Մոդուլ 4

1. ԴԵՊՔԻ ՎԱՐՄԱՆ ԴԱՍԸՆԹԱՑԻ
ՈՒՍՈՒՄՆԱԿԱՆ ՓԱԹԵԹ
Մոդուլ 4
Դեպքի վարման գործընթացը . պայմանական
երկրում կոնկրետ դեպքի ուսումնասիրություն
և որոշ ընդհանուր իրավիճակներ

2. Դեպքի վարման պրակտիկ գործընթաց …
Երբ դեպքը վարողը ներգրավվում է սոցիալապես կարիքավոր վիճակում գտնվող ընտանիքին
աջակցություն տրամադրելու գործընթացում, դեպքի ստանձնումը բոլոր պարագաներում ընթանում է
կառուցվածքով նույնանման եղանակով:
Սկզբում դեպքը վարողը կարող է ապավինել միայն տվյալ դեպքում արդեն ներգրավված թվով քիչ
անձանց վրա, ովքեր կարող են լինել «աջակցության» ցանցի ֆորմալ և ոչ ֆորմալ անդամներ:
Դեպքը վարողի առաջնային խնդիրն է հասնել խնդրի ընդհանուր և ամբողջական սահմանմանը,
որից ելնելով նա կկարողանա ընդլայնել աջակցության ցանցը և ընդգրկել այլ, ոչ ֆորմալ
անդամներ:
Միայն այդ պահին է, երբ դեպքը վարողը ուղղորդում է աջակցության ցանցը, որպեսզի այն
ընդլայնվի և ընդգրկի այլ ֆորմալ անդամներ:
Շատ կարևոր է չփոխել ճիշտ հերթականությունը .
եթե դեպքը վարողը փորձի ներգրավել նոր ֆորմալ
անդամներին ոչ ֆորմալ անդամներից առաջ , ապա
հնարավոր է , որ վերջիններս հետագայում
հասանելի չլինեն :
Դեպքի վարում – մոդուլ 4 – էջ 2

3. Դեպքի վարման պրակտիկ գործընթաց ` սույն մոդուլի
բովանդակությունը
Դեպքերի վարում – մոդուլ 4 – էջ 3

4. Աջակցության ցանցի բարելավման և ուղղորդման համար նախատեսված դեպքի վարման մեթոդաբանական
գործընթացը
Սոցիալական կարիքի առաջնային ( ուղղակի ) Արդյո՞ք արդեն գոյություն ունի խնդրի մասին
Ոչ
ահազանգում տեղյակ մարդանց մի փոքր խումբ:
Արդյո՞ք մենք ցանկանում ենք Այո Արդյո՞ք հնարավոր է ներգրավել ոչ ֆորմալ
ներգրավել այս սուբյեկտներին: ցանցին պատկանող անձանց:
Գործնականում ինչպե՞ս ենք մենք նրանց հավաքում
իրավիճակը բարելավելու համար:
Ո՞ր օպերատիվ որոշումն է լավագույնը մեզ համար: Ու՞մ մենք կարող ենք ներգրավել: Ինչպե՞ս մենք
Արդյո՞ք մենք աշխատում ենք այնպես, ինչպես կարող ենք բարելավել իրավիճակը:
պայմանավորվել ենք Ո՞ր օպերատիվ որոշումն է լավագույնը մեզ համար:
Արդյո՞ք մենք աշխատում ենք այնպես, ինչպես
պայմանավորվել ենք:
Հաջորդ Այո Ոչ
Հաջորդ
Արդյո՞ք անհրաժեշտ կամ ճիշտ է ներգրավել այլ
Արդյո՞ք անհրաժեշտ կամ ճիշտ է ներգրավել այլ
ֆորմալ սուբյեկտների: Ոչ
ֆորմալ սուբյեկտների:
Այո Ոչ
Ելք (1)
Ու՞մ մենք կարող ենք ներգրավել: Ինչպե՞ս մենք
կարող ենք բարելավել իրավիճակը:
Ո՞ր օպերատիվ որոշումն է լավագույնը մեզ համար: Ի՞նչ պետք է հաղթահարենք միասին:
Այո
Արդյո՞ք մենք աշխատում ենք այնպես, ինչպես Ինչպե՞ս կարող ենք բարելավել իրավիճակը:
պայմանավորվել ենք: Ո՞ր օպերատիվ որոշումն է լավագույնը մեզ
համար:
Արդյո՞ք մենք աշխատում ենք այնպես, ինչպես
պայմանավորվել ենք:
Ոչ
Այո
Հաջորդ Այո
Արդյո՞ք մենք այն ուղու վրա ենք, որը մեզ Արդյո՞ք կարող ենք կիսել
տանում է դեպի մեր հույսերի իրականացում Արդյո՞ք անհրաժեշտ է կամ հնարավոր, որ
Ուղղորդողի/ առաջնորդի դերը:
( արդյո՞ք դրանք արդեն իրականացել են) : որևէ այլ մարդ իր վրա վերցնի դեպքը Ինչպե՞ս կարող ենք դա անել:
վարողի դերը: Կազմակերպական ո՞ր եղանակն է մեզ համար ավելի
լավ:
Ելք ( 2) Արդյո՞ք մենք աշխատում ենք այնպես, ինչպես
Այո
պայմանավորվել ենք:
Դեպքի վարում – մոդուլ 4 – էջ 4

5. Դեպքի վարման գործնական կիրառում` Ջուդիթի դեպքը
Ջուդիթի ծնողներն այցելում են սոցիալական ծառայություն ( ՍԾ) , որպեսզի հանդիպեն այն սոցիալական
աշխատողին, ով լինելու է իրենց դեպքի վարողը ( ԴՎ) :
ԴՎ- ին ստեղծված իրավիճակի մասին հայտնել է բժիշկ Մարկուսը, ով աշխատում է որպես մանկական հոգեբույժ
տեղի բժշկական ծառայությունում: Իրականում, տասնմեկ տարեկան աղջկան ուղղորդել են այդ ծառայություն
խնդրահարույց վարքագծի, ուշադրության պակասի, գերակտիվության, ներքին ազդակները չկառավարելու և
ագրեսիվ վարքի պատճառով:
Աղջկա ծնողները արդեն երկար ժամանակ մտահոգված են ( սակայն առավելապես ներկա պահին) նրա դպրոց
հաճախելու և տնային առաջադրանքների կապակցությամբ, որոնք աղջիկը հրաժարվում է պատրաստել իր մոր
հետ: Վերջինս միակ մարդն է, ով կարող է Ջուդիթի հետ օրվա ընթացքում ժամանակ անցկացնել և հոգ տանել
նրա մասին:
Ջուդիթն ունեցել է բարդ և ծանր կյանք. իր ծնողները որդեգրել են նրան, երբ աղջիկը վեց տարեկան էր.
նրա կենսաբանական ընտանիքն ունեցել է բազում խնդիրներ` մայրը ունեցել է քրոնիկական հոգեկան խնդիրներ,
իսկ հայրն անհայտ է: Երբ աղջիկը երեք տարեկան էր, նրան հեռացրել են իր մորից ծնողական
պարտականությունների խիստ թերացման պատճառով և տեղավորել են խնամքի գիշերօթիկ հաստատություն, իսկ
այնուհետև երկար և բարդ իրավաբանական գործընթացներից հետո` որդեգրել:
Մանկության տարիներին ունեցած խնդիրների պատճառով աղջկա մոտ ախտորոշվել է «վաղ կապվածության
հակազդական համախտանիշ»: Որդեգրումից հետո նրա վիճակը դանդաղ լավանում էր, սակայն երբ աղջիկը ինը
տարեկան էր, ընտանիքում ծնվեց նոր երեխա` իր կրտսեր քույրը, ինչի արդյունքում Ջուդիթի հոգեբանական
վիճակը վատթարացավ:
Ներկայումս ծնողները, հատկապես` մայրը, հոգեպես ճնշված են և հյուծված:
Դեպքի վարում – մոդուլ 4 – էջ 5

