Luan van ve cai nghien matuy

Luaän vaên toát nghieäp ngaønh xaõ hoäi hoïc khoùa 1998 - 2002

DAÃN NHAÄP
1. Lyù do choïn ñeà taøi:
Ma tuùy hai vaàn chöõ nhoû deã ñoïc, deã nhôù naøy chöùa ñöïng caû moät noãi ñe doïa, lo
aâu nhöùc nhoái ñoái vôùi moïi ngöôøi. Coù ngöôøi quaù bi quan, ñaõ ví söï xuaát hieân cuûa noù
nhö moät löôõi göôm cheùm vaøo nhaân loaïi, ñeå chaët ñöùt lòch söû nhaân loaïi, ñaëc bieät laø
lòch söû cuûa nhöõng ai coù lieân luïy ñeán noù thaønh hai giai ñoaïn: nghieän - cai nghieän vaø
phuïc hoài. Bôûi leõ vöôùng vaøo ma tuùy laø vöôùng vaøo hieåm hoïa, noù ñang huûy hoaïi daàn
moøn lôùp treû, huûy hoaïi caù nhaân, gaây ñau khoå cho bao gia ñình vaø laøm cho xaõ hoäi
ngaøy caøng suy thoaùi hôn. Ñieàu ñaùng noùi laø soá ngöôøi nghieän khoâng döøng laïi ñöôïc, maø
caøng ngaøy caøng taêng, con soá nghieän cuõ caét côn, ñieàu trò chöa ñöôïc phuïc hoài ñaõ phaûi
taùi nghieän, coäng theâm nhöõng con nghieän môùi “gia nhaäp thò tröôøng” laøm neân böôùc
tieán cho con soá naøy.
Nhöõng baûn baùo caùo taïi caùc cô quan, trung taâm chöùc naêng, thoâng tin ñöôïc ñöa,
ñöôïc ñaêng taûi treân caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng, thoâng qua baùo chí,
truyeàn thanh, truyeàn hình, chæ thaáy noùi ñeán con soá taùi nghieän chieám hôn 90% (con soá
naøy tröôït daøi töø 90% ñeán 99%), nghóa laø con soá cai nghieän thaønh coâng khoâng ñeán
10%. Con soá naøy tuy laø moät noå löïc, moät thaønh quaû ñaùng keå, nhöng noù laïi nhoû nhoi,
khieâm toán ñeán toäi nghieäp, so vôùi con soá taùi nghieän bao truøm leân caû caùi nhìn, noãi lo
aâu, noãi böùc xuùc cuûa toaøn xaõ hoäi.
Moät chuùt thaùch thöùc vaø maïo hieåm cho toâi.
Toâi muoán khaùm phaù ra ñoäng cô yeáu toá naøo, giuùp cho thaønh phaàn beù nhoû naøy
vöïc noåi daäy, thoaùt khoûi ñam meâ quaùi aùc cuûa ma tuùy, tìm laïi cuoäc soáng, hoäi nhaäp vôùi
moïi ngöôøi thoâng qua luaän vaên naøy vôùi ñeà taøi: “TÌM HIEÅU VIEÄC TÖØ BOÛ MA TUÙY
QUA MOÄT VAØI TRÖÔØNG HÔÏP ÑIEÅN CÖÙU”.
2. Muïc tieâu nghieân cöùu:
Nhö ñaõ bieát, nguyeân nhaân daãn ñoái töôïng ñeán nghieän raát phöùc taïp vaø ña daïng.
Moãi ñoái töôïng coù moät hoaøn caûnh, moät taâm söï rieâng, hoï coù nhöõng neûo ñöôøng khaùc
nhau ñeå ñeán vôùi ma tuùy, hoï coù nhöõng nhu caàu rieâng tö cho vieäc ñi tìm khoaùi caûm töø
ma tuùy. Nhöng hoï coù moät ñieåm chung laø taùc haïi cuûa ma tuùy ñeø naëng treân hoï, ma löïc
naøy khoáng cheá toaøn boä söùc khoûe, yù chí, tình caûm, nieàm tin……………….cuûa hoï. Vaø
coù theå, hoï ñaõ coù cuøng ñieàu kieän ñeå ñieàu trò, ñeå phuïc hoài nhö nhau taïi caùc trung taâm.
Nhöng keát quaû laø coù ngöôøi cai nghieän thaønh coâng, coù ngöôøi vaãn coøn leä thuoäc vaøo noù.

1


Nghieân cöùu naøy nhaèm ñeán muïc tieâu:
Khaùm phaù ra yeáu toá giuùp hoï töø boû ma tuùy. Vôùi öôùc muoán nhaân roäng con soá ít
oûi naøy, toâi muoán ñoát leân moät que dieâm (moät aùnh saùng) trong ñöôøng haàm ma tuùy toái
ñen daøy ñaëc döôøng nhö khoâng loái thoaùt.
3. Ñieåm laïi thö tòch:
3.1.Caùc baøi nghieân cöùu lieân quan ñeán ma tuùy thöôøng coù nhöõng noäi dung.
Chöông trình phoøng choáng ma tuùy taïi phöôøng Taân Ñònh - Quaän 1.
-
Thanh thieáu nieân nghieän ma tuùy ôû phöôøng Bình Thoï - Quaän Thuû Ñöùc.
-
Tp.HCM. Thöïc traïng vaø giaûi phaùp.
Nhöõng yeáu toá taùc ñoäng ñeán vieäc söû duïng ma tuùy taïi Tp.HCM.
-
Hieäu quaû vieäc taäp trung caûi taïo ngöôøi nghieän ma tuùy taïi Tp.HCM.
-
Öùng xöû cuûa cha meï ñoái vôùi thanh thieáu nieân söû duïng ma tuùy taïi khu
-
phoá 1, aáp chôï, phöôøng Thuû Thieâm - Quaän 2. Tp.HCM.
3.2.Tình hình cai nghieän taïi moät soá trung taâm:
Caùc hoaït ñoäng cuûa trung taâm trong quy trình cai nghieän.
-
Tình hình chung veà ngöôøi nghieän.
-
Taâm lyù ngöôøi nghieän…
-
3.3. Caùc baøi baùo:
Hieåm hoaï cuûa ma tuùy.
-
Boái caûnh xaõ hoäi trong naïn dòch ma tuùy.
-
Caùc ñöôøng daây ma tuùy.
-
Nghò quyeát, chính saùch cuûa chính phuû trong vieäc phoøng choáng ma tuùy.
-

4. Phöông phaùp nghieân cöùu:
4.1. Ñòa ñieåm nghieân cöùu: Taïi TP. HCM.
4.2. Maãu nghieân cöùu : choïn 15 ñoái töôïng trong phaïm vi nghieân cöùu. Hoaøn
toaøn khoâng söû duïng laïi ma tuùy trong, hay hôn hai naêm.

2


MAÃU DAÂN SOÁ CÔ BAÛN

Tröôøng Tuoåi Ñoä tuoåi Thôøi gian Thôøi gian Giôùi Toân giaùo Ngheà Trình ñoä
hôïp nghieän nghieän khoâng söû tính nghieäp vaên hoùa
duïng
Tin laønh . 9
49 14 24 naêm 11naêm Nam
1.
6 naêm Nöõ Khoâng TG . 6
38 16 16 naêm
2
. 7
15 5 naêm 3 naêm Nam Khoâng TG
3 23
TC giaùo. . 12
27 15 7 naêm 5 naêm Nam
4
7 naêm Nam TC giaùo. . 12
6 naêm
5 30 17
. 9
17 4 naêm 2 naêm Nam Phaät gíao.
6 23
Phaät giaùo. x 8
32 16 8 naêm 4 naêm Nöõ
7
TC giaùo. . 7
4 naêm Nam
8 29 20 5 naêm
TC giaùo. x cao ñaúng
9
2 naêm Nöõ TC giaùo. x 9
10 20 15 3 naêm
10
Nam Phaät giaùo. .
11 22 16 3 naêm 3 naêm
9
6 naêm 5 naêm Nam Khoâng TG .
12 27 16
Phaät giaùo. . 12
13
Khoâng TG x 4
2 naêm Nöõ
21 17 2 naêm
14
TC giaùo. 9
Nam .
18 4 naêm 2 naêm
15 24

Tuoåi: Töø 20 ñeán 49. 49 =1
30 – 39 = 4
20 – 29 = 10.
Ñoä tuoåi nghieän: töø 15 ñeán 20 18 – 20 = 3
15 – 17 = 12.
Thôøi gian nghieän: Töø 2 naêm ñeán 24 naêm >10 = 2
>=5 =6
<=5 =7
Thôøi gian khoâng söû duïng: Töø 3 naêm ñeán 11 naêm >=10 = 1
>=5 = 4
<= 5 = 10
Giôùi tính: 11 nam
4 nöõ
Toân giaùo: 1 Tin laønh
4 Khoâng toân giaùo
4 Phaät giaùo
6 Thieân Chuùa giaùo
Ngheà nghieäp: 4 coù thu nhaäp oån ñònh.
Trình ñoä vaên hoùa: 1 Cao ñaúng
Caáp III: 4
Caáp II: 9
Caáp I :1

4.3. Phöông phaùp nghieân cöùu:
Tieáp caän vôùi ñoái töôïng. Phoûng vaán saâu caù nhaân.
-

3


Phoûng vaán gia ñình, coäng ñoàng cuûa ñoái töôïng, trao ñoåi vôùi chính
-
quyeàn ñòa phöông.
Phoûng vaán nhoùm tieâu ñieåm.
-
Quan saùt thöïc teá.
-
Duøng phöông phaùp ñònh tính (trích laïi nguyeân vaên).
-

5. Phaïm vi nghieân cöùu:
Nhö ñeà taøi ñaõ choïn, toâi chæ ñeà caäp ñeán nhöõng kinh nghieäm vöôït qua vaø vieäc
phuïc hoài taùi hoøa nhaäp vôùi coäng ñoàng cuûa nhöõng ñoái töôïng coù thôøi gian daøi soáng vôùi
ma tuùy, maø nay ñaõ boû haún ma tuùy, coù cuoäc soáng toát ñeïp, laønh maïnh trong, hay hôn
hai naêm.

6. Thuaän lôïi vaø khoù khaên trong nghieân cöùu.
6.1 Thuaän lôïi:
Ñeà taøi naøy chöa ñöôïc nghieân cöùu, neân ngöôøi vieát coù cô hoäi ñeå ñi nhöõng böôùc
khôûi phaùt, nhöõng keát quaû ñöa ra laø nhöõng khaùm phaù môùi taïo cho ngöôøi vieát ñöôïc
nhieàu ñieàu thuù vò. Laø ñieàu kieän cho ngöôøi vieát böôùc ñi baèng nhöõng böôùc chaân maïo
hieåm.
6.2 Khoù khaên:
Vì laø ñeà taøi môùi meû, neân khoù coù tìm taøi lieäu coù noùi saâu saùt veà ñeàtaøi.
Maãu daân soá gaëp nhieàu khoù khaên, vì soá löôïng ngöôøi cai nghieän thaønh coâng thaät
khan hieám trong coäng ñoàng. Coäng theâm vôùi vieäc “aån maët giaáu teân” laøm cho ngöôøi
vieát maát nhieàu thôøi gian vaø coâng söùc cho vieäc tieáp caän vaø thu thaäp thoâng tin
Caùc ñoái töôïng laø nhöõng ngöôøi khoù tieáp caän, nhöõng vaán ñeà ñöôïc neâu ra trong
nghieân cöùu laø nhöõng vaán ñeà raát kín ñaùo, rieâng tö, neân caùc ñoái töôïng ngaïi cung caáp
thoâng tin, vì theá ñoøi hoûi ngöôøi vieát phaûi taïo ñöôïc moái quan heä thaät thaân tình vôùi caùc
ñoái töôïng, thu phuïc ñöôïc loøng tin cuûa ñoái töôïng daønh cho mình, thì môùi coù theå thu
thaäp ñöôïc thoâng tin ñaày ñuû vaø chính xaùc ñöôïc.
Khaû naêng cuûa ngöôøi vieát coù nhieàu haïn cheá, cuøng vôùi thôøi gian coù giôùi haïn ñaõ
laøm neân nhöõng haïn cheá cho baøi luaän vaên naøy.

4


7. Keá hoaïch nghieân cöùu:

7.1. Giai ñoaïn 1:
Xaùc ñònh ñeà taøi, thieát keá ñeà cöông nghieân cöùu.
-
Thôøi gian töø ngaøy 20/06/2002 ñeán ngaøy 15/07/2002.
7.2 Giai ñoaïn 2:
Thu thaäp thoâng tin töø caùc trung taâm cai nghieän. Boä Lao Ñoäng Thöông
-
Binh Xaõ Hoäi. Chi cuïc phoøng choáng teä naïn xaõ hoäi taïi Tp. HCM. Chính
quyeàn ñòa phöông cuûa ñoái töôïng.
Ñoïc tö lieäu.
-
Tieáp caän trao ñoåi taïo moái quan heä vôùi ñoái töôïng vaø gia ñình.
-
Thöôøng xuyeân trao ñoåi vôùi ñoái töôïng. Khai thaùc kinh nghieäm vöôït qua
-
cuûa hoï.
Vieát laïi thoâng tin moãi ngaøy.
-
Xöû lyù thoâng tin haèng tuaàn.
-
Thôøi gian töø ngaøy 16/07/2002 ñeán 10/09/2002
7.3. Giai ñoaïn 3:
Phaân tích thoâng tin vieát baøi nghieân cöùu.
-
Thôøi gian töø ngaøy 11/09/2002 ñeán 15/10/2002.

