SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 20
Арьс болон дайвар
эрхтний бүтэц, зохион
байгуулалт
Арьсны бүтэц
 Хүний биеийг гаднаас нь бүрхэн хучиж, ам
хамрын хөндий, шулуун гэдэс, бэлэг
эрхтний орчимд салстад шилждэг, маш
нарийн бүтэц зохион байгуулалттай,
хамгаалах, дулаан зохицуулах, шүүрэл
ялгаруулах, дархлал ба бодисын солилцоонд
оролцох зэрэг олон төрлийн үүрэг
гүйцэтгэдэг хүний биеийн нэг чухал эрхтэн
бол арьс юм.
Үр хөврөлийн эхний 7-хоногоос арьсны анхны
эх үүсвэр бий болно.
Эктодермээс -арьсны өнгөн хөрс
Мезрдермээс -жинхэнэ ба арьсан доорхи
өөхөн давхрага үүснэ.
Үр хөврөлийн 7-дахь сард арьсны өнгөн
хөрсний бүх давхрууд бүрэн хэлбэржиж,
жинхэнэ арьсны уян болон цавуулаг ширхэг.
Хумс, үс, үсний хүүдий үүсч, суурийн
мембраны эх үүсвэр тавигдана.
Арьс нь бүтцийн
хувьд
• Өнгөн хөрс
• Жинхэнэ арьс
• Арьсан доорхи
өөхөн давхар
Өнгөн хөрс нь 5-давхрагатай.
1.Эвэрлэг давхрага
2.Мөхлөг давхрага
3.Өргөст давхрага
4.Суурийн давхрага
/Биеийн зарим хэсэгт
тунгалаг давхрага үл
мэдэг байдгаас 4 –
давхрагатай гэж үзэх
болсон. /
Жинхэнэ арьс / Дерм/
Арьсны бүтцийн нэг чухал хэсэг нь холбогч
эдээс тогтсон жинхэнэ арьсан давхрага юм. Энэ
нь өөр хоорондоо тодорхойгүй зааглан
оршдог.
Хөхлөг /Stratum papillarae/
Торлог /Stratum reticularae/
Хөхлөг давхарт хөвсгөр холбогч эд
давамгайлан орших ба түүний бүтцэд үндсэн
бодис, уян, цавуулаг, торлог ширхэгийг
агуулсан тодорхой бүтэцгүй хэсэг ба
тэдгээрийн завсраар фибробласт-ширхэг
төрүүлэгч эс, фиброцит, гистоцит, тарган эс,
нөсөөт эс- меланофор зэрэг олон тооны эсүүд
байдаг. Энэ давхарт цусны судас, гөлгөр
булчин, мэдрэлийн ширхэг бх төгсгөлүүд, үс
тосны, хөлсний булчирхайнууд байна.
Жинхэнэ арьсны үндсэн хэсгийг торлог давхар
гэж нэрлэнэ.Арьсны бат бөх чанар нь энэ
давхрагаас хамаарах ба хүний биеийн янз
бүрийн хэсэгт бат бөх чанар харилцан адилгүй
байна.
Арьсан доорхи өөхөн давхар
Энэ нь өвөрмөц үүрэг бүхий холбогч эд юм.
Сүлжилдэн байрласан холбогч эдийн
ширхэгийн багц , олон тооны бөмбөлөг
хэлбэрийн өөхний эсүүдийн бөөгнөрлөөс
тогтоно.
Арьсан доорхи өөхөн эдийн зузаан биеийн
хэсгүүдэд харилцан адилгүй байна. Жнь:
Хуйханд 2мм, байхад өгзгөнд 10см байна.
Арьсны дайвар эрхтэн
Арьсны дайвар эрхтэнд үс, хумс, хөлс ба тосны
булчирхай багтана.Эдгээр нь үр хөврөлийн
гадна давхрагаас үүсч хөгждөг.
Анхаарал тависанд
баярлалаа

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

амилуулах суурь тусламж, лавшруулах тусламж
амилуулах суурь тусламж, лавшруулах тусламжамилуулах суурь тусламж, лавшруулах тусламж
амилуулах суурь тусламж, лавшруулах тусламжBazarragchaa suwdantsetseg
 
менингит - -мэдрэл судлал
менингит - -мэдрэл судлалменингит - -мэдрэл судлал
менингит - -мэдрэл судлалМөнхтуул Г
 
