7. WHO definitie gezondheid 1948:
‘Health is a state of complete
physical, mental and social well
donderdag 26 april 2012
8. Successen
De reguliere zorg is succesvol:
Nieuwe ontwikkelingen en inzichten
Technologische vooruitgang
Wetenschappelijke onderbouwing van
diagnostiek en behandeling (EBM ‘90)
Uniforme richtlijnen en consensus
Stijgende levensverwachting
donderdag 26 april 2012
9. Zorg(elijke) ontwikkelingen
Institute of Medicine in Amerika 2009:
‘The disease-driven approach to
care has resulted in spiraling
costs as well as a fragmented
health system that is reactive
and episodic as well as
inefficient and impersonal’
donderdag 26 april 2012
10. Zorg(elijke) ontwikkelingen
- Zorgverleners: daling werkplezier en afname kwaliteit van zorg
(door oa marktwerking) (Artsennet, 2009)
- Toename chronisch ziekten/zieken (Tataryn, 2001)
- EB werken: ‘ one size fits all’ / minder zorg op maat
- Ontevredenheid van patiënten tav beperkte bio-medische insteek;
bij sommigen behoefte aan persoonlijke, holistische aanpak (Fabrega,
2000)
- Toename gebruik en vraag naar Complementaire en Alternatieve
Geneeswijzen (CAG) (Eisenberg ea 1998, Hoenders 2006, Borgemeester 2007)
- 20-50 % vd populatie westerse wereld en 80% gebruik wereldwijd
(WHO 2006)
donderdag 26 april 2012
11. Definities
Tot jaren ‘80: ‘fringe medicine’
Jaren ‘80: strijd regulier tegen alternatief
Jaren ‘90: Complementair (aan)
Behoefte naar integratie van beide systemen,
vanuit de patiënten en (een deel van de) artsen
Vanaf 2000: Integraal
donderdag 26 april 2012
13. Integrative Medicine
Wereldwijde beweging in de reguliere gezondheidszorg
Ontstaan in 2000
VS: integrative, UK: integrated
The Consortium of Academic Health Centers for
Integrative Medicine; 2012: 50 academische
ziekenhuizen, waaronder Duke, Stanford, Harvard, Mayo
clinics
www.imconsortium.org
donderdag 26 april 2012
14. Definitie Integrative Medicine
Integrative Medicine is the practice of medicine
that reaffirms the importance of the relationship
between practitioner and patient (1), focuses on
the whole person (2), is informed by evidence,
and makes use of all appropriate therapeutic
approaches, healthcare professionals and
disciplines (3) to achieve optimal health and
healing (4).
Developed and Adopted by The Consortium, May 2004
Edited May 2005
donderdag 26 april 2012
18. 1: Therapeutische Relatie
Herwaarderen en optimaliseren van de
therapeutische relatie die door ons
enthousiasme voor wetenschappelijk onderzoek
wat uit het oog verloren is geraakt.
donderdag 26 april 2012
22. 2. Holisme
Engel 1973: bio-psycho-sociaal model
donderdag 26 april 2012
23. 2. Holisme
Engel 1973: bio-psycho-sociaal model
donderdag 26 april 2012
24. 2. Holisme
Engel 1973: bio-psycho-sociaal model
60-70 % van de patienten in de huisarts praktijk
heeft een psycho-somatische klacht
In theorie is iedereen overtuigd van belang bio-
psycho-sociaal model; in de praktijk komt het er
nauwlijks van in de 2-de lijn(Astin et al,2003)
donderdag 26 april 2012
25. 2: Holisme
Betrekken van diverse dimensies:
Biologisch
Psychologisch
Sociaal
Ecologisch (mens en omgeving)
Spiritueel (zingeving, well-being)
donderdag 26 april 2012
26. Definitie Integrative Medicine
Integrative Medicine is the practice of medicine
that reaffirms the importance of the relationship
between practitioner and patient (1), focuses on
the whole person (2), is informed by evidence,
and makes use of all appropriate therapeutic
approaches, healthcare professionals and
disciplines (3) to achieve optimal health and
healing (4).
