1. XIX КЫЛЫМДЫН 2-ЧИ ЖАРЫМЫНДА ЖАНА XX КЫЛЫМДЫН
БАШЫНДА РОССИЯДАН КӨЧҮП КЕЛГЕНДЕР ЖАНА БАШКА
СЫРТТАН ООП КЕЛИШКЕН УКРАИН, УЙГУР, ДУНГАН, ТАТАР
Ж.Б. ЭЛДЕРДИН ӨКҮЛДӨРҮ ЫСЫК-КӨЛДҮН КАЛКЫНЫН
МАДАНИЙ ТУРМУШУНУН ӨЗГӨРҮШҮНӨ ЖАНА ӨНҮГҮҮСҮНӨ
ЧЕЧҮҮЧҮ ДЕҢГЭЭЛДЕ ТААСИР БЕРЕ БАШТАГАН. БАШКА
КАЛКТАР МЕНЕН ӨЗ АРА КАТНАШЫНАН ЖЕРГИЛИКТҮҮ
КАЛКТЫН МЕНТАЛИТЕТИНИН ӨЗГӨЧӨЛҮКТӨРҮ
КАЛЫПТАНЫП, ЭТНОС АРАЛЫК МАДАНИЯТЫНЫН ЧЕГИ
КЫЙЛА КЕҢЕЙИП, КЫРГЫЗДАРДЫН МАДАНИЯТЫН
ДҮЙНӨЛҮК ПРОЦЕССКЕ ИНТЕГРАЦИЯЛАНЫШЫН ТЕЗДЕТКЕН.

2.  1864-жылдары Ысык-Көлдөгү алгачкы аскер
чептердин бири Каракол чебине орус
армиясынын гарнизону жайгаштырылган.
Каракол чеби акырындык менен Каракол
шаарына айланып, аскердик-
административдик борбор болуп, ал гана эмес
европалык типтеги чакан шаар катары өнүгө
баштаган. Шаарга 1989-жылы орус географЫ,
саякатчы-изилдөөчү Н.М.Пржевальскийдин
аты берилген.

3. СЕМЕНОВ ТЯНЬ-ШАНСКИЙ
УЛУУ САЯКАТЧЫ ЖАНА БОРБОРДУК АЗИЯНЫН БЕЛГИЛҮҮ
ИЗИЛДӨӨЧҮСҮ. Н.М.ПРЖЕВАЛЬСКИЙДИН ЗАМАНДАШЫ. 1907-
ЖЫЛ.

4. Н.М. ПРЖЕВАЛЬСКИЙ

5. ЛАДЫГИН В.Ф.
ЛАДЫГИН В.Ф. – БОРБОРДУК АЗИЯДАГЫ РОБОРОВСКИЙ
АТЫНДАГЫ ОРУС - ГЕОГРАФИЯЛЫК КООМУНУНУН ТЯНЬ-
ШАНГА БОЛГОН ЭКСПЕДИЦИЯСЫНЫН КАТЫШУУЧУСУ.
20 КЫЛЫМДЫН АЯГЫ.

6. ЫСЫК-КӨЛДҮН ЖЭЭГИ. ПРИСТАНЬ. 1910-ЖЫЛ.

8. КОРОЛЬКОВ
ЯРОСЛАВ
ИВАНОВИЧ
(1843-1933)
Орус офицери (генерал-
майор-1902-ж), орус
геграфиялык коомунун
мүчөсү, метеоролог, край
таануучу, коомдук ишмер.
1880-жылдан Каракол
шаарында иштеген.
1881-жылдан Тянь-Шанды
географиялык изилдөөгө
активдүү катышкан.
Кыргызстанда
(Караколдо) биринчи
метеорологиялык
станцияны ачып,
анда 50 жыл бою
байкоо жүргүзгөн.

9. БАРСОВ НИКОЛАЙ
МИХАЙЛОВИЧ
(1857-1904)
ВРАЧ ЖАНА КООМДУК ИШМЕР.
МОСКВА УНИВЕРСИТЕТИНИН
МЕДИЦИНА ФАКУЛЬТЕТИН
БҮТКӨНДӨН КИЙИН 1880-ЖЫЛЫ
КАРАКОЛ ШААРЫНА АСКЕР
ЛАЗАРЕТИНИН УЛУК
ДАРЫГЕРИ БОЛУП КЕЛГЕН.
Н.М.ПРЖЕВАЛЬСКИЙ КАТУУ
ООРУП ЖАТКАНДА ДАРЫЛАГАН.
1894-ЖЫЛЫ КАРАКОЛ
ШААРЫНЫН БИРИНЧИ
СТАРОСТАСЫ БОЛГОН.
1902-ЖЫЛЫ КАРАКОЛ
ШААРЫНДАГЫ БИРИНЧИ
КИТЕПКАНЫН АЧЫЛЫШЫНЫН
ДЕМИЛГЕЧИСИ БОЛГОН.
1895-ЖЫЛЫ БАРСОВ ПАРКЫН
(КИЙИН ПУШКИН АТЫНДАГЫ
ПАРК) ОТУРГУЗГАНДАРДЫН
БИРИ.

