SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 14
Descargar para leer sin conexión
Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3



HC 1: Gezondheidsverschillen en gezondheidsbeleid in Rotterdam

Wet Publieke Gezondheid (WPG):
  - verving op 1-12-2008 de wet collectieve preventie volksgezondheid (uit 1990).
  - Focus:
         o Preventie
         o Gezondheidsbevordering en -bescherming
  - Taken voor de gemeente in de WPG (= verplicht door GGD):
         o Epidemiologie (inzicht in gezondheid van de bevolking)
         o Gemeentelijke gezondheidsnota (1x per 4 jaar)
         o Bewaken gezondheidsaspecten in overig beleid
         o Preventie / gezondheidsbevordering
         o Ouderengezondheidszorg
         o Medisch milieukundige zorg
         o Technische hygiëne zorg
         o Psychosociale hulp bij rampen
         o Infectieziektebestrijding
         o Jeugdgezondheidszorg (niet per se door GGD)

GGD:
  - = (wettelijk verplicht) instrument voor de gemeente om te zorgen voor de
     gezondheid van de bevolking, om de taken van de WPG uit te voeren.
  - Taken veranderen mee met maatschappelijke omstandigheden en verschillen tussen
     regio’s

Waarom is lokaal (op gemeente niveau) gezondheidsbeleid belangrijk?
  - Algemene volksgezondheidsproblemen (roken, drinken, obesitas, DM, depressie,
     infectieziekten) hebben een grote lokale variatie en verschillen sterk tussen
     groepen.
  - Algemene inzichten en evidence based interventies moeten vertaald worden naar
     lokale context en specifieke risicogroepen.
  - Lokale regie op implementatie van preventiebeleid en samenwerking tussen
     partijen.
  - Ook ander lokaal beleid heeft effect op de volksgezondheid, bijv. aanleg van
     fietspaden.

Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO):
  - per 1-1-2007
  - geeft gemeente taken op gebied van welzijn en voormalige AWBZ
  - focus: maatschappelijke participatie voor mensen met een beperking (ouderen,
     chronisch zieken, gehandicapten, vrijwilligers, mantelzorgers etc)
  - regie openbare geestelijke gezondheidszorg


©2009 Denise van der Linde                                                          1
Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3



G4 (vier grote steden) versus de rest van Nederland:
   - G4 = Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht.
   - Lager opgeleid
   - Vaker werkloos
   - Meer allochtoon
   - Jonger

Rotterdam versus de rest van Nederland:
   - hoogste percentage laag opgeleiden, werklozen en bijstandsontvangers van de G4
   - meer psychische problemen
   - vaker gevoel van eenzaamheid
   - slechtere score op gezondheidsindex (roken, drinken, bewegen, obesitas)
   - meer dikke kinderen
   - meer sterfte aan kanker en infectieziekten
   - kortere levensverwachting (mannen gaan 1.35 jaar en vrouwen gaan 1.58 jaar
      eerder dood dan gemiddeld in Nederland).
   - Kortere gezonde levensverwachting (mannen 0.91 jaar, vrouwen 1.05 jaar minder)
   - Belangrijkste factoren die achterstand in Rotterdam veroorzaken:
         o Roken
         o Fijnstof
         o Op de achtergrond: opleidingsniveau en inkomen (onafhankelijk van leefstijl)

Grotestads-profiel:
   - relatief meer arm, allochtoon en jong
   - daklozen, illegalen, prostitutie (o.a. risico op verspreiding infectieziekten)
   - veel contacten met andere landen (haven, vliegveld, vakantieverkeer, allochtonen
      met contacten in herkomstland)
   - milieubelasting (industrie en verkeer)

Tussen 1850-1900 enorme gezondheidswinst door:
   - riolering
   - schoon drinkwater
   - huisvesting
   - veiligere arbeidsomstandigheden
   - scholen en schoolartsen
   - bijstand voor werklozen en armen




©2009 Denise van der Linde                                                            2
Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3


Kansrijke interventiestrategieën:
   - gezonde jeugd (leefstijl, binnenmilieu school)
   - gezonde volwassenen (leefstijl, binnenmilieu, thuis en werk)
   - gezondheidsbeleid via 1ste lijn (leefstijl, MIS via huisarts)
   - verbetering inkomen en opleiding




Bron: collegesheets HC1 week 4.2.3


    -    maatregelen in andere sectoren, die naast gezondheidswinst ook effect op andere
         beleidsdomeinen realiseren.




Bron: collegesheets HC1 week 4.2.3




©2009 Denise van der Linde                                                             3
Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3


Gezondheidsverschillen tussen wijken:
   - demografie en SES:
          o opleiding
          o financieel rondkomen
          o werkloosheid
          o herkomst
          o leeftijdsopbouw
   - Feijenoord: 65% allochtonen, veel financiële problemen en werklozen, veel laag
     opgeleiden, veel jongeren, veel obesitas, veel depressie, voelen zich ongezond,
     weinig overmatige drinkers, weinig tandartsbezoek.
   - IJsselmonde: veel laag opgeleiden, weinig werklozen, relatief veel ouderen, lijkt op
     Rotterdamse gemiddelde.
   - Hillegersberg/Schiebroek: weinig allochtonen, weinig werklozen, hoge SES, weinig
     laag opgeleiden, relatief veel jongeren en ouderen, weinig rokers, weinig obesitas,
     weinig depressie, voelen zich gezond, veel tandartsbezoek.
   - Conclusies:
          o Sociaal-economische gezondheidsverschillen zie je terug op
             gebiedsniveau (verschillen tussen wijken en deelgemeenten).
          o In wijken met een lage SES hebben de inwoners een riskantere leefstijl,
             meer gezondheidsproblemen en een andere (minder adequate?)
             zorgconsumptie.
   - Beleidsconsequenties: Rotterdam geeft in zijn gezondheidsbeleid voorrang aan
     wijken waar de achterstanden het grootst zijn.

Gemeentelijke taken in het jeugdbeleid:




Bron: collegesheets HC1 week 4.2.3



©2009 Denise van der Linde                                                              4
Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3



Wat is het probleem met het jeugdbeleid?
  - Ouders en kinderen:
          o Fragmentatie in aanpak en aanbod
          o Onvoldoende aansluiting op de vraag
  - Professionals:
          o Onduidelijke verantwoordelijkheden
          o (te) veel overleg, te weinig resultaat
  - Bestuurders:
          o Verantwoordelijkheden zijn onduidelijk
          o Geldstromen zonder sturing en prioritering
          o Ontbreken van echte regie, te veel ad hoc sturing.

Landelijk beleid met oplossingen: o.a. centra jeugd en gezin en verwijsindex.

