Deze presentatie is gegeven op het symposium "De toekomst van grenswaarden voor stoffen in het beroep" van de sectie Arbeidstoxicologie-NVT op 25 september te Bilthoven.

1. 1
Bedrijfsgrenswaarden;
oplossing of utopie
Frans Jongeneelen

2. 2
Uit de oude doos:

3. 3
Uit AIHA Synergist van March 2014:
“The Hierarchy of OELs”
Domein
Bedrijfs-grens-waarden
Examples are:
Epi-data based OEL
TLV, SCOEL-OEL
Company OEL
DNELs
OEB

4. Uit Synergist van september 2014: 4
“How DNELs differ from
conventional OELs”
 Set by manufacturer, not by
authority or by independent
body
 No expert judgement but
guidelines
 DNELs are exposure pattern
specific
Examples :
– DNEL worker/ inhalation/ acute/ systemic
– DNEL consumer/ dermal/ local/ systemic
 Soms 2 soorten:
– Registration DNEL (by consortium)
– Reference DNEL (by RAC)

5. 5
Nederland: Herziening stelsel
grenswaarden (1)
1978: Eerste nationale MAC lijst
– Invoering drietrapsprocedure
– 2005: 635 MAC-waarden
Ca. 2002: Ontwikkelingen
– Groeiende onvrede
– lage productiviteit en lange duur vaststellen MAC-waarde
– Wens tot Europese samenwerking
– Nieuw regelgeving REACH komt
2004: Onderzoek herziening
grenswaardestelsel
– Opsplitsing publiek en
privaat

6. 6
Herziening Nederlands stelsel
grenswaarden (2)
2005: Advies SER
2007: Ministerie SZW: Invoering nieuw
publiek/privaat stelsel
– Publieke grenswaarden = wettelijke
gezondheidskundige grenswaarde (N = +/- 150)

7. 7
Publiek/privaat stelsel
SER: Privaat stelsel omvat:
 Bedrijfsgrenswaarde
en/of
 Goede praktijken
SER: “Werkgevers moeten voor stoffen waarvoor
geen wettelijke grenswaarde beschikbaar is, zelf een
bedrijfsgrenswaarde vaststellen ter bescherming van
werknemers tegen schadelijke effecten”

8. 8
Publiek/privaat stelsel
Ministerie SZW: Publieke stoffen zijn:
– Stoffen met EU grenswaarde
– C(R)M stof
– Stoffen zonder eigenaar
– hoog-risico stoffen
Voorbeelden:
• Stof met private grenswaarde: MTBE
• Stof met publieke grenswaarde: PAKs

9. 9
Wat is een bedrijfsgrens-waarde?
(1)
 Definitie wordt vermeden
– Beste omschrijving: gezondheidskundige
grenswaarde, niet door overheid vastgesteld
– VNO/NCW:
“Zolang er nog geen wettelijke grenswaarde
bestaat, moet de werkgever zelf een
bedrijfsgrenswaarde vaststellen”
 Gebaseerd op een producenten-grenswaarde
(DNEL uit REACH)?

10. 10
Wat is een bedrijfsgrens-waarde?
(2)
Bedrijfsgrenswaarde = Particuliere grenswaarde
óf Overgenomen van of afgeleid uit enig andere
grenswaardenlijst dan de wettelijke
grenswaardelijst of,
óf Zelf afgeleid uit toxicologische en/of
epidemiologische dosis-respons gegevens, dan
wel
óf Afgeleid uit andere gegevens die het gevaar van
de stof betreffen

11. 11
Zijn bedrijfsgrenswaarden wel
betrouwbaar? (1)
– Particuliere grenswaarden zijn ingevoerd
vanwege politieke wens terugtrekkende
overheid
– Privatisering vanwege terugtrekkende
overheid gaat niet altijd goed. Vb:
Beperking taak inspectie NVWA
– Viel onder VWS, nu ondergebracht bij EZ
– Uitholling taak, EZ stelt andere prioriteiten
– Kwaliteit bewaking veiligheid voedsel daalt
 Privatisering woningcorporaties
– Proces ging fout, maar er is geen schuldige

12. 12
Zijn bedrijfsgrenswaarden wel
betrouwbaar? (2)
 In hoeverre wegen economische
belangen van betrokkenen mee?
 Is de kwaliteit van particuliere
grenswaarden lager?
 Kan polderen betrouwbare particuliere
grenswaarden opleveren?

