SlideShare a Scribd company logo
1 of 7
K42E10                            Cơ sở Ngôn ngữ học và Tiếng Việt                       12/2009



                                  BÀI TẬP NHÓM LẦN 2

 I. Phân chia và tổng hợp các động từ tham gia biểu thị hành động
 Giữa các vị từ “trao, tặng” còn có sự khác biệt vị thế giao tiếp hay vai xã hội giữa người
 cho và người nhận, đặc biệt là thái độ đánh giá của người trao đối với hiện thực khách
 quan, là vật được trao mang giá trị vật chất, giá trị sử dụng hay giá trị tinh thần… Sự qui
 định về đối tượng tiếp nhận giao tiếp là nguyên nhân khiến các vị từ “trao, tặng”không
 thể thay thế cho nhau cho dù trong bối cảnh đồng nhất. Điều này cho thấy có sự tác động
 qua lại giữa vị từ tham gia biểu thị hành động và các tham thể chứ không chỉ là tác động
 1 chiều từ vị từ đến các tham thể.

1. Phân chia và tổng hợp các động từ tham gia biểu thị hành động dựa theo
                   lớp nghĩa quyền lực trong Tiếng Việt
   Stt                Tiếng Việt               Cách sử dụng và tình huống sử dụng
                             Nhóm 1: Nhóm hướng thượng
(bao gồm các vị từ thể hiện sự tình trong đó 2 tham thể chỉ người cho và người nhận có
                                  quan hệ dưới trên)
             Người ít tuổi hoặc có địa vị thấp hơn đưa 1 vật gì đó cho người lớn tuổi hoặc có địa vị
                                          cao hơn một cách trang trọng.
  1          - Cậu ta biếu bà một cân cam.                  - Thể hiện vị thế của người trao thấp
 Biếu        - Cháu biếu 2 bác chai rượu ngoại để nhà mình hơn hoặc bằng người nhận.
             đón tết.                                       - Chỉ dùng cho đối tượng tiếp nhận
                                                            thuộc lớp người cao tuổi, không dùng
                                                            cho lớp người trẻ tuổi, nhất là trẻ nhỏ
   2         - Thằng Tộc nhớ lại rằng năm ngoái cha nó - Hành động “trao tặng” được thể hiện
  Tết        quảy từ Đồng Tre xuống một buồng chuối mốc 1 cách trang trọng, và chỉ dùng trong
             để tết thầy                                    dịp lễ Tết
   3         - Sáng 19/5, hàng ngàn người trên cả nước hành - Thường đi kèm với từ “lên”, “tới” để
 Dâng        hương về Làng Sen để thắp một nén nhang tỏ long tôn kính.
 (hiến)      thành kính dâng lên Người.
             - Dâng lên tới Đảng cả niềm tin yêu sáng ngời
   4         - Ông ta tự nguyện hiến một số tiền lớn cho Vật được trao thường mang giá trị tinh
 Hiến        những nạn nhân của trận lụt vừa qua.           thần lớn, hành động trao tặng mang sắc
(dâng)       - Xin cảm ơn ông, người hoạ sĩ suốt đời hiến thái trang trọng, thiêng liêng, đặc biệt
             trọn trái tim trong sáng của mình cho nghệ mang ý nghĩa của sự hi sinh, cống hiến
             thuật.                                         cao cả.

        Người nhận phải là một đối tượng siêu nhiên, thần thánh hoặc rất quyền uy

  5          - Người Trung Hoa coi đây là loại thuốc cải lão          - Thường người nhận là một đối tượng
 Dâng        hoàn đồng thưọng được dùng dâng vua chúa và              quyền uy, được coi trọng.
             các bậc quyền quý.
  6          - Họ cúng cả đôla, rượu ngoại cho Đức Thánh              - Thường người nhận là một đối tượng
 Cúng        Trần.                                                    siêu nhiên, thần thánh
             - Bánh chưng bánh dày thường được dùng để
             cúng tô tiên vào dịp Tết.

 Cặp hội thoại “ biếu, tặng, cho ”trong Tiếng Việt và Tiếng Anh                                1
K42E10                            Cơ sở Ngôn ngữ học và Tiếng Việt                        12/2009

   7         - Cuối năm mỗi làng phải nộp lên quan 1 con               - Hành động mang vật phẩm cho đối
  Nộp/       trâu và mười thúng nếp.                                   tượng có quyền uy, có tính chất bắt
  Nạp/       - Đây nhà con có bao nhiêu tiền con xin cống cả           buộc, nghĩa vụ và trách nhiệm.
  Cống       cho quan.
   8         - Đây là giống xoài có ruột tím thơm ngon, từng           - Người nhận là một đối tượng quyền
  Tiến       là sản vật dùng để tiến vua ngày trước.                   uy và thường là “vua”
                                   Nhóm 2: Nhóm hướng hạ
           (bao gồm các vị từ thể hiện địa vị tối thượng của người cho đối với người nhận
                hoặc thể hiện vị trí rất thấp kém hoặc bị coi thường của người nhận)

    9     - Phàm là những phi công lão luyện trên bầu                  - Chỉ dùng với Trời hoặc Chúa, các đối
   Phú    trời xanh, trời phú cho họ một thể lực tốt, một              tượng siêu nhiên
          cơ thể sinh học dẻo dai, bền bỉ, chậm lão hóa.
   10     - Tên tước là tên của vua ban cho các người                  - Chỉ hạn chế đối với người cho là
   Ban    trong hoàng tộc, quan lại, hay người có công.                Trời, Chúa hoặc vua, hoàng đế
          -Chúa phá mọi sự dữ, ban sự lành cho chúngtôi.
   11     - Ta có thể thực hiện bố thí ở khắp nơi với mọi              - Thể hiện vị trí rất thấp kém hoặc bị
 Bố thí/  loài: như bố thí con chó một khúc xương, con                 xem thường của người nhận từ cái nhìn
    thí   chim một mẩu bánh mì, v...v.... Cụ thể nhất là               của người cho, nhất là khi quan hệ giữa
          khi ta đi ngoài đường bố thí cho người xin ăn.               người cho và người nhận đang trong
          - Hoàng và Lê có cây bút giống nhau. Hoàng bị                tình trạng xấu hoặc người trao phải
          mất cây bút, Sau một hồi tranh cãi không được,               miễn cưỡng cho đi nhưng thái độ bực
          Hoàng bực mình nói: “Tao thí cho mày đấy”.                   tức, ghét, khinh bỉ.
12 Quẳng/ - Ông quẳng cho hắn 5 đồng bạc rồi đưởi đi.                  - Sắc thái biểu cảm cũng gần tương tự
   Ném    - Bà con qua lại, người thì ái ngại, tỏ chút lòng            như bố thí nhưng hành động, động tác
          bác ái, ném cho hắn vài đồng tiền lẻ, hay khi thì            cho trong các vị từ này được miêu tả rõ
          miếng xôi tấm bánh.                                          ràng hơn.

