1. PRISMA
VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED
De cultureel-erfgoedsector
cijfers en centen

2. Overzicht
Twee onderdelen in presentatie:
• Cijferboek cultureel erfgoed
• Financiering van het landelijk cultureel
erfgoedbeleid
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

3. Cijferboek: overzicht v/h traject
• Doel van het ‘cijferboek cultureel erfgoed’:
– monitoren van de ontwikkeling van het cultureel-erfgoedveld
– betrouwbare methoden voor gegevensverzameling ontwikkelen
• FARO m.m.v. het agentschap Kunsten en Erfgoed en departement
CJSM en Studiedienst v/d Vlaamse Regering (advies)
• Werkgroep cijferboek: begeleiding
• Doelgroep: 110 landelijk erkende (kwaliteitslabel) en/of
gesubsidieerde cultureel-erfgoedorganisaties
• Uitvoering: najaar 2010 over referentieperiode 2009
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

4. Cijferboek: respons
• Respons: 106 (96,4%) (110 organisaties)
– collectiebeherende organisaties: 66%
• musea: 56,5%
• archiefinstellingen: 8,5%
• erfgoedbibliotheken: 1% (1)
– dienstverlenende / ondersteunende organisaties: 34%
• erfgoedcellen: 16,5%
• expertisecentra: 4,5%
• organisaties voor volkscultuur: 7,5%
• andere erfgoedorganisaties: 5,5%
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

5. Cijferboek: resultaten
• Niveau organisatie: bestuurlijke organisatie, personeel, financiële
middelen, infrastructuur
• Niveau werking/functies (basisfuncties van erfgoedorganisaties):
– collecties en collectiebeleid (omvang, aanwinsten,…)
– behoud en beheer (conservatie, registratie,…)
– onderzoek, praktijkondersteuning, expertiseontwikkeling
– publiekswerking (bezoekcijfers, activiteiten,…)
-> Focus deze presentatie op:
– resultaten: personeel, financiële middelen
– evaluatie, toekomst cijferboek
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

6. Kerncijfers werknemers (N=106)
• Werknemers (jaar 2009): 1.932 / 1.532 VTE
– 88% bij collectiebeherende organisaties
– 61% voltijdse werknemers Dienstverlenende
– 59% vrouwen organisaties en erfgoedcellen:
- meer vrouwen
– 15% 55-plussers - minder 55-plussers
– 53% hooggeschoolden (UO+ HO) - meer hooggeschoolden
• Vrijwilligers actief in de organisatie: 1.623
– 53% bij collectiebeherende organisaties
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

7. Spreiding aantal werknemers (N=106)
Werknemers
200
150
100
50
0
16
0
4
8
12
20
24
28
32
36
40
44
48
52
56
60
64
68
72
76
80
84
88
92
96
100
aantal werknemers
Organisaties

8. Verdeling opleidingsniveau werknemers (N=106)
26%
39%
master/HOLT
bachelor/HOKT
21% HBO/SO
BSO/LO
14%
Dienstverlenende organisaties: 80% hooggeschoolden
Collectiebeherende organisaties: 31% hooggeschoolden
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

9. Verdeling functieniveau werknemers (N=106)
7.70%
24.30%
68.00% Leidinggevend personeel
Stafmedewerkers
Uitvoerend personeel
Dienstverlenende organisaties: 62% stafmedewerkers
Collectiebeherende organisaties: 74% uitvoerend personeel
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

10. Financiële middelen
• Totale middelen:
– ca. 115 miljoen euro (kosten, 99 organisaties)
– collectiebeherende organisaties: 84%
• Aandeel subsidies & dotaties: 82%
– collectiebeherende organisaties: ca. 78%
– dienstverlenende organisaties: ca. 90%
• Aandeel personeelsuitgaven in totale kost: 53%
• Aandeel landelijke subsidies in totale kost: 39%
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

11. Financiële opbrengsten: spreiding (N=101)
Bedrag
8000000
7000000
6000000
5000000
4000000
3000000
2000000
1000000
0
1 6 11 16 21 26 31 36 41 46 51 56 61 66 71 76 81 86 91 96
opbrengstenverdeling Organisaties

12. Financiële opbrengsten: verdeling (N=101)
Exploitatie
6.5%
6.5%
13.1% 3.0%
2.0% Sponsoring, mecenaat
Andere inkomsten
Werkingsubsidies en
toelagen
68.9%
projectsubsidies
andere subsidies en
toelagen
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

13. Financiële opbrengsten: aandeel eigen inkomsten (N=101)
100%
90%
80%
70% 76.7%
60% 81.9% 90.4% 84.7%
50% 96.9%
40% subsidies & dotaties
30%
20% Eigen inkomsten
10%
0%
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

14. Financiële opbrengsten: aandeel landelijke subsidies in totale
kost (N=101)
100%
80%
60%
40%
20%
0% 19.9%
56.1% 72.5% % totale kost
85.0% 39.3%
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

15. Financiële kosten: verdeling (N=101)
Kostenstructuur
7% 5%
Personeel
53% Werking
35%
Investeringen
Overige kosten
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