13. 13
Hoe vaak worden bedrijfs-grenswaarden
gebruikt? (1)
Onderzoek
TNO/RIVM
uit 2013

14. 14
Hoe vaak worden bedrijfs-grenswaarden
gebruikt? (2)
Uit onderzoek TNO/RIVM:
 NL: 1 op 20 bedrijven gebruikt
bedrijfsgrenswaarden, veel onbekendheid
 Buitenland/EU: geen bedrijfsgrenswaarden
 Sceptisch over bruikbaarheid DNEL en DMEL.
Mogelijk in toekomst anders
 Aandacht nodig voor:
– Kwaliteit afgeleide grenswaarde
– Vertrouwen stakeholders/ status

15. 15
Gebruik van grenswaarden in metaal
(uit Leidraad van 5XBeter, CONCEPT )
Rangvolgorde Grenswaarde Toelichting
1 NL- Wettelijke GW Indien een wettelijke, nationale grenswaarde
beschikbaar is, wordt deze gebruikt
2 Gezondheidsraad
of SCOEL
grenswaarde
een gezondheidskundige grenswaarde van
Gezondheidsraad of SCOEL
3 DNEL of DMEL Mogelijk is er, vanaf 2008, een DNEL- of
DMEL-waarde vastgesteld wegens REACH
4 I. D – MAK-Werte,
II. USA – TLV,
III. Grenswaarde
overige landen
Buitenlandse grenswaarden. De Duitse MAK-werte
heeft de voorkeur, dan de USA- ACGIH:
TLVs en tenslotte de grenswaarde uit een
overig land
5 Zelf afgeleide
grenswaarde
Door expert wordt een grenswaarde afgeleid
aan de hand van toxicologische en
epidemiologische dosis-respons gegevens
6 COSHH Esssentials
grenswaarde band
Een grenswaarde-band gebruikt zoals
vastgesteld met de hazard indeling van de
Engelse COSHH Essentials methodiek
Bedrijfs-grens-waarden

16. 16
Voorbeelden van afgeleide bedrijfs-grenswaarden
uit eigen praktijk
1. Grenswaarde voor inhaleerbaar stof in
afvalverwerking
– Variabele samenstelling, ruime range verontreinigingen
– Onderscheid in 2 klassen, zwaar-belast en matig-belast stof
– Richtwaarde: respectievelijk 1 en 3 mg/m3 (1998)
2. Grenswaarde Amoxicilline
– Blootstelling aan stof met dit antibioticum
– Indeling volgens Criteria Pharmaceutical Industry
– Check: maximale opname = 1/100 van therapeutische dosis
– Resultaat: Occpational Exposure Band 4 = 1 – 10 μg/m3 (2011)
3. Grenswaarde 1-hydroxypyreen in urine als
equivalent voor grenswaarde B(a)P in lucht
– 1,0 μmol/mol creat ~ 2,0 μg/L (2012)

17. 17
Toelichting voorbeeld 3
Guidance value of 1-hydroxypyrene in
urine for occupational PAH exposure

18. 18
Reason
– New occupational exposure limit (OEL) in
Netherlands for PAH has been proposed in 2006
 Health Council: 500 resp. 5 ng/m3 as benzo(a)pyrene
 Temporary OEL of 200 ng/m3 as benzo(a)pyrene is now
discussed by social partners
– Companies have a positive experience with
biological monitoring of PAH, however, a
biological limit was not proposed by
Netherlands Health Council
– Study group of several companies and unions
requested us to derive an equivalent biological
occupational exposure limit

19. 19
Biological monitoring of PAH
Working environment
Gaseous and particulate PAH
Worker
Uptake of PAH by:
 inhalation
 dermal absorption
 ingestion

20. 20
Biological indicator of PAH
1-hydroxypyrene in urine
Proposed as PAH indicator-metabolite in the
1980-ies
State of art 2014:
 Many hundreds papers from various
industries & countries shows that it is a
valuable tool for controlling exposure
 Now applied on routine base in industry
 Solid analytical method with international
QC procedures
 Drawback: pyrene is marker-compound
that is not carcinogenic, what about
representativeness?

