1. ‹LKÖ⁄RET‹M
GÖRSEL SANATLAR DERS‹
1-8. Sınıflar
Ö⁄RETMEN KILAVUZ
K‹TABI
YAZARLAR
Eylem PEfiKERSOY
Osman YILDIRIM
7

2. M‹LLÎ E⁄‹T‹M BAKANLI⁄I YAYINLARI ..................................................... :.............?................
DERS K‹TAPLARI D‹Z‹S‹ ..................................................... :.............?................
Her hakk› sakl›d›r ve Millî E¤itim Bakanl›¤›na aittir.
Kitab›n metin, etkinlik, soru ve flekilleri k›smen de olsa hiçbir surette al›n›p yay›mlanamaz.
ED‹TÖR
Prof. Hasan PEKMEZC‹
D‹L UZMANLARI
Murat CEYLAN
Turgut BA⁄RIAÇIK
Ölçme De¤erlendirme
Banu ÖZDEM‹R
GÖRSEL TASARIM
Abdülkadir GÜROL
PROGRAM GEL‹fiT‹RME UZMANI
Bahar KÜÇÜKTEPE
ISBN...................
? ......................

3. İSTİKLÂL MARŞI

4. GENÇLİĞE HİTABE
7

5. ATATÜRK
7

6. Boş Sayfa
7

7. Eğitim sistemleri insanı bütün yönleri ile geliştirmeyi ve içinde bulunduğu, ait olduğu topluma ve
insanlık âlemine yararlı bireyler hâline getirmeyi amaç edinir.
Genel eğitimin önemli bir alanı olan sanat eğitimi de bireyin;
• Duygu ve düşünce dünyasını zenginleştirmeyi,
• Kendini, duygularını, düşüncelerini, hayallerini ifade edebileceği yol ve yöntemleri göstermeyi,
• Tarihî ve doğal çevreyi, bütün canlı-cansız varlıklarıyla doğayı tanıtmayı,
• İçinde yaşadığı toplumunu anlamayı ve algılamayı,
• Özünde bulunan cevheri keşfetmeyi böylece onu dengeli bir birey hâline getirmeyi hedefler.
Günümüzde insan ilişkilerinde meydana gelen sorunların temelinde, teknolojik gelişmelerin getirdiği
hızlı ve günübirlik yaşamanın etkileriyle duyarlı insan modelinin yeterince geliştirilememesi yatmaktadır.
Bu nedenle artık insanın insani değerlerine sahip çıkması, insan ve doğa sevgisi, dostluk, kardeşlik
gibi bağların geliştirilmesi çabası, bütün eğitim alanları ile birlikte sanat eğitiminin de esas amaçları
olarak yerli yerine oturtulmak zorundadır.
Eğitim, her alanda olduğu gibi ilgi ve sevgi temeline dayandırıldığında başarı oranının yükseleceği
kuşkusuzdur. Sanat eğitimi, sevgi ve saygıyı, öğrencinin kendini özgürce ifade etmesi ilkesi ile birleştirme
ve bunları soyut kavramlar olmaktan çıkararak yaşamın her alanına dâhil etme sorumluluğu içindedir.
Bu nedenle sanat eğitimcilerimiz görsel sanatlar derslerini, kuru bir ders olmaktan kurtarıp kişisel
birikimleriyle zenginleştirerek gerçek amaçlarına ulaştıracaklardır. Bu ders sadece bir resim dersi
değildir. Bütün sanat dallarından beslenen, zenginleştirilen, öğrencinin ilgi ve sevgi alanlarıyla anlamlanan
bir derstir. Bu nedenle Görsel Sanatlar Dersi Öğretmen Kılavuz Kitabı değerli eğitimcilerimize yardımcı
olmak amacı ile hazırlandı.
Görsel Sanatlar Dersi Öğretmen Kılavuz Kitabı'nda yer alan kazanımların hayata geçirilmesi için
belirli sayıda işleniş örneklerine yer verilmiştir. Bu işlenişler uygulumada öğretmene yardımcı olmak
amacıyla hazırlanmıştır. Öğretmen, işleniş örneklerini olduğu gibi ya da değişiklikler yaparak uygulayabilir.
İşleniş ve etkinliklerin hangi kazanımlara yönelik olduğu dikkate alınarak öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçları
göz önünde bulundurularak hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. Görsel sanatlar dersleri eğitimcilerimize
önemli sorumluluklar yüklemektedir. Eğitimcinin “sanatçı-eğitimci” kimliği, bütün sanat dallarını
kapsayan birikimi, yaratıcı ve araştırmacı yönü, ilgi ve sevgi alanları doğrudan sınıf hatta okul atmosferini
etkileyen etmenlerdir. Plan ve programlar eğitimcinin sayılan bu özellikleriyle anlam kazanır. Çünkü
bu ders bir defter-kitap dersi değildir, onun için de çok yönlü araç, gereç ve görsel malzeme ile
donatılmış bir sınıf ortamı hazırlanmak zorundadır. Görsel zenginlik ve örnek çeşitliliği, duyarlılık dolu
bir atmosfer yaratmada önemli unsurlardandır.
Görsel sanatlar dersi eğitimcisi artık sadece bir görevi yerine getirme sorumluluğu içinde kalmamalı
ve bu görevini -sanatın karakterinde de olan- en üst düzeye çıkarma, öğrencilerinin coşkusuna ortak
olma, eğitim ortamını sürekli haz alınan bir odak noktası hâline getirme yükümlülüğü içinde üstlenmelidir.
Eğitim, günübirlik bir görev değildir. Geleceğin sağlıklı düşünen, duygu ve düşüncelerini sanat yoluyla
ifade etmesini bilen, sanatın ulusal ve evrensel gücüne inanan ve sanatçılarına değer veren bireyleri
bu eğitim yoluyla yetişecektir.
Hiçbir emeğin boşa gitmeyeceği alan “eğitim” alanıdır. Bu alanda gösterilen gayret ve çabalar,
zaman içinde mutlaka gerçek meyvelerini verecektir.
Değerli meslektaşlarımızın bu bilinç içinde, özverili çalışmalarla nice başarılı gençler yetiştireceğine
inanıyoruz.
Saygılarımızla…
Prof. Hasan PEKMEZCİ
7

8. Ön Söz .......................................................................................................................... 7
Türk Millî Eğitiminin Genel Amaçları....................................................................................10
1. GİRİŞ
1. Görsel Sanatlar Dersinin Genel Amaçları .........................................................................10
1.1. Görsel Sanatlar Eğitiminin İlkeleri................................................................................11
1.2. Temel Beceriler .........................................................................................................11
1.3. Öğrenme Alanları ......................................................................................................12
1.3.1 Görsel Sanatlarda Biçimlendirme ...............................................................................12
1.3.2. Görsel Sanat Kültürü ..............................................................................................12
1.3.3. Müze Bilinci ...........................................................................................................12
1.4. Kazanımlar...............................................................................................................13
1.5. Etkinlik Örnekleri ......................................................................................................13
1.6. Açıklamalar ..............................................................................................................13
1.7. Atatürkçülükle İlgili Konular ........................................................................................14
1.8. Ara Disiplinler ...........................................................................................................14
1.9 Öğrenme ve Öğretme Süreci........................................................................................14
1.10. Görsel Sanatlar Dersinde Ölçme ve Değerlendirme.......................................................15
1.10.1. Ölçme-Değerlendirme Yöntem, Teknik ve Araçları......................................................15
1.10.1.1. Performansı Belirlemeye Yönelik Çalışmalar ..........................................................16
1.10.1.2.Öz Değerlendirme ...............................................................................................16
1.10.1.3. Grup Değerlendirme...........................................................................................17
1.10.1.4. Projeler ............................................................................................................17
1.10.1.5. Öğrenci Ürün Dosyası .........................................................................................22
1.10.1.6. Açık Uçlu Soru Türü............................................................................................24
1.10.1.7. Doğru-Yanlış Türü Sorular ...................................................................................24
1.10.1.8. Eşleştirmeli Soru Türleri......................................................................................24
1.10.1.9. Kısa Cevaplı Soru Türü .......................................................................................24
1.10.1.10. Çoktan Seçmeli Soru Türü .................................................................................24
1.10.1.11. Görüşme.........................................................................................................24
1.10.1.12. Gözlemler .......................................................................................................24
1.10.1.13. Kontrol Listeleri ...............................................................................................25
İlköğretim Okulları 1-3. Sınıflar Görsel Sanatlar Dersi Öğretmen Not Çizelgesi .........................27
İlköğretim Okulları 4-8. Sınıflar Görsel Sanatlar Dersi Öğretmen Not Çizelgesi .........................28
Atatürkçülük ile İlgili Kazanımlar Tablosu .............................................................................29
Kazanımların Ara Disiplinlerle İlişkilendirme Tablosu ..............................................................32
Belirli Gün ve Haftalarla İlişkilendirilen Kazanımlar Tablosu.....................................................34

9. 1-8. SINIFLAR GÖRSEL SANATLAR DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI VE DERS İŞLENİŞLERİ
Öğrenme - Öğretme Süreci ile İlgili Açıklamalar....................................................................38
İlköğretim Birinci Sınıf Kazanımları ve Ders İşlenişleri ...........................................................40
İlköğretim İkinci Sınıf Kazanımları ve Ders İşlenişleri.............................................................55
İlköğretim Üçüncü Sınıf Kazanımları ve Ders İşlenişleri ..........................................................69
İlköğretim Dördüncü Sınıf Kazanımları ve Ders İşlenişleri.......................................................84
İlköğretim Beşinci Sınıf Kazanımları ve Ders İşlenişleri ..........................................................99
İlköğretim Altıncı Sınıf Kazanımları ve Ders İşlenişleri............................................................118
İlköğretim Yedinci Sınıf Kazanımları ve Ders İşlenişleri...........................................................138
İlköğretim Sekizinci Sınıf Kazanımları ve Ders İşlenişleri ........................................................154
PROGRAM’LA İLGİLİ AÇIKLAMALAR VE EKLER
Program’ın Uygulanmasında Öğretmenin Rolü ......................................................................181
İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Sanatsal Yönelimleri .................................................182
Görsel Sanatlarda Yöntem ve Teknikler ...............................................................................183
Görsel Sanatlarda Öğretim Yöntem ve Teknikleri ..................................................................192
Sağlık ve Güvenlik Önlemleri .............................................................................................195
EKLER
Eser Örnekleri .................................................................................................................196
Müzelerin İnternet Adresleri...............................................................................................247
Terimler ve Kavramlar Sözlüğü...........................................................................................257
Kaynakça ........................................................................................................................265

