1. Hizkuntza eta hiztunak Kira Penn,Xuriñe Alvaro Ander Elustondo,Unai Ortega Igarki Mendizabal,Aitor Bonome Iker Roteta,Ander Camara Iker Molinero eta Jon Almandoz

12. 2.3 Euskara eta zelta hizkuntza Herri zeltekin harremanak izan zituzten euskaldunek. Euskaraz hizkentza zeltetatik ustez mailegaturiko hainbat hitz ageri dira. Mailegu hauetariko batzuk latinaren bidez heldu zaizkigu, haka nola errege eta gezi. Baina beste batzuk, dirudienez, harremana zuzenaren bidez. Ikertzaile askok zeltatzat jotzen duten hainbat hitz, herri indoeuroparrak Europara etorri aurreko hizkuntza baten aztarnak direla.

26. EUSKARAREN ZAPALKUNTZATIK OFIZIALTASUNERA

29. 5.2 XVII- XVIII.mendeetan Frantzian ezarritako politika linguistikoak (monarkia bat = hizkuntza bat) izan zuen bere islada penintsulan ere. Politika Euskal literaturaren historian ere baditugu honelako adibideak, askotan gertatu baita zentsura. Kasurik gabe sonatuena Aranda ministariaren Zedula da (1766). Aita Kardaberaz- i San Inazioren bizitza argitaratzea debekatu zion, bide batez, debekatu politiko orokor ba ezarriz. Iparraldean, Frantziako Iraultzarekin batera ez ziren apaizgo eta nobleziaren pribilejioak bakarrik deuseztatu, baita lurraldeetako erakunde berezi guztiak ere. Ipar Euskal Biarnorekin batera Behe Pirinioetako Departamentua osatu zuen, zeukan autonomia apurra deuseztatuz. Hala ere lehenak izan ziren euskara era ofizialean erabiltzeko erduan. Lehen aldiz erabili zituzten hizkuntza txikiak propaganda gisa jendetza konbentzitu beharra baitzegoen. Hizkuntza nazionalaren aurka zijoala eta, beronen aurkako erasoaldia etorri zen, Frantzia osoa eskola grantzesez josi zutelarik.

30. 5.3 XIX eta XX. mendeak XIX. Mendean Napoleonek ere erabili zuen euskara bere propagandarako, eta 1808an Espainia bereganatzea pentsatu zuenean Euskal Herriari, Ipar eta Hegoari, batasun administratiboa ematea pentsatu zuten. Erakundeetan euskararen ofizialtasunaren arazoa jite herria artuz joan zen eta Bizkaiako batzarretan adibidez, eztabaidak bi hizkuntzatan egiteko aukera zegoen. Baina bigarren karlistadaren ondoren (1876) Hegoaldeak zituen Foru hondarrak ezabatu ziren eta berriro ere galtzaile suertatu zen euskara.

31. 5.4 Eusko pizkundea Azken Karlistadan gertatu zen Foru gaierak euskaltzaleriarengan sortu zuen erreakzioari deitzen diogu Pizkundea. Hizkuntzari bere balio nazional –politikoa ikusi zitzaion eta herri nortasuna gordetzeko giltza legez ulertzen hasi zen (S. Arana). Ahalegin itzelak egin ziren hainbat alorretan: Euskaltzaindia, euskal eskolen saioak, Lore Jokoak, aldizkariak...

33. Nafarroako Foru-Hobekuntza (1892) legearen arabera “Gaztelera eta Nafarroako hizkuntza ofiziala,baina euskarak ere hizkuntza ofizial maila izango du. Ondorioz esan daiteke Espainiako Baleareak,katalanak,Gliza edo Valenciako estatutuek euren hizkuntzei ematen dieten ofizialtasuna maila baina askoz gutxiago aitortzen zaiola,euskarari. Nekez iraun dezake bizirik hizkuntza batek honelako laguntza ofizial kaxkarrarekin.Ipar Euskal Herrian larriagoa da oraindik euskarak ez baitu inongo ofizialtasunik.

34. Euskara gurekin eta denekin.