geïncasseerd
                            haar wasserijactiviteiten overgedragen aan          Laundry” dat onderdeel is van het Europese
                                                                                          ,                                                      voor de deelnemers, dan wel hun marktpositie      zijn. Opvallend is dat het grootste deel van
                            deze twee organisaties. De medewerkers              programma “Leonardo da Vinci: Een Leven Lang                     helpt verstevigen. Tevens wil EFSM de leerstoel   de efficiencyverbetering gehaald wordt met
                            van de wasserij in Hoofddorp zijn vanaf nu          Leren” is hiervan een voorbeeld. Dit project kreeg
                                                                                      ,                                                          ondersteunen bij het ontwikkelen van een          “EnergieZuinige Productontwikkeling” een
                                                                                                                                                                                                                                          ,
                            gedetacheerd bij de nieuwe organisatie              in 2008 verdere invulling. Via internet (e-learning)             sterke internationale positie. Kennis kan in      trend die de zich komende jaren door zal gaan
                            CleanLeaseLamme. Daarnaast wordt er zowel           kunnen medewerkers van textielservicebedrijven                   deze tijd niet meer door een relatief kleine      zetten.
                            met Cedris (brancheorganisatie SW-bedrijven),       middels de opleiding Sustainable Laundry alles                   groep in isolatie ontwikkeld worden. Door de
                            alsmede andere SW-bedrijven overleg gevoerd         leren over het reinigen van textiel. De aandacht                 dynamiek van de samenleving en de open            Om de deelnemers aan het MJA-programma
                            om een (dergelijke) samenwerking eveneens te        is daarbij vooral gericht op duurzaamheid en                     grenzen moet ook internationaal erkenning en      te stimuleren, reikt FTN jaarlijks de FTN
                            realiseren.                                         veiligheid.                                                      positie verkregen worden.                         Energieprijs uit. MJA-deelnemers kunnen
                                                                                                                                                                                                   hiervoor jaarlijks worden genomineerd op
                                                                                                                                                 In 2008 werd het eerste PPE-congres               grond van hun energiebesparing in het
                                                                                                                                                 georganiseerd door EFSM. Een congres gericht      afgelopen jaar, de besparingsresultaten van
                                                                                                                                                 op Personal Protective Equipment (PPE) met        de voorgaande drie jaren en de bijbehorende
                                                                                                                                                 als centraal thema innovatie. De markt van        maatregelen en vernieuwingen. In 2008 was
                                                                                                                                                 PPE’s wordt op Europees niveau als erg            het Newasco van Houten B.V. te Heemstede die
                                                                                                                                                 belangrijk gezien, onder meer omdat deze          de prijs in de wacht sleepte. In 2009 betrof dit
      TRAININGCENTRUM                                                                                                                            de gezondheid en veiligheid van 140 miljoen       het bedrijf Rentex Awé Stein te Elsloo.
      TEXTIELVERZORGING                                                                                                                          werknemers binnen de EU betreft. Een initiatief
                                                                                                                                                 met een duidelijk internationale insteek,         Bleach
                                                                                                                                                 gericht op de keten, welke door FTN werd          Net als bij MJA-3 staat binnen het project
       OVERZICHT BRANCHETRAININGEN                                                                                                               ondersteund.                                      Bleach energiebesparing centraal. Het doel van
       TEXTIELVERZORGING                                                                                                                                                                           dit project is het uitvoeren van een technische
                                                                                                                                                 Projecten                                         en economische haalbaarheidsanalyse van
       WWW.RALTEX.NL/TCT                                                                                                                         Onder FTN Milieu & Techniek worden                een alternatief en meer kosteneffectief lage-
                                                                                                                                                 jaarlijks meerdere projecten georganiseerd.       temperatuur bleekproces, waarmee verdere
                                                                                                                                                 De uitvoering gebeurt door de                     energiebesparing in de sector gerealiseerd
                                                                                                                                                 stichting Technologisch Kenniscentrum             kan worden, zonder dat getornd wordt aan de
                                                          2009
FTN OVERZICHT 2008 - 2009                                                                                                         14   15                                                                                                             FTN OVERZICHT 2008 - 2009




                            kwaliteitseisen die aan schoon textiel gesteld    mogelijkheden die er zijn om textielslijtage in
                            worden. Het onderzoek laat zien dat dit zowel     de natwassector te beperken. Representatieve
                            technisch als economisch haalbaar is. Daarmee     artikelen en processen werden met elkaar
                            kan de sector weer een stap in de goede           vergeleken. Het doel was uiteindelijk om door
                            richting zetten als het gaat om proces- en        verantwoorde keuzes de levensduur van textiel
                            efficiencyverbetering. Het project is eind 2009   te verlengen. Dit levert aanzienlijke besparingen
                            afgerond.                                         op grondstoffen en energie. Voorlopige
                                                                              conclusies zijn dat de combinatie van een goede
                            Lifetime                                          kwaliteit textiel en de toepassing van lagere
                            Duurzaamheid is een belangrijk onderwerp          temperatuur wasprocessen de levensduur
                            binnen de sector textielservicebedrijven.         aanmerkelijk ten goede komen. Het project is
                            Het onderzoek Lifetime richt zich op de           eind 2009 afgerond.


                                                                              Wet-	&	Regelgeving	
                                                                              FTN-leden bedienen de segmenten
                                                                              gezondheidszorg, horeca en recreatie en
                                                                              Industrie en handel. Segmenten waarbinnen
                                                                              bijvoorbeeld volop aandacht is voor de
                                                                              veiligheid van medewerkers en patiënten. Op                   beschrijft de prestatievereisten, testmethodes      Het platform onderhoudt ook de zogenaamde
                                                                              nationaal en internationaal niveau worden                     en hoe producteigenschappen beschreven              normenmatrix. Dit overzicht geeft alle relevante,
                                                                              daarom veel wetten en normen ontwikkeld,                      moeten worden van medische hulpmiddelen,            geldende en in ontwikkeling zijnde normen
                                                                              waaraan producten die gebruikt worden                         OK-afdekmateriaal, OK-jassen en “clean air suits”
                                                                                                                                                                                            .   weer op het gebied van werkkleding. Daarmee
                                                                              binnen de segmenten moeten voldoen.                                                                               is het een referentiekader voor zowel leden als
                                                                              Binnen de module Wet- & Regelgeving zijn drie                 Platform	Industrie                                  voor hun afnemers. Periodiek wordt deze matrix
                                                                              aandachtsgebieden ingericht om leden hierin                   Binnen de industrie is de veiligheid van            geactualiseerd. Begin 2010 komt er een nieuwe
                                                                              optimaal te ondersteunen.                                     werknemers een belangrijk onderwerp.                versie.
                                                                                                                                            De hoeveelheid normen en wetten die op
                                                                              Platform	Gezondheidszorg                                      dit vlak ontwikkeld zijn, onderstrepen dit.         Platform	Horeca
                                                                              In de gezondheidszorg worden zware eisen                      Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) zijn        Voor horeca-bedrijven is textiel een visitekaartje.
                                                                              gesteld aan het textielpakket, met name                       voor bedrijven een belangrijk middel om de          Dit textiel moet er daarom in alle opzichten
                                                                              op het gebied van hygiëne. Textiel mag de                     veiligheid voldoende te kunnen waarborgen.          smetteloos uitzien en schoon zijn. Kwaliteit is
                                                                              veiligheid van personeel en patiënten niet                    Voor textielservicebedrijven is levering en         ook hier belangrijk. Daarom is in 2008 aandacht
                                                                              in gevaar brengen. FTN heeft daarom een                       onderhoud van (beschermende) werkkleding            geschonken aan het doorontwikkelen van het
                                                                              kwalititeitsprogramma ontwikkeld onder de                     een kerntaak.                                       kwaliteitsprogramma CERTEX Horeca en de
                                                                              naam CERTEX. Elders kunt u hier meer over lezen.                                                                  introductie hiervan.
                                                                                                                                            Deskundig onderhoud, in de vorm van
                                                                              Om de invulling van kwaliteitseisen te                        reiniging en reparatie, verlengt de levensduur      FTN heeft in 2008 en 2009 deelgenomen aan
                                                                              waarborgen, is FTN betrokken bij de                           van deze kleding, maar zorgt er ook voor dat        evenementen als bijvoorbeeld “Keeping Up” Dit
                                                                                                                                                                                                                                            .
                                                                              ontwikkelingen van en rond (inter-)nationale                  bepaalde extra eigenschappen van de kleding,        is een initiatief van de Executive Housekeepers
                                                                              normen. Een belangrijke norm in dit verband                   zoals brandvertraging, blijven voldoen aan de       Association, bedoeld om de Housekeeping
                                                                              is de norm EN 13795. Deze norm werkt de                       normen. FTN ontwikkelde in 2008, in verband         Afdelingen van horeca-bedrijven op de
                                                                              algemene eisen die vastgelegd zijn in de                      met het specifieke karakter van deze kleding        voorgrond te plaatsen. Winnaar werd dit jaar
                                                                              Europese Richtlijn Medische Hulpmiddelen                      en het onderhoud ervan, het Handboek PBM            Bilderberg Hotel De Keizerskroon. Het afgelopen
                                                                              (93/42/EEG) en in het Nederlands Besluit                      en de brochure PBM.                                 jaar was dat Amrâth Grand Hotel de l’Empereur.
                                                                              Medische Hulpmiddelen 243 nader uit. De norm
FTN OVERZICHT 2008 - 2009                                                                                                       16   17                                                                 FTN OVERZICHT 2008 - 2009