Лекц №4-2. Дотоод шүүрлийн эрхтний гистологи
Лекц   №4-2. Дотоод шүүрлийн эрхтний гистологиЛекц   №4-2. Дотоод шүүрлийн эрхтний гистологи
Лекц №4-2. Дотоод шүүрлийн эрхтний гистологиBat-Erdene Tudevvanchig
 
эрүү нүүрний физиологи 201
эрүү нүүрний физиологи 201эрүү нүүрний физиологи 201
эрүү нүүрний физиологи 201Г. Хишгээ
 
Бүдүүн гэдэсний хорт хавдар
Бүдүүн гэдэсний хорт хавдарБүдүүн гэдэсний хорт хавдар
Бүдүүн гэдэсний хорт хавдарBeku Jagaa
 
3. deed medrel chuhual
3. deed medrel chuhual3. deed medrel chuhual
3. deed medrel chuhualotgonubuns
 
Туузан хорхой (Tapeworm)
Туузан хорхой (Tapeworm)Туузан хорхой (Tapeworm)
Туузан хорхой (Tapeworm)iGamer Gamer
 
гавал тархины гэмтэл
гавал тархины гэмтэлгавал тархины гэмтэл
гавал тархины гэмтэлДоржханд Б.
 
ходоод,дээрх гэдэсний шархлаа өвчин
ходоод,дээрх гэдэсний шархлаа өвчинходоод,дээрх гэдэсний шархлаа өвчин
ходоод,дээрх гэдэсний шархлаа өвчинganhuyag khishigmaa
 
арьсны мөөгөнцөрт өвчний эмчилгээ.Uyangatsetseg
арьсны мөөгөнцөрт өвчний эмчилгээ.Uyangatsetsegарьсны мөөгөнцөрт өвчний эмчилгээ.Uyangatsetseg
арьсны мөөгөнцөрт өвчний эмчилгээ.UyangatsetsegSosoo Byambaa
 
Амьсгалын эрхтэн тогтолцооны физиологи
Амьсгалын эрхтэн тогтолцооны физиологи Амьсгалын эрхтэн тогтолцооны физиологи
Амьсгалын эрхтэн тогтолцооны физиологи Erdenetuya Damdinbazar
 
Нарийн гэдэсний гистологи
Нарийн гэдэсний гистологиНарийн гэдэсний гистологи
Нарийн гэдэсний гистологиGunJee Gj
 
дотоод шүүрлийн булчирхай
дотоод шүүрлийн булчирхайдотоод шүүрлийн булчирхай
дотоод шүүрлийн булчирхайbyamba-1
 
хүний хоол боловсруулах эрхтэн
хүний хоол боловсруулах эрхтэнхүний хоол боловсруулах эрхтэн
хүний хоол боловсруулах эрхтэнOidov Tungaa
 
Ходоодны хорт хавдар
Ходоодны хорт хавдарХодоодны хорт хавдар
Ходоодны хорт хавдарNurdaulet Kupjasar
 
1. amisgaliin physiology
1. amisgaliin physiology1. amisgaliin physiology
1. amisgaliin physiologyotgonubuns
 

La actualidad más candente (20)

амилуулах суурь тусламж, лавшруулах тусламж
амилуулах суурь тусламж, лавшруулах тусламжамилуулах суурь тусламж, лавшруулах тусламж
амилуулах суурь тусламж, лавшруулах тусламж
 
менингит - -мэдрэл судлал
менингит - -мэдрэл судлалменингит - -мэдрэл судлал
менингит - -мэдрэл судлал
 
Лекц №4-2. Дотоод шүүрлийн эрхтний гистологи
Лекц   №4-2. Дотоод шүүрлийн эрхтний гистологиЛекц   №4-2. Дотоод шүүрлийн эрхтний гистологи
Лекц №4-2. Дотоод шүүрлийн эрхтний гистологи
 
эрүү нүүрний физиологи 201
эрүү нүүрний физиологи 201эрүү нүүрний физиологи 201
эрүү нүүрний физиологи 201
 
Бүдүүн гэдэсний хорт хавдар
Бүдүүн гэдэсний хорт хавдарБүдүүн гэдэсний хорт хавдар
Бүдүүн гэдэсний хорт хавдар
 
3. deed medrel chuhual
3. deed medrel chuhual3. deed medrel chuhual
3. deed medrel chuhual
 
