XK dệt may Việt nam vào các thị trường phi hạn ngạch

1. Trường Đại học NGoại Thương
Khoa Kinh tế ngoại thương
Khoá luận
tốt nghiệp
Đề tài:
Một số giải phỏp chủ yếu nhằm đẩy mạnh xuất
khẩu hàng dệt may của Việt Nam vào cỏc thị
trường phi hạn ngạch
GV hướng dẫn: PGS.TS. Nguyễn
Trung Vỳn
Sinh viờn thực hiện : Đoàn Thanh
Tỳ
Lớp : Trung 1
Khỳa : 38E
Hà Nội 12/2003

2. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
lời nói đầu
Trong quỏ trỡnh phỏt triển, cỏc nước cụng nghiệp
tiờn tiến như Anh, Phỏp, Nhật... trước đừy, cũng như
Hàn Quốc, Đài Loan, Singapore... hiện nay thường
quan từm phỏt triển sản xuất, xuất khẩu dệt may như
một ngành xuất khẩu chớnh.
ở Việt Nam, ngành dệt may trong cỏc năm qua cũng
được quan từm đầu tư, mở rộng năng lực sản xuất, và
cũng trải qua bao thăng trầm bởi thị trường quốc tế
và cơ chế quản lý trong nước. Đến nay, kim ngạch
ngành dệt may năm 2002 đạt mức 2,7 tỷ USD, chiếm gần
15% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước, chỉ đứng sau
xuất khẩu dầu thụ. Xuất khẩu dệt may đỳ tạo dựng
được bước phỏt triển khởi sắc đỏng mừng.
Để thực hiện thắng lợi chiến lược cụng nghiệp
hoỏ, hiện đại hoỏ đất nước hiện nay ngành cụng
nghiệp nỳi chung cần duy trỡ tốc độ tăng trưởng bỡnh
quừn 15%/năm, trong đỳ ngành dệt may cần cỳ tốc độ
tăng trưởng cao hơn, nhằm đảm bảo mục tiờu tăng
trưởng chung, và tiến kịp cỏc nước ASEAN trong lộ
trỡnh hội nhập. Để đi xa hơn nữa, ngành dệt may xuất
khẩu Việt Nam đang cỳ nhiều việc cần làm: đổi mới
2

3. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
cụng nghệ hàng loạt cơ sở sản xuất, nừng cao chất
lượng sản phẩm và khả năng cạnh tranh quốc tế,
chuyển mạnh hơn nữa hỡnh thức gia cụng xuất khẩu
sang xuất khẩu trực tiếp, mở rộng hơn nữa thị trường
xuất khẩu v.v...
ý thức được tỡnh hỡnh trờn, em đỳ quyết định lựa
chọn đề tài: " Một số giải phỏp chủ yếu nhằm đầy
mạnh xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam vào cỏc thị
trường phi hạn ngạch" cho khoỏ luận tốt nghiệp của
mỡnh.
Kết cấu đề tài gồm 3 chương sau:
Chương I: Tổng quan về một số thị trường dệt may
phi hạn ngạch trờn thế giới
Chương II: Tỡnh hỡnh sản xuất và xuất khẩu hàng
dệt may của Việt Nam những năm qua
Chương III: Những giải phỏp chủ yếu nhằm đẩy
mạnh xuất khẩu hàng dệt may của Việt Nam vào cỏc thị
trường phi hạn ngạch
Do những hạn chế về thời gian, tài liệu và khả
năng của người viết nờn nội dung khoỏ luận này chắc
chắn khỳ trỏnh khỏi những thiếu sỳt. Em mong nhận
3

4. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
được sự chỉ dẫn tận tỡnh của cỏc thầy cụ và gỳp ý
của đụng đảo bạn đọc.
Em xin chừn thành cảm ơn!
Hà Nội ngày 15 thỏng 12 năm 2003
chương 1
Tổng quan về một số thị trường dệt maY phi hạn
ngạch trờn thế giới
Hiện nay, thế giới đang tồn tại hai hỡnh thỏi thị
trường dệt may chủ yếu. Đỳ là thị trường hạn ngạch
và thị trường phi hạn ngạch (nếu căn cứ vào tiờu chớ
cỳ sự ấn định về mặt số lượng của nước nhập khẩu đối
với nước xuất khẩu). Thị trường hạn ngạch gồm những
nước và khu vực như thị trường EU, thị trường
Canada,... Thị trường phi hạn ngạch gồm cỏc nước và
khu vực khụng hạn chế mức nhập khẩu và chủ yếu phụ
thuộc vào khả năng cạnh tranh của chớnh sản phẩm đỳ
Khoỏ luận sẽ tập trung nghiờn cứu nhưng thị
trường phi hạn ngạch điển hỡnh là: Nhật Bản, SNG
(chủ yếu là Nga) và Chừu Phi. Ngoài ra khoỏ luận cũn
4

5. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
nờu tỳm tắt một số thị trường khỏc như ASEAN,
ễxtraylia và Trung Đụng.
1. Thị trường Nhật Bản, một thị trường khỳ tớnh nhưng
đầy hấp dẫn
Thị trường Nhật Bản là một thị trường nhập khẩu
hàng dệt may lớn thứ 3 của Việt Nam, chiếm 17,5%
tổng kim ngạch xuất khẩu hàng dệt may Việt Nam, chỉ
đứng sau thị trường Mỹ và thị trường EU. Tuy nhiờn
nếu với thị trường EU và thị trường Mỹ hàng dệt may
xuất khẩu của Việt Nam bị hạn chế bởi hạn ngạch thỡ
khi chỳng ta xuất khẩu hàng dệt may sang Nhật Bản
lại khụng phải chịu hạn ngạch. Như vậy, cỳ thể khẳng
định rằng Nhật Bản là thị trường nhập khẩu hàng dệt
may phi hạn ngạch lớn nhất của Việt Nam cho đến thời
điểm hiện tại. Vậy thị trường Nhật Bản cỳ những đặc
điểm gỡ ?
1.1. Mức tiờu thụ
Nhật Bản là một thị trường mở, cỳ quy mụ tương
đối lớn đối với cỏc nhà xuất khẩu hàng may mặc nước
ngoài. Với số dừn là 126,9 triệu người và mức thu
nhập bỡnh quừn hàng năm vào khoảng 30.039 USD/người,
Nhật Bản là nước nhập khẩu hàng may mặc lớn thứ hai
trờn thế giới hiện nay. Tuy nhiờn việc mua sắm của
5

6. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
người Nhật Bản đối với cỏc sản phẩm nỳi chung và cỏc
sản phẩm may mặc nỳi riờng đều khỏc biệt với cỏc thị
trường như Mỹ và EU hay bất kỳ một thị trường nào
khỏc. Một trong những nguyờn nhừn là Nhật Bản đang
đối mặt với sự thay đổi giữa cỏc nhỳm tuổi trong xỳ
hội theo hướng già hoỏ dừn số tương đối nhanh chỳng.
Theo một nghiờn cứu về xu hướng thay đổi dừn số Nhật
Bản giai đoạn 1990-2025 cho thấy: năm 2000 nhỳm tuổi
từ 15-29 là 16 triệu người thỡ tới năm 2010 sẽ giảm
xuống cũn 12,3 triệu người và đến năm 2025 chỉ cũn
10,8 triệu người. Số dừn cỳ độ tuổi từ 30-59 cũng cỳ
mức giảm đỏng kể qua cỏc năm như năm 2000 cỳ 42,7
triệu người, đến năm 2010 giảm xuống 42,2 triệu
người, năm 2025 độ tuổi này chỉ cũn 38,7 triệu
người. Trong khi đỳ nhỳm dừn số cỳ độ tuổi từ 60-64
lại tăng lờn. Năm 2000 cỳ 4,4 triệu người nhưng đến
năm 2025 sẽ tăng lờn 5,3 triệu người, nhỳm dừn số cỳ
độ tuổi trờn 65 cũng cỳ mức tăng như vậy. (Tạp chớ
cụng nghiệp Việt Nam số 12/2003)
Xu hướng già hoỏ dừn số của Nhật Bản sẽ làm thay
đổi mạnh mẽ cỏch thức tiờu dựng hàng hoỏ, sự lựa
chọn, sở thớch, thỳi quen, từm lý tiờu dựng, đồng
thời nỳ cũn tỏc động đến mức chi tiờu của người Nhật
Bản. Nếu như trước đừy, vào thập niờn 80, cỏc gia
6

7. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
đỡnh Nhật Bản đoạt ngụi vụ địch về tỷ lệ gửi tiền
tiết kiệm so với thu nhập nhưng giờ đừy tỷ lệ này
chỉ tương đương với người Mỹ vốn quen thỳi tiờu
hoang. Theo số liệu mới nhất của chớnh quyền Nhật
Bản cho thấy tỷ lệ tiền tiết kiệm so với thu nhập
của cỏc hộ gia đỡnh người Nhật giảm từ 23% năm 1975
cũn 14% năm 1990; 6,9% năm 2001; 4% năm 2002 và 2%
vào quý I năm 2003 (Tạp chớ cụng nghiệp Việt Nam số
31/2003). Tỷ lệ này thậm chớ cũn thấp hơn cả tỷ lệ
tiết kiệm 3,5% của người Mỹ và thấp hơn nhiều so với
tỷ lệ 10% ở Liờn minh Chừu Âu (EU). Sự giảm sỳt về
tỷ lệ tiền tiết kiệm khiến cho mức chi tiờu so với
thu nhập của người Nhật Bản tăng lờn. Do vậy sẽ
khụng hề ngạc nhiờn khi kết quả một cuộc điều tra về
người tiờu dựng Nhật Bản cỏch đừy hai năm về tiờu
chớ mà họ quan từm nhất khi chọn mua hàng may mặc đỳ
cho thấy: giữa hai tiờu chớ là giỏ cả và chất lượng,
người tiờu dựng Nhật Bản cỳ xu hướng ưu tiờn giỏ cả
hàng may mặc hơn chất lượng hàng hoỏ một cỏch tương
đối.
Vậy nhưng theo kết quả một nghiờn cứu mới đừy của
cỏc chuyờn gia tổ chức xỳc tiến thương mại Nhật Bản
(JETRO) cho biết, cỳ đến 42% người tiờu dựng chọn
mua hàng may mặc dựa theo kiểu dỏng; 25% khỏch hàng
7

8. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
lựa chọn theo chất lượng; 21% lựa chọn theo nhỳn
mỏc; 12% khỏch hàng lựa chọn theo giỏ cả (Tạp chớ
cụng nghiệp Việt Nam số 12/2003). Qua những con số
trờn chỳng ta cỳ thể thấy rằng đỳ cỳ một sự thay đổi
trong xu hướng tiờu dựng của người Nhật Bản một cỏch
tương đối, từ quan từm đến giỏ cả giờ chuyển sang
quan từm nhiều hơn đến chất lượng mặc dự từ trước
đến nay người Nhật Bản vẫn luụn khắt khe và khỳ tớnh
thậm chớ cũn được đỏnh giỏ là thị trường khỳ tớnh
nhất thế giới. Đặc biệt đối với hàng dệt may, người
Nhật chỳ ý đến từng đường kim mũi chỉ, sản phẩm
khụng được cỳ sai sỳt gỡ dự là nhỏ nhất.
Vậy là với mức chi tiờu "thoỏng" hơn, giờ đừy
người Nhật Bản sẵn sàng trả giỏ cao để mua những sản
phẩm chất lượng tốt, tớnh thời trang thẩm mỹ cao.
Sản phẩm cũn phải thể hiện được những nột đặc trưng
của nơi sản xuất về truyền thống văn hoỏ, nguyờn vật
liệu bởi họ quan niệm rằng một sản phẩm may mặc
khụng chỉ đỏp ứng nhu cầu thụng thường là để mặc, mà
nỳ cũn là một sản phẩm nghệ thuật làm đẹp cho người
sử dụng. Họ trở nờn tin tưởng và dễ dàng bỏ tiền ra
mua những sản phẩm đạt tiờu chuẩn chất lượng của
Nhật Bản như tiờu chuẩn cụng nghiệp Nhật (JIS) hoặc
cỏc tiờu chuẩn quốc tế như ISO 9000, ISO 14000, SA
8

9. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
8000. Người tiờu dựng Nhật Bản cũng sẵn sàng từ chối
những sản phẩm làm theo kiểu dỏng "hàng nhỏi" cho dự
bỏn với giỏ rẻ hoặc những sản phẩm cỳ những vết
xước, vết bẩn trờn bao bỡ, những sợi chỉ sợi bụng
cũn sỳt lại trờn bề mặt sản phẩm, kể cả sản phẩm sắp
xếp khụng ngăn nắp đẹp mắt, bị xụ lệch. Đừy cỳ thể
sẽ là những gợi ý để doanh nghiệp Việt Nam tham khảo
khi muốn đẩy mạnh xuất khẩu hàng dệt may vào Nhật
Bản vỡ hiện tại nhiều chuyờn gia kinh tế Nhật Bản
đều cỳ chung một nhận xột về hàng may mặc xuất khẩu
của Việt Nam: mặc dự hàng may mặc Việt Nam đạt chất
lượng tốt nhưng khụng đồng đều, khụng ổn định, kiểu
dỏng mẫu mỳ rất nghốo nàn và chưa thể hiện được
những yếu tố đặc trưng của sản phẩm may mặc Việt
Nam.
Ngoài ra, mức tiờu thụ hàng may mặc của người dừn
Nhật Bản cũn chịu ảnh hưởng bởi sự biến động của giỏ
đồng Yờn. Cũn nhớ cuộc khủng hoảng tài chớnh- tiền
tệ năm 98 đỳ làm cho nền kinh tế nước này bị ảnh
hưởng nặng nề, kinh tế suy thoỏi, sức mua giảm sỳt.
Nhưng khi nền kinh tế nước này cỳ dấu hiệu phục hồi,
đồng Yờn tăng giỏ, giỏ hàng hỳa giảm, do vậy người
tiờu dựng Nhật Bản thấy khụng cần phải tiết kiệm để
giữ giỏ trị tài sản thực.
9

10. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Mức tiờu thụ hàng may mặc của người Nhật
Đơn vị: triệu
Yờn
Chủng loại 1997 1998 1999 2000 2001
Hàng dệt 1.176.7 1.155.6 1.024.6 1.078.4 1.055.32
kim
Hàng 68
dệt 1.638.0 72
1.565.7 14
1.372.3 46
1.500.8 4
1.498.79
thoi
Tổng 39
2.814. 85
2.721.4 79
2.396.9 33
2.579.2 3
2.554.1
806 57 94 79 17
(Nguồn: Bỏocỏo của JETRO)
Qua bảng số liệu trờn chỳng ta cỳ thể nhận thấy
dấu hiệu phục hồi của kinh tế Nhật Bản qua mức tăng
của năm 2000 so với năm 1999. Tuy nhiờn đến năm 2001
kinh tế Nhật Bản cũng như nhiều nền kinh tế lớn khỏc
như Mỹ đều bị tỏc động bởi vụ khủng bố 11/9 nhưng sự
suy giảm mức tiờu thụ của người dừn Nhật Bản khụng
quỏ nhiều. Vậy nờn chỳng ta hỳy tiếp tục tin tưởng
vào triển vọng sỏng sủa của kinh tế Nhật Bản thời
gian tới.
1.2 Cơ cấu tiờu thụ cỏc sản phẩm dệt may
Nhật Bản là thị trường nhập khẩu hàng dệt may lớn
trờn thế giới đồng thời cũng là thị trường tiờu thụ
rất nhiều hàng dệt may. Nhỡn chung hàng dệt may được
tiờu thụ cỳ thể phừn thành hai nhỳm chớnh nếu căn cứ
theo phương thức dệt là hàng dệt kim và hàng dệt
10

11. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
thoi. Trong đỳ hàng dệt kim thường chiếm tới 70%
tổng khối lượng nhập khẩu hàng dệt may của Nhật Bản.
Trong nhỳm hàng dệt kim, những mặt hàng được
người Nhật quan từm thường là cỏc loại ỏo len, ỏo
khoỏc nam, ỏo khoỏc nữ, sơ mi, quần ỏo trẻ em, găng
tay, bớt tất, ỏo gile, T.shirt, quần ỏo dệt kim,
quần ỏo thể thao, ỏo jacket. Trong đỳ hàng dệt kim
với chất liệu là len hoặc cotton được ưa chuộng hơn
cả.
Bờn cạnh đỳ, hàng dệt thoi mà chủ yếu là lụa tơ
tằm, cỏc loại ỏo sơ mi dệt thoi chất liệu bụng, ỏo
blouse, đồ lỳt, vỏy làm từ chất liệu tơ tằm cũng
được người Nhật Bản yờu thớch.
1.3. Mức tự cung đảm bảo
Là nước nhập khẩu hàng dệt may lớn thứ hai trờn
thế giới, khối lượng nhập khẩu hàng may mặc của Nhật
Bản tăng nhanh qua cỏc năm. Mức nhập khẩu cỳ chững
lại khi nền kinh tế Nhật Bản lừm vào cuộc khủng
hoảng tài chớnh-tiền tệ 1997-1998. Nhưng kể từ sau
khi nền kinh tế cỳ dấu hiệu phục hồi kim ngạch nhập
khẩu hàng dệt may của Nhật đang tăng trở lại. Ngược
với xu hướng nhập khẩu ngày càng nhiều, hiện nay mức
sản xuất hàng dệt may trong nước của Nhật Bản ngày
11

12. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
một suy giảm, nhất là từ năm 1992 cả về mặt giỏ trị
và số lượng.
Một trong nguyờn nhừn chủ yếu khiến cho việc sản
xuất tại thị trường nội địa khụng được mở rộng là do
sự suy giảm sức mua trờn thị trường, ỏp lực của nền
kinh tế giảm phỏt những năm vừa qua, đơn giỏ sản
phẩm bị hạ xuống một cỏch đỏng kể qua từng năm. Để
đỏp ứng đũi hỏi hạ giỏ bỏn hàng hoỏ, cỏc nhà bỏn lẻ
đỳ buộc phải bỏn hàng hoỏ với giỏ rẻ, dẫn tới việc
giảm tỷ suất lợi nhuận trong ngành dệt may Nhật Bản.
Và hệ quả tất yếu là cỏc nhà sản xuất hàng dệt may
và cỏc hỳng buụn đỳ chuyển hoạt động sản xuất ra
nước ngoài nhằm đối phỳ với tỡnh hỡnh này.
Trong 5- 10 năm qua việc chuyển hoạt động sản
xuất hàng dệt may ra nước ngoài đỳ phỏt triển rất
nhanh mà điểm đến thường là những nước đang phỏt
triển rất gần với Nhật Bản. Đầu tiờn là sự chuyển
dịch sang Hàn Quốc và Đài Loan. Tiếp đỳ là thị
trường Trung Quốc và thị trường Inđụnờxia, hai trong
số nhiều nước thuộc khu vực Đụng ỏ và Đụng Nam ỏ với
nguồn nguyờn phụ liệu dồi dào, nguồn lao động phong
phỳ với giỏ tương đối rẻ. Hiện nay Trung Quốc được
xem là một "cơ sở" sản xuất lớn và là nguồn nhập
khẩu quan trọng của Nhật Bản.
12

13. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Hiện tại mức sản xuất trong nước của Nhật Bản chỉ
chiếm trờn dưới 30% tổng lượng tiờu thụ hàng dệt may
của thị trường nội địa. Xu hướng này sẽ được thể
hiện rừ hơn qua bảng số liệu dưới đừy.
Năng lực sản xuất nội địa
(Đơn vị:triệu
Yờn)
Chủng loại 1997 1998 1999 2000 2001
Hàng dệt 415.602 381.422 314.742 280.585 211.124
kim
Hàng dệt 660.404 585.595 484.036 502.190 377.956
thoi Nguồn:Bỏo cỏo của
JETRO
Qua bảng số liệu trờn cỳ thể thấy rằng mức tự
cung trong nước cả hai loại hàng dệt kim và dệt thoi
đều giảm nhưng hàng dệt kim giảm nhanh hơn hàng dệt
thoi từ năm 1998, hàng dệt thoi giảm nhưng tốc độ
giảm tương đối ổn định.
Nhưng việc chuyển sản xuất ra nước ngoài với nhịp
độ nhanh trong 5-10 năm trở lại đừy đỳ tỏc động xấu
đến thị trường nội địa Nhật Bản. Thậm chớ tại Nhật
Bản đỳ cỳ nhiều đỏnh giỏ lại là xột cho cựng sản
phẩm mà người tiờu dựng Nhật Bản quan từm nhiều nhất
lại khụng cỳ sẵn cho họ. Cỳ thể việc chuyển sản xuất
13

14. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
hàng dệt may ra nước ngoài những năm tới sẽ khụng
cũn nhanh và nhiều như trước nữa.
1.4. Nhu cầu nhập khẩu
Với mức tự cung đảm bảo chỉ đỏp ứng được khoảng
30% tổng mức tiờu thụ hàng dệt may trờn thị trường
nội địa nờn kim ngạch nhập khẩu của Nhật Bản thường
rất lớn cả về mặt giỏ trị và khối lượng, chiếm xấp
xỉ 70% tổng cầu của thị trường đối với cả hai loại
là hàng dệt kim và hàng dệt thoi. Một nguyờn nhừn mà
mục 1.3 đỳ nờu, đỳ là do xu hướng chuyển sản xuất ra
nước ngoài của cỏc cụng ty Nhật Bản nhằm đối phỳ với
tỡnh trạng giảm tỷ suất lợi nhuận trong ngành dệt
may. Hỡnh thức mà cỏc cụng ty này hoạt động dựa trờn
sự liờn doanh liờn kết với cỏc cụng ty Trung Quốc.
Do vậy những sản phẩm được làm ra ở những thị trường
như thế này dễ dàng được người tiờu dựng Nhật Bản
chấp nhận hơn bất kỳ sản phẩm nào được sản xuất ở
cỏc nước khỏc, những hàng hoỏ được sản xuất ở Trung
Quốc được đối xử như với hàng hoỏ được sản xuất tại
Nhật Bản vậy.
Hàng may mặc nhập khẩu của Nhật Bản bao gồm hàng
dệt thoi và hàng dệt kim. Dưới đừy là bảng số liệu
14

15. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
kim ngạch nhập khẩu của Nhật Bản trong một số năm
gần đừy.
Kim ngạch nhập khẩu hàng dệt may của Nhật Bản
(Đơn
vị:triệu Yờn)
Chủng loại 1997 1998 1999 2000 2001
Hàng dệt 770.412 782.895 719.019 808.410 853.171
kim
Hàng dệt 995.394 995.394 902.634 1.013.9 1.135.8
thoi 80
Nguồn:Bỏo cỏo 25
của
JETRO
Ngoài ra cũn cỳ một cỏch phừn loại hàng dệt may
nhập khẩu nữa là căn cứ theo những đặc điểm khỏc
biệt nổi bật nhất của hàng hoỏ nhập khẩu so với hàng
hoỏ của Nhật Bản người ta chia ra thành những loại
sau:
- Những sản phẩm cỳ sức thu hỳt, cỳ tớnh thời
trang, cỳ chất lượng cao. Đỳ là những sản phẩm
đặc biệt hấp dẫn về cả màu sắc, kiểu dỏng, chất
lượng sản phẩm, thiết kế cũng như sự khộo lộo
tinh tế trong từng đường nột của sản phẩm. Với
những đặc điểm nổi bật đỳ, loại sản phẩm này
thường được nhập khẩu từ những trung từm thời
15

16. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
trang nổi tiếng trờn thế giới tập trung chủ yếu
ở Mỹ và cỏc nước EU.
- Những sản phẩm làm từ những loại nguyờn phụ
liệu hiếm khụng thể sản xuất được ở Nhật Bản
như len cashmere, vải nỉ angora, hoặc một số
loại len ớt phổ biến khỏc...
- Những sản phẩm đũi hỏi nhiều lao động, với
nhiều khừu thủ cụng tỉ mỉ thường được sản xuất
ở cỏc nước đang phỏt triển cỳ nguồn lao động
dồi dào nhưng giỏ nhừn cụng lại rẻ.
- Những sản phẩm thủ cụng mang đậm truyền thống
dừn tộc của nơi sản xuất ra nỳ. Đỳ là những sản
phẩm truyền thống được làm bằng tay. Hầu như
khụng phừn biệt chủng loại, những sản phẩm như
thế đều được nhập khẩu vào Nhật Bản bởi người
Nhật rất coi trọng những nột đặc trưng cỏ biệt
của sản phẩm, đặc biệt là những nột đẹp của
từng nền văn hoỏ mỗi dừn tộc ẩn chứa trong sản
phẩm đỳ.
1.5. Những nhà cung cấp chủ yếu của Nhật Bản
16

17. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Hiện tại bạn hàng chớnh của Nhật Bản là cỏc khu
vực, cỏc nước và vựng lỳnh thổ như: Trung Quốc, EU,
Mỹ, ASEAN, Hàn Quốc, Đài Loan, Hồng Kụng.
1.5.1.Trung Quốc
Trung Quốc được xem là nhà cung cấp hàng dệt may
lớn nhất của Nhật Bản trờn hai thị trường: thị
trường đại chỳng và thị trường hàng hoỏ cấp trung.
Theo thống kờ xuất nhập khẩu hàng dệt may, Bộ Tài
chớnh Nhật Bản cho biết cỳ tới 79,6% kim ngạch nhập
khẩu hàng dệt kim và 80,4% kim ngạch nhập khẩu hàng
dệt thoi năm 2001 của Nhật Bản là do Trung Quốc cung
cấp. Nếu xột về lượng nhập khẩu thỡ Trung Quốc cũn
chiếm thị phần lớn hơn với hàng dệt kim là 87,7% và
hàng dệt thoi là 89,9%. Như vậy Trung Quốc đỳ chiếm
ưu thế tuyệt đối với cả hai nhỳm hàng dệt thoi và
dệt kim. Hiện tại khụng chỉ cỳ cỏc cụng ty Nhật Bản
mà cả cỏc cỏc doanh nghiệp Mỹ và cỏc hỳng kinh doanh
ở EU đỳ chuyển hoạt động sản xuất của mỡnh sang
Trung Quốc nhằm giảm giỏ thành sản phẩm và để rỳt
ngắn thời gian giao hàng.
Trung Quốc luụn chiếm ưu thế trờn thị trường đại
chỳng với những mặt hàng bỡnh dừn và thị trường sản
phẩm cấp trung bởi nguồn nguyờn phụ liệu trong nước
17

18. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
phong phỳ, lực lượng lao động dồi dào, mức lương
khụng cao. Chớnh vỡ vậy mức giỏ hàng hoỏ Trung Quốc
đưa ra luụn cỳ sức cạnh tranh lớn trờn thị trường
Nhật Bản. Đỳ là những thuận lợi khiến Trung Quốc
chiếm thế thượng phong với hầu hết cỏc mặt hàng trờn
hai thị trường kể trờn. Trong những năm vừa qua, với
việc gia tăng hoạt động gia cụng xuất khẩu, Trung
Quốc càng tạo được cho mỡnh một chỗ đứng vững chắc
tại thị trường Nhật Bản.
1.5.2.Hàn Quốc
Do vị trớ địa lý gần kề Nhật Bản nờn Hàn Quốc cỳ
được những ưu thế về vận tải hơn cỏc nước khỏc. Thực
vậy hàng hoỏ từ cảng Pusan của Hàn Quốc cỳ thể
chuyờn chở tới cảng Shimonoseki nằm ở phớa Từy của
Nhật Bản chỉ trong vũng một ngày. Điều đỳ đỳ tạo cho
Hàn Quốc những lợi thế nhất định. Tuy nhiờn với sự
tăng giỏ của đồngWon thời gian gần đừy và giỏ nhừn
cụng cao đỳ làm khả năng cạnh tranh cuả hàng dệt may
Hàn Quốc giảm đỏng kể nhất là những mặt hàng dành
cho thị trường đại chỳng. Vỡ thế, hiện nay Hàn Quốc
chủ yếu tập trung sản xuất và xuất khẩu những mặt
hàng cấp trung hơn là những mặt hàng bỡnh dừn như
trước kia.
18

19. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
1.5.3.EU
Tuy bất lợi cả về khoảng cỏch địa lý cũng như
giỏ nhừn cụng cao hơn hẳn cỏc nước ASEAN nhưng hàng
dệt may của EU vẫn cỳ thể đứng vững trờn thị trường
Nhật Bản, bởi những mặt hàng xuất khẩu của EU sang
thị trường này thường là những mặt hàng cao cấp, hợp
thời trang và đắt tiền. Đỳ là những sản phẩm gắn với
những tờn tuổi lớn trong ngành cụng nghiệp thời
trang thế giới, nhưng số lượng cung cấp chỉ cỳ hạn.
Ngoài ra EU cũng được coi là đỳ khộo lộo sử dụng
những ảnh hưởng của mỡnh tại thị trường dệt may Nhật
Bản. Song một điều khụng thể phủ nhận là hàng dệt
may của EU được đỏnh giỏ rất cao bởi sự tinh tế
trong việc sử dụng màu sắc sản phẩm, việc kết hợp
khộo lộo hơn hẳn những sản phẩm của Nhật Bản. Nhưng
từ cuối thập niờn 80 phần lớn những những sản phẩm
của cỏc thương hiệu lớn của EU đều đỳ được sản xuất
tại Nhật Bản dưới hỡnh thức license chứ khụng cũn
được nhập khẩu trực tiếp từ EU.
1.5.4. Mỹ
Việc nhập khẩu hàng dệt may của Nhật Bản từ Mỹ
bắt đầu tăng đỏng kể từ cuối những năm 80. Điều đỳ
đỳ biến Mỹ trở thành một trong những nhà cung cấp
19

20. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
hàng may mặc quan trọng đối với Nhật Bản. Hầu hết
cỏc sản phẩm nhập khẩu từ Mỹ là những loại quần ỏo
thụng thường, thứ đến là những mặt hàng thời trang.
Trờn thực tế một trong những thế mạnh về hàng dệt
may của Mỹ là mặt hàng chất liệu cotton.
1.5.5.ASEAN
Bắt đầu từ giữa thập kỷ 80 khi việc xuất khẩu
hàng dệt may của cỏc nước cụng nghiệp mới (NIEs)
sang Nhật Bản cỳ xu hướng giảm thỡ cũng là lỳc cỏc
nước ASEAN như Thỏi Lan, Inđụnờxia, Philippin từng
bước tỡm chỗ đứng cho mỡnh trờn thị trường Nhật Bản.
Mặc dự ngành dệt may tương đối phỏt triển nhưng
ASEAN vẫn phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ
những hàng hoỏ của Trung Quốc. Gần đừy hàng dệt may
nhập khẩu từ Việt Nam cỳ dấu hiệu tăng trưởng. Cho
dự hiện nay những nước ASEAN vẫn cũn cần phải giải
quyết nhiều vấn đề như nguồn nguyờn phụ liệu, cụng
nghệ thiết bị sản xuất, giỏ nhừn cụng nhưng chắc
chắn xuất khẩu của ASEAN sang Nhật Bản sẽ tăng
trưởng trong tương lai.
2. Thị trường truyền thống SNG
2.1. Đặc điểm của thị trường SNG
20

21. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Đừy là khu vực địa lý cỳ diện tớch lớn nhất thế
giới, trải dài trờn hai chừu lục ỏ-ừu, cựng với số
dừn hơn 300 triệu người, SNG hiện đang là cơ hội để
mở rộng thị trường khụng thể bỏ lỡ của mọi doanh
nghiệp. Thị trường SNG bao gồm cộng đồng cỏc quốc
gia độc lập chủ yếu sau:
- Cộng hoà Liờn Bang Nga với diện tớch là
17.075.200 km2 và dừn số là 143,5 triệu người.
- Cộng hoà Belarutcia với diện tớch là 207.600
km2 và dừn số là 9,9 triệu người.
- Cộng hoà Moldova với diện tớch là 33.700 km2 và
dừn số là 4,3 triệu người.
- Cộng hoà Ukraina với diện tớch là 603.700 km2
và dừn số là 48,2 triệu người.
- Cộng hoà Grudia với diện tớch là 69.700 km2 và
dừn số là 4,4 triệu người.
- Cộng hoà Acmenia với diện tớch là 29.800 km2 và
dừn số là 3,8 triệu người.
- Cộng hoà Azecbaizan với diện tớch là 86.600 km2
và dừn số là 8,2 triệu người.
21

22. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
- Cộng hoà Udơbờkixtan với diện tớch là 447.400
km2 và dừn số là 28,4 triệu người.
- Cộng hoà Tazikixtan với diện tớch là 143.100
km2 và dừn số là 6,3 triệu người.
- Cộng hoà Kiecghikixtan với diện tớch là
198.500 km2 và dừn số là 5,0 triệu người.
- Cộng hoà Kazacxtan với diện tớch là 2.717.300
km2 và dừn số là 14,8 triệu người.
- Cộng hoà Tuyecmenia với diện tớch là 488.100
km2 và dừn số là 5,6 triệu người.(Niờn giỏm
thống kờ 2002)
Tất cả cỏc quốc gia trờn được tỏch ra từ Liờn
bang Xụ Viết trước đừy (Liờn Xụ cũ) cho nờn đều giao
lưu tốt một ngụn ngữ (tiếng Nga) bờn cạnh một nền
văn hoỏ gần gũi tương đồng. Đừy là một thuận lợi
khụng nhỏ cho cỏc doanh nghiệp muốn thừm nhập vào
thị trường đầy hứa hẹn này.
Lừu nay, SNG vẫn được coi là thị trường truyền
thống của Việt Nam bởi mối quan hệ hữu nghị tốt đẹp,
sự hiểu biết sừu sắc giữa cỏc nước anh em trong khối
cỏc nước xỳ hội chủ nghĩa trước kia, bởi mối quan hệ
kinh tế-thương mại đỳ được tạo dựng trong quỏ khứ,
22

23. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
và giờ đang trở thành nền mỳng vững chắc giỳp chỳng
ta nhanh chỳng khụi phục thị trường này, tạo cho cỏc
doanh nghiệp Việt Nam thờm thuận lợi trong việc hiểu
rừ hơn nhu cầu, thị hiếu của thị trường truyền thống
này.
Cơ cấu mặt hàng xuất khẩu của nước ta trước đừy
chủ yếu là cỏc mặt hàng may mặc, giày dộp, hàng thủ
cụng mỹ nghệ, dầu thụ và hàng nụng thuỷ sản, đồng
thời cũng là những mặt hàng chủ lực của nước ta hiện
nay. Trong số cỏc mặt hàng đỳ, giỏ trị xuất khẩu dệt
may thường chiếm 60-70% tổng giỏ trị xuất khẩu sang
thị trường này.
Sự phừn chia thành nhiều thị trường cỏc quốc gia
độc lập hiện nay dẫn tới những chớnh sỏch kinh tế
thương mại của mỗi quốc gia khỏc nhau và cỏc chớnh
sỏch ngoại thương cũng khỏc nhau. Chớnh vỡ thế việc
xuất khẩu hàng hoỏ của nước ta sang thị trường cỏc
nước này đỳ thay đổi rất nhiều so với trước kia và
xuất hiện cỏch thức mới trong quan hệ kinh tế giữa
nước ta với cỏc nước SNG. Do vậy muốn trở lại với
thị trường này chỳng ta cần phải dựa trờn quan hệ
truyền thống làm nền tảng, trong việc tiếp cận thị
trường SNG chỳng ta cũng cần xỏc định nờn bắt đầu từ
đừu và thị trường nào đỳng vai trũ quyết định nhất.
23

24. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Trong thị trường SNG hiện nay, rừ ràng đỳng vai trũ
quyết định nhất trong quan hệ ngoại thương, đỳ là
thị trường Nga.
Liờn bang Nga là nước cỳ diện tớch lớn nhất thế
giới trải dài trờn hai lục địa Âu và ỏ, cỳ biờn giới
giỏp với 14 quốc gia cũng như giỏp với rất nhiều
biển và đại dương.
Nga cũng là một nước đa sắc tộc đa tụn giỏo. Tại
Nga hiện cỳ hơn 100 dừn tộc cựng sinh sống trong đỳ
dừn tộc Nga chiếm 81,5%, người Tỏcta chiếm 3,8% và
người Ukraina chiếm 3% dừn số. Ngoài ra cũn gần 25
triệu người Nga sống ở cỏc nước Cộng hũa thuộc Liờn
Xụ cũ và gần 2 triệu người ở cỏc nước khỏc trờn thế
giới. Phần lớn dừn Nga theo đạo Cơ đốc chớnh thống.
Tuy nhiờn, một bộ phận dừn số khụng nhỏ là gần 20
triệu người theo đạo Hồi sống dọc biờn giới phớa Nam
của Nga. Ngoài ra cũn cỳ cỏc tụn giỏo khỏc như đạo
Phật, Do Thỏi, Thiờn Chỳa giỏo La Mỳ.
Thị trường Nga đỳ từng đỳng vai trũ hết sức quan
trọng đối với hoạt động xuất khẩu của Việt Nam nỳi
chung và hoạt động xuất khẩu hàng dệt may nỳi riờng.
Những biến động về chớnh trị xỳ hội của Liờn Xụ cũ
năm 91-92 đỳ khiến cho hoạt động xuất khẩu của Việt
24

25. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Nam sang thị trường này giảm mạnh, xuất khẩu hàng
dệt may cũng khụng phải là ngoại lệ. Sau khi Liờn Xụ
tan rỳ, kinh tế Nga lừm vào khủng hoảng sừu sắc, sản
xuất đỡnh trệ, giỏ cả leo thang, đời sống nhừn dừn
sa sỳt, nợ nước ngoài và nợ khỳ đũi trong nội bộ nền
kinh tế chồng chất. Cỏc chương trỡnh, chớnh sỏch
kinh tế thiếu thực tế đầu những năm 1990 như chương
trỡnh tư nhừn hoỏ ồ ạt cộng với tỡnh hỡnh chớnh trị
bất ổn càng đẩy nền kinh tế sừu vào vũng xoỏy khủng
hoảng. Khi bắt đầu cỳ những dấu hiệu phục hồi vào
cỏc năm 1996-1997 thỡ nền kinh tế Nga lại rơi vào
ảnh hưởng cuả cuộc khủng hoảng tài chớnh-tiền tệ
1997-1998.
Những năm vừa qua, sau một loạt những chương
trỡnh cải cỏch của Chớnh phủ thời tổng thống Nga
Putin như chương trỡnh cải cỏch về thuế, cải cỏch
trong những lĩnh vực "độc quyền tư nhừn", cải cỏch
phỏp lý, cải cỏch luật lao động, cải cỏch hành
chớnh, cải cỏch trợ cấp xỳ hội.v.v. nền kinh tế Liờn
Bang Nga đỳ từng bước thoỏt ra khỏi khủng hoảng và
cỳ những chuyển biến tớch cực: kinh tế đi vào ổn
định do chuyển đổi cơ cấu đỳng hướng, lạm phỏt được
kiềm chế, GDP năm1999 là 3,2% và năm 2000 đạt 7,9%
tiếp đỳ trong năm 2001 đạt hơn 5%, năm 2002 là 4,3%,
25

26. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
trong sỏu thỏng đầu năm 2003 tăng 7,1% so với cựng
kỳ năm 2001. Sản xuất cụng nghiệp và nụng nghiệp đều
tăng trưởng đỏng kể thậm chớ năm 2000 Nga đỳ trở
thành nước xuất khẩu lương thực. (
http://www.dei.gov.vn)
Mặt khỏc, Nga cũng đỳ giải quyết được nhiều vấn
đề xỳ hội như: cơ bản giải quyết nợ lương, từng bước
tăng lương hưu, lương ngừn sỏch và lương quừn đội,
bước đầu cải thiện được đời sống nhừn dừn. Tuy vẫn
cũn một số khỳ khăn cần phải khắc phục như phụ thuộc
nhiều vào xuất khẩu nguyờn nhiờn liệu, tỉ lệ thất
thoỏt vốn lớn, khả năng cạnh tranh chưa cao, chưa
đỏp ứng được nhu cầu tiờu dựng trong nước...nhưng
nền kinh tế Nga đang phục hồi và tăng trưởng một
cỏch khả quan.
Như vậy Liờn Bang Nga đỳ đạt được sự phỏt triển
ổn định và đỳ là lý do rất đỏng để chỳng ta tin
tưởng về một tương lai tốt đẹp của đất nước này.
Hiện tại, kinh tế Nga đang đi theo hướng kinh tế
thị trường hiện đại. Trọng từm của nền kinh tế Nga
khụng phải là cỳ chuyển hướng kinh tế hay khụng mà
là phải đẩy nhanh tăng trưởng kinh tế như thế nào
cho phự hợp nhất với riờng nước Nga.
26

27. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Với quy mụ nhập khẩu tới 50 tỷ USD mỗi năm về
hàng tiờu dựng, chủ yếu là nụng phẩm và đồ gia dụng,
Nga thực sự là một thị trường đầy triển vọng với
Việt Nam. Mặt khỏc Nga mới chỉ chỳ trọng phỏt triển
cụng nghiệp nặng chứ chưa chỳ ý đầu tư phỏt triển
sản xuất hàng tiờu dựng cỡ nhỏ như quần ỏo, giày
dộp, nụng sản và thực phẩm chế biến, đồ nhựa gia
dụng, hàng thủ cụng mỹ nghệ, gia vị, đụng dược, gỗ
vỏn sàn. Đỳ cũng là một lợi thế cho Việt Nam xuất
khẩu những hàng hoỏ tiờu dựng sang thị trường này.
Theo thoả thuận đỳ đạt được giữa hai nước trong
tổng số nợ hàng năm mà Việt Nam phải trả cho phớa
Nga, phần lớn trong số đỳ Việt Nam trả bằng hàng
hoỏ. Đừy là cơ hội tốt cho doanh nghiệp Việt Nam đẩy
mạnh xuất khẩu trực tiếp hàng hoỏ sang Nga. Quan
trọng hơn là tạo chỗ đứng lừu dài trờn cho hàng hoỏ
Việt Nam tại thị trường Nga.
2.2. Thị hiếu tiờu dựng
Tuy Liờn Bang Nga được coi là thị trường truyền
thống của ta nhưng sau những biến động của lịch sử ,
chắc chắn thị hiếu tiờu dựng của người dừn Nga cũng
khỏc. Trước đừy doanh nghiệp Việt Nam khỏ quen thuộc
với thỳi quen và sở thớch tiờu dựng của người dừn
27

28. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Nga, đỳ là những người tiờu dựng khỏ dễ tớnh khụng
đũi hỏi quỏ cao về chất lượng. Hiện nay, hàng may
mặc tại thị trường Nga đỳ cỳ những thay đổi về cơ
bản, tuy khụng khỳ tớnh như thị trường Nhật Bản
nhưng thị trường Nga đang tiếp cận ngày một nhanh
với thị trường cỏc nước Chừu Âu, cỏc tập đoàn thương
mại lớn trờn thế giới đầu đỳ cỳ mặt tại Nga, ở Chừu
Âu cỳ hàng hoỏ gỡ thỡ Nga cũng cỳ loại hàng đỳ. Do
vậy, yờu cầu về chất lượng cũng như hỡnh thức sản
phẩm ở mức cao với giỏ cả chấp nhận được. Hàng cỳ
phẩm chất trung bỡnh chỉ cỳ thể tiờu thụ được ở cỏc
vựng nụng thụn.
Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ là hai quốc gia cỳ thị
phần may mặc lớn nhất tại thị trường Nga. Hàng may
mặc Trung Quốc cỳ giỏ rẻ hơn lại đa dạng hơn về màu
sắc cũng như mẫu mỳ sản phẩm. Hàng Thổ Nhĩ Kỳ cỳ ưu
thế về vận chuyển và giao hàng.
Như vậy những khỳ khăn khi quay trở về thị trường
truyền thống SNG nỳi chung và thị trường Nga nỳi
riờng vẫn cũn đang ở phớa trước. Điều đỳ đũi hỏi
doanh nghiệp Việt Nam cần cỳ một cỏch nhỡn biện
chứng về thị trường này.
28

29. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
3. Thị trường Chừu Phi, một thị trường tiềm năng cần được
khai thỏc
Quan hệ hữu nghị và hợp tỏc truyền thống Việt
Nam- Chừu Phi dựa trờn nền tảng vững chắc bởi những
nột tương đồng về lịch sử và nguyện vọng thiết tha
về độc lập dừn tộc đỳ được thiết lập từ nhiều năm về
trước, trải qua biết bao nhiờu thăng trầm của lịch
sử, mối quan hệ đỳ vẫn khụng ngừng được củng cố và
phỏt triển. Giờ đừy trước những diễn biến mới của
tỡnh hỡnh quốc tế, việc tăng cường quan hệ với cỏc
nước Chừu Phi càng cỳ ý nghĩa quan trọng trong chớnh
sỏch đối ngoại "đa dạng hoỏ, đa phương hoỏ cỏc quan
hệ kinh tế, chớnh trị" của Đảng và Nhà nước ta.
3.1.Những nột chung về thị trường Chừu Phi
Chừu Phi là một chừu lục lớn thứ 3 trờn thế giới
(cỳ diện tớch khoảng 31 triệu km2) chia làm hai khu
vực chớnh Bắc Phi và Nam Phi, với 53 quốc gia Chừu
Phi chứa đựng trong mỡnh một tiềm năng to lớn đang
bắt đầu " thức giấc". Trờn thực tế thị trường Chừu
Phi rộng lớn với 800 triệu người tiờu dựng đang
trong giai đoạn tỏi thiết và phỏt triển, là lực hấp
dẫn mạnh mẽ thu hỳt sự quan từm của giới kinh doanh
trờn toàn thế giới trong đỳ cỳ Việt Nam.
29

30. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Hầu hết cỏc nước Chừu Phi đều là những nền kinh
tế đang phỏt triển, với mức thu nhập bỡnh quừn ở
nhiều nước xấp xỉ 400USD/người/năm. Tuy mức thu nhập
bỡnh quừn tớnh theo đầu người này cũn khỏ khiờm tốn
nếu khụng muốn nỳi là thấp nhưng lại cỳ tiềm năng
phong phỳ về tài nguyờn thiờn nhiờn, khoỏng sản, với
nguồn lao động dồi dào. Sự ổn định chớnh trị đang
dần trở lại với chừu lục này lại cộng thờm sự giỳp
đỡ của cộng đồng quốc tế thỡ chắc chắn trong một
tương lai khụng xa Chừu Phi sẽ cỳ một diện mạo mới
tươi sỏng hơn.
Ngoài Ai Cập và Cộng hoà Nam Phi, Chừu Phi vẫn
chưa tự xừy dựng được cho mỡnh những ngành cụng
nghiệp quan trọng cần thiết để khai thỏc nguồn
nguyờn liệu đa dạng của mỡnh bởi lẽ thiếu vốn để xừy
dựng nhà mỏy, lại chưa đào tạo được nhiều cụng nhừn
lành nghề, nhà quản lý và kỹ thuật viờn tốt nờn
khụng đủ sức cạnh tranh với nền kinh tế cụng nghiệp
của Mỹ và Chừu Âu. Từ đầu thế kỷ XX và ngay đến hiện
tại Chừu Phi chỉ cỳ một số ngành cụng nghiệp tiờu
dựng quy mụ nhỏ như cụng nghiệp dệt, thuốc lỏ, nước
giải khỏt, giày dộp và sản xuất linh kiện ụ tụ.
Hiện nay nền cụng nghiệp nhiều nước Chừu Phi vẫn
chưa tạo lập được vị trớ xứng đỏng với ưu thế về tài
30

31. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
nguyờn. Do vậy ngoại thương đang đỳng một vai trũ
quan trọng trong việc phỏt triển kinh tế của lục địa
này. Hiện cỳ khoảng 1/4 sản phẩm của chừu lục này
được xuất khẩu, trong đỳ dầu khớ là mặt hàng xuất
khẩu quan trọng hàng đầu, tiếp đến là cà phờ, ca
cao, bụng, khớ đốt tự nhiờn... Bờn cạnh đỳ, cơ cấu
hàng nhập khẩu của cỏc nước Chừu Phi nổi bật là
những mặt hàng như mỏy mỳc cỏc loại, hoỏ chất, nhựa,
hàng dệt may, cỏc sản phẩm hoỏ dầu, cao su tự nhiờn,
hàng tiờu dựng, hàng nụng sản (gạo, chố, cà phờ),
hàng thủ cụng mỹ nghệ.
Cơ cấu nhập khẩu trờn cho thấy, phần lớn những
mặt hàng mà Chừu Phi cỳ nhu cầu nhập khẩu cũng là
những mặt hàng mà Việt Nam cỳ thế mạnh. Trong những
năm gần đừy với mục tiờu tăng cường và mở rộng quan
hệ hợp tỏc, Việt Nam và cỏc nước Chừu Phi đỳ trao
đổi và ký nhiều thoả thuận, hiệp định song phương
trong khuụn khổ phỏp lý. Đến nay Việt Nam đỳ ký với
cỏc nước Chừu Phi 15 hiệp định khung về hợp tỏc kinh
tế, thương mại, văn hoỏ và khoa học kỹ thuật, 14
hiệp định thương mại, 4 hiệp định khuyến khớch và
bảo hộ đầu tư, hiệp định trỏnh đỏnh thuế hai lần. Uỷ
ban hỗn hợp về hợp tỏc với 8 nước Chừu Phi cũng đỳ
được thành lập. Năm 1991 trao đổi thương mại hai
31

32. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
chiều mới chỉ đạt 15 triệu USD thỡ đến nay đỳ đạt
trờn 200 triệu USD và đang tiếp tục trong chiều
hướng phỏt triển. Hàng Việt Nam đỳ cỳ mặt tại thị
trường 44 nước trong khu vực này với nhiều sản phẩm
cỳ thế mạnh như gạo, nụng sản, hàng may mặc, giày
dộp, hàng gia dụng.
Theo bỏo Đầu tư ngày 30/5/2003, 10 bạn hàng nhập
khẩu lớn nhất tại Chừu Phi của Việt Nam năm 2001 là
cỏc thị trường Nam Phi, Ai Cập, Angola, Senegan,
Angieri, Tanzania, Nigieria, Ghana, Kenya, Gabụng.
Trong đỳ kim ngạch xuất khẩu sang Nam Phi đạt 29,1
triệu USD, thị trường Ai Cập là 28,6 triệu USD, hai
thị trường xếp cuối bảng là Kenya và Gabụng lần lượt
là 4 triệu USD và 3 triệu USD.
Như vậy Nam Phi là bạn hàng lớn nhất của Việt Nam
tại Chừu Phi. Hiện nay thị trường này được chỳng ta
đặc biệt quan từm do nước này khụng ỏp dụng hạn
ngạch đối với hàng dệt may nhập khẩu, đồng thời cũng
mở rộng cỏc thị trường cũn lại ở Chừu Phi. Thị
trường Nam Phi nỳi riờng và thị trường Chừu Phi nỳi
chung nằm trong kế hoạch xỳc tiến thương mại nhằm
tỡm kiếm và khai thỏc thị trường mới của Nhà nước
ta. Do vậy ngành dệt may Việt Nam cỳ rất nhiều cơ
hội để đẩy mạnh xuất khẩu.
32

33. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Ngoài những điểm chung với cỏc nước cũn lại của
Chừu lục đen, Nam Phi cũn cỳ những nột riờng biệt.
Nam Phi là một thị trường lớn với diện tớch
1.221.037 km2 và dừn số là 43,7 triệu người. Với mức
thu nhập bỡnh quừn theo đầu người là 1200 USD/năm,
Nam Phi được xếp vào hàng cỏc nước cỳ thu nhập cao
trong số cỏc nước đang phỏt triển. Thị trường Nam
Phi khụng phải là thị trường khỳ tớnh vỡ nhu cầu rất
đa dạng. Cỏc sản phẩm cao cấp cũng như bỡnh dừn đều
cỳ thể tiờu thụ được tại thị trường này. Trong vài
năm trở lại đừy, những cải cỏch kinh tế được chỳ
trọng như chớnh sỏch linh hoạt về ngoại hối, cơ cấu
lại nền kinh tế làm cho đầu tư nước ngoài ngày càng
gia tăng, thị trường nội địa khụng ngừng mở cửa cho
cạnh tranh từ bờn ngoài.
Bạn hàng lớn của Nam Phi là EU và Mỹ nhưng Chừu
Phi cũng là một đối tỏc quan trọng của đất nước cực
Nam Chừu Phi này. Nam Phi hiện là thành viờn của
SACU (Liờn minh Thuế quan Miền Nam Chừu Phi, gồm 5
nước: Bụtsoana, Lờsụthụ, Nammibia, Swaziland, Nam
Phi). Thương mại giữa cỏc nước thuộc SACU hầu như
khụng cỳ cản trở gỡ và hoàn toàn tự do. Cũng trong
khu vực Chừu Phi, Nam Phi đỳ cam kết thành lập một
khu vực thương mại tự do với cỏc thành viờn của SADC
33

34. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
(Cộng đồng phỏt triển Miền Nam Chừu Phi) gồm 14 nước
Miền Trung và Miền Nam Chừu Phi. Như vậy cỳ thể coi
Nam Phi là một cỏnh cửa để đưa hàng hoỏ của Việt Nam
vào thị trường cỏc nước Trung và Nam Chừu Phi.
Ngoại thương đỳng vai trũ quan trọng trong nền
kinh tế nước này. Năm 2000 kim ngạch xuất khẩu đạt
khoảng 34,3 tỷ USD, đỳng gỳp 45% GDP, nhập khẩu
khoảng 30 tỷ USD. Nam Phi là nước xuất khẩu vàng
hàng đầu thế giới. Ngoài ra, Nam Phi cũng xuất khẩu
nhiều mặt hàng khỏc nhau như kim cương, cỏc sản phẩm
kim loại (sắt, thộp), đỏ quý, nụng sản (ngụ, kờ),
thuốc lỏ sợi, hoỏ chất, than, uranium. Cựng với xuất
khẩu, Nam Phi cũng nhập khẩu nhiều mặt hàng như mỏy
mỳc cỏc loại, dụng cụ khoa học, nhựa, hàng dệt may,
dầu mỏ.v.v.
Hiện Nam Phi đang tuừn thủ cỏc hiệp định tự do
thương mại với một số nước như EU, Dimbabue. Trờn cơ
sở cỏc hiệp định đỳ, Nam Phi xỏc định mức thuế cho
mặt hàng may mặc cũng như cỏc mặt hàng khỏc. Nam Phi
cũng đang tiến hành đàm phỏn ký kết hiệp định tự do
thương mại với ấn Độ và Trung Quốc, hai trong số cỏc
quốc gia cỳ thế mạnh về ngành dệt may trờn thế giới
hiện nay. Mức thuế chung thường dao động từ 20-60%.
34

35. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Như vậy thị trường Chừu Phi nỳi chung và thị
trường Nam Phi nỳi riờng là một cỏnh cửa cũn bỏ ngỏ.
Trước mắt việc hiệp định thương mại Việt Nam- Nam
Phi đỳ cỳ hiệu lực, trong đỳ hai nước cam kết dành
cho nhau chế độ ưu đỳi tối huệ quốc (MFN) về thuế
quan cỳ thể coi là thuận lợi bước đầu cho cỏc doanh
nghiệp Việt Nam. Tuy nhiờn doanh nghiệp Việt Nam cỳ
thể thừm nhập được hay khụng và cỳ thể trụ vững trờn
thị trường này khụng, điều đỳ phụ thuộc rất nhiều
vào sự hiểu biết của doanh nghiệp về những "thượng
đế" "lục địa đen" mà trước hết là thị hiếu tiờu dựng
của họ.
3.2. Thị hiếu tiờu dựng
Do chịu ảnh hưởng sừu sắc của điều kiện tự nhiờn
của vựng khớ hậu nhiệt đới cận xớch đạo nhưng phần
lớn đất đai là sa mạc nờn hầu hết cỏc nước Chừu Phi
chịu ảnh hưởng của khớ hậu sa mạc. ở hầu hết lục địa
Chừu Phi chỉ cỳ hai mựa là mựa hố và mựa đụng. Mựa
hố thường bắt đầu vào thỏng 9 và kộo dài cho đến
thỏng 2. Thời gian cũn lại là mựa đụng. Vào mựa hố,
nhiệt độ ban ngày cỳ thể lờn tới 35-40 0C nhưng ban
đờm nhiệt độ lại hạ xuống 5-7 0C. Vỡ vậy, những người
thuộc tầng lớp bỡnh dừn chủ yếu là người da đen
khụng nhiều tiền ở Chừu lục này đều muốn cỳ những
35

36. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
chiếc ỏo lưỡng dụng, vừa cỳ thể khoỏc vào ban ngày
nhưng cũng đủ ấm cho họ vào ban đờm, giỳp họ chống
lại cỏi khắc nghiệt của những đờm sa mạc
Người da đen ở Nam Phi chiếm khoảng 77% dừn số
nước này. Nhỡn chung họ thớch mặc những loại quần ỏo
vừa tỳi tiền hoặc rẻ tiền, chủ yếu là quần jeans, ỏo
thun, ỏo phụng. Họ khụng phải là người kỹ tớnh về
chất liệu nhưng vải phải đủ độ bền, màu sắc càng màu
mố, càng đậm thỡ càng được ưa chuộng.
Người da trắng chiếm 14% dừn số Nam Phi. Khỏc với
người da đen, phần đụng người da trắng thuộc tầng
lớp cỳ thu nhập khỏ cao. Do đỳ, với họ, tụng màu
được ưa chuộng hơn cả, đỳ là màu sỏng. Người da
trắng cũng tỏ ra sành điệu hơn trong ăn mặc nhất là
giới trẻ. Họ chuộng những màu cơ bản kiểu dỏng Chừu
Âu, nhưng đơn giản và tiết kiệm vẫn là tiờu chớ được
chỳ trọng.
Ngoài ra, hàng may mặc Chừu Phi cũn phừn theo
mựa. Thường thỡ vựng Đụng Bắc Chừu Phi cỳ khớ hậu
khắc nghiệt hơn cả. Vỡ vậy yờu cầu về độ bền của
vải, độ ấm của quần ỏo được đặt lờn hàng đầu, những
tiờu chớ cũn lại như màu sắc, kiểu dỏng chỉ là thứ
yếu.
36

37. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Nhỡn chung thị trường Chừu Phi là thị trường
khụng đũi hỏi chất lượng quỏ cao và kỹ tớnh như thị
trường Nhật Bản hay thị trường EU hoặc là thị trường
Mỹ. Những mặt hàng mà thị trường này cỳ nhu cầu
doanh nghiệp Việt Nam hoàn toàn cỳ khả năng đỏp ứng
bởi trỡnh độ phỏt triển của nước ta cỳ nhiều điểm
phự hợp với cỏc nước Chừu Phi. Và thực tế là hầu hết
hàng hoỏ Việt Nam đỳ đỏp ứng được nhu cầu của người
tiờu dựng Chừu Phi. Thậm chớ tại thủ đụ Luanda của
Angola cỏc mặt hàng tiờu dựng của Việt Nam như quần
ỏo, điện tử, xe gắn mỏy,.v.v được bày bỏn rộng rỳi
và cỳ sức tiờu thụ manh tại khu "Việt Nam town". Đừy
là một dấu hiệu rất đỏng mừng cho hàng hoỏ Việt Nam
nỳi chung và hàng dệt may nỳi riờng. Cỏc doanh
nghiệp Việt Nam sẽ tỡm được chỗ đứng xứng đỏng trờn
thị trường này tương xứng với tiềm năng mối quan hệ
hợp tỏc giữa Việt Nam- Chừu Phi vỡ hũa bỡnh và phỏt
triển theo nguyờn tắc cựng cỳ lợi.
4. Một số thị trường khỏc
4.1. Thị trường một số nước trong khu vực
ASEAN là tờn gọi tắt của Hiệp hội cỏc quốc gia
Đụng Nam ỏ được chớnh thức thành lập vào ngày
8/8/1967. Ngày 28/7/1995 đỳ đi vào lịch sử khi Việt
37

38. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Nam trở thành thành viờn đầy đủ của ASEAN. Lào cũng
trở thành thành viờn thứ 8 của hiệp hội vào thỏng
7/97. Hiện tại ASEAN đỳ quy tụ được đầy đủ cỏc nước
trong khu vực Đụng Nam ỏ làm thành viờn của mỡnh.
Cựng với việc ưu tiờn thương mại nội khối, ASEAN
đỳ thiết lập những mối quan hệ kinh tế rộng rỳi với
cỏc nước đối thoại của mỡnh như: Mỹ, Nhật Bản, EU,
ễxtraylia, Newzealand, Canada, Hàn Quốc, với cỏc
nước thứ 3 khỏc và với cỏc tổ chức quốc tế thụng qua
cỏc chương trỡnh và hoạt động hợp tỏc quốc tế.
Hiện nay bạn hàng chớnh của ASEAN là Nhật Bản, Mỹ
và EU. Trong đỳ Nhật Bản luụn chiếm vị trớ nổi bật.
Nhật Bản đỳ chi phối thị trường xuất khẩu ASEAN từ
1970-1987 với tỷ trọng vào khoảng 20,9-29,6%, Nhật
Bản thường nhập khẩu một khối lượng hàng hoỏ sơ chế
lớn từ Inđụnờxia và nhanh chỳng di chuyển một số
ngành cụng nghiệp của họ sang khu vực này trong 10
năm qua.
Từ năm 1988-1991 Mỹ là thị trường xuất khẩu chủ
yếu của ASEAN trong đỳ tỷ trọng chiếm khoảng 20,2%.
Hiện nay ASEAN ngày càng đa dạng hoỏ thị trường
xuất khẩu của mỡnh bờn cạnh việc duy trỡ những thị
trường truyền thống đỳ cỳ.
38

39. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Một trong những đặc điểm trong buụn bỏn nội khối
của ASEAN là cơ cấu xuất khẩu của cỏc nước thành
viờn tương đối giống nhau khi cựng cỳ sự chuyển
hướng từ thực hiện chiến lược cụng nghiệp hoỏ thay
thế nhập khẩu sang chiến lược cụng nghiệp hoỏ hướng
vào xuất khẩu. Song điều đỳ khụng cỳ nghĩa là chỳng
ta khụng thừm nhập được vào thị trường nội khối. Tuy
nhiờn, để thừm nhập thành cụng đối với nhiều mặt
hàng xuất khẩu, trong đỳ cỳ mặt hàng dệt may, doanh
nghiệp Việt Nam cần phải nừng cao chất lượng sản
phẩm gắn liền với việc giao hàng đỳng hẹn, đỳng số
lượng, đỳng chủng loại.
Trong số cỏc thị trường của cỏc nước ASEAN, Lào
là thị trường mà cỏc doanh nghiệp Việt Nam rất quan
từm và đang tỡm cỏch thừm nhập thị trường này.
Nước Cộng hoà Dừn chủ Nhừn dừn Lào cỳ diện tớch
là 236.800 km2 và dừn số tớnh đến thỏng 7/2002 là 5,5
triệu người. Sở dĩ thị trường Lào được cỏc doanh
nghiệp Việt Nam đặc biệt quan từm là vỡ thị trường
này ở vào vị trớ như là chiếc cầu nối giữa vựng Đụng
Bắc Thỏi Lan hội nhập với Việt Nam và cỏc nước trong
khu vực, Lào cỳ đường biờn giới chung với cỏc nước
Trung Quốc, Myanmar và Campuchia, trong những năm
tới khi đường xuyờn ỏ đỳ thụng, cỏc cừy cầu nối Lào
39

40. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
với Thỏi Lan, những con đường bộ thụng suốt giữa
Việt Nam-Lào thỡ Lào khụng chỉ là một thị trường
tiờu thụ mà cũn cỳ thể là thị trường trung chuyển và
quỏ cảnh hàng hoỏ đầy tiềm năng của Việt Nam.
Bờn cạnh đỳ thị trường Lào hấp dẫn cỏc doanh
nghiệp Việt Nam bởi trong khi chi phớ về nhập khẩu
vải phụ liệu vào Lào cũng xấp xỉ như khi nhập khẩu
vào Việt Nam nhưng giỏ nhừn cụng tại Lào lại rẻ hơn.
Đồng thời cỏc cụng ty dệt may Việt Nam cũn cỳ thể
liờn doanh với cỏc cụng ty Lào để cỳ thể tranh thủ
hạn ngạch của bạn.
Hiện Lào khụng phải chịu hạn ngạch dệt may khi
xuất khẩu vào EU do số lượng khụng đỏng kể ngoài ra
hàng may mặc của Lào cũng nhận được một số ưu đỳi về
mặt thuế quan như được hưởng GSP....Do đỳ việc liờn
kết với phớa Lào để sản xuất hàng may mặc xuất khẩu
sang nước thứ 3 để tận dụng những ưu đỳi của Lào và
ưu đỳi của nước nhập khẩu là rất cỳ triển vọng.
Hiện nay Trung Quốc và Thỏi Lan là những đối thủ
cạnh tranh đối với hàng hoỏ Việt Nam tại thị trường
Lào. Tuy nhiờn ta cỳ những thế mạnh mà hai đối thủ
trờn khụng thể cỳ được đỳ là quan hệ hữu nghị đặc
biệt thắm tỡnh anh em giữa hai nước Việt Nam-Lào.
40

41. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
4.2. Thị trường ễxtraylia
ễxtraylia là một lục địa rộng lớn nằm ở Nam Bỏn
cầu cỳ diện tớch 7.686.850 km2 được bao bọc bởi Thỏi
Bỡnh Dương ở phớa Đụng, ấn Độ Dương ở phớa Từy, biển
Arafura ở phớa Bắc, Nam Đại Dương ở phớa Nam. Với số
dừn chỉ là 19 triệu người nhưng ễxtraylia lại là một
xỳ hội đa văn hoỏ và đa sắc tộc với 65% người dừn
gốc Chừu Âu, hơn 30% số dừn nhập cư từ Chừu ỏ, thổ
dừn chỉ chiếm dưới 1%. (http://www.dei.gov.vn) Đỳ
chớnh là nguyờn nhừn tạo ra sự phong phỳ muụn màu
muụn vẻ về nhu cầu hàng dệt may của người dừn nước
này.
Nằm tỏch biệt so với cỏc chừu lục cũn lại bởi sự
bao bọc của đại dương nhưng kinh tế của ễxtraylia
mang nhiều nột đặc thự của kinh tế cỏc nước Chừu Âu
đặc biệt là kinh tế nước Anh. Nguyờn nhừn chủ yếu là
do ảnh hưởng của lịch sử di dừn và khai phỏ những
vựng đất mới của người Chừu Âu nhiều thế kỷ trước.
Với GDP năm 2002 là 270 tỷ USD, hiện nay kinh tế
ễxtraylia đứng thứ 14 thế giới và đứng thứ 9 trong
cỏc nước thuộc Tổ chức Hợp tỏc và Phỏt triển kinh tế
(OECD), thứ 11 trờn thế giới về mức thu nhập bỡnh
quừn theo đầu người là 17000 USD. Cỳ được vị trớ như
vậy là do từ sau chiến tranh Thế giới thứ hai,
41

42. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
ễxtraylia đỳ cỳ sự điều chỉnh lớn trong cơ cấu kinh
tế, đỳ là sự chỳ trọng phỏt triển cụng nghiệp chế
tạo cơ khớ để xừy dựng những ngành này thành mũi
nhọn xuất khẩu. Những ngành cụng nghiệp nỳi trờn
hiện được coi là những ngành kinh tế chủ yếu của
ễxtraylia, đỳng gỳp lớn vào GDP bờn cạnh những ngành
như chăn nuụi, trồng trọt, khai khoỏng, chế biến
thực phẩm và ngành dịch vụ.
Bạn hàng lớn của ễxtraylia là Nhật Bản, Mỹ, Trung
Quốc trong đỳ Nhật Bản được xem là đối tỏc kinh tế
thương mại quan trọng nhất của ễxtraylia, kim ngạch
buụn bỏn hai chiều năm 2001 là hơn 2 tỷ USD, bằng
13% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Úc, chiếm 20%
tổng giỏ trị xuất khẩu của Úc. Bờn cạnh đỳ Úc cũng
rất coi trọng xừy dựng mối quan hệ với Trung Quốc vỡ
Trung Quốc đỳ trở thành thành viờn của WTO. Và hiện
Trung Quốc đang là đối tỏc thương mại lớn thứ 3, là
thị trường xuất khẩu lớn thứ 5 của Úc. Kim ngạch
thương mại hai chiều khoảng 8 tỷ USD, dự kiến kim
ngạch thương mại giữa hai nước sẽ cũn tăng gấp đụi
trong thập kỷ này. Thương mại của Úc với ASEAN trong
thời gian qua cũng phỏt triển đỏng kể. Kim ngạch
thương mại năm 2000 đỳ tăng 62% so với năm 1996 với
giỏ trị là 32 tỷ AUD. Xuất khẩu của ASEAN sang Úc
42

43. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
tăng 110%. Trong thời gian này Úc cũng đang tớch cực
thảo luận với một số nước ASEAN để ký hiệp định
thương mại tự do song phương.
Trong suốt 30 năm qua, quan hệ kinh tế-thương
mại-đầu tư giữa Việt Nam và ễxtraylia khụng ngừng
được củng cố và mở rộng cả bề rộng lẫn chiều sừu.
ễxtraylia đỳ ký với Việt Nam một loạt cỏc hiệp định
như hiệp định khuyến khớch và bảo hộ đầu tư, hiệp
định hợp tỏc kinh tế thương mại (6/90), hiệp định
trỏnh đỏnh thuế hai lần... nhằm hướng tới mục tiờu
chung là xừy dựng và phỏt triển quan hệ hợp tỏc song
phương và đa phương trờn nhiều lĩnh vực. Đồng thời
những hiệp định này đỳ tạo điều kiện cho cỏc cụng ty
ễxtraylia thiết lập và mở rộng hoạt động ở Việt Nam
tương đối dễ dàng cũng như hỗ trợ cho việc thừm nhập
ngày càng nhiều của cỏc doanh nghiệp Việt Nam vào
thị trường Úc. Theo Thương vụ Việt Nam tại ễxtraylia
cho biết những mặt hàng mới của Việt Nam cỳ triển
vọng thừm nhập vào thị trường Úc như nhựa gia dụng,
đồ gỗ, hàng may mặc, hải sản. Tuy nhiờn trờn thực tế
khụng ớt doanh nghiệp Việt Nam đỳ xuất khẩu hàng hoỏ
sang ễxtraylia từ nhiều năm qua nhưng vẫn mơ hồ về
tập quỏn tiờu thụ trờn thị trường này. Theo bà Đinh
Thị Mỹ Loan, tham tỏn thương mại Việt Nam tại
43

44. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
ễxtraylia nhận xột:" Người tiờu dựng ở Úc rất kỹ
tớnh, phải biết cỏch chiều chuộng. Khụng chỉ cỏc nhà
bỏn lẻ và cỏc đại lý mà cả cỏc nhà sản xuất ở đừy
cũng luụn luụn lắng nghe ý kiến cuả người tiờu dựng
để đỏp ứng đầy đủ những điều kiện của họ." Nhưng với
những mặt hàng mới, đặc biệt là hàng dệt may, tập
quỏn được giảm giỏ 5% so với giỏ thị trường đỳ rất
quen thuộc với cỏc nhà tiờu thụ ở Úc. Đừy thực sự là
thỏch thức lớn đối với cỏc nhà xuất khẩu Việt Nam vỡ
hàng Việt Nam thường đắt hơn hàng cựng loại của
Trung Quốc trờn thị trường Úc.
Cỏc chuyờn gia thương mại cũng cho rằng từ năm
2005, hàng may mặc và giày dộp của Việt Nam xuất
khẩu sang ễxtraylia sẽ phải cạnh tranh gay gắt hơn
với hàng của Trung Quốc do ễxtraylia sẽ bỳi bỏ hạn
ngạch đối với hai nhỳm hàng này của Trung Quốc.
Hiện tại hàng dệt may nhập khẩu của ễxtraylia cỳ
thể chia thành hai nhỳm chớnh. Nhỳm hàng phự hợp cho
đại đa số người tiờu dựng thường do cỏc nước và vựng
lỳnh thổ như Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kụng, Hàn
Quốc, Inđụnờxia cung cấp. Những mặt hàng này tương
đối bỡnh dừn vỡ thế chỳng thường cỳ giỏ cả thấp
nhưng chất lượng chấp nhận được. Bờn cạnh đỳ, l nhỳm
hàng khỏc cỳ tớnh kỹ thuật cao hơn được ễxtraylia
44

45. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
nhập khẩu chủ yếu từ cỏc nước Newzealand, Mỹ và Nhật
Bản.
Đừy cỳ thể sẽ là những thụng tin tham khảo giỳp
cho doanh nghiệp Việt Nam cừn nhắc hướng hoạt động
sản xuất vào nhỳm sản phẩm vừa phự hợp với bản thể
doanh nghiệp vừa đỏp ứng được nhu cầu thị hiếu của
người tiờu dựng ễxtraylia.
Trong điều kiện cạnh tranh gay gắt để những mặt
hàng mới tỡm được chỗ đứng trờn thị trường
ễxtraylia, cỏc doanh nghiệp Việt Nam cỳ thể sẽ phải
chấp nhận những đơn hàng nhỏ với mức giỏ cạnh tranh.
Song điều đỏng mừng là chớnh sỏch thị trường của
ễxtraylia muốn đa dạng hoỏ nguồn cung cấp để đỏp ứng
nhu cầu đa sắc tộc, đa văn hoỏ. Do vậy doanh nghiệp
Việt Nam sẽ vẫn cũn rất nhiều cơ hội để tiếp cận thị
trường này, nhưng cỳ thừm nhập được hay khụng, điều
đỳ cũn phụ thuộc vào sự chủ động tỡm cho mỡnh một
con đường đi riờng phự hợp với nhu cầu thị trường và
khả năng của doanh nghiệp Việt Nam.
4.3. Thị trường Trung Đụng
Đừy là khu vực cỳ vị trớ địa lý rất thuận lợi,
nối liền Chừu ỏ, Chừu Phi, Chừu Âu đồng thời cũn
tiếp giỏp với Địa Trung Hải, Hồng Hải và ấn Độ
45

46. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Dương. Trung Đụng cỳ điều kiện để phỏt triển kinh tế
cho cỏc nước trong khu vực đặc biệt, là trong lĩnh
vực giao thụng vận tải và buụn bỏn. Do khớ hậu sa
mạc khắc nghiệt nờn điều kiện trồng trọt ở đừy rất
khỳ khăn. Trung Đụng là khu vực tương đối rộng lớn
tuy nhiờn địa hỡnh chủ yếu là nỳi cao nguyờn và sa
mạc.
Tuy Trung Đụng là khu vực tương đối giàu tài
nguyờn nhưng khụng đa dạng, chỉ cỳ dầu mỏ và khớ đốt
là cỳ trữ lượng đỏng kể và được xem là hai nguồn tài
nguyờn quan trọng nhất của vựng đất này. Hầu hết cỏc
nước trong khu vực đều phải dựa vào hai nguồn tài
nguyờn này.
ở cỏc nước Trung Đụng thành phần dừn cư khỏ phức
tạp, gồm những cộng đồng người khỏc nhau, trong đỳ
người arập chiếm hơn 65% dừn số của cả khu vực.
Ngoài ra cũn cỳ người Thổ Nhĩ Kỳ, người Ba tư và
người Cuục. Khu vực Trung Đụng cỳ 3 tụn giỏo lớn là
Đạo Hồi, Đạo Do Thỏi và Đạo Thiờn Chỳa. Do thành
phần dừn cư và tụn giỏo tương đối phức tạp nờn trong
khu vực thường xuyờn xảy ra xung đột tụn giỏo và sắc
tộc. Đừy chớnh là một khỳ khăn cản trở sự phỏt triển
kinh tế của cỏc nước trong khu vực. Với vị trớ chiến
lược vụ cựng quan trọng trờn bản đồ thế giới nờn từ
46

47. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
trước đến nay Trung Đụng luụn bị cỏc đế quốc lớn
"nhũm ngỳ ". Chỉ từ sau chiến tranh Thế giới thứ 2,
cỏc nước Trung Đụng mới giành được độc lập nhưng
kinh tế của những nước này vẫn phụ thuộc sừu sắc vào
cỏc nước phương Từy. Cỏc nước Trung Đụng chỉ thực sự
bắt tay phỏt triển kinh tế từ sau 1945. Nhưng nhỡn
chung cỏc nước trong khu vực cỳ nền kinh tế phỏt
triển chưa cao, chưa đồng đều.
Tỡnh hỡnh xuất nhập khẩu của cỏc nước Trung Đụng
khụng ổn định. Cơ cấu xuất khẩu của cỏc nước Trung
Đụng chủ yếu là dầu thụ và cỏc sản phẩm từ dầu, một
số sản phẩm truyền thống cỳ nguồn gốc từ cừy cụng
nghiệp nờn cỳ xu hướng chịu giỏ cỏnh kộo rất bất
lợi.
Cỏc mặt hàng nhập khẩu chủ yếu là hàng nụng sản,
hàng dệt may...Cỏc nước Trung Đụng nhỡn chung khụng
khỳ tớnh như cỏc nước Nhật Bản, Mỹ hay EU. Nhưng để
hàng dệt may cỳ thể xuất khẩu được sang thị trường
này cỏc doanh nghiệp cỳ thể tiếp thị theo cỏch
truyền thống là tham gia triển lỳm, bỏn hàng tại cỏc
hội chợ quốc tế. Theo kinh nghiệm của cỏc nhà doanh
nghiệp thành đạt, muốn bỏn hàng thành cụng tại đừy
đũi hỏi sự kiờn nhẫn cụng sức và chi phớ ban đầu là
rất đỏng kể. Đặc biệt tại thị trường Ai Cập việc
47

48. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
tiếp thị và giao dịch trực tiếp tỡm hiểu thị hiếu
người tiờu dựng hoặc trờn cơ sở mẫu mỳ cỳ sẵn, giỏ
cả cạnh tranh sẽ là lợi thế cho những quyết định
nhanh chỳng với những điều kiện giao dịch trờn, việc
mua bỏn hàng qua hệ thống siờu thị cỏc cửa hàng miễn
thuế cũng rất phổ biến tại Ai Cập. Bạn hàng chớnh
của Trung Đụng là Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc,
Singapore, Hàn Quốc.
Do ảnh hưởng của cuộc chiến tranh tại irăc đầu
năm 2003, một lần nữa khu vực Trung Đụng lại rơi vào
vũng xoỏy của cỏc cuộc xung đột. Theo cỏc nhà phừn
tớch kinh tế với sự tàn phỏ của chiến tranh ở Irăc
vừa qua, giờ đừy khu vực Trung Đụng nỳi chung và
Irăc nỳi riờng đang chủ yếu tập trung vào tỏi thiết
hạ tầng cơ sở hơn là mua sắm hàng tiờu dựng. Sự tàn
phỏ của cuộc chiến khụng chỉ ở phạm vi Irăc mà cũn
làm tổn hại về kinh tế đối với hàng loạt cỏc quốc
gia trong khu vực như Cụoột, Thổ Nhĩ Kỳ, Iran, Syri,
Libăng, kộo mức sống của khu vực này tụt hậu tới 10
năm so với mức trước chiến tranh. Dự đoỏn để thị
trường khu vực này hồi phục mức tiờu thụ hàng hoỏ
như trước thỡ phải mất ớt nhất một thập kỷ nữa. Tuy
vậy quan điểm của Bộ thương mại nước ta là quyết từm
48

49. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
khụng để mất thị trường Trung Đụng đặc biệt là thị
trường Irăc.
Quan hệ kinh tế thương mại với cỏc nước Trung
Đụng khụng giống như những khu vực khỏc. Bởi tại hầu
hết cỏc nước trong khu vực này, Nhà nước vẫn nắm độc
quyền về ngoại thương. Việc buụn bỏn đều diễn ra
trong khuụn khổ hiệp định, cỏc doanh nghiệp khụng
thể tự động tỡm kiếm bạn hàng. Vỡ vậy, hơn lỳc nào
hết vai trũ của Chớnh phủ, của Nhà nước là vụ cựng
quan trọng, là chiếc cầu nối vững chắc đưa doanh
nghiệp Việt Nam đến với thị trường này.
5. Đỏnh giỏ chung về cỏc thị trường phi hạn ngạch
Nhỡn chung, ngoài thị trường Nhật Bản là thị
trường nhập khẩu lớn và thường xuyờn của Việt Nam,
cỏc thị trường cũn lại hoặc là cũn rất mới hoặc vỡ
những lý do khỏch quan mà kim ngạch xuất khẩu hàng
dệt may của ta cũn nhỏ hoặc thậm chớ bị giỏn đoạn.
Tuy nhiờn trong hoàn cảnh mới hiện nay, đỳ là mối
quan hệ ngoại giao tốt đẹp của ta với cỏc nước đỳ
cũng như trong điều kiện mới về chớnh trị, kinh tế,
xỳ hội của bản thừn những quốc gia này đỳ cho thấy
cỏc thị trường dệt may phi hạn ngạch nỳi trờn đều là
những thị trường cũn nhiều tiềm năng cần được doanh
49

50. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
nghiệp Việt Nam mở rộng. Do vậy doanh nghiệp Việt
Nam khụng thể bỏ qua cơ hội này dự những khỳ khăn
cũn đang ở phớa trước. Hơn thế nữa điều đỳ sẽ khẳng
định rừ hơn quan điểm của Đảng và Nhà nước ta là
muốn "làm bạn với tất cả cỏc quốc gia, khụng phừn
biệt chế độ chớnh trị, xỳ hội, tụn giỏo", từ đỳ hai
bờn cựng phỏt triển kinh tế, giữ vững hoà bỡnh, hợp
tỏc và phỏt triển trờn nguyờn tắc cựng cỳ lợi.
Tất cả những phừn tớch trờn cho thấy, thị trường
phi hạn ngạch dệt may trờn thế giới đặt ra cho doanh
nghiệp Việt Nam cả cơ hội lẫn thỏch thức. Điều quan
trọng hơn và thiết thực hơn là thực tế xuất khẩu của
cỏc doanh nghiệp Việt Nam vào thị trường này đạt kết
quả ra sao. Đỳ cũng là nội dung lớn mà chương 2 sẽ
đề cập.
Chương 2
Tỡnh hỡnh sản xuất và xuất khẩu dệt may của Việt
Nam những năm qua
1. Năng lực sản xuất hàng dệt may của Việt Nam
50

51. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Trong quỏ trỡnh chuyển dịch sang nền kinh tế thị
trường định hướng xỳ hội chủ nghĩa, cựng với cỏc
ngành kinh tế khỏc, ngành dệt may nước ta cũng đỳ
đạt được những thành tựu đỏng khớch lệ, đỳng gỳp một
phần khụng nhỏ vào mức tăng trưởng GDP và gỳp phần
quan trọng trong việc xừy dựng đất nước, thực hiện
thành cụng quỏ trỡnh cụng nghiệp hoỏ- hiện đại hoỏ
đất nước. Để cỳ được những thành tựu đỏng khớch lệ
như vậy ngành dệt may đỳ biết phỏt huy những lợi thế
so sỏnh để những sản phẩm của ngành dệt may nước ta
cỳ thể vươn xa đến với những thị trường mới.
1.1. Lợi thế sản xuất
1.1.1. Nguồn lao động và giỏ nhừn cụng.
Đối với ngành may mặc thế giới, ngành may mặc
Chừu ỏ nỳi chung và ngành dệt may Việt Nam nỳi riờng
cỳ lợi thế tương đối về nguồn nhừn cụng dồi dào và
mức lương tương đối thấp so với cỏc khu vực cũn lại
trờn thế giới. Tớnh đến năm 2005 dừn số Việt Nam sẽ
là 87,6 triệu người và đến năm 2010 dừn số nước ta
là 100 triệu người. Do mức lương tương đối thấp nờn
giỏ cụng may của Việt Nam chỉ là 0,18 USD/giờ thấp
hơn so với mức bỡnh quừn của nhiều nước như
Inđụnờxia là 0,32 USD/giờ, của ấn Độ là 0,58USD/giờ
51

52. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
và của Trung Quốc là 0,7 USD/giờ.(Tạp chớ thương mại
số 27/2003)
Ngoài ra, cỏc sản phẩm dệt may thường là cỏc sản
phẩm cỳ giỏ trị lao động sống cao trong khi lao động
của Việt Nam khụng chỉ dồi dào mà cũn khộo tay, thời
gian đào tạo ngắn từ đỳ dẫn đến chi phớ đầu tư thấp.
Do vậy, yếu tố lao động dồi dào, tiền lương thấp là
một trong những lợi thế để Việt Nam thu hỳt cỏc nhà
đầu tư nước ngoài vào nước ta nhằm phỏt triển nền
kinh tế đất nước nỳi chung và ngành dệt may nỳi
riờng.
1.1.2. Thu hỳt vốn đầu tư nước ngoài
Mục tiờu đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực dệt may
Việt Nam rất đa dạng và phong phỳ, ngoài lĩnh vực
may quần ỏo xuất khẩu, cỏc chủ đầu tư cũn đầu tư vào
những lĩnh vực khỏc: sản xuất tỳi du lịch, bụ lụ,
vali, tỳi thể thao, dừy khoỏ kộo, kim mỏy may, giầy
da... với thời hạn đầu tư ngắn nhất là 5 năm và dài
nhất là 30 năm. Hiện nay ngành dệt may Việt Nam đỳ
cỳ nhiều bước phỏt triển để từ đỳ đỳ tỡm được chỗ
đứng của mỡnh trờn thị trường thế giới đồng thời
giành được sự tin cậy của cỏc nhà đầu tư nước ngoài.
52

53. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
1.1.3. Chớnh sỏch của Nhà nước đối với phỏt triển
ngành dệt may.
Nhiều chớnh sỏch của Đảng và Nhà nước trong thời
kỳ đổi mới đỳ cỳ những tỏc động tớch cực tới kết quả
của ngành dệt may trong những năm vừa qua, cụ thể
như :
- Chớnh sỏch phỏt triển kinh tế nhiều thành phần
và đặc biệt là việc nới lỏng trong quy chế thương
mại, cho phộp cỏc doanh nghiệp và tổ chức kinh doanh
cũng như cỏc địa phương được quyền xuất khẩu trực
tiếp đỳ tạo ra mụi trường sản xuất và kinh doanh
thuận lợi đối với ngành dệt may.
- Đại hội VII và Đại hội VIII của Đảng đỳ xỏc
định việc sản xuất hàng tiờu dựng và xuất khẩu là
một trong những lĩnh vực chỳ trọng trong chiến lược
đầu tư nhằm chuyển dịch cơ cấu và đẩy mạnh cụng
nghiệp hoỏ, hiện đại hoỏ đất nước. Trong đỳ việc thu
hỳt vốn đầu tư sẽ được thực hiện theo phương chừm
“nguồn vốn trong nước là quyết định, nguồn vốn từ
bờn ngoài là quan trọng”. Cụ thể hoỏ chiến lược đầu
tư này là Luật khuyến khớch đầu tư trong nước và
luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam đưa lại cho nền
kinh tế nỳi chung và ngành dệt may nỳi riờng nhiều
53

54. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
cơ hội thu hỳt vốn nhằm nừng cao năng lực sản xuất
và kinh doanh.
Nghị định số 55-CP của Chớnh phủ ngày 6/9/1995 đỳ
phờ chuẩn điều lệ tổ chức và hoạt động của Tổng cụng
ty dệt may Việt nam. Đừy là một bước quan trọng tiến
tới việc xoỏ bỏ tỡnh trạng manh mỳn, phừn tỏn của
nghành dệt may làm tăng sức cạnh tranh của ngành
trong việc thu hỳt vốn và tiờu thụ sản phẩm.
Bờn cạnh đỳ, Đảng và Chớnh phủ đỳ cỳ những chớnh
sỏch thiết thực trong việc mở rộng thị trường xuất
khẩu cho hàng dệt may, đặc biệt đối với thị trường
phi hạn ngạch là việc mở rộng mối quan hệ hợp tỏc
với Chừu Phi một chừu lục cỳ nhiều nột tương đồng về
lịch sử với Việt Nam thụng qua cuộc hội thảo "Việt
Nam-Chừu Phi: Những cơ hội hợp tỏc và phỏt triển
trong thế kỷ XXI" được tổ chức tại Hà Nội thỏng 5
năm 2003.
Ngoài ra, cũn rất nhiều chớnh sỏch thương mại và
đầu tư được ban hành hoặc sửa đổi trong những năm
gần đừy để phự hợp với tỡnh hỡnh mới cũng đỳ cỳ
những tỏc động tớch cực tới sự phỏt triển của ngành
dệt may nước ta.
1.2. Năng lực sản xuất
54

55. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
1.2.1. Cỏc cơ sở sản xuất chủ yếu
Tớnh đến hết năm 2002, ngành dệt may Việt Nam cỳ
khoảng 187 doanh nghiệp, trong đỳ cỳ 70 doanh nghiệp
dệt và 117 doanh nghiệp may. 70 doanh nghiệp dệt lại
bao gồm 32 doanh nghiệp nhà nước và 38 doanh nghiệp
địa phương. Ngoài ra Việt Nam cũn cỳ gần 800 cụng ty
TNHH, cổ phần, doanh nghiệp tư nhừn trong đỳ cỳ 600
đơn vị may và hai 200 tổ hợp dệt (Thụng tin chiến
lược chớnh sỏch cụng nghiệp số 2/2003).
Sự phỏt triển mạnh mẽ của ngành dệt may nước ta
thời gian qua cỳ đỳng gỳp khụng nhỏ của đầu tư nước
ngoài. Theo Vụ Quản lý dự ỏn thuộc Bộ kế hoạch đầu
tư hiện nay trong cả nước cỳ 500 dự ỏn đầu tư liờn
doanh và 100% vốn nước ngoài hoạt động trờn cỏc lĩnh
vực: sợi, dệt nhuộm, đan len, may mặc, phụ tựng mỏy
may với tồng số vốn đăng ký là 2.600 triệu USD. Khu
vực dệt may cỳ vốn đầu tư nước ngoài khụng những gỳp
phần phỏt triển năng lực sản xuất mà cũn tỏc động
tớch cực tới việc mở rộng thị trường xuất khẩu hàng
dệt may trong đỳ cỳ thị trường phi hạn ngạch. Trong
cỏc nhà đầu tư vào ngành dệt may ở nước ta, Đài Loan
là nước cỳ số dự ỏn đầu tư nhiều nhất là 144 dự ỏn
với tổng vốn đăng ký 1.100 triệu USD trong đỳ vốn
55

56. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
thực hiện là 420 triệu USD.(Thụng tin chiến lược
chớnh sỏch cụng nghiệp số 2/2003)
Ngoài ra cũn cỳ hàng nghỡn tổ sản xuất nhỏ mang
tớnh gia đỡnh, cỏ thể tập trung chủ yếu vào những
sản phẩm đơn giản phục vụ cho nhu cầu tiờu dựng
trong nước, chỉ cỳ một số lượng rất nhỏ sản phẩm là
đủ tiờu chuẩn xuất khẩu.
Như vậy hiện nay toàn ngành dệt may đỳ thu hỳt
giải quyết việc làm cho khoảng 1.600.000 lao động kể
cả 700.000 lao động trồng bụng, nuụi tằm, chiếm 25%
lực lượng lao động cụng nghiệp.(Thụng tin chiến lược
chớnh sỏch cụng nghiệp số 2/2003)
Với mục đớch tập trung những nguồn lực phừn tỏn,
tăng khả năng hợp tỏc và cạnh tranh ở cả thị trường
trong và ngoài nước.Ngày 29/4/1995, Thủ tướng Chớnh
Phủ đỳ quyết định thành lập Tổng Cụng ty Dệt May
Việt Nam. Đến ngày 20/9/1997, Tổng Cụng ty Dệt May
Việt Nam đỳ làm lễ ra mắt mở đầu cho một hoạt động
mới trong lĩnh vực dệt may của cả nước. Là đầu tàu
của ngành dệt may Tổng Cụng ty đỳ nhanh chỳng kiện
toàn tổ chức quản lý, chớnh sỏch hạch toỏn, hợp nhất
cỏc xớ nghiệp nhỏ và mới thành lập vào cỏc cụng ty
56

57. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
lớn cỳ thế mạnh, liờn kết giữa dệt và may nhằm chủ
động được cả đầu ra và đầu vào.
Cho tới nay tổng giỏ trị sản xuất của toàn ngành
dệt may đỳ chiếm khoảng 8,58% giỏ trị sản xuất cụng
nghiệp cả nước, chiếm tới 15% tổng kim ngạch xuất
khẩu của nước ta, với năng lực hiện đạt là 90.000
tấn cỏc loại sợi/năm trong đỳ 22% là sợi chải kỹ,
cũn lại là sợi thụ cỏc loại, 380 triệu một/năm (khổ
80) đỏp ứng được 30% nguyờn liệu làm hàng xuất khẩu,
22.000 tấn/năm vải dệt kim, 25.000 tấn/năm khăn bụng
cỏc loại và 400 triệu sản phẩm may (Thụng tin chiến
lược chớnh sỏch cụng nghiệp số 2/2003).
Theo Tổng cụng ty Dệt may Việt Nam cho biết từ
đầu năm đến nay đỳ phờ duyệt 32 dự ỏn với tổng vốn
đầu tư hơn 1.080 tỷ đồng. Trong số này cỳ 12 dự ỏn
vào ngành dệt và 11 dự ỏn vào ngành may. Cỏc dự ỏn
chuyển tiếp và mới phờ duyệt hiện đang được triển
khai thực hiện trong đỳ cỳ nhiều dự ỏn đỳ hoàn thành
và đi vào hoạt động như nhà mỏy may Hà Nam của cụng
ty may Thăng Long, nhà mỏy may cụng nghệ cao của
cụng ty may Đức Giang tại khu cụng nghiệp Nguyễn Đức
Cảnh thị xỳ Thỏi Bỡnh hay nhà mỏy may Sụng Tiền của
Cụng ty may Nhà Bố...Trong 3 thỏng cuối năm Vinatex
tiếp tục liờn kết với cỏc tỉnh đầu tư cho cỏc nhà
57

58. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
mỏy mới và hỗ trợ giỳp đỡ giới thiệu khỏch hàng, đơn
đặt hàng cho cỏc doanh nghiệp địa phương cỳ khỳ
khăn. Tổng cụng ty cũng kiến nghị với Nhà nước ban
hành cơ chế cho phộp một số doanh nghiệp nằm trong
diện di dời được sử dụng toàn bộ nguồn vốn thu được
từ việc thay đổi mục đớch sử dụng mặt bằng hiện tại
để kết hợp đầu tư đổi mới cụng nghệ thiết bị. Đừy là
một tớn hiệu đỏng mừng vỡ nhiều doanh nghiệp thành
viờn của VINATEX đỳ cỳ những bước phỏt triển mạnh
mẽ. Căn cứ theo số liệu của Bộ Cụng nghiệp tổng năng
lực sản xuất của ngành dệt may Việt Nam hiện được
đỏnh giỏ như sau:
Năng lực sản xuất của ngành dệt may Việt
Nam
Mục Đơn vị Toàn ngành VINATEX
Chỉ 1000 tấn 85 75
Lụa Triệu một 302 139
ỏo thun Triệu sản phẩm 90 25
May Triệu sản phẩm 400 110
Mỏy xe chỉ Con suốt 1.050.0 900.000
00
58

59. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
Mỏy dệt thoi Vũng 14.000 6.3
Mỏy dệt kim Mỏy dệt 450 20 130
Mỏy may kim Mỏy may 190.000 28.00
0
Nguồn: Hiệp hội Dệt may Việt Nam năm 2002
Số liệu trờn cho thấy cỏc doanh nghiệp tập trung
đầu tư vào ngành dệt nhiều hơn ngành may nhưng ngành
may lại phỏt triển hơn ngành dệt do sản phẩm may mặc
xuất khẩu được nhiều hơn sản phẩm dệt.
Cỏc cơ sở dệt may tập trung chủ yếu ở hai khu vực
đồng bằng sụng Cửu Long và Đụng Nam Bộ và chiếm
khoảng 50-60% sản lượng, vựng đồng bằng sụng Hồng và
cỏc tỉnh phụ cận chiếm 30-40% sản lượng, vựng duyờn
hải Miền Trung chỉ chiếm khoảng 10% sản lượng của
toàn ngành dệt may. Để tỡm hiểu rừ hơn tỡnh hỡnh sản
xuất hàng dệt may Việt Nam trong những năm qua ta sẽ
tỡm hiểu về tỡnh hỡnh đầu tư thiết bị cụng nghệ của
ngành dệt may Việt Nam.
1.2.2. Cơ cấu chủng loại cụng nghệ
Ngành may ở Việt Nam sau thời kỳ tan rỳ của thị
trường Liờn Xụ (cũ) và Đụng Âu nhất là từ năm 1992,
đỳ đầu tư hàng triệu USD để đổi mới cỏc thiết bị
cụng nghệ của cỏc nước như Đức, Nhật, Hà Lan, Hàn
Quốc để đạt được trỡnh độ may tiờn tiến. Từ năm 1992
59

60. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
đến nay, mỗi năm đều cỳ 18.000 mỏy may thiết bị
chuyờn ngành được nhập khẩu vào Việt Nam, nừng tổng
số thiết bị ngành may cả nước lờn đến hơn 100.000
chiếc cỏc loại.
Riờng với ngành dệt, hiện thời ngành này cỳ
868.000 cọc sợi, 43.200 mỏy dệt, trong đỳ cỏc xớ
nghiệp quốc doanh Trung ương và địa phương quản lý
14.200 mỏy, số cũn lại do cỏc hợp tỏc xỳ và tư nhừn
quản lý. Cỏc thiết bị nhuộm hoàn tất cỳ thể nhuộm
450 triệu m/năm, cỏc thiết bị dệt kim cỳ thể sản
xuất 20.900 tấn sản phẩm/năm, bao gồm dệt kim trũn
và dệt kim dọc năm (Tạp chớ cụng nghiệp Việt Nam số
14/2003)
Tuy nhiờn, phần lớn thiết bị ngành dệt hầu như đỳ
rất cũ và thiếu đồng bộ giữa cỏc khừu. Cụ thể là
khừu kộo sợi cỳ đến 70% mỏy mỳc ở trỡnh độ trung
bỡnh và dưới trung bỡnh, chỉ cỳ 30% mỏy mỳc ở trỡnh
độ khỏ, thiết bị kộo sợi cỳ tới hơn 60% là loại sợi
chải thụ, chỉ cỳ khoảng 26-30% là cọc sợi chải kỹ
chỉ số cao dựng cho dệt kim và vải cao cấp. Đối với
khừu dệt, ngoài khu vực dệt kim được đỏnh giỏ là cỳ
hệ thống thiết bị tương đối khỏ, khu vực dệt thoi
mỏy mới chỉ chiếm khoảng trờn 35%, số mỏy mới cải
tạo chiếm khoảng 25%, cũn tới 40% là mỏy cũ. Cuối
60

61. Khoá luận tốt nghiệp Đoàn Thanh Tỳ-Trung 1-K38E
cựng là khừu hoàn tất được đỏnh giỏ là cỳ năng lực
yếu nhất với 35% số thiết bị đỳ được sử dụng trờn 30
năm, 30% số lượng thiết bị được sử dụng từ 20-30
năm, số thiết bị được gọi là mỏy mới (chiếm 35%)
cũng đỳ được sử dụng từ 10-20 năm, dừy chuyền nhuộm
hoàn tất phần lớn là thiết bị khổ hẹp tiờu hao nhiều
hoỏ chất, thuốc nhuộm (Tạp chớ cụng nghiệp Việt Nam
số 14/2003).
Ngoài ra, một số cụng đoạn quan trọng cỳ ảnh
hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm thỡ ngành
dệt Việt Nam lại đang thiếu như: Khừu kộo sợi thiếu
sợi chải kỹ, khừu dệt, mỏy dệt chủ yếu là khổ hẹp,
cụng đoạn chuẩn bị dệt (hồ, mắc) rất yếu khụng tương
ứng với hệ thống mỏy dệt. Đặc biệt khừu thiết kế mẫu
dệt rất hạn chế. Số lượng mẫu vải nghốo nàn về kết
cấu mật độ sợi ngang, sợi dọc và màu sắc. Cũn khừu
nhuộm và hoàn tất thiếu cỏc cụng đoạn như chống co,
chống nhàu, làm bỳng...thiết bị in hoa khụng đồng
bộ.
Mặc dự đang trờn đà phỏt triển nhưng nhỡn chung
trỡnh độ cụng nghệ ngành dệt may nước ta vẫn cũn
khoảng cỏch so với cỏc nước trong khu vực. Vỡ vậy để
nừng cao sức cạnh tranh của hàng dệt may, vấn đề
sống cũn là phải đổi mới mỏy mỳc thiết bị cụng nghệ.
61