                            Kwaliteit	en	CERTEX                                                                                      Textielverzorger	moet	diensten	visualiseren
                            FTN-leden die leveren aan de segmenten gezondheidszorg en horeca, moeten voldoen aan                          De heer T.A.L. Boks is interim manager en
                            strenge eisen. Om kwaliteit te borgen heeft FTN het CERTEX certificaat ontwikkeld. CERTEX is een              consultant in de gezondheidszorg, ondermeer
                            kwaliteitsmanagementsysteem dat door FTN, in samenwerking met vertegenwoordigers van                          gespecialiseerd in sterilisatie, infectiecontrole en
                            leden en hun klanten, is opgezet en door TÜV Nederland wordt geëxploiteerd onder de Raad voor                 logistiek. Hij adviseert onder andere bedrijven van
                            Accreditatie. Op dit moment zijn meer dan 50 bedrijven reeds CERTEX gecertificeerd.                           FTN-leden. In deze en eerdere functies heeft hij blijk
                                                                                                                                          gegeven van een vernieuwende visie, met name op
                                                                                                                                          organisatiemodellen binnen de logistiek. Hij is positief
                            Al in de jaren zestig ontwikkelde de              Kwaliteitseisen die specifiek betrekking hebben             over uitbreiding van de rol van textielverzorgers in de
                            textielverzorgingsbranche een eigen systeem       op de textielverzorging worden voortdurend                  interne logistiek van bijvoorbeeld ziekenhuizen. Het
                            voor kwaliteitsborging, gebaseerd op het          afgestemd op de eisen van de eindgebruikers                 centraliseren en uitbesteden van inkoop en logistiek
                            systeem van de Vereniging Kwaliteitsgarantie      in de zorg, onder andere binnen een speciaal                kan tot forse kostenbesparingen leiden.
                            Ziekenhuizen (VKZ). Later is dit systeem          college van deskundigen.
                            vertaald naar de internationale ISO standaard
                            en ontstond het CERTEX kwaliteitsprogramma.       Binnen de textielverzorgingsbranche                         Kosten	bewaken
                            Aanvankelijk is CERTEX alleen toegepast           onderscheidt CERTEX zich van ISO 9001 door                  Met de verandering van de bekostigingssystematiek zijn
                            bij bedrijven die gespecialiseerd zijn in         het kwaliteitssysteem. Het door FTN opgestelde              de afgelopen jaren in de gezondheidszorg ook sommige
                            het marktsegment gezondheidszorg.                 CERTEX Kwaliteitshandboek Textielverzorging                 prioriteiten veranderd. “Ziekenhuizen worden voortaan
                            Recentelijk zijn ook bedrijven die actief zijn    voldoet niet alleen aan de meest recente                    afgerekend op basis van gedeclareerde verrichtingen en
                            in de marktsegmenten industrie en horeca          eisen van de norm NEN-EN-ISO 9001:2000,                     moeten hun kosten bewaken en beheersen. Daarvoor
                            overgegaan tot certificering volgens het CERTEX   maar gaat zelfs nog verder en mag daarom                    moeten ze weten wat de daadwerkelijke kosten zijn
                            systeem.                                          aangeduid worden als ISO 9001 Plus. Het CERTEX              van het zelf doen of uitbesteden van allerlei activiteiten,
                                                                              kwaliteitssysteem voegt aan de algemene                     waaronder de logistiek” zo stelt de heer Boks. Zelf heeft
                                                                                                                                                                   ,
                            Met CERTEX (dat voldoet aan de meest recente      kwaliteitsnorm ISO 9001 branchespecifieke                   hij de ervaring dat het uitbesteden van de logistiek kan
                            eisen van ISO 9001:2000) wordt ingespeeld         elementen toe die op de eindgebruiker zijn                  leiden tot forse kostenbesparingen. Dat is al het geval,
                            op de ontwikkeling naar meer aandacht             afgestemd. De ISO 9001-norm is uitgebreid en                maar wordt nog versterkt als de overheid een oplossing
                            voor integrale kwaliteit in de zorgsector.        volledig afgestemd op de dienstverlening van                zou bieden voor het verschil in BTW van gemiddeld circa
                                                                              linnenverhuur- en wasserijbedrijven. CERTEX                 13 procent tussen zelf doen en uitbesteden.
                                                                              richt de aandacht op een hoge kwaliteit van
                                                                              het product en de geleverde service. CERTEX                 Textielverzorging
                                                                              is hierdoor breder dan de ISO 9001 vereisten.               In Nederland, maar ook daarbuiten, zijn ziekenhuizen
                                                                              In 2008 werden tevens de hygiëne-eisen die                  of zorgclusters bezig gezamenlijk in te kopen en hun
                                                                              vastgelegd zijn binnen norm EN 14065, ook wel               logistiek te centraliseren. Bijvoorbeeld in één centraal
                                                                              bekend als RABC (Risk Analysis Biocontamination             magazijn, van waaruit meerdere instellingen worden
                                                                              Control), opgenomen binnen CERTEX.                          bevoorraad. “Het gaat erom dat goederen op de juiste
                                                                                                                                          tijd en in de juiste conditie op de juist plaats worden
                                                                              In 2008 is de website van CERTEX vernieuwd.                 aangeleverd” aldus de heer Boks. Hij ziet in dit proces
                                                                                                                                                         ,
                                                                              Deze site (www.certex.info) biedt informatie                een leidende rol weggelegd voor de textielverzorger,
                                                                              over onder andere het kwaliteitsprogramma,                  gezien diens al bestaande ervaring met de logistiek
                                                                              de procedures en de gecertificeerde bedrijven.              voorbij de voordeur van de instelling. “Het bundelen
                                                                              Naast de site werden ook brochures ontwikkeld,              van goederenstromen biedt diverse synergievoordelen.
                                                                              gericht op de sectoren gezondheidszorg en                   Zo wordt het aantal trucks voor de deur bijvoorbeeld
                                                                              horeca.                                                     aanzienlijk verminderd. In het ziekenhuis is geen extra
                                                                                                                                          magazijn nodig. De voorraad schuift stroomopwaarts
FTN OVERZICHT 2008 - 2009                                                                                                       18   19                                                                FTN OVERZICHT 2008 - 2009




                            op, waardoor klantorder-ontkoppelpunten
                            anders liggen. Zo kan beter worden ingespeeld
                                                                             voorkomt dat zorgmedewerkers zelf goederen
                                                                             moeten verzamelen. Deze taak verschuift
                                                                                                                                          Meerjarenafspraken	Energie-efficiency	(MJA)
                            op actuele vragen van instellingen.” Onnodige    naar de logistiek medewerkers, zodat meer
                            buffers worden weggehaald, waardoor              gespecialiseerde handen vrijkomen aan het bed.                Vrijwel alle industriële natwasserijen, verenigd in
                            de voorraadkosten dalen. Vooral voor dat                                                                       de FTN, participeren in de Meerjarenafspraken
                            laatste is de leverbetrouwbaarheid overigens     Showcase                                                      Energie-efficiency (MJA) tussen overheid en
                            cruciaal, want wie terecht onzeker is over de    Liefst moet de dienstverlener bij het aanbieden               bedrijven voor het effectiever en efficiënter inzetten
                            bevoorrading, gaat hamsteren. Ook oneigenlijk    van logistieke oplossingen over een showcase                  van energie. Zij worden bij hun inspanningen
                            gebruik van materialen kan sterk worden          beschikken, zo meent de heer Boks. Een                        ondersteund door SenterNovem. De heer
                            verminderd.                                      distributiecentrum dus, dat de voordelen                      Mr. J.A.H.F. Munnich van SenterNovem is verheugd
                                                                             illustreert van het uitbesteden van de logistiek              dat de FTN op meerder sporen actief is om aan het
                            Volgende	stap                                    aan een externe partner. “Je moet diensten                    convenant succesvol uitvoering te geven.
                            Een logische volgende stap binnen ziekenhuizen   visualiseren.” Hij refereert in dit verband aan
                            is volgens de heer Boks een aanpak van de        de ervaringen van een bedrijf dat opdrachten                  Speelveld
                            logistiek op basis van de patiëntenplanning.     ontving om meerdere Centrale Sterilisatie-                    De FTN hecht veel waarde aan het inspelen op
                            “Binnen de care kom je steeds dezelfde           afdelingen in academische ziekenhuizen in                     maatschappelijke en technische ontwikkelingen,
                            handelingen tegen, zoals het bed verschonen      te richten, nadat men het eerste éénmaal had                  waaronder de zorg voor het milieu. Vandaar dat zij al
                            en het wassen van de patiënt. De daarvoor        gerealiseerd. Hij kijkt positief aan tegen de                 vanaf de start, begin jaren negentig, participeert in de
                            benodigde zaken kunnen servicegericht            ontwikkeling dat sommige ziekenhuizen hun                     Meerjarenafspraken Energie-efficiency. Op 1 juli 2008
                            worden aangeleverd. Dat is ook gemakkelijker     sterilisatie geheel uitbesteden aan FTN-leden.                ondertekende de heer Mark Nieuwland namens de FTN
                            voor de financiering van de instelling.” Aan     “Wat het interessant maakt, is vooral dat je het              een tussentijdse wijziging van deze Meerjaren-
                            de hand van goede informatie kunnen              kennisniveau kunt bundelen voor meerdere                      afspraken (MJA3). De heer Mr. J.A.H.F. Munnich, als
                            procedures geleidelijk worden verfijnd. “Ook     instellingen. Je houdt dan altijd een hoog                    Contactpersoon Team Netwerk Bedrijven bij
                            het leveren van informatie is een dienst.” Een   niveau tegen relatief lage kosten.” Want juist                SenterNovem ondermeer verantwoordelijk voor de
                            goed informatiesysteem koppelt niet alleen       binnen de gezondheidszorg is het zaak steeds                  begeleiding van onze sector, zegt over de resultaten tot
                            de goederen- en informatiestroom, maar           de vinger aan de pols te houden van de nieuwe                 nu toe:“Iedere sector zoekt economisch en technisch
                            ook de geldstroom. De bedoelde aanpak            ontwikkelingen.                                               de beste oplossingen en doet wat ze aankan. De ene
                                                                                                                                           sector is goed in maatregelen in productieprocessen en
                                                                                                                                           de andere behaalt meer resultaten in de keten. Ik zie bij
                                                                                                                                           de natwasserijen activiteiten op diverse sporen, van
                                                                                                                                           fundamenteel en toepassingsgericht onderzoek, tot het
                                                                                                                                           toepassen van maatregelen binnen de bedrijven. Maar
                                                                                                                                           ook ketensamenwerking en samenwerking onderling.
                                                                                                                                           Het is een heel mooie sector als het gaat om het hele
                                                                                                                                           speelveld dat men afdekt om de MJA te realiseren” zo is
                                                                                                                                                                                                ,
                                                                                                                                           zijn ervaring.

                                                                                                                                           Voordelen
                                                                                                                                           Actief ondersteund door de FTN is de
                                                                                                                                           textielverzorgingsbranche er volgens de heer Munnich
                                                                                                                                           vanaf de start van het convenant steeds goed in
                                                                                                                                           geslaagd aan de verbeteringen vast te houden en is
                                                                                                                                           de lijn van twee procent besparing per jaar steeds
                                                                                                                                           doorgetrokken.“Blijkbaar slaagt men erin flexibel op
                                                                                                                                           marktontwikkelingen in te spelen. De bezettingsgraad
                                                                                                                                           binnen de productie van de bedrijven bepaalt immers
                                                                                                                                           mede het rendement van genomen maatregelen.
FTN OVERZICHT 2008 - 2009                                                        20    21                                                                 FTN OVERZICHT 2008 - 2009