10. 1874-жылы Караколдо бир класстан турган
башталгыч
окуу жайы ачылып, кыздар-балдар аралаш окуган.
1914-жылы Караколдо 7 граждандык мектеп
болгон,
эркек балдардын 4 класстык шаардык окуу жайы
башталгыч жогорку окуу жайына айланган.

11. КАРАКОЛ ШААРЫНДАГЫ ДРАМАЛЫК ИЙРИМДИН
КАТЫШУУЧУЛАРЫНЫН АТКАРУУСУНДА Н.В.ГОГОЛЬДУН “РЕВИЗОР”
КОМЕДИЯСЫНАН БИР КӨРҮНҮШ. 1894-жыл

12. Пржевальск шаарындагы башталгыч жогорку окуу жайынын
окуучулары. 1909-жыл.

13. ИНТЕРНАТТЫН
МУГАЛИМДЕРИ
ЖАНА
ОКУУЧУЛАРЫ.
Интернат Каракол шаарынын биринчи губернатору
Н.М.Барсовдун
жана коомдук ишмер, метеоролог Я.И.Корольковдун
түздөн-түз катышуусу менен ачылган.
1910-жыл.

14. КОЙСАРЫ КУРОРТУ.
1929-ЖЫЛ
ЫСЫК-КӨЛ ӨӨРӨНҮНДӨГҮ БИРИНЧИ КУРОРТТОРДУ БИРИНЧИ
ЖОЛУ КӨЧҮП КЕЛГЕН ОРУСТАР АЧА БАШТАШКАН, КЛИМАТТЫН
АБДАН ЫЙГАЙЛУУЛУГУН, МИНЕРАЛ СУУЛАРЫН, ДАРЫЛЫК
КАСИЕТКЕ ЭЭ БОЛГОН БАТКАКТАРЫН БИРИНЧИ ЖОЛУ
ИЗИЛДЕП ЧЫГЫШКАН.

15. МУГАЛИМДЕР ДИНАСТИЯСЫ-НАДЫРШИНДЕРДИН ҮЙ-БҮЛӨСҮ ЖАНА ТУУГАНДАРЫ.
КАРАКОЛ ШААРЫ 1920-ЖЫЛДАР.

16. Надыршин Салих - улуту татар, Кыргызстандагы
алгачкы агартуучулардын бири. 1898-жылы Казан
медресесин (мусулман мугалимдер
семинариясын) бүтүрүп Тамбов, Саратов
губернияларында мугалим болуп иштеген.
1905-жылдан Каракол шаарында татар мектебинде
мугалим, 1920-жылдан Исмаилбек Гаспиринский
атындагы мектепте директор болуп иштеген.
Кыргыз, орус, араб тилдер н жакшы билген.
Ал Караколшаарына жакын жайгашкан кыргыз
айылдарына көп каттап, агартуу иштерин
жүргүзгөн.

17. НАДЫРШИНА
ЗУБАЙДА
ФИТИХОВНА –
КАРАКОЛДОГУ МУСУЛМАН
МЕКТЕБИНИН МУГАЛИМИ
ӨЗҮНҮН КЫЗДАРЫ МЕНЕН.
1900-ЖЫЛ
1876-жылы Ысык-Көл
уездинде 12
жергиликтүү менчик
мектептеринде 131
эркек балдар
окушкан, анын
ичинен 9да кыргыз,
3дө сарт-калмак
тилинде сабак
өтүшкөн. Ысык-Көл
өрөөнү боюнча бир
жогорулатылган
типтеги диний мектеп
- медресе Каракол
шаарындагы өзбек
мечитинен

18. ТАИРОВ ЗАИР – УЙГУР
МЕКТЕБИНИН БИРИНЧИ
МУГАЛИМИ.
БИЛИМ БЕРҮҮ ТАРМАГЫНДА
36 ЖЫЛ
ЭМГЕКТЕНГЕН.
1901-ЖЫЛ.
ШААРДЫН
МЕКТЕПТЕРИНИН
ОКУУЧУЛАРЫНЫН
БАСЫМДУУ БӨЛҮГҮН
ОРУСТАРДЫН ЖАНА
КЕЛГИН ДЫЙКАНДАРДЫН
БАЛДАРЫ ТҮЗГӨН.
БАШТАЛГЫЧ АЙЫЛ ЧАРБА
МЕКТЕПТЕРИНДЕ ГАНА
КЫРГЫЗ, ТАТАР, ӨЗБЕК
ЖАНА ДУНГАНДАРДЫН
БАЛДАРЫ ОКУШКАН.