                               Nhóm 3: Nhóm trung hòa
 (bao gồm các vị từ thể hiện quan hệ đồng đẳng hoặc trên dưới giữa người cho và người
                                        nhận)

   13        - Mẹ ơi, cô Hoa cho con con búp bê này.       -Vị thế người cho thường cao hơn hoặc
   Cho       - Cho ánh nắng ban mai là một sớm bình minh   ngang hàng với người nhận, thường
                                                           dùng cho đối tượng tiếp nhận thuộc lớp
                                                           trẻ, đặc biệt là lớp trẻ nhất – trẻ nhỏ, ít
                                                           khi dùng cho lớp người cao tuổi
   14        - Hôm sinh nhật, chị tặng anh một cái áo len. - Vật được cho thường mang ý nghĩa
 Tặng/       - Em gửi chị ít hoa quả, của ông xã nhà em tinh thần nhiều hơn vật chất, và có
Gửi/ Gởi/    trồng cả đấy.                                 khuynh hướng nghiêng về tặng phẩm,
  Trao       - Anh ấy trao cho cậu chiếc nhẫn lúc nào vậy? nhiều hơn là vật được cho bình thường.
             - Muốn gửi cho em một chút nắng vàng.         - Thường không có qui định chặt chẽ
             - Trang thư xanh em lén trao anhviết bằng mực về người nhận và người cho.
             tím, tím bông hoa cà.




  Cặp hội thoại “ biếu, tặng, cho ”trong Tiếng Việt và Tiếng Anh                                  2
K42E10                         Cơ sở Ngôn ngữ học và Tiếng Việt                      12/2009

   15        - Bác gửi tiền bát phở với con ơi.          - Hành động gần với ý nghĩa của “nộp,
Gửi/ Gởi     - Bác cho cháu gửi cái hồ sơ xin việc với ạ.trao” nhưng mang thái độ tôn trọng,
 = Nộp/                                                  khiêm nhường
  trao                                                   - Thường không có qui định chặt chẽ
                                                         về người nhận và người cho.
    16    - Anh ta xách/cầm/mang/mua đến nhà tôi 2 con - Sắc thái biểu cảm cũng gần tương tự
Chuyển/M gà cỏ.                                          như “cho”, “biếu”, “tặng” nhưng hành
   ang/   - Anh ta chuyển đến nhà bô mẹ vợ 1 chiếc ti vi động, động tác cho trong các vị từ này
Cầm/Xách to đùng.                                        được miêu tả rõ ràng hơn.
  /Mua    - Anh ta mua cho tôi cái áo
    17    - Người trẻ tuổi dúi/nhét tờ bạc vào tay thằng - Sắc thái biểu cảm cũng gần tương tự
Dúi/ Nhét bé.                                            như “Chuyển/ Mang/ Cầm/ Xách/
                                                         Trao/ Mua” nhưng hành động, động
                                                         tác cho trong các vị từ này được miêu
                                                         tả rõ ràng hơn, đặc biệt là nơi nhận vật
                                                         cho đi thường là túi, túi áo, tay…
    18    Mẹ chia quà bánh                               - cho được hưởng một phần vật được
  Chia    Cho em phần hơn                                trao, người trao thường có địa vị, tuổi
                                                         tác lớn hơn người nhận.
    19    - Trung thu nào chúng tôi cũng phát quà bánh - đưa cho, cấp cho từng người,
   Phát   cho con em các đồng chí trong cơ quan.         thường theo một chế độ chung nhất
Cấp/ cung - Họ cấp cho mỗi người 1 khẩu súng giảm định
   cấp    thanh, 1 ba lô và cả chăn màn.
          - Họ cấp cho tôi một căn nhà nhỏ nương thân.
Phân phối - Năm nay nhà máy phân phối cho mỗi công - phân chia cho nhiều cá nhân, nhiều
          nhân 1 chiếc khăn bông.                        đơn vị, thường theo những nguyên
                                                         tắc, quy định chung nào đó
20 Phần/     - Bốn cái móng giò để phần 4 ông to nhất.              - để lại phần/cất phần cho người
Để phần                                                             vắng mặt
 Dành         - Các ghế này dành riêng cho khách lớn tuổi.
   21         - Cho nhà cháu góp ít tiền vào quĩ Vì người - Đem cho đi phần riêng của mình vào
  Góp         nghèo.                                              để cùng với những phần của những
                                                                  người khác tạo thành cái chung hoặc
                                                                  làm việc chung
    22        - Ông ta mời tôi 1 điếu thuốc.                      - hành động cho + tặng mà vật được
Mời/Thết/ - Cháu thấy nhà cụ thanh bần, nghèo khổ, việc cho tặng thường là đồ ăn + uống để tỏ
Đãi(khoản gì mà phải đãi khách một cách thịnh soạn thế tình cảm tốt với ai
 đãi, thết này.
đãi, chiêu - Ngày vui nấu bữa cơm thường. Thết anh cán
   đãi)       bộ lên mường giúp dân.
    23                           Có đồ chơi đẹp                   - Để cho người khác được hưởng
 Nhường                       Cũng nhường em luôn                 quyền lợi, được nhận vật được cho mà
                                                                  mình đang hưởng hoặc lẽ ra mình đáng
                                                                  được hưởng
    24        - Vương miện Hoa hậu thế giới đã được trao - Thường dùng trong trường hợp đưa
  Trao        cho Hoa hậu Venezuela.                              tận tay người khác giải thưởng, phần
              - trao giải thưởng                                  thưởng, danh hiệu cao quí..v.v với thái
              - trao huy chương vàng cho đội bóng vô địch         độ tin cậy, trân trọng.
  Cặp hội thoại “ biếu, tặng, cho ”trong Tiếng Việt và Tiếng Anh                             3
K42E10                            Cơ sở Ngôn ngữ học và Tiếng Việt                         12/2009

   25     - Hà Nội được xếp loại xuất sắc và được tặng - Được dùng khi người trao - là người
Thưởng,   thưởng danh hiệu “Lá cờ đầu”trong nghành có quyền lực, trách nhiệm - cho đi vật
 Trao +   giáo dục.                                       phẩm để khen ngợi và khuyến khích
  Tặng                                                    người nhận vì đã có công lao, thành
thưởng                                                    tích hoặc có việc làm tốt
 Trọng    - Sau khi chiến thắng, hiệp sĩ được nhà vua - Thưởng phần thưởng có giá trị lớn,
thưởng    trọng thưởng cho cưới công chúa.                trên hẳn mức bình thường
   26     - Michael Jackson ra đi đột ngột và để lại "gia - Người cho thường không còn xuất
 Để lại   tài" âm nhạc giá trị.                           hiện nữa hoặc đã chết
   27     - Họ đã đút lót quan trên để được trúng thầu.   - Ngầm đưa tiền của cho kẻ có quyền
Đút lót,  - Khởi tố hãng PCI Nhật về tội hối lộ 2 tỉ đồng thế để nhờ làm việc có lợi cho mình,
 Hối lộ   cho quan chức iệt Nam.                          bằng hành vi lạm dụng chức vụ, làm
                                                          sai pháp luật
   28     - Nhân dịp anh về đây công tác, tôi kỷ niệm anh - cho, tặng để làm kỉ niệm
Kỷ niệm món quà này.
   29     - Cu Tí lại đây cô mừng tuổi cho nhanh lớn này. - Mừng người khác (thường là trẻ
Mừng tuổi                                                 em, người già) thêm một tuổi vào dịp
                                                          năm mới, bằng cách cho quà hoặc
                                                          tiền
   30     Chúng tôi luôn được vợ chồng anh tiếp tế nhiều - Chuyển đến để cung cấp lương thực
 Tiếp tế  thứ như chuối, bí, rau cải và thỉnh thoảng còn  và những thứ cần thiết
          có các thứ bánh do chị Năm làm lấy.