                            Misschien is het wel dankzij de MJA dat bedrijven
                            voortdurend op zoek zijn naar mogelijkheden voor
                                                                                      Extra	focus	gewenst	op	organisatie	en	kosten	
                            verbeteringen.” Helaas zijn deze vaak economisch
                            niet haalbaar op basis van besparingen alleen.
                            “Vaak zijn er nog andere voordelen naast het                    “Een	zegen	van	deze	tijd”
                            besparen van energie, zoals besparingen op
                            logistieke kosten, of meer output. Veel projecten               De heer J.P. Lemmens van Ernst & Young raadt
                            komen rond door de winst uit de combinatie.”                    textielverzorgers aan om juist in deze tijd hun
                                                                                            organisatie en kostenstructuur kritisch tegen het licht
                            Controles                                                       te houden, vooral kapitaallasten en energieprijzen.
                            Bij de herziening van de MJA in 2008 was een                    Om hun rentabiliteit te bewaken en marktconform te
                            harde voorwaarde van de deelnemende bedrijven,                  blijven, maar ook om onnodige luxe te vermijden. “Dat
                            onder andere verwoord door de FTN, dat de                       brengt alertheid en scherpte terug in de organisatie
                            niet-deelnemers aan het convenant niet buiten                   en werkt positief door, ook als de economie weer
                            schot mogen blijven bij controles. Bij de onder-                aantrekt.”
                            handelingen over de MJA3 is overeengekomen
                            dat bij het klimaatakkoord tussen overheid
                            en gemeenten afspraken zouden worden
                            gemaakt hoe daarmee om te gaan.“In concreto                     Stabiele	markt
                            is afgesproken dat de aan de MJA deelnemende                    De heer J.P. Lemmens is Registeraccountant en
                            bedrijven worden geacht aan hun verplichtingen                  partner bij Ernst & Young accountants. Op verzoek
                            te voldoen. Gemeenten moeten zich met name                      van de FTN verdiepte hij zich de afgelopen
                            richten op niet-deelnemende bedrijven.” Dit is                  jaren in de kostprijsontwikkeling binnen de
                            inmiddels in gang gezet, maar volgens de heer                   textielverzorgingsbranche. Volgens hem een vrij stabiele
                            Munnich is er bij gemeenten vaak nog sprake                     markt. “Positief voor de sector is dat deze in totaliteit
                            van een kennisachterstand. Hij waardeert in dit                 op een zeker niveau blijft. Er is geen sprake van swings
                            verband het initiatief van de FTN om regelmatig                 waarbij de markt met 40 tot 50 procent naar beneden
                            een milieunieuwsbrief naar bevoegde gezagen te                  gaat. De sector kent niet de volatiliteit, zoals in sommige
                            zenden.                                                         andere markten. Door mindere schommelingen heeft zij
                                                                                            een relatief laag risicoprofiel.”
                            Toekomst
                            De heer Munnich is optimistisch over                            Topsport
                            mogelijkheden tot verdere besparingen na de tot                 Waar tot voor kort bij veel bedrijven de focus vooral
                            dusverre al behaalde resultaten.“Inderdaad is het               lag op uitbreiden en overnemen, daar wordt deze
                            laaghangende fruit al geoogst. Voor substantiële                nu verlegd naar de marktpositie, het werkkapitaal en
                            resultaten in de toekomst adviseren wij een                     de cashflow. “Eén van de zaken is kostenbeheersing”   ,
                            routekaart die uitgaat van een werkhypothese                    aldus de heer Lemmens. “Succes komt niet vanzelf. Je
                            in bijvoorbeeld 2030. Hoe zit de maatschappij                   moet vechten, topsport bedrijven, alert zijn. Enerzijds
                            dan in elkaar? Hoe hoog zijn dan de olie- en                    processen zo organiseren dat je efficiënt en effectief
                            aardgasprijzen? Wat betekent dat voor de                        blijft en anderzijds de klant oplossingen leveren
                            bedrijven? De natwasserijen lopen daarin voorop                 binnen de afgesproken kaders. De onderneming moet
                            en hebben al enkele jaren geleden zo’n routekaart               competitief blijven en voldoende renderen. Als de
                            ontwikkeld. De ervaring leert dat het goed is deze              collega’s met kosten bezig zijn, dan moet jij ook mee.”
                            na verloop van tijd te herijken.” Ook ontstaat er
                            altijd weer nieuw laaghangend fruit. Voldoende                  Kostenontwikkeling
                            reden dus tot optimisme over het toekomstige                    In de afgelopen jaren ging het goed met de economie
                            besparingspotentieel.                                           en is volgens de heer Lemmens in veel organisaties de
FTN OVERZICHT 2008 - 2009                                                                                                           22   23                                                           FTN OVERZICHT 2008 - 2009




                                                                                                                                              Herstellen	van	gebruikseigenschappen	

                                                                                                                                              Textielverzorging	krijgt	een	
                                                                                                                                              bredere	betekenis
                                                                                                                                              Professor dr. ir. M.M.C.G. Warmoeskerken voorziet een
                                                                                                                                              verschuiving van het werkveld van de textielverzorger
                                                                                                                                              van het reinigen van textiel naar het herstellen
                                                                                                                                              van de gebruikseigenschappen in de breedste zin
                                                                                                                                              van het woord. Bijvoorbeeld om de beschermende
                                                                                                                                              eigenschappen van werkkleding te behouden of
                                                                                                                                              te herstellen. Straks vragen nieuwe materialen met
                                                                                                                                              nieuwe functionaliteiten om dezelfde reden om
                                                                                                                                              aangepast, specialistisch onderhoud. Met het textiel
                                                                                                                                              veranderen ook de eisen aan de textielverzorger.

                                                                                                                                              EFSM
                                                                                                                                              De leerstoel Textieltechnologie van professor
                            nodige luxe ontstaan. “Men moet weer terug          de kapitaallasten baart hem echter zorgen.                    Warmoeskerken maakt deel uit van de faculteit
                            naar de basis. Het heeft meteen voordelen als       Waar de afgelopen jaren nog sprake was van                    Construerende Wetenschappen van de Universiteit
                            je kosten terug kunt brengen. Dat brengt de         een rentevoet van omstreeks 4 en 4,5 procent,                 Twente. Deze wordt mogelijk gemaakt door de Stichting
                            alertheid en de scherpte terug in de organisatie.   daar signaleert hij nu een opwaartse tendens.                 Engineering of Fibrous Smart Materials (EFSM), waarin
                            Het ene bedrijf is daar meer toe gedwongen          “Het is lastiger om aan de normen en eisen                    ondermeer de FTN participeert en die gezien haar
                            dan het andere, maar men kan vanuit deze            van de banken te voldoen. Zij zitten met hun                  grensoverschrijdende belang financieel wordt gesteund
                            situatie sterker naar voren komen. Gemiddeld        risicobeheersing en rekenen daar een prijs voor.              door de Europese Unie. Achter de textieltechnologie
                            staat de textielverzorging relatief sterk ten       Daarom is het belangrijk dat bedrijven hun                    gaat een fascinerende wereld schuil, waarin de
                            opzichte van andere bedrijfstakken, maar je         cashflow in de gaten te houden. Werkkapitaal                  contouren zichtbaar worden van toekomstige hightech
                            kunt deze niet los zien van de totale economie.     beheersen en zorgen dat vorderingen op tijd                   materialen en waarin oplossingen worden ontwikkeld
                            Daarom is dit een geschikt moment om heel           worden geïnd.” Ook de energie heeft een grote                 om bijvoorbeeld bestaande textielmaterialen
                            scherp naar de organisatie te kijken, ook in de     invloed op de kostprijs. Deze is zeer volatiel en             duurzamer te produceren en te veredelen en hun
                            textielverzorging.” Door klanten wordt dit nu       is de afgelopen jaren sterk gestegen. Ondanks                 levensduur te verlengen. FTN onderkent het belang van
                            ook meer geaccepteerd en begrepen.                  de sterke daling daarna adviseert de heer                     wetenschappelijk onderzoek, om tijdig oplossingen
                                                                                Lemmens bedrijven de inkoop van hun energie                   te vinden voor veranderende vraagstukken die de
                            Risicobeheersing                                    goed te managen. Men kan risico’s matigen                     textielverzorging raken.
                            Geheel in de lijn van zijn adviserende rol raadt    door bij een transactie voor meerdere jaren de
                            de heer Lemmens bedrijven aan om vooral te          kostprijs voor de energie af te dekken met een                Wasproces
                            kijken naar hun voornaamste kostensoorten,          vaste prijs. Daarmee sluit men onaangename                    Vooral linnenverhuurders hebben belang bij een lange
                            zoals lonen, kapitaallasten en energiekosten.       verassingen door een plotseling sterk stijgende               levensduur van textiel. Professor Warmoeskerken
                            “De afgelopen jaren zijn de loonkosten fors         energieprijs zoveel mogelijk uit. Alles overziend             wijst daarbij ondermeer op de trend naar wassen met
                            gestegen. In navolging van de macro-economi-        ziet de heer Lemmens de huidige focus op                      lagere temperaturen, met aangepaste detergenten en
                            sche ontwikkelingen zullen deze minder gaan         kosten en organisatie als “een zegen van deze                 bleeksystemen. “Bij het wassen op hogere temperaturen
                            stijgen” zo verwacht hij. De ontwikkeling van
                                    ,                                           tijd”.                                                        gaan vezels van vooral kunststoffen naar de glas
FTN OVERZICHT 2008 - 2009                                                                                                           24   25                                                                                                      FTN OVERZICHT 2008 - 2009




                            overgangstemperatuur, ze verweken, et cetera.
                            Dat is waarschijnlijk een belangrijke oorzaak van
                            slijtage. Ook verder zijn nog veel verbeteringen
                                                                                de resten van schaal- en schelpdieren. “Gehecht
                                                                                aan synthetische vezels kunnen deze vezels
                                                                                eigenschappen krijgen, vergelijkbaar met
                                                                                                                                              Textielservice;	mogelijkheden	
                            in wasprocessen mogelijk. Bijvoorbeeld door
                            het gebruik van sensoren in de wasbuis of de
                            wastrommel om de zeepdosering aan te sturen.
                                                                                katoen. Waarschijnlijk is het straks ook mogelijk
                                                                                met deze techniek wol wasbaar te maken,
                                                                                zonder de huidige nadelen” zo verwacht de
                                                                                                             ,
                                                                                                                                              en	uitdagingen	
                            Ook zou met name in wasbuizen de effectiviteit      professor.
                            van de mechanische actie flink verbeterd
                            kunnen worden.” Als andere mogelijkheden            Textielverzorging                                             Textielservice heeft in de afgelopen jaren bewezen een succesvol model te zijn. In de gevestigde
                            om wasprocessen te verbeteren noemt hij de          In de toekomst zal de rol van de textielverzorger             Europese markten zijn inkomsten constant, alhoewel ze per regio en service verschillen. De
                            mogelijke toepassing van ultrasoon reiniging,       volgens de onderzoeker verschuiven van alleen                 vooruitzichten voor de toekomst blijven goed, zo concludeert dr. G. Böttger van Expo+Consulting
                            waarnaar hij in het kader van een Europees          reinigen naar het in veel bredere zin herstellen              Associates in een kwalitatief onderzoek, uitgevoerd in opdracht van FTN en andere Europese
                            project onderzoek heeft gedaan. Verder ziet         van de gebruikseigenschappen van textiel. De                  brancheorganisaties. Onderstaand de belangrijkste conclusies:
                            hij veel in de toepassing van RF-ID techniek        eerder genoemde geurstoffen en antibacteriële
                            binnen de textielverzorging. “Daarbij wordt         stoffen, maar ook medicijnen die via
                            meestal gedacht aan de logistiek, maar ook bij      nanotechnologie zijn aangebracht en geleidelijk               •   Textielservice is een dynamische markt. De industrie
                            het wasproces zélf kan de chip veel betekenen”  ,   door textiel worden vrijgegeven kunnen door                       en het management binnen de sector moeten zich
                            zo stelt hij. “Bijvoorbeeld als daarin wordt        de textielverzorger worden vervangen of                           aan hoge standaarden confirmeren. Aan de ene kant
                            vastgelegd welk materiaal het betreft, zodat het    aangevuld. Steeds meer aandacht krijgt ook                        heeft het de kenmerken van een groeiende markt
                            reinigingsprogramma automatisch kan worden          het in stand houden van de beschermende                           (groei van de markt is jarenlang groter geweest dan
                            aangepast aan de inhoud van de trommel.”            eigenschappen van (genormeerde) werkkleding.                      de groei van de economie), aan de andere kant die
                                                                                “De vraag komt op tafel hoe we beschermende                       van een redelijk ontwikkelde markt.
                            Textiel                                             kleding gaan onderhouden. Dat schept nieuwe
                            De leerstoel Textieltechnologie onderzoekt          mogelijkheden voor de textielverzorging. We                   •   De drijvende kracht achter de inkomsten van
                            onder andere de mogelijkheden om textiel met        moeten het vraagstuk onderhoud als integraal                      textielservice is het all-inclusive servicepakket dat
                            inktjettechnologie op vezelniveau van bepaalde      onderdeel bij de productie meenemen” aldus
                                                                                                                        ,                         textielservice kan bieden. Dit pakket bestaat uit
                            eigenschappen te voorzien. Bijvoorbeeld het         de heer Warmoeskerken eind 2008 tijdens                           prefinanciering, aankoop, vernieuwing en logistiek.
                            geleidelijk vrijgeven van antibacteriële stoffen    een door de Stichting EFSM georganiseerde,                        Bij gebruik van deze service is het voor bedrijven en
                            of geurstoffen. Interessant is het Marie Curie      internationale conferentie over persoonlijke                      instanties zeker dat men altijd kan beschikken over
                            Excellence project, gericht op het veranderen       beschermingsmiddelen (PBM) in Almelo.                             het benodigde textiel.
                            van de oppervlakten van textielvezels met           Vandaar ook dat de FTN participeert in de EFSM
                            behulp van biopolymeren. Bijvoorbeeld met           en via het TKT investeert in diverse onderzoeken              •   In belangrijke servicegebieden staan verkoopprijzen
                            Gitosan, dat onder andere wordt gewonnen uit        elders.                                                           onder druk en stijgen de kosten van het bieden
                                                                                                                                                  van service. Deze prijsveranderingen zorgen
                                                                                                                                                  voor een steeds groter wordende uitdaging voor
                                                                                                                                                  textielservicebedrijven.