5


I. TOÅNG QUAN :

1. Tình hình chung veà Ma tuyù vaø nghieän Ma tuyù.
Theo WHO (toå chöùc y teá theá giôùi) hieän treân theá giôùi coù 50 trieäu ngöôøi nghieän
ma tuùy. Trong ñoù goàm coù 6 trieäu nghieän Cocain; 5 trieäu nghieän thuoác phieän; 30 trieäu
chôi caàn sa (boà ñaø); vaø 9 trieäu duøng thuoác nguû vaø an thaàn.
Rieâng ôû Vieät nam, theo Boä Thöông Binh Xaõ Hoäi, con soá laø 183.000 ngöôøi
nghieän; goàm caùc thaønh phaàn 70% ôû ñoä tuoåi thanh thieáu nieân; 80% nghieän naëng;
85,5% coù tieàn aùn tieàn söï. Theo Boä Giaùo Duïc Ñaøo Taïo, thaùng 8 - 1998 coù 2.877 hoïc
sinh, sinh vieân nghieän ma tuùy.
Theo Chi Cuïc Phoøng Choáng Teä Naïn Xaõ Hoäi TP.HCM coù khoaûng 20.000 ngöôøi
nghieän. Tính ñeán ngaøy 20/06/2002, TP.HCM ñaõ taäp trung 17.081 ñoái töôïng taïi caùc cô
sôû chöõa beänh taäp trung (TT 27. 06. 02)
Theo thoáng keâ rieâng cuûa Trung Taâm Nhò Xuaân thuoäc löïc löôïng thanh nieân
xung phong, döïa treân soá ngöôøi nghieän (ma tuùy) taïi trung taâm hieän nay:
Veà möùc ñoä nghieän : 40% nghieän nheï
•
50% trung bình
vaø 10% nghieän naëng
Veà thôøi gian nghieän : 30% döôùi 1 naêm
•
44% töø 1 - 3 naêm
26% treân 03 naêm
Veà soá laàn söû duïng ma tuùy trong ngaøy :
•
70% 3laàn/ngaøy
26% 3 - 6 laàn/ ngaøy
4% treân 6 laàn/ngaøy
Veà tình traïng nghieän :
•
42% nghieän laàn 1
32% taùi nghieän laàn 1
26% taùi nghieän treân 2 laàn

Maët traän phoøng choáng ma tuùy hieän nay
Ma tuùy laø moät moùn haøng beùo bôû sieâu lôïi nhuaän.
Ñöôøng daây buoân baùn ma tuùy xuyeân quoác gia vôùi theá löïc raát hung haõn. Boïn toäi
phaïm ma tuùy khoâng töø boû moät phöông thuoác naøo ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu chung cuûa
chuùng.

6


Ba trung taâm saûn xuaát ma tuùy lôùn treân theá giôùi laø: Vuøng Tam Giaùc vaøng -
Afganistan vaø Columbia. Hôn 90% löôïng ma tuùy ôû Vieät Nam laø töø nöôùc ngoaøi traøn
vaøo.
Rieâng taïi TP.HCM nguoàn xaâm nhaäp ma tuùy chuû yeáu baèng con ñöôøng:
1. Töø Laøo - caùc tænh phía baéc vaø caùc tænh mieàn trung
2. Töø Campuchia qua caùc tænh mieàn taây (Kieân Giang, An Giang, Ñoàng
Thaùp, Long An) vaø caùc tænh mieàn ñoâng chuû yeáu laø Taây Ninh .
3. Töø Trung Quoác sang thoâng qua bieân giôùi Vieät Trung .

Theo Ñaïi Taù Vuõ Huøng Vöông - Cuïc tröôûng phoøng choáng toäi phaïm toång cuïc
caûnh saùt, Boä Coâng an. Do bò ñaùnh maïnh ôû tuyeán bieân giôùi vaø caùc ñòa phöông ôû phía
Baéc, boïn toäi phaïm ma tuùy ñaõ chuyeån höôùng hoaït ñoäng qua bieân giôùi Taây Nam,vaän
chuyeån ma tuùy vaøo TP.HCM. Tình hình dieãn ra ñeàu khaép treân caû tuyeán bieân giôùi
nhöng taäp trung cao ôû moät soá ñòa baøn nhö: buoân baùn taân döôïc gaây nghieän, caàn sa,
heroin qua bieân giôùi Taây Ninh; heroin qua An Giang, Ñoàng Thaùp, Long An; caàn sa
treân bieån Kieân Giang, Caø Mau … naêm 2001, caùc ñòa phöông cuïm III (töø Ninh
Thuaän trôû vaøo) khaùm phaù gaàn 5.500 vuï aùn ma tuùy caùc loaïi, baét giöõ gaàn 11.000 ñoái
töôïng ( chieám 41% soá vuï vaø treân 49% soá ñoái töôïng trong caû nöôùc), thu giöõ treân 50kg
thuoác phieän, 4kg heroin, 600kg caàn sa, 7800 oâùng thuoác gaây nghieän; 13000 vieân
Amphetamin, treân 20.000 lieàu goùi heroin, thuoác phieän cuøng nhieàu taøi saûn, tang vaät
coù lieân quan khaùc .
Trong quyù 1 - 2002, cuoäc ñaáu tranh choáng toäi phaïm ma tuùy theå hieän möùc ñoä
quyeát lieät. Coâng an TP.HCM baét giöõ ñöôøng daây ma tuùy vaøo ngaøy 3-4 thaùng 4 naêm
2002 vöøa qua, baét giöõ 6 ñoái töôïng thu giöõ treân 12 kg heroin, 5, 4 kg thuoác phieän -
(TT . 16/04/2002).
Nguoàn ma tuùy doài daøo, con soá nghieän taêng nhanh. Trong 17.081 ñoái töôïng: laäp
hoà sô thì cai nghieän baét buoäc laø 611 ñoái töôïng; vaän ñoäng töï nguyeän ñeán caùc trung
taâm cai nghieän chöõa trò laø 1.958 ñoái töôïng; laäp hoà sô quaûn lyù giaùo duïc taïi ñòa phöông
1.315 tröôøng hôïp; goïi raên ñe giaùo duïc 5.776 tröôøng hôïp. Caùc trung taâm cai nghieän
cuûa thaønh phoá hieän nay chæ chöùa ñöôïc khoaûng 3000 ñoái töôïng cai nghieän. Vaäy soá ñoái
töôïng nghieän huùt coøn toàn taïi ngoaøi xaõ hoäi treân 14.000 ngöôøi, theo baùo caùo cuûa cuïc
phoøng choáng Teä Naïn Xaõ Hoäi, hieän caû nöôùc coù 120.000 nghieän coù hoà sô quaûn lyù
nhöng chæ coù 12% trong soá naøy ñöôïc cai nghieän (TT. 6/6/2002) chi phí cho vieäc cai
nghieän khoâng nhoû, theá nhöng tæ leä taùi nghieän raát cao, coù nôi treân 90%. Ma tuùy ñaõ ñi
vaøo töø caùc hang cuøng ngoõ heûm, ñeán con caùi caùc nhaø giaøu coù, gia ñình coù chöùc quyeàn
danh phaän. Ma tuùy khoâng loaïi tröø moät thaønh phaàn naøo, töø ma coâ, ñó ñieám ñeán caùc
sinh vieân ñaïi hoïc, caùc caùn boä - coâng nhaân vieân … lieàu löôïng cöù taêng daàn, töø huùt ñeán
hít, roài chuyeån sang chích, töø heroin chuyeån qua pha troän laãn ñuû vôùi caùc loaïi taân
döôïc gaây nghieän. Moät soá trung taâm cai nghieän thieáu chaët cheõ laïi laø nôi cho boïn xaáu
tieáp tuïc mua baùn ma tuùy, laøm cho ngöôøi nghieän bieát theâm nhieàu ñoäng chích, giuùp
“naâng cao tay ngheà”, hoïc theâm ñöôïc nhieàu thuû ñoaïn xaûo quyeät hôn.

7


Bieát bao gia ñình tan naùt, laâm vaøo hoaøn caûnh kieät queä, beá taéc Bieát bao nhieâu
gioït nöôùc maét cuûa caùc baø meï oâng cha, ñaõ ñoå ra trong bieát bao ñeâm daøi ñaéng cay
khoâng nguû.

2. Taùc haïi cuûa ma tuùy :
2.1. Ñoái vôùi caù nhaân:
Veà söùc khoeû, tinh thaàn luoân caêng thaúng vì phaûi ñoái phoù vôùi ma tuùy.
Ma tuùy daïng hít gaây hö haïi nieâm maïc vuøng muõi.
• Ma tuùy daïng huùt laøm toån thöông ñöôøng hoâ haáp, laøm phoåi suy yeáu, deã maéc
caùc beänh nhieãm truøng ñöôøng phoåi.
• Ma tuùy daïng chích deã laøm laây caùc beänh qua ñöôøng maùu, qua tieâm chích nhö
soát reùt, vieâm gan sieâu vi B, AIDS.
• Ma tuùy chích taïi caùc oå chích, tuï ñieåm chích coøn bò pha theâm moät soá chaát
baån deã gaây abceøs nôi chích phaûi cöa cuïc chaân tay, hoaëc gaây nhieãm truøng maùu coù theå
ñöa ñeán cheát ngöôøi. Trung bình cöû söû duïng ma tuùy laø 3 giôø. Thôøi gian baùn huûy vaøi
giôø neân cô theå ñoøi hoûi phaûi tieáp tuïc söû duïng. Thaàn kinh luoân caêng thaúng, giaác nguû
hay giaät mình, roái loaïn taâm thaàn, roái loaïn hoâ haáp, tim maïch, cheát ñoät ngoät do quaù
lieàu.
Khi ngöôøi nghieän söû duïng ma tuùy caøng laâu, lieàu löôïng caøng taêng thì haäu quaû
caøng nhieàu vaø caøng naëng neà baáy nhieâu. Nhöõng taùc ñoäng cuûa ma tuùy treân naõo boä
gaây ra nhöõng toån thöông taïm thôøi hoaëc vónh vieãn treân ngöôøi nghieän vaø laøm ngöôøi
nghieän ma tuùy suy giaûm khaû naêng suy ñoaùn - xöû lyù thoâng tin - khaû naêng töï chuû neân
deã leä thuoäc vaøo nhöõng khoaùi caûm ngaây ngaát, kích ñoäng maïnh meõ khi nghó ñeán hoaëc
khi söû duïng ma tuùy.
Vì phaûi leä thuoäc ma tuùy , cuoäc soáng ngöôøi nghieän suoát ngaøy loanh quanh trong
vieäc söû duïng noù. Ñoù laïi chính laø phöông thöùc toàn taïi cuûa ngöôøi nghieän.
Veà maët haønh vi, ngöôøi nghieän phaùt trieån nhöõng nhaân caùch öùng xöû khoâng thích
nghi hoaëc nhöõng thoùi quen xaáu - nhöõng haønh vi ñoù ñaõ ngaên caùch ngöôøi nghieän vôùi
coäng ñoàng, maát ñi loøng töï troïng vaø tinh thaàn traùch nhieäm. Haàu heát ngöôøi nghieän
khoâng caàn hoaëc khoâng coøn khaû naêng hieåu bieát nhöõng haäu quaû do haønh vi mình gaây
ra.
Khi môùi nghieän, tình duïc bò kích thích, neân deã coù quan heä buoâng thaû, khi
nghieän ñaõ laâu seõ xaûy ra tình traïng baát löïc ôû nam giôùi, coøn nöõ thì roái loaïn kinh
nguyeät, hö thai, sanh non, sanh con nghieän baåm sinh.
Ngöôøi nghieän ma tuùy khoâng ñuû nghò löïc, cuõng nhö khoâng ñuû nhaän thöùc ñeå
soáng moät caùch trong saïch, coù kyõ naêng laøm vieäc. Naêng löïc laøm vieäc, hoïc taäp sa suùt.
Nhaân caùch thay ñoåi, trôû neân nhu nhöôïc, yeáu ñuoái, yù chí suy suïp, nghò löïc keùm. Khi
no thuoác daønh taát caû thôøi gian ñeå taän höôûng; ngöôøi lôùn tuoåi tìm choã yeân tónh ñeå naèm,
ngöôøi treû tuoåi deã bò kích ñoäng, lao vaøo nhöõng cuoäc chôi nguy hieåm, ñoát tay, raïch da

8


chaân, gaây söï, ñaùnh nhau, ñua xe… khi ñoùi thuoác, saün saøng laøm baát cöù ñieàu gì, keå caû
toäi aùc nhö buoân baùn ma tuùy, troäm caép, löøa ñaûo, cöôùp giaät, maïi daâm.

2.2. Ñoái vôùi gia ñình ngöôøi thaân
Cha meï ngöôøi nghieän cuõng deã daøng coù taâm traïng tieâu cöïc, thieáu tin töôûng vaøo
vieäc ñieàu trò cuûa con caùi hoï. Nhaát laø sau nhieàu laàn cai nghieän thaát baïi, ñieàu naøy laøm
phaùt sinh loøng giaän, gheùt, xem con caùi nhö laø nhöõng “ cuûa nôï”. Luùc naøy tö vaán vieân
neân thöôøng xuyeân trao ñoåi ñeå giuùp hoï chuyeån ñoåi suy nghó. Caùc baäc cha meï cuõng
caàn coù thôøi gian ñuû daøi ñeå haøn gaén veát thöông do vieäc nghieän ngaäp cuûa con em hoï
gaây ra.
• Buoàn khoå vì trong nhaø coù ngöôøi nghieän. Coâng vieäc laøm aên cuûa gia ñình deã bò
aûnh höôûng vì khaùch haøng thieáu tín nhieäm. Gia ñình bò maát maùt taøi saûn, aûnh höôûng veà
maët taøi chính vì ngöôøi nghieän phung phí tieàn baïc, cuûa caûi ñeå mua ma tuùy.
• Tan vôõ haïnh phuùc gia ñình neáu choàng hay vôï nghieän ma tuùy . Con caùi bò boû
beâ, gia ñình mang tai tieáng, xaáu hoå vôùi baø con thaân toäc, haøng xoùm laùng gieàng vì
trong nhaø coù ngöôøi nghieän.
• Toán tieàn boài thöôøng cho naïn nhaân cuûa ngöôøi nghieän do quaäy phaù, aåu ñaû, ñua
xe, laïng laùch, gaây tai naïn giao thoâng………
• Toán nhieàu tieàn baïc, coâng söùc vaø thôøi gian chaêm soùc khi ngöôøi nghieän maéc
nhöõng chöùng beänh do söû duïng caùc chaát gaây nghieän.
Toán thôøi gian thaêm nuoâi khi ngöôøi nghieän phaûi vaøo tuø vì phaïm phaùp.
•

2.3. Ñoái vôùi xaõ hoäi:
Ma tuùy laøm chaûy maùu ngaàm neàn kinh teá cuûa ñaát nöôùc.
• Ñeå coù tieàn thoûa maõn côn nghieän, ngöôøi nghieän khoâng töø moät haønh vi naøo ñeå
kieám tieàn. Nhöõng haønh vi phaïm phaùp nhö : troäm caép, giaät ñoà, moùc tuùi, buoân laäu…
Giôùi nöõ nghieän ma tuùy coù khi phaûi baùn thaân ñeå coù tieàn söû duïng ma tuùy… Thaäm chí
gieát ngöôøi hoï cuõng daùm laøm. Vì theá nghieän ngaäp laø ñaàu moái daãn ñeán caùc teä naïn xaõ
hoäi.
• Do taùc haïi aûo giaùc cuûa moät soá loaïi ma tuùy ngöôøi nghieän coù theå coù haønh vi
hung haõn, gaây haán, quaäy phaù, gaây maát traät töï an ninh xaõ hoäi hoaëc coù khi noåi maùu
“anh huøng”, ñua xe, laïng laùch, gaây tai naïn giao thoâng.
• Ngöôøi nghieän ma tuùy ñaùnh maát tuoåi treû, ñaùnh maát chính mình, huûy hoaïi nhaân
caùch, phaù huûy töông lai, khoâng giuùp gì ñöôïc cho xaõ hoäi.
• Xaõ hoäi maát tieàn do ngöôøi nghieän söû duïng ñeå mua ma tuùy, neáu moãi ngöôøi
nghieän söû duïng töø 30.000 ñeán 50.000ñ mua ma tuùy moãi ngaøy thì ngöôøi nghieän nöôùc
ta (khoaûng 200.000 ngöôøi) tieâu toán töø 6 tyû ñeán 10 tyû ñoàng moät ngaøy. Rieâng taïi TP.
Neáu tình bình quaân moät ngöôøi nghieän söû duïng 2 teùp heroin (60.000 ñ) thì moãi ngaøy
phaûi tieâu toán hôn moät tyû ñoàng. Moãi naêm tieâu toán 350 - 400 tyû ñoàng.