10. TÜRK MİLLÎ EĞİTİMİNİN GENEL AMAÇLARI
1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu'na Göre Türk Millî Eğitiminin Genel Amaçları
1. Genel Amaçlar
Madde 2- Türk millî eğitiminin genel amacı, Türk milletinin bütün fertlerini;
1. Atatürk inkılap ve ilkelerine ve Anayasa'da ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağlı; Türk
milletinin millî, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren;
ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan; insan haklarına ve Anayasa'nın
başlangıcındaki temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye
Cumhuriyeti'ne karşı görev sorumluluklarını bilen ve bunları davranış hâline getirmiş yurttaşlar olarak
yetiştirmek,
2. Beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe
ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip; insan haklarına
saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan, yapıcı, yaratıcı ve verimli
kişiler olarak yetiştirmek,
3. İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme
alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun
mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak,
Böylece, bir yandan Türk vatandaşlarının ve Türk toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak; öte
yandan millî birlik ve bütünlük içinde iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmayı desteklemek ve hızlandırmak
nihayet Türk milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı seçkin bir ortağı yapmaktır.
1. GÖRSEL SANATLAR DERSİNİN GENEL AMAÇLARI
Görsel sanatlar dersinin amaçları bireysel ve toplumsal, algısal, estetik ve teknik amaçlar olarak
gruplanabilir.
A. BİREYSEL VE TOPLUMSAL AMAÇLAR
1. Öğrenciye yaşamı ve doğayı gözlemleme duyarlılığı kazandırmak,
2. Öğrenciye seçme, ayıklama, birleştirme, yeniden organize etme becerileri kazandırmak; analiz
ve sentez yeteneği ile eleştirel bakış açısını geliştirmek,
3. Öğrencinin yeteneklerini fark etmesini, kendine güven duygusu kazanmasını ve kendini geliştirmesini
sağlamak,
4. Öğrencinin görsel biçimlendirme çalışmaları ile kendini ifade etmesini sağlamak,
5. Öğrencinin ilgisini, bu alandaki çeşitli kaynaklarla besleyebilmek (müze, galeri, tarihî eser vb.)
ve bu yolla geçmişine sahip çıkma ve geleceğini yapılandırma bilinci kazandırmak,
6. Öğrencinin her alanda kullanabileceği yaratıcı davranışlar geliştirmesini sağlamak,
7. Öğrencinin ulusal ve evrensel sanat eserlerini ve sanatçıları tanımasını sağlamak,
8. Ulusal ve evrensel değerleri tanıyabilme ve anlayabilme bilincini kazandırmak,
9. Geçmişten günümüze miras kalan sanat eserlerinden haz alma ve onur duyma hassasiyeti
kazandırmak,
10. İş birliği yapma, paylaşma, sorumluluk alma, kendine saygı duyduğu kadar başkalarına da
saygı duyma bilinci ve duyarlılığı kazandırmak,
11. Öğrencinin ruh sağlığını koruma, iç dünyasını anlatma ve bedenine saygı duyma bilinci
geliştirmesini sağlamak,
12. Öğrenciye aklını, duygularını, zevklerini sorgulama bilinci kazandırmaktır.
10

11. B. ALGISAL AMAÇLAR
1. Öğrencinin algı birikimini ve hayal gücünü geliştirmek,
2. Öğrencinin görsel algı ve birikimlerini sanatsal anlatımlara dönüştürebilmesine imkân tanımak,
3. Birikimlerini başka alanlarda kullanabilme becerisini geliştirmek,
4. Bilgi ve birikimini sanatsal uygulamaya dönüştürme yeteneği kazandırmak,
5. Yeni durumlar karşısında özgün çözümler geliştirme becerisi kazandırmaktır.
C. ESTETİK AMAÇLAR
1. Öğrencinin, sanatın ve sanat eserlerinin her zaman önemsenecek birer değer olduğunu kavramasını
sağlamak,
2. Geçmişten günümüze miras kalan sanat eserlerinden ve doğadan haz alma, onlarla gurur duyma
ve onları koruma bilincini kazandırmak,
3. Öğrenciye görsel sanatlar sevgisi ve bu sevgiyi hayatının her alanına yansıtabilme, bunu davranış
biçimi hâline getirebilme yeterliliği kazandırmak,
4. Öğrenciye, doğadan seçtiği veya insan eli ile üretilen nesneleri estetik birikimini kullanarak
değerlendirme bilinci kazandırmak,
5. Öğrenciye kendini ifade edebilmede estetik değerlerden yararlanma yeteneği kazandırmaktır.
Ç. TEKNİK AMAÇLAR
1. Öğrenciye her türlü araç-gereci kullanarak görsel anlatım diline dönüştürme isteği ve kullanma
becerisi kazandırarak öğrencinin kendini geliştirmesine imkân tanımak,
2. Öğrenciye değişik tekniklerle elde edilen sonuçların etkilerini sezdirebilmek ve öğrencinin fark-
lılıklardan zevk alabilmesini sağlamak,
3. Öğrenciyi farklı tekniklerin getireceği anlatım zenginliğinin farkına vardırabilmek,
4. Kullandığı tekniklerin dışında yeni teknikler arama isteği ve cesareti kazandırmak,
5. Öğrenciye, amacına uygun malzemeyi seçme, malzemeden anlam çıkarma becerisi kazandırmak,
6. Öğrenciye kendini ifade etme sürecinde çıkacak sorunlara teknik çözümler üretebilme becerisi
ve güveni kazandırmaktır.
1.1. GÖRSEL SANATLAR EĞİTİMİNİN İLKELERİ
İlköğretimde uygulanacak görsel sanatlar eğitiminde belirlenen amaçlara ulaşılması için bazı temel
ilkelerin göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Bunlar aşağıda sunulmuştur:
1. Her çocuk yaratıcıdır.
2. Her çocuk farklı algı, bilgi, sezgi, duygu dünyası ve geçmiş hayat tecrübesine sahiptir. Uygulamalarda
bireysel farklılıklar göz önünde bulundurulur.
3. Uygulamalarda, görsel sanat alanlarına yönelik iki ve üç boyutlu çalışmalar ile çoklu ortam
çalışmalarına yer verilir.
4. Görsel sanatlar dersi, diğer disiplinlerle birlikte eğitim amaçlarındaki bütünlüğü kurmaya veya
bireyin kendini gerçekleştirmesine katkıda bulunur.
5. Dersin işlenişi, ilgi çekici hâle getirilen öğrenme-öğretme yöntem ve teknikleriyle zenginleştirilir.
6. Görsel sanatlar dersi çocuğu temel alır. Öğrenme-öğretme süreci, çocuğun kendine özgü algılama
ve anlamlandırma evreni içinde, gelişim basamaklarına göre düzenlenir.
7. Değerlendirmede öğretmen, her çocuğun gelişim sürecini, bireysel farklılıklarını, öğrenme-öğretme
sürecine katılımını ve sınıf içi performansını göz önünde bulundurur.
1.2. TEMEL BECERİLER
Temel beceriler, öğrencilerin öğrenme alanlarındaki gelişimleriyle bağlantılı, yatay olarak bir yılın
sonunda, dikey olarak da sekizinci sınıfın sonunda kazanacakları ve hayat boyu kullanacakları temel
becerilerdir. İlköğretim Görsel Sanatlar Dersi (1-8. sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu içerdiği
kazanımlarla bu temel becerilerin gelişmesini sağlayacaktır. Sanatsal ifadelerde görsel ve biçimsel
anlatımın yanında, programla ulaşılması beklenen temel beceriler şunlardır:
11

12. • Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, • Sorumluluk alma,
• Kendini ifade etme, • Başladığı işi bitirme,
• Eleştirel düşünme, • Görsel okuma,
• Yaratıcı düşünme, • Kişisel ve sosyal değerlere önem verme,
• Sanat aracılığıyla iletişim kurma,
• Estetik bilinç kazanma,
• Problem çözme,
• Estetik algının geliştirilmesi,
• Araştırma,
• Karar verme, • Estetik yaşam kültürü edinme,
• Bilgi teknolojilerini kullanma, • Çevre ve doğa bilinci kazanma,
• Girişimcilik, • Millî, manevi ve evrensel değerlere duyarlı olmalıdır.
1.3. ÖĞRENME ALANLARI
İlköğretim Görsel Sanatlar Dersi (1-8. sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu üç öğrenme alanı
altında yapılandırılmıştır:
1. Görsel Sanatlarda Biçimlendirme
2. Görsel Sanat Kültürü
3. Müze Bilinci
1.3.1. GÖRSEL SANATLARDA BİÇİMLENDİRME
Çizgi, biçim, doku, leke, yapı, mekân, renk gibi görsel sanat ögeleri ile denge, vurgu, ahenk,
değişiklik, hareket, ritim, dereceleme, oran-orantı gibi sanatsal düzenleme ilkelerinin, seçilen etkinlik,
önerilen yöntem ve teknikler eşliğinde, duyuşsal ve devinimsel kazanımlara yönelik uygulamalar içinde
sezdirildiği, hissettirildiği, geliştirildiği ve pekiştirildiği bir öğrenme alanıdır.
Sanatsal yaratmada görsel sanat ögeleri ve sanatsal düzenleme ilkeleri, amaç değil araç olarak işlev
görmektedir. Ancak bunlar olmadan insanın duygu ve düşüncelerini dışa vurması, yansıtması, bir anlam
yükleyerek işlevselleştirmesi ya da yepyeni bir biçim anlayışıyla ortaya koyabilmesi pek mümkün
görülmemektedir. Bu nedenle “Görsel Sanatlarda Biçimlendirme” öğrenme alanı diğer öğrenme
alanlarıyla birlikte dersin temelini teşkil etmektedir.
1.3.2. GÖRSEL SANAT KÜLTÜRÜ
“Görsel Sanat Kültürü” öğrenme alanında, öğrencilerin ulaşmaları beklenen kazanımlar, “estetik”,
“sanat eleştirisi”, “sanat tarihi” gibi varlığını sanattan alan diğer disiplinlerin birbiri içine geçirilerek
sarmal olarak verilmesiyle oluşturulmuştur. Böylelikle sanatsal uygulamalar yapan ve sanat yapmaktan
zevk alan bireylerin yetiştirilmesi hedefinin yanı sıra bir sanat eserini çözümleyebilen, sanat eseri
niteliğini taşıyanla bu niteliği taşımayanı değerlendirebilen, sanatçı ile zanaatçı farkını algılayabilen
ve her ikisinin de toplumda yerini ve önemini kavrayabilen, daha da önemlisi sanatçı ile sanatçı olmayanı
birbirinden ayırt edebilen çağdaş bir nesil yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Şüphesiz görsel sanat kültürü
deyince akla bu disiplinlerden başka pek çok alan gelmektedir. Ancak ders saatinin sınırlı olması
sebebiyle branş ve sınıf öğretmenleri için izlenen bu yolun ilköğretim basamağı için uygun olduğu
düşünülmüştür.
1.3.3. MÜZE BİLİNCİ
İnsanoğlunun başlangıcından günümüze kadar olan sosyal, iktisadi ve kültürel hayatındaki birikimlerini
bünyesinde toplayan müzeler, onları korumakta ve sergilemektedir. Müzeler, insanlık tarihinin gelişim
evrelerine tanıklık eden, bu evrelerin başlamasında ve tamamlanmasında rol oynayan en değerli
örneklere sahiptir.
Müzeler, aynı ya da farklı coğrafyalarda, ulusların oluşturdukları medeniyetlerin her alanda ortaya
koymuş olduğu ürünleri bünyelerinde barındırırlar. Günümüzde teknolojinin imkânlarıyla daha da
kolaylaşan kültürler arası iletişim, farklı ulusların daha kısa sürede birbirini tanımasına imkân vermektedir.
Var oluşundan günümüze kadar birçok safha geçirmiş olan insanlık, geçmişini tanıma, anlama ve
bilme merakı ile doludur. Ulusların geçmişlerinde yaşadıkları tecrübelerin, sosyal ve kültürel birikimlerin
maddi kalıntılarını muhafaza eden müzeler, ulusal benliğin oluşmasında da etkili kurumlardır.
12