6. Դեպքի վարողը կազմակերպում և ուղղորդում է աջակցության առաջին ցանցը ( 1)
Սկզբում ԴՎ- ը Ջուդիթի դեպքը կնկարագրեր հետևյալ կերպ. կան որոշ մարդիկ` աղջկա ծնողները և բժիշկ
Մարկուսը, ովքեր չեն կարողանում Ջուդիթին կրթական աջակցություն ցուցաբերելու հարցը լուծել ( ինչը խնդիր է
դարձել հենց այն պատճառով, որ նրանք չեն կարողանում դրան արձագանքել) : Նրանք հասկանում են
( նույնիսկ, եթե տարբեր չափով և տարբեր կերպ) , որ գոյություն ունի խնդիր և այդ իսկ պատճառով դիմել են
ՍԾ և հանդիպել ԴՎ- ին: Խնդրին ծանոթանալուց հետո ԴՎ- ը նույնպես ցանցի մաս է դառնում, քանի որ նա
պետք է ինչ- որ բան նախաձեռնի ( իր դերին համապատասխան) և ցանցի այլ անդամների պես նա դեռևս
չգիտի, թե ի՞նչ է հարկավոր անել իրավիճակը բարելավելու համար:
Պետք է որ Ջուդիթի դեպքում խնդրին ( առաջնային) ընդհանուր և ցանցի բոլոր անդամների հետ համաձայնեցված
սահմանում տալը շատ դժվարություններ չառաջացնի: Չնայած այն հանգամանքին, որ ի սկզբանե ծնողները դիմել
էին Ջուդիթի տնային առաջադրանքների համար օգնություն ստանալու հարցով, սակայն բանիմաց ԴՎ- ը
կարողացավ հասկանալ, որ նրանց իրական կարիքը աջակցությունն է ծնողական պարտականությունների
իրականացման հարցում, ինչպես նաև ծնողների և դստեր համար այնպիսի ընտանեկան մթնոլորտի ստեղծումը,
որի վրա Ջուդիթի տնային առաջադրանքների և դպրոցում նրա պահվածքի խնդիրը պակաս ազդեցություն կունենա:
Այսպիսով ԴՎ- ը կարող է փորձել վերանայել իր խնդիրը մոտավորապես հետևյալ տեսանկյունից. Մենք պետք է
( միասին) փորձենք բարելավել հարաբերությունների մթնոլորտը ընտանիքում: Ես կարծում եմ, որ այս առումով
ամենակարևորն է աջակցություն տրամադրել Ջուդիթի տնային առաջադրանքների կատարման համար:
Նշում` ԴՎ- ը ծնողների կողմից բարձրացրած խնդիրը ( Ջուդիթի տնային առաջադրանքները) տեղափոխում է
ավելի լայն դաշտ ( ընտանիքում հարաբերությունների մթնոլորտ) :
Դեպքի վարում – մոդուլ 4 – էջ 6

7. Դեպքի վարողը կազմակերպում և ուղղորդում է աջակցության առաջին ցանցը ( 2)
Այս փուլում աջակցության ցանցը դեռևս չի կարող խնդիրը կառավարել. այն դեռ կայացած չէ ևև թույլ է: Չնայած այդ հանգամանքին՝
Այս փուլում աջակցության ցանցը դեռևս չի կարող խնդիրը կառավարել. այն դեռ կայացած չէ թույլ է: Չնայած այդ հանգամանքին՝
Դեպք վարողը աշխատում է՝ ընդունելով այդ ցանցը որպես հիմք՝ փորձելով բարելավել ինչպես ցանցը, այնպես էլ դրա գործնական
Դեպք վարողը աշխատում է՝ ընդունելով այդ ցանցը որպես հիմք՝ փորձելով բարելավել ինչպես ցանցը, այնպես էլ դրա գործնական
կարողությունները:
կարողությունները:
Նշում` Դեպք վարողը միաժամանակ ևև ցանցի անդամ է է ( ( նա նույնպես դեռևս ի ի վիճակի չէ օգնել Ջուդիթի ընտանիքին) ևև ցանցի
Նշում` Դեպք վարողը միաժամանակ ցանցի անդամ նա նույնպես դեռևս վիճակի չէ օգնել Ջուդիթի ընտանիքին) ցանցի
ուղղորդողը: Այս երկակի դերը պահպանվելու է է աջակցության գործընթացի ողջ ընթացքում:
ուղղորդողը: Այս երկակի դերը պահպանվելու աջակցության գործընթացի ողջ ընթացքում:
Դեպք
վարողը
Ջուդիթի
Ջուդիթի Ջուդիթի
Ջուդիթի
մայրը
մայրը հայրը Ջուդիթի խնամքը
հայրը Ջուդիթի խնամքը
Բժիշկ Մարկուս
Բժիշկ Մարկուս Համակարգված
գործողություններ
Ուղղորդում
Դեպք վարողը
Դեպք վարողը
Դեպքի վարում – մոդուլ 4 – էջ 7

8. Դեպք վարողը ուղղորդում է աջակցության ցանցը, որպեսզի
այն ընդլայնվի և ընդգրկի այլ ոչ - ֆորմալ անդամներ ( 1)
Եկեք պատկերացնենք, որ Ջուդիթի ծնողները` որպես ցանցի անդամներ, հիշատակել են համայնքային
քահանայի, Ջուդիթի նախկին ուսուցիչների և դպրոցի տնօրենի անունները, քանի որ նրանք ցանկանում են
և պատրաստակամ են օգնել: ԴՎ- ի միջնորդությամբ ցանցում ներգրավված այս անձինք սկսում են որոշ
առաջարկություններ անել: Քահանան խորհուրդ է տալիս օգնության համար դիմել Մոնիկային: Վերջինս
մի փոքր հեռու է ապրում քաղաքից, բայց ճանաչում է բազում երիտասարդների, ովքեր զբաղվում են
սոցիալական գործունեությամբ, օրինակ` աշխատում են որպես կամավորներ: Բացի այդ, նա
հոգեբանություն է ուսումնասիրում, և այդ փորձը կարող է կարևոր լինել: Դպրոցի տնօրենն առաջարկում
է դիմել մի երիտասարդ, բայց շատ լավ ուսուցչի, ով աշխատում է կես դրույքով, և ում
կհետաքրքրեր լրացուցիչ աշխատանքն ազատ ժամերին:
Երիտասարդ ուսուցիչն ասում է, որ դժվարանում է երաշխավորել իր օգնության շարունակականությունը,
քանի որ նրա աշխատանքային իրավիճակն անորոշ է, մինչդեռ Մոնիկան ավելի ազատ է: Ջուդիթի
ծնողները նախընտրում են Մոնիկային:
Այնուհետև Ջուդիթի ծնողները պարբերաբար հայտնում են ԴՎ- ին իրենց հանդիպումների արդյունքները և
նա որոշում է ծնողների հետ հանդիպում անցկացնել ավելի մանրամասն քննարկման համար:
Դեպքի վարում – մոդուլ 4 – էջ 8

