SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 51
k o n k u r e n c iu li p o lit ik a
s a q a r T v e lo S i
                19 9 2 - 2 0 12


                                 Q


                             qeTevan LlafaCi

                                 marti, 2012
Pprezentaciis gegma


I.konkurenciis saerTaSoriso wesebi, principebi da saqarTvelos
   valdebulebebi

II. konkurenciis politikis formireba saqarTveloSi: ganviTarebis
    etapebi, teqnikuri daxmareba, ZiriTadi problemebi da zogierTi
    mniSvnelovani keisi

III. mimdinare reformebi

IV. “dasawyisi” 20 wlis Semdeg: realoba da gamowvevebi
I . k o n k u r e n c i i s s a e r Ta S o r i s o w e s e b i ,
          p r in c ip e b i d a s a q a r T v e lo s
                     v a ld e b u le b e b i



   saerTaSoriso principebi (WTO, OECD, UNCTAD, EU)
   kopenhagenis kriteriumebi
   sakonurencio wesebis saerTaSoriso sistemisaken
   evrokavSiri da saqarTvelo:
   შეთანხმება partniorobisa da TanamSromlobis Sesaxeb (PCA,
    1996);
   SeTanxmerba Tavisufali vaWrobis Sesaxeb (FTA),
    SeTanxmeba Rrma da yovlismomcveli Tavisufali vaWrobis
    Sesaxeb (DCFTA)
   gamowvevebi
s a q a r T v e l o s s a e r Ta S o r i s o
 v a ld e b u le b e b i k o n k u r e n c iis s f e r o S i


saqarTvelos gaaCnia garkveuli valdebulebebi vaWrobisa
da konkurenciis erovnuli reJimebis saerTaSoriso
normebis (EU, WTO, UNCTAD, OECD wesebisa da principebi)
gaTvaliswinebiT mowesrigebis sferoSi.
am valdebulebebis Sesruleba ki saxelmwifoebs
avaldebulebs:

   miiRon, srulyon da efeqturad ganaxorcielon Sesabamisi
    sakanonmdeblo aqtebi.
   daafuZnon kanonmdebloba konkurenciis Semzudavi
    qmedebebis aRkveTisa da efeqturi regulirebis principebze,
   uzrunvelyon aradiskriminaciuli midgoma yvela sawarmosadmi,
   srulyon kanonis iZulebiTi aRsrulebis RonisZiebebi;
e v r o k a v S ir S i g a w e v r ia n e b is k r it e r iu m e b i
k a n d id a t i q v e y n e b is a T v is ( k o p e n h a g e n is
             s a b W o , 19 9 3 w l i s i v n i s i )



   kriteriumebi konkurenciis sferoSi gamoxatulia principSi, rom
    kandidati qveynebi CaiTvlebian mzad gawevrianebisaTvis, Tu
    maTi kompaniebi da sajaro uwyebebi miCveuli arian
    konkurenciul disciplinas gacilebiT adre gawevrianebamde. am
    principebis Sesasruleblad gawevrianebis msurvel qveynebs
    moeTxovebad, rom gawevrianebis SeTanxmebis procesis
    dawyebamde uzrunvelyon:
   aucilebeli sakanonmdeblo CarCo
   Sesabamisi/adeqvaturi administraciuli simZlavreebi (anu kargad
    funqcionirenbadi konkurenciis ofisi) da
   konkurenciis kanonmdeblobis aRsrulebis sando da
    gamWvirvale praqtika/preistoria
, , s a k o n k u r e n c io w e s e b is
s a e r Ta S o r i s o s i s t e m i s a k e n ”
   ,,sakonkurencio wesebis saerTaSoriso sistemisaken COM(96)284”
    gamoxatavs sakonkurencio samarTlis reformatorul mimarTulebebs da
    qveynebs, romelnic axla qmnian konkurenciul reJimebs, an axdenen
    arsebulTa reformirebas, mouwodebs rom: SeZlebisdagvarad
    uzrunvelyon am struqturebis mTavari elementebis arseboba qveyanaSi.
    gansakuTrebuli zrunvis sagnad ki rekomendaciebis Tanaxmad
    aRiarebulia:
        ZiriTadi sakonkurencio wesebis arseboba erovnul kanonmdeblobaSi
         antikonkurenciuli qmedebebis aRsakveTad;
        konkurenciaze zedamxedvelis (antimonopoliuri organos )
         arsebobas an Seqmnas, aRniSnuli wesebis efeqtianad
         ganxorcielebis uzrunvelsayofad, saTanado Semowmebis
         Catarebisa da Sesabamis sanqciebis uflebis CaTvliT;
        dainteresebuli mxareebisaTvis antimonopoliur organoebSi,
         sasamarTloebSi Tanabari, gamWvirvale da aradiskriminaciuli
         midgomis uzrunvelyofa”
EU და საქართველო: PCA, 1996
შეთანხმება p a r t n i o r o b i s a d a Ta n a m S r o m l o b i s
   S e s a x e b (PCA, 1996) SeTanxmebis Tanaxmad gansazRvruli
   mimarTulebebi (44-e muxli), romlebzec unda gamaxviles gansakuTRebuli
   yuradReba sakonkurencio samarTlis evrogaerTianebis kanonmdbelobasTan
   harmonizaciis procesSi:
  “SeTanxmebebi da sawarmoTa gaerTianebebi da SeTanxmebuli
   qmedebebi, romlebmac SeiZleba gamoiwvion konkurenciis aRkveTa,
   SezRudva an darRveva
  kompaniis mier bazarze dominirebuli mdgomareobis borotad gamoyeneba
  saxelmwifo daxmareba, romelmac SesaZloa gamoiwvios konkurenciis
   darRveva
  komerciuli xasiaTis saxelmwifo monopoliebi,
  saxelmwifo sawarmoebi an specialuri eqskluziuri uflebebis mqone
   sawarmoebi
  sakonkurencio kanonebis gamoyenebis da masTan Sesabamisobis
   uzrunvelyofis Semowmeba da kontroli”.
EU და საქართველო ( g a g r Z e l e b a           )
 - FTA შეთანხმება თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ


- DCFTA - შეთანხმება ღრმა და ყოვლისმომცველი
   თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ

- evrokomisiis faqtebis damdgeni misiis daskvna 2008

- priortetuli sferoebi sadac aucilebelia Semdgomi
 progresi. maT Soris: konkurenciis kanonmdeblobisa da
 institutis uzrunvelyofa
e v r o k a v S ir is k o n k u r e n c iu li s a m a r T lis
     Z i r i Ta d i d e b u l e b e b i ( EU Acquis) d a
       s a q a r T v e lo s k a n o n m d e b lo b a

   antikonkurenciuli qmedebebis akrZalva (evrogaerTianebis funqciobis
    Sesaxeb xelSekrulebis 101-e muxli)
   dominirebuli mdgomareobis borotad gamoyenebis akrZalva
    (evrogaerTianebis funqciobis Sesaxeb xelSekrulebis 102-e muxli
   kontroli sabazro Zalauflebis koncentraciaze Serwymebis gziT (sabWos
    direqtiva 139/2004)
   saxelmwifo daxmarebebis monitoringi da kontroli (Sesabamisad
    sadamfuZneblo xelSekrulebis 107-109 muxlebi
   direqtivebi ekonomikis monopolizebuli seqtorebis liberalizaciasTan
    dakavSirebiT
   Eevrokomisiis Sesabamisi wesebi, reglamentebi da instruqciebi (1/2003 da
    sxva)
e v r o k a v S ir is k o n k u r e n c iu li s a m a r T lis
     Z i r i Ta d i d e b u l e b e b i ( EU Acquis) d a
       s a q a r T v e lo s k a n o n m d e b lo b a

     saqarTvelos kanoni (1996) “monopoliuri saqmianobisa da konkurenciis
      Sesaxeb”, iseve rogorc misi winamorbedi dekreti rigi xarvezebis miuxedavad,
      arasrulyofilad, iTvaliswinebda analogiuri Sinaarsis debulebebs.
     seriozuli problema iyo meoradi kanonmdebloba, monopoliuri mdgomareobis
      gansazRvris kriteriumebi, aRsrulebis praqtika da sxva
     miuxedavad nakisri valdebulebebisa kanonmdeblobis srulyofsa da evrokavSiris
      Sesabamis normebTan miaxloebis nacvlad - konkurenciuli politikis sruli
      ignorireba
     saqarTvelos konkurenciuli politikis evrokavSiris Sesabamis debulebebTan
      harmonizebis Sefaseba ix.
     EU Competition Acquis , 2009, www.geplac.ge


  N
l i b e r a l i z e b a , z e d m e t i l i b e r a l i z e b a Tu
                Ta m a S i w e s e b i s g a r e S e
                            ( 2 0 0 5 - 2 0 12 )

moqmedi kanonmdebloba konkurenciis sferoSi

    ar iTvaliswinebs konkurenciisa da momxmarebelis problemebs
     saqarTveloSi da maTi gadaWris meqanizmebs konkurenciuli
     kanonmdeblobis farglebSi
    ar Seesabameba qveynis saerTaSoriso valdebulebebs da
     saerTaSoriso doneze aRiarebul biznesis SemzRudavi praqtikis
     saxelmwifo kontrolis wesebsa da principebs;

    aseT viTarebaSi, konkurenciis politikis reformis gareSe, saqarTvelos
     bazari SesaZloa ganviTardes klanuri principiT da gadaiqces ukve
     damkvidrebuli Zalebis antikonkurentul qmedebebis asparezad, rac
     uaryofiTad aisaxeba, ekonomikuri ganviTarebis Sedegebze,
     sazogadoebis keTildReobaze, qveynis sainvesticio imijzec da
     mniSvnelovnad gaaWianurebs evrokavSirTan integraciis procesebs.
a r s e b u l i v i Ta r e b a d a m a r e g u l i r e b e l i
                     g a mo w ve ve b i


   moklevadiani Sedegebi ukve saxezea: mowodeblis diqtati,
    SezRuduli arCevani, arasaTanado xarisxi, dausabuTebeli
    fasebi da sxva.