13. Pek çok gelişmiş ülkede müzelerden, etkin bir eğitim ortamı olarak yararlanılmaktadır. Eğitimde
aktif olma, tecrübe sahibi olma, çevre, inşa ve etkileşim kavramlarının ön plana çıkmasıyla müzeler,
çocuk eğitiminde önem taşıyan kurumlar hâline gelmiştir. Çünkü müzeler çocukların yaparak, yaşayarak,
duyuşsal, devinimsel, zihinsel, bilişsel ve sosyal gelişimine katkıda bulunabilecek uygun bir ortam
sağlamaktadır. Müzeler, çeşitli kültür varlıklarını tanıtarak, çocuklara o toplumun bir bireyi olduklarını
hissettirerek kişiliklerini ve öz güvenlerini geliştirmeye yardımcı olur ve çocukların sanatla bağ
kurmalarına katkıda bulunur. Küçük yaşlardan itibaren müzelerdeki eserlerle karşılaşan ve bunlarla
ilgili etkinlikler yapan bir çocuğun sanat anlayışı gelişmekte ve sanata bakış açısı farklılaşmaktadır.
Bu durumdan yola çıkarak “Görsel Sanatlarda Biçimlendirme” ve “Görsel Sanat Kültürü” öğrenme
alanlarının yanı sıra “Müze Bilinci” adı altında bir öğrenme alanının verilmesine gerek duyulmuştur.
Bu öğrenme alanında yer alan öğrenme mekânları, müzelerle birlikte ören yerlerini, anıtları, tarihî
yapıları, sanat galerilerini vb. içine alacak şekilde geniş tutulmuştur.
“Müze Bilinci” öğrenme alanı ile öğrenciler;
• Görsel sanatların birbirinden farklı dallarında verilmiş olan, aynı zamanda birer kültür ve tarih
mirası sayılan eserleri tanırlar. Bu çerçevede öğrenciler, sadece yerel olanı değil aynı zamanda evrensel
olanı da gözlemleyebilirler.
• Çok çeşitli ve zengin arkeolojik katmanlardan oluşan Türkiye Cumhuriyeti topraklarını, Anadolu
medeniyetlerini tanır ve bu değerlere sahip çıkma bilinci edinirler.
• Müzelerin eğitim yoluyla kişilere sunacağı geniş imkânlar ve bakış açılarının yanı sıra, öğrencilerin
yeni yaratımları ortaya çıkarması ve içinde bulundukları toplumu, coğrafyayı ve bunun sonucunda da
farklı kültürleri kavraması sağlanır.
1.4. KAZANIMLAR
Kazanımlar, öğretim sürecinde öğrencilerin edinecekleri bilgi, beceri ve alışkanlıkları kapsamaktadır.
Öğrencilerin görsel sanatlar dersinin amacına ulaşması her öğrenme alanının kendine özgü kazanımlarının
edinilmesine bağlıdır. Kazanımlar, öğrencilerin gelişim seviyesine ve öğrenme alanının özelliğine göre
birinci sınıftan sekizinci sınıfa doğru kademeli olarak verilmiştir. Kazanımlara verilen sıra numaraları,
bir önem ve öncelik sırası göstermemekte; yani birinci kazanımın, onuncu kazanımdan daha önemli
ve öncelikli bir kazanım olduğu anlamına gelmemektedir.
1.5. ETKİNLİK ÖRNEKLERİ
İlköğretim Görsel Sanatlar Dersi (1-8. Sınıflar) Öğretmen Kılavuz Kitabı’nda yer alan kazanımların
hayata geçirilmesi için çeşitli etkinlik örneklerine yer verilmiştir. Bu etkinlikler birer tavsiye niteliğindedir
ve uygulamada öğretmene yardımcı olmak amacıyla hazırlanmıştır. Öğretmen, bu etkinlikleri olduğu
gibi veya çeşitli değişiklikler yaparak uygulayabilir; aynı zamanda bir ders saatinde birden fazla etkinliğe
de yer verebilir. Yeni etkinlikler hazırlanırken ve uygulanırken bunların hangi kazanımlara yönelik
olduğuna dikkat edilmeli, bu yapılırken öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçları da göz önünde bulundurulmalıdır.
Program’da yer alan etkinlikler, öğrenci seviyesine uyarlanarak farklı sınıflarda da uygulanabilir.
Program’da yer alan etkinlik örnekleri, öğrenme sürecinde öğrencinin etkin bir rol üstlenmesini
sağlayacak şekilde hazırlanmıştır. Öğrencilerin birbirleriyle ve öğretmenleriyle sürekli irtibat hâlinde
olmaları ve etkinliklerin her aşamasında katılımcı olarak yer almaları Program’ın hedeflerine ulaşmasında
son derece önemlidir.
1.6. AÇIKLAMALAR
İlköğretim Görsel Sanatlar Dersi (1-8. Sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu'nda kullanılan semboller
ve anlamları aşağıda gösterilmiştir:
Önemli görülen noktalar “[!]” uyarı sembolü kullanılarak belirtilmiştir. Atatürkçülük ile ilgili konular
(bk. s. 29), ilgili kazanımlar ve konu belirtilerek “(!)” sembolü ile gösterilmiştir. Öğrencinin bu derste
öğrendiği ve geliştirdiği becerileri diğer derslerde de kullanmasını sağlamak amacıyla diğer ders ve
disiplinlerle ilişkilendirmelere gidilmiştir. Diğer derslerle ilişkilendirmeler “ ” sembolü ile, ara disiplinler
ile ilişkilendirmeler “ ” sembolü ile, ölçme ve değerlendirme ise “ ” sembolü ile gösterilmiştir.
13

14. 1.7. ATATÜRKÇÜLÜKLE İLGİLİ KONULAR
Atatürkçülük konuları, “Atatürk'ün hayatı [doğum tarihi ve yeri, anne ve babası (ailesi), Atatürk'ün
son günleri, Atatürk'le ilgili anılar], Atatürk'ün kişisel özellikleri (ölçülü davranışı, gurura ve ümitsizliğe
yer vermemesi, insan sevgisi, eserleri; millî kültürümüze, millî tarihimize, resim sanatına ve bilime
verdiği önem gibi çeşitli yönleri), Atatürk'ün çevreye verdiği önem, milletlerin tanınmasında güzel
sanatların rolü, birbirimizi sevmede sanatın rolü, diğer örf ve âdetlere hoşgörülü olmanın gerekliliği,
görsel sanatların dalları, sanat-kültür ilişkileri” olarak verilmiştir.
Ayrıca bu konular 1-8. sınıf kazanımları ile ilişkilendirilerek kazanım tablolarında ve açıklamalarıyla
birlikte her sınıf için ayrı ayrı tablolar hâlinde gösterilmiştir.
1.8. ARA DİSİPLİNLER
• Rehberlik ve psikolojik danışma,
• İnsan hakları ve vatandaşlık,
• Spor kültürü ve olimpik eğitim,
• Girişimcilik,
• Özel eğitim,
• Sağlık kültürü,
• Kariyer bilincini geliştirme.
Program’da, ara disiplin kazanımları görsel sanatlar dersi kazanımlarıyla da ilişkilendirilmiş, ara
disiplin kazanımlarının yapılacak uygulamayla bağlantılı olarak uygun yerlerde verilebileceği öngörülmüştür.
1.9. ÖĞRENME VE ÖĞRETME SÜRECİ
İlköğretim Görsel Sanatlar Dersi (1-8. Sınıflar) Öğretim Programı ve Kılavuzu, öğrencinin birikimini,
gelişim basamaklarını ve bireysel farklılıklarını göz önünde bulunduran ve öğrenciyi merkeze alan bir
yaklaşımla hazırlanmış, bütün kazanım ve etkinlikler de bu açıdan ele alınmıştır. Bu nedenle Program’da,
öğrenme etkinlikleri bir bütünlük içinde değerlendirilmiş ve öğrencinin katılımını gerektiren uygulamalara
yer verilmiştir. Bu uygulamalar bireysel farklılıklara göre şekillendirilebilen, bağımsız ve grup içinde
öğrenmeyi özendiren, öğretim etkinliklerini okul dışına da taşıyan bir nitelik göstermektedir.
Program, öğrencilere görsel sanatlar alanında bilgi ve becerileri kazandırmanın yanında, onların
yeni bilgi ve çözümler üretmeyi alışkanlık hâline getirmelerini de amaçlamaktadır. Bu nedenle öğrenciler
bütün öğretim etkinliklerine etkin olarak katılmakta, öğretmen ise bu süreç içinde öğrenciyi yönlendiren,
ona yardımcı olan ve kendini geliştirmesinde yol gösteren bir rehber konumunda bulunmaktadır.
Öğretmen aynı zamanda öğrenciyle birlikte öğrenendir. Bu çerçevede;
• Öğrenciler, karşılaştıkları sorunlara bireysel ve grup olarak yaratıcı çözümler üretir, bu bilgi ve
deneyimlerini geliştirerek sosyal çevreleriyle paylaşırlar.
• Öğrenciler, bağımsız olarak öğrenmeyi, çeşitli araştırma teknikleriyle bilgiye ulaşmayı, değerlendirmeyi,
sorgulamayı ve yorumlamayı hayatlarının bütün safhalarında bir alışkanlık hâline getirirler.
• Öğretmen, öğrenme sürecinde öğrencilerin karşılaştıkları zorluklarda onlara yardımcı olur ve yapıcı
eleştirilerle onları yönlendirir.
• Öğretmen, öğrenme sürecinin her aşamasında öğrencilerin ürünlerini dikkate alır ve onları destekler.
• Öğretmen, öğrencilerin öğrenme etkinlikleri içindeki gelişimlerini izler, değerlendirir, onları kendilerini
değerlendirmeye özendirir.
• Görsel sanatlar hayatın her alanında bir bütünlük ve devamlılık gösterdiğinden, öğretmen öğrencilerin
aileleriyle iş birliği içinde olmalı, okul dışında da estetik duyarlığın geliştirilmesini sağlamaya
yönlendirmelidir.
• Öğrenme-öğretme sürecinde, öğrencilerin etkinliklere istekle katılmaları, ilgi ve dikkatlerini canlı
tutmaları, kendilerini tarafsız gözle değerlendirebilmeleri amacıyla bütün öğretim süreçlerinin hayata
dönük olması amaçlanmıştır.
14