                                                                                                                                              •   Supply-chain management zal naar verwachting een
                                                                                                                                                  steeds belangrijkere rol gaan spelen in de industrie.
                                                                                                                                                  Het belangrijkste doel daarbij is een optimale
                                                                                                                                                  afstemming van voorraden op de vraag c.q. het
                                                                                                                                                  (wisselende) gebruik van afnemers.
Ftn overzicht 2008 2009
Ftn overzicht 2008 2009

More Related Content

Featured

How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
ThinkNow
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Kurio // The Social Media Age(ncy)
 

Featured (20)

Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity -  Best PracticesTime Management & Productivity -  Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
Unlocking the Power of ChatGPT and AI in Testing - A Real-World Look, present...
 
12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at Work12 Ways to Increase Your Influence at Work
12 Ways to Increase Your Influence at Work
 

Ftn overzicht 2008 2009

  • 1. Werken aan Textielverzorging 2008 - 2009 overzicht
  • 2. FTN OVERZICHT 2008 - 2009 2 3 FTN OVERZICHT 2008 - 2009 Textielservice Inhoud Moderne, professionele textielservice levert een wezenlijke bijdrage aan tal van Textielservice 2 branches. De dienstverlening van de bij de Federatie Textielbeheer Nederland aangesloten bedrijven omvat onder meer onderstaande activiteiten: Voorwoord 4 FTN; werken aan textielverzorging 5 • Verhuur / lease van textiel en • Verhuur / sterilisatie van medische persoonsgebonden bedrijfskleding instrumenten Ontwikkelingen per segment 6 op maat, waaronder corporate imagekleding • Medische sets FTN: een nieuwe horizon 10 • Services plus producten naar • Milieuvriendelijke concepten Kwaliteit en CERTEX 16 behoefte, beschikbaar in de juiste hoeveelheden, op het juiste moment, • Hygiëneservice voor sanitaire ruimten Textielverzorger moet diensten visualiseren 17 op de juiste plaats • Persoonlijke beschermingsmiddelen Meerjarenafspraken Energie-efficiency (MJA) 19 • Compleet advies over inzet van materialen en systemen, mede • Schoonloopmattensystemen Extra focus gewenst op organisatie en kosten 21 gebaseerd op wet- en regelgeving • Distributiesystemen op maat Herstellen van gebruikseigenschappen 23 • Reiniging, onderhoud en reparatie • Management informatiesystemen Textielservice; mogelijkheden en uitdagingen 25 • Periodieke aanvulling en voorraadbeheersing • Aftersales service Ledenoverzicht 27 • Verhuur / sterilisatie van afdeksystemen voor operatiekamers Foto’s: Berendsen Textiel Service B.V., Chaud Devant B.V., Kwintet KLM Kleding N.V., Lips Gezondheidszorg B.V., Medifort B.V. en het Vakblad TextielBeheer.
  • 3. FTN OVERZICHT 2008 - 2009 4 5 FTN OVERZICHT 2008 - 2009 Voorwoord FTN; werken aan textielverzorging Voor u ligt het Overzicht 2008/2009 van de Federatie Textielbeheer Nederland (FTN). Deze publicatie geeft een beeld van trends en ontwikkelingen in de textielservicebranche, van de FTN-activiteiten over de afgelopen twee jaar en biedt de visie van diverse professionals die bij de De marktomvang en geassocieerde producten opgeteld. Het branche betrokken zijn. De totale markt voor textielservice is hoofdzakelijk bedrag omvat ook de interne kosten van de business-to-business. De markt wordt verdeeld gebruikersorganisatie, ongeacht of het beheer/ in drie relevante segmenten: ‘gezondheidszorg’, reinigen in eigen huis wordt gedaan of uitbesteed De huidige economische crisis gaat ook de De Nieuwe Influenza A (H1N1), in de volksmond ‘handel’ en ‘industrie’ en ‘horeca en recreatie’. wordt. textielverzorgingsbranche niet ongemerkt de Mexicaanse griep, heeft Nederland en de voorbij. Kijkend naar de drie sectoren waarin wereld in 2009 in zijn greep gehouden en doet De marktomvang voor textielverzorging wordt De totale omzet gerealiseerd door textielservicebedrijven actief zijn, zien we dit nog steeds. Onder regie van FTN is er een voor 2008 geschat op € 1.202 miljoen. Deze textielverzorgingsbedrijven (inclusief diensten bij de gezondheidszorg een redelijk stabiele protocol opgesteld voor de branche over hoe schatting gaat uit van de aankoopwaarde van op locatie van de klant, die zijn uitbesteed aan situatie, waarbij met name procedures in om te gaan mocht een calamiteit zich voordoen. professioneel textiel, omgezet in verhuur/ de textielverzorger) wordt voor 2008 geschat aanbestedingen ter discussie stonden. In de Vooralsnog zijn de gevolgen minder ernstig dan leasevolume. Daarbij worden de jaarlijkse kosten op € 608 miljoen. Dat is 50,6% van de totale sector industrie heeft een daling van de omzet verwacht. voor onderhoud, reiniging, logistiek en beheer marktomvang. plaatsgevonden. Deze daling is echter minder dan verwacht. De sector horeca laat twee Per 1 juli jl. is er een nieuwe CAO Textielverzorging Tabel 1: Marktomvang en marktsegmenten Textielverzorging 2008 bewegingen zien: hotels hebben met name in tot stand gekomen voor de periode 2009 - 2011. Markt Marktomvang Marktaandeel in % moeten leveren op zakelijke overnachtingen, Tegen de achtergrond van een stagnerende het toerisme heeft het echter in de afgelopen economie werd niettemin een weloverwogen Gezondheidszorg € 541 mln 45,0 % zomer uitstekend gedaan. De bezetting is in basis gelegd voor een sociaal verantwoord beleid. de vakantieparken beduidend beter geweest. Industrie en handel € 492 mln 40,9 % Daardoor kon de daling in omzet over de Ook is het afgelopen jaar aandacht besteed gehele linie beperkt blijven. Deze lijn is ook bij aan de externe positie van FTN en zijn er Horeca en recreatie € 169 mln 14,1 % de restaurants te zien. Uit bovenstaande cijfers contacten geweest met (branche)organisaties Totale marktomvang € 1.202 mln 100 % valt af te leiden dat de groeicijfers van de laatste als Koninklijke Horeca Nederland, Actiz jaren achterwege blijven, maar het gaat minder (organisatie voor zorgondernemers), V&VN slecht dan verwacht. De crisis is het dieptepunt (Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland) (n.b.: marktomvang bij volledige uitbesteding in alle segmenten) nog niet echt voorbij. Ultimo 2010 wordt een en Cedris (brancheorganisatie voor sociale voorzichtig herstel verwacht. werkgelegenheid & arbeidsintegratie). In een steeds sneller veranderende maatschappij, waar technologische ontwikkelingen elkaar in hoog tempo opvolgen, is de kennisoverdracht van vandaag de aanzet tot een nieuw toekomstbeeld voor de branche. Een toekomstbeeld gericht op meer toegevoegde waarde voor onze klanten en de maatschappij waarbinnen textielservicebedrijven opereren. Een verdere specialisatie en uitbreiding van duurzame, innovatieve diensten en producten, afgestemd op klanten wensen, staan daarbij centraal. FTN faciliteert haar leden en de bedrijfskolom om de uitdagingen voor de toekomst verder te concretiseren. Namens bestuur FTN, drs. A.M. van den Broek, voorzitter FTN
  • 4. FTN OVERZICHT 2008 - 2009 6 7 FTN OVERZICHT 2008 - 2009 Ontwikkelingen per segment Gezondheidszorg De relevante trends zijn onder andere: Prognose ontwikkelingen van dat in de prognose zichtbaar is dat de markt De macro-economische ontwikkeling leidt niet - Verlies aan werkgelegenheid in de textielverzorgingsdiensten zich moet herstellen en dat pas in de loop van direct tot grote budgetaanpassingen in de industriële sectoren De segmenten ‘Industrie en handel’ en ‘Horeca de komende jaren weer sprake kan zijn van gezondheidszorg. De budgetdruk die al langer - Economische terugval in de bouw en en recreatie’ zijn conjunctuurgevoelig. Dat omzetgroei ten opzichte van 2007. Voor het speelt, leidde de afgelopen jaren al tot vele daaraan gerelateerde sectoren werd duidelijk in de tweede helft van 2008. segment gezondheidszorg geldt het voorgaande veranderingen. - Een afname in de groei van zakelijke De productie daalde behoorlijk. Dit werd ook niet. De zorgsector blijft licht groeien, onder Relevante trends zijn onder andere: dienstverlening gevoeld door de textielservicebedrijven. Vandaar andere door demografische ontwikkelingen. - Verdere vergrijzing - Stopzetting van tijdelijke contracten - Grotendeels behoud van werkgelegenheid - Voorzichtige tekenen van een licht - Meer marktwerking en verzakelijking economisch herstel Tabel 2: Prognose ontwikkelingen van textielverzorgingsdiensten 2004 – 2010 (in mln. €) - Verdere schaalvergroting en clustering instellingen Horeca en recreatie - Druk op kostenbesparingen en De horeca, inclusief verblijfsrecreatie en 2004 2007 2008 2010 inkoopprijzen cateringbedrijven, heeft in het eerste kwartaal Gezondheidszorg 482 529 541 548 - Invoering persoonsgebonden budgettering van 2009 5% minder omzet dan een jaar eerder - Vooralsnog uitstel van grote investeringen behaald, bij een gemiddelde prijsstijging van Industrie en handel 470 508 492 445 (tenzij belangrijke kostenbesparingen) 3%. Cafés en hotels zagen de omzet het meest teruglopen; ten opzichte van het tweede Horeca en recreatie 158 178 169 143 Industrie en handel kwartaal 2008 met ongeveer 9%. De omzet bij De industriële ontwikkeling laat in Nederland kampeerbedrijven en bungalowparken liet nog Totaal 1110 1215 1202 1136 al langer een afnemende groei zien. Grote een geringe stijging zien. industriële ondernemingen zijn minder Relevante trends zijn: aanwezig. De groei wordt daarom onder meer in - Minder (buitenlandse) toeristen Branchekenmerken marktverzadiging. Concurrentie en prijsdruk de zakelijke dienstverlening gezocht. - Daling zakelijke marktsegmenten Binnen de textielservicebranche zet de nemen toe, waardoor marges onder druk Juist in de sectoren waar de compensatie - Minder eten buiten de deur trend van schaalvergroting en verdergaande komen en de investeringsruimte beperkt is. voor verlies aan werkgelegenheid voor - Daling werkgelegenheid (gecorrigeerd specialisatie door. De omzet stagneert De optelsom van factoren hebben textielverzorgers aanwezig is, zijn de huidige seizoensinvloeden) en de marktsegmenten kennen een vooralsnog relatief weinig invloed op de ontwikkelingen weinig positief. - Negatief oordeel economisch klimaat enigszins negatieve groei, onder ander door werkgelegenheid. Tabel 3: Karakteristieken van de textielservicebranche 2006 2007 2008 Werkgelegenheid (personen) 7840 7860 7835 Aantal bedrijven *) 314 310 296 Aantal vestigingen 450 442 437 Totale omzet ondernemingen **) 611 623 608 Omzet per vestiging (€ 1.000) 1358 1409 1391 Werknemers per vestiging 17 18 17,9 Omzet per werknemer (€ 1.000) 78 78 77,6 *) Deze cijfers bevatten ook vele kleine wasserijen/wassalons met enkele werknemers (definitie bron CBS; wijkt af van FTN) **) Inclusief diensten/omzet op locatie eindgebruikers