Centra Jeugd en Gezin:
   - Doelen:
         o Fysiek, laagdrempelig: inlooppunt voor ouders en kids
         o Preventie, signalering, advies, lichte hulp
         o Zorgcoördinatie
         o -9 maanden t/m 23 jaar en ouders
         o Regie: gemeente
   - Samenwerking met:
         o Consultatiebureau (0-4, meestal Thuiszorg)
         o Jeugdgezondheidszorg 4-19 (schoolartsen, GGD)
         o Schoolmaatschappelijk werk
         o Bureau jeugdzorg
   - Facultatief:
         o Kinderopvang
         o Algemeen maatschappelijk werk
         o Leerplichtambtenaren
         o Welzijnswerk
         o Eerstelijnszorg (huisarts, kraamzorg, verloskunde)
         o Jeugd-GGZ
         o Politie en justitie




©2009 Denise van der Linde                                                      5
Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3



Taken van de gemeente in het jeugdbeleid:
   - GGD voert Jeugdgezondheidszorg (JGZ) 4-19 jaar uit. (WPG)
   - GGD financiert JGZ 0-4 jaar (consultatiebureaus) (WPG)
   - WMO taken: informatie en advies, signalering, begeleiding naar hulp, licht
      pedagogische hulp, coördinatie van zorg
   - Verantwoordelijk voor CJG’s (Wet op de Jeugdzorg)
   - Regie bij complexe problematiek (zorgcoördinatie) (Wet op de Jeugdzorg)

Verwijsindex risicojongeren (landelijke beleid):
   - doel: samenwerking tussen hulpverleners die betrokken zijn bij kind/jongere met
      problemen
   - melding door hulpverlening, onderwijs, jeugdzorg, justitie, van zorgen over
      (bemoeienis met) kind
   - bij minstens 2 meldingen is er een “match”      signaal naar betrokken hulpverleners
      dat ze contact met elkaar moeten opnemen en samen moeten werken.
   - Gemeente ziet er op toe dat er daadwerkelijk actie ondernomen wordt.
   - Informatie in de verwijsindex:
          o Identificatiegegevens jongere (BSN)
          o Identificatiegegevens meldende instantie
          o Datum van melding
          o Contactgegevens meldende instantie
          o Nooit: inhoudelijke informatie over het kind/jongere, diens problemen en de
              behandeling.

Risicojeugd:
   - aantal risicojongeren en de problematiek neemt toe
   - veel OTS/voogdij (maatregelen), meestal door problematiek ouders (niet kind)
   - 60% van de OTS-ers krijgt geen geïndiceerde hulp
   - jeugdigen met achterstanden worden vaak niet gezien door de GGZ
   - Oplossingen:
         o Integraal aansturen van de uitvoering      CJG
         o Informatiesturing      elektronisch kinddossier, verwijsindex, onderzoek
         o Samenhang in de jeugdketen: 1 gezin, 1 plan
         o Professionaliteit en cultuur
         o Financieringsstromen bundelen, sturen vanuit de behoefte/vraag, concentratie
             van regie en beleid bij gemeente (GGD)
         o Capaciteitsuitbreiding




©2009 Denise van der Linde                                                              6
Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3



Take home messages (!):
   - Er zijn grote gezondheidsverschillen tussen de stad en de rest van Nederland,
      samenhangend met SES, leefstijl en zorgconsumptie       deze verschillen moeten
      richtinggevend zijn voor het beleid.
   - Lokaal gezondheidsbeleid is deels gebiedsgericht maatwerk en deels
      risicogroepgericht maatwerk.
   - Gemeenten hebben grote (wettelijke) verantwoordelijkheden voor de gezondheid van
      de burgers.
   - Gemeenten kunnen condities scheppen voor gezond opgroeien en gezond leven van
      hun burgers.
   - GGD’s zijn het instrument van gemeenten om hun gezondheidsbeleid gestalte te
      geven.
   - Gemeenten/GGD’s baseren zich op onderzoek om hun beleid vorm te geven.


HC 2: Kwaliteit van de zorg: verantwoordelijkheid van de dokter

Dit college is vanwege de grote overlap samengevoegd met ZO2.

HC 3: Ontwikkeling van zorg: hoe beschrijf je dat

Dit college is uitgevallen.

HC 4+5: De bestrijding van grieppandemie in de regio Rotterdam

Griep wordt veroorzaakt door een influenza virus. Dit zijn RNA virussen, bestaande uit een
combinatie van H en N.

Een pandemie ontstaat door verandering in de combinatie van H en N = antigene shift
hierdoor ontstaat een totaal nieuw virus.

De wintergriep ontstaat door RNA veranderingen in H en N = antigene drift. Hierdoor is
de opgebouwde immuniteit in individuen niet effectief meer. De wintergriep is eigenlijk een
uitgedoofde pandemie. Risicogroepen: >60 jaar, kinderen <5 jaar, chronisch zieken,
gestoorde afweer  preventieve vaccinatie.

IAZ = influenza achtig ziektebeeld   trias:
   - acuut begin
   - symptomen door lichaamseigen afweer, o.a. koorts en koude rillingen
   - luchtwegsymptomen.
Complicatie:  virale   luchtweginfectie,    met    daaroverheen       een      bacteriële
longontsteking.


©2009 Denise van der Linde                                                                7
Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3



Het totale aantal doden in Nederland per jaar is ongeveer 145.000 personen. Per jaar
overlijden er 2.000 mensen indirect en 800 mensen direct aan de wintergriep. Zonder de
preventieve vaccinatie van risicogroepen zouden er 6.000 doden extra vallen. De
mortaliteit van de wintergriep is 0.2% (0.15-0.5%).

Kenmerken van een pandemie:
   - iedereen is vatbaar
   - hogere sterfte
   - meer en ernstigere complicaties
   - andere (pandemische) risicogroep: vooral 20-40 jarigen.

Een pandemie verloopt via verschillende fasen:
   - fase 1 = dier-dier transmissie
   - fase 2 = dier-mens transmissie
   - fase 3 = mens-mens tranmissie

Vogelgriep = H5N1.
Mexicaanse varkensgriep = A/H1N1.

Epidemiologie:
   -   verspreiding zegt niets over de ernst
   -   relevante parameters:
           o % besmetting
           o Morbiditeit
           o Mortaliteit
           o Verloop van de pandemie door de tijd heen, piek?
   -   Cave: bij registratie registreer je alleen het topje van de ijsberg, er zullen ook nog
       veel asymptomatische patiënten besmet zijn.
   -   Met wat vergelijk je de cijfers om de ernst te bepalen? Bijv. met hongersnood.
   -   Epidemiologische analyses           steeds nieuwe cohorten (niet cumulatief) (bij de
       Mexicaanse griep zie je dan de sterfte door de tijd afnemen     bepaalt beleid.

Bij de voorbereiding op infectieziekterampen heb je altijd te maken met onzekerheden
en dien je je voor te bereiden op het ergste (worst case scenario).

Interventies om een infectieziekte ramp te bestrijden:
   - transmissie tegengaan (bijv. scholen sluiten)
   - bron aanpakken (bijv. quarantaine)
   - mensen beschermen (bijv. mondkapjes)

Een interventie is kosteneffectief als het <20.000 euro per gewonnen levensjaar
kost. Veel preventieve interventies zijn kosteneffectief en hebben impact op veel mensen.


©2009 Denise van der Linde                                                                  8
Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3



Een uitbraak van de Mexicaanse griep zou in Nederland kunnen leiden tot 5.00-26.6000
doden extra. Het gevaar is dat je al besmettelijk bent 1 dag voordat je ziek bent.

Gezondheidsraadadvies: wie worden er gevaccineerd tegen de Mexicaanse griep?
   - Risicogroepen (chronisch zieken en mensen emt een gestoorde afweer)
   - Zwangere vrouwen (2e en 3e trimester)
   - gezondheidszorgpersoneel
   - gezinsleden en mantelzorgers van mensen met een zeer hoog risico op ernstige
     ziekte en sterfte door de griep.
   - (en als er voldoende vaccins zijn ook 60+’ers)

De WHO en CDC adviseren echter om juist andere groepen te vaccineren, bijv. jonge
mensen tot 24 jaar.


VO 1: Veldbezoek

Dit VO is werkgroepspecifiek en zal derhalve niet samengevat worden.

ZO 1: De nieuwe patiënt: hoe goed geïnformeerd?

