Binnen het Europese onderzoeksproject TRAVEL PLAN PLUS (Travel Reduction Attainment Via Energy-efficient Localities PLANning) zijn op vier locaties in Europa mobiliteitsmanagement-netwerken (Local Travel Plan Networks - LTPNs) ingevoerd met als doel om de invoering van deze netwerken in Europa te stimuleren. Deze brochure bevat een korte samenvatting van dit project.
2. Het TRAVEL PLAN PLUS Project
Achtergrond TRAVEL PLAN PLUS onderscheidt 5 typen
mobiliteitsmanagement-netwerken, variërend van informele
Het Europese onderzoeksproject TRAVEL PLAN PLUS MM-netwerken als ‘Neighbourhood Transport Forums’
(Travel Reduction Attainment Via Energy-efficient Localities tot formele MM-netwerken als ‘Transport management
PLANning) had als doel om het energieverbruik van associations’. Meer informatie hierover is te vinden op de
autoverkeer op verschillende locaties met minimaal 10 website van TRAVEL PLAN PLUS (http://www.travelplanplus.eu).
procent te reduceren. Dit is gedaan door op vier locaties
Mobiliteitsmanagement-netwerken zijn mogelijk op
in Europa mobiliteitsmanagement-netwerken (Local Travel
bedrijventerreinen, industriegebieden, stadscentra,
Plan Networks - LTPNs) te creëren en de invoering van deze
scholengemeenschappen en woonwijken. Ze hebben een
netwerken in Europa te stimuleren.
gebiedsgerichte uitwerking.
De definitie van een mobiliteitsmanagement- Mobiliteitsmanagement-netwerken worden gebruikt om:
netwerk (MM-netwerken) is: een gebied beter toegankelijk te maken voor
medewerkers, studenten, toeleveranciers en klanten;
“Een groep of netwerk van organisaties die het imago van de betrokken organisaties te verbeteren
gezamenlijk ideeën en middelen uitwisselen door negatieve effecten van de bedrijfsvoering op de
voor de ontwikkeling en invoering van directe omgeving te beperken;
een mobiliteitsplan dat past bij hun lokale te laten zien dat bedrijven belang hechten aan de
omstandigheden.” gezondheid en welzijn van medewerkers.
Onder een mobiliteitsplan verstaan we in dit Kortom, mobiliteitsmanagement-netwerken zijn een
geval: communicatiemiddel om organisaties bij elkaar te krijgen
om samen oplossingen te zoeken voor gemeenschappelijke
“een maatregelenpakket dat gericht is op de problemen.
specifieke behoeftes van organisaties binnen
een netwerk en dat als doel heeft alternatieve Inleiding project en resultaten
reismogelijkheden te promoten en de
Het TRAVEL PLAN PLUS-project is uitgevoerd door zes
afhankelijkheid van de auto te verminderen.”
partners uit Hongarije, Nederland, Spanje, Zweden en het
Mobiliteitsmanagement-netwerken ontwikkelen snelle, Verenigd Koninkrijk. Vier partners uit verschillende delen van
goedkope en effectieve oplossingen voor problemen op Europa waren verantwoordelijk voor de implementatie van
het gebied van bereikbaarheid. Dit in tegenstelling tot de mobiliteitsmanagement-netwerken en werden inhoudelijk
gebruikelijke aanpak om capaciteitsproblemen op te lossen ondersteund door de universiteit van Loughborough en
met meer wegen of extra parkeerplaatsen. Een netwerk Mobycon.
levert voor de deelnemende organisaties synergie Binnen het project zijn op vier locaties netwerken opgezet.
op en kost minder inspanning dan wanneer Tabel 1 bevat een overzicht van de belangrijkste kenmerken.
individuele organisaties zelf maatregelen In alle vier de locaties is in eerste instantie gekozen voor de
nemen. relatief minder formele variant.
Tabel 1 Kenmerken van de mobiliteitsmanagement-netwerken binnen het TRAVEL PLAN PLUS-project
Cambridgeshire Stockholm Györ Bages
Onderwijsin-
Sector Bedrijventerrein Vliegveld
stellingen
Industriegebied
Locatie- Landelijk (vliegveld Voornamelijk Rand van de
Rand van de stad
omschrijving is de ‘stad’) binnenstad stad/suburbaan
Area Travel
Area Travel Plan
Plan gericht
met elementen van
LTPN Type ‘Neighbourhood
Area Travel Plan op meerdere Area Travel Plan
educatieve
Transport Forum’
instellingen
Verminderen van
Verbetering van de
CO2 emissie zodat Aanmoedigen van
Verminderen van bereikbaarheid van
het vliegveld bewustwording
congestie op de lokale het gebied voor
Doelstelling toegangswegen van
voldoet aan onder leraren,
werknemers en
de nationale leerlingen en hun
het terrein klanten (met name OV
regelgeving op dit ouders
en fiets).