  • 5. FTN OVERZICHT 2008 - 2009 8 9 FTN OVERZICHT 2008 - 2009 Ontwikkeling branche per segment gemiddeld 1% verwacht. De belangrijkste trends Product-/dienstontwikkeling vergt een relatief De ontwikkeling binnen de branche per voor 2009 – 2011 zijn: hoge investering en daarvoor is slechts een segment is divers. - Overcapaciteit blijft beperkte capaciteit met beperkte financiële - Grote prijsdruk klanten middelen aanwezig. De penetratie van nieuwe Gezondheidszorg - Stagnatie volumegroei textielserviceconcepten in nieuwe markten, zoals Bedrijven in het gezondheidszorg marktsegment - Lagere bedrijfsrendementen de bouw, transport & logistiek, gemeentelijke behielden hun posities. De autonome groei was - Beperking kredietruimte voor noodzakelijke diensten en zakelijke dienstverlening, verloopt lager, maar door overnames en/of samenwerking investeringen (onder andere linnen) mede daarom niet altijd even snel. nam de schaalgrootte enigszins toe. Industrie en handel Relevante trends zijn: De stijging van het marktvolume ging gepaard Het aanbod van textielservice is jarenlang - Verwachte daling omzet en met een blijvende sterke prijsdruk, vooral op de geconcentreerd geweest bij een beperkt aantal bedrijfsrendement gevestigde marktsegmenten. De fragmentatie ondernemingen. Deze concentreerden zich op - Beperkte investeringsruimte is in een aantal productgroepen nog groot. De specifieke toepassingen en/of marktsegmenten. - Noodzaak kostenbesparingen sterke vraag naar kostenbesparingen zal tot Zoals eerder beschreven is de marktverschuiving - Noodzaak groei ontwikkelen in nieuwe procesveranderingen leiden, waarbij de kwaliteit groot. Tegelijkertijd zijn er diverse kleinere, marktsegmenten vaker als minder kritisch wordt beoordeeld. regionaal opererende concurrenten bijgekomen. - Toenemende concurrentie Product- en/of dienstvernieuwing is in belangrijke Beide ontwikkelingen hebben geleid tot een mate afhankelijk van de kostenbesparing die behoorlijke toename van de prijsdruk. Horeca daarmee integraal bij/voor de afnemer kan Voor horecawasserijen was 2008 een moeilijk worden behaald. Bedrijfsrendementen staan De verwachte groei in omzet (vooral door het jaar. De concurrentie was en is behoorlijk, onder druk. In 2010 zet deze daling zich wellicht ontwikkelen van nieuwe marktsegmenten) is onder andere door schaalvergroting en nieuwe nog verder door. uitgebleven. Onder meer door de grote afname toetreders, op een direct op de financiële crisis van de omzet van traditionele marktsegmenten reagerende markt. Met name de zakelijke De productiviteitsverbetering was in 2008, ten (onder andere industrie, metaal, automobiel) als hotelovernachtingen liepen terug. Dit leverde opzichte van 2007, gemiddeld naar schatting gevolg van een afnemende werkgelegenheid in voor de kleinere bedrijven problemen op. 1,2%. Voor 2009 wordt op grond van de resultaten deze sectoren, moesten de groeiverwachtingen Diverse faillissementen zijn inmiddels het gevolg tot op heden naar schatting een daling van fors worden bijgesteld. en de verwachtingen voor 2009 en 2010 zijn weinig positief. De grotere ondernemingen hadden hier aanvankelijk minder hinder van. Echter, verdere stagnatie/teruggang onder hotel(keten)s en een blijvend dalende trend in bestedingen door zowel particulieren als de zakelijke klanten vragen om aanpassing en nieuw beleid. Voor 2009 – 2011 wordt wel een omzetgroei van het segment vakantieparken, campings en dergelijke verwacht. Relevante trends zijn: - Schaalvergroting - Veel concurrentie en prijsdruk - Faillissementen (kleinere) ondernemingen - Noodzaak verdere kostenbesparingen - Trager herstel dan oorspronkelijk verwacht
  • 6. FTN OVERZICHT 2008 - 2009 10 11 FTN OVERZICHT 2008 - 2009 Arbeidszaken FTN: een nieuwe horizon Gezonde arbeidsverhoudingen en modern arbeidsvoorwaardenbeleid vormen de basis Een brancheorganisatie behartigt vanzelfsprekend de belangen van haar leden. Een kerntaak voor een progressieve ontwikkeling van die bij FTN gesplitst is op een aantal aandachtsgebieden, te weten “Arbeidszaken” “Milieu & , de bedrijfstak textielverzorging. Dit wordt Techniek” en “Wet- & Regelgeving” In samenwerking met zo’n 70 vertegenwoordigers van leden . ondermeer geïllustreerd door het afsluiten van wordt in een grote diversiteit aan projecten en activiteiten intensief samengewerkt aan onder de CAO Textielverzorging, waarin alle afspraken meer de ontwikkeling en modernisering van de dienstverlening van de sector, afgestemd op de en brancheregelingen zijn vastgelegd. marktvraag van specifieke (nieuwe) klantengroepen. (Technologische) innovatie, duurzaamheid CAO-partners hebben ook in het afgelopen jaar en (marketing) kennis liggen aan de basis van de ontwikkeling van vooruitstrevende, nieuwe regelmatig overleg gevoerd, waarbij onder meer business concepten. de hiernavolgende onderwerpen aan de orde kwamen. die minder dan 35% arbeidsongeschikt Het uitbesteden van professionele technologische vernieuwing, et cetera. In CAO Textielverzorging zijn. Uit het onderzoek bleek dat het WIA- textielverzorging vergt betrouwbare kennis op toenemende mate zijn vertegenwoordigers van Arbeidsvoorwaardenbeleid is een belangrijk instroompercentage in de sector met 0,28% velerlei terreinen in de keten. Toepassing van marktpartijen en (branche)organisaties uit de speerpunt voor de FTN. Hiertoe werden lager ligt dan het landelijk gemiddelde. Er werd moderne textielmaterialen, speciaal ontwikkeld keten bij deze activiteiten betrokken. met de vakorganisaties CAO-afspraken een handleiding Arbeidstherapie ontwikkeld voor gebruik in specifieke marktsegmenten, gemaakt die in overleg, gecoördineerd door die leden moet helpen in de begeleiding van verhoogt de toegevoegde waarde voor Netwerk de Raad voor Arbeidsverhoudingen voor werknemers die in het kader van hun herstel op afnemers en eindgebruikers en verlaagt de FTN investeert actief in het opzetten van Linnenverhuur- en wasserijbedrijven en voor therapeutische basis gaan werken. kosten. Een goede ketenoriëntatie is daarom netwerkcontacten in binnen- en buitenland. Textielreinigingsbedrijven (RALTEX), worden onontbeerlijk. Producten en diensten dienen Door een intensieve samenwerking en uitgevoerd. Op 1 juli 2009 werd een nieuwe CAO Arbocatalogus daarbij te voldoen aan (internationale) normen, informatie-uitwisseling worden ontwikkelingen Textielverzorging afgesloten met een looptijd FTN en haar leden besteden veel zorg aan de standaarden en richtlijnen. bevorderd en versneld. FTN werkt daarom van twee jaar. Arbo-omstandigheden. Door de jaren heen nauw samen met het Comité INternational zijn vele onderzoeken gedaan naar risico’s Tegen deze achtergrond initieert, stimuleert de L’Entretien du Textile (CINET), de European Flexibiliteit organisatie voor werknemers, onder andere via een en faciliteert FTN de totstandkoming van Textile Services Association (ETSA), alsmede In 2007 werd afgesproken een onderzoek te Arboconvenant. Deze hebben geleid tot vele nieuwe ontwikkelingen in textielverzorging. de stichting Engineering of Fibrous Smart doen naar het beter benutten van beschikbare maatregelen. Daarnaast is een Risico Preventie Textielservicebedrijven werken in FTN-verband Materials (EFSM) en tal van andere organisaties. tijd, middelen en menskracht en het analyseren Protocol ontwikkeld, waarin diverse risico’s en samen met specialisten aan projecten/ Op nationaal niveau is FTN onder andere van de mogelijkheden van een gefaseerde maatregelen beschreven staan. Deze wordt activiteiten op het gebied van duurzaamheid, aangesloten bij MKB Nederland en het uitbouw van de gemiddelde arbeidsduur, inmiddels omgezet in een Arbocatalogus. De kwaliteitszorg, arbeidsvoorwaarden, Nederlands Normalisatie-instituut (NEN). met in het achterhoofd de gedachte dat de Arbocatalogus omvat alle belangrijke regels, toekomstige krapte op de arbeidsmarkt het protocollen en dergelijke op het gebied van Arbo. moeilijk(er) maakt om goed gekwalificeerd De catalogus is in concept gereed en zal begin personeel aan te trekken en houden. In 2008 2010 worden geïntroduceerd. is concreet gestart met de eerste fase van het onderzoek door Twijnstra en Gudde en Cytostaticaonderzoek eind 2008 werd het rapport opgeleverd. De persoonsgebonden goed uitkomsten daarvan worden in overleg met de Enkele jaren geleden is onderzoek gedaan naar vakorganisaties geconcretiseerd. de risico’s van met cytostatica besmet linnengoed dat aangeleverd wordt bij wasserijen. Dit heeft Arbeidstherapeutisch werken geleid tot protocollen die een veilige verwerking Voorts werd er een onderzoek uitgevoerd naar van dit wasgoed garanderen. Als vervolg hierop is het werken op arbeidstherapeutische basis. In een onderzoek gestart naar het risico van besmet het onderzoek werd onder andere de situatie persoonsgebonden goed dat van patiënten van 35-minners geïnventariseerd; werknemers afkomstig is. Het onderzoek wordt in twee