21. 21
How to derive the biological limit that is
equal to health risk of exposure to 200
ng/m3 b(a)p?
Two indirect approaches are possible:
1. Estimate urine level in workers exposed to airborne
exposure at 200 ng/m3 b(a)p in a meta-analysis of
cross-sectional exposure studies
2. Estimate urine level in workers without early
genotoxic effects from meta-analysis of cross-sectional
early effect studies

22. 22
Updated biological exposure limit of PAH
Assessment of level of 1-hydroxypyrene
in urine without genotoxic effects
1. Literature search for cross-sectional studies of PAH-exposed
workers with:
 One or more genotoxic effect markers (in lymphocytes)
 1-Hydroxypyrene in urine as exposure indicator
2. Take from each study the level of 1-hydroxypyrene in
urine at which no genotoxic effect was observed
3. Select the study with lowest effect level as key-study.
This key-study holds: ‘No Observed Genotoxic Effect
Level (= NOGEL)’

23. 23
Updated biological exposure limit of PAH
Search for relevant studies
Various bibliographic databases were consulted
Studies from 1990 – 2012
Cross-sectional studies of PAH-exposed
workers
– with measurements of genotoxic end points
– with levels of 1-hydroxypyrene in urine
– Presented in a way that the study threshold of
genotoxic effect(s) can be derived
9 Studies were found, that met the criteria

24. 24
Updated biological exposure limit of PAH
End points of genotoxicity used in
studies of PAH-exposed workers
Endpoint Name of test In short
Chromosomal disorders
Chromosomal aberrations CA
in structure or number
Breaks in and
exchanges of DNA-strands
Sister chromatid exchange frequency
High frequency sister chromatid
exchange frequency
SCE
HFC-SCE
Chromosomal disorders
during replication
Micronucleus-test
Cytokinesis Block Micronucleus-test
NucleoPlasmic bridges
Nuclear Buds
MN
CBMN
NPB
NBUD
DNA-damage
(strand breaks)
Single Cell Gel Electrophoresis assay Comet

25. 25
Updated biological exposure limit of PAH
Characteristics of studies of PAH-exposed
workers with 1-OH-pyrene and genotoxic effects
Nr Study subjects Genotoxic
endpoints
Level of 1-
hydroxypyrene in
urine without
genotoxic effects
(mol/mol)
Pyrene/-
b(a)p ratio
Controlled
for smoking
(Y/N)
Reference
1 Belgian coke oven-workers
+ graphite
anode plant workers
SCE
HFC-SCE
MN
1.3 1.5 – 4.5 Y Buchet et al,
1995;
2 Dutch primary
aluminum workers
DNA-adducts 3.8 2 - 30 Y van Schooten
et al, 1995.
3 German coke oven
workers
SCE
Comet-assay
1.9 2.2 Y Popp et al,
1997
4 Swedish potroom
workers
DNA-adducts 4.3 2.8 Y Carstensen et
al, 1999
5 Dutch coke oven
workers
SCE
HFC-SCE
MN
1.1 ? Y Van Delft et al,
2001
6 Polish coke oven-workers.
SCE
HFC-SCE
MN
Comet-assay
1.0 ? Not needed Siwinska et al,
2004
7 Polish non-smoking
coke oven workers
MN
DNA-adducts
3.1 ? Only non-smokers
Pavanello et al,
2008
8 Chinese coke oven
workers
MN, NPB’s and
NBUDs
1.3 ? Not needed,
no effect
Duan et al,
2009
9 Chinese coke oven
workers
CBMN 2.4 ? No Guan et al,
2010 (abstract)