gebied
Start November 2009 September 2010 Maart 2009 November 2010
3. Resultaten Belangrijkste aanbevelingen
Tijdens het TRAVEL PLAN PLUS-project (doorlooptijd 36 maanden) zijn vier De belangrijke aanbevelingen bij het voorbereiden,
netwerken opgestart, waarbij de lokale ontwikkeling werd beïnvloed door implementeren, monitoren en evalueren van de vier
politieke en operationele factoren. Enerzijds waren dit positieve invloeden. mobiliteitsmanagement-netwerken zijn:
Bijvoorbeeld de al aanwezige bekendheid met het opstellen van MM-netwerken Mobiliteitsmanagement-netwerken zijn alleen haalbaar
voor bedrijven in het Verenigd Koninkrijk en de invloed die de gemeentelijke wanneer duidelijk behoefte bestaat aan actie, daarbij
partner in Gyor had. De scholen zijn eigendom van en worden aangestuurd is een gezamenlijk doel (of doelstellingen) dat wordt
uitgedragen door de partners een essentieel startpunt.
door de gemeente. Anderzijds hadden alle netwerken, maar vooral die in Bages
en Stockholm, te maken met negatieve invloeden zoals de financiële crisis. Mobiliteitsmanagement-netwerken zijn gericht op de
mens, dus communicatie en educatie zijn belangrijke
Een grote uitdaging was het overtuigen van organisaties dat het nemen van
onderdelen.
verantwoordelijkheid voor de reis van en naar het gebied directe voordelen
bood (kostenbesparing, imago, gezondheid werknemers etc.). Daarnaast waren Het luisteren naar de behoeftes van de bedrijven in
het gebied en het realiseren van ‘quick-wins’ toont de
organisaties niet meteen overtuigd van het feit dat de samenwerking met andere
effectiviteit van een mobiliteitsmanagement-netwerk,
organisaties verdergaande voordelen biedt. Uiteindelijk is het overal gelukt om
creëert bewustzijn en leidt tot acceptatie van maatregelen
dit te bereiken, maar het heeft wel veel tijd gekost. die langere tijd in beslag nemen.
Bij alle deelnemers aan het TRAVEL PLAN PLUS-project is het bewustzijn en Een analyse van postcodes is een goede manier om
de acceptatie van de mobiliteitsmanagement-netwerken onder werkgevers en de beschikbare huidige situatie en alternatieven voor
werknemers tijdens het project toegenomen, zoals te zien is in tabel 2. In termen werknemers in kaart te brengen en de discussie met
van een directe modaliteitshift en energiebesparingen in TRAVEL PLAN PLUS, werkgevers aan te gaan.
zijn de resultaten gemixt: op 3 locaties is een reductie in het autobezit bereikt en
De belangrijke aanbevelingen voor besluitvorming zijn:
op 2 locaties een vermindering van het energiegebruik. Op geen van de locaties
zijn de vooropgestelde doelen bereikt. Twee redenen beïnvloedden dit: Mobiliteitsmanagement-netwerken beperken zich niet
alleen tot bereikbaarheidsproblemen. Ze zijn bij uitstek
1. Op 2 locaties nam het opzetten van de mobiliteitsmanagement-
geschikt als maatregel om doelstellingen op het gebied
netwerken meer tijd in beslag waardoor nog geen totaalpakket aan van bijvoorbeeld verkeer, economie, ruimtelijk ordening,
maatregelen kon worden geïmplementeerd. gezondheid en milieu te realiseren.
2. Energiegebruik hangt af van verschillende factoren. In Cambridgeshire Bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen moet het invoeren
wordt het effect van de vermindering van het aantal autoritten teniet van een mobiliteitsmanagement-netwerk onderdeel
gedaan door een stijging van de afgelegde afstanden. uitmaken van de vergunningverlening. Voor bestaande
gebieden is het veelal lastig dit juridisch af te dwingen.
Tabel 2 De bekendheid en acceptatie van het netwerk onder
werkgevers en werknemers Erkende experts op het gebied van
mobiliteitsmanagement-netwerken kunnen zorg dragen
Indicator Cambridgeshire Stockholm Györ Bages voor het op de politieke agenda krijgen en het adviseren
van beleidsmakers in binnen en buitenland.