  • 7. FTN OVERZICHT 2008 - 2009 12 13 FTN OVERZICHT 2008 - 2009 testcycli uitgevoerd. De uiteindelijke resultaten Opleidingen Milieu & Techniek Textielverzorging, dat samenwerkt met worden begin 2010 verwacht. Vakbekwaam personeel is een belangrijke vertegenwoordigers van de leden. voorwaarde voor een goede bedrijfsvoering. Binnen de module Milieu & Techniek worden Sociale werkplaatsen Daarom besteedt de sector veel aandacht allerlei technologische ontwikkelingen MJA-3 FTN zet zich in voor het –opnieuw- inzetten aan praktijkgerichte opleidingen. De Stichting en vraagstukken opgepakt op het gebied Dit is een belangrijk onderwerp binnen van mensen met een arbeidsindicatie. TrainingCentrum Textielverzorging (TCT) van onder andere procesverbetering, de module Milieu & Techniek. In 2008 Op dit vlak wordt concreet samengewerkt ontwikkelt en beheert deze opleidingen. TCT efficiency, productontwikkeling en hebben FTN en het Ministerie van VROM met de AM Groep in Hoofddorp. werd in 2008 opgericht. Tevens werd in 2008 duurzaamheidvraagstukken. Daarbij ligt de deze MeerJarenAfspraak in de vorm van Op 7 december 2007 ondertekenden beide een website geïntroduceerd en een brochure focus op de korte én de lange termijn. het convenant MJA-3 bekrachtigd. De partijen een samenwerkingsovereenkomst. uitgegeven met een volledig overzicht van doelstelling van MJA-3 is een energie- In deze samenwerking is afgesproken de beschikbare opleidingen. In het kader van Engineering of Fibrous Smart efficiency verbetering van 30 procent over dat een FTN-wasserij de regie van alle (door-)ontwikkeling van het programma, Materials (EFSM) de periode 2005 – 2020. In 2008 werd een textielverzorgingsactiviteiten van AM werd onder meer de praktijkgerichte cursus De stichting Engineering of Fibrous Smart verbetering van 3,5% gerealiseerd. Tot en Groep overneemt en AM Groep de inzet van Machineveiligheid toegevoegd aan het Materials ondersteunt het werk van de met 2008 is 24,4% gescoord ten opzichte van medewerkers organiseert. In de loop van programma. gelijknamige leerstoel aan de Universiteit 1998. Met dit gemiddelde van 2,44% wordt de 2008 heeft de AM Groep een samenwerking Twente. De stichting ondersteunt de leerstoel doelstelling van 2% per jaar dus ruimschoots tot stand gebracht met CleanLeaseFortex en Internationale samenwerking is ook binnen om, ten behoeve van de deelnemers, kennis te gehaald. Een mooi resultaat, te meer omdat Lamme Textielbeheer. Hierbij heeft AM Groep opleidingen actueel. Het project “Sustainable genereren die leidt tot toepasbare technologie de “quick wins” al jaren geleden geïncasseerd haar wasserijactiviteiten overgedragen aan Laundry” dat onderdeel is van het Europese , voor de deelnemers, dan wel hun marktpositie zijn. Opvallend is dat het grootste deel van deze twee organisaties. De medewerkers programma “Leonardo da Vinci: Een Leven Lang helpt verstevigen. Tevens wil EFSM de leerstoel de efficiencyverbetering gehaald wordt met van de wasserij in Hoofddorp zijn vanaf nu Leren” is hiervan een voorbeeld. Dit project kreeg , ondersteunen bij het ontwikkelen van een “EnergieZuinige Productontwikkeling” een , gedetacheerd bij de nieuwe organisatie in 2008 verdere invulling. Via internet (e-learning) sterke internationale positie. Kennis kan in trend die de zich komende jaren door zal gaan CleanLeaseLamme. Daarnaast wordt er zowel kunnen medewerkers van textielservicebedrijven deze tijd niet meer door een relatief kleine zetten. met Cedris (brancheorganisatie SW-bedrijven), middels de opleiding Sustainable Laundry alles groep in isolatie ontwikkeld worden. Door de alsmede andere SW-bedrijven overleg gevoerd leren over het reinigen van textiel. De aandacht dynamiek van de samenleving en de open Om de deelnemers aan het MJA-programma om een (dergelijke) samenwerking eveneens te is daarbij vooral gericht op duurzaamheid en grenzen moet ook internationaal erkenning en te stimuleren, reikt FTN jaarlijks de FTN realiseren. veiligheid. positie verkregen worden. Energieprijs uit. MJA-deelnemers kunnen hiervoor jaarlijks worden genomineerd op In 2008 werd het eerste PPE-congres grond van hun energiebesparing in het georganiseerd door EFSM. Een congres gericht afgelopen jaar, de besparingsresultaten van op Personal Protective Equipment (PPE) met de voorgaande drie jaren en de bijbehorende als centraal thema innovatie. De markt van maatregelen en vernieuwingen. In 2008 was PPE’s wordt op Europees niveau als erg het Newasco van Houten B.V. te Heemstede die belangrijk gezien, onder meer omdat deze de prijs in de wacht sleepte. In 2009 betrof dit TRAININGCENTRUM de gezondheid en veiligheid van 140 miljoen het bedrijf Rentex Awé Stein te Elsloo. TEXTIELVERZORGING werknemers binnen de EU betreft. Een initiatief met een duidelijk internationale insteek, Bleach gericht op de keten, welke door FTN werd Net als bij MJA-3 staat binnen het project OVERZICHT BRANCHETRAININGEN ondersteund. Bleach energiebesparing centraal. Het doel van TEXTIELVERZORGING dit project is het uitvoeren van een technische Projecten en economische haalbaarheidsanalyse van WWW.RALTEX.NL/TCT Onder FTN Milieu & Techniek worden een alternatief en meer kosteneffectief lage- jaarlijks meerdere projecten georganiseerd. temperatuur bleekproces, waarmee verdere De uitvoering gebeurt door de energiebesparing in de sector gerealiseerd stichting Technologisch Kenniscentrum kan worden, zonder dat getornd wordt aan de 2009
  • 8. FTN OVERZICHT 2008 - 2009 14 15 FTN OVERZICHT 2008 - 2009 kwaliteitseisen die aan schoon textiel gesteld mogelijkheden die er zijn om textielslijtage in worden. Het onderzoek laat zien dat dit zowel de natwassector te beperken. Representatieve technisch als economisch haalbaar is. Daarmee artikelen en processen werden met elkaar kan de sector weer een stap in de goede vergeleken. Het doel was uiteindelijk om door richting zetten als het gaat om proces- en verantwoorde keuzes de levensduur van textiel efficiencyverbetering. Het project is eind 2009 te verlengen. Dit levert aanzienlijke besparingen afgerond. op grondstoffen en energie. Voorlopige conclusies zijn dat de combinatie van een goede Lifetime kwaliteit textiel en de toepassing van lagere Duurzaamheid is een belangrijk onderwerp temperatuur wasprocessen de levensduur binnen de sector textielservicebedrijven. aanmerkelijk ten goede komen. Het project is Het onderzoek Lifetime richt zich op de eind 2009 afgerond. Wet- & Regelgeving FTN-leden bedienen de segmenten gezondheidszorg, horeca en recreatie en Industrie en handel. Segmenten waarbinnen bijvoorbeeld volop aandacht is voor de veiligheid van medewerkers en patiënten. Op beschrijft de prestatievereisten, testmethodes Het platform onderhoudt ook de zogenaamde nationaal en internationaal niveau worden en hoe producteigenschappen beschreven normenmatrix. Dit overzicht geeft alle relevante, daarom veel wetten en normen ontwikkeld, moeten worden van medische hulpmiddelen, geldende en in ontwikkeling zijnde normen waaraan producten die gebruikt worden OK-afdekmateriaal, OK-jassen en “clean air suits” . weer op het gebied van werkkleding. Daarmee binnen de segmenten moeten voldoen. is het een referentiekader voor zowel leden als Binnen de module Wet- & Regelgeving zijn drie Platform Industrie voor hun afnemers. Periodiek wordt deze matrix aandachtsgebieden ingericht om leden hierin Binnen de industrie is de veiligheid van geactualiseerd. Begin 2010 komt er een nieuwe optimaal te ondersteunen. werknemers een belangrijk onderwerp. versie. De hoeveelheid normen en wetten die op Platform Gezondheidszorg dit vlak ontwikkeld zijn, onderstrepen dit. Platform Horeca In de gezondheidszorg worden zware eisen Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) zijn Voor horeca-bedrijven is textiel een visitekaartje. gesteld aan het textielpakket, met name voor bedrijven een belangrijk middel om de Dit textiel moet er daarom in alle opzichten op het gebied van hygiëne. Textiel mag de veiligheid voldoende te kunnen waarborgen. smetteloos uitzien en schoon zijn. Kwaliteit is veiligheid van personeel en patiënten niet Voor textielservicebedrijven is levering en ook hier belangrijk. Daarom is in 2008 aandacht in gevaar brengen. FTN heeft daarom een onderhoud van (beschermende) werkkleding geschonken aan het doorontwikkelen van het kwalititeitsprogramma ontwikkeld onder de een kerntaak. kwaliteitsprogramma CERTEX Horeca en de naam CERTEX. Elders kunt u hier meer over lezen. introductie hiervan. Deskundig onderhoud, in de vorm van Om de invulling van kwaliteitseisen te reiniging en reparatie, verlengt de levensduur FTN heeft in 2008 en 2009 deelgenomen aan waarborgen, is FTN betrokken bij de van deze kleding, maar zorgt er ook voor dat evenementen als bijvoorbeeld “Keeping Up” Dit . ontwikkelingen van en rond (inter-)nationale bepaalde extra eigenschappen van de kleding, is een initiatief van de Executive Housekeepers normen. Een belangrijke norm in dit verband zoals brandvertraging, blijven voldoen aan de Association, bedoeld om de Housekeeping is de norm EN 13795. Deze norm werkt de normen. FTN ontwikkelde in 2008, in verband Afdelingen van horeca-bedrijven op de algemene eisen die vastgelegd zijn in de met het specifieke karakter van deze kleding voorgrond te plaatsen. Winnaar werd dit jaar Europese Richtlijn Medische Hulpmiddelen en het onderhoud ervan, het Handboek PBM Bilderberg Hotel De Keizerskroon. Het afgelopen (93/42/EEG) en in het Nederlands Besluit en de brochure PBM. jaar was dat Amrâth Grand Hotel de l’Empereur. Medische Hulpmiddelen 243 nader uit. De norm