De Nederlandse Patiënten en Consumenten Federatie (NPCF) is de overkoepelende
organisatie van patiëntenverenigingen. Volgens de NPCF zijn 4 hoofdthema’s van belang
voor een goede gezondheidszorg:
   - betaalbare zorg      solidariteit
   - patiënten moeten zelf keuzes kunnen maken
   - juiste en begrijpelijke informatie moet beschikbaar zijn     goede voorlichting
   - recht hebben, recht krijgen       streven naar wetten die erop gericht zijn om de positie
       van “de klant” in de gezondheidszorg te versterken, bijv. Kwaliteitswet en
       Klachtenwet.

De NPCF is actief betrokken bij het volksgezondheidsbeleid en neemt hiervoor standpunten
in. Een belangrijk beleidsonderwerp is de financiering en kosten van de Nederlandse
gezondheidszorg.
Instrumenten tot kostenbeheersing:
    - beperkt houden van aanbod van zorg      kan leiden tot lange wachtlijsten
    - beperkt houden van prijzen van de zorg
    - inperken van basispakket van de zorgverzekering
    - invoeren van eigen betalingen voor de zorg, bijv. no-claimkorting, eigen bijdrage en
       eigen risico




©2009 Denise van der Linde                                                                   9
Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3


10 beleidswensen van de NPCF:
1. Zorgconsumentenwet moet de rechten van patiënten en consumenten in het nieuwe
    zorgstelsel waarborgen, bijv. productgaranties en afspraken over leveringstijden.
2. Breed basispakket, inclusief fysiotherapie en tandartsenzorg.
3. Goed systeem van risicoverevening, waardoor chronisch zieken ook aantrekkelijke
    klanten voor zorgverzekeraars worden, om risicoselectie te voorkomen en de
    zorgverzekeraars te prikkelen om goede zorg voor hun klanten in te kopen.
4. Vrijwillig eigen risico i.p.v. no-claim. No-claim is een oneerlijke bureaucratische maatregel
    die de zorgconsumptie toch niet afremt.
5. Stimuleren van geïntegreerde 1ste lijns gezondheidscentra, die aansluit bij de acute zorg,
    2e lijns zorg, welzijn en preventie.
6. Stimuleren van ICT in de zorg, maar wel op de veiligheid van medische gegevens letten.
7. Niet alleen kostprijs van een behandeling en de kwaliteit moeten inzichtelijk zijn via de
    DBC-systematiek, maar ook patiëntenvoorlichting en ICT-toepassingen.
8. Reële prijs voor een ziekenhuisbehandeling en een duidelijke rekening voor de patiënt.
9. Flexibel zorgaanbod.
10. Mogelijkheid tot kiezen voor cliëntgebonden financiering, bijv. persoonlijk gebonden
    budget (PgB).

Er bestaan vaak patiëntenverenigingen voor relatief zeldzame aandoeningen. Doel
van patiëntenverenigingen: kennis vergroten over de aandoening vergroten bij patiënten
en artsen.

Activiteiten van patiëntenverenigingen:
   - Voorlichting     verstrekken van medische, juridische en organisatorische informatie.
   - Verstrekken van gegevens, die door patiënten gebruikt kunnen worden om een
       ziekenhuis of behandelaar te kiezen.
   - Bekendheid van de ziekte bevorderen.
   - Contacten leggen die in het voordeel van de vereniging en de leden kunnen werken.
   - Meewerken aan onderzoek naar oorzaken en behandelingsmogelijkheden.
   - Lotgenotencontact.

Criteria die belangrijk zijn bij het kiezen van een behandelaar:
    - Binnen een straal van 50 km.
    - Ervaring met de aandoening.
    - Deelname aan georganiseerd overleg.
    - Subspecialisatie.




©2009 Denise van der Linde                                                                     10
Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3



ZO 2: Kwaliteit van zorg: prestatie-indicatoren en richtlijnen

Enkele jaren geleden heeft de overheid de “Wet op kwaliteit van zorginstellingen”
ingevoerd om de kwaliteit van de zorg via wetgeving te waarborgen. Deze wet deelt kwaliteit
in drie dimensies:
    - Effectiviteit = doeltreffendheid = maat die uitdrukt in welke mate de zorg heeft
        geleid tot gezondheidswinst.
            o Voorbeeld: aantal retinale complicaties bij DM
    - Efficiëntie = doelmatigheid = verhouding tussen effectiviteit en de gemaakte
        kosten.
            o Voorbeeld: verhouding tussen aantal vermeden retinale complicaties bij DM en
                de gemaakte kosten voor bijv. periodieke fundusfotografie.
    - Patiëntgerichtheid = maat die uitdrukt in hoeverre de zorg is afgestemd op de
        wensen van de patiënt.
            o Voorbeeld: gemiddelde reistijd naar de periodieke fundusfotografie.

Structuurkwaliteit = adequaatheid van de personen, materialen en formele regels
waarmee en waarbinnen de zorg wordt verleend. Hieronder vallen:
    - Vaardigheden en kennis van professionals
    - Technische kwaliteit van apparatuur en gebouwen
    - Formele organisatiestructuur in ziekenhuizen.
Voorbeeld: 24-uurs beschikbaarheid van mobiele medische teams bij het hulp verlenen aan
traumapatiënten.

Proceskwaliteit = wijze waarop de feitelijke zorg wordt verleend. Bijv.:
   - Welke handelingen worden verricht en wanneer?
   - Houdt men zich aan richtlijnen en protocollen?
Voorbeeld: gemiddelde tijdsduur tussen melding en aanrijden van een ambulance.

Uitkomstkwaliteit = beoordelen van de resultaten van de zorg op effectiviteit, efficiëntie
en patiëntgerichtheid.
Voorbeeld: verschil tussen vitale status van patiënt ter plekke en na aankomst in het
ziekenhuis.

Een ander begrip dat belangrijk is bij de beoordeling van de kwaliteit van zorg is:
patiëntveiligheid. Hierbij draait het om het voorkomen van onbedoelde of iatrogene
schade. Voorbeelden van indicatoren van patiëntveiligheid zijn:
   - Postoperatieve wondinfecties
   - Prevalentie van decubitus




©2009 Denise van der Linde                                                                11
Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3


Er zijn diverse methoden waarmee de kwaliteit van zorg in de praktijk wordt bewaakt en
gestimuleerd. Drie belangrijke vormen van kwaliteitsbewaking vanuit de beroepsgroep
die door het CBO (= centraal begeleidingsorgaan = kwaliteitsinstituut voor de
gezondheidszorg) worden ondersteund zijn:
    - Audits (= intercollegiale toetsing) en visitatie (van opleidingsziekenhuizen om te
        bepalen of een bepaald ziekenhuis als opleidingsplaats voor een specialisme geschikt
        is).
    - Indicatorenontwikkeling             systematische, continue gegevensverzameling
        waarmee a.h.v. proces- of uitkomstgegevens de kwaliteit van de verleende zorg kan
        worden beoordeeld.
    - Richtlijnontwikkeling (evidence based), standaarden en consensus
    - Inspectie Gezondheidszorg

Daarnaast kun je de kwaliteit van artsen waarborgen door een goede, kwalitatief hoge
opleiding en BIG registratie.

Prestatie-indicatoren:
   - Structuur-, proces- en uitkomstkwaliteit indicatoren.
   - Sinds 2004 informeren Nederlandse ziekenhuizen het publiek over hun prestaties.
   - De Inspectie Gezondheidszorg heeft samen met medisch specialisten en ziekenhuizen
      een basisset prestatie-indicatoren opgesteld. Jaarlijks wordt deze basisset
      geactualiseerd.
   - Informatie van de ziekenhuizen is openbaar (www.ziekenhuizentransparant.nl en
      www.kiesbeter.nl/ziekenhuizen/kwaliteit)     Inspectie, Elsevier, AD top 100.
   - Registratie en analyse op groepsniveau.