9


• Xaõ hoäi phaûi toán keùm kinh phí ñeå xaây döïng löïc löôïng phoøng choáng vaø khaéc
phuïc, giaûi quyeát caùc haäu quaû do ma tuùy ñem laïi.
Moät con soá cöïc kyø khuûng khieáp, khoâng keå bao nhieâu heä luïy keøm theo: toäi
phaïm, baïo haønh, maõi daâm… Trong ñoù laây nhieãm HIV laø moät thaûm hoïa. Ngöôøi
nghieän khoâng lao ñoäng, xaõ hoäi laïi phaûi chi phí toån haïi do ñoái töôïng nghieän ma tuùy
gaây neân, coâng taùc cai nghieän laïi quaù naëng neà vaø to lôùn maø keát quaû chaúng ñaït ñöôïc
bao nhieâu.
Xaõ hoäi phaûi maát tieàn ñeå giaùo duïc, ñieàu trò cho ngöôøi nghieän, toán ñeán haøng tyû
ñoàng moãi naêm.
Ma tuùy laøm hoûng theá heä treû, laøm trì treä, gaây ra aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån
kinh teá, chính trò, vaên hoùa, nguoàn nhaân löïc……..…, laøm toån thaát löïc löôïng lao ñoäng
xaõ hoäi, vì phaàn ñoâng con nghieän taäp trung vaøo ñoä tuoåi 16-25. (Theo thoáng keâ Cuïc
Phoøng choáng toäi phaïm Tp.HCM.)

3.Ñònh nghóa caùc khaùi nieäm cô baûn:
3.1.Ma tuùy laø gì?
Ma tuùy laø nhöõng chaát laáy töø thieân nhieân.
Ma tuùy laø nhöõng chaát taùc ñoäng tinh thaàn maø ngöôøi laïm duïng seõ gaây cho mình
söï leä thuoäc (vieän Haøn Laâm khoa hoïc 1990). Nhöõng chaát naøy laáy töø thieân nhieân hoaëc
ñöôïc toång hôïp gaây aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán thaàn kinh vaø boä naõo, taïo söï leä thuoäc
veà theå chaát vaø taâm lyù.
Beân caïnh ñoù coøn moät ñònh nghóa y hoïc döïa treân caùc taùc ñoäng cuûa ma tuùy ñoái
vôùi cô theå: ma tuùy laø caùc chaát taùc ñoäng coù theå gaây caùc caûm giaùc, laøm cho taâm trí
ñöôïc naâng leân, laøm taêng söùc maïnh - chuùng gaây neân traïng thaùi leä thuoäc.

10


3.2. Leä thuoäc ma tuùy:
Veà maët theå chaát:
Söï leä thuoäc naøy laøm ngöôøi nghieän phaûi tieáp tuïc duøng ma tuùy baèng baát cöù giaù
naøo, bôûi neáu ngöng söû duïng ma tuùy seõ ñöa ñeán nhöõng côn vaät vaõ do thieáu vaéng ma
tuùy, coù khi raát traàm troïng. Trong leä thuoäc ma tuùy veà maët theå chaát, ta thöôøng thaáy coù
hieän töôïng taêng lieàu, laø hieän töôïng ngöôøi nghieän sau moät thôøi gian duøng ma tuùy
phaûi taêng lieàu söû duïng môùi coù caûm giaùc saûng khoaùi nhö luùc ñaàu.
Veà taâm lyù:
So vôùi söï leä thuoäc veà maët theå chaát thì söï leä thuoäc veà taâm lyù chính laø söï leä
thuoäc nguy hieåm. Vì cho duø ñaõ ñöôïc ñieàu trò khoâng coøn vaät vaõ treân theå xaùc nöõa,
ngöôøi nghieän vaãn bò caùm doã söû duïng ma tuùy trôû laïi. Moät soá ma tuùy ít gaây vaät vaõ
nhöng ngöôøi duøng vaãn nghieän khoâng boû ñöôïc vì söï leä thuoäc taâm lyù naøy. Ví duï: caàn
sa, amphetamine.
Caùc loaïi chaát nhö: Thuoác phieän, morphine, heroin, cocain khoâng chæ leä thuoäc
veà theå chaát maø coøn caû taâm lyù vôùi möùc ñoä gaây nghieän raát cao neân laø nhöõng loaïi ma
tuùy nguy hieåm nhaát. Nhöõng chaát naøy ñoøi hoûi ngöôøi nghieän phaûi söû duïng ma tuùy nhö
moät phöông thöùc toàn taïi.

3. 3. Nghieän:
Theo Toå chöùc Y teá Theá giôùi (WHO) ñònh nghóa töø naêm 1957 nghieän: laø traïng
thaùi ngoä ñoäc kinh mieân hay töøng thôøi kyø do söû duïng laëp ñi laëp laïi moät chaát töï nhieân
hay toång hôïp. Noù laøm cho ngöôøi nghieän ham muoán, khoâng keàm cheá ñöôïc, baèng moïi
giaù trò phaûi tieáp tuïc söû duïng. Noù gaây ra höôùng taêng daàn lieàu löôïng, gaây ra leä thuoäc
veà taâm lyù vaø caû theå chaát, gaây nguy haïi cho chính ngöôøi nghieän vaø xaõ hoäi.

3.4 Taùi nghieän:
Taùi nghieän coù nghóa laø khoâng duy trì ñöôïc söï thay ñoåi trong haønh vi, coù lieân
quan ñeán vieäc quay trôû laïi vieäc söû duïng ma tuùy.
Vieäc taùi nghieän khoâng bao giôø laø moät haønh vi nhaát thôøi. Noù laø moät quaù trình tö
töôûng nhaän thöùc maø haønh vi cuoái cuøng laø taùi nghieän. Sa ngaõ laø giai ñoïan ñaàu tieân söû
duïng röôïu hay söû duïng ma tuùy ngay sau khi quaù trình phuïc hoài. Giai ñoïan saõ ngaõ coù
theå ñöa ñeán taùi nghieän hay laø khoâng, nhöng sa ngaõ chöa laø taùi nghieän. Tröôùc khi taùi
nghieän, beänh nhaân phaûi traûi qua quaù trình tö töôûng ñöôïc loä qua nhöõng trieäu chöùng,
nhöõng daáu hieäu ñe doïa vieäc lo seõ quay trôû veà vôùi ma tuùy. Khi coù nhöõng caûm giaùc
theøm thuoác, nhöõng suy nghó ñaáu tranh noäi taâm seõ khôûi phaùt. Neáu beänh nhaân ñaàu
haøng, haønh vi taùi nghieän seõ xaûy ra.
Caûm giaùc seõ theøm thuoác luoân luoân gaây neân moät quaù trình nhaän thöùc leäch laïc.
Nhöõng nguyeân nhaân khaùch quan taïo caûm giaùc nhö sau:

11


- Gaëp baïn nghieän cuõ
- Khung caûnh cuõ
- Tình huoáng cuõ
- Xung ñoät taâm lyù Gôïi nhôù nhöõng hình aûnh,
- Vui quaù – buoàn quaù muøi vò, aâm thanh, caûm
- Thaát baïi – thaønh coâng giaùc ngaây ngaát do ma
tuùy taïo ra.

Suy nghó veà nhöõng ñieàu
lieân quan ñeàn ma tuùy

CAÛM GIAÙC THEØM
THUOÁC

Vì vaäy, khi phuïc hoài cho nhöõng ngöôøi nghieän ma tuùy khoâng nhöõng laø moät quaù
trình ñeå töø boû söû duïng ma tuùy, maø coøn duy trì ñöôïc traïng thaùi soáng khoâng coù ma tuùy,
keøm theo vôùi nhöõng thay ñoåi noäi taâm quan troïng naøy vôùi nhöõng thay ñoåi trong quan
heä caù nhaân. Moät ngöôøi ñaõ nghieän ma tuùy roài neáu khoâng coù hai phöông tieän thay ñoåi
naøy thì tình traïng soáng khoâng coù ma tuùy chæ keùo daøi trong moät thôøi gian ngaén nguûi,
sau ñoù laø söï taùi nghieän.
Nhöõng thay ñoåi noùi treân thì khaùc nhau giöõa ngöôøi naøy vaø ngöôøi khaùc nhöng töïu
chung thì chuùng ñeàu coù lieân quan ñeán moät soá khía caïnh: Theå chaát, taâm lyù, haønh vi,
quan heä caù nhaân, quan heä gia ñình, xaõ hoäi, nhaän thöùc vaø kinh teá.

3.5. Theá naøo goïi laø ñaõ phuïc hoài thaønh coâng:
Theo taøi lieäu: “Ñieàu trò – Ñieàu döôõng – Phuïc hoài” cho ngöôøi nghieän ma tuùy
cuûa Baùc só Nguyeãn Khaùnh Duy-Giaùm Ñoác Trung Taâm Ñieàu Döôõng vaø cai nghieän
ma tuùy-Thanh Ña
Goïi laø phuïc hoài thaønh coâng khi ngöôøi nghieän ñaõ:
Töø boû ñöôïc ma tuùy (thôøi gian ít nhaát laø 1 naêm)
•
Töï quaûn lyù baûn thaân moät caùch toát ñeïp.
•
Coù moät loái soáng ñieàu ñoä.
•
Thöïc hieän thaønh coâng söï thay ñoåi nhaän thöùc.
•

4.Tình hình cai nghieän ma tuùy taïi TP. HCM:

12


Hieän nay TP coù 5 trung taâm cai nghieän ma tuùy coù quy moâ vôùi cô sôû vaät chaát
khaù khang trang ñaày ñuû ñang ñieàu trò cho haøng ngöôøi beänh.
• Trung taâm cai nghieän ma tuùy Bình Trieäu. 15/ quoác loä 11 aáp Bình Trieäu, Thuû
Ñöùc. Tel: 8962508 - 8965002 - 8960607.
• Trung taâm tö vaán cai nghieân ma tuùy. 463 Nô Trang Long, P13, Q.Bình Thaïnh.
Tel: 8888782.
• Beänh vieän y hoïc daân toäc TP.HCM. 273,275 ,Nguyeãn Vaên Troãi P10 , Q. Phuù
Nhuaän. Tel: 8443047.
• Döôõng ñöôøng cai nghieän ma tuùy. 188 Leâ Vaên Syõ, P.10, Q. Phuù Nhuaän. Tel:
8445547.
• Trung Taâm Giaùo Duïc - Daïy Ngheà Vaø Giaûi Quyeát Vieäc Laøm Nhò Xuaân aáp 5.
Xaõ Xuaân Thôùi Sôn, Huyeän Hoùc Moân. TP.HCM. Tel: 8914291.
• Tröôøng Giaùo Duïc Lao Ñoäng Phuù Vaên. Xaõ Ñöùc Haïnh - Huyeän Phöôùc Long -
Tænh Bình Phöôùc. ÑT: 065. 878151.

Moâ hình quaûn lyù - giaùo duïc. Vaø quy trình cai nghieân cuûa taïi trung taâm Nhò
Xuaân.
Cai nghieän caàn theo ñuùng quy trình (trung taâm Nhò Xuaân).
Lòch sinh hoaït haèng ngaøy:
6g00 Baùo thöùc 13g00 Baùo thöùc
6g10 Taäp theå duïc 13g30 Hoïc taäp lao ñoäng
6g45 Aên saùng 16g45 Aên chieàu
7g30 Hoïc taäp lao ñoäng 17g00 Sinh hoaït töï do
10g45 Aên trö a 19g00 Giao ban töï aùm thò
11g30 Nghæ tröa. 21g30 Ñi nguû
Cuoäc soáng môùi laø giai ñoaïn ñaàu cuûa giaùo duïc baûn thaân. Noù ít coù taùc ñoäng ñeán
thay ñoåi tình traïng söû duïng ma tuùy tröôøng dieãn cuûa ngöôøi nghieän.

13


TRÖÔÛNG

THAØNH
Treân 120 ngaøy
chuaån bò hoäi nhaäp
Xaõ hoäi. Töï giaùc töï quaûn
trong sinh hoaït.
Öu tieân:giao löu daõ ngoaïi
KHAÚNG ÑÒNH
120 ngaøy - 150 ngaøy. Oån ñònh tö
töôûng. Quan taâm töø boû ma tuùy. Ñöôïc
giaûi quyeát pheùp. Keát naïp vaøo hoäi lieân hieäp
thanh nieân
VÖÔN LEÂN
120 ngaøy - 150 ngaøy.nghieâm tuùc trong taäp luyeän
töï aùm thò. Tham gia lao ñoäng töï giaùc, tích cöïc giaùo duïc
thaåm myõ.
CUOÄC SOÁNG MÔÙI
120 ngaøy - 150 ngaøy. Hoøa nhaäp moâi tröôøng taäp theå.
Hình thaønh haønh vi thoùi quen môùi. Thöôøng xuyeân luyeän taäp
theå duïc theå thao boãi döôõng vaên hoùa. Höôùng nghieäp vaø hoïc ngheà

MOÂ HÌNH QUAÛN LYÙ VAØ GIAÙO DUÏC HOÏC VIEÂN TAÏI TRUNG TAÂM.