   problemis aqtualobaze miuTiTebs rogorc antimonopoliuri
    regulirebis sferoSi kanonis aRsrulebis rogorc qarTuli aseve
    ucxouri praqtika da saqarTvelos sasaqonlo bazrebze
    Seqmnili mdgomareoba, rac bazrebis monopolizaciis
    tendenciebsa da momxmarebelTa uflebebis ignorirebis farTo
    masStabebSi gamoixateba gansakuTrebiT ,,socialurad
    mgrZnobiere sferoebSi”.
k o n k u r e n t u li p o lit ik is g a ja n s a R e b is
       a u c ile b lo b a - a r g u m e n t e b i


     konkurenciis politikis aRiarebuli roli ekonomikuri zrdisa da
      sazogadoebis keTildReobis amaRlebaSi;

     ukanasknel wlebSi saqarTveloSi gatarebuli maregulirebeli
      reformebi, romlis Sedegadac faqtobrivad gauqmda zogadi
      konkurenciuli kanomdebloba da sasaqonlo bazrebis monopolizaciis
      gaZlierebuli tendenciebi;

     ekonomikuri regulirebis sistemis efeqturobis arsebuli done;

     saqarTvelos evrointegraciis kursi da Sesabamisi gamowvevebi.
II. k o n k u r e n ciis p o lit ik is f o r m ir e b a d a
      g a n v i Ta r e b i s Z i r i Ta d i e t a p e b i
                   s a q a r T v e lo S i

   dasawyisi
   1992-1996
   1996-2000
   2000-2005
   2005 -2010
   2010 dan – dRemde
   “Tavisufalis vaWrobisa da konkurenciis Sesaxeb”
    axali kanonis proeqti
d a s a w y is i

   90-iani wlebi
   ekonomikuri reformebis kursis gansazRvra
   liberalizebisa da privatizebis pirveli etapebi
   antimonopoliuri da momxmarebelTa dacvis politikis
    aucileblobis aRiareba saqarTvelos pirveli mTavrobis
    mier
   Sewyvetili mosamzadebeli samuSaoebi
   samoqalaqo omis Semdgomi ganviTareba
s a q a r T v e lo s a n t im o n o p o liu r i p o lit ik is
      g a n v i Ta r e b i s Z i r i Ta d i e t a p e b i

19 9 2 w e l i
   ministrTa kabinetis 1992 wlis 17 martis #323 dadgenileba
    ,,saqarTvelos respublikaSi sameurneo saqmianobis
    demonopolizaciis zogierTi RonisZiebebis Sesaxeb“
   ministrTa kabinetis dadgenileba # 870
   saqarTvelos kanoni ,,samewarmeo saqmianobis safuZvlebis
    Sesaxeb”

   1992 wlis TebervalSi ekonomikis saministroSi Seiqmna ,,
    antimonopoliuri regulirebis, momxmarebelTa dacvis,
    mewarmeobis mxardaWeris sammarTvelo “ -11 saStato
    erTeuliT
s a q a r T v e lo s a n t im o n o p o liu r i p o lit ik is
      g a n v i Ta r e b i s Z i r i Ta d i e t a p e b i
   antimonopoliuri politikis pirveli sammarTvelos saqmianobis
    ZiriTad mimarTulebad ganisazRvra demonopolizaciisa da
    privatizebis proeqtebis antimonopoliuri eqspertiza;
   mewarme subieqtebis sameurneo damoukideblobis SemzRudavi
    qmedebebis Tavidan acileba (winaswari kontrolis RonisZiebebi)
    saxelmwifo sawarmoTa saaqcio sazogadoebebad da sxva tipis
    sawarmoo gaerTianebebad gardaqmnis procesSi.
   zrunva samarTlebrivi da meToduri bazis ganviTarebaze
   “mewarmeTa Sesaxeb” kanoni sawarmoTa saregistraciod
    aucilebeli dakumentebis CamonaTvalSi iTvavaliswinebda
    antimonopoliuri eqspertizis daskvnasac
a n t im o n o p o liu r i p o lit ik is
        g a n v i Ta r e b i s Z i r i Ta d e t a p e b i
                      ( 19 9 2 - 19 9 6 )
   1992 weli seqtemberi - ,,saqarTvelos respublikaSi monopoliuri saqmianobis
    SezRudvisa da konkurenciis ganviTarebis Sesaxeb~ saxelmwifo sabWos dekreti

   saqarTvelos prezidentis 1995 wlis #60 brZanebuleba `arakeTilsindisieri
    reklamisagan momxarebelTa dacvis Sesaxeb~ antimonopoliur sammarTvelos
    daekisra sareklamo saqmianobaze kontrolis funqciac.

   saqarTvelos prezidentis 1995 wlis #160 brZanebuleba daemata 10 saStato
    erTeuli da gardaiqmna antimonopoliuri politikis mTavar sammarTvelod

   1996 -ekonomikis saministros reorganizaciis procesSi antimonopoliuri politikis
    sammarvelo gardaiqmna ekonomikis saministros antimonopoliur samsaxurad
a n t im o n o p o liu r i p o lit ik is
        g a n v i Ta r e b i s Z i r i Ta d i e t a p e b i
                       19 9 6 - 2 0 0 0

miRebul iqna kanonebi
  “monopoliuri saqmianobisa da konkureniis Sesaxeb” -1996
  “momxmarebelTa uflebis dacvis Sesaxeb” -       1996 w
  kanoni “reklamis Sesaxeb” – 1998 weli

kanonqvemdebare aqtebi
   40-mde normatiuli aqti

cvlilebebi da damatebebi:
     saqarTvelos administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsSi
     sisxlis samarTlis saproceso kodeqsSi
     normatiuli aqtebis Sesaxeb saqarTvelos kanonSi,
     aRmasrulebeli xelisuflebis wesisa da struqturis Sesaxeb kanonSi da
      sxva samarTlebriv aqtebSi.
s a x e lm w if o a n t im o n o p o liu r i
            s a m s a x u r is f o r m ir e b a
   1996 wlis dekemberSi antimonopoliuri politikis mTavari
    sammarTvelo gardaiqmna ekonomikis saministros
    antimonopoliur samsaxurad
   1997 - antimonopoliuri samsaxuris bazaze ,,monopoliuri
    saqminobisa da konkurenciis Sesaxeb” kanonis Sesabamisad
    ekonomikis saministrosTan arsebuli saxelmwifo antimonopoliuri
    samsaxuri
    saqarTvelos prezidentis 1997 wlis 14 martis #137
    brZanebulebiT ganisazRvra samsaxuris ricxovnoba (150 kaci,
    maT Soris 65 centralur aparatSi da 85 regionalur samsaxurebSi)
    da struqtura
    regionaluri samsaxurebis dakompleqteba dasrulda 1998 wels.
s a x e lm w if o a n t im o n o p o liu r i
          s a m s a x u r is m a n d a t i
   makontrolebel maregulirebeli organo antimonopoliuri,
    momxmrebelTa uflebebis dacvisa da reklamis Sesaxeb
    kanonmdeblobis dacvis sferoSi
   samsaxuris gadawyvetilebebi, miweerilobebi, instruqciebi
    Sesasruleblad savaldebulo iyo rogorc mewarmeTa aseve
    saxelmwifo mmarTvelobis organoebisaTvis
   samsaxuris ZiriTadi amocanad ganisazRvra: antimonopoliuri
    politikis ganxorcieleba, saqarTveloSi konkurenciis
    ganviTarebisaTvis xelSemwyobi pirobebis Seqmna da dacva,
    monopoliuri saqmianobis aRkveTa, momxmarebelTa uflebebis
    dacvaze saxelmwifo kontrolis ganxorcieleba da sareklamo
    saqmianobis regulireba.
s a x e lm w if o a n t im o n o p o liu r i
s a ms a xuri
 saqminobis ZiriTadi mimarTulebebi:
   winaswari saxelmwifo kontroli momxmarebelTa da mewarmeTa
    uflebebis dacvis uzrunvelsayofad (normatiuli aqtebis eqspertiza,
    monawileoba sxvadsaxva komisiebisa da uwyebaTaSorisi
    organoebis saqmianobaSi, sazogadoebis gaTviTcnobiereba da
    sxva meTodebiT)
   gamafrTxilebeli da aRmkveTi RonisZiebebis gatareba
   monitoringi monopolisti ekonomikuri agentebis sabazro qcevaze
    maTi mxridan mdgomareobis borotad gamoyenebis faqtebis
    Tavidan acilebis mizniT
   TanamSromloba teqnikuri daxmarebis mozidvisa da instituciuri
    SesaZleblobebis gasaZliereblad da sxva
a n t im o n o p o liu r i s a m s a x u r is s t a t u s is
d a u f le b a m o s ile b e b is
S e u Ta v s e b l o b i s s a k i T x i