Voordelen van het openbaar maken van prestaties in de gezondheidszorg:
   - Transparantie.
   - Slecht scorende ziekenhuizen prikkelen tot betere prestaties.
   - Een geïnformeerde burger kan kiezen (echter vaak in acute situaties of door
     zorgpolissen is dit toch beperkt).
   - Door data te verzamelen, kunnen we uitzoeken hoe en waar we de zorg kunnen
     verbeteren.

Nadelen van het openbaar maken van prestaties in de gezondheidszorg:
  - Aandacht wordt gericht op gemeten variabelen.
  - Er is geen sprake van eenduidigheid.
  - Uitkomsten alleen vormen geen goede kwaliteitsmaat.
  - Reputaties van ziekenhuizen zijn in het geding.
  - Twijfels aan de waarde van het soort vergelijkingen als de AD ziekenhuistop-100, wat
      betekenen verschillen tussen ziekenhuizen?




©2009 Denise van der Linde                                                                 12
Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3


   -   Ook andere factoren, naast de kwaliteit, zijn van invloed op de gevonden verschillen
       tussen ziekenhuizen:
           o Patiëntkenmerken: heterogeniciteit van patiëntenpopulaties
              correctie voor case mix is noodzakelijk. Denk hierbij aan verschillen in co-
              morbiditeit en andere confounders. Voorbeeld: hogere sterfte na heupoperatie
              als er in een ziekenhuis meer mensen met een cardiovasculaire
              voorgeschiedenis of ASA-III of IV geopereerd worden.
           o Verschillen in registratiesystemen en –procedures tussen ziekenhuizen,
              die invloed kunnen hebben op de gevonden uitkomsten.
           o Toeval, zeker bij kleine ziekenhuizen met weinig patiënten.

Evidence-based richtlijnen:
   - Wetenschappelijk      onderbouwde,        landelijke   of   internationale,  geldende,
      vakinhoudelijke aanbevelingen voor optimale zorg voor een patiënt.
   - CBO: groot aantal richtlijnen, inclusief samenvattingskaarten.
   - Er zijn nog diverse andere organisaties die richtlijnen opstellen, o.a. NHG.
   - Landelijke Werkgroep Infectie Preventie (WIP): houdt zich bezig met richtlijnen op
      het gebied van infectieziekten. Voorbeeld van een richtlijnen: Handhygiëne voor
      medewerkers in ziekenhuizen.

Belemmeringen voor implementatie van richtlijnen in de praktijk:
   - Individuele professional:
        o Cognities (“ik zie nooit complicaties”, “ik vind de bewijzen niet hard”)
        o Attitude en motivatie (“kost te veel tijd”, bijwerkingen)
        o Routines (“vergeet het”)
   - Team of unit:
        o Sociale invloed en leiderschap (“het boeit het management niet”, “er is
            niemand die controle uitvoert”)
   - Ziekenhuis:
        o Organisatorisch (“het is niet haalbaar”, “geen richtlijnen”)
        o Beschikbare middelen (“er zijn geen faciliteiten”)

Het is van belang om maatregelen te bedenken die specifiek aangrijpen op bepaalde,
concreet benoemde barrières. Verhelp gebrek aan kennis door trainingsprogramma’s. Op
organisatorisch niveau moet je maatregelen treffen tegen tijdgebrek voor preventieve
handelingen zoals handhygiëne. Zorgverbeteringen komen pas effectief tot stand door een
gerichte aanpak waarbij de verschillende niveaus van barrières aangepakt worden.




©2009 Denise van der Linde                                                                13
Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3



Kwaliteit in de traumazorg:

Heupfracturen binnen 24 uur opereren?
  - Binnen 24 uur na opname opereren van heupfracturen vermindert de kans op het
      krijgen van een pneumonie
  - Preoperatieve conditie is de enige voorspeller van morbiditeit.
  - Er moet voor gewaakt worden om niet-stabiele patiënten te vroeg te opereren.
  - De prestatie-indicator “% heupfracturen binnen 24 geopereerd” moet daarom met
      voorzichtigheid gehanteerd worden.

Om de kwaliteit van de zorg te evalueren is het noodzakelijk om data op een
vergelijkbare manier te registreren.
   - Overall kwaliteit of zorg: TRISS:
          o Gevalideerd en geaccepteerd
          o Combinatie van:
                    Revised Trauma Score (RTS) = fysiologische score, o.b.v.
                     ademfrequentie, systemische bloeddruk, Glasgow coma scale.
                    Abbreviated Injury Scale (AIS90) = anatomische score, per
                     lichaamsregio de ernst van het letsel.
                    Leeftijd
          o De kans op overleving (probability of survival = Ps) kan berekend worden
             survival analysis.

Verbetering van kwaliteit van zorg dient te gebeuren aan de hand van cycli van
registratie (continuous adequate measurement of performance) – analyse – interventie.




©2009 Denise van der Linde                                                          14

Más contenido relacionado

Similar a 4 2 Week 4 2 3

Gebiedsgerichte Eerstelijnszorg In Wonen Welzijn Zorgbeleid (2) Vries Comajta...
Gebiedsgerichte Eerstelijnszorg In Wonen Welzijn Zorgbeleid (2) Vries Comajta...Gebiedsgerichte Eerstelijnszorg In Wonen Welzijn Zorgbeleid (2) Vries Comajta...
Gebiedsgerichte Eerstelijnszorg In Wonen Welzijn Zorgbeleid (2) Vries Comajta...
tomjutten
 
Eindrapport-2013-Veerkrachtzorg-Nationale-DenkTank
Eindrapport-2013-Veerkrachtzorg-Nationale-DenkTankEindrapport-2013-Veerkrachtzorg-Nationale-DenkTank
Eindrapport-2013-Veerkrachtzorg-Nationale-DenkTank
Petra Pubben
 
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
tomjutten
 
Totaalpresentatie kennisuitwisseling 17 mei 2011
Totaalpresentatie kennisuitwisseling 17 mei 2011Totaalpresentatie kennisuitwisseling 17 mei 2011
Totaalpresentatie kennisuitwisseling 17 mei 2011
Barbarapronk
 
220508 Presentatie A.De Haan Ggd Hollands Noorden
220508 Presentatie A.De Haan Ggd Hollands Noorden220508 Presentatie A.De Haan Ggd Hollands Noorden
220508 Presentatie A.De Haan Ggd Hollands Noorden
tomjutten
 
1307095 Boekje Zorg in Lelystad
1307095 Boekje Zorg in Lelystad1307095 Boekje Zorg in Lelystad
1307095 Boekje Zorg in Lelystad
Chris Bruijn
 

Similar a 4 2 Week 4 2 3 (20)

Dirk Ruwaard 22 April 2010
Dirk Ruwaard 22 April 2010Dirk Ruwaard 22 April 2010
Dirk Ruwaard 22 April 2010
 
Dirk Ruwaard 22 april 2010
Dirk Ruwaard 22 april 2010Dirk Ruwaard 22 april 2010
Dirk Ruwaard 22 april 2010
 
Gebiedsgerichte Eerstelijnszorg In Wonen Welzijn Zorgbeleid (2) Vries Comajta...
Gebiedsgerichte Eerstelijnszorg In Wonen Welzijn Zorgbeleid (2) Vries Comajta...Gebiedsgerichte Eerstelijnszorg In Wonen Welzijn Zorgbeleid (2) Vries Comajta...
Gebiedsgerichte Eerstelijnszorg In Wonen Welzijn Zorgbeleid (2) Vries Comajta...
 