  Trong quá trình phân chia và tổng hợp các động từ tham gia biểu thị hành động dựa theo
  lớp nghĩa quyền lực, ta nhận thấy nhóm thứ nhất (Nhóm hướng thượng - bao gồm các vị
  từ thể hiện sự tình trong đó 2 tham thể chỉ người cho và người nhận có quan hệ dưới
  trên) và nhóm thứ hai (Nhóm hướng hạ - bao gồm các vị từ thể hiện địa vị tối thượng của
  người cho đối với người nhận hoặc thể hiện vị trí rất thấp kém hoặc bị coi thường của
  người nhận) chiếm số lượng không nhiều, chỉ chiếm 1/5 tổng số vị từ trao tặng. Nhóm
  thứ 3 (Nhóm trung hòa - bao gồm các vị từ thể hiện quan hệ đồng đẳng hoặc trên dưới
  giữa người cho và người nhận) có số lượng nhiều hơn cả: chiếm 4/5 trong tổng số tần
  suất xuất hiện.

  2. Phân chia và tổng hợp các động từ tham gia biểu thị hành động
  trong Tiếng Anh

   1     allocate                                       cấp, phân phối, chia phần
   2     allot                                          giao
   3     assign                                         giao (việc)
   4     award                                          thưởng, tặng thưởng
   5     bequeath                                       thừa kế, để lại (di chúc, tài sản)
   6     bestow                                         ban, thí
   7     bribe                                          hối lộ
   8     buy                                            mua
   9     cede                                           nhượng, nhường lại
   10    concede                                        phân phối
   11    confer                                         nhường cho
   12    contribute                                     đóng góp, góp phần
  Cặp hội thoại “ biếu, tặng, cho ”trong Tiếng Việt và Tiếng Anh                                  4
K42E10                      Cơ sở Ngôn ngữ học và Tiếng Việt                  12/2009

 13   dedicate                                 cống hiến, hiến dâng
 14   delegate                                 ủy thác, giao phó
 15   deliver                                  chuyển giao, phân phát
 16   devote                                   hiến dâng, dành cho
 17   dispatch                                 gửi đi,
 18   distribute                               phân phối
 19   divide                                   phân chia
 20   donate                                   tặng, hiến , cúng
 21   endow                                    phú
 22   entrust                                  giao phó
 23   extend                                   chuyển gửi
 24   forward                                  chuyển tiếp, chuyển
 25   furnish                                  cung cấp (trang bị)
 26   get                                      nhận được
 27   give                                     cho
 28   hand out                                 phát ra
 29   hand                                     trao, đưa
 30   impart                                   truyền đạt
 31   leave                                    để lại
 32   make over                                chuyển nhượng
 33   offer                                    mời
 34   pass                                     chuyển
 35   present                                  tặng
 36   provide                                  cung cấp
 37   relegate                                 giao cho
 38   remit                                    gửi, chuyển
 39   reward                                   tặng, thưởng
 40   send                                     gửi
 41   share                                    chia sẻ
 42   submit, hand in                          nộp
 43   supply                                   cung cấp
 44   throw                                    quăng, quẳng, ném
 45   transfer                                 chuyển


II. Trong Tiếng Việt, Người ta có xu hướng thích lối nói gián tiếp hơn
là trực tiếp khi thể hiện hành động “cho, tặng”

Khác với trong Tiếng Anh, người ta thích lối thể hiện trực tiếp thì Người Việt thường
không thực hiện hành động “cho, tặng” một cách trực tiếp bằng các vị từ thể hiện hành
động “cho, tặng” mà thường rào trước, đón sau bằng các câu dẫn dắt, bằng các ngôn từ
khác. Họ thích thực hiện hành động “cho, tặng” của mình theo hướng gián tiếp;
- Đó có thể là lời rào đón, thanh minh ““Mấy khi rồng đến nhà tôm”, “anh chị chả có
gì”, “thôi thì của ít lòng nhiều”, “thay mặt”
- có thể là lời cầu khiến “Mong bác nhận cho”, “cầm hộ em bộ quần áo cũ về cho
cháu”, “ăn đỡ”, “dùng tạm vậy”, “lấy về mà dùng”, “cầm về mà ăn”
- có thể là lí do để cho tặng “Nhân dịp”, “Chẳng mấy khi qua thăm anh chị”, “Nhà em
năm nay được mùa lúa”,
Cặp hội thoại “ biếu, tặng, cho ”trong Tiếng Việt và Tiếng Anh                      5
K42E10                            Cơ sở Ngôn ngữ học và Tiếng Việt              12/2009


Chẳng hạn như trong các tình huống sau:
    “Chị cầm hộ em bộ quần áo này về cho cháu nhé”. (1)
    “Cháu ăn đỡ bà bát cơm nguội này nhé.”(2)
    “Con mèo Mun nhà bác mới đẻ được 3 con. Mà chó mèo nhà bác cũng đông lắm
    rồi, cháu mang 1 chú về nuôi hộ bác”. (3)
    “Nhà em còn mấy chiếc nữa, chị thích thì cứ lấy về mà dùng”(4)
    “Mấy khi rồng đến nhà tôm, nhẽ ra nhà em phải có con gà với chai rượu thết
    bác nhưng ngặt nỗi quá phiên chợ nên chỉ có thế này, bác dùng tạm vậy”. (5)
    “Bọn cháu không có nhiều nhưng đây là tấm lòng của toàn thể anh em, mong
    bác nhận cho ạ” (6)
    "Đây là một chút lòng thành, kính xin đại nhân vui lòng nhận cho". (7)
    “Chẳng mấy khi qua thăm anh chj, tôi có chút quà cho cháu bé”(8)
    “Bà ốm đã lâu mà chúng cháu chưa qua thăm được, hôm nay cháu mang it
    đường sữa biếu bà mong bà chóng khỏe”(9)
    “Em nó đi học mà anh chị chả có gì cho, thôi thì nhà có ít gạo nếp mang sang cho
    em để em nó lên đấy thổi cơm ăn với các bạn”. (10)
    “Nhân dịp anh về đây công tác, tôi kỷ niệm anh món quà này” (11)
    “Nhân dịp năm hết tết đến, anh em cháu có chút quà chúc ông bà sống lâu trăm
    tuổi”. (12)
    “Thay mặt toàn thể anh chị em trong cơ quan, tôi xin gửi tới anh chị món quà này
    và lời chúc anh chị trăm năm hạnh phúc”. (13)

Trường hợp (1), một người muốn cho người hàng xóm nghèo bộ quần áo cũ của mình.
(Trong Tiếng Anh người ta sẽ dùng cách nói trực tiếp:"I give your daughter this dress"
Trường hợp (2), một người muốn cho đi bát cơm nguội.
Trường hợp (3), một người muốn cho đi một trong số nhiều con mèo con của mình.
Trường hợp (4), một người muốn cho đi một đồ vật cũ mà trong nhà không dùng đến.
Trường hợp (5), một người muốn mời người khách ăn bữa cơm đạm bạc.
Trường hợp (6), (7), một người muốn biếu quà cho người khác
Trường hợp (8), một người muốn tặng quà cho con cái người khác
Trường hợp (9), một người muốn biếu quà cho người ốm
Trường hợp (10), một người muốn cho quà là gạo nếp cho em nhân dịp em đi học đại học
Trường hợp (11), một người muốn tặng người khác món quà làm kỉ niệm
Trường hợp (12), một người muốn tặng quà Tết
Trường hợp (9), một người muốn đại diện tặng quà cưới cho người khác nhân dịp họ nên
duyên vợ chồng.