Developed and Adopted by The Consortium, May 2004
Edited May 2005
donderdag 26 april 2012
27. 4. Gezondheid en welzijn
Focus ligt op het vergroten van welzijn/
gezondheid
Preventie op alle niveau’s ( klinisch,
gedrag, sociaal, spiritueel en ecologisch)
Zelfhelend vermogen
Healing environment
Voorbeelden: Voeding, beweging,
meditatie/relaxatie, oplossingsgericht
werken
donderdag 26 april 2012
29. Definitie Integrative Medicine
Integrative Medicine is the practice of medicine
that reaffirms the importance of the relationship
between practitioner and patient (1), focuses on
the whole person (2), is informed by evidence,
and makes use of all appropriate therapeutic
approaches, healthcare professionals and
disciplines (3) to achieve optimal health and
healing (4).
Developed and Adopted by The Consortium, May 2004
Edited May 2005
donderdag 26 april 2012
30. 3: Toepassen van Regulier en CAG obv
Evdidence Based Medicine
‘Is informed by evidence’..
Groeiende nadruk in de zorg om te werken
vanuit Evidence Based Medicine (EBM)
Tevens groeiende hoeveelheid onderzoek
naar werking CAM
CAM obv EBM? Kan dat?
donderdag 26 april 2012
31. EBM
1. E= Evidence
2. EB = Evidence Based
3. EBM = Evidence Based Medicine
4. EBAM= Evidence Based Alternative Medicine
donderdag 26 april 2012
40. Evidence
Engels: proof/ evidence; spraakverwarring
Proof : onomstotelijk bewijs
Evidence: reason for believing something
Nederlands: één woord: bewijs
donderdag 26 april 2012
41. Evidence
Engels: proof/ evidence; spraakverwarring
Proof : onomstotelijk bewijs
Evidence: reason for believing something
Nederlands: één woord: bewijs
donderdag 26 april 2012
42. Evidence
Engels: proof/ evidence; spraakverwarring
Proof : onomstotelijk bewijs
Evidence: reason for believing something
Nederlands: één woord: bewijs
Definitie bewijs : datgene waardoor onweerlegbaar wordt
aangetoond dat iets is zoals men beweert of van tevoren
verondersteld heeft.
donderdag 26 april 2012
43. Evidence
Engels: proof/ evidence; spraakverwarring
Proof : onomstotelijk bewijs
Evidence: reason for believing something
Nederlands: één woord: bewijs
Definitie bewijs : datgene waardoor onweerlegbaar wordt
aangetoond dat iets is zoals men beweert of van tevoren
verondersteld heeft.
donderdag 26 april 2012
44. Evidence
Engels: proof/ evidence; spraakverwarring
Proof : onomstotelijk bewijs
Evidence: reason for believing something
Nederlands: één woord: bewijs
Definitie bewijs : datgene waardoor onweerlegbaar wordt
aangetoond dat iets is zoals men beweert of van tevoren
verondersteld heeft.
van Dalen, Groot woordenboek van de Nederlandse taal, viertiende uitgave
donderdag 26 april 2012
45. EB/ Hiërarchie
- Niveau van bewijsvoering
Cochrane
Meta-analyses, systematische reviews
Dubbel blinde RCT’s
Ongecontroleerd onderzoek
Expert opinion
Case studies
donderdag 26 april 2012
48. Evidence Based
Gaat over 1 therapievorm/interventie (“is
die wel evidence based..”?)
donderdag 26 april 2012
49. Evidence Based
Gaat over 1 therapievorm/interventie (“is
die wel evidence based..”?)
Is die werkzaam?
donderdag 26 april 2012
50. Evidence Based
Gaat over 1 therapievorm/interventie (“is
die wel evidence based..”?)
Is die werkzaam?
Criterium is meestal 2 dubbelblinde RCT’s
(hiërarchie van bewijsvoering)
donderdag 26 april 2012
51. Evidence Based
Gaat over 1 therapievorm/interventie (“is
die wel evidence based..”?)