   am periodSi samsaxuri akmayofilebda ,,aRmasrulebeli
    xelisuflebis wesisa da struqturebis Sesaxeb” saqarTvelos
    kanoniT (gauqmda 2004 wels) gansazRvrul, damoukidebeli
    samTavrobo struqturis yvela kriteriums;
   samsaxuris damoukideblobis aucileblobaze miuTiTebda
    araerTi cnobili saerTaSoriso eqsperti (viliam kovaseki-aSS
    federaluri savaWro komisiis yofili Tavmjdomare, ben slei –
    gaeros ganviTarebis programis mTavari ekonomisti,
    evrogaerTianebis eqspertebi, saqarTvelos antikorufciuli
    sabWo).
   ekonomikis vaWrobisa da mrewvelobis saministros formirebis
    Semdeg - interesTa konfliqti
s a x e lm w if o a n t im o n o p o liu r i
s a ms a xuri
   pirveli Sedegebi
   wliuri angariSebi
   cifrebi da tendenciebi
   pirveli warmatebuli keisebi, problemebi da
    oponentebi
   Zlieri da susti mxareebi
   Sefasebebi (WB, EBRD, Kovacic & Slay:
    “Perillious Beggining,,” da sxva)
s a q m i a n o b i s S e d e g e b i - 19 9 9
                          w e li
    ianvar - agvistos monacemebiT:
    ganxilul iqna 800 sakiTxi (safuZveli; davaleba,
     saCivari, samsaxuris iniciativiT gamovlenili
     faqti)
    darRvevaTa mniSvnelovani nawili aRikveTa
     miwerilobis safuZvelze
    400 mde saqme (regionebis CaTvliT)
     gadaeca sasamarTloebs
s a m a r Ta l d a r R v e v a Ta s t r t u q t u r a
( 19 9 9 )
   saxelmwifo xelisuflebisa da adgilobrivi
    TviTmmarTvelobis organoebis antikonkurenciulio
    qmedebebi (kanonis me-10 muxlis darRveva)
   safuZveli saCivari an normatiuli aqtis proeqtis
    eqspertiza
   sferoebi: purproduqtebis warmoeba da realizeba,
    navTobproduqtebis bazari, sadzRvevo momsaxureba,
    tvirTebis gadazidva da mgzavrTa gadayvana,
    kavSirgabmulobis saSualebebiT momsaxureba
s a m a r Ta l d a r R v e v a Ta s t r u q t u r a
- 19 9 9

   kanonis me-13 muxli darRveva (monopoliuri
    saqmianoba)

   momsaxurebis pirobebis Tavsmoxveva, damatebiTi
    pirobebis SeTavazeba mosaxurebis sanacvlod,
    klientTa araTanabar pirobebSi Cayeneba

   saxelSekrulebo fasebis (dadgenili) arsebobis
    miuxedavad Tavisufali fasis gamoyeneba da sxva
M m iw e r ilo b e b is a d r e s a t e b i
   soflis meurnebobisa da sursaTis saministro
   ganaTlebis saministro
   kavSirgabmulobis saministro (salicenzio procesebTan da
    pirobebTan dakavSirebiT)
   sabaJo departamenti
   sarkinigzo transportis departam,enti
   Tbilisis, quTaisis, Terjolis, xaSuris, goris gamgeobebi, Tbilisis
    samgoris, saburTalos, didubis raionis gamgeobebi
   gaerTianeba “samtresti”, Sps “sqteleradiocentri
   sxva mravali
t e r it o r iu li a n t im o n o p o liu r i
    s a m s a x u r e b is m ie r g a m o v le n ili
            d a r R v e v e b is s t a t is t ik a
      ( 19 9 9 w l i s a g v i s t o s C a T v l i T )

   Tbilisi -92
   Sida qarTli – 68
   qvemo qarTli -172
   kaxeTi – 92
   guria- 47
   imereTi – 80
   Samcxe javaxeTi 37
   mcxeTa mTianeTi 36
   Samegrelo-zemo svaneTi – 64
   afxazeTi - 0
d a r R v e v a Ta s t r u q t u r a - 19 9 9


    Aadministraciul samarTaldarrvevaTa kodeqsis
     159-e muxli- 75%

    Aadministraciul samarTaldarrvevaTa kodeqsis
     -153 muxli – 20%

    sxva danarCeni – 5%
“ m o n o p o liu r i s a q m ia n o b is a d a
k o n k u r e n c iis S e s a x e b ” k a n o n is
d a r R v e v i s n i S n i T g a n x i l u l s a q m e Ta
s tru q tu ra

   me-13 muxlis darRveva- 30 %
   arakeTilsindisieri konkurencia (me-9 muxli) da sxvisi
    sasaqonlo niSnis ukanonod gamoyeneba -22 %
   me-10 muxlis darRveva (saxelmwifo xelisuflebisa da
    adgilobrivi mmarTvelobis organoebis
    antikonkurenciuli qmedebebi) – 40 %
   sxva SemTxvevebi - 8%
“ m o m x m a r e b e l Ta u f l e b e b i s d a c v i s
S e s a x e b ” k a n o n is d a r R v e v is n iS n iT
g a n x i l u l s a q m e Ta s t r u q t u r a

   vaWrobis wesebis darRveva -52%

   saxelSekrulebo urTierTobebis arsebuli
    moTxovnebis darRveva – 25%

   momxmareblis informirebis wesebis darRveva
    – 13%

   sxva danarCeni 10%
“ r e k la m is S e s a x e b ” k a n o n is
d a r R v e v is n iS n iT g a n x ilu l
s a q m e Ta s t r u q t u r a
   Mmuxli 4 – zogadi da spec. moTxovnebi 60%
   Aalkoholiuri sasmelebisa da Tambaqos nawarmis reklama 13%

   reklamis gavrceleba masobrivi informaciis saSualebebSi m.5/1-
    8.5%

   sponsorioba (muxli 13) -5%

   socialuri reklama(muxli 12)- 3.5%

   sxva danarCeni -10%
s a q m ia n o b a d s T q v e y n e b S i q a r Tu li
      p r o d u q c iis f a ls if ik a c iis f a q t e b is
                 a R s a k v e Tis m iz n iT

konkurenciisa da momxmarebelTa dacvis aspeqtebi
  dsT-s qveynebis antimonopoliuri sabWos meqanizmebis
   gamoyeneba

    saqmianoba Sesabamisi qveynebis antimonopoliur organoebTan
     ormxrivi TanamSromlobis farglebSi

    keisebi, tendenciebi, problemebi, qarTuli kvali da gavleniani
     oponentebi

    analitikuri mimoxilvebi da RonisZiebaTa proeqtis – wardgena
     saqarTvelos mTavrobisaTvis
g a n s a k u Tr e b iT s a in t e r e s o k e is e b i

    “Rvino moldova”, samjer wagebuli procesi da mogeba
     uzenaes sasamarTloSi
    saqarTvelos parlamebtis dagvianebuli reaqcia – isic,
     politikuri niSniT
    F”borjomis” falsificirebisa da realizebis borjomis
     faqtebi belorusiaSi, ukrainaSi, ruseTSi, TurqmeneTSi,
     yazaxeTSi da sxva.
    “rospatentis” umoqmedoba
    saqarTvelos bazari –saxasiaTo SemTxvevebi
s x v a k e is e b i w a r s u lid a n

   eleqto da gazis gamanawilebeli kompaniebis Serwymis sakitxi
   eleqtrokavSirisa da telekomis Serwymaze da erT lotad privatizebisa da sxva
    saprivatizebo daskvnebi
   Tbilgazis iteras mier SesaZlo SeZenis sakiTxi
   satarifo politikis analizi: samsaxuris moTxovniT SeCerebul iqna 2002 15 agvistos
    mimarTviT tarifis 12,4 dan 13.7 teTramde zrdastan dakavSirebiT semekis
    dadgenilebis registracia
   belcis Rvinokoniakis qarxnisaTvis qarTuli samarko niSnis gamoyenebis
    eqskluziuri uflebis miniWebis sakiTxi
   saaviacio bazarze konkurenciuli garemos Seswavla da miweriloba departaments,
    saministros
   dazRvevis bazari da keisebi: koordinirebuli qmedebebi, diskriminacia, pirobebis
    Tavs moxveva da sxva keisebi;
   dempinguri fasis kvleva (keisebi dazRvevisa da aviacgadazidvebis sferoebidan
    (2002-2004)
   dava semekTan, 2001 ianvari, procesi Sedega gasaCivrda da gadawyda semekis
    sasargeblod da sxva mravali
2 0 0 0 -2 0 0 4 p e r m a n e n t u li
r e o r g a n iz a c ie b is f a z a
   permanentuli reorganizaciebis faza
   2001 wels antimonopoliuri samsaxuri (romelic manamde iyo
    sajaro samarTlis iuridiuli piri) gardaiqmna saqveuwyebo
    dawesebulebad, xolo misi regionaluri samsaxurebi (romelTa
    formirebac garda aWarisa dasrulda 1998 wels) gadakeTda
    samxareo samsaxurebad maTi saerTo ricxovnobis imavdrouli
    SemcirebiT.
   gauqmda Tbilisis antimonopoliuri samsaxuri, gamoTavisuflebuli
    saStato erTeulebis xarjze 65 dan 110 kacamde gaizarda
    centraluri aparatis TanamSromelTa ricxovnoba;
   amave wels, kvlav aRsdga regionaluri samsaxurebi axali
    saxelebiT ,,biuroebi”.
2 0 0 0 -2 0 0 4
   2000-2001 ww ganmavlobaSi ganxorcielda sami reorganizacia
    da sxva mravali dasabuTebuli Tu dausabuTebeli peretrubacia.
   kadrebis denadoba - erTi wlis ganmavlobaSi oTxjer Seicvala
    samsaxuris ufrosi. amave periodSi samsaxuri datova centraluri
    aparatis oTxidan sami funqcionaluri sammarTvelos ufrosma da
    sxva ramdenime TanamSromelma, romelTac profesiuli wvrTna
    gaiares evropisa da amerikis Sesabamis saswavlo
    dawesebulebebsa da administraciul institutebSi
   antikonkurenciuli sabWo Riad ayenebda samsaxuris
    gaZlierebisa da damoukideblobis rasac Sedegad mohyva morigi
    reorganizacia samsaxuris fasebis inspeqciasTan gaerTianebiT
    (rac Cemi azriT seriozuli Secdoma iyo)
2000-2004
   antimonopoliuri politikis dargobrivi niSniT
    fragmentacia da cvlilebebi dargobriv maregulirebel
    aqtebSi
   antimonopoliuri samsaxuris uflebamosilebebis
    TandaTanobiTi Sekveca
   cvlilebebi momxmarebelTa uflebebis Sesaxeb
    kanonSi da sxva
   mizezi: ekonomikur politikaze pasuxismgebel pirTa
    gulgriloba, interesTa konfliqtebi, Tu politikuri nebis ar
    arseboba?
2004 “ v a r d e b i s r e v o l u c i i s ”
S e m d g o m i p e r io d i


   kanoni ,,Tavisufali vaWrobisa da konkurenciis Sesaxeb” (2005)

   kanonis gavrcelebis areali SeizRuda mxolod saxelmwifo
    daxmarebebze monitoringis procesiT uaryofil iqna
    momxmareblis dacvis kanonmdeblobaze erTiani saxelmwifo
    zedamxedvelobis principi

