Οπτικοποιήση του ποιήματος του Κ.Π. Καβάφη από την Χριστίνα Σαμαρίκα του Ραλειού Γυμνασίου Πειραιά.

1. ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΣΑΜΑΡΙΚΑ Β1 2012-2013
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ

2. Ο Κωνσταντίνος Καβάφης (1863 - 1933) είναι ένας από τους σημαντικότερους
Έλληνες ποιητές της σύγχρονης εποχής.
Γεννήθηκε στις 29 Απριλίου 1863 στην Αλεξάνδρεια, όπου οι γονείς του,
εγκαταστάθηκαν εγκαταλείποντας την Κωνσταντινούπολη το 1840. Μετά το
θάνατο του πατέρα του το 1870, η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Αγγλία, όπου
έμεινε μέχρι το 1876. Στην Αλεξάνδρεια ο Kαβάφης διδάχτηκε Αγγλικά, Γαλλικά
και Ελληνικά με οικοδιδάσκαλο και συμπλήρωσε τη μόρφωσή του για ένα-δύο
χρόνια στο Ελληνικό Εκπαιδευτήριο της Αλεξάνδρειας. Έζησε επίσης για τρία
χρόνια, που ήταν τα κρισιμότερα στην ψυχοδιανοητική του διαμόρφωση, στην
Πόλη
(1882-84).
Το 1897 ταξίδεψε στο Παρίσι και το 1903 στην Αθήνα, χωρίς από τότε να
μετακινηθεί από την Αλεξάνδρεια για τριάντα ολόκληρα χρόνια. Ύστερα από
περιστασιακές απασχολήσεις σε χρηματιστηριακές επιχειρήσεις, αποφάσισε να
γίνει δημόσιος υπάλληλος και διορίστηκε σε ηλικία 59 χρονών στο Υπουργείο
Δημοσίων Έργων (1922)

3. Από το 1886 άρχισε να δημοσιεύει ποιήματα επηρεασμένα
από τους Αθηναίους ρομαντικούς ποιητές, χωρίς να τον έχει
επηρεάσει καθόλου η στροφή της γενιάς του 80. Από το 1891,
όταν εκδίδει σε αυτοτελές φυλλάδιο το ποίημα Κτίσται, και
ιδίως το 1896, όταν γράφει τα Τείχη, το πρώτο αναγνωρισμένο,
εμφανίζονται τα χαρακτηριστικά των ώριμων ποιημάτων του.
Ο Καβάφης είναι γνωστός για την ειρωνεία του, ένα μοναδικό
συνδυασμό λεκτικής και δραματικής ειρωνείας. Πολλοί όμως
από τους αλλόγλωσσους ομότεχνους και αναγνώστες του (π.χ.
Όντεν, Φόρστερ) αρχικά γνώρισαν και αγάπησαν τον ερωτικό
Καβάφη.

4. Το σώμα των Καβαφικών ποιημάτων περιλαμβάνει: Τα 154 ποιήματα που
αναγνώρισε ο ίδιος (τα λεγόμενα Αναγνωρισμένα), τα 37 Αποκηρυγμένα
ποιήματά του, τα περισσότερα νεανικά, σε ρομαντική καθαρεύουσα, τα
οποία αργότερα αποκήρυξε, τα Ανέκδοτα, δηλαδή 75 ποιήματα που
βρέθηκαν τελειωμένα στα χαρτιά του, καθώς και τα 30 Ατελή, που
βρέθηκαν στα χαρτιά του χωρίς να έχουν πάρει την οριστική τους μορφή.
Τύπωσε ο ίδιος το 1904 μια μικρή συλλογή με τον τίτλο Ποιήματα, στην
οποία περιέλαβε τα ποιήματα: Φωνές, Επιθυμίες, Κεριά, Ένας γέρος,
Δέησις, Οι ψυχές των γερόντων, Το πρώτο σκαλί, Διακοπή, Θερμοπύλες,
Τα παράθυρα, Περιμένοντας τους βαρβάρους, Απιστία και Τα άλογα του
Αχιλλέως. Η συλλογή, σε 100-200 αντίτυπα, κυκλοφόρησε ιδιωτικά.

5. Το 1910 τύπωσε πάλι τη συλλογή του, προσθέτοντας αλλά
επτά ποιήματα: Τρώες, Μονοτονία, Η κηδεία του
Σαρπηδόνος, Η συνοδεία του Διονύσου, Ο Βασιλεύς
Δημήτριος, Τα βήματα και Ούτος εκείνος. Και αυτή η
συλλογή διακινήθηκε από τον ίδιο σε άτομα που εκτιμούσε.
Το 1935 κυκλοφόρησε στην Αθήνα, με επιμέλεια της Ρίκας
Σεγκοπούλου, η πρώτη πλήρης έκδοση των (154)
Ποιημάτων του, που εξαντλήθηκε αμέσως. Δύο ακόμη
ανατυπώσεις έγιναν μετά το 1948.
Ο ποιητής επεξεργάζονταν επίμονα κάθε στίχο, κάποτε για
χρόνια ολόκληρα, προτού τον δώσει στην δημοσιότητα. Σε
αρκετές από τις εκδόσεις του υπάρχουν διορθώσεις από το
χέρι του και συχνά όταν επεξεργαζόταν ξανά τα ποιήματά
του τα τύπωνε διορθωμένα.