14


Duy trì
Söï boå trôï cuûa
gia ñình, ban ngaønh,
ñoaøn theå. Coäng ñoàng vaên
phoøng. Tö vaán taïi ñòa phöông.

Ñieàu trò phuïc hoài
Tö vaán taâm lyù
Giaùo duïc ñaïo ñöùc nhaân caùch
Giaùo duïc thaåm myõ
Daïy vaên hoùa - daïy ngheà
Lao ñoäng saûn xuaát
Chuaån bò taùi hoøa nhaäp coäng ñoàng.
Ñieàu trò caét côn giaûi ñoäc
Tieáp nhaän

QUY TRÌNH CAI NGHIEÄN

Caùi voøng laån quaån:
Thöïc teá cho thaáy, chuùng ta ñaõ kieân trì, beàn bó, ñaáu tranh baøi tröø teä naïn ma tuùy
töø nhieàu naêm nay. Nhöng cho ñeán nay, nhöõng noå löïc cho muïc tieâu naøy ñaõ chöa gaët
haùi ñöôïc keát quaû töông xöùng. Con soá taùi nghieän sau khi ñaõ taäp trung cai nghieän luoân
ôû möùc 90% ñeán 98%. Vaø 90% chuû chöùa taùi phaïm sau khi ñöôïc töï do trôû laïi (hoaëc
sau caùc möùc xöû lyù khaùc nhau). Moät voøng troøn cöù laëp ñi laëp laïi: baét - thaû - taùi phaïm -
baét - thaû…. Vaø teä naïn ngaøy caøng traàm troïng.
Töø thöïc teá ñoù cho thaáy, soá ngöôøi nghieän boû ñöôïc ma tuùy thaáp, thì soá ngöôøi
nghieän môùi cuûa Tp laïi cao, xoùa ñöôïc tuï ñieåm ma tuùy naøy thì tuï ñieåm khaùc laïi xuaát
hieän, ñaây chính laø quy luaät taát yeáu cuûa moái quan heä cung caàu, do hieäu quaû cai
nghieän khoâng ñaït yeâu caàu. Hay coù theå noùi chuùng ta chæ taäp trung giaûi quyeát ñaàu vaøo

15


maø chöa chuù yù giaûi quyeát ñaàu ra, neân soá cai nghieän taùi nghieän caøng nhieàu, laøm cho
soá ngöôøi nghieän luoân taêng cao.
“Thuoác khoâng thieáu, phöông phaùp khoâng thieáu, nghieän vaãn taùi nghieän, caét côn
roài laïi taùi phaùt - caùi voøng laån quaån cuûa vieäc cai nghieän ma tuùy. Töôûng chöøng nhö
khoâng döùt ra ñöôïc. Khoâng ai, khoâng moät trung taâm naøo daùm quaû quyeát chöõa ñöôïc
ñöùt caên beänh maõn tính naøy… Thuoác ö !? Töø Bimin ngaøy xöa ñeán Hufusa ngaøy nay
taát caû coù leõ chæ laøm cho ngöôøi nghieän …. Nghieän theâm thuoác uoáng.
Töø kinh nghieäm nhieàu naêm qua, oâng Phan Nguyeân Bình, Chi cuïc Phoù chi cuïc
Phoøng choáng teä naïn Xaõ hoäi TP.HCM thoå loä, hieän nay taïi caùc trung taâm cai nghieän
chæ tieáp nhaän, ñöa vaøo caét côn, töùc laø ñeå ngöôøi beänh “ra ra vaøo vaøo” chöù chöa coù
phaân bieät raïch roøi töøng nhoùm ngöôøi nghieän ñeå giaûi quyeát döùt ñieåm côn nghieän.
Moät trong nhöõng ñaïi dieän cuûa Trung Taâm Cai Nghieän Ma Tuùy - Baïn Giuùp
Baïn Saøi Goøn nhaän xeùt: “Taùi nghieän ngaøy caøng trôû neân phoå bieán ñeán möùc ñöôïc coi laø
moät hieän töôïng bình thöôøng vaø taát yeáu. Vieäc ngöôøi nghieän ra vaøo trung taâm 5-7 laàn,
thaäm chí 10 laàn cuõng laø chuyeän bình thöôøng”. Coù nhieàu nguyeân nhaân daãn ñeán “dòch
taùi nghieän ” trong ñoù noåi coäm nhaát laø chuùng ta chöa coù moät moâ hình ñieàu trò mang
tính khoa hoïc khaû dó theo kòp nhöõng roái loaïn taâm sinh lyù cuûa ngöôøi nghieän .
Baùc só Nguyeãn Khaùnh Duy baên khoaên: Hieän nay chuùng ta loay hoay tìm kieám
moâ hình toát cho vieäc cai nghieän. Vieäc naøy quaû laø raát khoù thöïc hieän, vì khoâng coù
phöông phaùp ñieàu trò, giaùo duïc chung naøo thích hôïp vôùi moïi loaïi nghieän. Phöông
phaùp ñieàu trò - giaùo duïc toát cho ngöôøi naøy chöa haún ñaõ phuø hôïp cho ngöôøi khaùc…”

Veà phaàn caùc ñoái töôïng buoân baùn Ma tuùy
Baùo chí ñöa tin raát nhieàu veà caùc vuï aùn,vôùi nhöõng noå löïc cao ñoä cuûa caùc caùn boä
coâng an, vaø caû söï tích cöïc tham gia cuûa coäng ñoàng nhaân daân ñòa phöông, ñeå baét giöõ,
thu gom caùc tuï ñieåm.
Oâng Nguyeãn Thaønh Taøi Phoù Chuû Tòch Uûy Ban Nhaân Daân TP.HCM cho bieát.
Thôøi gian qua löïc löôïng coâng an TP ñaõ ñaùnh truùng nhieàu ñöôøng daây buoân baùn, vaän
chuyeån ma tuùy vôùi soá löôïng lôùn vaø hieän ñang laäp moät soá chuyeân aùn ñaëc bieät nghieâm
troïng khaùc. Nhöng nhìn chung keát quaû coøn raát “khieâm toán”. Vôùi treân 15.000 ngöôøi
nghieän hieän nay, neáu tính trung bình moät ngöôøi nghieän trong ngaøy chæ söû duïng moät
teùp Heroin thì moãi ngaøy ôû TP soá ñoái töôïng nghieän ñaõ söû duïng tôùi 2,5 kg Heroin. Nhö
vaäy, löôïng Heroin, hoàng phieán ñöôïc boïn toäi phaïm ma tuùy mua baùn, vaän chuyeån veà
TP ñeå tieâu thuï vaãn coøn nhieàu (TT12/01/02).
Saùng ngaøy 11/01/02 Uyû Ban Nhaân Daân Q.3 TP.HCM ñaõ toå chöùc hoäi nghò ñaùnh
giaù keát quaû moät naêm thöïc hieän chöông trình muïc tieâu “3 giaûm”.
Coâng taùc ñaáu tranh choáng toäi phaïm ma tuùy ñaõ coù nhieàu coá gaéng nhöng chöa ñuû
maïnh ñeå traán aùp trieät ñeå soá ñoái töôïng mua baùn, vaän chuyeån… Vì vaäy ñaõ coù nhöõng
chuyeän “töùc cöôøi” xaûy ra, toäi phaïm bò ñuoåi töø phöôøng naøy chaïy sang phöôøng khaùc,
töø quaän naøy “neù” sang quaän khaùc. Moät phaàn lôùn soá ñoái töôïng baét ñöôïc laïi trôû neân
quaù taûi trong vieäc quaûn lyù vaø xöû lyù toäi phaïm.

16


5. Ñònh höôùng töông lai:
Oâng Leâ Minh Nhöït Phoù Chuû Tòch Hoäi Ñoàng Nhaân Daân TP.HCM cho bieát “Chuû
tröông cuûa Thaønh Phoá gaàn ñaây laø ñöa moät soá ñoái töôïng nghieän, ñi cai nghieän taäp
trung caùch ly…. Phaûi thaät söï taïo ra “söùc ñeà khaùng” ñoái vôùi ma tuùy trong töøng con
ngöôøi, töøng gia ñình vaø xaõ hoäi. Khoâng coù söùc ñeà khaùng naøy seõ khoâng theå kieàm cheá
hay kieåm soaùt ñöôïc ma tuùy … caùi goác cuûa vaán ñeà laø coù bieän phaùp phoøng ngöøa töø
nguoàn, chöù khoâng theå giaûi quyeát phaàn ngoïn. Coù “phoøng” toát thì “choáng môùi nheï”
(TT 12/01/02).
Oâng Nguyeãn Thaønh Taøi Phoù Chuû Tòch Uyû Ban Nhaân Daân TP.HCM cho bieát:
“Hieän soá tröôøng, trung taâm (cuûa Thaønh Phoá) tieáp nhaän ñöôïc 19.008 ñoái töôïng Ma
tuùy (tính ñeán ngaøy 02/08/02. Theo baùo TT soá ra ngaøy 06/08/02); phaán ñaáu ñeán cuoái
naêm 2002 tieáp nhaän khoaûng 20.000 ngöôøi nghieän vaøo cai nghieän. TP chæ ñaïo nhöõng
nôi naøy khoâng chæ laøm nhieäm vuï chöõa beänh, caét côn nghieän maø phaûi trôû thaønh nôi
phuïc hoài, reøn luyeän nhaân caùch cho ngöôøi nghieän khi trôû veà taùi hoäi nhaäp vôùi coäng
ñoàng…” (TT 04/06/02).
Oâng noùi tieáp: “… TP tieáp tuïc kieán nghò vieäc keùo daøi thôøi gian cai nghieän, chöõa
trò, reøn luyeän phuïc hoài nhaân caùch cho ngöôøi nghieän daøi hôn 24 thaùng theo quy ñònh
hieän nay, ñeå ñuû lieàu löôïng caàn thieát cho ngöôøi nghieän trôû veà khoâng bò taùi nghieän.
Neáu quy ñònh ngaén nhö hieän nay coù theå noùi ñeán 99% ngöôøi trôû veà laø taùi nghieän…”.
Theo baùo caùo cuûa cuïc Phoøng choáng teä naïn xaõ hoäi, hieän caû nöôùc coù treân
120.000 ngöôøi nghieän coù hoà sô quaûn lyù nhöng chæ khoaûng 20% trong soá naøy ñöôïc cai
nghieän.
Theo baø Nguyeãn Thò Hueä - cuïc Tröôûng cuïc phoøng choáng teä naïn xaõ hoäi (thuoäc
Boä Lao Ñoäng - Thöông Binh Xaõ Hoäi) ñeán naêm 2005 seõ khoâng coøn ngöôøi naøo nghieän
ma tuùy maø khoâng ñöôïc ñöa vaøo chöông trình cai nghieän, phuïc hoài. Seõ toå chöùc cai
nghieän baèng caùc hình thöùc thích hôïp cho 100% ngöôøi nghieän ma tuùy coù hoà sô quaûn
lyù vaø giaûm tyû leä taùi nghieän bình quaân trong caû nöôùc toái ña coøn 60%.
Thuû Töôùng chính phuû vöøa ban haønh nghò ñònh soá 34/2002 NÑ -CP quy ñònh veà
trình töï, thuû tuïc vaø cheá ñoä cai nghieän ñoái vôùi ngöôøi nghieän ma tuùy ñöa vaøo cô sôû cai
nghieän baét buoäc. Theo ñoù, keå töø ngaøy 12/04/02 ngöôøi nghieän phaûi cai nghieän trong
thôøi haïn baét buoäc laø töø 1 ñeán 2 naêm.(SGGP 04/04/02)

17


II. QUY TRÌNH TRÒ LIEÄU

Nghieän ma tuùy laø moät beänh maõn tính khoù chöõa, coù ñaëc tính laø deã taùi nghieän.
Vieäc ñieàu trò phuïc hoài cho ngöôøi nghieän ma tuùy ñoøi hoûi phaûi kieân nhaãn vaø phaûi coù
nhöõng kieán thöùc cô baûn veà cai nghieän ma tuùy.
Vieäc tìm kieám moâ hình ñieàu trò toát, keát quaû laø khoù khaên vì khoâng coù phöông
phaùp ñieàu trò chung naøo thích hôïp vôùi moïi loaïi ngöôøi nghieän. Phöông phaùp ñieàu trò
coù hieäu quaû caàn ñaùp öùng nhu caàu ña daïng cuûa ngöôøi nghieän chöù khoâng chæ ñôn
thuaàn nhaém vaøo vieäc söû duïng ma tuùy cuûa hoï.
Theo Baùc só Laâm Xuaân Ñieàn Giaùm ñoác Trung taâm söùc khoûe taâm thaàn, moâ taû
“thaùp” söû duïng ma tuùy vaø caùch thöùc ñieàu trò nhö sau:

luùc naøy cuoäc soáng ngöôøi nghieän ñaày kòch
tính. Ngöôøi nghieän rôi vaøo voøng laån
quaån. Tìm caùch thoaùt khoûi nhöõng
nghieän xung ñoät noäi taâm baèng ma tuùy

Leä Thuoäc Giai ñoaïn naøy caàn coù söï hoå trôï
cuûa caùc chuyeân gia y teá, taâm lyù,
xaõ hoäi. Ngöôøi nghieän ñang
Söû Duïng phaûi ñoái maët vôùi nhöõng
nhieàu quaù vaán ñeà theå chaát, taâm
lyù, xaõ hoäi, kinh teá..
luaät phaùp

Coù theå töï
Söû Duïng Thöôøng Xuîeân Quyeát ñònh
ñeå boû haún.

Khoâng coù
Thöû Nghieäm vaán ñeà
nghieâm
troïng.
Tieáp Xuùc Laàn Ñaàu

ÔÛ ñaây, xin ñôn cöû vaøi phöông phaùp vaø phaùc ñoà trò lieäu ñang ñöôïc söû duïng
trong quy trình ñieàu trò vaø phuïc hoài hieän nay.