15. 1.10. GÖRSEL SANATLAR DERSİNDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Görsel sanatlar dersinde öğrencilerin başarıları öğretim programında yer alan ölçme ve değerlendirme
etkinlikleri esas alınarak belirlenir.
Görsel sanatlar dersinde öğrencilerin başarıları projeler, öğrencinin performansını belirlemeye yönelik
çalışmalar ile süreç dosyalarından elde edilen verilerle ölçülür.
Eğitim, öğrencide istenilen davranış değişikliklerini meydana getirme sürecidir. Eğitimde bu amaca
ulaşmak için planlı bir biçimde hareket edilir. Bu nedenle, eğitimin çeşitli evrelerinde ölçme ve
değerlendirmeler yapılarak çeşitli kararlar alınır.
Ölçme, bireylerin ya da nesnelerin belirli özelliklere sahip olup olmadığının, sahipse sahip oluş
derecesinin belirlenerek sonuçların sembollerle, özellikle sayı sembolleriyle ifade edilmesidir. Bir başka
ifadeyle söylersek niteliklerin nicelleştirilmesi işlemidir. Değerlendirme ise ölçme sonuçlarını kıstaslar
kullanarak nitelik hakkında bir karara varma sürecidir. Örneğin, öğrencinin görsel sanatlar dersinin
uygulama çalışmasından 95 puan aldığını düşünelim. Burada öğretmenin yaptığı not verme işlemi, bir
ölçme eylemidir. Değerlendirme ise bir yargılama işlemidir ve ölçme sonucunun bir ölçütle karşılaştırılması
esasına dayanır. Örneğin, geçme notunun 45 olması bir ölçüttür. Bu ölçüte göre 95 alan bir öğrenci
için “geçti” ya da “başarılı” kararının alınması bir değerlendirmedir.
Eğitim ve öğretim etkinliklerinin vazgeçilmez bir parçası, öğrencilerin değerlendirilmesidir. Öğrenci
değerlendirmesi farklı boyutları olan bir süreçtir. Öğrencilerin görsel sanatlar dersindeki eğitim-öğretim
etkinlikleri; yaratıcılık, tutumlar, ilgiler ve öğrenme şekilleri gibi duyuşsal ve devinimsel özellikleri de
içerir. İyi bir ölçme-değerlendirme süreci tüm bunları içeren, öğrencinin gelişimini farklı boyutlarda
ele alan bir süreçtir. Bu boyutların her biri, kendi içinde çeşitlenen ve farklı teknikleri gerektiren süreçleri
kapsar.
Görsel sanatlar eğitiminde temel ilke, bireysel farklılıkların gözetilmesidir. Eğitimci, hiçbir zaman
öğrencilerin tamamının aynı sonucu almasını beklememelidir. İlköğretimde sanat eğitimi oyunla başlar
ve öğrencinin kendi eğilimlerini, becerilerini, yatkınlıklarını keşfetmesine imkân sağlar. Aşağıda başlıca
ölçme yöntem ve teknik ile araçlarına değinilmiş, bu derste kullanılabilecek ölçme araçları örnekleriyle
beraber verilmiştir. Bu ölçme araçlarının kullanılması zorunlu değildir. Öğretmen, ihtiyaç hissettiği
durumlarda bu araçlardan bir ya da birkaçını seçerek ve sürecin amaçlarına göre düzenleyerek kullanabilir.
Öğrenciler sevmedikleri, istemedikleri, yeterince motive edilmedikleri bir konuda çalışmaya
zorlanmamalıdır.
Her öğrencinin çalışması mutlaka sergilenmelidir. Bir başkasına ait çalışmaların kopya edilmesi ya
da başkalarına yaptırılan çalışmalar dışında, sergilemede “iyi-kötü” kıstası aranmamalıdır.
Sağlık Durumu Engeli
Görsel sanatlar dersinde sağlık durumu engeli bulunan öğrencilerin değerlendirilmesi İlköğretim
Kurumları Yönetmeliği’nin 39. maddesi(1) doğrultusunda gerçekleştirilir. Sağlık durumu engelini doktor
raporu ile belgeleyen öğrenciler raporda belirtilen faaliyetlerden sorumlu tutulmazlar. Raporun dışında
kalan hâllerde ders ve etkinliklere katılımları devam eder.
1.10.1. Ölçme-Değerlendirme Yöntem, Teknik ve Araçları
Öz değerlendirme, grup değerlendirme, proje ödevleri ve ürün dosyası görsel sanatlar dersinde
ölçme ve değerlendirme amacıyla kullanılabilecek yöntemlerdendir. Ancak görsel sanatlar dersinde,
öğrenme alanına ve kazanımlara bağlı olarak açık uçlu, doğru-yanlış, eşleştirmeli, çoktan seçmeli sorular
gibi klasik ölçme ve değerlendirme yöntemleri de kullanılabilir.
Ölçme ve değerlendirme etkinlikleri sonucundaki not verme amaçlı değerlendirmede, dereceli
puanlama anahtarları veya derecelendirme ölçekleri kullanılabilir. Ancak öz değerlendirme ve grup
değerlendirmeden elde edilen sonuçların not vermede kullanılmasından kaçınılmalıdır. Öğretmenin
tercihine ve amacına bağlı olarak kontrol listeleri ve gözlem formları da değerlendirmede öğretmene
kaynaklık edebilir.
(1) Madde 39 - (Değişik birinci fıkra: 20.08.2007/26619 RG) Sağlık durumları veya bedensel engelleri nedeniyle uygulamalı derslere giremeyecek
durumda olan öğrenciler, bu durumlarını sağlık kurum ve kuruluşlarından alacakları raporla belgelendirmek zorundadır.
15

16. 1.10.1.1. Performansı Belirlemeye Yönelik Çalışmalar
Görsel sanatlar dersinde performansı belirlemeye yönelik çalışmalar bir bütünlük arz ettiğinden tek
başlık altında değerlendirilecektir. Ders işlenişleri; ders hazırlığı, motivasyon, bilgiyi paylaşma, uygulama
ve değerlendirmeden oluşmaktadır. Bu basamaklardan herhangi birinde ya da birden fazla basamakta
kazanımlara ya da hedeflenen becerilere ulaşmak için öğrencilere çeşitli performans görevleri verilir.
Bu görevler ders planlarında açıkça belirtilir.
a. Ders saatinin 1-3. sınıflarda 2, 4-8. sınıflarda 1 saat olması sebebiyle ögrencinin performansını
belirlemeye yönelik çalışmalar 1-3. sınıflarda 3 puanla, 4-8. sınıflarda ise 2 puanla değerlendirilir.
b. Görsel sanatlar dersinde, öğrencinin ders ve etkinliklere katılımı ile performans görevi İlköğretim
Kurumları Yönetmeliği’nde tanımlandığı gibidir. Buna göre öğrencinin öğretim etkinliklerine; soru sorma,
alıştırma yapma, çalışma kâğıtlarını doldurma, tartışmalara katılma, sorumluluk alma, verilen görevi
isteyerek zamanında yapma ve benzeri çabalarıyla katkıda bulunmasını gerektirir.
c. Öğretmenler, öğrencilerin performansını belirlemeye yönelik çalışmalarını değerlendirirken gözlem
formları, kontrol listeleri ve dereceli puanlama anahtarlarından uygun olanını seçerek kullanırlar.
ç. Gözlem formlarının sınıfta yapılan her etkinlik sonunda kullanılması zorunlu değildir. Öğretmen
bunları gerekli gördüğü etkinliklerden sonra kullanır.
1.10.1.2. Öz Değerlendirme
Öz değerlendirme, öğrencilerin kendi öğrenme süreçlerini, özellikle başarı seviyelerini ve öğrenme
sonuçlarını değerlendirmeleri olarak açıklanabilir. Temel amaç, öğrencilerin kendilerini değerlendirme
becerilerini geliştirmektir. Çünkü yaşam boyu öğrenme, bireylerin yalnızca bağımsız çalışmalarını değil
aynı zamanda kendi başarı ve gelişimlerini değerlendirmelerini de zorunlu kılmaktadır. Değerlendirme
süreci, öğrencinin öğrenmeye yaklaşımı, öğrencilerin kendi güçlü ve eksik yanları ile becerileri hakkında
fikir verir.
Eğitim ve öğretim sürecinde yaptırılacak olan öz değerlendirme çalışmaları öğrencilere not vermek
için değil, kendilerini ifade etme ve etkili bir öğrenme için kullanılmalıdır.
Öz Değerlendirme Formu Örneği
Adı ve Soyadı :
Sınıfı :
Etkinliğin Adı :
Açıklama: Aşağıda görsel tasarım sürecine yönelik öz değerlendirme formu verilmiştir. Çalışmalarınız
boyunca aşağıdaki ölçütlerin gerçekleştirilme seviyesini ölçütün karşısına “ ” koyarak işaretleyiniz.
DERECELER
ÖLÇÜTLER
Evet Kısmen Hayır
1. Çalışmamın hazırlık ve uygulama aşamasında diğer
sanat dallarının çeşitli ürünlerinden yararlandım.
2. Çalışmamda neler yapacağımı zihnimde canlandırdım.
3. Zihnimde canlandırdıklarımı görselleştirdim.
4. Verilen konuya uygun kompozisyon oluşturdum.
5. Zihnimde canlandırdıklarımı görselleştirmekten
mutluluk duydum.
16