26. 26
Updated biological exposure limit of 1-hydroxypyrene
Key study: Siwinska et al (2004)
Probability of increased SCE
is < 5% at 1.0 μmol/mol creatinine

27. 27
Updated biological exposure limit of PAH
Proposed biological occupational
exposure limit

28. 28
Updated biological exposure limit of PAH
Discussion
 Is risk level of airborne OEL of 200 ng/m3
B(a)P equal to risk level of updated
biological OEL?
 OEL of 200 ng/m3 B(a)P is based on annual cancer
risk between 1: 10.000/year and 1:1.000.000/year
 Cancer risk of level 1-hpU of 1.0 mol/mol is ?????
 Interference of smoking?
 Biological guideline level derived from non-smoking
workers
 Legal status of proposal?
 Proposal is in discussion at advisory counsel SER of
Netherlands
– Representatives of employers & unions
 Expected result
– No legal status, supplemental industry-adopted limit

29. 29
Voor wie meer wil weten: paper is net uit

30. 30
Tenslotte: Is het gebruik van bedrijfs-grenswaarden
een stap vooruit?
Overweging 1:
Particuliere grenswaarden geven
flexibiliteit
– Meer stoffen hebben grenswaarde
– In specifieke gevallen kunnen
werkgevers/werknemers eigen
grenswaarde voorstellen

31. 31
Tenslotte: Is het gebruik van bedrijfs-grenswaarden
een stap vooruit?
Overweging 2:
Leidt privatisering grenswaarden
tot belangenverstrengeling?
– Slager die eigen vlees keurt?
– Toewerken naar haalbaar niveau van
de bedrijfsgrenswaarde?

32. 32 Tenslotte: aan welke eisen moet het
systeem van bedrijfsgrenswaarden
voldoen om succesvol te zijn?
Vier voorwaarden:
1. Afleiding door groep met verschillende
disciplines
 AH, BA en toxicoloog/epidemioloog
2. Kwaliteit afgeleide getalswaarde borgen
 Minimumeisen input hanteren
– Garbage in, garbage out
 Richtlijnen opstellen. Vb: REACH guidelines
3. Deskundigen doen voorstel voor grenswaarde
en stakeholders stellen grenswaarde vast
 Taak voor OR, Taak voor SER of beide?
4. Documentatie is openbaar
 Openbare database met grenswaarden plus
documentatie

33. 33
Als laatste: Zijn bedrijfsgrenswaarden
een stap vooruit?
Na 20 jaar staat het opnieuw op de agenda,
Nauwelijks inkadering door overheid: inhoud is fluïde en status
onzeker,
Veld reageert terughoudend,
er komen steeds meer DNEL’s zijn beschikbaar,
dus ….
Dank voor uw aandacht en tijd!

34. 34

35. 35

36. 36
Voorstel voor afleiden bedrijfs-grenswaarde
(1)
1. Ga na of de stof voorkomt in een bestaande
internationale grenswaardenlijsten
– Bijv: MAK, TLV, DNEL, ADI, AOEL, meer?
 GESTIS - International limit values for chemical agents (MAK, TLV &
vele meer)
 GESTIS - DNEL database.
 EU pesticide database (ADI & AOEL)
2. Indien niet, zoek recente tox en/of epi studies met
dosis-respons in wetenschappelijke literatuur
– Stel NOAEL of LOAEL vast met dosis-respons gegevens
– Bepaal uncertainty factor(en)
– Bedrijfsgrenswaarde = NOAEL of LOAEL/uncertainty factor
3. Indien niet, bepaal de hazard band
– met R-zinnen (of liever H-statements)
– met H-vak van NFPA-code
– Meer?
Rang-volgorde

37. 37
Voorstel voor afleiden
bedrijfsgrenswaarde (2)
ZORG VOOR DRAAGVLAK/VERTROUWEN
 Inzichtelijke vaststelling
– Vastgesteld volgens guideline/leidraad
– Openbaar document, eenvoudig verkrijgbaar
 Uitwerking door werkgroep met meerdere
disciplines:
– Arbeidshygienist /KAM-medewerker/ preventiemedewerker
– Bedrijfsarts
– Toxicoloog