  • 9. FTN OVERZICHT 2008 - 2009 16 17 FTN OVERZICHT 2008 - 2009 Kwaliteit en CERTEX Textielverzorger moet diensten visualiseren FTN-leden die leveren aan de segmenten gezondheidszorg en horeca, moeten voldoen aan De heer T.A.L. Boks is interim manager en strenge eisen. Om kwaliteit te borgen heeft FTN het CERTEX certificaat ontwikkeld. CERTEX is een consultant in de gezondheidszorg, ondermeer kwaliteitsmanagementsysteem dat door FTN, in samenwerking met vertegenwoordigers van gespecialiseerd in sterilisatie, infectiecontrole en leden en hun klanten, is opgezet en door TÜV Nederland wordt geëxploiteerd onder de Raad voor logistiek. Hij adviseert onder andere bedrijven van Accreditatie. Op dit moment zijn meer dan 50 bedrijven reeds CERTEX gecertificeerd. FTN-leden. In deze en eerdere functies heeft hij blijk gegeven van een vernieuwende visie, met name op organisatiemodellen binnen de logistiek. Hij is positief Al in de jaren zestig ontwikkelde de Kwaliteitseisen die specifiek betrekking hebben over uitbreiding van de rol van textielverzorgers in de textielverzorgingsbranche een eigen systeem op de textielverzorging worden voortdurend interne logistiek van bijvoorbeeld ziekenhuizen. Het voor kwaliteitsborging, gebaseerd op het afgestemd op de eisen van de eindgebruikers centraliseren en uitbesteden van inkoop en logistiek systeem van de Vereniging Kwaliteitsgarantie in de zorg, onder andere binnen een speciaal kan tot forse kostenbesparingen leiden. Ziekenhuizen (VKZ). Later is dit systeem college van deskundigen. vertaald naar de internationale ISO standaard en ontstond het CERTEX kwaliteitsprogramma. Binnen de textielverzorgingsbranche Kosten bewaken Aanvankelijk is CERTEX alleen toegepast onderscheidt CERTEX zich van ISO 9001 door Met de verandering van de bekostigingssystematiek zijn bij bedrijven die gespecialiseerd zijn in het kwaliteitssysteem. Het door FTN opgestelde de afgelopen jaren in de gezondheidszorg ook sommige het marktsegment gezondheidszorg. CERTEX Kwaliteitshandboek Textielverzorging prioriteiten veranderd. “Ziekenhuizen worden voortaan Recentelijk zijn ook bedrijven die actief zijn voldoet niet alleen aan de meest recente afgerekend op basis van gedeclareerde verrichtingen en in de marktsegmenten industrie en horeca eisen van de norm NEN-EN-ISO 9001:2000, moeten hun kosten bewaken en beheersen. Daarvoor overgegaan tot certificering volgens het CERTEX maar gaat zelfs nog verder en mag daarom moeten ze weten wat de daadwerkelijke kosten zijn systeem. aangeduid worden als ISO 9001 Plus. Het CERTEX van het zelf doen of uitbesteden van allerlei activiteiten, kwaliteitssysteem voegt aan de algemene waaronder de logistiek” zo stelt de heer Boks. Zelf heeft , Met CERTEX (dat voldoet aan de meest recente kwaliteitsnorm ISO 9001 branchespecifieke hij de ervaring dat het uitbesteden van de logistiek kan eisen van ISO 9001:2000) wordt ingespeeld elementen toe die op de eindgebruiker zijn leiden tot forse kostenbesparingen. Dat is al het geval, op de ontwikkeling naar meer aandacht afgestemd. De ISO 9001-norm is uitgebreid en maar wordt nog versterkt als de overheid een oplossing voor integrale kwaliteit in de zorgsector. volledig afgestemd op de dienstverlening van zou bieden voor het verschil in BTW van gemiddeld circa linnenverhuur- en wasserijbedrijven. CERTEX 13 procent tussen zelf doen en uitbesteden. richt de aandacht op een hoge kwaliteit van het product en de geleverde service. CERTEX Textielverzorging is hierdoor breder dan de ISO 9001 vereisten. In Nederland, maar ook daarbuiten, zijn ziekenhuizen In 2008 werden tevens de hygiëne-eisen die of zorgclusters bezig gezamenlijk in te kopen en hun vastgelegd zijn binnen norm EN 14065, ook wel logistiek te centraliseren. Bijvoorbeeld in één centraal bekend als RABC (Risk Analysis Biocontamination magazijn, van waaruit meerdere instellingen worden Control), opgenomen binnen CERTEX. bevoorraad. “Het gaat erom dat goederen op de juiste tijd en in de juiste conditie op de juist plaats worden In 2008 is de website van CERTEX vernieuwd. aangeleverd” aldus de heer Boks. Hij ziet in dit proces , Deze site (www.certex.info) biedt informatie een leidende rol weggelegd voor de textielverzorger, over onder andere het kwaliteitsprogramma, gezien diens al bestaande ervaring met de logistiek de procedures en de gecertificeerde bedrijven. voorbij de voordeur van de instelling. “Het bundelen Naast de site werden ook brochures ontwikkeld, van goederenstromen biedt diverse synergievoordelen. gericht op de sectoren gezondheidszorg en Zo wordt het aantal trucks voor de deur bijvoorbeeld horeca. aanzienlijk verminderd. In het ziekenhuis is geen extra magazijn nodig. De voorraad schuift stroomopwaarts
  • 10. FTN OVERZICHT 2008 - 2009 18 19 FTN OVERZICHT 2008 - 2009 op, waardoor klantorder-ontkoppelpunten anders liggen. Zo kan beter worden ingespeeld voorkomt dat zorgmedewerkers zelf goederen moeten verzamelen. Deze taak verschuift Meerjarenafspraken Energie-efficiency (MJA) op actuele vragen van instellingen.” Onnodige naar de logistiek medewerkers, zodat meer buffers worden weggehaald, waardoor gespecialiseerde handen vrijkomen aan het bed. Vrijwel alle industriële natwasserijen, verenigd in de voorraadkosten dalen. Vooral voor dat de FTN, participeren in de Meerjarenafspraken laatste is de leverbetrouwbaarheid overigens Showcase Energie-efficiency (MJA) tussen overheid en cruciaal, want wie terecht onzeker is over de Liefst moet de dienstverlener bij het aanbieden bedrijven voor het effectiever en efficiënter inzetten bevoorrading, gaat hamsteren. Ook oneigenlijk van logistieke oplossingen over een showcase van energie. Zij worden bij hun inspanningen gebruik van materialen kan sterk worden beschikken, zo meent de heer Boks. Een ondersteund door SenterNovem. De heer verminderd. distributiecentrum dus, dat de voordelen Mr. J.A.H.F. Munnich van SenterNovem is verheugd illustreert van het uitbesteden van de logistiek dat de FTN op meerder sporen actief is om aan het Volgende stap aan een externe partner. “Je moet diensten convenant succesvol uitvoering te geven. Een logische volgende stap binnen ziekenhuizen visualiseren.” Hij refereert in dit verband aan is volgens de heer Boks een aanpak van de de ervaringen van een bedrijf dat opdrachten Speelveld logistiek op basis van de patiëntenplanning. ontving om meerdere Centrale Sterilisatie- De FTN hecht veel waarde aan het inspelen op “Binnen de care kom je steeds dezelfde afdelingen in academische ziekenhuizen in maatschappelijke en technische ontwikkelingen, handelingen tegen, zoals het bed verschonen te richten, nadat men het eerste éénmaal had waaronder de zorg voor het milieu. Vandaar dat zij al en het wassen van de patiënt. De daarvoor gerealiseerd. Hij kijkt positief aan tegen de vanaf de start, begin jaren negentig, participeert in de benodigde zaken kunnen servicegericht ontwikkeling dat sommige ziekenhuizen hun Meerjarenafspraken Energie-efficiency. Op 1 juli 2008 worden aangeleverd. Dat is ook gemakkelijker sterilisatie geheel uitbesteden aan FTN-leden. ondertekende de heer Mark Nieuwland namens de FTN voor de financiering van de instelling.” Aan “Wat het interessant maakt, is vooral dat je het een tussentijdse wijziging van deze Meerjaren- de hand van goede informatie kunnen kennisniveau kunt bundelen voor meerdere afspraken (MJA3). De heer Mr. J.A.H.F. Munnich, als procedures geleidelijk worden verfijnd. “Ook instellingen. Je houdt dan altijd een hoog Contactpersoon Team Netwerk Bedrijven bij het leveren van informatie is een dienst.” Een niveau tegen relatief lage kosten.” Want juist SenterNovem ondermeer verantwoordelijk voor de goed informatiesysteem koppelt niet alleen binnen de gezondheidszorg is het zaak steeds begeleiding van onze sector, zegt over de resultaten tot de goederen- en informatiestroom, maar de vinger aan de pols te houden van de nieuwe nu toe:“Iedere sector zoekt economisch en technisch ook de geldstroom. De bedoelde aanpak ontwikkelingen. de beste oplossingen en doet wat ze aankan. De ene sector is goed in maatregelen in productieprocessen en de andere behaalt meer resultaten in de keten. Ik zie bij de natwasserijen activiteiten op diverse sporen, van fundamenteel en toepassingsgericht onderzoek, tot het toepassen van maatregelen binnen de bedrijven. Maar ook ketensamenwerking en samenwerking onderling. Het is een heel mooie sector als het gaat om het hele speelveld dat men afdekt om de MJA te realiseren” zo is , zijn ervaring. Voordelen Actief ondersteund door de FTN is de textielverzorgingsbranche er volgens de heer Munnich vanaf de start van het convenant steeds goed in geslaagd aan de verbeteringen vast te houden en is de lijn van twee procent besparing per jaar steeds doorgetrokken.“Blijkbaar slaagt men erin flexibel op marktontwikkelingen in te spelen. De bezettingsgraad binnen de productie van de bedrijven bepaalt immers mede het rendement van genomen maatregelen.
  • 11. FTN OVERZICHT 2008 - 2009 20 21 FTN OVERZICHT 2008 - 2009 Misschien is het wel dankzij de MJA dat bedrijven voortdurend op zoek zijn naar mogelijkheden voor Extra focus gewenst op organisatie en kosten verbeteringen.” Helaas zijn deze vaak economisch niet haalbaar op basis van besparingen alleen. “Vaak zijn er nog andere voordelen naast het “Een zegen van deze tijd” besparen van energie, zoals besparingen op logistieke kosten, of meer output. Veel projecten De heer J.P. Lemmens van Ernst & Young raadt komen rond door de winst uit de combinatie.” textielverzorgers aan om juist in deze tijd hun organisatie en kostenstructuur kritisch tegen het licht Controles te houden, vooral kapitaallasten en energieprijzen. Bij de herziening van de MJA in 2008 was een Om hun rentabiliteit te bewaken en marktconform te harde voorwaarde van de deelnemende bedrijven, blijven, maar ook om onnodige luxe te vermijden. “Dat onder andere verwoord door de FTN, dat de brengt alertheid en scherpte terug in de organisatie niet-deelnemers aan het convenant niet buiten en werkt positief door, ook als de economie weer schot mogen blijven bij controles. Bij de onder- aantrekt.” handelingen over de MJA3 is overeengekomen dat bij het klimaatakkoord tussen overheid en gemeenten afspraken zouden worden gemaakt hoe daarmee om te gaan.