17. 1.10.1.3. Grup Değerlendirme
Görsel sanatlarda grup üyelerinin kendi çalışmalarını değerlendirmesi esastır. Bu değerlendirme,
öğretmen tarafından önceden hazırlanan ölçütlere göre yapılır. Grup çalışmalarında grupla çalışma
becerisine yönelik genel değerlendirmeler yapılmalıdır. Görsel sanatlar eğitiminin bir duyarlılık eğitimi
olduğu noktasından hareketle, öğrencilerin birbirlerine olan güvenlerini sarsacak, arkadaşlık bağlarını
zedeleyecek, kıskançlık duygularını harekete geçirecek ölçütlerden kaçınılmalıdır. Öğrencilerin grupla
yaptıkları çalışmalarda amaçlarını, kaygılarını, beklentilerini, karşılaştıkları güçlükleri, beğendikleri
yönleri ifade etmeleri yönünden ölçütler kullanılmalıdır.
Eğitim-öğretim sürecinde yaptırılacak olan grup değerlendirme çalışmaları öğrencilere not vermek
için değil kendilerini ifade etme ve etkili bir öğrenme için kullanılmalıdır.
Grup Değerlendirme Formu Örneği
Grup Adı :
Grup Üyeleri :
Etkinlik Adı :
Sınıf :
Aşağıdaki ölçütlerin öğrenciler tarafından gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini, ölçütün karşısına
“ ” koyarak işaretleyiniz.
DERECELER
ÖLÇÜTLER
Evet Kısmen Hayır
1. Çalışmaya grubun tüm üyeleriyle katıldık.
2. Birbirimizin düşüncelerini hoşgörüyle dinledik.
3. Görüşlerimizi özgürce ifade ettik.
4. Bu çalışmayla hedeflerimizi gerçekleştirdik.
5. Çalışmalarımız sırasında birbirimizi cesaretlendirdik.
6. Karşılaştığımız güçlükleri tartışarak aştık.
7. Karşılaştığımız sorunlarda yaratıcılığımızı kullandık.
1.10.1.4. Projeler
a. Öğrenciler bir ders yılında isterlerse görsel sanatlar dersinden bireysel ya da grup çalışması
şeklinde öğretmen rehberliğinde en az bir proje hazırlar. Projeler, önceden belirlenen ölçütlere göre
hazırlanan değerlendirme ölçeği veya dereceli puanlama anahtarına göre teslim edildikleri dönemde
değerlendirilir. 1, 2 ve 3’üncü sınıflarda öğrencilerin gelişimi, ilerleme ve çabaları, öğretmen rehberliginde
gerçekleştirilecek olan projeler ve performanslarını belirlemeye yönelik çalışmaları, öğretmen gözlemleriyle
belirlenir (MEB, ÖKY, Madde 35).
b. Proje konuları zümre öğretmenleri tarafından belirlenebileceği gibi öğrencilerin ilgi duydukları
alanlara göre bireysel ya da grup olarak proje konusu da belirlenebilir.
c. Verilen proje konuları, öğrencilerin düzeyine uygun ve yerel imkânlarla yapılabilecek nitelikte
olmalıdır.
ç. Grup hâlinde yapılacak projelerde grupların cinsiyet, başarı durumu vb. özellikleri bakımından
heterojen olmasına dikkat edilmelidir.
d. Grup çalışmalarında, grup üyelerinin görev dağılımı, projenin her aşaması için net olarak yapılmalıdır.
Görev dağılımı grup üyeleri tarafından yapılarak öğretmenin görüşüne sunulur.
e. Projenin her aşamasında görevlerin yapılıp yapılmadığı, aşamanın bitiminde öğretmen tarafından
kontrol edilir ve grup üyelerine geri bildirim verilir. Görevini yeterince yerine getirmeyen öğrencilerin
bireysel özelliklerine de dikkat edilerek gerekli önlemler alınır ve öğretmen tarafından yeni yönlendirmeler
yapılır.
17

18. Proje Ödevleri
Projeler, geniş içerikli ve uzun süreli ödevlerdir. Öğrencilerin ilginç buluşlarını, düşüncelerini, hayallerini,
yaratıcılıklarını kullanarak kendilerini ifade edebilecekleri çalışmalardır.
Proje ödevlerinde tek bir yol ve yöntem yoktur. Bu sebeple değerlendirme iyi tanımlanmış ölçütlerle
yapılmalıdır. Başarılı bir değerlendirme yapmak için her bir proje ödevi, bir dereceli puanlama anahtarı
ile eşleştirilmelidir. Öğrenciler, dereceli puanlama anahtarının bir örneğini alırlar. Böylece öğrenciler,
değerlendirme sürecinde nelere dikkat etmeleri gerektiğini bilerek çalışmalarını ona göre yaparlar.
Ancak dereceli puanlama anahtarındaki ölçütler, öğrenciyi sınırlandırmayacak, aşırı kontrol altında
olduğu hissini uyandırmayacak, yaratıcılıklarını kullanmalarına engel teşkil etmeyecek ve not alma,
değerlendirilme gibi endişelere kapılarak baskı altında olduğu duygusunu uyandırmayacak şekilde
hazırlanmalıdır.
Proje Ödevi Örneği I
Aşağıda, proje ödevi ve bu ödevin değerlendirileceği dereceli puanlama anahtarı verilmiştir. Uygun
gördüğünüz konularda kendiniz veya okul zümre öğretmenleriyle beraber öğrenci ilgi ve yeteneklerine
göre yeni projeler hazırlayabilirsiniz.
• Öğrencilere, proje ödevini ve bu ödevin değerlendirileceği dereceli puanlama anahtarını çoğaltarak
veriniz.
• Öğrencilere, sınıf mevcutlarına göre eşit sayıda gruplar oluşturmaları konusunda rehberlik ediniz.
• Öğrencilerin çalışmalarını dereceli puanlama anahtarı ile değerlendiriniz.
Sınıf İçerik Beklenen Performans Süre Değerlendirme
Görsel Seçme, karşılaştırma, Dereceli puanlama
5 Sanatlarda biçimlendirme, grup 5 hafta
anahtarı
Biçimlendirme çalışması ve iş birliği
Sevgili Öğrenciler,
Sizden, yıl sonunda kendi çalışmalarınızdan oluşan bir sergi düzenlemeniz beklenmektedir. Bu
çalışmayı yaparken aşağıdaki adımları izlemeniz size yardımcı olacaktır.
1. Sınıfın tüm üyeleri bu çalışmaya katılmalıdır.
2. Aranızda iş bölümü yapmalısınız. Gruplarınızı aşağıdaki gibi oluşturabilirsiniz:
• Duyuru Grubu: Afiş, broşür ve davetiye hazırlama, varsa kitle iletişim araçlarıyla serginin duyurulması
vb.
• Hazırlık Grubu: Sergilenecek çalışmaların toplanıp seçilmesi, sergi sürecinde sergiyle ilgilenilmesi,
çalışmaların iadesi vb.
• Sergileme Grubu: Toplanan çalışmaların sergiye hazırlanması (etiketleme ve paspartu), mekân
seçimi, çalışmaların mekâna yerleştirilmesi vb.
• Açılış Grubu: Organizasyon, müzik, ikram vb.
3. Çalışmalar sergilenirken görsel sanat dallarına göre heykel, seramik, resim, mimari tasarımlar,
karikatür, fotoğraf vb.; teknik ve malzeme farkına göre yoğurma maddeleri, boyama teknikleri, baskı
teknikleri, alçı çalışmaları, artık malzemelerle çalışmalar vb. şeklinde sınıflama yapılabilir.
4. Projeniz, dereceli puanlama anahtarında verilen ölçütlere göre değerlendirileceğinden çalışmanızı
yaparken bu ölçütleri göz önünde bulundurmalısınız.
5. Projenizi 5 hafta sonra teslim etmek üzere hazır bulunmalısınız.
6. Projeniz;
• Dosya düzeni ve tasarım,
• Projenin anlaşılması ve benimsenmesi,
• Özgünlük,
• Anlatım bütünlüğü,
• Ürünün niteliği ölçütlerini gerçekleştirme seviyesine göre değerlendirilecektir.
18

19. Proje Ödevine Yönelik Dereceli Puanlama Anahtarı I
Grup Adı :
Sınıfı :
Açıklama : Aşağıdaki dereceli puanlama anahtarı, yaptığınız çalışmayı değerlendirmek amacıyla
hazırlanmıştır. Bu anahtar, aynı zamanda çalışmanızı yürütürken hangi ölçütlere dikkat edeceğiniz
konusunda size bilgi vermektedir.
DERECELER
ÖLÇÜTLER Çok iyi Orta Yetersiz
(5) (3) (1)
1. Görevlerin zamanında Görev belirtilen Görev belirtilen Görev belirlenen
tamamlanması sürede süreyi aşarak sürede
tamamlandı. tamamlandı. tamamlanmadı.
2. Diğer gruplarla iş birliğinin Tüm gruplarla iş Gruplarla iş birliği Gruplarla iş
yapılması birliği yapıldı. kısmen sağlandı. birliğinde yetersiz
kalındı.
3. Görevlerin nitelikli yapılması Görevler istenilen Görevlerden bazıları Görevlerin hiçbiri
nitelikte yapıldı. istenilen nitelikte istenilen nitelikte
yapıldı. yapılmadı.
4. Projenin benimsenmesi Grup üyelerinin Grup üyelerinin bir Grup üyelerinin
tümü projeyi kısmı projeyi hiçbiri projeyi
benimsedi. benimsedi. benimsemedi.
5. Projenin öğrenci başarısına Önceki Önceki öğrenmelerini Önceki
katkısı öğrenmelerini yeni yeni duruma öğrenmelerini yeni
durumda (projede) (projede) kısmen durumda (projede)
kullandı. transfer edebildi. kullanamadı.
TOPLAM
GENEL TOPLAM
Bu çalışmadan alınacak en yüksek puan 25, en düşük puan ise 5'tir. Aşağıdaki örneklerden yola
çıkarak grupların aldığı puanı 5'lik not sistemine dönüştürebilirsiniz.
Örnek: Öğrenci, dereceli puanlama anahtarına göre 25 üzerinden 15 almış olsun.
25 15
100 X
…………………………………
X=60
60 puanı 5'lik not sistemine dönüştürebilirsiniz.
Puan Aralığı Not Derece
0-44 1 Başarısız
45-54 2 Geçer
55-69 3 Orta
70-84 4 İyi
85-100 5 Pekiyi
Öğrencinin bu çalışmadan aldığı not 3'tür.
19

20. Proje Ödevi Örneği II
Aşağıda proje ödevi ve bu ödevin değerlendirileceği derecelendirme ölçeği verilmiştir. Uygun gördü-
ğünüz konularla ilgili kendiniz veya diğer okul zümre öğretmenleri ile beraber öğrenci ilgi ve yeteneklerine
göre yeni projeler hazırlayabilirsiniz.
• Öğrencilere, proje ödevi ile bu ödevin değerlendirileceği derecelendirme ölçeğini çoğaltarak veriniz.
• Öğrencilerin ödev yönergesini okumalarını sağlayınız.
• Öğrencilerin çalışmalarını derecelendirme ölçeği ile değerlendiriniz.
Sınıf İçerik Beklenen Performans Süre Değerlendirme
Görsel Yaratıcı düşünme, eleştirel
7 3 ay Dereceli puanlama
Sanatlarda düşünme, Türkçeyi doğru,
anahtarı
Biçimlendirme güzel ve etkili kullanma
Sevgili Öğrenciler,
Sizden yaşamınızın on beş yıl sonrasını hayal ederek özgeçmişinizi görselleştirmeniz beklenmektedir.
Bu çalışmayı yaparken aşağıdaki adımları izlemeniz size yardımcı olacaktır.
1.Çalışmanızı;
• Nerede yaşıyorum?
• Kimlerle yaşıyorum?
• Nerede oturuyorum?
• Mesleğim nedir?
• Ülkeme katkım nedir?
• Aileme katkım nedir?
• İlgi, yetenek ve becerilerim nelerdir?
vb. sorular üreterek seçtiğiniz beş soruyu görsel yolla ifade etmelisiniz.
2. Çalışmalarınızı bir dosya hâlinde sunmalısınız. Dosyanızda bugünkü öz geçmişinize yer vermelisiniz.
Ayrıca dosyanıza özgün bir kapak tasarlamalısınız.
3. Görselleştireceğiniz hayallerinizi yazılı olarak ifade etmelisiniz.
4. Dosyanızı oluştururken fotoğraf, boya malzemeleri, İnternet, bilgisayar vb. kaynaklardan
yararlanabilirsiniz.
5. Projenizi 3 ay sonra teslim etmek üzere hazır bulunmalısınız.
6. Projeniz;
• Dosya düzeni ve tasarımı,
• Projenin anlaşılması ve benimsenmesi,
• Özgünlük,
• Anlam bütünlüğü,
• Ürünün niteliği ölçütlerini gerçekleştirme seviyesine göre değerlendirilecektir.
20