1. Phöông phaùp vaø phaùc ñoà trò lieäu theo cô sôû y teá:

18


1.1. Theo Taây y
Söû duïng caùc loaïi thuoác höôùng thaàn
Ñieàu trò caét côn nghieän ma tuùy hay ñieàu trò giaûi ñoäc toá do “doøng hoï” thuoác
phieän gaây ra thöïc chaát laø giaûi quyeát tình traïng hoäi chöùng cai thuoác. Quy trình naøy
nhaèm ñieàu chænh nhöõng roái loaïn heä thoáng hoùa hoïc thaàn kinh trung gian vaø hoài phuïc
Endorphine do tình traïng söû duïng thuoác keùo daøi.
Caùc loaïi thuoác an thaàn caàn cho quy trình ñieàu trò vaø phuïc hoài nhö sau: (vieäc duøng
thuoác an thaàn gaây nguû caàn coù chæ ñònh cuûa thaày thuoác).
Thuoác giaûi lo aâu: diazepam.
Traïng thaùi lo aâu noân nao, boàn choàn laø traïng thaùi taâm thaàn cô baûn thöôøng xuyeân
coù vaø taêng cöôøng caùc trieäu chöùng thaàn kinh thöïc vaät cuûa hoäi chöùng cai. Nhöõng ngöôøi
cai nhieàu laàn do nhôù laïi nhöõng caûm nhaän ñau khoå trong nhöõng laàn cai tröôùc caøng lo
aâu nhieàu hôn. Do vaäy, thuoác giaûi lo aâu caàn söû duïng tröôùc tieân vaø lieân tuïc nhaát laø 1 -2
ngaøy ñaàu.
Hai ngaøy ñaàu cho uoáng diazepam - 2 vieân (5mg) caùch 4 giôø laïi cho uoáng 1 laàn
cho ñeán khi heát boàn choàn vaø nguû yeân.
Sau khi tænh giaác neáu vaãn coøn lo aâu thì tieáp tuïc cho uoáng thuoác nhö treân
Ngaøy thöù 3 vaø thöù 4 baét ñaàu giaûm lieàu: 2 vieân 1 laàn caùch 6 - 8giôø.
Ngaøy thöù 5 caét haún thuoác ñeå traùnh khaû naêng coù theå gaây nghieän thuoác
(diazepam)
Thuoác an thaàn kinh: levomepromazin
Ña soá bieåu hieän cuûa hoäi chöùng cai vaø caùc roái loaïn thaàn kinh thöïc vaät coù theå
thanh toaùn baèng diazepam. Neáu coù trieäu chöùng naëng hôn hay phöùc taïp thì môùi söû
duïng levomepromazin - moät loaïi an thaàn kinh an dòu maïnh.
Laàn ñaàu: Cho uoáng 2 vieân (25 mg).
Laàn hai: Sau 1 giô,ø neáu chöa an dòu vaø huyeát aùp toái ña baèng hay cao hôn 100
mmHg thì cho uoáng theâm boán vieân.
Laàn ba: Sau moät giôø, neáu vaãn chöa chòu an dòu vaø huyeát aùp nhö treân thì cho
uoáng theâm boán vieân.
Laàn boán: Vaø nhöõng laàn sau ñôïi sau 2 giôø, neáu chöa an dòu vaø huyeát aùp vaãn nhö
treân thì cho uoáng boán vieân nöõa.
Keát quaû nghieân cöùu cuûa Vieän Söùc Khoûe Taâm Thaàn cho thaáy: sau 2 - 6 giôø (töø
4 ñeán 16 vieân trung bình laø 10 vieân) thì beänh nhaân an dòu vaø nguû ngon (coù theå ñeán
16 hay 20 giôø lieàn). Khi beänh nhaân nguû daäy vaãn yeân tónh thì khoâng caàn cho theâm
levomepromazin nöõa
Thuoác taêng huyeát aùp: Heptaminol
Chæ söû duïng khi huyeát aùp toái ña döôùi 100 mmHg

19


Thöôøng gaëp khi söû duïng levomepromazin ôû lieàu cao hay nhöõng beänh nhaân
tieâm chích saùi thuoác phieän.
Heptaminol vieân neùn 0,2 mg, uoáng töø 2-3 laàn trong 24 giôø. Coù theå duøng töø 2-3
ngaøy sau khi phaùt hieän haï huyeát aùp vaø thoâi duøng khi huyeát aùp trôû laïi bình thöôøng.
Neáu huyeát aùp tuït nhieàu caàn xöû trí caáp cöùu vaø duøng thuoác tieâm thay thuoác
vieân.
Thuoác giaûm ñau: Paracetamol
Neáu beänh nhaân ñau nhöùc cô baép nhieàu coù theå duøng theâm thuoác giaûm ñau.
Paracetamol: 2 vieân (0,5 mg)uoáng töø 2-3 laàn trong 24 giôø coù theå duøng trong 3
ngaøy ñaàu
Thuoác choáng co thaét: phloroglucinol (spasfon)
Neáu beänh nhaân coù trieäu chöùng ñau quaën ôû buïng do co thaét caùc noäi taïng ñöôøng
tieâu hoùa, caàn duøng theâm thuoác choáng co thaét.
Spasfon vieân neùn 80 mg: Uoáng moãi laàn 2 vieân töø 2 -3 laàn trong 24giôø.
Thuoác choáng tieâu chaûy vaø maát nöôùc:
Tieâu chaûy vaø noân trong hoäi chöùng cai thöôøng do taêng nhu ñoäng ruoät, coù theå
duøng Spasfon vôùi lieàu löôïng treân cuõng chöõa khoûi.
Neáu tieâu chaûy keùo daøi keøm theo vaõ moà hoâi, noân, gaây traïng thaùi maát nöôùc caàn
cho uoáng theâm dung dòch oresol.
Moät goùi hoøa vôùi moät lít nöôùc ñun soâi ñeå nguoäi (theo coâng thöùc cuûa WHO) cho
uoáng töø 3 -4 lít trong 24 giôø chia nhieàu laàn.
Thuoác gaây nguû: Alimemazin.
Haàu heát caùc tröôøng hôïp duøng diazepam vaø levomepromazin vôùi lieàu löôïng keå
treân ñaõ laøm cho beänh nhaân yeân tónh nguû ngon vaø nguû laâu.
Sau khi caét diazepam vaø levomepromazin neáu vaãn coøn maát nguû thì duøng
alimemazin moät loaïi thuoác nguû khoâng gaây nghieän, coù theå duøng laâu daøi.
Alimemazin vieân neùn 5mg uoáng 2 - 4 vieân tröôùc giôø nguû coù theå cho uoáng theâm
2 -4 vieân nöõa, neáu beänh nhaân chöa nguû ñöôïc.
Duøng thuoác ñeán khi giaác nguû trôû laïi bình thöôøng thì giaûm lieàu roài caét haún.
1.2. Theo Ñoâng y
Phöông phaùp chaâm cöùu:
Duøng nöôùc ñaù boïc trong nylon ñaët leân caùc hoûa huyeät laøm cho
maùt.
. Duøng kim chaâm:
* Chaâm boå caùc aâm hoûa huyeät phaûi.
* Chaâm taû caùc aâm hoûa huyeät traùi.

20


. Ñieän chaâm:
* Cöïc döông (+) ñaët vaøo aâm hoûa huyeät.
* Cöïc aâm (- ) ñaët vaøo döông thuûy huyeät.
Vôùi taàn soá soá ñeàu ñaën gioáng nhö nhòp baám voã trong xoa boùp. Cöôøng ñoä ôû möùc
beänh nhaân caûm thaáy doøng ñieän nheï deã chòu ñi qua caùc huyeät.

Phöông phaùp môùi baèng tia laser
Taïi Hoäi nghò khoa hoïc vaø coâng ngheä laàn thöù 8 cuûa Tröôøng Ñaïi Hoïc Baùch Khoa
TP.HCM, toå chöùc vaøo cuoái thaùng 4-2002 löông y Traàn Ñình Hôïp, Tröôûng Khoa
Ñoâng y - trung taâm y teá Loäc Ninh (Bình Phöôùc), ñaõ coù baùo caùo nhöõng thaønh coâng
böôùc ñaàu cuûa coâng ngheä laser trong vieäc ñieàu trò cai nghieän taïi Bình Phöôùc.
Ñaây laø moät coâng trình cuûa phoøng thí nghieäm coâng ngheä laser- Ñaïi Hoïc Baùch
Khoa TP.HCM do PGS.TS Traàn Minh Thaùi, tröôûng phoøng thí nghieäm vaø laø taùc giaû
cuûa coâng trình.
Tieán só Thaùi cho bieát: beänh nhaân nghieän ma tuùy laø nhöõng ngöôøi tìm ñeán söï
höng phaán do chaát gaây nghieän taïo neân. Muoán keùo hoï veà cuoäc soáng bình thöôøng, chæ
coù caùch “laáy ñoäc trò ñoäc”. Ñoù laø taïo söï höng phaán tinh thaàn cho beänh nhaân cao hôn
chaát ma tuùy gaây ra, ñaëc bieät laø khoâng taïo söï ñau ñôùn cho beänh nhaân.
Ñieàu trò cai nghieän baèng laser theo hai böôùc. Ñaàu tieân, caét côn cho beänh nhaân
trong 5 ngaøy. Sau ñoù ñieàu trò boå sung theâm töø 5 ñeán 10 ngaøy ñeå beänh nhaân hoài phuïc
hoaøn toaøn. Theo TS Thaùi trong moãi ngöôøi bình thöôøng ñeàu toàn taïi Endorphine (ma
tuyù noäi sinh). Ma tuùy noäi sinh giuùp con ngöôøi caân baèng vöôït qua nhöõng ñau ñôùn veà
tinh thaàn vaø theå xaùc, khi gaëp nhöõng bieán coá trong cuoäc ñôøi. Con nghieän khi söû duïng
ma tuùy beân ngoaøi seõ laøm “teo” vaø maát ñi ma tuùy noäi sinh voán coù. Vì theá khi heát ma
tuùy beân ngoaøi ñöa vaøo caùc con nghieän seõ maát caân baèng, raát ñau ñôùn veà tinh thaàn vaø
theå xaùc. Maùy cai nghieän ma tuùy baèng tia laser seõ taùc ñoäng vaø kích thích Endorphine
saûn sinh trôû laïi. Caùc soùng laser vôùi böôùc soùng thaáp (780 - 940 mn) ñöôïc chieáu vaøo
caùc huyeät (nguõ du huyeät, du moä huyeät, huyeät vuøng ñaàu maët….) kích thích ma tuùy
noäi sinh saûn xuaát trôû laïi ñeå caân baèng caùc côn ñau cuûa con nghieän. Taùc ñoäng cuûa
laser thöôøng xuyeân vaøo caùc huyeät cho ñeán luùc ma tuùy noäi sinh trôû laïi ñaày ñuû cho cô
theå.
Vieäc duøng laser khoâng gaây ñau ñôùn cho beänh nhaân vaø hoaøn toaøn chính xaùc khi
beänh nhaân leân côn co giaät. Keát quaû ñieàu trò thöû nghieäm ôû caùc beänh nhaân nghieän ma
tuùy cho thaáy, beänh nhaân caét côn ñöôïc sau 5 ngaøy. Beänh nhaân khoâng coøn leân côn
nghieän, aên uoáng trôû laïi bình thöôøng, leân caân. Ñaëc bieät, beänh nhaân sau khi ñieàu trò ñaõ
taém röûa laïi bình thöôøng khoâng coøn sôï nöôùc. Sau ñoù, tieáp tuïc ñieàu trò cho beänh nhaân
theâm khoaûng 10 ñeán 20 ngaøy ñeå döùt haún. Kieåm tra löôïng morphine trong cô theå con
nghieän giaûm roõ reät. Khi nghieän löôïng morphine trong nöôùc tieåu beänh haân trung bình
10.000 ng/ml (1ng = 0,000001mg). Sau khi ñieàu trò baèng laser, löôïng morphine trong
nuôùc tieåu trôû laïi bình thöôøng 200ng/ml. (Ngöôøi lao ñoäng 29/05/02)

21


2. Phöông phaùp ñieàu trò tích cöïc:
2.1. Veà theå lyù:
Xoa boùp: Thöïc hieän khi ngöôøi nghieän baét ñaàu nhôù, böùt röùt muoán söû duïng
ma tuùy. Duøng caû 2 baøn tay xoa boùp nheï nhaøng ñeàu ñaën toaøn thaân, ñaëc bieät ôû ñaàu vaø
coät soáng, ít nhaát laø 3 - 4 laàn moãi ngaøy. Moãi laàn xoa boùp khoaûng 30 phuùt, cho ñeán khi
beänh nhaân caûm thaáy eâm aû, deã chòu, muoán nguû. Neáu khoâng xoa boùp baèng tay ñöôïc thì
xoa boùp baèng maùy, rung ñeàu toaøn thaân nhö treân.

Taém nöôùc maùt:
Ngaøy ñaàu tieân ngöng ma tuùy, coù theå xoâng hôi baèng nöôùc laù xoâng cho cô theå deã
chòu thö thaùi. Ngaøy thöù 2, thöù 3 do vaät vaõ nhieàu neân khoâng xoâng hôi nöõa maø caàn taém
nöôùc maùt toái thieåu ngaøy 3 laàn ñeå cô theå bôùt böùt röùt, khoù chòu. Neáu sôï laïnh, coù theå
taém nöôùc aám tröôùc roài taém nöôùc maùt sau.

Dinh döôõng:
Ba ngaøy ñaàu ngöôøi nghieän thöôøng noân oùi, khoâng muoán aên nhöng sau ñoù coù theå
khoûi. Neân aên nhöõng thöùc aên maùt nhö:
- Rau: Moàng tôi, rau maù, xaø laùch xoong, ngoø taây…
- Haït cuû: Ñaäu ñoû, ñaäu ñen, ñaäu naønh, meø…
- Traùi: Khoå qua, bí ñao, caø chua, cam, leâ…
- Thòt: Caù loùc, thòt heo, cua ñoàng.