9. Դեպք վարողը ուղղորդում է աջակցության ցանցը, որպեսզի
այն ընդլայնվի և ընդգրկի այլ ոչ - ֆորմալ անդամներ ( 2)
Ցանցի մասնակիցների հանդիպմանը կատարվում է առաջադրանքների առաջին բաժանումը. Մոնիկան կզբաղվի Ջուդիթի հետ
շաբաթական երեք օր ցերեկային ժամերին (գուցե նաև չորս օր, երբ աղջիկը դպրոցում ստուգողական աշխատանք կունենա),
սակայն նրան ավելի շատ տեղեկություններ են հարկավոր աղջկա վարքի և այն շտկելու ուղիների վերաբերյալ: Բժիշկ
Մարկուսը պատրաստ է տրամադրել այդ տեղեկությունները և վերահսկել միջամտության ընթացքը: Իսկ մնացած օրե՞րը:
ԴՎ-ը կարծում է, որ Ջուդիթի մայրն հոգեպես ընկճված է և փոքր-ինչ հիասթափված. իրականում նա հատկապես
անհանգստացած է շաբաթ օրերի համար, երբ նա ստիպված է հոգ տանել նաև իր մյուս դստեր մասին: ԴՎ-ը նշում է, որ
առաջարկվող օգնությունը դեռևս բավարար չէ, սակայն Մոնիկան չի կարող անել ավելին. դա չափազանց մեծ աշխատանք
կլիներ միայն մեկ մարդու համար: Գուցե կարելի է ներգրավել մինչ այդ մոռացված Ջուդիթի մորաքրոջը, ինչի միտքը
տվեցին Ջուդիթի ծնողները (նախկինում բոլոր կարծում էին, որ նա ազատ չէ):
Այսպիսով, Ջուդիթի հայրն առաջարկում է կապվել մորաքրոջ հետ: Անսպասելիորեն պարզվում է, որ մորաքույրը շատ ուրախ
է և կարող է օգնել Ջուդիթին պատրաստել տնային առաջադրանքները շաբաթ օրերին: Բայց դա դեռ ամենը չէ. մորաքույրն
ասում է, որ Ջուդիթը շատ է սիրում լողալ, և շաբաթ օրերին` տնային առաջադրանքները պատրաստելուց հետո, նրանք
կարող են լողավազան գնալ կամ միասին գնումներ կատարել. տնային առաջադրանքների համար գործադրած ջանքերից հետո
կարևոր է Ջուդիթին ներգրավել ինչ-որ հաճելի գործում: Ավելին, քանի որ Ջուդիթի մորաքույրը ամեն չորեքշաբթի այցելում
է համայնքային մշակույթի տուն, նա կարող է իր զարմուհուն տանել իր հետ, որտեղ նա կկարողանա շփվել այլ երեխաների
հետ ընկերական միջավայրում:
Այժմ Ջուդիթի մայրը, կարծես, ավելի հանգիստ է. մնացած երկու օրերի ընթացքում նա և իր ամուսինը կկարողանան իրենք
զբաղվել Ջուդիթի հարցերով:
Դեպքի վարում – մոդուլ 4 – էջ 9

10. Դեպք վարողը ուղղորդում է աջակցության ցանցը, որպեսզի
այն ընդլայնվի և ընդգրկի այլ ոչ - ֆորմալ անդամներ ( 3)
Աջակցության ցանցում ընդգրկվում են այլ մարդիկ ((ոչ ֆորմալ անդամներ) , , ևև ցանցի
Աջակցության ցանցում ընդգրկվում են այլ մարդիկ ոչ ֆորմալ անդամներ) ցանցի
խնդիրը ((Ջուդիթի խնամքը) ավելի պարզ էէ սահմանվում երեք ենթա- առաջադրանքների
խնդիրը Ջուդիթի խնամքը) ավելի պարզ սահմանվում երեք ենթա- առաջադրանքների
տեսքով:
տեսքով:
Դեպք
վարողը
Ջուդիթի
Ջուդիթի Օգնել Ջուդիթին Օգնել Ջուդիթին
Ջուդիթի
Ջուդիթի
մայրը
մայրը գտնել նոր ընկերներ պատրաստել տնային
հայրը
հայրը
առաջադրանքները
Ջուդիթի
Ջուդիթի
Մոնիկա
Մոնիկա մորաքույրը
մորաքույրը Ջուդիթի խնամքը
Ջուդիթի խնամքը
Բժիշկ Մարկուս
Բժիշկ Մարկուս Համակարգված
գործողություններ
Տանել Ջուդիթին
լողավազան
Ուղղորդում
Դեպք վարողը
Դեպք վարողը
Դեպքի վարում – մոդուլ 4 – էջ 10

11. Դեպք վարողը ուղղորդում է աջակցության ցանցը, որպեսզի
այն ընդլայնվի և ընդգրկի այլ ֆորմալ անդամներ
ԴՎ- ը պետք է իրեն տա հետևյալ հարցը` «Արդո՞ք մենք ուսումնասիրել ենք այս ընտանիքի բոլոր
խնդիրները: Արդյո՞ք մենք չենք անտեսել որոշ կարևոր հարցեր, որոնք կարող են անսպասելիորեն ի հայտ
գալ և խափանել մեր ամբողջ աշխատանքը»:
Օրինակ, պարզ է, որ Ջուդիթի հետ կապված խնդիրներն առաջացել են մասամբ նրա ծանր մանկության
պատճառով, մասամբ էլ պայմանավորված են եղել իր քրոջ անսպասելի ծննդով: Այս հոգեբանական
խնդիրները հաղթահարելու համար ինչպես Ջուդիթը այնպես էլ իր ծնողները ժամանակ առ ժամանակ
օգնության կարիք կունենան: Այստեղ կարծես հոգեբանի ավելի ակտիվ ներգրավվածության կարիք կա: Եթե
այս մասնագիտական միջամտությունը տեղի ունենար ավելի վաղ փուլում` դեպքը ստանձնելու պահին,
ապա դա բացասաբար կանդրադառնար ողջ գործընթացի վրա, քանի որ այդպես Ջուդիթն ու իր ծնողները
իրենց մեղավոր կզգային. դեպքի վարման տեսանկյունից առաջին քայլը միշտ ուղղված է գործողության
վրա:
Քանի որ խնդիրն ի սկզբանե ներկայացվել է որպես կրթական խնդիր, իսկ լուծումը մշակվել դրան ի
պատասխան, ուստի կարծես անհրաժեշտ է հատուկ վերահսկողություն սահմանել կրթական ոլորտում`
ներգրավելով դասուսույցի: Աջակցության ցանցը դեռևս չի անդրադարձել դպրոցական խնդրին: Հիշո՞ւմ եք:
Ուսուցիչները խիստ մտահոգված են դպրոցում Ջուդիթի վարքով: Գուցե նպատակահարմար կլիներ
շաբաթական մի քանի ժամով Ջուդիթի համար գտնել ուսուցիչ` առնվազն մեկ տարվա ընթացքում.
աջակցության ցանցը արդեն համոզվել է, որ երբ Ջուդիթը օգտվում է անհատականացված
հարաբերություններից, նա ավելի հանգիստ և ավելի բաց է դառնում ուսման նկատմամբ:
Դեպքի վարում – մոդուլ 4 – էջ 11

12. Դեպք վարող է փորձում է կիսել ուղղորդողի իր դերը աջակցության ցանցի որևէ
անդամի հետ
Անցել է մի քանի ամիս: Ջուդիթը դպրոց է հաճախում դեռևս որոշակի դժվարությամբ, սակայն շատ ավելի լավ,
քան մինչև ծրագրի մեկնարկը: Նրա ծնողները, մորաքույրը, Մոնիկան և դասուսույցն օգնում են աղջկան
պատրաստել տնային առաջադրանքները, սոցիալիզացման գործողությունները գնալով ավելի կարևոր են դառնում,
հոգեբանական միջամտությունները ( ինչպես Ջուդիթի, այնպես էլ նրա ծնողների դեպքում) տալիս են որոշ
արդյունքներ, իսկ հարաբերությունների մթնոլորտը ընտանիքում զգալիորեն առողջացել է:
Շատ կարևոր է, որ Ջուդիթի մայրը մեղքի զգացում չունենա և մտերիմ մնա Ջուդիթի հետ` չանհանգստանալով
կամ չվախենալով իր որդեգրած դստեր վարքի կապակցությամբ:
ԴՎ- ը պարբերաբար հանդիպումներ է ունեցել ցանցի անդամների հետ` համոզվելու, որ ցանցը կայուն է, բոլոր
անդամները բավարարված են Ջուդիթի խնդիրների լուծմանն ուղղված իրենց աշխատանքով, և նույնիսկ, եթե
որոշակի լարվածություն կա նրանց միջև ( Ջուդիթը դեռ խնդրահարույց երեխա է) , ցանցը, կարծես, սովորել է
կարգավորվել և հարթել լարվածությունը առանց արտաքին միջամտության: Այս փուլում ԴՎ- ը կարող է ասել
ցանցի անդամներին հետևյալը. Կարծես ամեն ինչ բավականին լավ է ընթանում, և դուք բոլորդ բավարարված եք
ձեր աշխատանքով: Կարևոր է, որ դուք հանդիպեք ժամանակ առ ժամանակ, և երբ այդպիսի անհրաժեշտություն
է առաջանում: Չեմ խոստանում, որ միշտ ներկա կգտնվեմ, այնպես որ լավ կլիներ, եթե ինչ- որ մեկն իր վրա
վերցներ այդ հանդիպումների կազմակերպումը, կամ զանգերի միջոցով իմանար նորությունները և որոշեր արդյո՞ք
ամեն ինչ դրական հունով է ընթանում: Իհարկե, ես միշտ պատրաստ կլինեմ մասնակցել ձեր հանդիպումներին
կամ ինչ- որ խորհուրդ տալ ինձ փոխարինողին: Ձեր կարծիքով հնարավո՞ր է դա անել: Ինչպե՞ս:
Դեպքի վարում – մոդուլ 4 – էջ 12