19. ЖЕРГИЛИКТҮҮ
БАЛДАР
КАРАКОЛДОГУ ТАТАР,
ӨЗБЕК ЖАНА ДУНГАН
МЕЧИТТЕРИНДЕГИ
ДИНИЙ
МЕКТЕПТЕРИНДЕ
ОКУШКАН.
БУЛ МЕТЕПТЕРДЕ
БАЛДАР ДАМБЫЛДА-
МОЛДОЛОРДОН КАТ
ТААНЫШКАН ЖАНА
ИСЛАМ ДИНИН ОКУП
ҮЙРӨНҮШКӨН.
МУГАЛИМДЕРДИН
КӨБҮ ТАТАРЛАР
БОЛГОН.
РАФИКОВ ГАЛИЙ –
«ИДЖТИХАД»
АЛТЫ ЖЫЛДЫК
МЕКТЕБИНИН ЖАРАТЫЛЫШ
САБАГЫНЫН МУГАЛИМИ
1910-1912-жылдар.

20. 1901-1902-ЖЫЛДАРЫ
ТҮЗҮЛГӨН ЖАҢЫ ЫКМАЛУУ
МЕКТЕПТЕРДЕ ОКУТУУ ДУРУС
ЖОЛГО КОЮЛГАН БОЛЧУ. БУЛ
ЖЫЛДАРЫ МЫНДАЙ
МЕКТЕТЕР
АЙЫЛ- КЫШТАКТАРДА ДА
АЧЫЛА БАШТАГАН.
Таирова
Джамиля
Ахмедовна-
Эмгек сиңирген мугалим,
1903-жылдан
1948-жылга чейин
мугалимдик кесипте
эмгектенген .

21. ГАСПРИНСКИЙ МЕКТЕБИНИН АЛДЫНДАГЫ ӨЗДҮК КӨРКӨМ
ЧЫГАРМАЧЫЛЫГЫНЫН КАТЫШУУЧУЛАРЫ. 1917-1918 – жылдар. АРАСЫНДА:
М.АБУЛВАЛИЕВ, Р.АБДУЛВАЛИЕВ, Г.АБДУЛВАЛИЕВ, З.МИРЗОБАЕВ, Ю.МУХТАРОВ,
А.МУЖАВИРОВ, Х.ТАИРОВ, М.ШАФЫЕВ , Х.МУХТАРОВ, А.МУСИН. ПРЖЕВАЛЬСК
ШААРЫ.

22. ХАМЗА АБДУЛВАЛИЕВ –ЧЫНГЫЗ АЙТМАТОВДУН ЭНЕСИ НАГИМА
АЙТМАТОВАНЫН АТАСЫ ҮЙ-БҮЛӨСҮ МЕНЕН.
1901-ЖЫЛ, КАРАКОЛ ШААРЫ.

23. ИШМУХАМЕДОВ
ФАХРИТДИН –
КАРАКОЛ
ШААРЫНЫН
БИРИНЧИ
МУГАЛИМ-
ДЕРИНИН
БИРИ.
1955-жыл.

24. ДУҢГАН МЕЧИТИ
МУСУЛМАНДАР
МЕЧИТИ -
ТАРЫХЫЙ
АРХИТЕКТУРАЛЫК
КУРУЛУШ.
ДУҢГАН ЭЛИНИН
ЭҢ МЫКТЫ
КУРУЛУШТАРЫ-
НЫН БИРИ
Мусулмандар мечитинин аянты 0,64 га түзөт. Мечит 1907-1910-
жылдары Чжоу Сы жетектеген кыш кыноочу, жыгач уста жана
жыгачка оймо түшүрүүчү адистерден турган 30 куруучу
тарабынан курулган. Дуңган калкынын үрп-адатынын, каада-
салтынын үлгүсүндө эки катарынан 42 тирөөч орнотулуп,
төрт бурч түрүндө курулган.