21. Proje Ödevine Yönelik Derecelendirme Ölçeği II
Öğrencinin Adı ve Soyadı :
Sınıfı :
Açıklama: Aşağıdaki derecelendirme ölçeği, yaptığınız çalışmayı değerlendirmek amacıyla hazırlanmıştır.
Bu ölçek aynı zamanda çalışmanızı yürütürken hangi ölçütlere dikkat edeceğiniz konusunda size bilgi
vermektedir. Ölçekteki ilgili bölüme “ ” koyarak değerlendirmeyi tamamlayınız.
DERECELER
ÖLÇÜTLER Çok İyi İyi Orta Geliştirilebilir Başarısız
(5) (4) (3) (2) (1)
1. Dosya düzeni ve tasarımı
2. Projeyi anlama ve benimseme
3. Özgünlük
4. Anlam bütünlüğü
5. Ürün niteliği
TOPLAM
GENEL TOPLAM
Dereceli puanlama anahtarı
Dereceler orta ve üstü çıkarsa bir sonraki kazanımlar için öğrenciler hazır demektir.
Öğrenci bu dereceli puanlama anahtarının uygulanmasında yetersiz bulunursa öğretmen öğrenci ile
birlikte tamamlama eğitimini planlayabilir.
Not: Daha üst sınıflarda öğrencinin kendi öğrenmesindeki eksik ve yanlış yönlerin giderilmesine yönelik
planlamanızı yapınız.
Bu çalışmadan alınacak en yüksek puan 25, en düşük puan ise 5'tir. Aşağıdaki örneklerden yola
çıkarak grupların aldığı puanı 5'lik not sistemine dönüştürebilirsiniz.
Örnek: Öğrenci, derecelendirme ölçeğine göre 25 üzerinden 22 almış olsun.
25 22
100 X
.................................
X = 88
88 puanı 5'lik not sistemine dönüştürebilirsiniz.
Puan Aralığı Not Derece
0-44 1 Başarısız
45-54 2 Geçer
55-69 3 Orta
70-84 4 İyi
85-100 5 Pekiyi
Öğrencinin bu ödevden aldığı not 5'tir.
21

22. 1.10.1.5. Öğrenci Ürün Dosyası
a. Öğrenci ürün dosyası; öğrencinin yıl içinde yaptığı tüm çalışmaların, ürünlerin bulunduğu bir
dosyadır. Bu dosya, öğrencinin çalışmalarını karşılaştırma, yorumlama, saklama, yaptığı ise değer
verme, saygı duyma bilinci geliştirmesine ve kendi gelişimini izlemesine yardımcı olur.
b. Görsel sanatlar dersinde öğrencilerin yaptığı tüm çalışmalar birer değerdir. Bunun yanı sıra
öğrencinin ulaşmak istediği hedef ve bu hedefe ulaşmak için gösterdiği çabanın bir sonucu olarak ortaya
çıkan ön çalışmalar, ürünler, kendini ifade eden yazılar vb. öğrenci ürün dosyasının içeriğini oluşturur.
c. Öğrenci ürün dosyasındaki çalışmalarının değerlendirilmesine yönelik hazırlanan dereceli puanlama
anahtarı ile her dönem için, dönem sonunda bir puanla değerlendirilir.
d. Öğrenme-öğretme sürecinde öğrenciler belirli ölçütler doğrultusunda kendilerini ve akranlarını
değerlendirirler. Öz değerlendirme yapmak amacıyla açık uçlu sorular, sözel ifadeler ya da formlar
kullanılır. Öz değerlendirme çalışmaları öğretmenlerin uygun gördükleri sıklıkta yapılır. Öz değerlendirme
çalışmalarıyla öğrencilere not verilmez. Sonuçlar öğrencinin gelişimine katkı sağlamak amacıyla kullanılır.
Öğrenci ürün dosyasının amaçları şunlardır:
1. Öğrencinin öz disiplin ve sorumluluk bilincini geliştirmek ve kendi kendini değerlendirme becerisi
kazandırmak,
2. Öğrencinin gelişimini örneklerle ve daha sağlıklı izleyebilmek,
3. Öğrencinin gelecekteki öğrenmelerine bilgi sunmak ve ışık tutmak,
4. Öğrencinin yeteneklerini sergilemek ve ilgi alanlarını geliştirmek,
5. Öğrencinin, arkadaşlarının gelişimini izleyerek birbirlerine yardımcı olmalarını sağlamak ve böylelikle
gelecekte yapacakları ekip çalışmalarına başlangıç yapmak,
6. Öğrencinin kendi çalışmalarını değerlendirmesine yardım etmek,
7. Öğretmene eğitimle ilgili kararlar vermede yardım etmek,
8. Ailenin öğrencinin çalışmaları hakkında bilgi almasını sağlamak ve onlarla iletişim kurmak,
9. Ürün ve süreci değerlendirmek için bilgi toplamak.
Öğrenci ürün dosyasının içinde olması gerekenler
1. Kapak: Başlık, isim, eğitim öğretim yılı, içindekiler sayfasının bulunduğu kapak sayfası hazırlanır.
2. İçindekiler: Dosya içeriğinin tümü maddeler hâlinde sayfa numaralarıyla birlikte yazılır.
3. Ön söz: Öğrenci, çalışmalarının başlangıçtan o ana kadarki gelişimi hakkındaki düşüncelerini
anlatır.
4. Öğrenci tarafından dosyaya konulan tüm ürünler ya da çalışmalar; öğrencilere ait ödevler (taslak
ya da bitmiş hâlleri), günlükler, araştırmalar, problemler ve çözüm yolları, diyagramlar, fotoğraflar,
resimler, video-kaset ve ses kasetleri ya da CD'ler, grup ödevleri ve projeler, öğretmen anekdotları,
öğretmen kontrol listeleri ve tüm çalışmaları bir araya getirilir.
22

23. Ürün Dosyasına Yönelik Dereceli Puanlama Anahtarı Örneği
Performans 4 3 2 1
Düzeyi (Örnek olacak (Yeterli) (Kabul edilebilir) (Geliştirilmeli)
Boyutlar nitelikte)
İçerik Ürün dosyası, tüm Ürün dosyası, Ürün dosyası, Ürün dosyası,
gerekli mater- gerekli materyal- gerekli mater- gerekli mater-
yalleri içeriyor. lerin büyük çoğun- yallerin birazını yallerin çok azını
luğunu içeriyor. içeriyor. içeriyor.
Dosyada Dosyada bulu- Dosyada bulunanlar Dosyada Dosyada bulunan-
bulunanların nanlar öğrencinin öğrencinin gelişi- bulunanlar lar gerekli bilgileri
özelliği gelişimini ve mini yansıtıyor; öğrencinin hem ve gelişimi yansıt-
bilgisini yansıtıyor. fakat bilgilerinde bilgisini hem de mıyor.
eksiklik var. gelişimini az da
olsa yansıtıyor.
Düzenleme Ürün dosyası, tam Ürün dosyası, iyi Ürün dosyası, Ürün dosyasında,
ve düzenli olarak düzenlenmiş ancak kısmen düzenli düzene ilişkin bir
oluşturulmuş. izleyici aradığı sayılabilir. Bununla görüntü var ama
İzleyici, gerekli şeyleri bulmakta az beraber izleyici izleyici aradığını
her şeyi da olsa sıkıntı aradığını bulmakta bulmakta çok
bulabiliyor. yaşıyor. biraz zorlanıyor. zorlanıyor.
Kişisel yansıma Tüm yansımalar Yansımaların büyük Yansımaların Yansımaların çok
betimleyici ve bölümü betimleyici bazıları betimleyici azı betimleyici ve
öğrencinin iç ve öğrencinin iç ve öğrencinin iç öğrencinin iç
dünyasını yansıtıcı dünyasını yansıtıcı dünyasını yansıtıcı dünyasını yansıtıcı
kişisel etkileşimleri kişisel etkileşimleri kişisel etkileşimleri kişisel etkileşimleri
içeriyor. içeriyor. içeriyor. içeriyor.
Ürün dosyasının Ürün dosyası, Ürün dosyası, Ürün dosyası, Ürün dosyası,
bir bütün olarak öğrencinin öğrencinin beceri- öğrencinin öğrencinin
etkililiği becerilerini, lerini, yeterliklerini becerilerini, becerilerini,
yeterliklerini ve ve bilgisini büyük yeterliklerini ve yeterliklerini ve
bilgisini çok iyi bir ölçüde gösteriyor. bilgisini kısmen bilgisini
biçimde gösteriyor . gösteriyor. göstermiyor.
TOPLAM
GENEL TOPLAM
Öğrenci ürün dosyasından alınacak en yüksek puan 20, en düşük puan ise 5'tir.
Örnek: Öğrenci ürün dosyası değerlendirme ölçeğinden 20 üzerinden 15 almış olsun.
20 15
100 X
.................................
X = 75 Puan Aralığı Not Derece
0-44 1 Başarısız
45-54 2 Geçer
55-69 3 Orta
70-84 4 İyi
85-100 5 Pekiyi
Öğrencinin öğrenci ürün dosyasından aldığı not 4'tür.
23