2.2. Veà maët taâm lyù:
Tham vaán ñeå chuaån bò taâm lyù cho ngöôøi nghieän, ñeå thuyeát phuïc ngöôøi nghieän
töï giaùc, töï nguyeän boû ma tuùy vaø chuaån bò tinh thaàn thaät kyõ khi böôùc vaøo caét côn.
Tö vaán vôùi caù nhaân ngöôøi nghieän
Laø ñieàu ai cuõng coù theå laøm ñöôïc töø ngöôøi ñôn giaûn vôùi nhöõng lôøi noùi moäc
maïc, ñeán ngöôøi tinh teá nhaïy beùn trong nhaän thöùc. Nhöng ñeå tö vaán thaønh coâng, töùc
laø thuùc ñaåy ñöôïc quaù trình ñieàu trò, tö vaán caàn moät soá ñieàu kieän sau:
Quan troïng haøng ñaàu laø laáy ñöôïc loøng tin cuûa ngöôøi nghieän.
Trong thôøi gian söû duïng ma tuùy (caøng laâu caøng traàm troïng) ñaõ laøm cho ñoái
töôïng baát caàn ñôøi, khoâng tin ai. Neáu nhö ñöôïc hoï tin caäy, nhaân vieân tö vaán ñaõ ñi
ñöôïc hôn nöõa ñöôøng cho quy trình cai nghieän. Caùch laáy loøng tin caàn coù.
Ñoàng caûm vôùi hoï: Haõy ñaët mình vaøo vò trí hoaøn caûnh cuûa ngöôøi nghieän ñeå
caûm nhaän ñau ñôùn, daøy voø maø hoï ñang chòu ñöïng.

22


Bieát laéng nghe ñeå töø ñoù tìm ra nhöõng ñieàu troïng yeáu trong nhöõng vaán ñeà phöùc
taïp cuûa hoï vaø laéng nghe yù kieán phaûn hoài. Neáu tö vaán vieân noùi nhieàu hôn nghe thì coù
nghóa laø anh ta khoâng coù cô hoäi hieåu bieát veà hoï.
Tích cöïc quan taâm ñeán vui buoàn cuûa hoï, haõy ñeå cho hoï caûm nhaän ñöôïc raèng
nhaân vieân ñieàu trò raát quan taâm ñeán cuoäc ñôøi cuûa hoï.
Caàn thieát laäp ñöôïc moät quan heä toát vôùi beänh nhaân, giuùp hoï ngay khi coù
theå giuùp ñôõ ñöôïc.
Naém vöõng taâm sinh lyù cuûa ngöôøi nghieän ñeå bieát ñöôïc thôøi ñieåm coù theå laøm
thay ñoåi nhaän thöùc cuûa hoï:
Nhaän bieát ñöôïc nhöõng ñieåm maïnh, sôû tröôøng cuûa ngöôøi nghieän ñeå nhaéc nhôû
raèng: hoï vaãn laø ngöôøi ñaày ñuû khaû naêng soáng vaø laøm vieäc nhö moät ngöôøi bình thöôøng
khoâng coù ma tuùy.
Taïo cho ngöôøi nghieän nhöõng thöû thaùch töø nhoû ñeán lôùn ñeå taêng daàn yù chí phaán
ñaáu vaø loøng töï troïng cuûa hoï.
Bieát lôïi duïng nghòch caûnh cuûa hoï vaø noäi quy chaët cheõ trong trung taâm ñeå
höôùng beänh nhaân coäng taùc vôùi vieäc ñieàu trò.
Neáu beänh nhaân chöa thaät söï muoán thoaùt khoûi ma tuùy, ngöôøi tö vaán neân gôïi cho
beänh nhaân: tieáp tuïc nghieän ma tuùy hoï seõ ñöôïc gì?
Caàn thoâng caûm khích leä, coå vuõ khi hoï laøm toát, chia seû an uûi, naâng ñôõ khi hoï
coá gaéng maø vaãn chöa laøm toát ñöôïc.

Vôùi gia ñình
Caàn giuùp ñôõ gia ñình bieän phaùp giaùo duïc, tuøy thuoäc töøng ñoái töôïng, töøng
hoaøn caûnh nhaát laø ñoái vôùi nhöõng gia ñình coù vaán ñeà phöùc taïp giöõa cha meï.Nghieän
ma tuùy thöôøng gaây ra ñoå vôõ trong gia ñình, ngöôøi nghieän vöôùng phaûi ma tuùy bao laâu,
thì baèng aáy thôøi gian gia ñình phaûi coá gaéng soáng chung vaø chòu ñöïng vôùi taùc haïi cuûa
ma tuùy vì theá, gia ñình luoân ôû tình traïng xaùo troän. Haley (1980) ñeà nghò laäp laïi haøng
raøo giöõa caùc theá heä vaø laøm cho cha meï xích laïi gaàn nhau baèng caùch giuùp hoï xaùc
ñònh nhöõng traùch nhieäm vaø haäu quaû ñoái vôùi con caùi. Khi haønh vi cuûa ngöôøi nghieän
khaû quan hôn thì caùc maâu thuaån trong gia ñình giöõa cha - meï deã daøng ñöôïc caûi thieän
toát hôn.
Caàn noå löïc loâi keùo söï tham gia cuûa taát caû nhöõng thaønh vieân trong gia ñình keå
caû nhöõng ngöôøi coù theå laøm caûn trôû quaù trình phuïc hoài cuûa ñoái töôïng .
Vì caûm giaùc toäi loãi vaø xaáu hoå vaø coù con caùi bò nghieän, neân khoâng ít baäc cha
meï baûo veä uy tín gia ñình baèng caùch ngaên caûn con ñeán ñieàu trò taïi caùc trung taâm, maø
chæ cho con caùi ñieàu trò taïi gia ñình, trong khi tình traïng nghieän cuûa ñoái töôïng ñaõ ñeán
möùc khoâng theå ñieàu trò taïi gia ñình ñöôïc nöõa. Caàn tích cöïc ñoäng vieân, chuaån bò taâm
lyù cho gia ñình taïo cô hoäi thuaän lôïi ñeå hoï can ñaûm ñoái dieän vôùi tình traïng nghieän
cuûa ñoái töôïng.

23


Giuùp gia ñình quaûn lyù vaø giaùo duïc con caùi nhaän thöùc ñöôïc taùc haïi cuûa ma tuùy,
taïo neân yù chí quyeát taâm cai nghieän.

Vôùi coäng ñoàng:
Taùch ñoái töôïng ra khoûi moâi tröôøng coù ma tuùy, haïn cheá vieäc giao teá, tieáp xuùc
vôùi baïn beø cuõ, hoaøn caûnh cuõ.
Coù caùi nhìn tích cöïc, quan taâm, ñoäng vieân giuùp ñôõ hoï hoaùn caûi, khoâng neân xa
laùnh, deø chöøng, nghi kî… coi laø phaàn töû xaáu cuûa xaõ hoäi.
Xem ngöôøi nghieän laø naïn nhaân chöù khoâng phaûi laø toäi phaïm. Caàn taïo ñöôïc söï
phoái hôïp ñoàng boä cuûa ban ngaønh ñoaøn theå, caùn boä ñòa phöông ñeå giuùp ñôõ ngöôøi
nghieän coù ñöôïc moâi tröôøng laønh maïnh.
2.3 Veà sinh hoaït:
Sau khi ñaõ ñöôïc caét côn xong thì ngöôøi nghieän ñöôïc taäp luyeän TDTT ñeå phuïc
hoài söùc khoûe, taêng cöôøng theå löïc, vui chôi giaûi trí laønh maïnh, hoïc ngoaïi ngöõ, hoïc
ngheà nhö: Cô khí, söûa xe, söûa chöõa ñieän töû, may gia duïng, may coâng nghieäp…
Lao ñoäng:
Toå chöùc cho ngöôøi nghieän tham gia caùc hoaït ñoäng, lao ñoäng haèng ngaøy nhö:
Doïn veä sinh, naáu aên, troàng caây… nhaèm giuùp ngöôøi nghieän hieåu ñöôïc giaù trò cuûa söùc
lao ñoäng.
- Söï phaân coâng lao ñoäng phaûi phuø hôïp vôùi tuoåi, söùc khoûe, giôùi tính, trình ñoä,
ngheà nghieäp cuûa töøng ñoái töôïng.
Toå chöùc quaûn lyù, phaân coâng lao ñoäng moät caùch hôïp lyù, lao ñoäng töø nheï ñeán
naëng, töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp baûo ñaûm an toaøn lao ñoäng.
Daïy ngheà:
Tuøy theo cô sôû vaät chaát, kinh phí nhu caàu cuûa ngöôøi nghieän. Cô sôû chöõa beänh
coù theå môû caùc lôùp daïy ngheà, taïo vieäc laøm cho ngöôøi nghieän, hoaëc gôûi ñeán caùc trung
taâm xuùc tieán vieäc laøm ñeå hoïc ngheà, chuù troïng ñeán caùc ngheà truyeàn thoáng, ñôn giaûn,
ñeå thöïc haønh cô sôû saûn xuaát taïi cô sôû chöõa beänh.
Vui chôi giaûi trí:
Toå chöùc theå duïc theå thao, hoaït ñoäng vui chôi, laønh maïnh nhö boùng ñaù, boùng
chuyeàn, giao löu, hoïc chuyeân ñeà, vaên hoùa, ngheä thuaät, xem ti vi … baét kòp nhöõng
thoâng tin nhanh ngoaøi xaõ hoäi.

3. Lieäu phaùp taâm linh:

3.1. Söï caàn thieát vaø ích lôïi cuûa toân giaùo trong ñôøi soáng xaõ hoäi.
Töø moät theá kyû röôõi nay, ôû phöông taây caùc toân giaùo ñaõ trôû thaønh lôøi pheâ bình
cho nhöõng coâng kích naëng neà. Ñaïi khaùi laø toân giaùo bò gaùn cho caùi toäi “ meâ hoaëc”,

24


laøm tha hoùa con ngöôøi, laøm “ ru nguû” con ngöôøi, ( theo nghóa chuyeân moân “ tha hoùa”
laø trôû neân khaùc vôùi mình, khoâng coøn ñích thöïc laø mình nöõa). Cuï theå laø ñaùnh maát töï
do, khaû naêng töï laäp, naêng saùng taïo vaø theå hieän hình moät caùch sung maõn. Toùm laïi,
con ngöôøi tha hoùa, laø con ngöôøi tha ñaùnh maát thöïc chaát vaø phaåm chaát cao cuûa chính
mình.
Theá nhöng, ngaøy nay, hôn bao giôø heát, ngöôøi ta thaáy raèng nhöõng lôøi pheâ bình
treân, quaû laø quaù giaûn löôïc vaø thoâ thieån. Nhìn vaøo hoaït ñoäng cuûa caùc toân giaùo, cuõng
nhö caùch soáng ñaïo cuûa nhöõng tín ñoà cuï theå cuûa caùc toân giaùo, ngöôøi ta khoâng theå phuû
nhaän vai troø tích cöïc lôùn lao cuûa toân giaùo ñoái vôùi con ngöôøi vaø xaõ hoäi.
Trieát hoïc Maùc- Leânin ñöa ra moät khaùi nieäm veà toân giaùo nhö sau: “ Toân giaùo laø
moät hình thaùi yù thöùc xaõ hoäi, nhaán maïnh moät söï thaät laø, söï toàn taïi nhöõng quan nieäm
toân giaùo töông öùng vôùi nhu caàu tinh thaàn cuûa con ngöôøi “ ( Trieát hoïc Maùc. Leânin. Q.
II p. 149). Neáu nhö toân giaùo chæ ñôn giaûn laø meâ tín, laø sai laàm nhaát thôøi trong naõo
traïng con ngöôøi, thì noù khoâng chieám ñöôïc vò trí troïng taâm trong caáu truùc yù thöùc con
ngöôøi, trong suoát haøng ngaøn naêm qua, noù seõ bò ñaøo thaûi, bieán maát, ngay khi khoa hoïc
vaø trieát hoïc ñöa ra lôøi giaûi ñaùp thoûa maõn cho moãi nhu caàu cuûa con ngöôøi. Vì vaäy,
cho ñeán nay, khi nhöõng nhu caàu cuûa con ngöôøi, chöa ñöôïc nhöõng hình thaùi khaùc cuûa
xaõ hoäi laøm cho thoûa maõn, thì toân giaùo vaãn laø nguoàn goác cuûa giaù trò ñaïo ñöùc, nieàm an
uûi, söï naâng ñôõ taâm lyù…v…v…
Coøn vôùi tín ñoà cuûa caùc toân giaùo, Maùc noùi: “ vôùi tín ñoà cuûa caùc toân giaùo,
Thöôïng ñeá laø moät yù nieäm gaén lieàn tröôùc heát vôùi laõnh vöïc ñaïo ñöùc, vôùi yù nghóa cuoäc
soáng cuûa con ngöôøi…Theo yù thöùc toân giaùo, baát keå khoâng hoaøn thieän cuoäc soáng traàn
gian, thì Thöôïng ñeá laø baûo ñaûm cho söï taát thaéng. Thöôïng ñeá laø khôûi nguyeân cuûa moïi
söï trong saùng, trong söï töông phaûn muoân ñôøi giöõa thieän vaø aùc, coâng baèng vaø baát
coâng, ñaïo ñöùc vaø ngang traùi. Ngöôøi tin vaøo Thöôïng ñeá seõ soáng moät caùch “ thaùnh
thieän” ( Trieát hoïc Maùc-Leânin-Q.II.p.150)
Quûa vaäy, toân giaùo coù ích cho xaõ hoäi treân bình dieän ñaïo ñöùc. Moïi toân giaùo
“chính hieäu” ñeàu daïy phaûi laøm laùnh döõ, khuyeán khích caùi phaàn trong saùng, cao
thöôïng nôi con ngöôøi, môøi goïi hoï vöôn cao hôn maõi, vaø nhö theá toân giaùo goùp phaàn
laønh maïnh hoùa xaõ hoäi, ñaïo ñöùc hoùa ñôøi soáng chung.
Nhaø chöùc traùch khoâng theå chôø ñôïi loøng toát cuûa coâng daân ñeå ñieàu haønh quaûn lyù
xaõ hoäi vaø laøm cho coâng daân ñöôïc thaêng tieán. Moät xaõ hoäi ñöôïc quaûn lyù tröôùc nhaát laø
baèng luaät phaùp. Song, duø luaät leä coù hoaøn haûo ñeán ñaâu, caùc bieän phaùp cheá taøi, tröøng
phaït coù khaét khe ñeán maáy, cuõng khoâng theå naøo chi phoái ñöôïc troïn veïn con ngöôøi.Vaû
laïi, ñieàu ñoù cuõng khoâng phaûi laø chöùc naêng cuûa luaät leä. Coù moät keû hôû maø khoâng luaät
leä naøo bít laïi ñöôïc ñoù laø noäi taâm con ngöôøi. Xaõ hoäi khoâng quaûn lyù ñöôïc noäi taâm vaø
cuõng khoâng ñöôïc pheùp quaûn lyù noäi taâm con ngöôøi, bôûi leõ nôi ñoù coù moät söùc maïnh
phi thöôøng, coù lyù leõ rieâng cuûa noù, ñuïng ñeán noäi taâm laø ñuïng ñeán phaàn saâu thaúm nhaát
cuûa con ngöôøi.
Neàn luaân lyù toân giaùo cuõng thöôøng truøng vôùi neàn luaân lyù xaõ hoäi, döïa treân lyù trí
töï nhieân, song noù taùc ñoäng vaøo con ngöôøi caùch saâu xa vaø toaøn dieän hôn, bôûi leõ luaân
lyù toân giaùo nhaèm bieán ñoåi “ caùi taâm” cuûa loøng ngöôøi. Ví duï: ngöôøi coâng giaùo, ñöôïc