Гавал тархины мэдрэлийн үйл ажиллагааны өөрчлөлт
Гавал тархины мэдрэлийн үйл ажиллагааны өөрчлөлтГавал тархины мэдрэлийн үйл ажиллагааны өөрчлөлт
Гавал тархины мэдрэлийн үйл ажиллагааны өөрчлөлт
 
Туузан хорхой (Tapeworm)
Туузан хорхой (Tapeworm)Туузан хорхой (Tapeworm)
Туузан хорхой (Tapeworm)
 
гавал тархины гэмтэл
гавал тархины гэмтэлгавал тархины гэмтэл
гавал тархины гэмтэл
 
ходоод,дээрх гэдэсний шархлаа өвчин
ходоод,дээрх гэдэсний шархлаа өвчинходоод,дээрх гэдэсний шархлаа өвчин
ходоод,дээрх гэдэсний шархлаа өвчин
 
арьсны мөөгөнцөрт өвчний эмчилгээ.Uyangatsetseg
арьсны мөөгөнцөрт өвчний эмчилгээ.Uyangatsetsegарьсны мөөгөнцөрт өвчний эмчилгээ.Uyangatsetseg
арьсны мөөгөнцөрт өвчний эмчилгээ.Uyangatsetseg
 
Амьсгалын эрхтэн тогтолцооны физиологи
Амьсгалын эрхтэн тогтолцооны физиологи Амьсгалын эрхтэн тогтолцооны физиологи
Амьсгалын эрхтэн тогтолцооны физиологи
 
Цусны эргэлт
Цусны эргэлт Цусны эргэлт
Цусны эргэлт
 
Lecture 11
Lecture 11Lecture 11
Lecture 11
 
Нарийн гэдэсний гистологи
Нарийн гэдэсний гистологиНарийн гэдэсний гистологи
Нарийн гэдэсний гистологи
 
Амьсгалын тогтолцоо
Амьсгалын тогтолцооАмьсгалын тогтолцоо
Амьсгалын тогтолцоо
 
дотоод шүүрлийн булчирхай
дотоод шүүрлийн булчирхайдотоод шүүрлийн булчирхай
дотоод шүүрлийн булчирхай
 
хүний хоол боловсруулах эрхтэн
хүний хоол боловсруулах эрхтэнхүний хоол боловсруулах эрхтэн
хүний хоол боловсруулах эрхтэн
 
Ходоодны хорт хавдар
Ходоодны хорт хавдарХодоодны хорт хавдар
Ходоодны хорт хавдар
 
1. amisgaliin physiology
1. amisgaliin physiology1. amisgaliin physiology
1. amisgaliin physiology
 

Similar a Aris (14)

Aris 9angi
Aris 9angiAris 9angi
Aris 9angi
 
Хөрсний гистологи бүтэц
Хөрсний гистологи бүтэцХөрсний гистологи бүтэц
Хөрсний гистологи бүтэц
 
Арьс ширэн материалын түүхий эдийн бүтэц, шинж чанар
Арьс ширэн материалын түүхий эдийн бүтэц, шинж чанарАрьс ширэн материалын түүхий эдийн бүтэц, шинж чанар
Арьс ширэн материалын түүхий эдийн бүтэц, шинж чанар
 
Арьс ширэн материалын түүхий эдийн бүтэц,шинж чанар
Арьс ширэн материалын түүхий эдийн бүтэц,шинж чанарАрьс ширэн материалын түүхий эдийн бүтэц,шинж чанар
Арьс ширэн материалын түүхий эдийн бүтэц,шинж чанар
 
Aris
ArisAris
Aris
 
арьсан бүрхүүл
арьсан бүрхүүларьсан бүрхүүл
арьсан бүрхүүл
 
амьтны биеийн бүтэц 1
амьтны биеийн бүтэц 1амьтны биеийн бүтэц 1
амьтны биеийн бүтэц 1
 
Материал судлал цахим хичээл.pptx
Материал судлал цахим хичээл.pptxМатериал судлал цахим хичээл.pptx
Материал судлал цахим хичээл.pptx
 