24. 1.10.1.6. Açık Uçlu Soru Türü
Açık uçlu sorular; öğrencilerin kendi çalışmaları, sanatçıların eserleri, tarihî eserler, arkadaşlarının
çalışmaları vb. hakkında sorulan soruları sözlü olarak cevaplamaları için kullanılır. Öğrencilere cevaplamaları
için duruma göre açık uçlu olarak çeşitli sorular da yöneltilebilir.
Kişinin özgün, araştırmacı ve yaratıcı düşünme yeteneğini, sanatsal birikimlerini görsel olarak ve
sözle ifade etme gücünü, belli konulardaki görüşünü, ilgi ve tutumunu ölçmede açık uçlu soru türleri
kullanışlıdır.
1.10.1.7. “Doğru-Yanlış” Türü Sorular
“Doğru-yanlış” türü sorularda; görsel unsurlara dayalı ve görsel sanatlara uygun bir cümlenin mevcut
olan bilgilere bağlı olarak doğru mu, yanlış mı olduğunun belirlenmesi istenir.
1.10.1.8. Eşleştirmeli Soru Türleri
İki grup hâlinde verilen ve birbirleriyle ilgili olan bilgi ögelerinin belli bir açıklamaya göre eşleştirilmesini
gerektirir. “Kim?, Ne?, Nerede? vb.” soruların cevabını oluşturan, belli bir olaya dayalı bilgilerin
ölçülmesinde kullanılır.
1.10.1.9. Kısa Cevaplı Soru Türü
Bir kelime, bir sembol ya da en çok birkaç kelime ile cevaplanabilen soru türüne denir. Bu tür sorular,
bilgi basamağını ölçmek için uygundur. Öğrenci, sorunun cevabını kendisi bulur ve ifade eder.
1.10.1.10. Çoktan Seçmeli Soru Türü
Öğrencilerden, bir sorunun doğru cevabını seçenekler arasından bularak işaretlemeleri istenir. Çoktan
seçmeli sorular, yazma, yaratıcı düşünme gibi becerileri ölçmek için uygun değildir. Bu soru türü daha
çok bilgi, zihinsel beceriler ve algısal yeteneklerin ölçülmesinde kullanılır.
1.10.1.11. Görüşme
Öğrencilerle yapılan görüşmeler, öğrencilerin görsel sanatlarla ilgili kazanımlara yönelik etkinlikleri
ve konuları algılama-kavrama seviyelerinin değerlendirilmesine yardım eder.
1.10.1.12. Gözlemler
Görsel sanatlar dersi açısından önemli bir yöntemdir. Gözlemler, öğrenciler hakkında doğru ve hızla
algılanabilen bilgiler sağlar.
Nesnel ve sağlıklı gözlem sonuçları elde edebilmek için gözlemler, önceden yapılandırılmış gözlem
formlarındaki ölçütlere göre yapılmalıdır.
Aşağıdaki hususlara dikkat edilmesi öğretmenlere gözlem yapmada kolaylık sağlayacaktır.
• Ölçütleri koyarken bireysel farklılıklar göz önünde bulundurulmalıdır.
• Her öğrenci birkaç kez gözlemlenmelidir.
• Her öğrenci değişik durumlarda ve farklı günlerde gözlemlenmelidir.
• Her öğrenci değişik özellikler, beceriler ve davranışlara göre değerlendirilmelidir.
• Gözlem için yapılan değerlendirme zaman geçmeden kaydedilmelidir.
Öğretmen, gözlem formunu kullanabileceği şekilde ve dilediği sayıda hazırlayabilir.
24

25. Gözlem Formu Örneği
Öğrencinin
Adı ve Soyadı :
Sınıfı :
Açıklama: Aşağıdaki ölçütlerin gerçekleştirilme seviyesini ölçütün karşısına “ ” koyarak işaretleyiniz.
Öğrencinin Adı ve Soyadı:
Tarih: Tarih:
ÖLÇÜTLER Her Ara Hiçbir Her Ara Hiçbir
Zaman Sıra Zaman Zaman Sıra Zaman
1. Tartışmalara katılır.
2. Derse istekle katılır.
3. Görsel sanat çalışmaları yoluyla
kendini ifade eder.
4. Sanatçıların, kendisinin ve diğer
öğrencilerin çalışmalarını inceler.
5. Arkadaşlarının çalışmalarına saygı
duyar.
6. Görsel sanat çalışmalarında
karşılaştığı sorunlara özgün
çözümler üretir.
7. Görsel sanatlar ile diğer sanat
dalları arasında bağlantılar kurar.
8. Amacına uygun malzeme seçer
ve kullanır.
9. Görsel çalışmalarında malzemeye
anlam kazandırır.
1.10.1.13. Kontrol Listeleri
Kontrol listeleri, öğretmen tarafından hazırlanarak kullanılan ve öğrencilerin sürece katılımını belirleyen
bir dizi davranış ve özelliği ölçen listelerdir. Kontrol listelerinde “evet-hayır” veya “var-yok” şeklinde
ölçütler kullanılır. Kontrol listeleri performansa ait belirli ölçütlerin karşılanıp karşılanmadığıyla ilgili olan
sınırlı durumlarda kullanılabilir.
Öğretmenin tercihine ve amacına bağlı olarak kontrol listelerinden elde edilen sonuçlar, değerlendirmede
öğretmene kaynaklık edebilir. Öğretmen, kontrol listesini dilediği sayıda kullanabileceği şekilde
hazırlayabilir.
25

26. Kontrol Listesi Örneği
Açıklama: Aşağıdaki ölçütlerin öğrenci tarafından gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğini, ölçütün
karşısında bulunan yere “ ” koyarak işaretleyiniz.
Öğrencinin Adı ve Soyadı:
Tarih: Tarih:
ÖLÇÜTLER 1. Kontrol 2. Kontrol
Evet Hayır Evet Hayır
1. Derse ön hazırlık yaparak geldi.
2. Konuya uygun malzemeleri
getirdi.
3. Malzemeyi konuya uygun olarak
kullandı.
4. Farklı yöntem ve teknikleri
denedi.
5. Temiz ve düzenli çalıştı.
6. Malzemeleri israf etmedi.
7. Konuya uygun ürün çıkardı.
8. Ürünü sergilemeye hazır hâle
getirdi.
9. İş bitiminde ortamı temiz ve
düzenli bıraktı.
26

27. T.C.
M‹LLÎ E⁄‹T‹M BAKANLI⁄I
.......... ‹LKÖ⁄RET‹M OKULU
20.. / 20.. E⁄‹T‹M Ö⁄RET‹M YILI GÖRSEL SANATLAR DERS‹ ..../.... SINIFI
1, 2 VE 3. SINIFLAR Ö⁄RETMEN NOT Ç‹ZELGES‹
Ö⁄RENC‹ ÜRÜN
Ö⁄RENC‹ ÜRÜN
PERFORMANSI PERFORMANSI
1. DÖNEM
2. DÖNEM
YIL SONU
DOSYASI
DOSYASI
BEL‹RLEMEYE BEL‹RLEMEYE
PUANI*
PUANI
PUANI
S. NO
PROJE PROJE
NO Ö⁄RENC‹N‹N ADI SOYADI YÖNEL‹K YÖNEL‹K
ÇALIfiMALAR ÇALIfiMALAR
1 2 Ort 1 2 3 Ort 1 2 Ort 1 2 3 Ort
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
*Bir dersin y›l sonu puan›, birinci ve ikinci dönem puanlar›n›n aritmetik ortalamas›d›r.
PBYÇ: PERFORMANSI BEL‹RLEMEYE YÖNEL‹K ÇALIfiMALAR
‹mza ..../..../20..
Ö¤retmenin Ad› ve Soyad› Okul Müdürü
27

28. T.C.
M‹LLÎ E⁄‹T‹M BAKANLI⁄I
.......... ‹LKÖ⁄RET‹M OKULU
20.. / 20.. E⁄‹T‹M Ö⁄RET‹M YILI GÖRSEL SANATLAR DERS‹ ..../.... SINIFI
4, 5, 6, 7 VE 8. SINIFLAR Ö⁄RETMEN NOT Ç‹ZELGES‹
Ö⁄RENC‹ ÜRÜN
Ö⁄RENC‹ ÜRÜN
PERFORMANSI PERFORMANSI
1. DÖNEM
2. DÖNEM
YIL SONU
DOSYASI
DOSYASI
BEL‹RLEMEYE BEL‹RLEMEYE
PUANI*
PUANI
PUANI
S. NO
PROJE PROJE
NO Ö⁄RENC‹N‹N ADI SOYADI YÖNEL‹K YÖNEL‹K
ÇALIfiMALAR ÇALIfiMALAR
1 2 Ort 1 2 Ort 1 2 Ort 1 2 Ort
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
*Bir dersin y›l sonu puan›, birinci ve ikinci dönem puanlar›n›n aritmetik ortalamas›d›r.
PBYÇ: PERFORMANSI BEL‹RLEMEYE YÖNEL‹K ÇALIfiMALAR
‹mza ..../..../20..
Ö¤retmenin Ad› ve Soyad› Okul Müdürü
28

29. Atatürkçülük ile ‹lgili Kazan›mlar Tablosu
ATATÜRKÇÜLÜK İLE ÖĞRENME DERS
İLGİLİ KONULAR VE ALANI KAZANIMLARI
AÇIKLAMALAR
1. Konu: Atatürk'ün Hayatı Görsel Sanatlarda 6. Duygu, düşünce ve
Biçimlendirme izlenimlerini çeşitli görsel
• Doğum tarihi ve yeri
sanat teknikleriyle ifade
• Anne ve babası (ailesi) eder.
1. SINIF
• Atatürk'ün son günleri
• Atatürk'le ilgili anılar
Açıklamalar: Atatürk'ün hayatını, son
günlerini ve görsel dokümanlarla
desteklenebilecek anılarını içeren bir
Atatürk köşesi hazırlanmalıdır.
2. Konu: Atatürk'ün Çevreye Verdiği Görsel Sanat Kültürü 1. Yaşadığı çevrenin
Önem düzenlenmesine ilişkin
olumlu ve olumsuz
Açıklamalar: Atatürk'ün çevre ile ilgili
örnekler verir.
2. SINIF
yaptığı çalışmalara (Gençlik Parkı, AOÇ,
Türk Ocağı binası, şimdiki Ankara Resim 3. Çevresindeki kirliliği
Heykel Müzesi vb.) örnekler verilerek ve düzensizliği
çevre bilinci kazandırmak hedeflenir. onaylamadığını görsel
sanatlar yoluyla ifade
eder.
4. Güzel bir çevrede
yaşamanın önemini
kavrar.
3. Konu: Atatürk'ün Kişisel Özellikleri Görsel Sanat Kültürü 2. Beğenilerdeki
ve Çeşitli Yönlerinden Ölçülü Davranışı farklılığa saygı duyar.
Açıklamalar: Atatürk'ün insan sevgisi
aktarılırken insanları ilgi ve yeteneklerine
göre değerlendirdiği ve insana çok yönlü
3. SINIF
baktığı vurgulanmalıdır.
4. Konu: Atatürk'ün Kişisel Özellikleri Görsel Sanat Kültürü 5. Gösterilen eserle ilgili
ve Çeşitli Yönlerinden Gurura ve duygu ve düşüncelerini
Ümitsizliğe Yer Vermemesi ifade eder.
Açıklamalar: Atatürk'ün kişiler arası
ilişkilerde ve özellikle devlet adamı
kimliğiyle gurur, ümitsizlik, böbürlenme
gibi insan ilişkilerindeki iletişimi olumsuz
etkileyecek tutumlardan kaçındığı
vurgulanmalıdır.
29