Eindrapport-2013-Veerkrachtzorg-Nationale-DenkTank
Eindrapport-2013-Veerkrachtzorg-Nationale-DenkTankEindrapport-2013-Veerkrachtzorg-Nationale-DenkTank
Eindrapport-2013-Veerkrachtzorg-Nationale-DenkTank
 
Workshop C - De Wijkanalyse
Workshop C - De WijkanalyseWorkshop C - De Wijkanalyse
Workshop C - De Wijkanalyse
 
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
Diner pensant strategisch netwerk eerstelijn zorg noord holland 16 juni 2010
 
Eur congres11dec14 context.pptx
Eur congres11dec14 context.pptxEur congres11dec14 context.pptx
Eur congres11dec14 context.pptx
 
EurCongres11dec14 Context.pptx
EurCongres11dec14 Context.pptxEurCongres11dec14 Context.pptx
EurCongres11dec14 Context.pptx
 
Totaalpresentatie kennisuitwisseling 17 mei 2011
Totaalpresentatie kennisuitwisseling 17 mei 2011Totaalpresentatie kennisuitwisseling 17 mei 2011
Totaalpresentatie kennisuitwisseling 17 mei 2011
 
220508 Presentatie A.De Haan Ggd Hollands Noorden
220508 Presentatie A.De Haan Ggd Hollands Noorden220508 Presentatie A.De Haan Ggd Hollands Noorden
220508 Presentatie A.De Haan Ggd Hollands Noorden
 
Presentatie Piet Van Herck
Presentatie Piet Van HerckPresentatie Piet Van Herck
Presentatie Piet Van Herck
 
Van merkbaar naar meetbaar - een beknopte uitleg van onze Monitor Maatschappe...
Van merkbaar naar meetbaar - een beknopte uitleg van onze Monitor Maatschappe...Van merkbaar naar meetbaar - een beknopte uitleg van onze Monitor Maatschappe...
Van merkbaar naar meetbaar - een beknopte uitleg van onze Monitor Maatschappe...
 
1307095 Boekje Zorg in Lelystad
1307095 Boekje Zorg in Lelystad1307095 Boekje Zorg in Lelystad
1307095 Boekje Zorg in Lelystad
 
Deelanalyse
DeelanalyseDeelanalyse
Deelanalyse
 
Workshop Leefstijlgeneeskunde werkcongres preventie in zorgstelsel v7
Workshop Leefstijlgeneeskunde  werkcongres preventie in zorgstelsel v7Workshop Leefstijlgeneeskunde  werkcongres preventie in zorgstelsel v7
Workshop Leefstijlgeneeskunde werkcongres preventie in zorgstelsel v7
 
5 maart 2019 | De Gezonde Generatie; hoe kunnen we landelijk samenwerken aan ...
5 maart 2019 | De Gezonde Generatie; hoe kunnen we landelijk samenwerken aan ...5 maart 2019 | De Gezonde Generatie; hoe kunnen we landelijk samenwerken aan ...
5 maart 2019 | De Gezonde Generatie; hoe kunnen we landelijk samenwerken aan ...
 
Aef (aris van veldhuisen) de positie van het ggd in het sociaal domein...
Aef (aris van veldhuisen)   de positie van het ggd in het sociaal domein...Aef (aris van veldhuisen)   de positie van het ggd in het sociaal domein...
Aef (aris van veldhuisen) de positie van het ggd in het sociaal domein...
 
Chantal van audenhove vlaamse alzheimer liga 20 09 draagkracht mantelzorgers ...
Chantal van audenhove vlaamse alzheimer liga 20 09 draagkracht mantelzorgers ...Chantal van audenhove vlaamse alzheimer liga 20 09 draagkracht mantelzorgers ...
Chantal van audenhove vlaamse alzheimer liga 20 09 draagkracht mantelzorgers ...
 
LPK brochure
LPK brochureLPK brochure
LPK brochure
 
Expeditie duurzame zorg kerkrade 160513 versie 2
Expeditie duurzame zorg kerkrade 160513 versie 2Expeditie duurzame zorg kerkrade 160513 versie 2
Expeditie duurzame zorg kerkrade 160513 versie 2
 