13. Դեպք վարողը ուղղորդում է աջակցության ցանցը, որպեսզի այն ընդլայնվի և ընդգրկի այլ
ֆորմալ անդամներ, ինչպես նաև կիսում է ուղղորդողի իր դերը
Ցանցում ներգրավվում են ավելի շատ մասնագետներ ( (ֆորմալ անդամներ) : : Դեպք վարողը կիսում էէ
Ցանցում ներգրավվում են ավելի շատ մասնագետներ ֆորմալ անդամներ) Դեպք վարողը կիսում
ցանցն ուղղորդելու իր գործառույթը ցանցի մեկ այլ անդամի հետ:
ցանցն ուղղորդելու իր գործառույթը ցանցի մեկ այլ անդամի հետ:
Դեպք վարողը
Ջուդիթի
Ջուդիթի Ջուդիթի
Ջուդիթի
մայրը
մայրը հայրը
հայրը
Մոնիկա
Մոնիկա Ջուդիթի
մորաքույրը
Հատուկ
Հատուկ
ուսուցիչ
ուսուցիչ հոգեբան
հոգեբան
Ջուդիթի խնամքը
Ջուդիթի
Ուսուցիչ
Ուսուցիչ Բժիշկ Մարկուս
Բժիշկ
Համակարգված
Համակարգված
գործողություններ
գործողություններ
Երկակի
ուղղորդում
Ջուդիթի
Ջուդիթի
մորաքույրը
մորաքույրը
Դեպք
Դեպք
վարողը
վարողը
Դեպքի վարում – մոդուլ 4 – էջ 13

14. Տեղական սոցիալական պլանի մեծ կարևորությունը Ջուդիթի դեպքի նման դեպքերում
աջակցություն տրամադրելու համար
Կարող ենք պատկերացնել Տեղական սոցիալական պլանի դերը ( դրա առկայության դեպքում) նման պարզ
իրավիճակներում: Ուսումնասիրենք վերը շարադրված դեպքը վարողի աշխատանքը հետևյալ այլընտրանքային
սցենարներում`
Սոցիալական ծառայությունը, որտեղ աշխատում է դեպքը վարողը, երբևէ փոխհամագործակցության
համաձայնագիր չի կնքել դպրոցի հետ: Ավելին, ծառայությունը կոնֆլիկտային հարաբերությունների մեջ է
եղել մանկական նյարդահոգեբուժական ծառայության հետ, իսկ վերոնշյալ քահանան և այդ տարածքում
գործող այլ ՀԿ- ները սոցիալական ծառայությունից ոչ մեկին հայտնի չեն:
Սոցիալական ծառայությունը համաձայնագիր ունի դպրոցի հետ փոխադարձ համագործակցությունը խթանելու
վերաբերյալ, դեպքը վարողը ճանաչում է այնտեղ աշխատող գրեթե բոլոր ուսուցիչներին և շատ հաճախ
հանդիպում է նրանց և տնօրենին` քննարկելու այն աշակերտների և սովորողների հետ կապված հարցերը,
ովքեր դրսևորում են որոշակի սոցիալական խնդիրներ դպրոցում, ինչպես նաև առաջարկելու պատանիների
սոցիալական ռիսկերի կանխարգելման որոշ գործողություններ: Դեպք վարողը և մանկական հոգեբանը մի
քանի դեպքերի շրջանակներում համագործակցել են` հիմք ընդունելով երկու ծառայությունների միջև առկա
փոխըմբռնումը, որն իր ամուր տեղն ունի տեղական սոցիալական պլանում: Սոցիալական ծառայության և
տարածքում սոցիալական ոլորտում գործող կամ ազգաբնակչության համար սոցիալական նշանակություն
ունեցող հիմնական ՀԿ- ների միջև բազում համաձայնագրեր արդեն երկար ժամանակ գործում են…
Ո՞րն է դեպք վարողի աշխատանքի համար լավագույն սցենարը :
Դեպքի վարում – մոդուլ 4 – էջ 14

15. Համագործակցային- օպերատիվ գործողությունների համակարգման տարբեր մոդելներ
Ի՞նչ եմ ես կարծում այլոց գործողությունների /աշխատանքի մասին
Ես հետևում եմ այլ
+ Մենք կարող ենք համաձայնության գալ
Ի՞նչ եմ ես կարծումիմ գործողությունների /աշխատանքի մասին
մարդկանց խոսքին
Մենք կարող ենք փոխզիջման գնալ
Ես նախընտրում եմ այլ
մարդկանցից կախված լինել
Մեր մեջ միայն մրցակցություն կա
- I IV
+
II III
Թու՛յլ տվեք մենակ
աշխատել : Ես աշխատում եմ այլ մարդկանց դեմ
Ես ցանկանում եմ մենակ մնալ իմ
Ես փորձում եմ շահագործել
հոգեկան ընկճվածության հետ . . .
ուրիշներին
- Ես զբաղվում եմ միայն իմ «այգիով »
Դեպքի վարում – մոդուլ 4 – էջ 15

16. Դեպքի վարում սոցիալապես խիստ կարիքավոր իրավիճակներում
Վերը շարադրված կոնկրետ դեպքը շատ բարդ չէ, սակայն այն դասական դեպք է, քանի որ
սոցիալական ծառայության դեպքերի մեծ մասը նման են դրան, և, ընդհանուր առմամբ, նման
դեպքերը մի կողմից պահանջում են մեծ աշխատանք և ռեսուրսների հատկացում, իսկ մյուս
կողմից սպառնում են դառնալ քրոնիկ և սերնդից սերունդ փոխանցվող երևույթ: Ոչ միայն դրանց
համար օգտագործվող մարդկային և տնտեսական ծախսերն են շատ բարձր, այլև դրանք կարող են
արգելափակել մի քանի սերնդի համար բազում սոցիալական ռեսուրսներ:
Այժմ բացատրելու ենք երկու մասնագիտացված գործընթացներ, որոնք առնչվում են երկու շատ
բարդ իրավիճակների` երեխայի բռնության դեպքի հետ, որը պահանջում է հրատապ
պաշտպանություն ապահովող ծրագիր և հատուկ հաստատությունում բնակվող մի երեխայի դեպք,
ով հայտնվել է բարդ կացության մեջ, սակայն այս դեպքը չունի նախորդի հրատապությունը:
Այս դեպքերը չեն վերլուծվում, ինչպես Ջուդիթի դեպքը, չեն ներկայացվում նաև կոնկրետ
հանգամանքները, այլ միայն ընդհանուր իրավիճակը:
Դեպքի վարում – մոդուլ 4 – էջ 16