Organisaties
Een financiële bijdrage van hogere overheden kan
Het percentage
organisaties in gemeenten en regio’s ondersteunen bij het opzetten van
het gebied dat op 94% 100% 79% 100% een mobiliteitsmanagement -netwerk.
de hoogte is van Evaluatiestudies uit geheel Europa moeten worden
MM-netwerk
gedeeld om de goede ervaringen met en voordelen van
Het percentage mobiliteitsmanagement-netwerken voor de betrokkenen
organisaties in het
gebied dat een
inzichtelijk te maken.
positieve houding 97% 80% 79% 45%
over het MM- TRAVEL PLAN PLUS evaluatie
netwerk heeft Voor de evaluatie is gebruikt gemaakt van een monitoring en
Het percentage evaluatiemethodiek geïnspireerd op SUMO. De belangrijke
organisaties dat uitkomsten van de pilots zijn:
aan het MM- 100% 80% 75% 45%
netwerk heeft Het betrekken van de belangrijkste actoren in het
deelgenomen netwerk kan veel tijd in beslag nemen en weerstand
Het percentage oproepen in landen waar het niet gebruikelijk is om aan
organisaties dat mobiliteitsmanagement te doen. Het is echter de moeite
tevreden over de 97% n.v.t. 75% 45% waard.
resultaten van het
MM-netwerk Als een mobiliteitsmanagementnetwerk uiteindelijk
operationeel is, dan neemt de bekendheid en acceptatie
Individuen onder bedrijven snel toe en kunnen uiteenlopende
Het percentage doelen worden gerealiseerd (niet alleen beperkt tot
medewerkers dat bereikbaarheid, maar ook economie, milieu, ruimtelijke
bekend is met
32% 8% 100% 3% ordening etc.).
de aangeboden
vervoersalter- De doelstellingen die partners in het netwerk zichzelf
natieven stellen moeten ambitieus en tegelijkertijd realiseerbaar zijn
Het percentage binnen de gegeven tijdsduur
medewerkers
Een mobiliteitsmanagement-netwerk kan op verschillende
die alternatieven 6% n.v.t. 100% n.v.t.
hebben manieren vorm gegeven worden. Belangrijk is dat partners
geprobeerd in het netwerk uiteindelijk verantwoordelijkheid nemen
Het percentage en een (financiële) bijdrage leveren. Vooral wanneer de
medewerkers dat overheid het initiatief heeft genomen voor het opzetten
tevreden is over 95% n.v.t. 100% n.v.t.
van het netwerk.
de alternatieven
Het percentage
medewerkers dat
hun reisgedrag 30% n.v.t. 10% n.v.t.
heeft veranderd
www.travelplansplus.eu
4. De TRAVEL PLAN PLUS partners en aanvullende informatie
Het projectteam
Marcus Enoch
Loughborough University I
Leicestershire
United Kingdom
travelplanplus@lboro.ac.uk
+44 (0) 1509 223408 E
I E
Hans Zuiver
Mobycon I
Amsterdam
The Netherlands
h.zuiver@mobycon.nl I
+31 (0) 20 7582130
Mark Webb
Cambridgeshire County Council
and Travel for Work Partnership
Cambridge
United Kingdom
mark.webb@cambridgeshire.gov.uk E EXPERT PARTNERS
+44 (0) 1223 715696 Loughborough University, UK
Mobycon, Netherlands
Jonas Thörnqvist
Swedish Transport
Administration I IMPLEMENTATION PARTNERS
Stockholm Cambridge, UK
Sweden Stockholm, Sweden
jonas.thornqvist@trafikverket.se Györ, Hungary
+46 (0) 70 321 93 46 Bages, Spain
Petra Szakonyi
The Municipality of Györ
Györ
Hungary
szakonyi.petra@gyor-ph.hu
+36 (0) 96 500 272
Isabel Ledesma Meer informatie over het TRAVEL PLAN PLUS
Bages County Council project vindt u op www.travelplanplus.eu.
Manresa U kunt zich hier ook aanmelden voor de gratis
Spain digitale cursus ‘Hoe maak en behoud je een
Mobiliteitsmanagement-netwerk?’
peuropeus@ccbages.cat
+34 (0) 936 930 384 www.travelplanplus.eu
Andere publicaties in deze serie zijn:
Mobiliteitsmanagement-netwerken: aanbevelingen voor beleidsmakers
Mobiliteitsmanagement-netwerken: praktische aanbevelingen voor invoering
Mobiliteitsmanagement-netwerken: een evaluatie van beleidsoverdracht.
Deze samenvatting is ook beschikbaar in het Engels, Catalaans, Hongaars,
Zweeds, Spaans, Frans en Duits.