25


daïy phaûi yeâu thöông heát moïi ngöôøi khoâng chæ vì hoï laø ñoàng loaïi cuûa ta, maø coøn ñeå
neân gioáng Thieân Chuùa, Ñaáng yeâu heát thöông moïi ngöôøi, “ Ñaáng laøm cho maët trôøi soi
saùng ngöôøi toát cuõng nhö keû xaáu, laøm cho möa rôi xuoáng treân ngöôøi coâng chính cuõng
nhö keû baát löông…” ( Mt 5, 45). Hoï ñöôïc môøi goïi laøm vieäc thieän, traùnh ñieàu xaáu
khoâng nhöõng khi ngöôøi khaùc coù theå baét gaëp, maø caû khi rieâng tö kín ñaùo moät mình vì
“ Cha treân trôøi thaáu suoát nhöõng gì neân kín ñaùo” ( Mt 6,4). Hoï ñöôïc ñoäng vieân soáng
toát laønh thaùnh thieän vì “ Cha treân trôøi laø Ñaáng hoaøn thieän” ( Mt 5,48).
Nhö theá tính ñoøi hoûi, tính ñoäng vieân, tính boù buoäc, tính raên ñe luaân lyù toân giaùo
thöôøng maïnh meõ hôn neàn luaân lyù cuûa xaõ hoäi töï nhieân.
Roõ raøng laø khoâng moät xaõ hoäi naøo, duø “ duy vaät” tôùi ñaâu, maø khoâng keâu goïi tôùi
löông tri leõ phaûi, löông taâm, ñaïo lyù hay ñaïo laøm ngöôøi cuûa coâng daân. Neáu goïi ñoù laø
“ duy taâm” thì caùi “ duy taâm” aáy laø caàn thieát vaø khoâng traùnh khoûi, bôûi vì thöû hoûi con
ngöôøi hôn con vaät coát ôû ñieàu gì? Phaûi chaêng laø ôû choã coù yù thöùc, coù traùch nhieäm, coù
töï do, bieát phaân bieät ñöôïc thieän aùc, khoâng nhöõng laøm chuû ñöôïc thieân nhieân beân
ngoaøi, maø coøn coù khaû naêng cheá ngöï ñöôïc caùi xaáu nôi mình nöõa.

3.2. Ñaëc ñieåm chung cuûa caùc toân giaùo.
Hieän nay treân theá giôùi coù raát nhieàu toân giaùo. Moät toân giaùo coù theå goàm nhieàu
giaùo phaùi khaùc nhau. Moãi toân giaùo coù nhöõng tín ñieàu rieâng cuûa mình vaø caùc tín höõu
cuûa moãi toân giaùo ñoù cuõng coù rieâng moät nieàm tin, moät nieàm hy voïng saâu xa cuûa hoï.
Giöõa nhöõng ñieàu rieâng tö ñoù, taát caû caùc toân giaùo ñaõ gaëp nhau ôû moät ñieåm chung:
treân nhöõng neûo ñöôøng ñi tìm chaân lyù hoï ñieàu höôùng tôùi ñích laø CHAÂN – THIEÄN -
MYÕ. Vaø cuøng chung moät hoaït ñoäng coù tính caùch ñoàng nhaát: Ñoù laø söï caàu nguyeän.
Baát cöù ngöôøi tín ñoà naøo, thuoäc toân giaùo naøo, cuõng ñeàu ñaõ hôn moät laàn daâng lôøi
caàu nguyeän, vì ñaây chính laø caùch theá ñeå lieân keát con ngöôøi coù nieàm tin Thöôïng Ñeá,
Ñaáng toái cao, maø mình heát loøng yeâu meán tin töôûng. Muïc ñích cuûa lôøi caàu nguyeän laø
yù thöùc moät caùch saâu saéc vaø söï tuøy thuoäc cuûa baûn thaân mình vaøo Thöôïng Ñeá, trong
taát caû caùc traïng huoáng khaùc nhau cuûa ñôøi soáng con ngöôøi. Duø thuoäc veà toân giaùo naøo
cuõng vaäy, vôùi taát caû khaû naêng giôùi haïn cuûa mình, con ngöôøi luoân theøm khaùt moái
quan heä, söï töông giao maät thieát vaø saâu xa vôùi chính Thöôïng Ñeá. Vì theá, hoï ñaõ caàu
nguyeän vaø chæ trong luùc caàu nguyeän nhö theá hoï môùi caûm nghieäm ñöôïc moái quan heä
naøy. Caàu nguyeän giuùp cho khoaûng caùch giöõa con ngöôøi vôùi Ñaáng maø hoï toân thôø
ñöôïc thu heïp nhoû laïi, caàu nguyeän taïo moái töông giao thaâm tình giöõa noäi taâm con
ngöôøi vôùi Ñaáng Toái Cao, vì caàu nguyeän chính laø söï gaëp gôõ, ñuïng chaïm tôùi Ngaøi.
Nhôø coù caàu nguyeän con ngöôøi coù nieàm vui soáng, nieàm haân hoan, nieàm tin töôûng vaø
hy voïng, ñeå coù theå ñöông ñaàu vôùi taát caû nhöõng khoù khaên, nhöõng trôû ngaïi vaø nhöõng
caïm baãy cuûa cuoäc soáng.
Thaät vaäy caàu nguyeän ñöôïc ví nhö moät sôïi daây thöøng, maø con ngöôøi ñaõ tung ra
beân naøy bôø vöïc, luùc maø con ngöôøi xaùc tín saâu xa raèng; Thöôïng Ñeá ñang ôû beân kia,
Ngaøi ñang naém chaët moät ñaàu daây vaø moät söùc maïnh thaàn kyø ñaõ loâi keùo con ngöôøi
vöôït qua moïi nghòch caûnh trong bình an...

26


Dó nhieân laø moãi toân giaùo seõ coù nhöõng phöông theá, nhöõng ñöôøng loái caàu nguyeän
khaùc nhau, tuøy theo nieàm tin vaø truyeàn thoáng cuûa mình. Duø vaäy taát caû moïi tín ñoà,
thuoäc moïi toân giaùo lôùn nhoû ñeàu khoâng phuû nhaän maø coøn ñaùnh giaù raát cao söï lôïi ích
vaø caàn thieát cuûa vieäc caàu nguyeän.
Vaø caàu nguyeän ñöôïc ví nhö hôi thôû.
Laõo töû trong “Ñaïo Ñöùc Kinh” ñaõ ñeà caäp caùch hoâ haáp theo yù chí nhaèm muïc
ñích maïnh khoûe soáng laâu.
Trang Töû trong “Nam Hoa Kinh” cuõng phaùt bieåu “Ngöôøi xöa thôû ñeán taän goùt
chaân” oâng muoán dieãn taû phöông phaùp daãn hôi thôû ñi khaép cô theå cuûa ñaïo gia.
Coøn Kytoâ giaùo dieãn ñaït caùch hoâ haáp theo yù chí vôùi teân goïi laø “Thôû trong Thaàn
Khí”.
Lôïi ích cuûa hoâ haáp khoâng coøn ai phaûi baøn caõi nöõa. Ngöôøi thöôøng khoâng taäp
luyeän chæ coù theå nín thôû toái ña laø 3 phuùt, nhöõng ngöôøi thôï laën moø ngoïc trai döôùi bieån,
coù theå laën moät hôi 5 phuùt vaø ñoù laø ngöôøi coù söùc khoûe toát. Caùc ñoà ñeä Yoga taøi gioûi,
coù theå nín thôû vaøi giôø, thaäm chí cho pheùp choân soáng xuoáng ñaát, thaùng sau ñaøo leân
soáng laïi.
Baèng caùch hoâ haáp theo yù chí, ngöôøi taäp luyeän thaønh thaïo coù theå laøm giaûm
huyeát aùp, nhòp tim, thaân nhieät trong vaøi phuùt, khaû naêng choáng laïi beänh taät cuõng taêng,
chòu noùng böùc vaø giaù laïnh gioûi hôn ngöôøi thöôøng, aên ít, nguû ít hôn khi caàn maø khoâng
aûnh höôûng gì ñeán söùc khoûe. Roõ raøng baèng caùch thôû theo yù chí, con ngöôøi coù theå taùc
ñoäng ñeán heä thaàn kinh thöïc vaät cuûa mình, theo höôùng coù lôïi cho thaân xaùc vaø tinh
thaàn, vaø vôùi nhöõng noå löïc luyeän taäp cho ñeán khi moïi vieäc theo yù chí maø ñi, thì vieäc
can thieäp ñeán thaàn kinh voâ thöùc laø ñieàu khaû thi.
Trong thôøi gian ñaàu, tö töôûng roái loaïn khoù taäp trung, daãu cho chæ laø vieäc ñeám
hôi thôû. Nhöng sau moät thôøi gian taäp luyeän, ñoái töôïng seõ quen daàn vaø khoâng coøn
phaûi ñeám nöõa, hôi thôû töï noù lieân tuïc vaän haønh vaø chaäm daàn, thaân nhieät vaø nhòp tim
giaûm xuoáng, yù thöùc ngöøng laïi maø khoâng phaûi nguû. Tình traïng naøy khi ñaït ñöôïc, ñoái
töôïng seõ caûm nhaän ñöôïc söï thay ñoåi caû veà söùc khoûe laãn taâm hoàn cuûa mình, nhöõng
caûm nghieäm noäi taâm naøy, chæ coù laøm môùi caûm, môùi bieát ñöôïc. Caûm nghieäm noäi taâm
ñöa ñoái töôïng ñeán moät kinh nghieäm noäi taâm phong phuù, moät söï thaáu hieåu chính
mình, töø ñoù seõ coù söï thay ñoåi taän coäi reã con ngöôøi.
Vieäc taåy röûa taâm trí, thanh taåy kyù öùc laø ñieàu khoù khaên, nhöng trong phöông
phaùp naøy, ñieàu maø ñoái töôïng ñaït ñöôïc laø moät taâm trí thinh laëng, troáng khoâng. Chæ khi
coù moät taâm trí troáng roãng môùi deã daøng nhaän thöùc, vì luùc aáy taâm trí khoâng bò raøng
buoäc bôûi gaùnh naëng cuûa quaù khöù, nhöõng thoùi quen cuõ, khuynh höôùng xaáu, nhöõng
thieân kieán vaø nhöõng lyù giaûi sai laàm. Trí tueä seõ minh maãn hôn khi nhaän thöùc veà chính
mình, veà cuoäc soáng ,seõ thuaän lôïi hôn khi hoïc taäp cuõng nhö laøm vieäc.

3.3. Thieàn trong cai nghieän.
Thieàn hay caàu nguyeän trong cai nghieän khoâng yeâu caàu phaûi töø boû toân giaùo cuûa
mình ñang theo. Thieàn chæ laø moät lieäu phaùp, laøm cho ngöôøi thöïc hieän noù tích luõy