   Tu ar CavTvliT maregulirebel komisiebTan arsebul da maT
    mierve dafinansebul momxmarebelTa damcvelis samsaxurebs,
    momxmarebelTa dacvaze saxelmwifo zedamxedvleobas
    ReisaTvis arc erTi uwyeba ar axorcielebs
Ta v i s u f a l i v a W r o b i s a d a k o n k u r e n c i i s
                        s a a g e nto
   Seiqmna saq. ekonomikuri ganviTarebis ministris 2005 wlis 23
    agvistos #1-1/948 brZanebiT

   saxelmwifo saqveuwyebo dawesebuleba

   kanoniT saagento unda gardaqmniliyo damoukidebel struqturad
    (9 TveSi), rac ar Sesrulebula 5 wlis ganmavlobaSi.

   ricxovnoba ganisazRvra 12 kaciT. 2007 wlis ianvarSi darCa erTi
    struqturuli erTeuli da 5 saStato erTeuli xelZRvanelobis CaTvliT
2005-2006 ww. ganxiluli sakiTxebi
   saia-s mimarTva “Sps qarTuli produqti”saTvis saxelmwifo
    daxmarebis kanonierebis Sesaxeb
   xaSuris minis taras werili xaSuris wyalkanalis ukanono
    qmedebasTan dakavSirebiT
   relsSemduRebeli qarxnis werili
   “Sps progresi”s da “Sps grantis” saCivarebi saq rkinigzis
    tarifebTan dakavSirebiT
   saqarTvelos wamyvani komerciuli bankebis werili mimdinare
    procesebTan dakavSirebiT
   am periodSi arc erTi Sesasruleblad savaldebulo miweriloba,
    oqmi, aqti, an jarima saxelmwifo xelisuflebisa d regulirebadi
    ekonomikuri agentebis mimarT ar gamocemula
m im d in a r e r e f o r m e b i




   konkurenciis politikis reformebi 2010-2012

   saagento da misi formireba

   Tavisufali vaWrobisa da konkurenciis Sesaxeb”kanonis proeqti
    (2012)
k o n k u r e n c iu li p o lit ik is r e f o r m e b i
                      2 0 10 - 2 0 12


   evrokavSiris moTxovnebi
   mTavrobis konkurenciis strategia
   2010 wels evrokavSiris rekomendaciiT saagento gadakeTda
    damoukidebel struqturad (Tumca misi uflebamosilebebi dRemde
    ar Secvlila).
   2011 wels momzadda da dRemde ganxilvis procesSia
    konkurenciis sesaxeb axali kanonis proeqti
   gaWianurebuli cvlilebebi
   kanonproeqtis ZiriTadi naklovanebebi
“ Ta v i s u f a l i v a W r o b i s a d a
    k o n k u r e n c iis S e s a x e b ” k a n o n is
                   p r o e q t i ( 2 0 12 )

   am kanonisagan romelic krZalavs mxolod saxelmwifo xelisuflebis
    antikonkurenciul qmedebebs, 2012 wlis proeqtis struqtura
    gaumjobesebulia da moicavs TiTqmis yvela saxis
    antikonkurenciuli qmedebas, (antikonkurenciul SeTanxmebebs,
    dominirebuli mdgomareobis borotad gamoyenebas, sabazro
    Zalauflebis koncentraciasa da saxelmwifo daxmarebebs,
    romelTac SeiZleba gamoiwvion konkurenciis dauSvebloba,
    SezRudva da aRkveTa) rogorc kerZo struqturebis, aseve
    saxelisuflebo organoebis mxridan, rac, udaod wingadadgmuli
    nabijia moqmed, 2005 wlis kanonTan SedarebiT
   Tumca,
p r o e q t i s Z i r i Ta d i n a k l o v a n e b e b i
   proeqtiT gaTvaliswinebulia mravali daSveba, arazusti formulireba da
    gamonaklisi, rac sakmaod bundovans xdis antikonkurenciuli
    qmedebebis dauSveblobis, prevenciisa da aRkveTis mizniT
    kanonproeqtiT gaTvaliswinebuli wesebis saTanado aRsrulebis
    perspeqtivas.
   saagento uflebamosilia ama Tu im qmedebebze mxolod mTavrobis
    mier dadgenili prioritetebis farglebSi, (muxli 19). rac qmnis biznesisaTvis
    araprognozirebadobis gancdas aRsrulebasTan dakavSirebiT da kiTxvis
    niSnis qveS ayenebs konkurenciis saagentos deklarirebul
    damoukideblobasac
   gamonaklisebi da umniSvnelo garigebebi
   vrclad es sakiTxebi: ix. arsebiTi SeniSvnebi kanonproeqtTan
    dakavSirebiT
რისთვის ვიღებთ კანონს

   am kanonis miRebiT formalurad dkmayofildeba
    evrokavSiris moTxovnebi konkurenciis Sesaxeb
    kanonmdeblobisa da Sesabamisi damoukidebeli
    aRmasrulebeli institutis arsebobis Sesaxeb

   warmodgenili SinaarsiT კანონი ver uzrunvelyofs
    ქვეყნის შიდა ბაზარზე კონკურენციული
    გარემოს გაჯანსაღებაs da dacvas, rac misi ZiriTadi
    mizania
k o n k u r e n c iis k a n o n e b is m iz n e b is a
          d a a m o c a n e b is S e s a x e b

  dasavleTis sazogadoebaSic ki gansxvavebulia damokidebuleba
    antimonopoliuri kanonmdeblobis miznebisa da maTi miRwevis
    saSualebebisadmi. miuxedavad amisa, yvela erTsulovania Semdegi
    principis mimarT:
   konkurenciis kanonebi unda iswrafodnen monopoliuri qcevisa da iseTi
    SeTanxmebebis Tavidan acilebisken, romlebic zians ayenebs
    momxmarebels
   am kanonebma unda Seqmnan xelSemwyobi pirobebi axali
    kompaniebis gamosasvlelad bazarze da arsebulTa Soris jansaRi
    konkurenciis dasacavad
   kanonis iZulebiTi aRsrulebis reJimi unda iyos cxadi, prognozirebadi,
    raTa daarwmunos investorebi, rom isini daculi iqnebian bazarze
    damkvidrebuli firmebis antikonkurentuli qcevebisagan da maTi
    saqmianobac obieqturad iqneba Sefasebuli; da moqalaqeebi imaSi, rom
    daculi iqnebian monopolisti sawarmoebis mxridan mdgomareobis
    borotad gamoyenebisa da diqtatisagan.
m o g e b u le b i d a w a g e b u le b i
( g a g r Z e le le b a )
   momxmareblisaTvis erTnairad sazianoa biznesis zRvargadasuli
    regulirebac da zedmeti liberalizebac.

   zedmeti liberalizebis pirobebSi konkurenti firmebi dausjelad
    axorcieleben Serwymas, farul SeTanxmebebs da sxva qmedebebs.
    dominanti kompaniebi ki dausjelad ,,aSeneben” sxva
    kompaniebisaTvis bazarze Sesasvlel barierebs

   kanonis zedmeti gamkacrebis SemTxvevaSi ki biurokratiis
    miswrafebam warmoebis moculobebisa da fasebis kontrolisadmi,
    SesaZlebelia, gamoiwvios bazarze moqmedi samewarmeo
    struqturebis iniciativis paralizeba.

   orive SemTxvevaSi zaraldeba momxmarebeli
w in a d a d e b e b i
   EU Acquis by Ketevan Lapachi (2009) www.geplac.ge

   zogierTi mosazreba: konkurenciis Sesaxeb axali kanonis
    proeqtze

   optimaluri modeli saqarTvelosTvis (poloneTi, avstralia, estoneTi,
    CexeTi Tu singapuri?)

   meramdened pirvelad?