Is die werkzaam?
Criterium is meestal 2 dubbelblinde RCT’s
(hiërarchie van bewijsvoering)
Richtlijnen
donderdag 26 april 2012
52. Evidence Based
Gaat over 1 therapievorm/interventie (“is
die wel evidence based..”?)
Is die werkzaam?
Criterium is meestal 2 dubbelblinde RCT’s
(hiërarchie van bewijsvoering)
Richtlijnen
Gevolg: een therapie die de
drempelwaarde 2 db rct’s niet heeft
gehaald zou dan NOOIT mogen worden
donderdag 26 april 2012
56. Evidence Based Medicine
Methodiek van werken
(los van een therapievorm)
donderdag 26 april 2012
57. Evidence Based Medicine
Methodiek van werken
(los van een therapievorm)
donderdag 26 april 2012
58. Evidence Based Medicine
Methodiek van werken
(los van een therapievorm)
Best beschikbare (veilig en effectief) bewijs
donderdag 26 april 2012
59. Evidence Based Medicine
Methodiek van werken
(los van een therapievorm)
Best beschikbare (veilig en effectief) bewijs
donderdag 26 april 2012
60. Evidence Based Medicine
Methodiek van werken
(los van een therapievorm)
Best beschikbare (veilig en effectief) bewijs
Klinische expertise
donderdag 26 april 2012
61. Evidence Based Medicine
Methodiek van werken
(los van een therapievorm)
Best beschikbare (veilig en effectief) bewijs
Klinische expertise
donderdag 26 april 2012
62. Evidence Based Medicine
Methodiek van werken
(los van een therapievorm)
Best beschikbare (veilig en effectief) bewijs
Klinische expertise
Waarde(n) en voorkeur van de individuele patiënt
donderdag 26 april 2012
63. Evidence Based Medicine
Methodiek van werken
(los van een therapievorm)
Best beschikbare (veilig en effectief) bewijs
Klinische expertise
Waarde(n) en voorkeur van de individuele patiënt
donderdag 26 april 2012
64. Evidence Based Medicine
Methodiek van werken
(los van een therapievorm)
Best beschikbare (veilig en effectief) bewijs
Klinische expertise
Waarde(n) en voorkeur van de individuele patiënt
Sackett DL, Straus SE, Richardson WS, Rosenberg W, Haynes RBE (2000) Evidence-
based Medicine: How to Practice and Teach EBM
donderdag 26 april 2012
67. Evidence Based Alternative Medicine
Hierbij zou een therapie die minder dan 2 DB
RCT’s als onderbouwing heeft WEL kunnen
worden toegepast (mits er geen andere
therapie is die een hogere vorm van
bewijsvoering heeft)
Wens en voorkeur van de patiënt moet
worden mee genomen in het besluit
EMB + CAM = EBAM
Hiermee kan CAG wel degelijk binnen
reguliere zorg worden aangeboden op basis
van EBM
donderdag 26 april 2012
69. Definitie CAM/CAG
Diagnose, behandeling en/of preventie die
complementair is aan reguliere geneeskunde
door bij te dragen aan een gemeenschappelijk
geheel, door te voorzien in een behoefte waarin
regulier niet voorziet of door andere
basisconcepten (alternatief) van geneeskunde
toe te passen”
(Ernst, 1995).
donderdag 26 april 2012
70. Onderscheid C en A (CAG)
Complementair: verklaringsmechanisme wel
begrijpelijk; redelijke bewijsvoering; matige
acceptatie; vanwege sociale, politieke of
ideologische redenen (meestal) geen onderdeel
regulier
Alternatief: verklaringsmechanisme anders;
geen/twijfel over bewijsvoering; weinig
acceptatie; geen onderdeel van regulier
(Lake, 2006)
donderdag 26 april 2012
71. CAG en patiënten
40-70% wereldbevolking gebruikt CAG
10-15% naar alternatief therapeut
30-40% “complementair gebruik”
Nederland: 1 miljoen gaat pj. naar alternatief
therapeut, vele miljoenen complementair ( v
Dijk )
Genoemde voordelen: meer tijd,minder
bijwerkingen, holistische benadering & zorg op
maat.