Ta nhận thấy rằng Người Việt vốn có lối tư duy dài dòng và nghi lễ, khác với lối tư duy
nhanh gọn, đi thẳng vào vấn đề chính của Người Anh. Trong Tiếng Anh cũng có những
hình thức ngôn ngữ dành cho việc “trao, tặng” khác nhau, nhưng không thể đa dạng như
trong Tiếng Việt.
Chẳng hạn như trong các tình huống sau:
      “This is for you” (10)
      “I thought you might like this for Christmas” (11)
      “I thought it might be go well with you (12)
Trường hợp (10), người cho đưa vật được cho cho người nhận và nói “Đây/Cái này là
dành cho bạn).
Trường hợp (11), “Tôi nghĩ bạn sẽ thích nó cho lễ Giáng sinh này”
Cặp hội thoại “ biếu, tặng, cho ”trong Tiếng Việt và Tiếng Anh                        6
K42E10                            Cơ sở Ngôn ngữ học và Tiếng Việt                12/2009

Trường hợp (12), “Tôi nghĩ nó sẽ hợp với bạn”

      Trong các trường hợp trên ta nhận thấy các vị từ cho tặng không hề được xuất hiện
mà thay vào đó cũng là các cách nói dẫn dắt, đưa đẩy khác. Trong một số trường hợp
đầu, khác với trong Tiêng Anh, rõ ràng là người cho đang thực hiện hành động cho
nhưng dưới một hình thức là đang nhờ, đang phiền người khác giúp mình. Như vậy
người nhận từ chỗ phải mang ơn người cho chuyển sang giúp đỡ, làm ơn cho người cho.
Điều này đặc biệt xảy ra khi vật được cho thường có giá trị thấp. Với cách nói gián tiếp
như vậy sẽ tránh làm mất lòng người nhận, đồng thời thể hiện người cho là con người ý
nhị, khéo léo. Người nhận khi nhận sẽ cảm thấy hài lòng, vui vẻ nhận lấy vật phẩm. Đây
là đặc điểm ngôn ngữ dễ nhận thấy trong Tiếng Việt.
Trong các trường hợp còn lại, ta nhận thấy hình thức giao tiếp và ngôn ngữ được sử dụng
đều rất phong phú. Có khi người trao đưa ra lí do, hay lời dẫn nhập, đưa đẩy rất ví von,
nhằm tránh sự đường đột, đồng thời thể hiện sự ý nhị, khéo léo đưa đẩy của Người Việt,
đưa người nhận vào tư thế không thể chối từ hoặc làm cho hành động cho tặng của mình
trở nên hợp tình, hợp lí. Tất cả những hình thức này đã làm cho hành động “cho tặng”
trong Tiếng Việt mang nhiều sắc thái thú vị.

II. Phân tích cuộc thoại với chủ đề “cho tặng”:

(1) Người cho: Bà ơi, vợ chồng cháu vừa vào thăm bố ở trong thành phố HCM về, có ít
quà biếu bà đây ạ!
(2) Người nhận: Ôi, anh chị đến thăm bà thế này là quí rồi, còn bày vẽ ra thế này làm gì.
(3) Người cho: Có gì đâu ạ, chỉ là chút lòng thành của chúng cháu thôi ạ.
(4) Người nhận: Uh, đi chơi đường xá xa xôi, tốn kém, mà lại còn mua quà cho bà nữa.
Anh chị chu đáo quá.
(5) Người cho: Vâng, chỉ là chút quà nhỏ, của ít lòng nhiều, mong bà nhận cho ạ.
(6) Người nhận: Uh, thế cho bà xin nhé.

Đây là cuộc thoại biếu quà – nhận lời. Cặp thoại chủ hướng là cặp (1) – (6), trong đó (1)
thể hiện hành động dẫn nhập, đảm nhận vai trò mở thoại còn (6) thể hiện hành động hồi
đáp, đảm nhận vai trò kết thoại. Các câu thoại ở giữa đóng đảm nhân vai trò thân thoại.
Trong cuộc thoại có 2 cặp kế cận chêm xen là cặp (2) - (3) (cặp kế cận tiêu cực - có hành
động hồi đáp không thoả mãn đích của hành động dẫn nhập là cho quà) và cặp (4) – (5)
(cặp kế cận tích cực - có hành động hồi đáp thoả mãn đích của hành động dẫn nhập là cho
quà), hai cặp này đều là cặp thoại được ưa thích.




Cặp hội thoại “ biếu, tặng, cho ”trong Tiếng Việt và Tiếng Anh                         7

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (6)

11919225 principios
11919225 principios11919225 principios
11919225 principios
 
Portfolio
PortfolioPortfolio
Portfolio
 
Manual de la_iglesia 2
Manual de la_iglesia 2Manual de la_iglesia 2
Manual de la_iglesia 2
 
Cómo se debería decidir en asambleas en la iglesia adventista del séptimo día
Cómo se debería decidir en asambleas en la iglesia adventista del séptimo díaCómo se debería decidir en asambleas en la iglesia adventista del séptimo día
Cómo se debería decidir en asambleas en la iglesia adventista del séptimo día
 
Guía para secretaria de iglesia
 Guía para secretaria de iglesia Guía para secretaria de iglesia
Guía para secretaria de iglesia
 
CreativeTrademark.comSampleSearch
CreativeTrademark.comSampleSearchCreativeTrademark.comSampleSearch
CreativeTrademark.comSampleSearch
 

Recently uploaded

bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hànhbài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
dangdinhkien2k4
 
Bài tập nhóm Kỹ Năng Gỉai Quyết Tranh Chấp Lao Động (1).pptx
Bài tập nhóm Kỹ Năng Gỉai Quyết Tranh Chấp Lao Động (1).pptxBài tập nhóm Kỹ Năng Gỉai Quyết Tranh Chấp Lao Động (1).pptx
Bài tập nhóm Kỹ Năng Gỉai Quyết Tranh Chấp Lao Động (1).pptx
DungxPeach
 
26 Truyện Ngắn Sơn Nam (Sơn Nam) thuviensach.vn.pdf
26 Truyện Ngắn Sơn Nam (Sơn Nam) thuviensach.vn.pdf26 Truyện Ngắn Sơn Nam (Sơn Nam) thuviensach.vn.pdf
26 Truyện Ngắn Sơn Nam (Sơn Nam) thuviensach.vn.pdf
ltbdieu
 
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdfxemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
Xem Số Mệnh
 
SD-05_Xây dựng website bán váy Lolita Alice - Phùng Thị Thúy Hiền PH 2 7 8 6 ...
SD-05_Xây dựng website bán váy Lolita Alice - Phùng Thị Thúy Hiền PH 2 7 8 6 ...SD-05_Xây dựng website bán váy Lolita Alice - Phùng Thị Thúy Hiền PH 2 7 8 6 ...
SD-05_Xây dựng website bán váy Lolita Alice - Phùng Thị Thúy Hiền PH 2 7 8 6 ...
ChuThNgnFEFPLHN
 

Recently uploaded (20)

bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hànhbài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
bài tập lớn môn kiến trúc máy tính và hệ điều hành
 
1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx
1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx
1.DOANNGOCPHUONGTHAO-APDUNGSTEMTHIETKEBTHHHGIUPHSHOCHIEUQUA (1).docx
 