   “riskiani dasawyisi”, “Lucky Trip in Georgia ...”

   dakarguli teqnikuri daxmarebebi da vin aris beneficiari?
wyaroebi

   saxelmwifo antimonopoliuri samsaxuris saarqivo masalebi, wliuri
    angariSebi, gamocemebi, prezentaciebi saerTaSoriso
    RonisZiebebze da sxva
   vladimer papava – publikaciebi, interviuebi, sajaro gamosvlebi
   qeTevan LlafaCi – publkaciebi, analitikuri mimoxilvebi,
    interviuebi, sajaro gamosvlebi
   slava fetelava – “konkurenciis Teoria da antimonopoliuri
    regulireba saqarTveloSi”
   GEPLAC arqivi (www.geplac.ge)
   WE Kovacic & Ben Slay saqarTvelos antimonopoliuri
    samsaxuris Sesaxeb
   da sxva masalebi

Más contenido relacionado

Más de Georgian National Communications Commission, GNCC

Más de Georgian National Communications Commission, GNCC (20)

ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობაეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
 
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობაეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
 
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობაეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
ეკონომიკა და სოფლის მეურნეობა
 
Cxrili
CxriliCxrili
Cxrili
 
Mosaxleobis raodenoba
Mosaxleobis raodenobaMosaxleobis raodenoba
Mosaxleobis raodenoba
 
Analizi samu sao zalis gamoyenebis mdgomareobaze saqartvelosi
Analizi samu sao zalis gamoyenebis mdgomareobaze saqartvelosiAnalizi samu sao zalis gamoyenebis mdgomareobaze saqartvelosi
Analizi samu sao zalis gamoyenebis mdgomareobaze saqartvelosi
 
2004 2012-vachroba-saboloo
2004 2012-vachroba-saboloo2004 2012-vachroba-saboloo
2004 2012-vachroba-saboloo
 
2004 2012-vachroba-v.k
2004 2012-vachroba-v.k2004 2012-vachroba-v.k
2004 2012-vachroba-v.k
 
Keti konf-qart%203[1]
Keti konf-qart%203[1]Keti konf-qart%203[1]
Keti konf-qart%203[1]
 
Qartuli sqema
Qartuli sqemaQartuli sqema
Qartuli sqema
 
Qartuli sqema 2
Qartuli sqema 2Qartuli sqema 2
Qartuli sqema 2
 
Skema[2]
Skema[2]Skema[2]
Skema[2]
 
Skema1[1](2)
Skema1[1](2)Skema1[1](2)
Skema1[1](2)
 
Skema[2]
Skema[2]Skema[2]
Skema[2]
 
Skema1[1]
Skema1[1]Skema1[1]
Skema1[1]
 
Business environment for 22.05.2012-en
Business environment for 22.05.2012-enBusiness environment for 22.05.2012-en
Business environment for 22.05.2012-en
 
Keti konf-qart 3
Keti konf-qart 3Keti konf-qart 3
Keti konf-qart 3
 
Keti konf-qart 2
Keti konf-qart 2Keti konf-qart 2
Keti konf-qart 2
 
Keti konf-qart 2
Keti konf-qart 2Keti konf-qart 2
Keti konf-qart 2
 
Keti conf (2)
Keti conf (2)Keti conf (2)
Keti conf (2)
 