4 2 Week 4 2 3

  • 1. Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3 HC 1: Gezondheidsverschillen en gezondheidsbeleid in Rotterdam Wet Publieke Gezondheid (WPG): - verving op 1-12-2008 de wet collectieve preventie volksgezondheid (uit 1990). - Focus: o Preventie o Gezondheidsbevordering en -bescherming - Taken voor de gemeente in de WPG (= verplicht door GGD): o Epidemiologie (inzicht in gezondheid van de bevolking) o Gemeentelijke gezondheidsnota (1x per 4 jaar) o Bewaken gezondheidsaspecten in overig beleid o Preventie / gezondheidsbevordering o Ouderengezondheidszorg o Medisch milieukundige zorg o Technische hygiëne zorg o Psychosociale hulp bij rampen o Infectieziektebestrijding o Jeugdgezondheidszorg (niet per se door GGD) GGD: - = (wettelijk verplicht) instrument voor de gemeente om te zorgen voor de gezondheid van de bevolking, om de taken van de WPG uit te voeren. - Taken veranderen mee met maatschappelijke omstandigheden en verschillen tussen regio’s Waarom is lokaal (op gemeente niveau) gezondheidsbeleid belangrijk? - Algemene volksgezondheidsproblemen (roken, drinken, obesitas, DM, depressie, infectieziekten) hebben een grote lokale variatie en verschillen sterk tussen groepen. - Algemene inzichten en evidence based interventies moeten vertaald worden naar lokale context en specifieke risicogroepen. - Lokale regie op implementatie van preventiebeleid en samenwerking tussen partijen. - Ook ander lokaal beleid heeft effect op de volksgezondheid, bijv. aanleg van fietspaden. Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO): - per 1-1-2007 - geeft gemeente taken op gebied van welzijn en voormalige AWBZ - focus: maatschappelijke participatie voor mensen met een beperking (ouderen, chronisch zieken, gehandicapten, vrijwilligers, mantelzorgers etc) - regie openbare geestelijke gezondheidszorg ©2009 Denise van der Linde 1
  • 2. Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3 G4 (vier grote steden) versus de rest van Nederland: - G4 = Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. - Lager opgeleid - Vaker werkloos - Meer allochtoon - Jonger Rotterdam versus de rest van Nederland: - hoogste percentage laag opgeleiden, werklozen en bijstandsontvangers van de G4 - meer psychische problemen - vaker gevoel van eenzaamheid - slechtere score op gezondheidsindex (roken, drinken, bewegen, obesitas) - meer dikke kinderen - meer sterfte aan kanker en infectieziekten - kortere levensverwachting (mannen gaan 1.35 jaar en vrouwen gaan 1.58 jaar eerder dood dan gemiddeld in Nederland). - Kortere gezonde levensverwachting (mannen 0.91 jaar, vrouwen 1.05 jaar minder) - Belangrijkste factoren die achterstand in Rotterdam veroorzaken: o Roken o Fijnstof o Op de achtergrond: opleidingsniveau en inkomen (onafhankelijk van leefstijl) Grotestads-profiel: - relatief meer arm, allochtoon en jong - daklozen, illegalen, prostitutie (o.a. risico op verspreiding infectieziekten) - veel contacten met andere landen (haven, vliegveld, vakantieverkeer, allochtonen met contacten in herkomstland) - milieubelasting (industrie en verkeer) Tussen 1850-1900 enorme gezondheidswinst door: - riolering - schoon drinkwater - huisvesting - veiligere arbeidsomstandigheden - scholen en schoolartsen - bijstand voor werklozen en armen ©2009 Denise van der Linde 2
  • 3. Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3 Kansrijke interventiestrategieën: - gezonde jeugd (leefstijl, binnenmilieu school) - gezonde volwassenen (leefstijl, binnenmilieu, thuis en werk) - gezondheidsbeleid via 1ste lijn (leefstijl, MIS via huisarts) - verbetering inkomen en opleiding Bron: collegesheets HC1 week 4.2.3 - maatregelen in andere sectoren, die naast gezondheidswinst ook effect op andere beleidsdomeinen realiseren. Bron: collegesheets HC1 week 4.2.3 ©2009 Denise van der Linde 3
  • 4. Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3 Gezondheidsverschillen tussen wijken: - demografie en SES: o opleiding o financieel rondkomen o werkloosheid o herkomst o leeftijdsopbouw - Feijenoord: 65% allochtonen, veel financiële problemen en werklozen, veel laag opgeleiden, veel jongeren, veel obesitas, veel depressie, voelen zich ongezond, weinig overmatige drinkers, weinig tandartsbezoek. - IJsselmonde: veel laag opgeleiden, weinig werklozen, relatief veel ouderen, lijkt op Rotterdamse gemiddelde. - Hillegersberg/Schiebroek: weinig allochtonen, weinig werklozen, hoge SES, weinig laag opgeleiden, relatief veel jongeren en ouderen, weinig rokers, weinig obesitas, weinig depressie, voelen zich gezond, veel tandartsbezoek. - Conclusies: o Sociaal-economische gezondheidsverschillen zie je terug op gebiedsniveau (verschillen tussen wijken en deelgemeenten). o In wijken met een lage SES hebben de inwoners een riskantere leefstijl, meer gezondheidsproblemen en een andere (minder adequate?) zorgconsumptie. - Beleidsconsequenties: Rotterdam geeft in zijn gezondheidsbeleid voorrang aan wijken waar de achterstanden het grootst zijn. Gemeentelijke taken in het jeugdbeleid: Bron: collegesheets HC1 week 4.2.3 ©2009 Denise van der Linde 4
  • 5. Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3 Wat is het probleem met het jeugdbeleid? - Ouders en kinderen: o Fragmentatie in aanpak en aanbod o Onvoldoende aansluiting op de vraag - Professionals: o Onduidelijke verantwoordelijkheden o (te) veel overleg, te weinig resultaat - Bestuurders: o Verantwoordelijkheden zijn onduidelijk o Geldstromen zonder sturing en prioritering o Ontbreken van echte regie, te veel ad hoc sturing. Landelijk beleid met oplossingen: o.a. centra jeugd en gezin en verwijsindex. Centra Jeugd en Gezin: - Doelen: o Fysiek, laagdrempelig: inlooppunt voor ouders en kids o Preventie, signalering, advies, lichte hulp o Zorgcoördinatie o -9 maanden t/m 23 jaar en ouders o Regie: gemeente - Samenwerking met: o Consultatiebureau (0-4, meestal Thuiszorg) o Jeugdgezondheidszorg 4-19 (schoolartsen, GGD) o Schoolmaatschappelijk werk o Bureau jeugdzorg - Facultatief: o Kinderopvang o Algemeen maatschappelijk werk o Leerplichtambtenaren o Welzijnswerk o Eerstelijnszorg (huisarts, kraamzorg, verloskunde) o Jeugd-GGZ o Politie en justitie ©2009 Denise van der Linde 5
  • 6. Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3 Taken van de gemeente in het jeugdbeleid: - GGD voert Jeugdgezondheidszorg (JGZ) 4-19 jaar uit. (WPG) - GGD financiert JGZ 0-4 jaar (consultatiebureaus) (WPG) - WMO taken: informatie en advies, signalering, begeleiding naar hulp, licht pedagogische hulp, coördinatie van zorg - Verantwoordelijk voor CJG’s (Wet op de Jeugdzorg) - Regie bij complexe problematiek (zorgcoördinatie) (Wet op de Jeugdzorg) Verwijsindex risicojongeren (landelijke beleid): - doel: samenwerking tussen hulpverleners die betrokken zijn bij kind/jongere met problemen - melding door hulpverlening, onderwijs, jeugdzorg, justitie, van zorgen over (bemoeienis met) kind - bij minstens 2 meldingen is er een “match” signaal naar betrokken hulpverleners dat ze contact met elkaar moeten opnemen en samen moeten werken. - Gemeente ziet er op toe dat er daadwerkelijk actie ondernomen wordt. - Informatie in de verwijsindex: o Identificatiegegevens jongere (BSN) o Identificatiegegevens meldende instantie o Datum van melding o Contactgegevens meldende instantie o Nooit: inhoudelijke informatie over het kind/jongere, diens problemen en de behandeling. Risicojeugd: - aantal risicojongeren en de problematiek neemt toe - veel OTS/voogdij (maatregelen), meestal door problematiek ouders (niet kind) - 60% van de OTS-ers krijgt geen geïndiceerde hulp - jeugdigen met achterstanden worden vaak niet gezien door de GGZ - Oplossingen: o Integraal aansturen van de uitvoering CJG o Informatiesturing elektronisch kinddossier, verwijsindex, onderzoek o Samenhang in de jeugdketen: 1 gezin, 1 plan o Professionaliteit en cultuur o Financieringsstromen bundelen, sturen vanuit de behoefte/vraag, concentratie van regie en beleid bij gemeente (GGD) o Capaciteitsuitbreiding ©2009 Denise van der Linde 6