5% van de patiënten maakt alleen gebruik van
CAG; 95% combineert het
donderdag 26 april 2012
72. CAG
Patiënten praten er niet over
Bang om bekritiseerd te worden of uitgelachen
Artsen veelal afhoudend en/of negatieve
uitlatingen over CAG
Hierdoor is de patiënt vooral op zichzelf
aangewezen tav vraag en gebruik van CAG
Waardoor: onduidelijkheid welke therapie vorm,
onzekerheid over veiligheid, kans op misbruik,
valse hoop,
Patiënten dreigen tussen wal en schip te vallen
door splitsing regulier en CAM
donderdag 26 april 2012
74. Werkzaam Niet-Werkzaam
Veilig Gebruik/adviseer Tolereer
Onveilig Zorgvuldig Negatief advies
monitoren
Cohen ea 2002
donderdag 26 april 2012
75. Definitie Integrative Medicine
Integrative Medicine is the practice of medicine
that reaffirms the importance of the relationship
between practitioner and patient (1), focuses on
the whole person (2), is informed by evidence,
and makes use of all appropriate therapeutic
approaches, healthcare professionals and
disciplines (3) to achieve optimal health and
healing (4).
Developed and Adopted by The Consortium, May 2004
Edited May 2005
donderdag 26 april 2012
77. Gezondheid en
Interconnectedness
‘ the complex interplay between biology,
behaviour, psychsocial factors and the
environment calls for ‘a system approach
to health care and in health science
research that can evaluate multipe
variables interacting in dynamic ways’
Dean Ornish 2010
donderdag 26 april 2012
78. Conclusie IM
IM is een wereldwijde ontwikkeling in de
reguliere zorg
IM gebaseerd op 4 pilaren
Kan theoretisch op ieder specialisme
worden toegepast; dus ook huisarts
praktijk
IM biedt een model waarin verschillende
behandel methoden veilig te integreren
zijn op basis van de principes van EBM
donderdag 26 april 2012
80. Creëren van een netwerk voor
Huisartsen
Waarom?
– vinden van gelijk gestemde collega’s
- vinden van relevante informatie
- hulp krijgen bij vorm geven van IM in de (huisarts) praktijk
- vormen van groepen van collega’s tav intervisie en nascholing
- verwijzen van patienten
Hoe?
- een gedeelde visie op ( huisarsten) integrale gezondheidszorg?
- een methode van werken (CAM protocol?)
- een ontmoetingsplek (LinkedIn group/ web-site HVM?)
- evenementen (congres/ nascholing?)
- www.huisartsvanmorgen.nu ( in progress)
donderdag 26 april 2012
85. Discussie/ ideeen
Een netwerk vormen?
Wat wil je hieraan toevoegen/
veranderen?
donderdag 26 april 2012
86. Discussie/ ideeen
Een netwerk vormen?
Wat wil je hieraan toevoegen/
veranderen?
Hoe verder vanaf vandaag?
donderdag 26 april 2012
87. Discussie/ ideeen
Een netwerk vormen?
Wat wil je hieraan toevoegen/
veranderen?
Hoe verder vanaf vandaag?
…………….
donderdag 26 april 2012
88. Discussie/ ideeen
Een netwerk vormen?
Wat wil je hieraan toevoegen/
veranderen?
Hoe verder vanaf vandaag?
…………….
…………
donderdag 26 april 2012
90. Bronnen
Wisneski, Anderson 2005; The scientific basis of Integrative
Medicine
Kligler, Lee 2004: Integrative Medicine
Wilber 2008: Integral Life Practice
K.Bongers 2011: Integrative Medicine
Ernst 2006: The desktop guide to CAM; an evidence- based
approach
www.imconsortium.org
www.nccam.nih.gov
www.iscmr.org
http://esim.ecim-congress.org
www.bravewell.org
www.congresintegralepsychiatrie.nl
www.nikim.nl
donderdag 26 april 2012