Access: Chuong III Thiet ke truy van Query.ppt
Access: Chuong III Thiet ke truy van Query.pptAccess: Chuong III Thiet ke truy van Query.ppt
Access: Chuong III Thiet ke truy van Query.ppt
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
bài thi bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.docx
bài thi bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.docxbài thi bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.docx
bài thi bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng.docx
 
Bài tập nhóm Kỹ Năng Gỉai Quyết Tranh Chấp Lao Động (1).pptx
Bài tập nhóm Kỹ Năng Gỉai Quyết Tranh Chấp Lao Động (1).pptxBài tập nhóm Kỹ Năng Gỉai Quyết Tranh Chấp Lao Động (1).pptx
Bài tập nhóm Kỹ Năng Gỉai Quyết Tranh Chấp Lao Động (1).pptx
 
26 Truyện Ngắn Sơn Nam (Sơn Nam) thuviensach.vn.pdf
26 Truyện Ngắn Sơn Nam (Sơn Nam) thuviensach.vn.pdf26 Truyện Ngắn Sơn Nam (Sơn Nam) thuviensach.vn.pdf
26 Truyện Ngắn Sơn Nam (Sơn Nam) thuviensach.vn.pdf
 
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdfxemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
xemsomenh.com-Vòng Tràng Sinh - Cách An 12 Sao Và Ý Nghĩa Từng Sao.pdf
 
SD-05_Xây dựng website bán váy Lolita Alice - Phùng Thị Thúy Hiền PH 2 7 8 6 ...
SD-05_Xây dựng website bán váy Lolita Alice - Phùng Thị Thúy Hiền PH 2 7 8 6 ...SD-05_Xây dựng website bán váy Lolita Alice - Phùng Thị Thúy Hiền PH 2 7 8 6 ...
SD-05_Xây dựng website bán váy Lolita Alice - Phùng Thị Thúy Hiền PH 2 7 8 6 ...
 
Giáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình Phương
Giáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình PhươngGiáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình Phương
Giáo trình nhập môn lập trình - Đặng Bình Phương
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...
TÀI LIỆU BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LÝ LUẬN VĂN HỌC NĂM HỌC 2023-2024 - MÔN NGỮ ...
 
Bài giảng môn Truyền thông đa phương tiện
Bài giảng môn Truyền thông đa phương tiệnBài giảng môn Truyền thông đa phương tiện
Bài giảng môn Truyền thông đa phương tiện
 
TUYỂN TẬP ĐỀ THI GIỮA KÌ, CUỐI KÌ 2 MÔN VẬT LÍ LỚP 11 THEO HÌNH THỨC THI MỚI ...
TUYỂN TẬP ĐỀ THI GIỮA KÌ, CUỐI KÌ 2 MÔN VẬT LÍ LỚP 11 THEO HÌNH THỨC THI MỚI ...TUYỂN TẬP ĐỀ THI GIỮA KÌ, CUỐI KÌ 2 MÔN VẬT LÍ LỚP 11 THEO HÌNH THỨC THI MỚI ...
TUYỂN TẬP ĐỀ THI GIỮA KÌ, CUỐI KÌ 2 MÔN VẬT LÍ LỚP 11 THEO HÌNH THỨC THI MỚI ...
 
powerpoint mẫu họp phụ huynh cuối kì 2 học sinh lớp 7 bgs
powerpoint mẫu họp phụ huynh cuối kì 2 học sinh lớp 7 bgspowerpoint mẫu họp phụ huynh cuối kì 2 học sinh lớp 7 bgs
powerpoint mẫu họp phụ huynh cuối kì 2 học sinh lớp 7 bgs
 
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
30 ĐỀ PHÁT TRIỂN THEO CẤU TRÚC ĐỀ MINH HỌA BGD NGÀY 22-3-2024 KỲ THI TỐT NGHI...
 
SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...
SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...
SÁNG KIẾN ÁP DỤNG CLT (COMMUNICATIVE LANGUAGE TEACHING) VÀO QUÁ TRÌNH DẠY - H...
 
3-BẢNG MÃ LỖI CỦA CÁC HÃNG ĐIỀU HÒA .pdf - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
3-BẢNG MÃ LỖI CỦA CÁC HÃNG ĐIỀU HÒA .pdf - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI3-BẢNG MÃ LỖI CỦA CÁC HÃNG ĐIỀU HÒA .pdf - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
3-BẢNG MÃ LỖI CỦA CÁC HÃNG ĐIỀU HÒA .pdf - ĐIỆN LẠNH BÁCH KHOA HÀ NỘI
 
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng ĐồngGiới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
Giới thiệu Dự án Sản Phụ Khoa - Y Học Cộng Đồng
 
kinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhh
kinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhhkinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhh
kinh tế chính trị mác lênin chương hai và hàng hoá và sxxhh
 