ерөнхий эд судлал
ерөнхий эд судлалерөнхий эд судлал
ерөнхий эд судлал
 
ерөнхий эд судлал
ерөнхий эд судлалерөнхий эд судлал
ерөнхий эд судлал
 
арьс
арьсарьс
арьс
 
Ed, ediin butets
Ed, ediin butetsEd, ediin butets
Ed, ediin butets
 
Хавтгай хорхой
Хавтгай хорхойХавтгай хорхой
Хавтгай хорхой
 
амьтны ангилал
амьтны ангилаламьтны ангилал
амьтны ангилал
 

Aris

  • 1. Арьс болон дайвар эрхтний бүтэц, зохион байгуулалт
  • 2. Арьсны бүтэц  Хүний биеийг гаднаас нь бүрхэн хучиж, ам хамрын хөндий, шулуун гэдэс, бэлэг эрхтний орчимд салстад шилждэг, маш нарийн бүтэц зохион байгуулалттай, хамгаалах, дулаан зохицуулах, шүүрэл ялгаруулах, дархлал ба бодисын солилцоонд оролцох зэрэг олон төрлийн үүрэг гүйцэтгэдэг хүний биеийн нэг чухал эрхтэн бол арьс юм.
  • 3. Үр хөврөлийн эхний 7-хоногоос арьсны анхны эх үүсвэр бий болно. Эктодермээс -арьсны өнгөн хөрс Мезрдермээс -жинхэнэ ба арьсан доорхи өөхөн давхрага үүснэ. Үр хөврөлийн 7-дахь сард арьсны өнгөн хөрсний бүх давхрууд бүрэн хэлбэржиж, жинхэнэ арьсны уян болон цавуулаг ширхэг. Хумс, үс, үсний хүүдий үүсч, суурийн мембраны эх үүсвэр тавигдана.
  • 4. Арьс нь бүтцийн хувьд • Өнгөн хөрс • Жинхэнэ арьс • Арьсан доорхи өөхөн давхар
  • 5. Өнгөн хөрс нь 5-давхрагатай. 1.Эвэрлэг давхрага 2.Мөхлөг давхрага 3.Өргөст давхрага 4.Суурийн давхрага /Биеийн зарим хэсэгт тунгалаг давхрага үл мэдэг байдгаас 4 – давхрагатай гэж үзэх болсон. /
  • 6.
  • 7.
  • 8.
  • 9.
  • 10.
  • 11.
  • 12. Жинхэнэ арьс / Дерм/ Арьсны бүтцийн нэг чухал хэсэг нь холбогч эдээс тогтсон жинхэнэ арьсан давхрага юм. Энэ нь өөр хоорондоо тодорхойгүй зааглан оршдог. Хөхлөг /Stratum papillarae/ Торлог /Stratum reticularae/
  • 13. Хөхлөг давхарт хөвсгөр холбогч эд давамгайлан орших ба түүний бүтцэд үндсэн бодис, уян, цавуулаг, торлог ширхэгийг агуулсан тодорхой бүтэцгүй хэсэг ба тэдгээрийн завсраар фибробласт-ширхэг төрүүлэгч эс, фиброцит, гистоцит, тарган эс, нөсөөт эс- меланофор зэрэг олон тооны эсүүд байдаг. Энэ давхарт цусны судас, гөлгөр булчин, мэдрэлийн ширхэг бх төгсгөлүүд, үс тосны, хөлсний булчирхайнууд байна.
  • 14.
  • 15. Жинхэнэ арьсны үндсэн хэсгийг торлог давхар гэж нэрлэнэ.Арьсны бат бөх чанар нь энэ давхрагаас хамаарах ба хүний биеийн янз бүрийн хэсэгт бат бөх чанар харилцан адилгүй байна. Арьсан доорхи өөхөн давхар Энэ нь өвөрмөц үүрэг бүхий холбогч эд юм. Сүлжилдэн байрласан холбогч эдийн ширхэгийн багц , олон тооны бөмбөлөг хэлбэрийн өөхний эсүүдийн бөөгнөрлөөс тогтоно.
  • 16. Арьсан доорхи өөхөн эдийн зузаан биеийн хэсгүүдэд харилцан адилгүй байна. Жнь: Хуйханд 2мм, байхад өгзгөнд 10см байна.
  • 17. Арьсны дайвар эрхтэн Арьсны дайвар эрхтэнд үс, хумс, хөлс ба тосны булчирхай багтана.Эдгээр нь үр хөврөлийн гадна давхрагаас үүсч хөгждөг.
  • 18.
  • 19.