კონკურენციული პოლიტიკა საქართველოში

  • 1. k o n k u r e n c iu li p o lit ik a s a q a r T v e lo S i 19 9 2 - 2 0 12 Q qeTevan LlafaCi marti, 2012
  • 2. Pprezentaciis gegma I.konkurenciis saerTaSoriso wesebi, principebi da saqarTvelos valdebulebebi II. konkurenciis politikis formireba saqarTveloSi: ganviTarebis etapebi, teqnikuri daxmareba, ZiriTadi problemebi da zogierTi mniSvnelovani keisi III. mimdinare reformebi IV. “dasawyisi” 20 wlis Semdeg: realoba da gamowvevebi
  • 3. I . k o n k u r e n c i i s s a e r Ta S o r i s o w e s e b i , p r in c ip e b i d a s a q a r T v e lo s v a ld e b u le b e b i  saerTaSoriso principebi (WTO, OECD, UNCTAD, EU)  kopenhagenis kriteriumebi  sakonurencio wesebis saerTaSoriso sistemisaken  evrokavSiri da saqarTvelo:  შეთანხმება partniorobisa da TanamSromlobis Sesaxeb (PCA, 1996);  SeTanxmerba Tavisufali vaWrobis Sesaxeb (FTA), SeTanxmeba Rrma da yovlismomcveli Tavisufali vaWrobis Sesaxeb (DCFTA)  gamowvevebi
  • 4. s a q a r T v e l o s s a e r Ta S o r i s o v a ld e b u le b e b i k o n k u r e n c iis s f e r o S i saqarTvelos gaaCnia garkveuli valdebulebebi vaWrobisa da konkurenciis erovnuli reJimebis saerTaSoriso normebis (EU, WTO, UNCTAD, OECD wesebisa da principebi) gaTvaliswinebiT mowesrigebis sferoSi. am valdebulebebis Sesruleba ki saxelmwifoebs avaldebulebs:  miiRon, srulyon da efeqturad ganaxorcielon Sesabamisi sakanonmdeblo aqtebi.  daafuZnon kanonmdebloba konkurenciis Semzudavi qmedebebis aRkveTisa da efeqturi regulirebis principebze,  uzrunvelyon aradiskriminaciuli midgoma yvela sawarmosadmi,  srulyon kanonis iZulebiTi aRsrulebis RonisZiebebi;
  • 5. e v r o k a v S ir S i g a w e v r ia n e b is k r it e r iu m e b i k a n d id a t i q v e y n e b is a T v is ( k o p e n h a g e n is s a b W o , 19 9 3 w l i s i v n i s i )  kriteriumebi konkurenciis sferoSi gamoxatulia principSi, rom kandidati qveynebi CaiTvlebian mzad gawevrianebisaTvis, Tu maTi kompaniebi da sajaro uwyebebi miCveuli arian konkurenciul disciplinas gacilebiT adre gawevrianebamde. am principebis Sesasruleblad gawevrianebis msurvel qveynebs moeTxovebad, rom gawevrianebis SeTanxmebis procesis dawyebamde uzrunvelyon:  aucilebeli sakanonmdeblo CarCo  Sesabamisi/adeqvaturi administraciuli simZlavreebi (anu kargad funqcionirenbadi konkurenciis ofisi) da  konkurenciis kanonmdeblobis aRsrulebis sando da gamWvirvale praqtika/preistoria
  • 6. , , s a k o n k u r e n c io w e s e b is s a e r Ta S o r i s o s i s t e m i s a k e n ”  ,,sakonkurencio wesebis saerTaSoriso sistemisaken COM(96)284” gamoxatavs sakonkurencio samarTlis reformatorul mimarTulebebs da qveynebs, romelnic axla qmnian konkurenciul reJimebs, an axdenen arsebulTa reformirebas, mouwodebs rom: SeZlebisdagvarad uzrunvelyon am struqturebis mTavari elementebis arseboba qveyanaSi. gansakuTrebuli zrunvis sagnad ki rekomendaciebis Tanaxmad aRiarebulia:  ZiriTadi sakonkurencio wesebis arseboba erovnul kanonmdeblobaSi antikonkurenciuli qmedebebis aRsakveTad;  konkurenciaze zedamxedvelis (antimonopoliuri organos ) arsebobas an Seqmnas, aRniSnuli wesebis efeqtianad ganxorcielebis uzrunvelsayofad, saTanado Semowmebis Catarebisa da Sesabamis sanqciebis uflebis CaTvliT;  dainteresebuli mxareebisaTvis antimonopoliur organoebSi, sasamarTloebSi Tanabari, gamWvirvale da aradiskriminaciuli midgomis uzrunvelyofa”
  • 7. EU და საქართველო: PCA, 1996 შეთანხმება p a r t n i o r o b i s a d a Ta n a m S r o m l o b i s S e s a x e b (PCA, 1996) SeTanxmebis Tanaxmad gansazRvruli mimarTulebebi (44-e muxli), romlebzec unda gamaxviles gansakuTRebuli yuradReba sakonkurencio samarTlis evrogaerTianebis kanonmdbelobasTan harmonizaciis procesSi:  “SeTanxmebebi da sawarmoTa gaerTianebebi da SeTanxmebuli qmedebebi, romlebmac SeiZleba gamoiwvion konkurenciis aRkveTa, SezRudva an darRveva  kompaniis mier bazarze dominirebuli mdgomareobis borotad gamoyeneba  saxelmwifo daxmareba, romelmac SesaZloa gamoiwvios konkurenciis darRveva  komerciuli xasiaTis saxelmwifo monopoliebi,  saxelmwifo sawarmoebi an specialuri eqskluziuri uflebebis mqone sawarmoebi  sakonkurencio kanonebis gamoyenebis da masTan Sesabamisobis uzrunvelyofis Semowmeba da kontroli”.
  • 8. EU და საქართველო ( g a g r Z e l e b a ) - FTA შეთანხმება თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ - DCFTA - შეთანხმება ღრმა და ყოვლისმომცველი თავისუფალი ვაჭრობის შესახებ - evrokomisiis faqtebis damdgeni misiis daskvna 2008 - priortetuli sferoebi sadac aucilebelia Semdgomi progresi. maT Soris: konkurenciis kanonmdeblobisa da institutis uzrunvelyofa
  • 9. e v r o k a v S ir is k o n k u r e n c iu li s a m a r T lis Z i r i Ta d i d e b u l e b e b i ( EU Acquis) d a s a q a r T v e lo s k a n o n m d e b lo b a  antikonkurenciuli qmedebebis akrZalva (evrogaerTianebis funqciobis Sesaxeb xelSekrulebis 101-e muxli)  dominirebuli mdgomareobis borotad gamoyenebis akrZalva (evrogaerTianebis funqciobis Sesaxeb xelSekrulebis 102-e muxli  kontroli sabazro Zalauflebis koncentraciaze Serwymebis gziT (sabWos direqtiva 139/2004)  saxelmwifo daxmarebebis monitoringi da kontroli (Sesabamisad sadamfuZneblo xelSekrulebis 107-109 muxlebi  direqtivebi ekonomikis monopolizebuli seqtorebis liberalizaciasTan dakavSirebiT  Eevrokomisiis Sesabamisi wesebi, reglamentebi da instruqciebi (1/2003 da sxva)
  • 10. e v r o k a v S ir is k o n k u r e n c iu li s a m a r T lis Z i r i Ta d i d e b u l e b e b i ( EU Acquis) d a s a q a r T v e lo s k a n o n m d e b lo b a  saqarTvelos kanoni (1996) “monopoliuri saqmianobisa da konkurenciis Sesaxeb”, iseve rogorc misi winamorbedi dekreti rigi xarvezebis miuxedavad, arasrulyofilad, iTvaliswinebda analogiuri Sinaarsis debulebebs.  seriozuli problema iyo meoradi kanonmdebloba, monopoliuri mdgomareobis gansazRvris kriteriumebi, aRsrulebis praqtika da sxva  miuxedavad nakisri valdebulebebisa kanonmdeblobis srulyofsa da evrokavSiris Sesabamis normebTan miaxloebis nacvlad - konkurenciuli politikis sruli ignorireba  saqarTvelos konkurenciuli politikis evrokavSiris Sesabamis debulebebTan harmonizebis Sefaseba ix.  EU Competition Acquis , 2009, www.geplac.ge N
  • 11. l i b e r a l i z e b a , z e d m e t i l i b e r a l i z e b a Tu Ta m a S i w e s e b i s g a r e S e ( 2 0 0 5 - 2 0 12 ) moqmedi kanonmdebloba konkurenciis sferoSi  ar iTvaliswinebs konkurenciisa da momxmarebelis problemebs saqarTveloSi da maTi gadaWris meqanizmebs konkurenciuli kanonmdeblobis farglebSi  ar Seesabameba qveynis saerTaSoriso valdebulebebs da saerTaSoriso doneze aRiarebul biznesis SemzRudavi praqtikis saxelmwifo kontrolis wesebsa da principebs;  aseT viTarebaSi, konkurenciis politikis reformis gareSe, saqarTvelos bazari SesaZloa ganviTardes klanuri principiT da gadaiqces ukve damkvidrebuli Zalebis antikonkurentul qmedebebis asparezad, rac uaryofiTad aisaxeba, ekonomikuri ganviTarebis Sedegebze, sazogadoebis keTildReobaze, qveynis sainvesticio imijzec da mniSvnelovnad gaaWianurebs evrokavSirTan integraciis procesebs.
  • 12. a r s e b u l i v i Ta r e b a d a m a r e g u l i r e b e l i g a mo w ve ve b i  moklevadiani Sedegebi ukve saxezea: mowodeblis diqtati, SezRuduli arCevani, arasaTanado xarisxi, dausabuTebeli fasebi da sxva.  problemis aqtualobaze miuTiTebs rogorc antimonopoliuri regulirebis sferoSi kanonis aRsrulebis rogorc qarTuli aseve ucxouri praqtika da saqarTvelos sasaqonlo bazrebze Seqmnili mdgomareoba, rac bazrebis monopolizaciis tendenciebsa da momxmarebelTa uflebebis ignorirebis farTo masStabebSi gamoixateba gansakuTrebiT ,,socialurad mgrZnobiere sferoebSi”.
  • 13. k o n k u r e n t u li p o lit ik is g a ja n s a R e b is a u c ile b lo b a - a r g u m e n t e b i  konkurenciis politikis aRiarebuli roli ekonomikuri zrdisa da sazogadoebis keTildReobis amaRlebaSi;  ukanasknel wlebSi saqarTveloSi gatarebuli maregulirebeli reformebi, romlis Sedegadac faqtobrivad gauqmda zogadi konkurenciuli kanomdebloba da sasaqonlo bazrebis monopolizaciis gaZlierebuli tendenciebi;  ekonomikuri regulirebis sistemis efeqturobis arsebuli done;  saqarTvelos evrointegraciis kursi da Sesabamisi gamowvevebi.
  • 14. II. k o n k u r e n ciis p o lit ik is f o r m ir e b a d a g a n v i Ta r e b i s Z i r i Ta d i e t a p e b i s a q a r T v e lo S i  dasawyisi  1992-1996  1996-2000  2000-2005  2005 -2010  2010 dan – dRemde  “Tavisufalis vaWrobisa da konkurenciis Sesaxeb” axali kanonis proeqti
  • 15. d a s a w y is i  90-iani wlebi  ekonomikuri reformebis kursis gansazRvra  liberalizebisa da privatizebis pirveli etapebi  antimonopoliuri da momxmarebelTa dacvis politikis aucileblobis aRiareba saqarTvelos pirveli mTavrobis mier  Sewyvetili mosamzadebeli samuSaoebi  samoqalaqo omis Semdgomi ganviTareba
  • 16. s a q a r T v e lo s a n t im o n o p o liu r i p o lit ik is g a n v i Ta r e b i s Z i r i Ta d i e t a p e b i 19 9 2 w e l i  ministrTa kabinetis 1992 wlis 17 martis #323 dadgenileba ,,saqarTvelos respublikaSi sameurneo saqmianobis demonopolizaciis zogierTi RonisZiebebis Sesaxeb“  ministrTa kabinetis dadgenileba # 870  saqarTvelos kanoni ,,samewarmeo saqmianobis safuZvlebis Sesaxeb”  1992 wlis TebervalSi ekonomikis saministroSi Seiqmna ,, antimonopoliuri regulirebis, momxmarebelTa dacvis, mewarmeobis mxardaWeris sammarTvelo “ -11 saStato erTeuliT