Cap Tu Cho Tag Trog Ta+Tv Co So Ngon Ngu Hoc T Viet 122009

  • 1. K42E10 Cơ sở Ngôn ngữ học và Tiếng Việt 12/2009 BÀI TẬP NHÓM LẦN 2 I. Phân chia và tổng hợp các động từ tham gia biểu thị hành động Giữa các vị từ “trao, tặng” còn có sự khác biệt vị thế giao tiếp hay vai xã hội giữa người cho và người nhận, đặc biệt là thái độ đánh giá của người trao đối với hiện thực khách quan, là vật được trao mang giá trị vật chất, giá trị sử dụng hay giá trị tinh thần… Sự qui định về đối tượng tiếp nhận giao tiếp là nguyên nhân khiến các vị từ “trao, tặng”không thể thay thế cho nhau cho dù trong bối cảnh đồng nhất. Điều này cho thấy có sự tác động qua lại giữa vị từ tham gia biểu thị hành động và các tham thể chứ không chỉ là tác động 1 chiều từ vị từ đến các tham thể. 1. Phân chia và tổng hợp các động từ tham gia biểu thị hành động dựa theo lớp nghĩa quyền lực trong Tiếng Việt Stt Tiếng Việt Cách sử dụng và tình huống sử dụng Nhóm 1: Nhóm hướng thượng (bao gồm các vị từ thể hiện sự tình trong đó 2 tham thể chỉ người cho và người nhận có quan hệ dưới trên) Người ít tuổi hoặc có địa vị thấp hơn đưa 1 vật gì đó cho người lớn tuổi hoặc có địa vị cao hơn một cách trang trọng. 1 - Cậu ta biếu bà một cân cam. - Thể hiện vị thế của người trao thấp Biếu - Cháu biếu 2 bác chai rượu ngoại để nhà mình hơn hoặc bằng người nhận. đón tết. - Chỉ dùng cho đối tượng tiếp nhận thuộc lớp người cao tuổi, không dùng cho lớp người trẻ tuổi, nhất là trẻ nhỏ 2 - Thằng Tộc nhớ lại rằng năm ngoái cha nó - Hành động “trao tặng” được thể hiện Tết quảy từ Đồng Tre xuống một buồng chuối mốc 1 cách trang trọng, và chỉ dùng trong để tết thầy dịp lễ Tết 3 - Sáng 19/5, hàng ngàn người trên cả nước hành - Thường đi kèm với từ “lên”, “tới” để Dâng hương về Làng Sen để thắp một nén nhang tỏ long tôn kính. (hiến) thành kính dâng lên Người. - Dâng lên tới Đảng cả niềm tin yêu sáng ngời 4 - Ông ta tự nguyện hiến một số tiền lớn cho Vật được trao thường mang giá trị tinh Hiến những nạn nhân của trận lụt vừa qua. thần lớn, hành động trao tặng mang sắc (dâng) - Xin cảm ơn ông, người hoạ sĩ suốt đời hiến thái trang trọng, thiêng liêng, đặc biệt trọn trái tim trong sáng của mình cho nghệ mang ý nghĩa của sự hi sinh, cống hiến thuật. cao cả. Người nhận phải là một đối tượng siêu nhiên, thần thánh hoặc rất quyền uy 5 - Người Trung Hoa coi đây là loại thuốc cải lão - Thường người nhận là một đối tượng Dâng hoàn đồng thưọng được dùng dâng vua chúa và quyền uy, được coi trọng. các bậc quyền quý. 6 - Họ cúng cả đôla, rượu ngoại cho Đức Thánh - Thường người nhận là một đối tượng Cúng Trần. siêu nhiên, thần thánh - Bánh chưng bánh dày thường được dùng để cúng tô tiên vào dịp Tết. Cặp hội thoại “ biếu, tặng, cho ”trong Tiếng Việt và Tiếng Anh 1
  • 2. K42E10 Cơ sở Ngôn ngữ học và Tiếng Việt 12/2009 7 - Cuối năm mỗi làng phải nộp lên quan 1 con - Hành động mang vật phẩm cho đối Nộp/ trâu và mười thúng nếp. tượng có quyền uy, có tính chất bắt Nạp/ - Đây nhà con có bao nhiêu tiền con xin cống cả buộc, nghĩa vụ và trách nhiệm. Cống cho quan. 8 - Đây là giống xoài có ruột tím thơm ngon, từng - Người nhận là một đối tượng quyền Tiến là sản vật dùng để tiến vua ngày trước. uy và thường là “vua” Nhóm 2: Nhóm hướng hạ (bao gồm các vị từ thể hiện địa vị tối thượng của người cho đối với người nhận hoặc thể hiện vị trí rất thấp kém hoặc bị coi thường của người nhận) 9 - Phàm là những phi công lão luyện trên bầu - Chỉ dùng với Trời hoặc Chúa, các đối Phú trời xanh, trời phú cho họ một thể lực tốt, một tượng siêu nhiên cơ thể sinh học dẻo dai, bền bỉ, chậm lão hóa. 10 - Tên tước là tên của vua ban cho các người - Chỉ hạn chế đối với người cho là Ban trong hoàng tộc, quan lại, hay người có công. Trời, Chúa hoặc vua, hoàng đế -Chúa phá mọi sự dữ, ban sự lành cho chúngtôi. 11 - Ta có thể thực hiện bố thí ở khắp nơi với mọi - Thể hiện vị trí rất thấp kém hoặc bị Bố thí/ loài: như bố thí con chó một khúc xương, con xem thường của người nhận từ cái nhìn thí chim một mẩu bánh mì, v...v.... Cụ thể nhất là của người cho, nhất là khi quan hệ giữa khi ta đi ngoài đường bố thí cho người xin ăn. người cho và người nhận đang trong - Hoàng và Lê có cây bút giống nhau. Hoàng bị tình trạng xấu hoặc người trao phải mất cây bút, Sau một hồi tranh cãi không được, miễn cưỡng cho đi nhưng thái độ bực Hoàng bực mình nói: “Tao thí cho mày đấy”. tức, ghét, khinh bỉ. 12 Quẳng/ - Ông quẳng cho hắn 5 đồng bạc rồi đưởi đi. - Sắc thái biểu cảm cũng gần tương tự Ném - Bà con qua lại, người thì ái ngại, tỏ chút lòng như bố thí nhưng hành động, động tác bác ái, ném cho hắn vài đồng tiền lẻ, hay khi thì cho trong các vị từ này được miêu tả rõ miếng xôi tấm bánh. ràng hơn. Nhóm 3: Nhóm trung hòa (bao gồm các vị từ thể hiện quan hệ đồng đẳng hoặc trên dưới giữa người cho và người nhận) 13 - Mẹ ơi, cô Hoa cho con con búp bê này. -Vị thế người cho thường cao hơn hoặc Cho - Cho ánh nắng ban mai là một sớm bình minh ngang hàng với người nhận, thường dùng cho đối tượng tiếp nhận thuộc lớp trẻ, đặc biệt là lớp trẻ nhất – trẻ nhỏ, ít khi dùng cho lớp người cao tuổi 14 - Hôm sinh nhật, chị tặng anh một cái áo len. - Vật được cho thường mang ý nghĩa Tặng/ - Em gửi chị ít hoa quả, của ông xã nhà em tinh thần nhiều hơn vật chất, và có Gửi/ Gởi/ trồng cả đấy. khuynh hướng nghiêng về tặng phẩm, Trao - Anh ấy trao cho cậu chiếc nhẫn lúc nào vậy? nhiều hơn là vật được cho bình thường. - Muốn gửi cho em một chút nắng vàng. - Thường không có qui định chặt chẽ - Trang thư xanh em lén trao anhviết bằng mực về người nhận và người cho. tím, tím bông hoa cà. Cặp hội thoại “ biếu, tặng, cho ”trong Tiếng Việt và Tiếng Anh 2