  • 7. Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3 Take home messages (!): - Er zijn grote gezondheidsverschillen tussen de stad en de rest van Nederland, samenhangend met SES, leefstijl en zorgconsumptie deze verschillen moeten richtinggevend zijn voor het beleid. - Lokaal gezondheidsbeleid is deels gebiedsgericht maatwerk en deels risicogroepgericht maatwerk. - Gemeenten hebben grote (wettelijke) verantwoordelijkheden voor de gezondheid van de burgers. - Gemeenten kunnen condities scheppen voor gezond opgroeien en gezond leven van hun burgers. - GGD’s zijn het instrument van gemeenten om hun gezondheidsbeleid gestalte te geven. - Gemeenten/GGD’s baseren zich op onderzoek om hun beleid vorm te geven. HC 2: Kwaliteit van de zorg: verantwoordelijkheid van de dokter Dit college is vanwege de grote overlap samengevoegd met ZO2. HC 3: Ontwikkeling van zorg: hoe beschrijf je dat Dit college is uitgevallen. HC 4+5: De bestrijding van grieppandemie in de regio Rotterdam Griep wordt veroorzaakt door een influenza virus. Dit zijn RNA virussen, bestaande uit een combinatie van H en N. Een pandemie ontstaat door verandering in de combinatie van H en N = antigene shift hierdoor ontstaat een totaal nieuw virus. De wintergriep ontstaat door RNA veranderingen in H en N = antigene drift. Hierdoor is de opgebouwde immuniteit in individuen niet effectief meer. De wintergriep is eigenlijk een uitgedoofde pandemie. Risicogroepen: >60 jaar, kinderen <5 jaar, chronisch zieken, gestoorde afweer preventieve vaccinatie. IAZ = influenza achtig ziektebeeld trias: - acuut begin - symptomen door lichaamseigen afweer, o.a. koorts en koude rillingen - luchtwegsymptomen. Complicatie: virale luchtweginfectie, met daaroverheen een bacteriële longontsteking. ©2009 Denise van der Linde 7
  • 8. Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3 Het totale aantal doden in Nederland per jaar is ongeveer 145.000 personen. Per jaar overlijden er 2.000 mensen indirect en 800 mensen direct aan de wintergriep. Zonder de preventieve vaccinatie van risicogroepen zouden er 6.000 doden extra vallen. De mortaliteit van de wintergriep is 0.2% (0.15-0.5%). Kenmerken van een pandemie: - iedereen is vatbaar - hogere sterfte - meer en ernstigere complicaties - andere (pandemische) risicogroep: vooral 20-40 jarigen. Een pandemie verloopt via verschillende fasen: - fase 1 = dier-dier transmissie - fase 2 = dier-mens transmissie - fase 3 = mens-mens tranmissie Vogelgriep = H5N1. Mexicaanse varkensgriep = A/H1N1. Epidemiologie: - verspreiding zegt niets over de ernst - relevante parameters: o % besmetting o Morbiditeit o Mortaliteit o Verloop van de pandemie door de tijd heen, piek? - Cave: bij registratie registreer je alleen het topje van de ijsberg, er zullen ook nog veel asymptomatische patiënten besmet zijn. - Met wat vergelijk je de cijfers om de ernst te bepalen? Bijv. met hongersnood. - Epidemiologische analyses steeds nieuwe cohorten (niet cumulatief) (bij de Mexicaanse griep zie je dan de sterfte door de tijd afnemen bepaalt beleid. Bij de voorbereiding op infectieziekterampen heb je altijd te maken met onzekerheden en dien je je voor te bereiden op het ergste (worst case scenario). Interventies om een infectieziekte ramp te bestrijden: - transmissie tegengaan (bijv. scholen sluiten) - bron aanpakken (bijv. quarantaine) - mensen beschermen (bijv. mondkapjes) Een interventie is kosteneffectief als het <20.000 euro per gewonnen levensjaar kost. Veel preventieve interventies zijn kosteneffectief en hebben impact op veel mensen. ©2009 Denise van der Linde 8
  • 9. Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3 Een uitbraak van de Mexicaanse griep zou in Nederland kunnen leiden tot 5.00-26.6000 doden extra. Het gevaar is dat je al besmettelijk bent 1 dag voordat je ziek bent. Gezondheidsraadadvies: wie worden er gevaccineerd tegen de Mexicaanse griep? - Risicogroepen (chronisch zieken en mensen emt een gestoorde afweer) - Zwangere vrouwen (2e en 3e trimester) - gezondheidszorgpersoneel - gezinsleden en mantelzorgers van mensen met een zeer hoog risico op ernstige ziekte en sterfte door de griep. - (en als er voldoende vaccins zijn ook 60+’ers) De WHO en CDC adviseren echter om juist andere groepen te vaccineren, bijv. jonge mensen tot 24 jaar. VO 1: Veldbezoek Dit VO is werkgroepspecifiek en zal derhalve niet samengevat worden. ZO 1: De nieuwe patiënt: hoe goed geïnformeerd? De Nederlandse Patiënten en Consumenten Federatie (NPCF) is de overkoepelende organisatie van patiëntenverenigingen. Volgens de NPCF zijn 4 hoofdthema’s van belang voor een goede gezondheidszorg: - betaalbare zorg solidariteit - patiënten moeten zelf keuzes kunnen maken - juiste en begrijpelijke informatie moet beschikbaar zijn goede voorlichting - recht hebben, recht krijgen streven naar wetten die erop gericht zijn om de positie van “de klant” in de gezondheidszorg te versterken, bijv. Kwaliteitswet en Klachtenwet. De NPCF is actief betrokken bij het volksgezondheidsbeleid en neemt hiervoor standpunten in. Een belangrijk beleidsonderwerp is de financiering en kosten van de Nederlandse gezondheidszorg. Instrumenten tot kostenbeheersing: - beperkt houden van aanbod van zorg kan leiden tot lange wachtlijsten - beperkt houden van prijzen van de zorg - inperken van basispakket van de zorgverzekering - invoeren van eigen betalingen voor de zorg, bijv. no-claimkorting, eigen bijdrage en eigen risico ©2009 Denise van der Linde 9
  • 10. Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3 10 beleidswensen van de NPCF: 1. Zorgconsumentenwet moet de rechten van patiënten en consumenten in het nieuwe zorgstelsel waarborgen, bijv. productgaranties en afspraken over leveringstijden. 2. Breed basispakket, inclusief fysiotherapie en tandartsenzorg. 3. Goed systeem van risicoverevening, waardoor chronisch zieken ook aantrekkelijke klanten voor zorgverzekeraars worden, om risicoselectie te voorkomen en de zorgverzekeraars te prikkelen om goede zorg voor hun klanten in te kopen. 4. Vrijwillig eigen risico i.p.v. no-claim. No-claim is een oneerlijke bureaucratische maatregel die de zorgconsumptie toch niet afremt. 5. Stimuleren van geïntegreerde 1ste lijns gezondheidscentra, die aansluit bij de acute zorg, 2e lijns zorg, welzijn en preventie. 6. Stimuleren van ICT in de zorg, maar wel op de veiligheid van medische gegevens letten. 7. Niet alleen kostprijs van een behandeling en de kwaliteit moeten inzichtelijk zijn via de DBC-systematiek, maar ook patiëntenvoorlichting en ICT-toepassingen. 8. Reële prijs voor een ziekenhuisbehandeling en een duidelijke rekening voor de patiënt. 9. Flexibel zorgaanbod. 10. Mogelijkheid tot kiezen voor cliëntgebonden financiering, bijv. persoonlijk gebonden budget (PgB). Er bestaan vaak patiëntenverenigingen voor relatief zeldzame aandoeningen. Doel van patiëntenverenigingen: kennis vergroten over de aandoening vergroten bij patiënten en artsen. Activiteiten van patiëntenverenigingen: - Voorlichting verstrekken van medische, juridische en organisatorische informatie. - Verstrekken van gegevens, die door patiënten gebruikt kunnen worden om een ziekenhuis of behandelaar te kiezen. - Bekendheid van de ziekte bevorderen. - Contacten leggen die in het voordeel van de vereniging en de leden kunnen werken. - Meewerken aan onderzoek naar oorzaken en behandelingsmogelijkheden. - Lotgenotencontact. Criteria die belangrijk zijn bij het kiezen van een behandelaar: - Binnen een straal van 50 km. - Ervaring met de aandoening. - Deelname aan georganiseerd overleg. - Subspecialisatie. ©2009 Denise van der Linde 10