  • 17. s a q a r T v e lo s a n t im o n o p o liu r i p o lit ik is g a n v i Ta r e b i s Z i r i Ta d i e t a p e b i  antimonopoliuri politikis pirveli sammarTvelos saqmianobis ZiriTad mimarTulebad ganisazRvra demonopolizaciisa da privatizebis proeqtebis antimonopoliuri eqspertiza;  mewarme subieqtebis sameurneo damoukideblobis SemzRudavi qmedebebis Tavidan acileba (winaswari kontrolis RonisZiebebi) saxelmwifo sawarmoTa saaqcio sazogadoebebad da sxva tipis sawarmoo gaerTianebebad gardaqmnis procesSi.  zrunva samarTlebrivi da meToduri bazis ganviTarebaze  “mewarmeTa Sesaxeb” kanoni sawarmoTa saregistraciod aucilebeli dakumentebis CamonaTvalSi iTvavaliswinebda antimonopoliuri eqspertizis daskvnasac
  • 18. a n t im o n o p o liu r i p o lit ik is g a n v i Ta r e b i s Z i r i Ta d e t a p e b i ( 19 9 2 - 19 9 6 )  1992 weli seqtemberi - ,,saqarTvelos respublikaSi monopoliuri saqmianobis SezRudvisa da konkurenciis ganviTarebis Sesaxeb~ saxelmwifo sabWos dekreti  saqarTvelos prezidentis 1995 wlis #60 brZanebuleba `arakeTilsindisieri reklamisagan momxarebelTa dacvis Sesaxeb~ antimonopoliur sammarTvelos daekisra sareklamo saqmianobaze kontrolis funqciac.  saqarTvelos prezidentis 1995 wlis #160 brZanebuleba daemata 10 saStato erTeuli da gardaiqmna antimonopoliuri politikis mTavar sammarTvelod  1996 -ekonomikis saministros reorganizaciis procesSi antimonopoliuri politikis sammarvelo gardaiqmna ekonomikis saministros antimonopoliur samsaxurad
  • 19. a n t im o n o p o liu r i p o lit ik is g a n v i Ta r e b i s Z i r i Ta d i e t a p e b i 19 9 6 - 2 0 0 0 miRebul iqna kanonebi  “monopoliuri saqmianobisa da konkureniis Sesaxeb” -1996  “momxmarebelTa uflebis dacvis Sesaxeb” - 1996 w  kanoni “reklamis Sesaxeb” – 1998 weli kanonqvemdebare aqtebi  40-mde normatiuli aqti cvlilebebi da damatebebi:  saqarTvelos administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsSi  sisxlis samarTlis saproceso kodeqsSi  normatiuli aqtebis Sesaxeb saqarTvelos kanonSi,  aRmasrulebeli xelisuflebis wesisa da struqturis Sesaxeb kanonSi da sxva samarTlebriv aqtebSi.
  • 20. s a x e lm w if o a n t im o n o p o liu r i s a m s a x u r is f o r m ir e b a  1996 wlis dekemberSi antimonopoliuri politikis mTavari sammarTvelo gardaiqmna ekonomikis saministros antimonopoliur samsaxurad  1997 - antimonopoliuri samsaxuris bazaze ,,monopoliuri saqminobisa da konkurenciis Sesaxeb” kanonis Sesabamisad ekonomikis saministrosTan arsebuli saxelmwifo antimonopoliuri samsaxuri  saqarTvelos prezidentis 1997 wlis 14 martis #137 brZanebulebiT ganisazRvra samsaxuris ricxovnoba (150 kaci, maT Soris 65 centralur aparatSi da 85 regionalur samsaxurebSi) da struqtura  regionaluri samsaxurebis dakompleqteba dasrulda 1998 wels.
  • 21. s a x e lm w if o a n t im o n o p o liu r i s a m s a x u r is m a n d a t i  makontrolebel maregulirebeli organo antimonopoliuri, momxmrebelTa uflebebis dacvisa da reklamis Sesaxeb kanonmdeblobis dacvis sferoSi  samsaxuris gadawyvetilebebi, miweerilobebi, instruqciebi Sesasruleblad savaldebulo iyo rogorc mewarmeTa aseve saxelmwifo mmarTvelobis organoebisaTvis  samsaxuris ZiriTadi amocanad ganisazRvra: antimonopoliuri politikis ganxorcieleba, saqarTveloSi konkurenciis ganviTarebisaTvis xelSemwyobi pirobebis Seqmna da dacva, monopoliuri saqmianobis aRkveTa, momxmarebelTa uflebebis dacvaze saxelmwifo kontrolis ganxorcieleba da sareklamo saqmianobis regulireba.
  • 22. s a x e lm w if o a n t im o n o p o liu r i s a ms a xuri saqminobis ZiriTadi mimarTulebebi:  winaswari saxelmwifo kontroli momxmarebelTa da mewarmeTa uflebebis dacvis uzrunvelsayofad (normatiuli aqtebis eqspertiza, monawileoba sxvadsaxva komisiebisa da uwyebaTaSorisi organoebis saqmianobaSi, sazogadoebis gaTviTcnobiereba da sxva meTodebiT)  gamafrTxilebeli da aRmkveTi RonisZiebebis gatareba  monitoringi monopolisti ekonomikuri agentebis sabazro qcevaze maTi mxridan mdgomareobis borotad gamoyenebis faqtebis Tavidan acilebis mizniT  TanamSromloba teqnikuri daxmarebis mozidvisa da instituciuri SesaZleblobebis gasaZliereblad da sxva
  • 23. a n t im o n o p o liu r i s a m s a x u r is s t a t u s is d a u f le b a m o s ile b e b is S e u Ta v s e b l o b i s s a k i T x i  am periodSi samsaxuri akmayofilebda ,,aRmasrulebeli xelisuflebis wesisa da struqturebis Sesaxeb” saqarTvelos kanoniT (gauqmda 2004 wels) gansazRvrul, damoukidebeli samTavrobo struqturis yvela kriteriums;  samsaxuris damoukideblobis aucileblobaze miuTiTebda araerTi cnobili saerTaSoriso eqsperti (viliam kovaseki-aSS federaluri savaWro komisiis yofili Tavmjdomare, ben slei – gaeros ganviTarebis programis mTavari ekonomisti, evrogaerTianebis eqspertebi, saqarTvelos antikorufciuli sabWo).  ekonomikis vaWrobisa da mrewvelobis saministros formirebis Semdeg - interesTa konfliqti
  • 24. s a x e lm w if o a n t im o n o p o liu r i s a ms a xuri  pirveli Sedegebi  wliuri angariSebi  cifrebi da tendenciebi  pirveli warmatebuli keisebi, problemebi da oponentebi  Zlieri da susti mxareebi  Sefasebebi (WB, EBRD, Kovacic & Slay: “Perillious Beggining,,” da sxva)
  • 25. s a q m i a n o b i s S e d e g e b i - 19 9 9 w e li  ianvar - agvistos monacemebiT:  ganxilul iqna 800 sakiTxi (safuZveli; davaleba, saCivari, samsaxuris iniciativiT gamovlenili faqti)  darRvevaTa mniSvnelovani nawili aRikveTa miwerilobis safuZvelze  400 mde saqme (regionebis CaTvliT) gadaeca sasamarTloebs
  • 26. s a m a r Ta l d a r R v e v a Ta s t r t u q t u r a ( 19 9 9 )  saxelmwifo xelisuflebisa da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis antikonkurenciulio qmedebebi (kanonis me-10 muxlis darRveva)  safuZveli saCivari an normatiuli aqtis proeqtis eqspertiza  sferoebi: purproduqtebis warmoeba da realizeba, navTobproduqtebis bazari, sadzRvevo momsaxureba, tvirTebis gadazidva da mgzavrTa gadayvana, kavSirgabmulobis saSualebebiT momsaxureba
  • 27. s a m a r Ta l d a r R v e v a Ta s t r u q t u r a - 19 9 9  kanonis me-13 muxli darRveva (monopoliuri saqmianoba)  momsaxurebis pirobebis Tavsmoxveva, damatebiTi pirobebis SeTavazeba mosaxurebis sanacvlod, klientTa araTanabar pirobebSi Cayeneba  saxelSekrulebo fasebis (dadgenili) arsebobis miuxedavad Tavisufali fasis gamoyeneba da sxva
  • 28. M m iw e r ilo b e b is a d r e s a t e b i  soflis meurnebobisa da sursaTis saministro  ganaTlebis saministro  kavSirgabmulobis saministro (salicenzio procesebTan da pirobebTan dakavSirebiT)  sabaJo departamenti  sarkinigzo transportis departam,enti  Tbilisis, quTaisis, Terjolis, xaSuris, goris gamgeobebi, Tbilisis samgoris, saburTalos, didubis raionis gamgeobebi  gaerTianeba “samtresti”, Sps “sqteleradiocentri  sxva mravali
  • 29. t e r it o r iu li a n t im o n o p o liu r i s a m s a x u r e b is m ie r g a m o v le n ili d a r R v e v e b is s t a t is t ik a ( 19 9 9 w l i s a g v i s t o s C a T v l i T )  Tbilisi -92  Sida qarTli – 68  qvemo qarTli -172  kaxeTi – 92  guria- 47  imereTi – 80  Samcxe javaxeTi 37  mcxeTa mTianeTi 36  Samegrelo-zemo svaneTi – 64  afxazeTi - 0
  • 30. d a r R v e v a Ta s t r u q t u r a - 19 9 9  Aadministraciul samarTaldarrvevaTa kodeqsis 159-e muxli- 75%  Aadministraciul samarTaldarrvevaTa kodeqsis -153 muxli – 20%  sxva danarCeni – 5%
  • 31. “ m o n o p o liu r i s a q m ia n o b is a d a k o n k u r e n c iis S e s a x e b ” k a n o n is d a r R v e v i s n i S n i T g a n x i l u l s a q m e Ta s tru q tu ra  me-13 muxlis darRveva- 30 %  arakeTilsindisieri konkurencia (me-9 muxli) da sxvisi sasaqonlo niSnis ukanonod gamoyeneba -22 %  me-10 muxlis darRveva (saxelmwifo xelisuflebisa da adgilobrivi mmarTvelobis organoebis antikonkurenciuli qmedebebi) – 40 %  sxva SemTxvevebi - 8%
  • 32. “ m o m x m a r e b e l Ta u f l e b e b i s d a c v i s S e s a x e b ” k a n o n is d a r R v e v is n iS n iT g a n x i l u l s a q m e Ta s t r u q t u r a  vaWrobis wesebis darRveva -52%  saxelSekrulebo urTierTobebis arsebuli moTxovnebis darRveva – 25%  momxmareblis informirebis wesebis darRveva – 13%  sxva danarCeni 10%
  • 33. “ r e k la m is S e s a x e b ” k a n o n is d a r R v e v is n iS n iT g a n x ilu l s a q m e Ta s t r u q t u r a  Mmuxli 4 – zogadi da spec. moTxovnebi 60%  Aalkoholiuri sasmelebisa da Tambaqos nawarmis reklama 13%  reklamis gavrceleba masobrivi informaciis saSualebebSi m.5/1- 8.5%  sponsorioba (muxli 13) -5%  socialuri reklama(muxli 12)- 3.5%  sxva danarCeni -10%
  • 34. s a q m ia n o b a d s T q v e y n e b S i q a r Tu li p r o d u q c iis f a ls if ik a c iis f a q t e b is a R s a k v e Tis m iz n iT konkurenciisa da momxmarebelTa dacvis aspeqtebi  dsT-s qveynebis antimonopoliuri sabWos meqanizmebis gamoyeneba  saqmianoba Sesabamisi qveynebis antimonopoliur organoebTan ormxrivi TanamSromlobis farglebSi  keisebi, tendenciebi, problemebi, qarTuli kvali da gavleniani oponentebi  analitikuri mimoxilvebi da RonisZiebaTa proeqtis – wardgena saqarTvelos mTavrobisaTvis
  • 35. g a n s a k u Tr e b iT s a in t e r e s o k e is e b i  “Rvino moldova”, samjer wagebuli procesi da mogeba uzenaes sasamarTloSi  saqarTvelos parlamebtis dagvianebuli reaqcia – isic, politikuri niSniT  F”borjomis” falsificirebisa da realizebis borjomis faqtebi belorusiaSi, ukrainaSi, ruseTSi, TurqmeneTSi, yazaxeTSi da sxva.  “rospatentis” umoqmedoba  saqarTvelos bazari –saxasiaTo SemTxvevebi