27


ñöôïc nhöõng kinh nghieäm noäi taïi khi gaëp thöû thaùch vôùi khung caûnh cu,õ baïn nghieän
cuõ, ñoäng cô nghieän cuõ…
Vai troø to lôùn cuûa voâ thöùc - hay caùi chöa bieát - ngaøy caøng trôû neân roõ neùt trong
coâng taùc cai nghieän. Vieäc tri nhaän ñöôïc caùi toâi seõ laø moät böôùc tieán daøi trong quaù
trình hoài phuïc. Khi söû duïng ma tuùy, ngöôøi nghieän traûi qua moät kinh nghieäm taâm linh
pha laãn trong caûm nhaän moät traïng thaùi ngaây ngaát. Hoï töôûng raèng nhö ñang tieáp caän
vôùi moät ñieàu bí aån trong coõi voâ thöùc, nôi khoâng coù quaù khöù laãn töông lai, nôi khoâng
gian vaø thôøi gian nhö ngöng ñoïng laïi thaønh moät hieän töôïng say thuoác baây giôø.
Nhöõng lyù töôûng, nhöõng ñoäng löïc chuû yeáu trong cuoäc soáng xaõ hoäi cuûa anh ta boãng
nhieân bò maát ñi, thay vaøo ñoù laø moät tình traïng môùi, moät traät töï môùi. Caùi theá giôùi aûo
thaàn bí cuûa ma tuùy. Anh ta ñaõ ñaùnh ñoåi cuoäc ñôøi thöïc cuûa mình ñeå soáng trong theá
giôùi aáy ngaøy vaøi laàn.
Ma tuùy daãn ñeán theá giôùi thaàn bí, vaø vieäc söû duïng noù haèng ngaøy ñeå coù cuoäc
soáng aûo trôû thaønh moät thoùi quen höôûng thuï cheát ngöôøi. Vieäc söû duïng ma tuùy nhö
moät phöông thöùc soáng seõ va vaáp vôùi chính baûn thaân ngöôøi nghieän, roài ñeán gia ñình,
xaõ hoäi, khi anh ta vaãn coøn phaûi nöông töïa vaøo cuoäc ñôøi thöïc ñeå nuoâi soáng söï toàn taïi
cuûa nhöõng ñam meâ beänh lyù.
Ñaïo Phaät chuû tröông duøng noäi löïc cuûa chính baûn thaân ñeå tìm thaáy söï hieåu bieát.
Coøn Thieân Chuùa Giaùo chuû tröông duøng tha löïc töùc laø Toân Thôø moät Ñaáng cao caû ñeå
xin hoå trôï yeáu ñuoái noäi taïi cuûa con ngöôøi. Vaø cuõng coù theå duøng nieàm say meâ Toân
Giaùo thay theá cho ñam meâ ma tuùy.
Söï trao ñoåi noåi ñam meâ naøy, hay söï hieåu bieát theâm veà cuoäc soáng ñieàu daãn ñeán
moät quaù trình hoaøn thieän baûn thaân. Thieàn/ Caàu nguyeän ñöôïc tieán haønh nhö hôi thôû,
nhö aên nhö nguû, nhö sinh soáng trong cuoäc ñôøi thöôøng maø tri nhaän ñöôïc chaân töôùng
cuûa mình vaø töï nhieân vöôït qua ñöôïc nhöõng manh ñoäng cuûa noù.
Hieän nay ôû Chaâu Myõ, Chaâu Aâu vaø moät soá nöôùc ôû Chaâu Aù, ñaõ coâng nhaän coù 3
phöông phaùp cai nghieän ma tuùy. Tröôùc tieân laø can thieäp vaøo theå lyù baèng y hoïc
(thuoác, giaûi phaãu phaãu, chaâm cöùu……….) Keá ñoù, laø döïa vaøo taâm lyù ñeå trò lieäu baèng
caùc phöông phaùp tích cöïc (tö vaán, sinh hoaït, daïy ngheà………) vaø thöù ba laø lieäu phaùp
taâm linh, ñaây khoâng phaûi laø söï “suy tö baøn giaáy” maø laø do keát quaû ñaõ ñöôïc chöùng
minh treân nhieàu nöôùc treân theá giôùi.
Ôû Thaùi Lan, ngöôøi nghieän ma tuùy ñöôïc ñöa vaøo Chuøa, ñöùng tröôùc töôïng Phaät
vôùi nghi thöùc taåy ueá vaø theà nguyeàn. Ñoái töôïng ñöôïc cho uoáng moät loaïi laù thuoác, coù
taùc duïng laøm noân oùi taát caû moïi thöù trong ruoät, ñieàu naøy khoâng ñôn giaûn laø ñeå “xuùc
ruoät”, nhöng tröôùc töôïng Phaät, Ñaáng Linh Thieâng, ñieàu naøy coøn mang yù nghóa thanh
loïc, loaïi tröø taø ueá, toáng khöù ra ngoaøi moïi caën baõ, toäi loãi, nhô nhôùp……….Khi ñaõ
loaïi tröø ñöôïc moïi thöù aáy, ñoái töôïng trôû thaønh con ngöôøi môùi. Theà nguyeàn tröôùc
töôïng Phaät, seõ khoâng quay laïi vôùi ñam meâ, taø ueá cuõ……..maø töø nay soáng vôùi con
ngöôøi môùi, höôùng thöôïng ñeå ñi ñeán coõi “nieát baøn”. Sau ño,ù ñoái töôïng ñöôïc ñieàu trò
taïi Chuøa, ñöôïc hoå trôï baèng caùc phöông khaùc, cho söï phuïc hoài theå lyù. Ñoàng thôøi ñoái
töôïng phaûi tuaân theo quy cheá cuûa vieäc ñieàu trò nhö : tham thieàn, tuïng kinh, nieäm
Phaät, aên chay………..

28


Ôû Braxin vaø ôû Ñöùc, do caùc Tu só vaø Linh Muïc Doøng Anh Em Heøn Moïn (OFM),
cuøng vôùi moät soá giaùo daân, khôûi xöôùng vieäc ñieàu trò baèng phöông phaùp taâm linh,
thoâng qua Hoäi Thaùnh Phuùc Aâm Nguõ Tuaàn, ñaõ coù keát quaû choáng taùi nghieän ma tuùy
cao nhaát ôû Myõ hieän nay laø 64%.

Chöông trình trò lieäu naøy goàm 4 giai ñoaïn:

Loaïi tröø ma tuùy :
Thaân chuû ñöôïc tham vaán, giuùp nhaän ra beá taéc cuûa hoï tröôùc ma tuùy
Tuyeân boá töø boû ma tuùy. “Töø boû ngaãu töôïng, taø thaàn ñeå tin vaøo Thieân
Chuùa” (1.Thes 1,9)..
Ñoïc Thaùnh Kinh vaø caàu nguyeân moãi ngaøy.
Thaân chuû caàn cam keát khoâng ra khoûi nhaø trong giai ñoaïn naøy, saün saøng
thoâng tin moät caùch trung thöïc moïi dieãn tieán theå lyù vaø ñöùc tin.
Ngöôøi ñoàng haønh (nhaân vieân ñieàu trò) giuùp thaân chuû vöôït qua côn vaät vaõ
khi caét côn, baèng caùc kyõ thuaät ñeå oån ñònh theå lyù vaø ñaëc bieät laø baèng caàu
nguyeän.
Giai ñoaïn naøy thöôøng keùo daøi thôøi gian laø 4 thaùng.
Coäng ñoàng trò lieäu:
Ñoïc Thaùnh Kinh, caàu nguyeän chia seû taâm tö, tình caûm, khoù khaên khi
-
vöôït qua côn nghieän vôùi nhoùm (hoï ñöôïc chia seû, ñoàng caûm, ñôõ
naâng……..)
Soáng chung vôùi nhau trong moät nhoùm goàm ngöôøi ñoàng haønh vaø caùc baïn
-
nghieän khaùc : cuøng laøm vieäc, hoïc taäp, sinh hoaït, nghæ ngôi, phuïc vuï…….
Hoïc caùch soáng xaây döïng tình lieân ñôùi.
-
Giai ñoaïn naøy caàn quyõ thôøi gian 6th – 12th.
Xaùc ñònh nhieäm vuï:
- Gia taêng vieäc caàu nguyeän nhieàu laàn trong ngaøy
- Xaùc ñònh nhieäm vuï cuûa baûn thaân caàn phaûi laøm sau khi phuïc hoài,
ñoái vôùi baûn thaân. Gia ñình vaø xaõ hoäi.
- Gia taêng kieán thöùc, kyõ naêng chuyeân moân, chuaån bò töông lai.
Ñaây coøn ñöôïc goïi laø giai ñoaïn ñònh höôùng cho töông lai.
Giai ñoaïn naøy caàn quyõ thôøi gian 3th - 4th
Thöïc hieän nhieäm vuï:
Tuyeân höùa trung thaønh vôùi nhieäm vuï.
-
Thöïc hieän vieäc do nhieäm vuï yeâu caàu.
-

29


Trung thaønh vôùi nhöõng quyeát taâm vaø giôø caàu nguyeän.
-
Lieân laïc thöôøng xuyeân vôùi nhoùm, ñeå ñöôïc naâng ñôõ vaø baûn thaân coù nhieäm
-
vuï naâng ñôõ nhoùm.

I. NHÖÕNG KINH NGHIEÄM VÖÔÏT QUA KHOÙ KHAÊN ÑEÅ
CAI NGHIEÄN THAØNH COÂNG.
1.Yeáu toá baûn thaân.

1.1 Söï baát löïc cuûa baûn thaân.
Töø tình traïng nghieän cuûa ñoái töôïng, chuyeån ñoåi thaønh ngöôøi coù neáp soáng laønh
maïnh, sinh hoaït bình thöôøng, ngöôøi nghieän phaûi traûi qua moät tieán trình laâu daøi vaø
chaäm chaïp.
Ngay töø ñaàu haàu nhö ,taát caû caùc ngöôøi nghieän ñeàu cho raèng hoï cuûa coù theå töï
boû ñöôïc; nhöng phaàn lôùn caùc ñoái töôïng ñeàu tieán ñeán tình traïng nghieän naëng. Trong
thôøi gian söû duïng ma tuùy, coù ngöôøi ñaõ töøng thöû ngöng söû duïng ma tuùy maø khoâng caàn
ñieàu trò, hay ñi cai nghieän taïi caùc trung taâm. Tuy nhieân nhöõng coá gaéng noå löïc naøy
ñeàu khoâng taïo neân traïng thaùi cai thuoác laâu daøi.
Thôøi gian cai nghieän keùo daøi, cuøng vôùi lieàu löôïng söû duïng chaát gaây nghieän
taêng daàn, ñaõ ñem laïi cho ñoái töôïng nhöõng toån thöông trong naõo boä, keùo daøi raát laâu.
Caøng cai nhieàu laàn hoï caøng giaûm ñi loøng töï tin vaøo chính mình, hoï thöôøng bò daèn vaët
bôûi söï thaát baïi, caùu giaän vaø baát löïc vì haäu quaû cuûa vieäc nghieän ma tuùy, hoï khoâng
daùm tin laø mình coù theå boû ñöôïc, hoï nhaän thöùc ñöôïc taùc haïi cuûa ma tuùy treân ñôøi
mình,haäu quaû cuûa nhöõng haønh vi maø baûn thaân gaây ra khi söû duïng ma tuùy, nhaän thöùc
ñöôïc theá neân hoï caøng bò daøy voø, bôûi bieát mình hoaøn toaøn baát löïc veà noù, khoâng theå
chieán ñaáu vôùi noù baèng chính söùc löïc cuûa baûn thaân, hoï ñaõ xem ma tuùy nhö baûn aùn
chung thaân troùi buoäc ñôøi mình .

1.2 Caûm giaùc theøm nhôù ma tuùy vaø nieàm tin vaøo ma tuùy.

Nghieän ma tuùy bao goàm söï leä thuoäc cuûa theå chaát vaø tinh thaàn vaøo ma tuùy. Noùi
ñôn giaûn laø cô theå ngöôøi nghieän phaûi leä thuoäc vaøo ma tuùy, vì thieáu noù seõ khieán cho
ñoái töôïng phaûi chòu ñöïng nhöõng haønh haï veà theå chaát. Hôn nöõa thoùi quen söû duïng ma
tuùy thì ñi ñoâi vôùi traïng thaùi pheâ thuoác hoaëc ñöôïc kích thích cao ñoä, giaûm bôùt nhöõng
caûm giaùc ñau ñôùn, taêng caûm giaùc khoûe maïnh. Taùc ñoäng cuûa caùc chaát gaây nghieän
aûnh höôûng treân ngöôøi nghieän ñaõ chöùng toû raèng, tình traïng leä thuoäc vaøo ma tuùy veà
maët tinh thaàn thì khoù vöôït qua hôn laø söï leä thuoäc veà maët theå chaát.
Theo caùc ñoái töôïng cho bieát, caûm giaùc khoaùi laïc cuûa ma tuùy laø söï caùm doã
thöôøng xuyeân khoù choáng cöï, ñaõ nghieän roài thì ma tuùy luoân ñeå laïi “aán töôïng” khoù
phai cho ngöôøi nghieän . Vì tính chaát baét buoäc cuûa thoùi quen söû duïng ma tuùy, cuoäc

30


soáng cuûa ngöôøi nghieän noùi chung laø chæ xoay quanh vieäc duy trì söû duïng ma tuùy. Noù
trôû thaønh phöông tieän ñeå caùc ñoái töôïng toàn taïi vaø laøm aûnh höôûng ñeán toaøn boä ñôøi
soáng cuûa hoï.
Theá thì caùc ñoái töôïng nghieän caùi gì?
Hoï nghieän caûm giaùc höng phaán, caûm giaùc khoaùi laïc, hoï tìm kieám noù nhö moät
leõ soáng trong ñôøi, nhaát laø nhöõng luùc buoàn, bò coi thöôøng, bò thaát baïi, bò reõ
khinh……… hoï tìm caùc troán chaïy ngay nhöõng thaát baïi nhoû nhaát trong cuoäc soáng ,
hoaëc traùnh neù ñoái dieän vôùi nhöõng thaùch thöùc cuûa cuoäc soáng ñôøi thöôøng. Thay vì söû
duïng tính chín chaén vaø loøng töï troïng, ñeå giaûi quyeát khoù khaên, thì hoï laïi ñoå loãi cho ai
ñoù, söï vieäc naøo ñoù, ñeå roài tìm queân laõng baèng caùch söû duïng moät lieàu ma tuùy, nhö laø
moät giaûi phaùp toái öu, nhö laø moät phöông thöùc soáng coøn cuûa ho.ï

“Nghieän caùi gì ö!? Khoù noùi laém chæ bieát laø con raát caàn noù”
“Döùt voâ laø heát buoàn”
“Chæ caàn moät teùp laø xong taát”
“Giaûi quyeát baèng ma tuùy laø giaûi phaùp nhanh nhaát”

Caûm giaùc theøm nhôù ma tuùy vaãn coøn tieáp tuïc ñeo ñaúng ñoái töôïng sau khi cai,
caùc ñoái töôïng nhìn nhaän raèng theøm nhôù caûm giaùc pheâ thuoác, taäp trung nhaát laø vaøo
thôøi gian raõnh roãi, coøn trong giôø lao ñoäng thì ít hôn nhieàu. Moät caûm giaùc khoaùi laïc
toàn taïi khieán cho ngöôøi nghieän tin raèng “Coâ Ba” (teân ngöôøi nghieän duøng ñeå chæ ma
tuùy) coù moät söùc maïnh thaät maõnh lieät. Hoï tin raèng khoâng theå boû ñöôïc ma tuùy vì ñaõ
dính vaøo ma tuùy, dính vaøo “Coâ Ba” laø “Coâ Ba” seõ khoâng tha cho.

“Con ôû vôùi cha meï, nhöng chæ soáng vôùi Coâ Ba”
“Coâ Ba coù cho thì môùi boû ñöôïc ”
L.Ron.Hubbard trong “Chöông trình thanh taåy sau khi cai” ñaõ xaùc ñònh : “ Cô
theå cuûa nhöõng ngöôøi nghieän ngaäp, nhieãm ñoäc phaûi ñeo ñaúng caùc chaát caën cuûa ñoäc toá
raát laâu vaø trí tueä taân thaàn cuûa hoï cuõng bò aûnh höôûng naëng neà”.
Chính caûm giaùc khoaùi laïc naøy laøm giaûm suùt quyeát taâm vaø yù chí cuûa ngöôøi
nghieän, laøm cho hoï ñaùnh maát nieàm tin vaøo chính mình, buoâng xuoâi trong tuyeät voïng,
theá laø hoï taùi nghieän.

1.3 Noäi löïc baûn thaân.

31

Luan van ve cai nghien matuy

Recomendados

Recomendados

Más contenido relacionado

Más de foreman

Más de foreman (20)

Último

Último (11)

Luan van ve cai nghien matuy