2. داریوش کبیر ( داریوش اول، داریوش بزرگ )( ۵۴۹ - ۴۸۶ ق . م .) سومین پادشاه هخامنشی ( سلطنت از ۵۲۱ تا ۴۸۶ ق . م .) فرزند ویشتاسپ ( گشتاسب ) بود . ویشتاسپ فرزند ارشام و ارشام پسر آريارمنا بود . ویشتاسپ پدر او در زمان کورش ، ساتراپ ( والی ) پارس بود .
3. داريوش كبير به حق متعلق به زمان خود نبود ... و 2000 سال جلوتر از خود مي انديشيد ...
4. بخشي از سخنان داريوش كبير در كتيبه بيستون « هرچه کردم بهرگونه، به اراده اهورامزدا بود . از زمانیکه شاه شدم، نوزده جنگ کردم . به اراده اهورامزدا لشکرشان را درهم شکستم و ۹ شاه را گرفتم ممالکی که شوریدند دروغ آنها را شوراند . زیرا به مردم دروغ گفتند . پس از آن اهورامزدا این کسان را بدست من داد و با آنها چنانکه میخواستم رفتار کردم ای آنکه پس از این شاه خواهی بود با تمام قوا از دروغ بپرهیز . اگر فکر کنی : چه کنم تا مملکت من سالم بماند، دروغگو را نابود کن ...» .
5. داريوش در سال 521 قبل از ميلاد فرمان داد : من عدالت را دوست دارم ، از گناه متنفرم و از ظلم طبقات بالا به طبقات پايين اجتماع خشنود نيستم
6. آيا ميدانيد : داريوش کبير با شور و مشورت تمام بزرگان ايالتهاي ايران كه در پاسارگاد جمع شده بودند به پادشاهي برگزيده شد و در بهار 520 قبل از ميلاد تاج شاهنشاهي ايران رابر سر ن ها د . و براي همين مناسبت 2 نوع سكه طرح دار با نام داريك طلا و سيكو نقره را در اختيار مردم قرار داد كه بعدها رايج ترين پولهاي جهان ش د .
7. آيا ميدانيد : تخت جمشید نام محلی پایتخت داریوش بزرگ است؛ در دامنه كوه رحم ت ( كوه مهر ) در مقابل جلگه مرودشت و 55 كیلومتری شمال شرقی شیراز قرار دارد . یونانیان و اروپائیان،آنرا پرسپولیس ( persepolis ) می خوانند؛ اما نام تاریخی آن كه دركتیبه های كاخ ها ثبت شده پارسَه parse به معنای شهر مردمان پارسی است . آثار تاریخی به جای مانده در آن، از باشكوه ترین مجموعه های تاریخ ایران و جهان است .
8. اولين بار داريوش در پايئز و زمستان 518 - 519 قبل از ميلاد نقشه ساخت پرسپوليس را طراحي كرد و با الهام گرفتن از اهرام مصر نقشه آن را با كمك چندين تن از معماران مصري بروي كاغد آورد . پرسپوليس به دستور داريوش كبير به صورت ماكت ساخته شد تا از بزرگترين كاخ آسيا شبيه سازي شده باشد كه فقط ماكت كاخ پرسپوليس 3 سال طول كشيد . ساخت آن جمعا حدود 120 سال به طول انجامید .
9. تخت جمشید به وسعتی حدود 125000 متر مربع وبر روی سکوئی که ارتفاع آن بین ۸ تا ۱۸ متر بالاتر از سطح جلگهٔ مردوشت است، تماما از سنگ ساخته شده است . در میان سنگها از هیچ گونه ملاتی استفاده نشده ، اما دربعضی نقاط،سنگها را با بست های آهنی به نام دم چلچله ای به هم اتصال داده اند و از چفت هایی سربی استفاده كرده اند .