17. Գծապատկեր . Պաշտպանության ծայրահեղ կարիք ունեցող դեպքեր
( բռնություն և դաժան վերաբերմունք )
Հաղորդում դեպքի մասին ( տուժողի, ընտանիքի,
Հաղորդում դեպքի մասին ( տուժողի, ընտանիքի,
հաստատության, հանրության, հիվանդանոցի կողմից)
հաստատության, հանրության, հիվանդանոցի կողմից)
ոստիկանությանը կամ այլ պետական
ոստիկանությանը կամ այլ պետական
ծառայություններին:
ծառայություններին:
Առաջին շտապ օգնություն ( հիվանդանոց,
Առաջին շտապ օգնություն ( հիվանդանոց,
բաժանում ընտանիքից) եթե անհրաժեշտ է:
բաժանում ընտանիքից) եթե անհրաժեշտ է:
Ոստիկանական հետաքննություն և տվյալներ
Ոստիկանական հետաքննություն և տվյալներ
ԴԵՊ ՔԸ Վ ԱՐՈՂԻ նշանակում
ԴԵՊ ՔԸ ՎԱ ՐՈՂԻ նշանակում հիվանդանոցից:
հիվանդանոցից:
( ՍԾՏՄ)
( ՍԾՏՄ)
Ոչ Արդյո՞ք դեպքը վարողը կարող է
Արդյո՞ք դեպքը վարողը կարող է
անձնապես և անմիջապես
անձնապես և անմիջապես
զբաղվել տվյալ դեպքով
զբաղվել տվյալ դեպքով
Ա յո
Հաշվառում, տեղեկությունների հավաքագրում,
Հաշվառում, տեղեկությունների հավաքագրում,
Պատվիրակում. ( աութսորսինգ) դեպք
Պատվիրակում. ( աութսորսինգ) դեպք մասնագետների, հարազատների և բոլոր նրանց
մասնագետների, հարազատների և բոլոր նրանց
վարողը կարող է դեպքի վարումը
վարողը կարող է դեպքի վարումը ներգրավում, ովքեր կարող են նպաստել խնամքի ծրագրի Ո՞րն է այս անձանց կողմից օգնություն
Ո՞րն է այս անձանց կողմից օգնություն
ներգրավում, ովքեր կարող են նպաստել խնամքի ծրագրի
պատվիրակել մեկ ուրիշի:
պատվիրակել մեկ ուրիշի: սահմանմանը: Տվյալները հավաքագրվում են
սահմանմանը: Տվյալները հավաքագրվում են տրամադրելու շարժառիթը:
տրամադրելու շարժառիթը:
ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԴԵՊ ՔԻ ԳՈՐԾ ՈՒՄ ::
ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԴԵՊՔԻ ԳՈՐԾ ՈՒՄ Ինչպե՞ս կարող ենք ապահովել նրանց
Ինչպե՞ս կարող ենք ապահովել նրանց
նվիրվածությունը այս գործին:
նվիրվածությունը այս գործին:
Ընտրված անձանց ցանցը բավարա՞ր
Ընտրված անձանց ցանցը բավարա՞ր Ոչ Մասնագետների և համայնքի մարդկային
Մասնագետների և համայնքի մարդկային
է` օգնելու համար երեխային և նրա
է` օգնելու համար երեխային և նրա ռեսուրսների շրջանում ընտրվում են այլ
ռեսուրսների շրջանում ընտրվում են այլ
ընտանիքին բարելավել իրենց վիճակը:
ընտանիքին բարելավել իրենց վիճակը: անձինք:
անձինք:
Ա յո
Կազմակերպվում է ԴԵՊ Ք Ի ԿՈ Ն ՖԵՐԱՆ Ս ,, որին ներգրավվում է նաև ընտանիքը ::
Կազմակերպվում է ԴԵՊ ՔԻ ԿՈ ՆՖԵՐԱՆ Ս որին ներգրավվում է նաև ընտանիքը «Մասնակից պետությունները ձեռնարկում են անհրաժեշտ
«Մասնակից պետությունները ձեռնարկում են անհրաժեշտ
Դեպքը ներկայացվում է անհատական դեպք վարողի կողմից: Որոշումները կայացվում են
Դեպքը ներկայացվում է անհատական դեպք վարողի կողմից: Որոշումները կայացվում են բոլոր օրենսդրական, վարչական, սոցիալական
բոլոր օրենսդրական, վարչական, սոցիալական
բոլոր մասնակիցների կողմից և գրանցվում են Անհատական դեպքի գործում:
բոլոր մասնակիցների կողմից և գրանցվում են Անհատական դեպքի գործում: և կրթական միջոցները` պաշտպանելու երեխային
և կրթական միջոցները` պ աշտպանելու երեխային
ծնողների ,, օրի նակա ն խ նամակալ ների կամ
ծնողների օրի նական խ նամակալների կամ
երեխա յի
երեխա յի
մասին հոգ տանող ցանկացած այլ անձի կողմից
մասին հոգ տանող ցանկացած այլ անձի կողմից
Երեխան և ընտանիքը ուղղորդվում են համապատասխան առկա ծառայություններ,
Երեխան և ընտանիքը ուղղորդվում են համապատասխան առկա ծառայություններ, ֆիզիկական կամ հոգեկան բ ռնութ յա ն բո լոր
ֆիզիկական կամ հոգեկան բ ռնութ յան բո լոր
որպեսզի վերջիններս նրանց ապահովեն պաշտպանությամբ և խնամքով: Դեպքը վարողը
որպեսզի վերջիններս նրանց ապահովեն պաշտպանությամբ և խնամքով: Դեպքը վարողը ձև երի ց ,,
ձև երի ց
Կարո՞ղ են ներգրավված անձինք
Կարո՞ղ են ներգրավված անձինք վիր ավոր անքի ց կա մ չարաշահումի ց ,,
պատասխանատու է դեպքի մոնիթորինգի իրականացման համար:
պատասխանատու է դեպքի մոնիթորինգի իրականացման համար: վիրավորանքի ց կա մ չարաշահումի ց
մատնանշել այլ ծառայություններ/
մատնանշել այլ ծառայություններ/ հոգատարութ յան բացակ այու թյու նից կամ
հոգատարութ յան բա ցակ այու թյու նից կամ
ռեսուրսներ, որոնք կարող են
ռեսուրսներ, որոնք կարող են անու շադրու թյունից ,, կո պիտ
անու շադրու թյունից կո պիտ
օգտակար լինել:
օգտակար լինել: վերաբերմուն քից կամ շահագործում ից ,,
վերաբերմուն քից կամ շահագործում ից
Ոչ Արդյո՞ք բացահայտված խնդիրները լուծվել են:
Արդյո՞ք բացահայտված խնդիրները լուծվել են: ներառյալ` սեռական չարաշահումը»:
ներառյալ` սեռական չարաշահումը»:
Արդյո՞ք երեխան և նրա շահերը
Արդյո՞ք երեխան և նրա շահերը Երեխ այի իրավ ու նքների մասին կոնվենցիա ,,
Երեխ այի իրավու նքների մասին կոնվենցիա
առավելագույնս պաշտպանված են:
առավելագույնս պաշտպանված են: Հոդված 19
Հոդված 19
Կազմակերպվում են այլ կոնֆերանսներ և երկկողմ հանդիպումներ,
Կազմակերպվում են այլ կոնֆերանսներ և երկկողմ հանդիպումներ,
մինչև այն պահը, երբ ցանցն արդեն ինքնուրույն կարող է
մինչև այն պահը, երբ ցանցն արդեն ինքնուրույն կարող է Ա յո
երեխայի համար ապահովել խնամք և պաշտպանություն:
երեխայի համար ապահովել խնամք և պաշտպանություն:
Դեպքը փակվում է:
Դեպքը փակվում է:

18. Պաշտպանության ծայրահեղ կարիք ունեցող դեպքեր ( բռնություն և չարաշահում) `
որոշ մեկնաբանություններ
Այս տեսակի դեպքերը համարվում են արտակարգ և հրատապ դեպքեր: Ի տարբերություն Ջուդիթի դեպքի`
այսպիսի հրատապ իրավիճակներում ԴՎ- ը չի կարող միանգամից ձեռնամուխ լինել ցանցի ստեղծման
գործընթացին, քանի որ, նախ և առաջ հարկավոր է երեխային ապահով վայր տեղափոխել կամ ապահով
դարձնել նրա բնակության վայրը:
Առաջնային այս միջամտության պատճառով ԴՎ- ը կարող է գայթակղվել ուղղություն ցույց տվողի դերով,
և հրահանգներ տալ նաև, այն ժամանակ, երբ արտակարգ իրավիճակը հաղթահարվել է: Ընդհակառակը,
նման իրավիճակում դեպքի վարումը ռազմավարական բնույթ է կրում` երեխայի համար հետագա խնդիրներից
խուսափելու և նրա ապագան կառուցելու նպատակով:
Երեխաների նկատմամբ բռնության դեպքերում` ռեաբիլիտացիոն և թերապևտիկ գործընթացները շատ կարևոր
են և պետք է մեկնարկեն հնարավորինս շուտ` սովորաբար նախքան բազում ոչ ֆորմալ անդամներ ունեցող
աջակցության ցանցի ձևավորումը: Սա ևս մեկ նշանակալի տարբերություն է Ջուդիթի դեպքի
համեմատությամբ, որտեղ աջակցության ցանցի նոր ֆորմալ անդամների ներգրավումը տեղի էր ունենում
միայն նոր ոչ ֆորմալ անդամների ներգրավումից հետո:
Այս պատճառներով դեպք վարողը պետք է շատ ուշադիր լինի, որպեսզի մասնագետների վաղաժամ
ներգրավումը չխանգարի ցանցի՝ ոչ ֆորմալ անդամներով հարստացմանը:
Դեպքի վարում – մոդուլ 4 – էջ 18

19. Հաստատության տնօրենի հետ համագործակցությամբ պատրաստվում է
Հաստատության տնօրենի հետ համագործակցությամբ պատրաստվում է
Ս ՈՑԻ ԱԼԱԿ Ա Ն Դ ԵՊ ՔԻ ԹՂԹԱ ՊԱ Ն Ա Կ ,, և ընտանիքի վիճակը
Ս ՈՑԻ ԱԼԱԿ Ա Ն Դ ԵՊՔ Ի ԹՂԹԱ ՊԱ Ն Ա Կ և ընտանիքի վիճակը
վերլուծության է ենթարկվում
Գծապատկեր. հատուկ
վերլուծության է ենթարկվում
հաստատու- թյուններում Երեխայի հատուկ կ արիքները ( հոգեբանական օգնություն,
Երեխայի հատուկ կ արիքները ( հոգեբանական օգնություն,
( այդ թվում` Հաստատության տնօրենի հետ
Հաստատության տնօրենի հետ
հստակեցվում է, ԴԵՊՔ ՎԱՐՈՂի
հստակեցվում է, ԴԵՊՔ ՎԱՐՈՂի
դատական վճիռ դեպքի վերաբերյալ, առողջության ստուգում,
դատական վճիռ դեպքի վերաբերյալ, առողջության ստուգում,
կրթական օժանդակություն) բացահայտելուց հետո որոշվում է, թե
կրթական օժանդակություն) բացահայտելուց հետո որոշվում է, թե
քրեակատարողա- կան պարտավորությունները ( ՍԾՏՄ)
պարտավորությունները ( ՍԾՏՄ) ինչպիսի լրացուցիչ մասնագիտական օգնություն է պահանջվում:
ինչպիսի լրացուցիչ մասնագիտական օգնություն է պահանջվում:
հիմնարկում) բնակվող
երեխաներ Արդյո՞ք երեխային այդ
Արդյո՞ք երեխային այդ Ա յո
Բոլոր գործողություները՝ կապված երեխային
հաստատություն տեղավորելը
հաստատություն տեղավորելը Բոլոր գործողություները՝ կապված երեխային
լավագույն լուծումն է նրա համար: տրամադրվող լրացուցիչ օգնության հետ
տրամադրվող լրացուցիչ օգնության հետ
լավագույն լուծումն է նրա համար:
համաձայնեցվում են հաստատության տնօրենի
համաձայնեցվում են հաստատության տնօրենի և
և
ընտանիքի հետ
ընտանիքի հետ
Ոչ
Կազմակերպվում է ԴԵՊՔԻ ՔՆՆԱՐԿՈՒՄ , որին Երեխան վերամիավորվում է իր ընտանիքի
Երեխան վերամիավորվում է իր ընտանիքի
Կազմակերպվում է ԴԵՊՔԻ ՔՆՆԱՐԿՈՒՄ, որին
հետ: Համայնքային մակարդակում
հետ: Համայնքային մակարդակում
մասնակցում են ընտանիքը և այլ մասնագետներ` պարզելու
մասնակցում են ընտանիքը և այլ մասնագետներ` պարզելու բացահայտվում են այլ ռեսուրսներ, որոնք
բացահայտվում են այլ ռեսուրսներ, որոնք
համար, թե երեխայի խնամքի համար ինչպիսի այլ
համար, թե երեխայի խնամքի համար ինչպիսի այլ կարող են աջակցել տվյալ ընտանիքին:
կարող են աջակցել տվյալ ընտանիքին:
լուծումներ են հնարավոր:
լուծումներ են հնարավոր:
«1. Երեխաների նկատմամբ բոլոր գործողություններում, անկախ
«1. Երեխաների նկատմամբ բոլոր գործողություններում, անկախ
Արդյո՞ք ընտանիքն այնպիսի պայմաններում է, որ
Արդյո՞ք ընտանիքն այնպիսի պայմաններում է, որ այն բանից, թե դրանք ձեռնարկվում են
այն բանից, թե դրանք ձեռնարկվում են
կկարողանա երեխայի խնամքն իրականացնել տանը՝` Ա յո
կկարողանա երեխայի խնամքն իրականացնել տանը՝` սոցիալական ապահովության հարցերով զբաղվող պետական կամ
սոցիալական ապահովության հարցերով զբաղվող պետական կամ
ապահովելով առողջապահական, կրթական և
ապահովելով առողջապահական, կրթական և մասնավոր հիմնարկների, դատարանների, վարչական կամ
մասնավոր հիմնարկների, դատարանների, վարչական կամ
սոցիալական ծառայություններից օգտվելու
սոցիալական ծառայություններից օգտվելու օրենսդրական մարմինների կողմից, առաջնահերթ ուշադրություն է
օրենսդրական մարմինների կողմից, առաջնահերթ ուշադրություն է
հնարավորություններ:
հնարավորություններ: դարձվում երեխայի լլավագու յն շահ երին ::
դարձվում երեխայի ավագու յն շահ երին
Համայնքում կա՞ն
Համայնքում կա՞ն 2. Մասնակից պետությունները պարտավորվում են երեխային
Ոչ 2. Մասնակից պետությունները պարտավորվում են երեխային
այնպիսի ընտանիքներ,
այնպիսի ընտանիքներ, ապահովել նրա բարեկեցության համար
ապահովել նրա բարեկեցության համար
որոնք կարող են երեխայի
որոնք կարող են երեխայի անհրաժեշտ պաշտպանությամբ և խնամքով` ուշադրության առնելով
անհրաժեշտ պաշտպանությամբ և խնամքով` ուշադրության առնելով
Երեխային լքելու, անուշադրության մատնելու, նրա նկատմամբ դաժան
Երեխային լքելու, անուշադրության մատնելու, նրա նկատմամբ դաժան
խնամատարը կամ որդեգրողը
խնամատարը կամ որդեգրողը վերաբերմունքի և այնպիսի դեպքերում, երբ պարզ է, որ ընտանիքն ունակ չէ նրա ծնողների, խնամակալների կամ օրենքով նրա համար
նրա ծնողների, խնամակալների կամ օրենքով նրա համար
վերաբերմունքի և այնպիսի դեպքերում, երբ պարզ է, որ ընտանիքն ունակ չէ
դառնալ:
դառնալ: ստանձնելու երեխայի խնամքը, սահմանվում են խնամքի այլընտրանքային պատասխանատվություն կրող այլ անձանց իրավունքներն ու
պատասխանատվություն կրող այլ անձանց իրավունքներն ու
ստանձնելու երեխայի խնամքը, սահմանվում են խնամքի այլընտրանքային
լուծումներ ( խնամատար ընտանիք, որդեգրում) պարտականությունները, և այդ նպատակով ձեռնարկում են
պարտականությունները, և այդ նպատակով ձեռնարկում են
լուծումներ ( խնամատար ընտանիք, որդեգրում)
օրենսդրական ու վարչական բոլոր համապատասխան միջոցները»:
օրենսդրական ու վարչական բոլոր համապատասխան միջոցները»:
Ոչ Երեխայի իրավու նքների մասին կոնվենցիա ,,
Երեխայի իրավու նքների մասին կոնվենցիա
Ա յո Դիմում է ներկայացվում Խնամակալության և հոգաբարձության
Դիմում է ներկայացվում Խնամակալության և հոգաբարձության հոդված 3
հոդված 3
հանձնաժողովին, որպեսզի վերջինս երեխայի լքված լինելու
հանձնաժողովին, որպեսզի վերջինս երեխայի լքված լինելու «Ժամանակավորապես կամ մշտապես իր ընտանեկան միջավայրից
«Ժամանակավորապես կամ մշտապես իր ընտանեկան միջավայրից
մասին որոշում կայացնի և լիազորի խնամքի մեկ այլ լուծում
մասին որոշում կայացնի և լիազորի խնամքի մեկ այլ լուծում հեռացված կամ իր լավագույն շահերի
հեռացված կամ իր լավագույն շահերի
գտնել:
գտնել: տեսակետից այդպիսի միջավայրում մնալ չկարողացող երեխան
տեսակետից այդպիսի միջավայրում մնալ չկարողացող երեխան
Մշակվում են նախաձեռնություններ երեխայի`
Մշակվում են նախաձեռնություններ երեխայի` պետության կողմից տրամադրվող հատուկ
պետության կողմից տրամադրվող հատուկ
ընտանիքում ապրելու իրավունքի մասին
ընտանիքում ապրելու իրավունքի մասին պաշտպանության և օգնության իրավունք ունի»:
Ոչ պաշտպանության և օգնության իրավունք ունի»:
համայնքում իրազեկվածության մակարդակը
համայնքում իրազեկվածության մակարդակը Արդյո՞ք նոր լուծումը առավելագույնս Երեխայի իրավու նքների մասին կոնվենցիա ,,
Արդյո՞ք նոր լուծումը առավելագույնս Երեխայի իրավու նքների մասին կոնվենցիա
բարձրացնելու համար և հնարավոր խնամատար
բարձրացնելու համար և հնարավոր խնամատար բավարարում է երեխայի շահերին: հոդված 20
բավարարում է երեխայի շահերին: հոդված 20
ընտանիքներ պացահայտելու համար:
ընտանիքներ պացահայտելու համար:
Ա յո
Դեպքի մոնիթորինգը շարունակվում է` մինչև
Դեպքի մոնիթորինգը շարունակվում է` մինչև
դրա փակումը:
դրա փակումը:

20. Գծապատկեր. հատուկ հաստատություններում ( այդ թվում` քրեակատարողական
հիմնարկներում) բնակվող երեխաներ.
որոշ մեկնաբանություններ
Ի տարբերություն երեխաների նկատմամբ վատ վերաբերմունքի և բռնության դեպքերի` հատուկ
հաստատություններից նրանց դուրս բերման դեպքերը արտակարգ և հրատապ չեն համարվում:
Առհասարակ ցանկալի չէ երեխաներին տեղավորել հատուկ հաստատություններում, ինչը կոպիտ կերպով
ոտնահարում է մարդկանց բնական իրավունքները: Երբ բացակայում է անհապաղ միջամտության
անհրաժեշտությունը, ապա վտանգ կա, որ համապատասխան սոցիալական ծառայությունը, որը պետք է
կազմակերպի այս դեպքերի գնահատման որոշ ներքին գործընթացներ դրանք ստանձնելու համար, կարող
է դրսևորել որոշակի իներտություն:
Բարեբախտաբար, այս դեպքերը թույլ են տալիս ԴՎ- ին կազմակերպել իր աշխատանքն առանց դեպքի
հրատապությամբ պայմանավորված ճնշման` հնարավորություն ունենալով խորապես ուսումնասիրել
իրավիճակը և ձևավորել արդյունավետ աջակցության ցանց նախքան ծրագրի սկիզբը:
Բոլոր դեպքերում նման իրավիճակներում պահանջվում է շատ լավ մշակված Տեղական սոցիալական
պլան, քանի որ սովորաբար ԴՎ- ը պետք է իր տրամադրության տակ ունենա որոշ կոնկրետ ֆորմալ
( ցերեկային խնամքի կենտրոն, մասնագիտացված մանկավարժ և այլն) և ոչ ֆորմալ ( հյուրընկալող
ընտանիք, կամավորներ) ծառայություններ և սուբյեկտներ:
Դեպքի վարում – մոդուլ 4 – էջ 20

21. ¸»åùÇ í³ñÙ³Ý և áõÕÕáñ¹Ù³Ý ·áñÍÁÝóó` ûñÇÝ³Ï (1)
ÀÝóóիկ ù³ÛÉ»ñÁ Պատասխանատու ijٳݳϳѳïí³ÍÁ
0. ¸»åùÇ Ñ³Õáñ¹áõÙ – ïñ³Ù³¹ñíáÕ ³é³çÇն ÀÝï³ÝÇùÇ, áëïÇϳÝáõÃÛ³Ý, ÑÇí³Ý¹³ÝáóÇ, úñ 0
û·ÝáõÃÛáõÝ Ñ³Ù³ÛÝùÇ, ¹åñáóÇ, ëáódzɳϳÝ
ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó…
1. ¸»åùÇ áõÕÕáñ¹áõÙ ëáóÇ³É³Ï³Ý Úáõñ³ù³ÝãÛáõñ ͳé³ÛáõÃÛáõÝ, áñÁ ¹»åùÇ 1
ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñին (Áݹáõݳñ³Ý ϳ٠í»ñ³µ»ñÛ³É հաղորդում ¿ ëï³ÝáõÙ: ¸»åù í³ñáÕÇ հետ
հերթապահ ) կապ հաստատելու հնարավորություն նա և ³ß˳ï³Ýù³ÛÇÝ
ųÙեր Çó դուրս :
úñ 1
2. ¶ñ³ÝóáõÙ êáóÇ³É³Ï³Ý Í³é³ÛáõÃÛ³Ý հերթապահը
ï»Õ»Ï³ïíáõÃÛáõÝÁ ·ñ³նցում ¿ ·ñ³ÝóÙ³Ý Ù³ïÛ³ÝáõÙ
3. ²ñï³Ï³ñ· ա ñÓ³·³Ýù` áõÕÕáñ¹áõÙ êáóÇ³É³Ï³Ý Í³é³ÛáõÃÛáõÝÁ ϳ٠áëïÇϳÝáõÃÛáõÝÁ úñ 1-3
àëïÇϳÝáõÃÛáõÝ` (»Ã» ³ÝÑñ³Å»ßï ¿) ëáóÇ³É³Ï³Ý Í³é³ÛáõÃÛ³Ý հերթապահի Ñ»ï
ѳٳӳÛÝáõÃÛ³Ùµ
²å³Ñáí í³Ûñ (»Ã» ³ÝÑñ³Å»ßï ¿) – ÐÎ
Êݳٳï³ñ ÁÝï³ÝÇù àëïÇϳÝáõÃÛáõÝÁ ϳ٠¹³ï³ñ³ÝÁ ϳÝóϳóÝÇ
¸³ï³ñ³ÝÇ áñáßáõ٠ųٳݳϳíáñ ï»Õ³íáñÙ³Ý Ñ»ï³ùÝÝáõÃÛáõÝ և Ïå³ïñ³ëïÇ Çñ»Ýó
ѳٳñ (»Ã» ³ÝÑñ³Å»ßï ¿) ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÏáÕÙÇó å³Ñ³ÝçíáÕ
փ ³ëï³ÃÕûñÁ
Թ երացման ¹»åùáõÙ ¹»åùի մասին պետք է հաղորդել
ջϳí³ñÇÝ
4. ¸»åù í³ñáÕÇ նշանակում – Սոցիալական ԳՈՐԾՈՒՄ ·ñ³ÝóíáõÙ ¿ ¹»åù í³ñáÕÇ ³ÝáõÝÁ úñ 1-3
¹»åùÇ գործի բացում í»ñçݳųÙÏ»ïÁ`
7-ñ¹ ûñÁ