  • 3. K42E10 Cơ sở Ngôn ngữ học và Tiếng Việt 12/2009 15 - Bác gửi tiền bát phở với con ơi. - Hành động gần với ý nghĩa của “nộp, Gửi/ Gởi - Bác cho cháu gửi cái hồ sơ xin việc với ạ.trao” nhưng mang thái độ tôn trọng, = Nộp/ khiêm nhường trao - Thường không có qui định chặt chẽ về người nhận và người cho. 16 - Anh ta xách/cầm/mang/mua đến nhà tôi 2 con - Sắc thái biểu cảm cũng gần tương tự Chuyển/M gà cỏ. như “cho”, “biếu”, “tặng” nhưng hành ang/ - Anh ta chuyển đến nhà bô mẹ vợ 1 chiếc ti vi động, động tác cho trong các vị từ này Cầm/Xách to đùng. được miêu tả rõ ràng hơn. /Mua - Anh ta mua cho tôi cái áo 17 - Người trẻ tuổi dúi/nhét tờ bạc vào tay thằng - Sắc thái biểu cảm cũng gần tương tự Dúi/ Nhét bé. như “Chuyển/ Mang/ Cầm/ Xách/ Trao/ Mua” nhưng hành động, động tác cho trong các vị từ này được miêu tả rõ ràng hơn, đặc biệt là nơi nhận vật cho đi thường là túi, túi áo, tay… 18 Mẹ chia quà bánh - cho được hưởng một phần vật được Chia Cho em phần hơn trao, người trao thường có địa vị, tuổi tác lớn hơn người nhận. 19 - Trung thu nào chúng tôi cũng phát quà bánh - đưa cho, cấp cho từng người, Phát cho con em các đồng chí trong cơ quan. thường theo một chế độ chung nhất Cấp/ cung - Họ cấp cho mỗi người 1 khẩu súng giảm định cấp thanh, 1 ba lô và cả chăn màn. - Họ cấp cho tôi một căn nhà nhỏ nương thân. Phân phối - Năm nay nhà máy phân phối cho mỗi công - phân chia cho nhiều cá nhân, nhiều nhân 1 chiếc khăn bông. đơn vị, thường theo những nguyên tắc, quy định chung nào đó 20 Phần/ - Bốn cái móng giò để phần 4 ông to nhất. - để lại phần/cất phần cho người Để phần vắng mặt Dành - Các ghế này dành riêng cho khách lớn tuổi. 21 - Cho nhà cháu góp ít tiền vào quĩ Vì người - Đem cho đi phần riêng của mình vào Góp nghèo. để cùng với những phần của những người khác tạo thành cái chung hoặc làm việc chung 22 - Ông ta mời tôi 1 điếu thuốc. - hành động cho + tặng mà vật được Mời/Thết/ - Cháu thấy nhà cụ thanh bần, nghèo khổ, việc cho tặng thường là đồ ăn + uống để tỏ Đãi(khoản gì mà phải đãi khách một cách thịnh soạn thế tình cảm tốt với ai đãi, thết này. đãi, chiêu - Ngày vui nấu bữa cơm thường. Thết anh cán đãi) bộ lên mường giúp dân. 23 Có đồ chơi đẹp - Để cho người khác được hưởng Nhường Cũng nhường em luôn quyền lợi, được nhận vật được cho mà mình đang hưởng hoặc lẽ ra mình đáng được hưởng 24 - Vương miện Hoa hậu thế giới đã được trao - Thường dùng trong trường hợp đưa Trao cho Hoa hậu Venezuela. tận tay người khác giải thưởng, phần - trao giải thưởng thưởng, danh hiệu cao quí..v.v với thái - trao huy chương vàng cho đội bóng vô địch độ tin cậy, trân trọng. Cặp hội thoại “ biếu, tặng, cho ”trong Tiếng Việt và Tiếng Anh 3
  • 4. K42E10 Cơ sở Ngôn ngữ học và Tiếng Việt 12/2009 25 - Hà Nội được xếp loại xuất sắc và được tặng - Được dùng khi người trao - là người Thưởng, thưởng danh hiệu “Lá cờ đầu”trong nghành có quyền lực, trách nhiệm - cho đi vật Trao + giáo dục. phẩm để khen ngợi và khuyến khích Tặng người nhận vì đã có công lao, thành thưởng tích hoặc có việc làm tốt Trọng - Sau khi chiến thắng, hiệp sĩ được nhà vua - Thưởng phần thưởng có giá trị lớn, thưởng trọng thưởng cho cưới công chúa. trên hẳn mức bình thường 26 - Michael Jackson ra đi đột ngột và để lại "gia - Người cho thường không còn xuất Để lại tài" âm nhạc giá trị. hiện nữa hoặc đã chết 27 - Họ đã đút lót quan trên để được trúng thầu. - Ngầm đưa tiền của cho kẻ có quyền Đút lót, - Khởi tố hãng PCI Nhật về tội hối lộ 2 tỉ đồng thế để nhờ làm việc có lợi cho mình, Hối lộ cho quan chức iệt Nam. bằng hành vi lạm dụng chức vụ, làm sai pháp luật 28 - Nhân dịp anh về đây công tác, tôi kỷ niệm anh - cho, tặng để làm kỉ niệm Kỷ niệm món quà này. 29 - Cu Tí lại đây cô mừng tuổi cho nhanh lớn này. - Mừng người khác (thường là trẻ Mừng tuổi em, người già) thêm một tuổi vào dịp năm mới, bằng cách cho quà hoặc tiền 30 Chúng tôi luôn được vợ chồng anh tiếp tế nhiều - Chuyển đến để cung cấp lương thực Tiếp tế thứ như chuối, bí, rau cải và thỉnh thoảng còn và những thứ cần thiết có các thứ bánh do chị Năm làm lấy. Trong quá trình phân chia và tổng hợp các động từ tham gia biểu thị hành động dựa theo lớp nghĩa quyền lực, ta nhận thấy nhóm thứ nhất (Nhóm hướng thượng - bao gồm các vị từ thể hiện sự tình trong đó 2 tham thể chỉ người cho và người nhận có quan hệ dưới trên) và nhóm thứ hai (Nhóm hướng hạ - bao gồm các vị từ thể hiện địa vị tối thượng của người cho đối với người nhận hoặc thể hiện vị trí rất thấp kém hoặc bị coi thường của người nhận) chiếm số lượng không nhiều, chỉ chiếm 1/5 tổng số vị từ trao tặng. Nhóm thứ 3 (Nhóm trung hòa - bao gồm các vị từ thể hiện quan hệ đồng đẳng hoặc trên dưới giữa người cho và người nhận) có số lượng nhiều hơn cả: chiếm 4/5 trong tổng số tần suất xuất hiện. 2. Phân chia và tổng hợp các động từ tham gia biểu thị hành động trong Tiếng Anh 1 allocate cấp, phân phối, chia phần 2 allot giao 3 assign giao (việc) 4 award thưởng, tặng thưởng 5 bequeath thừa kế, để lại (di chúc, tài sản) 6 bestow ban, thí 7 bribe hối lộ 8 buy mua 9 cede nhượng, nhường lại 10 concede phân phối 11 confer nhường cho 12 contribute đóng góp, góp phần Cặp hội thoại “ biếu, tặng, cho ”trong Tiếng Việt và Tiếng Anh 4
  • 5. K42E10 Cơ sở Ngôn ngữ học và Tiếng Việt 12/2009 13 dedicate cống hiến, hiến dâng 14 delegate ủy thác, giao phó 15 deliver chuyển giao, phân phát 16 devote hiến dâng, dành cho 17 dispatch gửi đi, 18 distribute phân phối 19 divide phân chia 20 donate tặng, hiến , cúng 21 endow phú 22 entrust giao phó 23 extend chuyển gửi 24 forward chuyển tiếp, chuyển 25 furnish cung cấp (trang bị) 26 get nhận được 27 give cho 28 hand out phát ra 29 hand trao, đưa 30 impart truyền đạt 31 leave để lại 32 make over chuyển nhượng 33 offer mời 34 pass chuyển 35 present tặng 36 provide cung cấp 37 relegate giao cho 38 remit gửi, chuyển 39 reward tặng, thưởng 40 send gửi 41 share chia sẻ 42 submit, hand in nộp 43 supply cung cấp 44 throw quăng, quẳng, ném 45 transfer chuyển II. Trong Tiếng Việt, Người ta có xu hướng thích lối nói gián tiếp hơn là trực tiếp khi thể hiện hành động “cho, tặng” Khác với trong Tiếng Anh, người ta thích lối thể hiện trực tiếp thì Người Việt thường không thực hiện hành động “cho, tặng” một cách trực tiếp bằng các vị từ thể hiện hành động “cho, tặng” mà thường rào trước, đón sau bằng các câu dẫn dắt, bằng các ngôn từ khác. Họ thích thực hiện hành động “cho, tặng” của mình theo hướng gián tiếp; - Đó có thể là lời rào đón, thanh minh ““Mấy khi rồng đến nhà tôm”, “anh chị chả có gì”, “thôi thì của ít lòng nhiều”, “thay mặt” - có thể là lời cầu khiến “Mong bác nhận cho”, “cầm hộ em bộ quần áo cũ về cho cháu”, “ăn đỡ”, “dùng tạm vậy”, “lấy về mà dùng”, “cầm về mà ăn” - có thể là lí do để cho tặng “Nhân dịp”, “Chẳng mấy khi qua thăm anh chị”, “Nhà em năm nay được mùa lúa”, Cặp hội thoại “ biếu, tặng, cho ”trong Tiếng Việt và Tiếng Anh 5