10. آيا ميدانيد : داريوش در سال دهم پادشاهي خود شاهراه بزرگ كورش را به اتمام رساند و جاده سراسري آسيا را احداث كرد كه از خراسان به مغرب چين ميرفت كه بعدها جاده ابريشم نام گرفت . نقشه ايران در سالهاي پادشاهي هخامنشيان
11. آ يا ميدانيد : كلمه شاهراه از راهي كه كورش کبير بين سارد پايتخت كارون و پاسارگاد احداث كرد گرفته شده است آ يا ميدانيد : داريوش براي اولين بار در ايران وزارت راه * وزارت آب * سازمان املاك * سازمان اطلاعات شهرها و حومه ها * سازمان پست و تلگراف ( چاپارخانه ) را بنيان نهاد . آيا ميدانيد : اولين راه شوسه و زير سازي شده در جهان توسط داريوش ساخته شد .
12. آ يا ميدانيد : داريوش براي ساخت كاخ پرسپوليس كه نمايشگاه هنر آسيا بوده ، 25 هزار كارگر به صورت 10 ساعت در تابستان و 8 ساعت در زمستان به كار گماشته بود و به هر استادكار هر 5 روز يكبار يك سكه طلا داريك مي داده و به هر خانواده از كارگران به غير از مزد آنها روزانه 250 گرم گوشت همراه با روغن - كره - عسل و پنير ميداده است و هر 10 روز يكبار استراحت داشتند .
13. آيا ميدانيد : داريوش در هر سال براي ساخت كاخ به كارگران بيش از نيم ميليون طلا مزد مي داده است كه به گفته مورخان گران ترين كاخ دنيا محسوب ميشد ه اين در حالي است كه در همان زمان در مصر كارگران به بيگاري مشغول بوده اند بدون پرداخت مزد كه با شلاق نيز همراه بوده است
14. آيا ميدانيد : تقويم كنوني ( ماه 30 روز ) به دستور داريوش پايه گذاري شد و او هياتي را براي اصلاح تقويم ايران به رياست دانشمند بابلي " دني تون " بسيج كرده بود . بر طبق تقويم جديد داريوش روز اول و پانزدهم ماه تعطيل بوده و در طول سال داراي 5 عيد مذهبي و 31 روز تعطيلي رسمي كه يكي از آنها نوروز و ديگري سوگ سياوش بوده است
15. آيا ميدانيد : اولين مردماني كه حروف الفبا را ساختند در 7000 سال پيش در جنوب ايران ، ايرانيان بودند . آيا ميدانيد : اولين مردماني كه قاره آمريكا را كشف كردند ايرا ني ان بودند و كريستف كلب و واسكودوگاما بر اثر خواندن كتابهاي ايراني كه در كتابخانه واتيكان بوده به فكر قاره پيمايي افتادند .
16. آيا ميدانيد : اولين هنرستان فني و حرفه اي در ايران توسط كورش كبير در شوش جهت تعليم فن و هنر ساخته شد آيا ميدانيد : داريوش كبير طرح تعلميات عمومي و سوادآموزي را اجباري و به صورت كاملا رايگان بنيان گذاشت كه به موجب آن همه مردم مي بايست خواندن و نوشتن بدانند كه به همين مناسبت خط آرامي يا فنيقي را جايگزين خط ميخي كرد كه بعدها خط پهلوي نام گرفت
17. آيا ميدانيد : ديوار چين با بهره گيري از ديواري كه كورش در شمال ايران در سال 544 قبل از ميلاد براي جلوگيري از تهاجم اقوام شمالي ساخت ، ساخته شد . اولين سيستم استخدام دولتي به صورت لشگري و كشوري به مدت 40 سال خدمت و سپس بازنشستگي و گرفتن مستمري دائم را كورش كبير در ايران پايه گذاري كرد . آ يا ميدانيد : داريوش پادگان و نظام وظيفه را در ايران پايه گزاري كرد و به مناسبت آن تمام جوانان چه فرزند شاه و چه فرزند وزير بايد به خدمت بروند و تعليمات نظامي ببينند تا بتوانند از سرزمين پارس دفاع كنند .