25. Имараттын 4 катар жыгач карниздери дунган калкы үчүн жакшылык
жышаанын билдирген өсүмдүктөр: жүзүм, анар, алмурут, шабдаалы
жана жаныбарлар: ажыдаар, алтын куштун сүрөттөрү менен жыш
кооздолгон. Колдонулган кызыл, жашыл, сары боектор имаратка ачык
түстүү өзүнчө өң берип турат.

26. ИРДЫК АЙЫЛЫНДАГЫ МЕЧИТ. 1930-ЖЫЛ.

27. ДУНГАН МЕЧИТИНИН 1930-ЖЫЛДАРДАГЫ КӨРҮНҮШҮ.

29. ИБРАГИМ-ХАДЖИ

30. КАРИМ, ХУСЕИН ЖАНА ИСХАК ЮСУПОВДОР. 1933-ЖЫЛ

31. ДУНГАНДЫН
СУЛУУ
КЫЗДАРЫ

32. ДУНГАН ҮЙ-БҮЛӨСҮ
ОРТОДО
УЛУТТУК
КИЙИМЧЕН
КЫЗ

33. ДУНГАН КЫЗЫ
(ЖАШ СЕЛКИ)
1960-ЖЫЛ.

34. УЧЕБНЫЙ ТРАКТОР ЫРДЫКСКОЙ СЕМИЛЕТКИ
ЫРДЫК АЙЫЛЫНДАГЫ ЖЕТИ ЖЫЛДЫК МЕТЕПТИН АЛДЫНДАГЫ
ОКУУЧУЛАРДЫ ҮЙРӨТҮҮЧҮ ТРАКТОР

35. ЫРДЫК АЙЫЛЫНДАГЫ КЫЗ УЗАТУУ ТОЮНА ДАЯРДЫК, КЫЗГА БЕРҮҮЧҮ СЕП. 1955-ЖЫЛ

36. Дунган тили боюнча республикалык семинардын катышуучулары.
1960-жыл.

37. ХУСЕ МАКЕ ЖАНА ИБРАГИМОВ Ш. СЫЙЛУУ
АКСАКАЛДАР.

38. ЮСУПОВ К.Ю. ҮЙ-БҮЛӨСҮ МЕНЕН

39. КАЛМАК КАЛКЫ ЖӨНҮНДӨ БАЯН
«Ыйык Ысык-Көлдүн колтугунда, ажайып
жаратылышы менен айырмаланган Ак-Суунун
аймагында, чер токойлуу, чегедекке бай Чельпек
деген айыл бар. Анда ар улуттан топтолгон арбын
эл жашаса да басымдуу бөлүгүн калмак калкы
түзөт. Жалпы көлөмү жагынан Кыргызстанда
жашаган элдердин эң азы жана бул элдин
утуруму ушул убактарга чейин изилденбей келет.
Бул элди «калмактар» деп атаган менен булардын
түпкү теги кыргыз элинин Моңолдор уруусуна
барып такалат» - деп жазат өзүнүн «Инсандар
дөөлөтү» аттуу китебинде Бектур Мансуров калмак
калкы жөнүндө.
Бул эл тарыхы такталбаса дагы көлдүктөр үчүн
«калмактар» же болбосо «сарт калмактар»
деген аты менен таанылуу.

41. Калмактардын кыргыз жерине отурукташуусу
XIX кылымдын экинчи жарымына туура келет.
Алгач Чүй бооруна жайгашышып, кийинчерээк
Ысык-Көлдүн колтугунан конуш табышат.
Азыркы күндө Таш-Кыя, Чельпек, Бурма-Суу,
Бөрү-Баш айылдарында 10 миңден ашык
калмак калкы жайгашкан.

42. МОМУН АТА
БОЛЖОЛ МЕНЕН
(1840-1903-Ж.)
МОМУН КЫТАЙДЫН
ТЕКЕСИНДЕ ЖАШАГАН
САРТ-КАЛМАК ЭЛИН
ӨЗДӨРҮ ИЛГЕРТЕДЕН
ЖАШАП КЕЛИШКЕН
КЫРГЫЗ ЖЕРГЕСИНЕ
КӨЧҮРҮП КЕЛҮҮГӨ
АБДАН ЧОҢ КҮЧ
АРАКЕТИН
ЖУМШАГАН. 1880-
1884-ЖЫЛДАРЫ 150гө
ЖАКЫН ТҮТҮНДҮ
ЫСЫК-КӨЛДҮН
ЖЕГИНДЕГИ
КАРАКОЛ ШААРЫНЫН
ТЕГЕРЕГИНЕ
ЖАЙГАШТЫРГАН.