  • 11. Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3 ZO 2: Kwaliteit van zorg: prestatie-indicatoren en richtlijnen Enkele jaren geleden heeft de overheid de “Wet op kwaliteit van zorginstellingen” ingevoerd om de kwaliteit van de zorg via wetgeving te waarborgen. Deze wet deelt kwaliteit in drie dimensies: - Effectiviteit = doeltreffendheid = maat die uitdrukt in welke mate de zorg heeft geleid tot gezondheidswinst. o Voorbeeld: aantal retinale complicaties bij DM - Efficiëntie = doelmatigheid = verhouding tussen effectiviteit en de gemaakte kosten. o Voorbeeld: verhouding tussen aantal vermeden retinale complicaties bij DM en de gemaakte kosten voor bijv. periodieke fundusfotografie. - Patiëntgerichtheid = maat die uitdrukt in hoeverre de zorg is afgestemd op de wensen van de patiënt. o Voorbeeld: gemiddelde reistijd naar de periodieke fundusfotografie. Structuurkwaliteit = adequaatheid van de personen, materialen en formele regels waarmee en waarbinnen de zorg wordt verleend. Hieronder vallen: - Vaardigheden en kennis van professionals - Technische kwaliteit van apparatuur en gebouwen - Formele organisatiestructuur in ziekenhuizen. Voorbeeld: 24-uurs beschikbaarheid van mobiele medische teams bij het hulp verlenen aan traumapatiënten. Proceskwaliteit = wijze waarop de feitelijke zorg wordt verleend. Bijv.: - Welke handelingen worden verricht en wanneer? - Houdt men zich aan richtlijnen en protocollen? Voorbeeld: gemiddelde tijdsduur tussen melding en aanrijden van een ambulance. Uitkomstkwaliteit = beoordelen van de resultaten van de zorg op effectiviteit, efficiëntie en patiëntgerichtheid. Voorbeeld: verschil tussen vitale status van patiënt ter plekke en na aankomst in het ziekenhuis. Een ander begrip dat belangrijk is bij de beoordeling van de kwaliteit van zorg is: patiëntveiligheid. Hierbij draait het om het voorkomen van onbedoelde of iatrogene schade. Voorbeelden van indicatoren van patiëntveiligheid zijn: - Postoperatieve wondinfecties - Prevalentie van decubitus ©2009 Denise van der Linde 11
  • 12. Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3 Er zijn diverse methoden waarmee de kwaliteit van zorg in de praktijk wordt bewaakt en gestimuleerd. Drie belangrijke vormen van kwaliteitsbewaking vanuit de beroepsgroep die door het CBO (= centraal begeleidingsorgaan = kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg) worden ondersteund zijn: - Audits (= intercollegiale toetsing) en visitatie (van opleidingsziekenhuizen om te bepalen of een bepaald ziekenhuis als opleidingsplaats voor een specialisme geschikt is). - Indicatorenontwikkeling systematische, continue gegevensverzameling waarmee a.h.v. proces- of uitkomstgegevens de kwaliteit van de verleende zorg kan worden beoordeeld. - Richtlijnontwikkeling (evidence based), standaarden en consensus - Inspectie Gezondheidszorg Daarnaast kun je de kwaliteit van artsen waarborgen door een goede, kwalitatief hoge opleiding en BIG registratie. Prestatie-indicatoren: - Structuur-, proces- en uitkomstkwaliteit indicatoren. - Sinds 2004 informeren Nederlandse ziekenhuizen het publiek over hun prestaties. - De Inspectie Gezondheidszorg heeft samen met medisch specialisten en ziekenhuizen een basisset prestatie-indicatoren opgesteld. Jaarlijks wordt deze basisset geactualiseerd. - Informatie van de ziekenhuizen is openbaar (www.ziekenhuizentransparant.nl en www.kiesbeter.nl/ziekenhuizen/kwaliteit) Inspectie, Elsevier, AD top 100. - Registratie en analyse op groepsniveau. Voordelen van het openbaar maken van prestaties in de gezondheidszorg: - Transparantie. - Slecht scorende ziekenhuizen prikkelen tot betere prestaties. - Een geïnformeerde burger kan kiezen (echter vaak in acute situaties of door zorgpolissen is dit toch beperkt). - Door data te verzamelen, kunnen we uitzoeken hoe en waar we de zorg kunnen verbeteren. Nadelen van het openbaar maken van prestaties in de gezondheidszorg: - Aandacht wordt gericht op gemeten variabelen. - Er is geen sprake van eenduidigheid. - Uitkomsten alleen vormen geen goede kwaliteitsmaat. - Reputaties van ziekenhuizen zijn in het geding. - Twijfels aan de waarde van het soort vergelijkingen als de AD ziekenhuistop-100, wat betekenen verschillen tussen ziekenhuizen? ©2009 Denise van der Linde 12
  • 13. Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3 - Ook andere factoren, naast de kwaliteit, zijn van invloed op de gevonden verschillen tussen ziekenhuizen: o Patiëntkenmerken: heterogeniciteit van patiëntenpopulaties correctie voor case mix is noodzakelijk. Denk hierbij aan verschillen in co- morbiditeit en andere confounders. Voorbeeld: hogere sterfte na heupoperatie als er in een ziekenhuis meer mensen met een cardiovasculaire voorgeschiedenis of ASA-III of IV geopereerd worden. o Verschillen in registratiesystemen en –procedures tussen ziekenhuizen, die invloed kunnen hebben op de gevonden uitkomsten. o Toeval, zeker bij kleine ziekenhuizen met weinig patiënten. Evidence-based richtlijnen: - Wetenschappelijk onderbouwde, landelijke of internationale, geldende, vakinhoudelijke aanbevelingen voor optimale zorg voor een patiënt. - CBO: groot aantal richtlijnen, inclusief samenvattingskaarten. - Er zijn nog diverse andere organisaties die richtlijnen opstellen, o.a. NHG. - Landelijke Werkgroep Infectie Preventie (WIP): houdt zich bezig met richtlijnen op het gebied van infectieziekten. Voorbeeld van een richtlijnen: Handhygiëne voor medewerkers in ziekenhuizen. Belemmeringen voor implementatie van richtlijnen in de praktijk: - Individuele professional: o Cognities (“ik zie nooit complicaties”, “ik vind de bewijzen niet hard”) o Attitude en motivatie (“kost te veel tijd”, bijwerkingen) o Routines (“vergeet het”) - Team of unit: o Sociale invloed en leiderschap (“het boeit het management niet”, “er is niemand die controle uitvoert”) - Ziekenhuis: o Organisatorisch (“het is niet haalbaar”, “geen richtlijnen”) o Beschikbare middelen (“er zijn geen faciliteiten”) Het is van belang om maatregelen te bedenken die specifiek aangrijpen op bepaalde, concreet benoemde barrières. Verhelp gebrek aan kennis door trainingsprogramma’s. Op organisatorisch niveau moet je maatregelen treffen tegen tijdgebrek voor preventieve handelingen zoals handhygiëne. Zorgverbeteringen komen pas effectief tot stand door een gerichte aanpak waarbij de verschillende niveaus van barrières aangepakt worden. ©2009 Denise van der Linde 13
  • 14. Geneeskunde Samenvattingen: Colleges en ZO’s 4.2 week 4.2.3 Kwaliteit in de traumazorg: Heupfracturen binnen 24 uur opereren? - Binnen 24 uur na opname opereren van heupfracturen vermindert de kans op het krijgen van een pneumonie - Preoperatieve conditie is de enige voorspeller van morbiditeit. - Er moet voor gewaakt worden om niet-stabiele patiënten te vroeg te opereren. - De prestatie-indicator “% heupfracturen binnen 24 geopereerd” moet daarom met voorzichtigheid gehanteerd worden. Om de kwaliteit van de zorg te evalueren is het noodzakelijk om data op een vergelijkbare manier te registreren. - Overall kwaliteit of zorg: TRISS: o Gevalideerd en geaccepteerd o Combinatie van: Revised Trauma Score (RTS) = fysiologische score, o.b.v. ademfrequentie, systemische bloeddruk, Glasgow coma scale. Abbreviated Injury Scale (AIS90) = anatomische score, per lichaamsregio de ernst van het letsel. Leeftijd o De kans op overleving (probability of survival = Ps) kan berekend worden survival analysis. Verbetering van kwaliteit van zorg dient te gebeuren aan de hand van cycli van registratie (continuous adequate measurement of performance) – analyse – interventie. ©2009 Denise van der Linde 14