18. آيا ميدانيد : اولين مردماني كه سيستم اگو يا فاضلاب را جهت تخليه آب شهري به بيرون از شهر اختراع كرد ايرانيان بودند . آيا ميدانيد : اولين مردماني كه اسب را به جهان هديه كردند ايرانيان بودند . آيا ميدانيد : اولين مردماني كه حيوانات خانگي را تربيت كردند و جهت بهره مندي از آنان استفاده كردند ايرانيان بودند
19. آيا ميدانيد : اولين مردماني كه مس را كشف كردند ايرانيان بودند . آيا ميدانيد : اولين مردماني كه آتش را در جهان كشف كردند ايرانيان بودند . آيا ميدانيد : اولين مردماني كه ذوب فلزات را در شهر سيلك در اطراف كاشا ن آغاز كردند ايرانيان بودند آيا ميدانيد : اولين مردماني كه كشاورزي را جهت كاشت و برداشت كشف كردند ايرانيان بودند .
20. آيا ميدانيد : اولين مردماني كه نخ را كشف كردند و موفق به ريسيدن آن شدند ايرانيان بودند آيا ميدانيد : اولين مردماني كه سکه را در جهان ضرب كردند ايرانيان بودند آيا ميدانيد : اولين مردماني كه عطر را براي خوشبوشدن بدن ساختند ايرانيان بودند آيا ميدانيد : اولين مردماني كه كشتي يا زورق را به فرمان يكي از پادشاهان زن ايراني ساختند ايرانيان بودند
21. آيا ميدانيد : اولين ارتش سواره نظام دردنيا توسط سام ايراني اختراع شد با 115 سرباز آيا ميدانيد : اولين مردماني كه شيشه راكشف كردند وازآن براي منازل استفاده كردند ايراينان بودند آيا ميدانيد : اولين مردماني كه زغال سنگ را كشف كردند ايرانيان بودند آيا ميدانيد : اولين مردماني كه مقياس سنجش اجسام را كشف كردند ايرانيان بودند آيا ميدانيد : اولين مردماني كه به كرويت زمين پي بردند ايرانيان بودند
22. آيا ميدانيد : كورش كبير در شوروي سابق شهري ساخت به نام كورپوليس كه خجند امروزي نام دارد . آيا ميدانيد : كورش پس از فتح بابل به معبد مردوك رفت و براي ابراز محبت به بابلي ها به خداي آنان احترام گذاشت و در همان معبد كه بيش از 1000 متر بلندي داشت براي اثبات حسن نيت خود به آنان تاج گذاري كرد
23. آيا ميدانيد : كمبوج ي ه فرزند كورش بدليل كشته شدن 12 ايراني در مصر و اينکه فرعون مصر به جاي عذر خواهي از ايرانيان به دشنام دادن و تمسخر پرداخته بود ، با 250 هزار سرباز ايراني در روز 42 از آغاز بهار 525 قبل از ميلاد به مصر حمله كرد و كل مصر را تصرف كرد وبدليل آمدن قحطي درمصرمقداري بسيار زيادي غله واردمصركرد . اكنون در مصر يك نقاشي ديواري وجود دارد كه كمبوجيه را در حال احترام به خدايان مصر نشان ميدهد .
24. آيا ميدانيد : او به هيچ وجه دين ايران را به آنان تحميل نكرد و بي احترامي به آنان ننمود
25. آيا ميدانيد : داريوش براي جلوگيري از قحطي آب در هندوستان كه جزوي از امپراطوري ايران بوده سدي عظيم بروي رود سند بنا نهاد آيا ميدانيد : فيثاغورث كه بدلايل مذهبي از كشور خود گريخته بود و به ايران پناه آورده بود توسط داريوش كبير داراي يك زندگي خوب همراه با مستمري دائم شد .
26. آيا ميدانيد : در طول سلطنت داريوش كبير 242 حكمران برعليه او شورش كرده بودند و او پادشاهي بوده كه با 242 مورد شورش مقابله كرد و همه را بر جاي خود نشاند و عدالت را در سرتاسر ايران بسط داد . او در سال آخر پادشاهي به اندازه 10 ميليون ليره انگلستان ذخيره مالي در خزانه دولتي بر جاي گذاشت .
27. هخامنشیان ۲۲۰ سال ( از ۵۵۰ پیش از میلاد تا ۳۳۰ پیش از میلاد ) بر بخش بزرگی از جهان شناخته شده آن روز از رود سند تا دانوب در اروپا و از آسياي ميانه تا شمال شرقی آفريقا فرمان راندند .