6. ΠΟΙΗΜΑΤΑ

7. Τείχη
Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς
λύπην, χωρίς αιδώ
μεγάλα κ' υψηλά τριγύρω μου
έκτισαν τείχη.
Και κάθομαι και απελπίζομαι
τώρα εδώ.
Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν
μου τρώγει αυτή η τύχη·
διότι πράγματα πολλά έξω να
κάμω είχον.
Α όταν έκτιζαν τα τείχη πώς
να μην προσέξω.
Αλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον
κτιστών ή ήχον.
Ανεπαισθήτως μ' έκλεισαν
από τον κόσμον έξω.
Ένας γέρος
Στου καφενείου του βοερού το μέσα μέρος
σκυμένος στο τραπέζι κάθετ' ένας γέρος·
με μιαν εφημερίδα εμπρός του, χωρίς
συντροφιά.
Και μες στων άθλιων γηρατειών την
καταφρόνεια
σκέπτεται πόσο λίγο χάρηκε τα χρόνια
που είχε και δύναμι, και λόγο, κ' εμορφιά.
Ξέρει που γέρασε πολύ· το νοιώθει, το
κυττάζει.
Κ' εν τούτοις ο καιρός που ήταν νέος μοιάζει
σαν χθές. Τι διάστημα μικρό, τι διάστημα
μικρό.
Και συλλογιέται η Φρόνησις πώς τον εγέλα·
και πώς την εμπιστεύονταν πάντα - τι
τρέλλα! -
την ψεύτρα που έλεγε· «Αύριο. Εχεις πολύν
καιρό.»

8. Θυμάται ορμές που
βάσταγε· και πόση
χαρά θυσίαζε. Την
άμυαλή του γνώσι
κάθ' ευκαιρία χαμένη
τώρα την εμπαίζει.
... Μα απ' το πολύ να
σκέπτεται και να
θυμάται
ο γέρος εζαλίσθηκε. Κι
αποκοιμάται
στου καφενείου
ακουμπισμένος το
τραπέζι.
Δέησις
Η θάλασσα στα βάθη της πήρ' έναν
ναύτη.--
Η μάνα του, ανήξερη, πιαίνει κι
ανάφτει
στην Παναγία μπροστά ένα υψηλό
κερί
για να επιστρέψει γρήγορα και νάν'
καλοί καιροί --
και όλο προς τον άνεμο στήνει τ'
αυτί.
Αλλά ενώ προσεύχεται και δέεται
αυτή,
η εικών ακούει, σοβαρή και
λυπημένη,
ξεύροντας πως δεν θάλθει πια ο υιός
που περιμένει.

9. Θερμοπύλες
Τιμή σ' εκείνους όπου στην ζωή των
ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες.
Ποτέ από το χρέος μη κινούντες·
δίκαιοι κ' ίσοι σ' όλες των τες
πράξεις,
αλλά με λύπη κιόλας κ' ευσπλαχνία·
γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι
όταν
είναι πτωχοί, πάλ' εις μικρόν
γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε·
πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους
ψευδομένους.
Και περισσότερη τιμή τους πρέπει
όταν προβλέπουν (και πολλοί
προβλέπουν)
πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
κ' οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.
Απιστία
Σαν πάντρευαν την Θέτιδα με τον Πηλέα
σηκώθηκε ο Απόλλων στο λαμπρό τραπέζι
του γάμου, και μακάρισε τους νεονύμφους
για τον βλαστό που θάβγαινε απ' την ένωσί
των.
Είπε· Ποτέ αυτόν αρρώστια δεν θαγγίξει
και θάχει μακρυνή ζωή. -Αυτά σαν είπε, η
Θέτις
χάρηκε πολύ, γιατί τα λόγια
του Απόλλωνος που γνώριζε από
προφητείες
την φάνηκαν εγγύησις για το παιδί της.
Κι όταν μεγάλωνεν ο Αχιλλεύς, και ήταν
της Θεσσαλίας έπαινος η εμορφιά του,
η Θέτις του θεού τα λόγια ενθυμούνταν.
Αλλά μια μέρα ήλθαν γέροι με ειδήσεις,
κ' είπαν τον σκοτωμό του Αχιλλέως στην
Τροία.

10. Κ' η Θέτις ξέσχιζε τα πορφυρά της
ρούχα,
κ' έβγαζεν από πάνω της και ξεπετούσε
στο χώμα τα βραχιόλια και τα
δαχτυλίδια.
Και μες στον οδυρμό της τα παληά
θυμήθη·
και ρώτησε τι έκαμνε ο σοφός
Απόλλων,
που γύριζεν ο ποιητής που στα
τραπέζια
έξοχα ομιλεί, που γύριζε ο προφήτης
όταν τον υιό της σκότωναν στα πρώτα
νειάτα.
Κ' οι γέροι την απήντησαν πως ο
Απόλλων
αυτός ο ίδιος εκατέβηκε στην Τροία,
και με τους Τρώας σκότωσε τον
Αχιλλέα.

11. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙKO YΛIKO