43. АБДАЙ УУЛУ КЕРЕМ

44. АЙТБАЕВА АЙЫМ - ЖАЗУУЧУ
(1917-1970-Ж.)
АЙТБАЕВА АЙЫМ 1917-
ЖЫЛЫ ЧЕЛПЕК
АЙЫЛЫНДА ТУУЛГАН.
ЛЕНИНГРАДДАГЫ ГЕРЦЕН
АТЫНДАГЫ
ПЕДАГОГИКАЛЫК
ИНСТУТУНДА ҮЧ ЖЫЛ
ОКУП, ФРУНЗЕДЕГИ
ПЕДАГОГИКАЛЫК
ИНСТИТУТУНАН БҮТҮРГӨН.
«ЛЕНИНЧИЛ ЖАШ»
ГАЗЕТАСЫНЫН, «ЖАШ
ЛЕНИНЧИ» ЖУРНАЛЫНЫН
РЕДАКТОРУ, «КЫРГЫЗСТАН
АЯЛДАРЫ» ЖУРНАЛЫНЫН
ЖООПТУ КАТЧЫСЫ
КЫЗМАТТАРЫНДА
ЭМГЕКТЕНГЕН. «ТУРМУШ
ЧАКЫРАТ» ПОВЕСТИНИН,
«ТАМЧЫ КАН»
РОМАНЫНЫН АВТОРУ.
БҮГҮНКҮ КҮНДӨ ЧЕЛПЕК
АЙЫЛЫНЫН БИР
КӨЧӨСҮНӨ АНЫН ЫСЫМЫ

45. РАХИМБЕРДИЕВ НУРМУХАМЕД
(1892-1938)
1931-ЖЫЛЫ «ЭЛ
ДУШМАНЫ» ДЕГЕН
КҮНӨӨ МЕНЕН
УКРАИНАНЫН ХЕРСОН
ОБЛАСТЫНДАГЫ
ГОЛБАС КЫШТАГЫНА
АЙДАЛГАН. 1938-ЖЫЛЫ
«СОВЕТ ӨКМӨТҮНӨ
КАРШЫ ИШ ЖҮРГҮЗДҮ»
ДЕГЕН ЖАЛГАН ЖАЛАА
МЕНЕН АТУУГА
БЕРИЛГЕН. 1989-ЖЫЛЫ
СССРдин ЖОГОРКУ
СОВЕТИНИН
ПРЕЗИДИУМУНУН
ЖАРЛЫГЫ МЕНЕН
АКТАЛГАН.

46. ТУРДУХОДЖА ИСКАКОВ
(1906-1959-Ж)
ТҮБҮ ТЕГИ САРТ-КАЛМАК
КЫРГЫЗСТАНДА АТЫ
ТААНЫМАЛ ИНСАНДАРДЫН
БИРИ.
1941-ЖЫЛЫ МОСКВА
ШААРЫНДАГЫ ТИМИРЯЗЕВ
АТЫНДАГЫ АЙЫЛ ЧАРБА
АКАДЕМИЯСЫН БҮТҮРГӨН.
БИР КАТАР МАМЛЕКЕТТИК
КЫЗМАТТАРДА ИШТЕГЕН
ЖАНА 1953-ЖЫЛДАН ТАРТЫП
ӨМҮРҮНҮН АКЫРЫНА ЧЕЙИН
КЫРГЫЗ ССРинин АЙЫЛ
ЧАРБА МИНИСТРИ
КЫЗМАТЫНДА МИШТЕГЕН.
ЭЛИНИН ЧЫГАН УУЛУ,
КӨРҮНҮКТҮҮ МАМЛЕКЕТТИК
ИШМЕР ТУРДУКОЖО
ИСКАКОВДУН ЫСМЫ ЧЕЛПЕК

47. ТУРДУХОДЖА ИСКАКОВ АТА-ЭНЕСИ ЖАНА БИР ТУУГАНДАРЫ
МЕНЕН.

48. КЫЗМАТКА БАЙЛАНЫШТУУ ЖОЛУГУШУУ УЧУРУНДА:
ОРТОДО С.БУДЕННЫЙ .

49. НА РЕСПУБЛИКАНСКОЙ ВЫСТАВКЕ СЕЛЬСКОГО ХОЗЯЙСТВА С
ДЕЛЕГАЦИЕЙ ИЗ КИТАЙСКОЙ РЕСПУБЛИКИ.