22. Դեպքի վարման և ուղղորդման գործընթաց` օրին ակ
(2)
ÀÝóóիկ ù³ÛÉ»ñÁ Պատասխանատու ijٳݳϳѳïí³Í
Á
5. ºñ»Ë³ÛÇ և ÁÝï³ÝÇùÇ Çñ³íÇճ ³ÏÇ ¸»åù í³ñáÕ – ³Ûë ³é³ç³¹ñ³ÝùÁ Ù³ëݳÏÇáñ»Ý úñ 4-6
·Ý³Ñ³ïáõÙ` »ñ»Ë³ÛÇ ³ç³ÏóáõÃÛ³Ý Ï³ñáÕ ¿ ïñí»É ³ÛÝ ³ÝÓ³Ýó, áõÙ ³ÝáõÝÝ»ñÁ
ó³ÝóÇ Ù³ëÁ ϳ½ÙáÕ ³ÝÓ³Ýó Ý»ñ³éí³Í »Ý ¹»åùÇ ԳՈՐԾԻ Ù»ç, ë³Ï³ÛÝ
Ý»ñ·ñ³íáõÙ (Ý»ñ³éÛ³É վերջնական å³ï³ë˳ݳïíáõÃÛáõÝÁ ¹»åù
³éáÕç³å³ÑáõÃÛ³Ý, ÏñÃ³Ï³Ý í³ñáÕÇÝÝ ¿: Թերացման ¹»åùáõÙ դրա մասին
ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÁ և պետք է հայտնել ¹»åù í³ñáÕի ջϳí³ñÇն :
µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñÁ/ѳñև ³ÝÝ»ñÁ)
6. ¸ºäøÆ ²è²æÆÜ ՔՆՆԱՐԿՄԱՆ ¸»åù í³ñáÕÁ. ³Ûë ³é³ç³¹ñ³ÝùÁ հնարավոր չէ úñ 7-14 –
ϳ½Ù³Ï»ñåáõÙ – áñå»ë ËݳÙùÇ å³ïíÇñ³Ï»É: í»ñçݳųÙÏ»ï
åÉ³Ý Çñ³Ï³Ý³óí»ÉÇù ù³ÛÉ»ñÇ ºñ»Ë³ÛÇ ÁÝï³ÝÇùÁ/ËݳٳϳÉÁ å»ïù ¿ Ù³ëݳÏóÇ: Á` 15-ñ¹ ûñÁ
µ³ó³Ñ³ÛïáõÙ (¹»åù í³ñáÕ) ÀݹѳÝáõñ ѳٳӳÛÝáõÃÛ³Ùµ ÁݹáõÝíáÕ
áñáßáõÙÝ»ñÁ ·ñ³ÝóíáõÙ »Ý ¹»åùÇ ԳՈՐԾՈՒՄ :
7. ²é³ç³ñÏáõÃÛáõÝÝ»ñ ¹³ï³íáñÇն ¸»åù í³ñáÕ. ³Ûë ³é³ç³¹ñ³ÝùÁ ãå»ïù úñ 15
¹»åùÇ քննարկման Å³Ù³Ý³Ï ÁݹáõÝí³Í ¿ å³ïíÇñ³ÏíÇ: ²é³ç³ñÏáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ·ñ³éíáõÙ
áñáßáõÙÝ»ñÇ վերաբերյալ (»Ã» »Ý ëáóÇ³É³Ï³Ý Ñ³ñó³Ã»ñÃáõÙ
³ÝÑñ³Å»ßï ¿)
8. ¸³ï³íáñÇ Ññ³Ù³ÝÁ (»Ã» ¸³ï³íáñÁ. ¹»åù í³ñáÕÇ ÏáÕÙÇó ïñ³Ù³¹ñí³Í úñ 15 ¨
³ÝÑñ³Å»ßï ¿) – Æð²ì²Î²Ü ³ÝÑñ³Å»ßï ½»ÏáõÛóÝ»ñÇ ÑÇÙ³Ý íñ³, ѳçáñ¹áÕ
ÊܲزβÈàôÂÚ²Ü öàöàÊàôÂÚàôÜ ոստիկանություն ûñ»ñÇÝ

23. ¸»åùÇ í³ñÙ³Ý և áõÕÕáñ¹Ù³Ý ·áñÍÁÝóó`
ûñÇݳÏ
Ընթացիկ քայլերը Պատասխանատու ijٳݳϳѳïí³ÍÁ
9. ՀԵՏԵՎՈՂԱԿԱՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔ – երեխայի Դեպք վարող . այս առաջադրանքը կարող է
իրավիճակի մոնիթորինգ իրականացված քայլերի մասնակիորեն պատվիրակվել այն անձանց , ում úñ15 –
վերաբերյալ և ուղղորդում դեպի այլ անունները ներառված են դեպքի ԳՈՐԾՈՒՄ , սակայն ß³ñáõݳϳϳÝ
ծառայություններ ,եթե դա առաջարկվի դեպքի վերջնական պատասխանատվությունը կրում է դեպք
քննարկման ժամանակ վարողը :
10. ºñÏñáñ¹ ¸ºäøÆ ՔՆՆԱՐԿՄԱՆ ¸»åùÇ í³ñáÕ. ³Ûë ³é³ç³¹ñ³ÝùÁ ãÇ կարելի úñ 15-45 –
ϳ½Ù³Ï»ñåáõÙ` ³ç³ÏóáõÃÛ³Ý ó³ÝóÇ՝ å³ïíÇñ³Ï»É: ºñ»Ë³ÛÇ ÁÝï³ÝÇùÁ/ËݳٳϳÉÁ ϳËí³Í ¹»åùÇó
»ñ»Ë³ÛÇÝ å³ßïå³Ý»Éու և ËݳٻÉáõ å»ïù ¿ Ù³ëݳÏóÇ
ϳñáÕáõÃÛ³Ý ÙáÝÇÃáñÇÝ· àñáßáõÙÝ»ñÁ ·ñ³éíáõÙ »Ý ¹»åùÇ ԳՈՐԾՈՒՄ
11. ÀÝóóÇÏ ½»ÏáõÛóÁ (ëáóÇ³É³Ï³Ý ¸»åù í³ñáÕ – ³Ûë ³é³ç³¹ñ³ÝùÁ ãÇ Ï³ñáÕ
ѳñóáõÙ) Ý»ñϳ۳óíáõÙ ¿ ¹³ï³íáñÇÝ (»Ã» å³ïíÇñ³Ïí»É:
³ÝÑñ³Å»ßï ¿)
12. ¸»åù»ñÇ ÁݹѳÝáõñ Ãíի և Դեպքի ԳՈՐԾի տվյալների փոխանցում տվյալների ä»ïù
պարբերական å³ßïå³ÝáõÃÛ³Ý Ñ³ñó»ñի բազա (մարզային մակարդակում ) – լոգիստիկայի հետ ¿ ë³ÑÙ³Ýí»Ý
վերաբերյալ զեկույցները ïñ³Ù³¹ñíáõÙ »Ý կապված հարցերը պետք է սահմանվեն . տվյալները Ûáõñ³ù³ÝãÛáõñ
ëáóÇ³É³Ï³Ý Í³é³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ քննարկվում են սոցիալական ծառայությունների 2 ³ÙÇëÁ Ù»Ï
Ù³ñ½³ÛÇÝ í³ñãáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ պաշտոնական հանդիպումների ժամանակ
13. лﳷ³ ¹»åùÇ կոնֆերանսներ Դեպք վարող –դեպքը կարող է փակվել միայն այն Կախված դեպքից
(³ÝÑñ³Å»ßïáõÃÛ³Ý ¹»åùáõÙ) և ¹»åùÇ դեպքում , երբ աջակցության ցանցը բավարար ուժեղ
փ ³ÏáõÙ է երեխային պաշտպանելւու համար :