  • 36. s x v a k e is e b i w a r s u lid a n  eleqto da gazis gamanawilebeli kompaniebis Serwymis sakitxi  eleqtrokavSirisa da telekomis Serwymaze da erT lotad privatizebisa da sxva saprivatizebo daskvnebi  Tbilgazis iteras mier SesaZlo SeZenis sakiTxi  satarifo politikis analizi: samsaxuris moTxovniT SeCerebul iqna 2002 15 agvistos mimarTviT tarifis 12,4 dan 13.7 teTramde zrdastan dakavSirebiT semekis dadgenilebis registracia  belcis Rvinokoniakis qarxnisaTvis qarTuli samarko niSnis gamoyenebis eqskluziuri uflebis miniWebis sakiTxi  saaviacio bazarze konkurenciuli garemos Seswavla da miweriloba departaments, saministros  dazRvevis bazari da keisebi: koordinirebuli qmedebebi, diskriminacia, pirobebis Tavs moxveva da sxva keisebi;  dempinguri fasis kvleva (keisebi dazRvevisa da aviacgadazidvebis sferoebidan (2002-2004)  dava semekTan, 2001 ianvari, procesi Sedega gasaCivrda da gadawyda semekis sasargeblod da sxva mravali
  • 37. 2 0 0 0 -2 0 0 4 p e r m a n e n t u li r e o r g a n iz a c ie b is f a z a  permanentuli reorganizaciebis faza  2001 wels antimonopoliuri samsaxuri (romelic manamde iyo sajaro samarTlis iuridiuli piri) gardaiqmna saqveuwyebo dawesebulebad, xolo misi regionaluri samsaxurebi (romelTa formirebac garda aWarisa dasrulda 1998 wels) gadakeTda samxareo samsaxurebad maTi saerTo ricxovnobis imavdrouli SemcirebiT.  gauqmda Tbilisis antimonopoliuri samsaxuri, gamoTavisuflebuli saStato erTeulebis xarjze 65 dan 110 kacamde gaizarda centraluri aparatis TanamSromelTa ricxovnoba;  amave wels, kvlav aRsdga regionaluri samsaxurebi axali saxelebiT ,,biuroebi”.
  • 38. 2 0 0 0 -2 0 0 4  2000-2001 ww ganmavlobaSi ganxorcielda sami reorganizacia da sxva mravali dasabuTebuli Tu dausabuTebeli peretrubacia.  kadrebis denadoba - erTi wlis ganmavlobaSi oTxjer Seicvala samsaxuris ufrosi. amave periodSi samsaxuri datova centraluri aparatis oTxidan sami funqcionaluri sammarTvelos ufrosma da sxva ramdenime TanamSromelma, romelTac profesiuli wvrTna gaiares evropisa da amerikis Sesabamis saswavlo dawesebulebebsa da administraciul institutebSi  antikonkurenciuli sabWo Riad ayenebda samsaxuris gaZlierebisa da damoukideblobis rasac Sedegad mohyva morigi reorganizacia samsaxuris fasebis inspeqciasTan gaerTianebiT (rac Cemi azriT seriozuli Secdoma iyo)
  • 39. 2000-2004  antimonopoliuri politikis dargobrivi niSniT fragmentacia da cvlilebebi dargobriv maregulirebel aqtebSi  antimonopoliuri samsaxuris uflebamosilebebis TandaTanobiTi Sekveca  cvlilebebi momxmarebelTa uflebebis Sesaxeb kanonSi da sxva  mizezi: ekonomikur politikaze pasuxismgebel pirTa gulgriloba, interesTa konfliqtebi, Tu politikuri nebis ar arseboba?
  • 40. 2004 “ v a r d e b i s r e v o l u c i i s ” S e m d g o m i p e r io d i  kanoni ,,Tavisufali vaWrobisa da konkurenciis Sesaxeb” (2005)  kanonis gavrcelebis areali SeizRuda mxolod saxelmwifo daxmarebebze monitoringis procesiT uaryofil iqna momxmareblis dacvis kanonmdeblobaze erTiani saxelmwifo zedamxedvelobis principi  Tu ar CavTvliT maregulirebel komisiebTan arsebul da maT mierve dafinansebul momxmarebelTa damcvelis samsaxurebs, momxmarebelTa dacvaze saxelmwifo zedamxedvleobas ReisaTvis arc erTi uwyeba ar axorcielebs
  • 41. Ta v i s u f a l i v a W r o b i s a d a k o n k u r e n c i i s s a a g e nto  Seiqmna saq. ekonomikuri ganviTarebis ministris 2005 wlis 23 agvistos #1-1/948 brZanebiT  saxelmwifo saqveuwyebo dawesebuleba  kanoniT saagento unda gardaqmniliyo damoukidebel struqturad (9 TveSi), rac ar Sesrulebula 5 wlis ganmavlobaSi.  ricxovnoba ganisazRvra 12 kaciT. 2007 wlis ianvarSi darCa erTi struqturuli erTeuli da 5 saStato erTeuli xelZRvanelobis CaTvliT
  • 42. 2005-2006 ww. ganxiluli sakiTxebi  saia-s mimarTva “Sps qarTuli produqti”saTvis saxelmwifo daxmarebis kanonierebis Sesaxeb  xaSuris minis taras werili xaSuris wyalkanalis ukanono qmedebasTan dakavSirebiT  relsSemduRebeli qarxnis werili  “Sps progresi”s da “Sps grantis” saCivarebi saq rkinigzis tarifebTan dakavSirebiT  saqarTvelos wamyvani komerciuli bankebis werili mimdinare procesebTan dakavSirebiT  am periodSi arc erTi Sesasruleblad savaldebulo miweriloba, oqmi, aqti, an jarima saxelmwifo xelisuflebisa d regulirebadi ekonomikuri agentebis mimarT ar gamocemula
  • 43. m im d in a r e r e f o r m e b i  konkurenciis politikis reformebi 2010-2012  saagento da misi formireba  Tavisufali vaWrobisa da konkurenciis Sesaxeb”kanonis proeqti (2012)
  • 44. k o n k u r e n c iu li p o lit ik is r e f o r m e b i 2 0 10 - 2 0 12  evrokavSiris moTxovnebi  mTavrobis konkurenciis strategia  2010 wels evrokavSiris rekomendaciiT saagento gadakeTda damoukidebel struqturad (Tumca misi uflebamosilebebi dRemde ar Secvlila).  2011 wels momzadda da dRemde ganxilvis procesSia konkurenciis sesaxeb axali kanonis proeqti  gaWianurebuli cvlilebebi  kanonproeqtis ZiriTadi naklovanebebi
  • 45. “ Ta v i s u f a l i v a W r o b i s a d a k o n k u r e n c iis S e s a x e b ” k a n o n is p r o e q t i ( 2 0 12 )  am kanonisagan romelic krZalavs mxolod saxelmwifo xelisuflebis antikonkurenciul qmedebebs, 2012 wlis proeqtis struqtura gaumjobesebulia da moicavs TiTqmis yvela saxis antikonkurenciuli qmedebas, (antikonkurenciul SeTanxmebebs, dominirebuli mdgomareobis borotad gamoyenebas, sabazro Zalauflebis koncentraciasa da saxelmwifo daxmarebebs, romelTac SeiZleba gamoiwvion konkurenciis dauSvebloba, SezRudva da aRkveTa) rogorc kerZo struqturebis, aseve saxelisuflebo organoebis mxridan, rac, udaod wingadadgmuli nabijia moqmed, 2005 wlis kanonTan SedarebiT  Tumca,
  • 46. p r o e q t i s Z i r i Ta d i n a k l o v a n e b e b i  proeqtiT gaTvaliswinebulia mravali daSveba, arazusti formulireba da gamonaklisi, rac sakmaod bundovans xdis antikonkurenciuli qmedebebis dauSveblobis, prevenciisa da aRkveTis mizniT kanonproeqtiT gaTvaliswinebuli wesebis saTanado aRsrulebis perspeqtivas.  saagento uflebamosilia ama Tu im qmedebebze mxolod mTavrobis mier dadgenili prioritetebis farglebSi, (muxli 19). rac qmnis biznesisaTvis araprognozirebadobis gancdas aRsrulebasTan dakavSirebiT da kiTxvis niSnis qveS ayenebs konkurenciis saagentos deklarirebul damoukideblobasac  gamonaklisebi da umniSvnelo garigebebi  vrclad es sakiTxebi: ix. arsebiTi SeniSvnebi kanonproeqtTan dakavSirebiT
  • 47. რისთვის ვიღებთ კანონს  am kanonis miRebiT formalurad dkmayofildeba evrokavSiris moTxovnebi konkurenciis Sesaxeb kanonmdeblobisa da Sesabamisi damoukidebeli aRmasrulebeli institutis arsebobis Sesaxeb  warmodgenili SinaarsiT კანონი ver uzrunvelyofs ქვეყნის შიდა ბაზარზე კონკურენციული გარემოს გაჯანსაღებაs da dacvas, rac misi ZiriTadi mizania
  • 48. k o n k u r e n c iis k a n o n e b is m iz n e b is a d a a m o c a n e b is S e s a x e b dasavleTis sazogadoebaSic ki gansxvavebulia damokidebuleba antimonopoliuri kanonmdeblobis miznebisa da maTi miRwevis saSualebebisadmi. miuxedavad amisa, yvela erTsulovania Semdegi principis mimarT:  konkurenciis kanonebi unda iswrafodnen monopoliuri qcevisa da iseTi SeTanxmebebis Tavidan acilebisken, romlebic zians ayenebs momxmarebels  am kanonebma unda Seqmnan xelSemwyobi pirobebi axali kompaniebis gamosasvlelad bazarze da arsebulTa Soris jansaRi konkurenciis dasacavad  kanonis iZulebiTi aRsrulebis reJimi unda iyos cxadi, prognozirebadi, raTa daarwmunos investorebi, rom isini daculi iqnebian bazarze damkvidrebuli firmebis antikonkurentuli qcevebisagan da maTi saqmianobac obieqturad iqneba Sefasebuli; da moqalaqeebi imaSi, rom daculi iqnebian monopolisti sawarmoebis mxridan mdgomareobis borotad gamoyenebisa da diqtatisagan.
  • 49. m o g e b u le b i d a w a g e b u le b i ( g a g r Z e le le b a )  momxmareblisaTvis erTnairad sazianoa biznesis zRvargadasuli regulirebac da zedmeti liberalizebac.  zedmeti liberalizebis pirobebSi konkurenti firmebi dausjelad axorcieleben Serwymas, farul SeTanxmebebs da sxva qmedebebs. dominanti kompaniebi ki dausjelad ,,aSeneben” sxva kompaniebisaTvis bazarze Sesasvlel barierebs  kanonis zedmeti gamkacrebis SemTxvevaSi ki biurokratiis miswrafebam warmoebis moculobebisa da fasebis kontrolisadmi, SesaZlebelia, gamoiwvios bazarze moqmedi samewarmeo struqturebis iniciativis paralizeba.  orive SemTxvevaSi zaraldeba momxmarebeli
  • 50. w in a d a d e b e b i  EU Acquis by Ketevan Lapachi (2009) www.geplac.ge  zogierTi mosazreba: konkurenciis Sesaxeb axali kanonis proeqtze  optimaluri modeli saqarTvelosTvis (poloneTi, avstralia, estoneTi, CexeTi Tu singapuri?)  meramdened pirvelad?  “riskiani dasawyisi”, “Lucky Trip in Georgia ...”  dakarguli teqnikuri daxmarebebi da vin aris beneficiari?
  • 51. wyaroebi  saxelmwifo antimonopoliuri samsaxuris saarqivo masalebi, wliuri angariSebi, gamocemebi, prezentaciebi saerTaSoriso RonisZiebebze da sxva  vladimer papava – publikaciebi, interviuebi, sajaro gamosvlebi  qeTevan LlafaCi – publkaciebi, analitikuri mimoxilvebi, interviuebi, sajaro gamosvlebi  slava fetelava – “konkurenciis Teoria da antimonopoliuri regulireba saqarTveloSi”  GEPLAC arqivi (www.geplac.ge)  WE Kovacic & Ben Slay saqarTvelos antimonopoliuri samsaxuris Sesaxeb  da sxva masalebi

Notas del editor

  1. lk