“In concreto Stabiele markt is afgesproken dat de aan de MJA deelnemende De heer J.P. Lemmens is Registeraccountant en bedrijven worden geacht aan hun verplichtingen partner bij Ernst & Young accountants. Op verzoek te voldoen. Gemeenten moeten zich met name van de FTN verdiepte hij zich de afgelopen richten op niet-deelnemende bedrijven.” Dit is jaren in de kostprijsontwikkeling binnen de inmiddels in gang gezet, maar volgens de heer textielverzorgingsbranche. Volgens hem een vrij stabiele Munnich is er bij gemeenten vaak nog sprake markt. “Positief voor de sector is dat deze in totaliteit van een kennisachterstand. Hij waardeert in dit op een zeker niveau blijft. Er is geen sprake van swings verband het initiatief van de FTN om regelmatig waarbij de markt met 40 tot 50 procent naar beneden een milieunieuwsbrief naar bevoegde gezagen te gaat. De sector kent niet de volatiliteit, zoals in sommige zenden. andere markten. Door mindere schommelingen heeft zij een relatief laag risicoprofiel.” Toekomst De heer Munnich is optimistisch over Topsport mogelijkheden tot verdere besparingen na de tot Waar tot voor kort bij veel bedrijven de focus vooral dusverre al behaalde resultaten.“Inderdaad is het lag op uitbreiden en overnemen, daar wordt deze laaghangende fruit al geoogst. Voor substantiële nu verlegd naar de marktpositie, het werkkapitaal en resultaten in de toekomst adviseren wij een de cashflow. “Eén van de zaken is kostenbeheersing” , routekaart die uitgaat van een werkhypothese aldus de heer Lemmens. “Succes komt niet vanzelf. Je in bijvoorbeeld 2030. Hoe zit de maatschappij moet vechten, topsport bedrijven, alert zijn. Enerzijds dan in elkaar? Hoe hoog zijn dan de olie- en processen zo organiseren dat je efficiënt en effectief aardgasprijzen? Wat betekent dat voor de blijft en anderzijds de klant oplossingen leveren bedrijven? De natwasserijen lopen daarin voorop binnen de afgesproken kaders. De onderneming moet en hebben al enkele jaren geleden zo’n routekaart competitief blijven en voldoende renderen. Als de ontwikkeld. De ervaring leert dat het goed is deze collega’s met kosten bezig zijn, dan moet jij ook mee.” na verloop van tijd te herijken.” Ook ontstaat er altijd weer nieuw laaghangend fruit. Voldoende Kostenontwikkeling reden dus tot optimisme over het toekomstige In de afgelopen jaren ging het goed met de economie besparingspotentieel. en is volgens de heer Lemmens in veel organisaties de
  • 12. FTN OVERZICHT 2008 - 2009 22 23 FTN OVERZICHT 2008 - 2009 Herstellen van gebruikseigenschappen Textielverzorging krijgt een bredere betekenis Professor dr. ir. M.M.C.G. Warmoeskerken voorziet een verschuiving van het werkveld van de textielverzorger van het reinigen van textiel naar het herstellen van de gebruikseigenschappen in de breedste zin van het woord. Bijvoorbeeld om de beschermende eigenschappen van werkkleding te behouden of te herstellen. Straks vragen nieuwe materialen met nieuwe functionaliteiten om dezelfde reden om aangepast, specialistisch onderhoud. Met het textiel veranderen ook de eisen aan de textielverzorger. EFSM De leerstoel Textieltechnologie van professor nodige luxe ontstaan. “Men moet weer terug de kapitaallasten baart hem echter zorgen. Warmoeskerken maakt deel uit van de faculteit naar de basis. Het heeft meteen voordelen als Waar de afgelopen jaren nog sprake was van Construerende Wetenschappen van de Universiteit je kosten terug kunt brengen. Dat brengt de een rentevoet van omstreeks 4 en 4,5 procent, Twente. Deze wordt mogelijk gemaakt door de Stichting alertheid en de scherpte terug in de organisatie. daar signaleert hij nu een opwaartse tendens. Engineering of Fibrous Smart Materials (EFSM), waarin Het ene bedrijf is daar meer toe gedwongen “Het is lastiger om aan de normen en eisen ondermeer de FTN participeert en die gezien haar dan het andere, maar men kan vanuit deze van de banken te voldoen. Zij zitten met hun grensoverschrijdende belang financieel wordt gesteund situatie sterker naar voren komen. Gemiddeld risicobeheersing en rekenen daar een prijs voor. door de Europese Unie. Achter de textieltechnologie staat de textielverzorging relatief sterk ten Daarom is het belangrijk dat bedrijven hun gaat een fascinerende wereld schuil, waarin de opzichte van andere bedrijfstakken, maar je cashflow in de gaten te houden. Werkkapitaal contouren zichtbaar worden van toekomstige hightech kunt deze niet los zien van de totale economie. beheersen en zorgen dat vorderingen op tijd materialen en waarin oplossingen worden ontwikkeld Daarom is dit een geschikt moment om heel worden geïnd.” Ook de energie heeft een grote om bijvoorbeeld bestaande textielmaterialen scherp naar de organisatie te kijken, ook in de invloed op de kostprijs. Deze is zeer volatiel en duurzamer te produceren en te veredelen en hun textielverzorging.” Door klanten wordt dit nu is de afgelopen jaren sterk gestegen. Ondanks levensduur te verlengen. FTN onderkent het belang van ook meer geaccepteerd en begrepen. de sterke daling daarna adviseert de heer wetenschappelijk onderzoek, om tijdig oplossingen Lemmens bedrijven de inkoop van hun energie te vinden voor veranderende vraagstukken die de Risicobeheersing goed te managen. Men kan risico’s matigen textielverzorging raken. Geheel in de lijn van zijn adviserende rol raadt door bij een transactie voor meerdere jaren de de heer Lemmens bedrijven aan om vooral te kostprijs voor de energie af te dekken met een Wasproces kijken naar hun voornaamste kostensoorten, vaste prijs. Daarmee sluit men onaangename Vooral linnenverhuurders hebben belang bij een lange zoals lonen, kapitaallasten en energiekosten. verassingen door een plotseling sterk stijgende levensduur van textiel. Professor Warmoeskerken “De afgelopen jaren zijn de loonkosten fors energieprijs zoveel mogelijk uit. Alles overziend wijst daarbij ondermeer op de trend naar wassen met gestegen. In navolging van de macro-economi- ziet de heer Lemmens de huidige focus op lagere temperaturen, met aangepaste detergenten en sche ontwikkelingen zullen deze minder gaan kosten en organisatie als “een zegen van deze bleeksystemen. “Bij het wassen op hogere temperaturen stijgen” zo verwacht hij. De ontwikkeling van , tijd”. gaan vezels van vooral kunststoffen naar de glas
  • 13. FTN OVERZICHT 2008 - 2009 24 25 FTN OVERZICHT 2008 - 2009 overgangstemperatuur, ze verweken, et cetera. Dat is waarschijnlijk een belangrijke oorzaak van slijtage. Ook verder zijn nog veel verbeteringen de resten van schaal- en schelpdieren. “Gehecht aan synthetische vezels kunnen deze vezels eigenschappen krijgen, vergelijkbaar met Textielservice; mogelijkheden in wasprocessen mogelijk. Bijvoorbeeld door het gebruik van sensoren in de wasbuis of de wastrommel om de zeepdosering aan te sturen. katoen. Waarschijnlijk is het straks ook mogelijk met deze techniek wol wasbaar te maken, zonder de huidige nadelen” zo verwacht de , en uitdagingen Ook zou met name in wasbuizen de effectiviteit professor. van de mechanische actie flink verbeterd kunnen worden.” Als andere mogelijkheden Textielverzorging Textielservice heeft in de afgelopen jaren bewezen een succesvol model te zijn. In de gevestigde om wasprocessen te verbeteren noemt hij de In de toekomst zal de rol van de textielverzorger Europese markten zijn inkomsten constant, alhoewel ze per regio en service verschillen. De mogelijke toepassing van ultrasoon reiniging, volgens de onderzoeker verschuiven van alleen vooruitzichten voor de toekomst blijven goed, zo concludeert dr. G. Böttger van Expo+Consulting waarnaar hij in het kader van een Europees reinigen naar het in veel bredere zin herstellen Associates in een kwalitatief onderzoek, uitgevoerd in opdracht van FTN en andere Europese project onderzoek heeft gedaan. Verder ziet van de gebruikseigenschappen van textiel. De brancheorganisaties. Onderstaand de belangrijkste conclusies: hij veel in de toepassing van RF-ID techniek eerder genoemde geurstoffen en antibacteriële binnen de textielverzorging. “Daarbij wordt stoffen, maar ook medicijnen die via meestal gedacht aan de logistiek, maar ook bij nanotechnologie zijn aangebracht en geleidelijk • Textielservice is een dynamische markt. De industrie het wasproces zélf kan de chip veel betekenen” , door textiel worden vrijgegeven kunnen door en het management binnen de sector moeten zich zo stelt hij. “Bijvoorbeeld als daarin wordt de textielverzorger worden vervangen of aan hoge standaarden confirmeren. Aan de ene kant vastgelegd welk materiaal het betreft, zodat het aangevuld. Steeds meer aandacht krijgt ook heeft het de kenmerken van een groeiende markt reinigingsprogramma automatisch kan worden het in stand houden van de beschermende (groei van de markt is jarenlang groter geweest dan aangepast aan de inhoud van de trommel.” eigenschappen van (genormeerde) werkkleding. de groei van de economie), aan de andere kant die “De vraag komt op tafel hoe we beschermende van een redelijk ontwikkelde markt. Textiel kleding gaan onderhouden. Dat schept nieuwe De leerstoel Textieltechnologie onderzoekt mogelijkheden voor de textielverzorging. We • De drijvende kracht achter de inkomsten van onder andere de mogelijkheden om textiel met moeten het vraagstuk onderhoud als integraal textielservice is het all-inclusive servicepakket dat inktjettechnologie op vezelniveau van bepaalde onderdeel bij de productie meenemen” aldus , textielservice kan bieden. Dit pakket bestaat uit eigenschappen te voorzien. Bijvoorbeeld het de heer Warmoeskerken eind 2008 tijdens prefinanciering, aankoop, vernieuwing en logistiek. geleidelijk vrijgeven van antibacteriële stoffen een door de Stichting EFSM georganiseerde, Bij gebruik van deze service is het voor bedrijven en of geurstoffen. Interessant is het Marie Curie internationale conferentie over persoonlijke instanties zeker dat men altijd kan beschikken over Excellence project, gericht op het veranderen beschermingsmiddelen (PBM) in Almelo. het benodigde textiel. van de oppervlakten van textielvezels met Vandaar ook dat de FTN participeert in de EFSM behulp van biopolymeren. Bijvoorbeeld met en via het TKT investeert in diverse onderzoeken • In belangrijke servicegebieden staan verkoopprijzen Gitosan, dat onder andere wordt gewonnen uit elders. onder druk en stijgen de kosten van het bieden van service. Deze prijsveranderingen zorgen voor een steeds groter wordende uitdaging voor textielservicebedrijven. • Supply-chain management zal naar verwachting een steeds belangrijkere rol gaan spelen in de industrie. Het belangrijkste doel daarbij is een optimale afstemming van voorraden op de vraag c.q. het (wisselende) gebruik van afnemers.