30. ATATÜRKÇÜLÜK İLE ÖĞRENME DERS
İLGİLİ KONULAR VE ALANI KAZANIMLARI
AÇIKLAMALAR
5. Konu: Atatürk'ün İnsan Sevgisi Görsel Sanat Kültürü 3. Yaşamdaki her
4. SINIF
varlığın kendine özgü
Açıklamalar: Atatürk'ün insan sevgisi bir güzelliği olduğunu
aktarılır. İnsanları ilgi ve yeteneklerine
kabul eder.
göre değerlendirdiği ve insana çok yönlü
baktığı vurgulanmalıdır.
6. Konu: Atatürk'ün Eserleri Görsel Sanatlarda 7. Merkezî, simetrik ve
Biçimlendirme asimetrik dengeyi
Açıklamalar: Atatürk'ün en önemli çalışmalarında kullanır.
eserinin Türkiye Cumhuriyeti Devleti
olduğu vurgulanır ve bu devleti idame 9. Duygu, düşünce ve
ettirecek gençlere öğütlerinin yer aldığı izlenimlerini çeşitli görsel
“Atatürk'ün Gençliğe Hitabesi” görsel sanat teknikleriyle ifade
biçimlendirme ögeleri ve sanatsal eder.
düzenleme ilkelerine uygun olarak fon
kartonları üzerine görsel malzemelerle
5. SINIF
yazılabilir.
7. Konu: Görsel Sanatların Dalları Görsel Sanat Kültürü 1. Bir eserin, görsel
sanatların hangi dalına
Açıklamalar: Görsel sanatların ait olduğunu ayırt eder.
dallarını, Atatürk'ün sanata verdiği önem
çerçevesinde tanıtılabilir. Öğrencilerin
görsel sanatların dallarına ilişkin en az
birer örnek görmesi sağlanmalıdır.
8. Konu: Atatürk'ün Millî Kültüre Verdiği Görsel Sanat Kültürü 2. Ulusal kültür
Önem mirasımızdan örnekler
verir.
Açıklamalar: Atatürk'ün millî kültürün
korunup geliştirilmesindeki katkılarını
gösteren görüş ve uygulamaları (Türk
Ocağı ve TBMM binasının inşası vb.)
değerlendirilerek bu görüş ve
uygulamaları ile millî kültürümüzü çağdaş
6. SINIF
uygarlık düzeyinin üzerine çıkarmayı
hedef gösterdiği vurgulanmalıdır.
9. Konu: Milletlerin Tanınmasında Güzel Görsel Sanat Kültürü 3. Ulusların tanınmasında
Sanatların Rolü güzel sanatların önemini
tartışır.
Açıklamalar: Sanatın, kültür mirasının
4. Ulusal kültürü yansıtan
yeni kuşaklara aktarımındaki etken rolü ve tanıtan görsel
vurgulanmalıdır. Görsel sanatların çalışmalar yapar.
özellikle mimari ögelerin tarih ve kültür
mirasını oluşturduğu açıklanmalıdır.
30

31. ATATÜRKÇÜLÜK İLE ÖĞRENME DERS
İLGİLİ KONULAR VE ALANI KAZANIMLARI
AÇIKLAMALAR
10. Konu: Sanat-Kültür İlişkileri, Görsel Sanat Kültürü 9. Güzellik kavramının
Diğer Örf ve Âdetlere Hoşgörülü Olmanın ölçütlerinin kültürlere
Gerekliliği göre farklılaşabileceğini
değer sistemine katar.
Açıklamalar: Diğer milletlerin örf ve
âdetlerine hoşgörü göstermenin önemi
belirtilerek bu çerçevede güzellik
kavramının kültürlere göre ölçütlerinin
farklılaşabileceği belirtilmelidir. Burada,
Atatürk'ün diğer milletlerin örf ve
âdetlerine karşı hoşgörülü olduğu
vurgulanacaktır.
11. Konu: Atatürk'ün Millî Tarihimize Müze Bilinci 5. Tarihî eserlerin
Verdiği Önem özelliklerini açıklar.
7. SINIF
Açıklamalar: Türkiye'nin bir kültür
mozaiği üzerine kurulu olduğu
vurgulanmalı ve millî tarihimizle birlikte
ülke topraklarında hayat bulmuş tüm
uygarlıklar da ele alınmalıdır.
12. Konu: Atatürk'ün Resim Sanatına Müze Bilinci 7. İlgi duyduğu sanat
Verdiği Önem eserleri hakkında
araştırma yapar.
Açıklamalar: Atatürk'ün Türk
toplumunun gelişmesi için güzel sanatlara
önem verdiği ve çağdaş Türk sanatının
oluşması için çalıştığı belirtilerek
sanatkârlara verdiği önem, güzel
sanatlarla ilgili söylediği sözlerden de
örnekler verilerek vurgulanacaktır.
13. Konu: Atatürk'ün Bilime Verdiği Görsel Sanatlarda 5. Duygu, düşünce ve
Önem Biçimlendirme izlenimlerini çeşitli görsel
sanat teknikleriyle ifade
8. SINIF
Açıklamalar: Atatürk'ün bilime verdiği eder.
önem verilirken bilimsel gelişmenin doğal
bir sonucu olan teknoloji ve teknolojik
gelişmelerin sanata olan katkısına ve
sanatı etkileyiş biçimlerine dikkat
çekilecektir.
31

32. ATATÜRKÇÜLÜK İLE ÖĞRENME DERS
İLGİLİ KONULAR VE ALANI KAZANIMLARI
AÇIKLAMALAR
14. Konu: Sanat-Kültür İlişkileri Görsel Sanat Kültürü 8. Görsel sanat eserinin
oluşmasında, dönemin
Açıklamalar: Atatürk'ün millî kültüre düşünce ve inanç
verdiği önem belirtilirken, sanatın sistemlerinin, coğrafi
kültürün taşıyıcısı konumunda olduğu özelliklerinin ve çeşitli
vurgulanmalı ve sanat kültürünün olayların etkisini tartışır.
oluşmasındaki din, dil, coğrafya faktörleri
8. SINIF
ve geçmiş yaşantıların (tarihin) etkisi ile
birlikte değerlendirilmelidir.
15. Konu: Atatürk'ün Bilime Verdiği Görsel Sanat Kültürü 10. Teknolojik
Önem gelişmelerin görsel
sanatlara etkisini açıklar.
Açıklamalar: Atatürk'ün bilime göster-
diği önem verilirken bilimsel gelişmenin
bir sonucu olan teknoloji ve teknolojik
gelişmelerin sanata olan katkısı ve sanatı
etkileyiş biçimlerine dikkat çekilecektir.
Kazanımların Ara Disiplinlerle İlişkilendirilme Tablosu
ARA DİSİPLİN
SINIF
ÖĞRENME
KAZANIMLAR ALANLARI İLE İLGİLİ
ALANI
KAZANIMLAR
5. Kendi yaşam alanını İnsan Hakları ve Vatandaşlık
düzenlerken doğal çevreyi
korumanın gerekliliğini kabul eder. 56. Çevrenin korunması ve gelecek
kuşaklara aktarılmasının bir
1. SINIF
vatandaşlık görevi olduğu bilincine
GÖRSEL uygun davranışlar gösterir.
SANAT
KÜLTÜRÜ 6. Evini, odasını, okulunu, sınıfını Rehberlik ve Psikolojik
düzenli ve temiz tutmanın önemini Danışma
kabul eder.
3. Okul ve sınıf içindeki
sorumlulukların farkına varır.
3. Çevresindeki kirliliği ve Rehberlik ve Psikolojik
düzensizliği onaylamadığını Danışma
görsel sanatlar yoluyla ifade eder.
2. SINIF
GÖRSEL 18. Çevreye karşı duyarlı olur.
SANAT
KÜLTÜRÜ 7. Gösterilen eserden yola çıkarak Rehberlik ve Psikolojik
duygularını, düşüncelerini, Danışma
hayallerini ve izlenimlerini ifade
eden görsel tasarımlar yapar. 19. Kızgınlık, öfke gibi duygularını
uygun şekilde ifade eder.
32

33. ARA DİSİPLİN
SINIF
ÖĞRENME
KAZANIMLAR ALANLARI İLE İLGİLİ
ALANI
KAZANIMLAR
2. Beğenilerdeki farklılığa saygı Girişimcilik
GÖRSEL SANAT
duyar.
3. SINIF
KÜLTÜRÜ 1. Kişiler arasındaki farklılıkları tanır.
1. Müzedeki eserlerin İnsan Hakları ve Vatandaşlık
MÜZE korunmasının önemini kavrar.
BİLİNCİ 21. Ortak mirasın korunması
gerektiğini bilir.
4. SINIF
5. Çalışmalarını sergilemekten Özel Eğitim
GÖRSEL SANAT ve arkadaşlarının çalışmalarını 6. Kendini ifade edebilme becerisi
KÜLTÜRÜ izlemekten zevk alır. geliştirir.
10. Duygu, düşünce ve Girişimcilik
GÖRSEL izlenimlerini çeşitli görsel sanat
SANATLARDA 10. İş yerlerini ve belli hizmetleri
teknikleriyle ifade eder. simgeleyen sembollerin anlamını
BİÇİMLENDİRME
bilir.
2. Aynı konunun değişik teknik, Özel Eğitim
5. SINIF
malzeme ve anlatım biçimleriyle 1. Kişilerin yetenek, beceri ve
ifade edilebileceğini bilir. güçlerinin değişik olabileceğinin
GÖRSEL farkına varır.
SANAT
KÜLTÜRÜ 4. Uzak ve yakın çevresindeki İnsan Hakları ve Vatandaşlık
doğal ve tarihi güzellikleri tanır. 56. Çevrenin korunması ve gelecek
kuşaklara aktarılmasının bir
vatandaşlık görevi olduğuna uygun
davranışlar gösterir.
GÖRSEL 2. Ulusal kültür mirasımızdan İnsan Hakları ve Vatandaşlık
SANAT örnekler verir. 6. Yakın çevresindeki ortak miras
6. SINIF
KÜLTÜRÜ ürünleri hakkında bilgi toplar.
5. Müzedeki eserlerden yola Kariyer Bilincini Geliştirme
MÜZE çıkarak çeşitli görsel tasarımlar 3. Kendi değerlerini örneklerle ifade
BİLİNCİ yapmanın kendi kültür birikimine eder.
katkısını tartışır.
2. Duyguların sanatsal Rehberlik ve Psikolojik Danışma
yaratıcılığa katkısını fark eder. 4. Duygu ve düşüncelerini ifade
7. SINIF
GÖRSEL etme yollarını ilişkilerinde etkili bir
SANAT biçimde kullanır.
KÜLTÜRÜ
4. Grafik tasarım ürünlerinde Girişimcilik
sembol, işaret, renk ve lekelerin 1. Elindeki bilgiyi grafik veya tablo
işlevlerini ayırt eder. biçiminde gösterir.
8. SINIF
GÖRSEL Kariyer Bilincini Geliştirme
6. Çizgilerin kişiye özgü
SANATLARDA olduğunu kavrar. 2. Her bireyin kendine özgü ve
BİÇİMLENDİRME benzersiz olduğunu belirtir.
33