16. Cijferboek: evaluatie
• Eerste meeting: niet perfect, omzicht omspringen met de interpretatie
 Gebrek aan geregistreerde gegevens (vooral niet-verzelfstandigde structuren)
 Volgende meeting (2012): validatie tendensen
• Diversiteit in schaal en functies organisaties bemoeilijkt eenvormige aanpak
 Focus op kernopdrachten van de organisaties: kernindicatoren definiëren
 consensus rond terminologie en meeteenheden
• Efficiëntie v/h werkproces verbeteren
 Koppeling aan data rapporteringprocessen (i.s.m. het agentschap)
 Aangepaste online omgeving voor input en rapportering cijferboek
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

17. Cijferboek: toekomst
• Volgende versie cijferboek: najaar 2012 (tweejaarlijks)
• Doelgroep: landelijk erkende/gesubsidieerde organisaties
(sectorale monitor)
• Cijferboek 2009 vooral relevant vanuit beleidsperspectief.
Cijferboek 2012 meer aandacht voor dubbele functie:
 sectorale monitor (beleidsrelevante kwantitatieve gegevens )
 ondersteuning voor organisatieontwikkeling: koppeling cijferboek aan
kwaliteitsprocessen in de organisatie (kwalitatieve aanpak)
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

18. Financiering
• Doel:
– de evolutie van het Vlaamse cultureel-erfgoedbudget opvolgen
en in beeld brengen
• Periode: 2005-2011
– Redenen van vergelijkbaarheid, interne consistentie
• Bronnen:
– Agentschap Kunsten en Erfgoed
– algemene uitgavenbegroting van de Vlaamse Gemeenschap
– prognose 2011: FARO
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

19. Procentueel aandeel cultureel erfgoed in totaalbudget Kunsten & Erfgoed (K&E) en in
totaal cultuurbegroting (CB)
25
20 19.2
18.8 17.9 18.1 18.6 18.7
17.8
15
aandeel K&E
10 aandeel CB
7.7 7.5 7.9 7.6 8.3 8 8
5
0
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

20. Evolutie aantal gesubsidieerde landelijke organisaties (excl. instellingen VG) en bedrag
werkingssubsidies (in miljoenen euro) voor de periode 2005–2011
100
90
80
70
60
50 organisaties
40 subsidies
30
20
10
0
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

21. Evolutie aantal gesubsidieerde landelijke organisaties (excl. instellingen VG) en bedrag
werkingssubsidies (in miljoenen euro) voor de periode 2005–2011
Zelfde evolutie, zonder convenants gemeenten/provincies
100
90
80
70
60 organisaties
50 subsidies
40 excl. convenants
30
excl. convenants2
20
10
0
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

22. Evolutie erfgoedconvenants gemeenten 2000–2010: aantal convenanten en bedrag
subsidies (in miljoenen euro) (excl. provinciale convenants)
25
20
15
# convenanten
10 subsidies
5
0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

23. Evolutie v/h aantal landelijk gesubsidieerde organisaties voor de periode 2003–2011
100
90
80
70 andere
60
convenants
50
40 volksc./exp.
30 archieven
20 musea
10
0
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

24. Evolutie van het procentueel aandeel per type organisatie (excl. instellingen VG) in het
totale bedrag v/d werkingssubsidies voor de periode 2005–2011
30
25
landelijke musea
20
archieven
15 volksc./exp.
convenants
10
projecten
5 steunpunt
0
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

25. Aandeel besparingen 2010–2011 per budgetpost
100%
90%
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20% besparing
10%
0% subsidie
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

26. Enkele conclusies financiële evolutie
• Een echte budgettaire inhaalbeweging? De nominale stijging van het
cultureel-erfgoedbudget (ca. 44%) volgt de evolutie van het
cultuurbudget, niet meer, niet minder. In 2010-2011 volgde een besparing
van ca. 5-10%, zodat het budget terug staat op het niveau van voor 2009.
• De groeimarge in het cultureel-erfgoedbudget werd de voorbije jaren
hoofdzakelijk geïnvesteerd in het stimuleren van het lokaal/provinciaal
erfgoedbeleid (convenants).
• Relatieve onderfinanciering institutionele structuren: erkende musea.
• Constante daling v/d projectsubsidies, o.a. door zware besparing in de
voorbije 2 jaar van ca. 30%. Kritische ondergrens bereikt?
• Voor de ontwikkeling van een landelijk cultureel erfgoedbeleid is de
decretale basis relatief smal (aantal organisaties, volume budgetten)
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

27. Meer weten
• Overzichtsartikel faro themanummer PRISMA:
– Een sector in ontwikkeling…schets van het cultureel
erfgoedveld in Vlaanderen (incl. financiële evolutie)
– Het cijferboek cultureel erfgoed: van nulmeting naar
zelfmonitor
• Cijferboek rapportageverslag voor alle deelnemende
organisaties
• Cijferboek online rapport via www.faronet.be/prisma
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED

28. Contact
Jeroen Walterus
T +32 2 213 10 69
jeroen.walterus@faronet.be
FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw
Priemstraat 51 | BE-1000 Brussel
T +32 2 213 10 60
F +32 2 213 10 99
www.faronet.be/prisma
PRISMA VELDANALYSE CULTUREEL ERFGOED