  • 6. K42E10 Cơ sở Ngôn ngữ học và Tiếng Việt 12/2009 Chẳng hạn như trong các tình huống sau: “Chị cầm hộ em bộ quần áo này về cho cháu nhé”. (1) “Cháu ăn đỡ bà bát cơm nguội này nhé.”(2) “Con mèo Mun nhà bác mới đẻ được 3 con. Mà chó mèo nhà bác cũng đông lắm rồi, cháu mang 1 chú về nuôi hộ bác”. (3) “Nhà em còn mấy chiếc nữa, chị thích thì cứ lấy về mà dùng”(4) “Mấy khi rồng đến nhà tôm, nhẽ ra nhà em phải có con gà với chai rượu thết bác nhưng ngặt nỗi quá phiên chợ nên chỉ có thế này, bác dùng tạm vậy”. (5) “Bọn cháu không có nhiều nhưng đây là tấm lòng của toàn thể anh em, mong bác nhận cho ạ” (6) "Đây là một chút lòng thành, kính xin đại nhân vui lòng nhận cho". (7) “Chẳng mấy khi qua thăm anh chj, tôi có chút quà cho cháu bé”(8) “Bà ốm đã lâu mà chúng cháu chưa qua thăm được, hôm nay cháu mang it đường sữa biếu bà mong bà chóng khỏe”(9) “Em nó đi học mà anh chị chả có gì cho, thôi thì nhà có ít gạo nếp mang sang cho em để em nó lên đấy thổi cơm ăn với các bạn”. (10) “Nhân dịp anh về đây công tác, tôi kỷ niệm anh món quà này” (11) “Nhân dịp năm hết tết đến, anh em cháu có chút quà chúc ông bà sống lâu trăm tuổi”. (12) “Thay mặt toàn thể anh chị em trong cơ quan, tôi xin gửi tới anh chị món quà này và lời chúc anh chị trăm năm hạnh phúc”. (13) Trường hợp (1), một người muốn cho người hàng xóm nghèo bộ quần áo cũ của mình. (Trong Tiếng Anh người ta sẽ dùng cách nói trực tiếp:"I give your daughter this dress" Trường hợp (2), một người muốn cho đi bát cơm nguội. Trường hợp (3), một người muốn cho đi một trong số nhiều con mèo con của mình. Trường hợp (4), một người muốn cho đi một đồ vật cũ mà trong nhà không dùng đến. Trường hợp (5), một người muốn mời người khách ăn bữa cơm đạm bạc. Trường hợp (6), (7), một người muốn biếu quà cho người khác Trường hợp (8), một người muốn tặng quà cho con cái người khác Trường hợp (9), một người muốn biếu quà cho người ốm Trường hợp (10), một người muốn cho quà là gạo nếp cho em nhân dịp em đi học đại học Trường hợp (11), một người muốn tặng người khác món quà làm kỉ niệm Trường hợp (12), một người muốn tặng quà Tết Trường hợp (9), một người muốn đại diện tặng quà cưới cho người khác nhân dịp họ nên duyên vợ chồng. Ta nhận thấy rằng Người Việt vốn có lối tư duy dài dòng và nghi lễ, khác với lối tư duy nhanh gọn, đi thẳng vào vấn đề chính của Người Anh. Trong Tiếng Anh cũng có những hình thức ngôn ngữ dành cho việc “trao, tặng” khác nhau, nhưng không thể đa dạng như trong Tiếng Việt. Chẳng hạn như trong các tình huống sau: “This is for you” (10) “I thought you might like this for Christmas” (11) “I thought it might be go well with you (12) Trường hợp (10), người cho đưa vật được cho cho người nhận và nói “Đây/Cái này là dành cho bạn). Trường hợp (11), “Tôi nghĩ bạn sẽ thích nó cho lễ Giáng sinh này” Cặp hội thoại “ biếu, tặng, cho ”trong Tiếng Việt và Tiếng Anh 6
  • 7. K42E10 Cơ sở Ngôn ngữ học và Tiếng Việt 12/2009 Trường hợp (12), “Tôi nghĩ nó sẽ hợp với bạn” Trong các trường hợp trên ta nhận thấy các vị từ cho tặng không hề được xuất hiện mà thay vào đó cũng là các cách nói dẫn dắt, đưa đẩy khác. Trong một số trường hợp đầu, khác với trong Tiêng Anh, rõ ràng là người cho đang thực hiện hành động cho nhưng dưới một hình thức là đang nhờ, đang phiền người khác giúp mình. Như vậy người nhận từ chỗ phải mang ơn người cho chuyển sang giúp đỡ, làm ơn cho người cho. Điều này đặc biệt xảy ra khi vật được cho thường có giá trị thấp. Với cách nói gián tiếp như vậy sẽ tránh làm mất lòng người nhận, đồng thời thể hiện người cho là con người ý nhị, khéo léo. Người nhận khi nhận sẽ cảm thấy hài lòng, vui vẻ nhận lấy vật phẩm. Đây là đặc điểm ngôn ngữ dễ nhận thấy trong Tiếng Việt. Trong các trường hợp còn lại, ta nhận thấy hình thức giao tiếp và ngôn ngữ được sử dụng đều rất phong phú. Có khi người trao đưa ra lí do, hay lời dẫn nhập, đưa đẩy rất ví von, nhằm tránh sự đường đột, đồng thời thể hiện sự ý nhị, khéo léo đưa đẩy của Người Việt, đưa người nhận vào tư thế không thể chối từ hoặc làm cho hành động cho tặng của mình trở nên hợp tình, hợp lí. Tất cả những hình thức này đã làm cho hành động “cho tặng” trong Tiếng Việt mang nhiều sắc thái thú vị. II. Phân tích cuộc thoại với chủ đề “cho tặng”: (1) Người cho: Bà ơi, vợ chồng cháu vừa vào thăm bố ở trong thành phố HCM về, có ít quà biếu bà đây ạ! (2) Người nhận: Ôi, anh chị đến thăm bà thế này là quí rồi, còn bày vẽ ra thế này làm gì. (3) Người cho: Có gì đâu ạ, chỉ là chút lòng thành của chúng cháu thôi ạ. (4) Người nhận: Uh, đi chơi đường xá xa xôi, tốn kém, mà lại còn mua quà cho bà nữa. Anh chị chu đáo quá. (5) Người cho: Vâng, chỉ là chút quà nhỏ, của ít lòng nhiều, mong bà nhận cho ạ. (6) Người nhận: Uh, thế cho bà xin nhé. Đây là cuộc thoại biếu quà – nhận lời. Cặp thoại chủ hướng là cặp (1) – (6), trong đó (1) thể hiện hành động dẫn nhập, đảm nhận vai trò mở thoại còn (6) thể hiện hành động hồi đáp, đảm nhận vai trò kết thoại. Các câu thoại ở giữa đóng đảm nhân vai trò thân thoại. Trong cuộc thoại có 2 cặp kế cận chêm xen là cặp (2) - (3) (cặp kế cận tiêu cực - có hành động hồi đáp không thoả mãn đích của hành động dẫn nhập là cho quà) và cặp (4) – (5) (cặp kế cận tích cực - có hành động hồi đáp thoả mãn đích của hành động dẫn nhập là cho quà), hai cặp này đều là cặp thoại được ưa thích. Cặp hội thoại “ biếu, tặng, cho ”trong Tiếng Việt và Tiếng Anh 7