1. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
MOHD AIDIL BIN OTHMAN
HAK CIPTA TERPELIHARA©
1

2. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
2

3. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
SOALAN TUGASAN
3

4. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
4

5. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
PENGHARGAAN
Alhamdulillah.Setinggi kesyukuran kepada Allah dengan limpah kurnia-Nya.
Selawat dan salam buat nabi junjungan Muhammad s.a.w. Nabi pembawa rahmat ke
seluruh alam.
Pada kesempatan ini, saya ingin mengucapkan jutaan terima kasih kepada
pensyarah kami, En. Zulkifli bin Senin yang banyak memberikan bimbingan dan
dorongan untuk terus maju dalam pelajaran.
Tidak ketinggalan juga buat sahabat sekalian yang menjadi pembantu ketika
senang dan susah. Buat bonda dan ayahanda, terima kasih kerana banyak memberi
sokongan dan bantuan dari segi kewangan dan emosi.
Akhir kalam, kami dahulukan dengan ucapan Jazakumullahu khairan kathira.
Mohd Azrai Haron
Mohd Fadhli Othman
Muhammad Hanis Abdul Mutalib
5

6. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
ISI KANDUNGAN
SOALAN TUGASAN 3
PENGHARGAAN 5
ISI KANDUNGAN 6
PENGENALAN 7
a) PETA MINDA 8
KONSEP PERLEMBAGAAN 9
UNSUR-UNSUR TRADISI DALAM PERLEMBAGAAN 11
b) CARTA GARIS MASA SEJARAH PENGGUBALAN PERLEMBAGAAN
SEHINGGA TAHUN 1963 DI MALAYSIA. 13
c) LAPORAN 17
1.0 PERLEMBAGAAN MALAYSIA 17
2.0 KEPENTINGAN PERLEMBAGAAN 19
3.0 KONTRAK SOSIAL 20
3.1 KONSEP KONTRAK SOSIAL 21
3.2 UNSUR-UNSUR BERKAITAN DENGAN KONTRAK SOSIAL 23
3.3 KEPENTINGAN KONTRAK SOSIAL 26
3.4 KESIMPULAN 28
3.5 BIBLIOGRAFI 29
3.6 LAMPIRAN 31
KOLABORASI
6

7. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
PENGENALAN
Kira-kira 1000 tahun lampau, Semenanjung Tanah Melayu berubah menjadi
pusat perdagangan di Asia Tenggara apabila China dan India memulakan perdagangan
mereka melalui Selat Melaka. Banyak kerajaan awal wujud pada abad ke-10 berasal
daripada bandar pelabuhan.Ini termasuk Langkasuka dan Lembah Bujang di Kedah,
Beruas dan Gangga Negara di Perak, serta Pan Pan di Kelantan.Pada awal abad ke-
15, Kesultanan Melaka wujud dan kemakmuran ekonominya telah menarik minat
penakluk daripada Portugis, Belanda dan Britain untuk mewujudkan petempatan atau
koloni di Selat Melaka.
Sejarah penempatan kolonial diraja Britain diwujudkan pada tahun 1826.Britain
atau dikenali sebagai British sedikit demi sedikit menyebarkan pengaruh dan
kawalannya ke atas seluruh Semenanjung Tanah Melayu.Penempatan awal kolonial
British ini bertapakdi Pulau Pinang, Singapura dan Melaka. Pada 1867, British menjadi
semakin agresif dan mula mendapatkan negeri-negeri Melayu yang lain. Terdapat
banyak faktor-faktor yang menjadikan colonial Britisnh ini berminat untuk mendapatkan
Tanha Melayu antaranya untuk mendapatkan bahan atau hasil mentah seperti biji besi
dan timah.Pada tahun 1810-an, British mula mengambil peluang campurtangan dalam
negeri-negeri Melayu.Disebabkan perang saudara,dan gangguan kongsi gelap Cina,
Britain telah dipilih untuk menyelesaikan masalah penduduk di Negeri-Negeri Melayu
dan Negeri-Negeri Selat.
Akhirnya, Perjanjian Pangkor ditandatangani yang mengakibatkan perluasan
kuasa British ke atas tanah air bangsa Melayu (iaitu Perak, Pahang, Selangor dan
Negeri Sembilan yang dikenali juga Negeri-negeri Melayu Bersekutu). Negeri-negeri
7

8. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
lain yang dikenali sebagai Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu iaitu Perlis, Kedah,
Kelantan dan Terengganu berada di bawah kuasa Thailand.
Di Borneo pula, Borneo Utara British dahulunya berada di bawah pemerintahan
Kesultanan Sulu (sekarang Sabah) ditabalkan sebagai Koloni Diraja British, manakala
Sarawak menjadi milik keluarga Brooke (Raja berbangsa Inggeris). Akibat penaklukan
Jepun pada Perang Dunia II dan kebangkitan komunis, sokongan untuk kemerdekaan
semakin kuat. Apabila British mahu mewujudkan Malayan Union selepas perang
berakhir, masyarakat Melayu bangun menentang dan mahukan sistem yang pro-
Melayu, menolak kemasukan Singapura dan mahukan sistem kewarganegaraan
tunggal (berbanding dwiwarganegara, yang membolehkan kaum pendatang mendapat
status warganegara Malaya dan negara asal mereka). Kemerdekaan untuk
Semenanjung Tanah Melayu diperolehi pada 1957 di bawah nama Persekutuan
Malaya, tanpa penyertaan Singapura.
Persekutuan yang baru diwujudkan di bawah nama Malaysia pada 16 September
1963 melalui penyatuan Persekutuan Malaya, Singapura, Borneo Utara (kemudian
dinamakan Sabah) dan Sarawak. Kesultanan Brunei yang pada mulanya menyatakan
hasrat untuk menyertai Malaysia menarik diri akibat tentangan sebahagian masyarakat
Brunei yang kecewa kerana sultan mereka tidak disenarai dalam bakal Yang Di-Pertuan
Agong.Pada awal penubuhan Malaysia, banyak perkara berlaku misalnya cubaan
Indonesia menakluk Malaysia, dan tuntutan Sabah oleh Filipina.Selain itu, pada 1965,
Singapura menarik diri daripada Malaysia dan rusuhan kaum terjadi pada bulan Mei
1969.
Kini Malaysia berdiri di atas sejarahnya yang unik. Bermula dengan penaklukan
bangsa asing seperti Portugis, Belanda, British dan Jepun sehinggalah penubuhan
sebuah negara merdeka, Persekutuan Tanah Melayu yang kemudiannya pada tahun
1963 dikenali sebagai Persekutuan Malaysia. Pembabitan negara-negara asing
tersebut meninggalkan banyak kesan terhadap bangsa dan budaya masyarakat malah
mengubah sosio-politik negara.
8

9. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
a) PETA MINDA
KONSEP PERLEMBAGAAN
PERLEMBAGAAN
KONSEP JENIS-JENIS
TIDAK
BERTULIS
BERTULIS
9

10. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
KONSEP PERLEMBAGAAN
TUN SALLEH ABAS SHAMSUL AMRI
Surat catatan atau surat cara yang Kumpulan peraturan atau undang-undang
mengandungi semua undang-undang sama ada bertulis atau tidak bertulis.
tertinggi yang difikirkan mustahak bagi
Menentukan organisasi kerajaan,
mewujudkan sebuah negara yang moden.
pembahagian kuasa antara pelbagai badan
kerajaan dan prinsip-prinsip umum
bagaimana kuasa-kuasa tersebut
dilaksanakan.
RUSLAN ZAINUDDUIN
SALMAH HUSSAIN
Satu dokumen yang mengandungi semua
Suatu catatan yang amat penting dalam
susunan peraturan dan undang-undang
menyatakan kedaulatan dan kewujudan
dasar yang dianggap penting bagi
sesebuah negara yang merangkumi organisasi
pemerintahan dan pentadbiran
pentadbiran dan kemasyarakatan.
sesebuah negara.
Perlembagaan tersebut perlulah terpelihara
Perlembagaan ini berperanan dalam
dari pengubahsuaian, menjamin keselamatan
menentukan bidang kuasa
masyarakat dalam negara dan luar negara.
pemerintahan, bentuk sesebuah
Pembentukan Perlembagaan juga berlaku kerajaaan dan hak-hak rakyat.
kerana terjadinya perjanjian antara satu
bangsa dengan bangsa yang lain, atau
sesebuah masyarakat dalam negara dengan
masyarakat antarabangsa. • BERTULIS: Bentuk perlembagaan yang dikumpul
dan disusun dalam satu dokumen. Contoh:
Perlembagaan Malaysia
• TIDAK BERTULIS: Semua prinsip perlembagaan
yang tidak terkumpul dalam satu dokumen
seperti undang-undang adat. Contoh: adat
perpatih.
10

11. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
UNSUR-UNSUR TRADISI DALAM PERLEMBAGAAN
UNSUR-UNSUR TRADISI
DALAM
PERLEMBAGAAN
MALAYSIA
BAHASA AGAMA KEDUDUKAN PEMERINTAHAN
MELAYU ISLAM ISTIMEWA BERAJA
ORANG
MELAYU,
BUMIPUTERA
SABAH &
SARAWAK
11

12. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
• BM adalah bahasa kebangsaan yang mesti
digunakan untuk maksud-maksud rasmi
BAHASA MELAYU • Tiada larangan menggunakan atau mengajar
atau belajar bahasa lain.
• Perkara 3(1), agama Islam adalah agama
rasmi Persekutuan.
• Agama lain boleh diamalkan dengan aman
AGAMA ISLAM dan damai.
• Setiap orang mempunyai hak untuk
menganut dan mengamalkan agama.
• Jawatan dalam perkhidmatan awam,
KEDUDUKAN biasiswa, pendidikan, perniagaan,
ISTIMEWA ORANG kemudahan khas.
• Tanah rizab orang Melayu dilindungi
MELAYU, daripada diselenggara oleh orang bukan
BUMIPUTERA Melayu.
SABAH & SARAWAK • Kemasukan perkhidmatan orang Melayu ke
dalam Rejimen Askar Melayu.
• Raja berkuasa mutlak
PEMERINTAH
• Dibantu oleh pembesar-pembesar yang
BERAJA dilantik sebelum penjajahan British.
12

13. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
b) CARTA GARIS MASA SEJARAH PENGGUBALAN
PERLEMBAGAAN SEHINGGA TAHUN 1963 DI
MALAYSIA
MALAYAN UNION
Menyatukan semua negeri Tanah Melayu di bawah satu pentadbiran pusat.
Ditentang hebat oleh Orang Melayu.
Perlembagaan Malayan Union telah diselenggarakan oleh pihak British Colonial Office.
Malayan Union diselenggarakan di England yang diusulkan oleh kerajaan 'Labour' yang
memerintah pada masa itu. Perlembagaan ini bukanlah hasil daripada perbincangan atau
rundingan dengan Sultan atau mana-mana pegawai di Tanah Melayu . Antara
perlembagaan Malayan Union ialah;
1. Malayan diketuai oleh gabenor yang berkuasa penuh dalam perkhidmatan awam
dan tidak akan bertanggungjawab kepada majlis undangan.
2. Sultan menjadi ketua negeri dan hanya penasihat, bersidang dalam Majlis Sultan
yang mana majlis ini yang memberikan nasihat kepada gabenor apabila gabenor
memerlukan nasihat itu.
3. Majlis Undangan mempunyai bilangan ahli rasmi dan tidak rasmi yang sama
banyak dan gabenor mempunyai kuasa membatal atau meluluskan satu-satu undang-
undang walaupun tanpa pandangan Sultan.
4. Sultan pula dimasukkan dalam Majlis Penasihat Melayu yang ditubuhkan dalam
tiap-tiap negeri dan hanya menguruskan hal ehwal agama Islam sahaja.
5. Singapura dijadikan negara jajahan yang berasingan dan mempunyai gabenor dan
majlisnya sendiri.
6. Gabenor dilantik untuk Tanah Melayu, Singapura dan Borneo.
7. Kewarganegaraan boleh diberikan kepada sesiapa saja yang menganggap negeri inI
adalah negeri mereka.
13

14. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
PERSEKUTUAN TANAH MELAYU 1948
British isytihar Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu pada 1 Februari 1948.
Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu (Federated Malay State) masih lagi mengekalkan
beberapa isi penting perlembagaan Malayan Union iaitu;
1. Melalui pelembagaan Federated Malay State 1948 hal-hal kewarganegaraan masih
lagi terbuka tetapi dengan agenda tertentu. Kerakyataan dibuat sama ada secara automatik
ataupun membuat permohonan . Iaitu; Kerakyatan automatik, kerakyataan automatik akan
diberikan kepada sesiapa saja yang menjadi rakyat Sultan Melayu dan British pada bila-bila
masa saja, kerakyataan permohonan, seseorang itu telah berada di Federated Malay State
tidak kurang 8 tahun dariada masa 12 tahun sebelum memohon atau seseorang itu telah
berada di Federated Malay State tidak kurang 15 tahun daripada masa 20 tahun sebelum
memohon.
2. Raja Melayu mendapat semula kuasanya iaitu seperti sebelum pendudukan Jepun. Ini
bermakna Sultan-Sultan negeri-negeri Melayu akan tertakluk berdasarkan Perjanjian Pangkor
1874.
3. Kerajaan British mempunyai PesuruhJaya Tinggi yang dilantik oleh kerajaan British.
PesuruhJaya Tinggi mempunyai kuasa dalam segala hal dan dinasihatkan oleh majlis
mesyuarat kerajaan tetapi pesuruhjaya tinggi boleh menghiraukan nasihat ini .Dan ini
menunjukkan PesuruhJaya Tinggi mempunyai bidang kuasa yang lebih berbanding Sultan.
Dan ia merupakan penerusan Malayan Union. Cuma bezanya Federated Malay State ada;lah
Pesuruhjaya Tinggi manakala Malayan Union adalah Gabenor.
4. Pesuruhjaya Tinggi mempunyai tanggungjawab mempertahankan mana-mana hak
negeri-negeri Melayu, Negeri-negeri Selat dan kuasa raja Melayu.
14

15. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
PENGISYTIHARAN PERLEMBAGAAN TANAH MELAYU
(1957)
Perlembagaan ini diambil dari Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1948.ia dilaksanakan di
Semenanjung Tanah Melayu sahaja.
15

16. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
PERLEMBAGAAN MALAYSIA (1963)
Bagi pihak Persekutuan Tanah Melayu, satu undang-undang di panggil Akta Malaysia di luluskan
pada 26 ogos 1963 untuk sesuaikan konsep dan stuktur penubuhan Malaysia. Malaysia terbentuk
pada 16 September 1963. Antara Akta Malaysia ialah ;
1) Hal-hal luar negeri jadi tanggungjawab kerajaan pusat
2) Agama Islam agama rasmi tetapi diberi kebebasan beragama
3) Bahasa Melayu bahasa rasmi tetapi bahasa Inggeris dan bahasa lain boleh terus digunakan
4) Kerajaan di Borneo beransur-ansur diubah mengikut Persekutuan Tanah Melayu
5) Negeri Borneo diberi peluang capai kerajaan
6) Borneo mengawal kuasa imigresan, perkhidmatan awam.
7) Semua warganegara Persekutuan dan Singapura boleh dapat kewarganegaraan secara automatik
dan akan dapat hak yang sama
8) Bumiputera Borneo akan dapat hak yang sama seperti orang Melayu.
16

17. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
c)LAPORAN
1.0 PERLEMBAGAAN MALAYSIA
Perlembagaan sebagai tulang belakang sebuah negara selalunya muncul
serentak dengan pembentukan sesebuah negara itu.Ini mungkin berlaku akibat
revolusi, kemerdekaan atau sesuatu perubahan yang amat mendadak menyebabkan
sebilangan besar rakyat atau golongan yang berpengaruh mahukan satu titik tolak yang
baru.
Pada 27 Mei 1961, Tunku Abdul Rahman berhasrat membentuk Malaysia dan
disambut baik oleh British kerana ia akan memudahkan British menguasai Malaysia
melalui badan Komenwelnya. Kemudian satu Jawatankuasa telah dibentuk yang
diketuai oleh Lord Cabbold untuk menyiasat kehendak penduduk Sabah dan Sarawak
dan selesai pada Februari 1962. Laporan mengenainya siap pada 21 Jun 1962 .
Bagi pihak Persekutuan Tanah Melayu, satu undang-undang di panggil Akta
Malaysia di luluskan pada 26 Ogos 1963 untuk menyesuaikan konsep dan stuktur
penubuhan Malaysia. Malaysia terbentuk pada 16 September 1963. Antara Akta
Malaysia ialah yang dipersetujuai adalah hal-hal luar negeri menjadi tanggungjawab
kerajaan pusat, agama Islam sebagai agama rasmi tetapi diberi kebebasan beragama
kepada penganut agama lain, bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi tetapi bahasa
Inggeris dan bahasa lain boleh terus digunakan, negeri-negeri di Borneo beransur-
ansur diubah mengikut Persekutuan Tanah Melayu, negeri-negeri di Borneo diberi
kuasa imigresan serta perkhidmatan awam dan semua warganegara Persekutuan,
negeri-negeri Borneo dan Singapura mendapat kewarganegaraan secara automatik
dan akan mendapat hak yang sama seperti orang Melayu.
17

18. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
Sekiranya dilihat perlembagaan yang dibentuk ini, ia masih lagi mengekalkan
apa yang terkandung di dalam Malayan Union dan Federated of Malaya iaitu
kekuasaan akan tertumpu pada seseorang sahaja iaitu Perdana Menteri manakala
Yang Dipertuan Agong hanya menjadi Ketua Agama Islam bagi seluruh Persekutuan
serta setiap negeri mempunyai Majlis Agama yang menasihati raja-raja tentang agama
Islam. Ia masih sama lagi dengan peruntukan di dalam Perjanjian Pangkor iaitu raja
sebagai pengendali agama dan adat-istiadat Melayu manakala pentadbiran diasingkan
daripada aspek keagamaan. Sekiranya dilihat dalam perlembagaan Malayan Union,
kekuasaan tertumpu pada Gabenor, Federated of Malaya pula adalah PesuruhJaya
Tinggi dan Perlembagaan Malaysia pula ialah Perdana Menteri. Ini bermakna
perkembangannya adalah mengikut apa yang terkandung didalam Perlembagaan
Malayan Union.
Menurut Tun Mohamed Suffian, Perlembagaan Malaysia mempunyai ciri-ciri
berikut iaitu pertama, Perlembagaan Malaysia mengasaskan Malaysia sebagai sebuah
negara Persekutuan. Kedua, Malaysia sebagai sebuah negara raja
berperlembagaan.Ketiga, Malaysia sebagai sebuah negara demokrasi berparlimen.
Keempat, perlembagaan memperuntukkan Islam sebagai agama rasmi Persekutuan,
tetapi pada masa yang samamenjamin kebebasan beragama. Selain itu juga, Malaysia
yang akan dibentuk mempunyai perlembagaan yang memperuntukkan pengasingan
kuasa ketiga-tiga cabang kerajaan. Seluruh jentera pentadbiran diketuai Perdana
Menteri yang dibantu oleh kabinet serta seluruh birokrasi. Ketiga-tiga mempunyai status
yang sama. Tidak ada suatu pun yang lebih tinggi dari yang lain dan setiap satunya
mempunyai fungsi dan tanggungjawab yang berbeza. Perlembagaan juga
memperuntukkan sebuah badan kehakiman yang berasingan dan bebas dari kawalan
parlimen manakala badan eksekutif pula mempunyai bidang kuasa yang menentukan
pertikaian dan hak serta liabiliti lain dalam perlembagaan.
Secara ringkasnya, perlembagaan Malaysia mengikut cara Persekutuan iaitu
kuasa-kuasa Parlimen Persekutuan dan Dewan Negeri disebut dengan nyata
sementara segala baki kuasa terserah kepada kerajaan negeri. Perlembagaan Malaysia
juga menjelaskan tentang hubungan antara Persekutuan dan negeri-
18

19. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
negeri.Iaditerangkan melalui senarai Persekutuan iaitu meliputi hal-ehwal luar negeri,
pertahanan, keselamatan dalam negeri, undang-undang dan secara sivil jenayah serta
pentadbiran keadilan, kewarganegaraan dan beberapa perkara lain.
Senarai bersama iaitu perkara-perkara yang membolehkan badan perundangan
negeri membuat undang-undang tetapi jika ada pertentangan antara undang-undang
negeri dan undang-undang persekutuan, maka undang-undang negeri tersebut
terbatal.Antaranya ialah perlindungan bagi kanak-kanak, biasiswa, perlindungan bagi
binatang liar dan burung liar, perancangan bandar dan kampung, kesihatan awam dan
lain-lain lagi.
Senarai negeri iaitu senarai perkara-perkara yang diserahkan kepada kerajaan
negeri.Ia meliputi hukum syarak, undang-undang diri dan keluarga orang Islam, hari
kelepasan negeri, jentera kerajaan negeri dan beberapa perkara lain.
Perlembagaan mempunyai fungsi utama iaitu memperincikan kuasa, hak dan
tanggungjawab sesuatu golongan.Ini bukan sahaja releven dalam soal individu malah
releven dalam hubungan antara wilayah.Dalam negara Persekutuan, perlembagaan
amat penting dimana setiap wilayah mempunyai hak dan batasan, begitu juga dengan
kerajaan yang berada di peringkat pusat.
2.0 KEPENTINGAN PERLEMBAGAAN
Setiap perlembagaan atau undang-undang ada kepentingannya.Begitu juga
dengan Perlembagaan Malaysia.Kebanyakkan kepentingannya bertujuan mengekalkan
perpaduan dan keistimewaan orang Melayu di Malaysia ini.Antara keistimewaannya
ialah menjamin kestabilan sesebuah negara dengan menentukan rangka dan bentuk
pentadbirannya.Di dalam merangka dan membentuk pentadbiran, ketua atau Perdana
Menteri bersama ahli kabinet hendaklah meneliti dahulu perlembagaan.Perlembagaan
dijadikan sebagai panduan di dalam merangka sesuatu kenyataan.
Selain itu juga dengan adanya perlembagaan ini dapat membantu dan
menjaminkecekapan ,kejujuran, keadilan, ketelusan serta kelicinan pentadbiran dan
pemerintahan sesebuah kerajaan. Ini kerana di dalam perlembagaan terdapat garis
19

20. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
panduan bagaimana cara gerak kerja sesuatu pentadbiran agar segala tindakan dapat
dijalankan dengan lancar sehingga berjaya. Selain itu juga aspek yang paling penting di
dalam pentadbiran ialah kejujuran, keadilan dan ketelusan sesebuah pentadbiran
menjalankan tugas di dalam sesebuah negara.Kerana di sinilah terletaknya
kepercayaan rakyat terhadap seseorang pemimpin sebagai wakil mereka untuk
membangunkan sebuah negara yang maju dan harmoni.
Perlembagaan juga sebagai panduan kepada pemimpin semasa memerintah
supaya pemerintahannya menepati kehendak perlembagaan dan aspirasi rakyat. Ini
kerana masa hadapan rakyat dan negara terletak diatas bahu seorang pemimpin yang
berkaliber dan bertanggungjawab di dalam mengatur dan mengurus negara supaya
segala kemudahan dan kesenangan dapat di kecapi oleh semua golongan masyarakat.
Dengan cara yang telus, jujur dan amanah berpandukan perlembagaan, rakyat akan
terus menyokong pemimpin yang menjaga kepentingan mereka.
Dan yang terakhir, dengan adanya perlembagaan ini hak keistimewaan
masyarakat pribumi dan bumiputra tidak akandipersoalkan. Ini kerana majoriti
masyarakat Malaysia adalah terdiri daripada orang Melayu.Selain itu juga orang Melayu
hendaklah mempertahankan hak mereka dan bertolak ansur jika sesuatu masalah yang
di bangkitkan agar tidak menimbulkan huru-hara sesama kaum.
3.0 KONTRAK SOSIAL
Negara kita merupakan negara yang terdiri daripada pelbagai kaum, etnik,
budaya dan agama.Penubuhan Persekutuan Malaysia dan masyarakat yang berbilang
kaum merupakan satu keunikan.Ini kerana masyarakat Malaysia dapat hidup dalam
suasana yang harmoni dan sejahtera serta dijamin keselamatan merka oleh
perlembagaan.
Namum, liku-liku awal sejarah kemerdekaan Malaysia tercalit beberapa
masalah.Di antara masalah utama ke arah kemerdekaan ialah masalah perpaduan.Ia
berkait rapat dengan kepelbagaian keturunan, budaya, bahasa dan agama. Setiap
kaum mahukan bahasa ibundanya dijadikan bahasa kebangsaan.Di samping itu, kaum-
20

21. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
kaum lain berasa bimbang apabila orang Melayu mahukan agama Islam dijadikan
agama rasmi.Sementara itu orang bukan Melayu menuntut supaya mereka diberikan
kerakyatan.
Sebaliknya orang Melayu mempersoalkannya.Masalah ini bukan disebabkan
oleh sikap kaum-kaum yang ada di Tanah Melayu tetapi hasil daripada dasar pecah
dan perintah Inggeris yang mengasingkan mereka dari segi tempat tinggal dan bidang
ekonomi.Ini menyebabkan mereka kurang berinteraksi, akhirnya mewujudkan jurang
perbezaan dan menjejaskan perpaduan.
3.1 KONSEP KONTRAK SOSIAL
Secara mudah, kontrak sosial merupakan satu istilah permuafakatan antara
kaum yang dicapai sebelum merdeka melalui satu persetujuan di kalangan rakyat dan
pemimpin yang terdiri daripada kaum Melayu, Cina dan India.Pemeteraian kontrak
sosial ini juga turut disertai dan dipersetujui oleh parti-parti yang mereka wakili iaitu
UMNO, MCA dan MIC. Istilah ini sebenarnya tidak wujud dalam Perlembagaan
Persekutuan 1957 tetapi dari perspektif lain, kontrak sosial sememangnya wujud dalam
sejarah negara dan permuafakatan yang dicapai itulah yang mentakrifkan negara kita
dan seterusnya menentukan sifat negara.
Kontrak sosial sebenarnya merupakan watikah asas keadilan sosial untuk
negara.Keadilan sosial yang terkandung dalam perjanjian ini merangkumi bukan sahaja
soal keadilan ekonomi tetapi juga keadilan politik dan keadilan kebudayaan.Oleh itu,
kontrak sosial yang dipersetujui perlu dijadikan rujukan asas segala usaha untuk
menegakkan keadilan sosial di negara ini. Pengajaran utama yang harus dipelajari oleh
kaum bukan Melayu ialah peristiwa rusuhan 13 Mei 1969 kerana mencabar kedudukan
orang Melayu seperti yang termaktub dalam Perlembagaan Malaysia.
Teori kontrak sosial menurut pandangan ahli teori demokratik Eropah seperti
Thomas Hobbes dan John Locke ialah bahawa manusia mewujudkan negara sebagai
satu perjanjian bersama di mana setiap individu itu bersetuju kepadanya.Kontrak ini
21

22. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
bererti individu-individu yang bebas bersetuju untuk menyerahkan haknya untuk
memerintah diri sendiri itu kepada satu institusi bersama yang berkuasa dan berdaulat.
Menurut bahasa, kontrak boleh didefinisikan sebagai perjanjian formal dengan
syarat-syarat tertentu antara dua pihak atau lebih.Ia juga boleh bermaksud dokumen
yang mengandungi syarat-syarat perjanjian atau cabang undang-undang yang
berkaitan dengan kontrak.Sosial pula boleh ditakrifkan sebagai segala yang berkaitan
dengan masyarakat, perihal masyarakat dan kemasyarakatan.Oleh itu, kontrak sosial
apabila diasimilasikan boleh ditakrifkan sebagai satu bentuk perjanjian atau
permuafakatan yang ditulis dan ditetapkan oleh undang-undang (perlembagaan) yang
melibatkan semua masyarakat di sesebuah negara.
Dalam sistem demokrasi moden, kontrak sosial diungkapkan melalui pilihanraya.
Pilihanraya merupakan satu daripada ciri-ciri penting dalam amalan sistem demokrasi
berparlimen. Di Malaysia pilihanraya diadakan setiap lima tahun bagi pemerintah
menyerahkan kembali kuasa kepada rakyat.
Untuk memperoleh semula kuasa, pemerintah perlu mendapat mandat baru
daripada rakyat melalui proses pengundian sulit oleh mereka yang layak mengundi.
Pada umumnya kontrak sosial mempunyai kepentingannya yang tersendiri.Dalam
konteks masyarakat majmuk di Malaysia, kontrak sosial penting untuk mewujudkan
masyarakat yang kental, utuh dan kukuh berasaskan kesedaran terhadap maksud
saling faham memahami, hormat menghormati, harga menghargai dan bertolak
ansur.Manfaatnya, negara yang aman damai dapat dinikmati bersama.Justeru kontrak
sosial adalah semangat dalaman yang kepentingannya tidak semata-mata dihujahkan
dengan bersandarkan perundangan dan perbincangan ilmiah, tetapi juga dari segi
hakikat sejarah dan keikhlasan hati menjunjung hasrat murni sebuah negara.
Kontrak sosial di Malaysia lebih merujuk kepada permuafakatan dan perkongsian
hidup bersama secara aman harmoni antara penduduk dalam masyarakat majmuk di
negara ini.Seperti dalam mana-mana kontrak atau perjanjian, walaupun ada
sebahagiannya yang tidak disuratkan dan boleh dipinda mengikut keadaan, namun
22

23. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
segala perubahan itu mestilah merupakan persetujuan bersama atau keizinan
bersama.Kontrak atau perjanjian tidak boleh diubah secara satu pihak sahaja.Semua
yang terlibat dalam perjanjian itu mesti bersetuju kepada perubahan dan
pindaan.Apatah lagi kontrak sosial itu telah diinstitusikan dengan mencatatnya ke dalam
Perlembagaan Persekutuan.
Di samping itu, asal usul dan rintitan sejarah kontrak sosial ini mesti didedahkan,
diperturunkan, dipelajari dan dihayati oleh setiap lapisan masyarakat, terutama generasi
muda daripada kalangan anak-anak Melayu, Cina dan India. Mereka mesti memahami
dan menghargai apa yang tersirat dan yang tersurat dalam kontrak sosial itu. Hal ini
amat penting kerana kontrak sosial dapat diertikan sebagai resipi kehidupan
masyarakat Malaysia yang bersatu padu, aman makmur dan harmoni. Penyebaran luas
maklumat mengenai kontrak sosial perlu dijalankan secara sungguh-sungguh, terutama
melalui sistem pendidikan di pelbagai peringkat sama ada rendah, menengah, kolej dan
universiti.
3.2 UNSUR-UNSUR BERKAITAN DENGAN KONTRAK SOSIAL
Perlembagaan Persekutuan adalah hasil daripada persetujuan yang tercapai
antara penduduk di Malaysia daripada kalangan kaum Melayu, Cina dan India.
Perlembagaan Malaysia bukan sahaja dokumen perundangan akan tetapi ia adalah
kontrak sosial dan perjanjian perdamaian.
Beberapa peruntukan yang digubal dalam perlembagaan mengekalkan beberapa
elemen penting yang menjadi tradisi sejak zaman sebelum penjajahan British lagi.Para
penggubal mengangap elemen-elemen tersebut penting memandangkan peranan yang
dimainkan dalam menjaga kestabilan negara terutamanya dalam konteks negara
Malaysia yang berbilang kaum.Peruntukan itu adalah hasil proses tawar menawar pada
asasnya merupakan semangat perjanjian di sebalik pembentukan perlembagaan tahun
1957.
Inilah asas kepada perjanjian sosial di antara masyarakat majmuk di Malaysia
dengan memberi pengorbanan dalam sebahagian hak mereka dan menghormati hak
23

24. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
sebahagian komuniti yang lain demi keseimbangan dalam masyarakat bernegara.
Sebahagian besar ciri-ciri utama yang wujud dalam Perlembagaan Persekutuan adalah
unsur kontrak sosial yang dipersetujui oleh semua pihak.
Di mana-mana negara sekalipun, perlembagaan lahir hasil daripada
perkembangan sejarah.Perlembagaan juga merakamkan sifat-sifat asal negara itu
merangkumi nilai tradisi, politik dan kebudayaan.Elemen-elemen ini yang menjadikan
bangsa Melayu selaku bangsa asal yang mendiami Tanah Melayu di masukkan ke
dalam Perlembagaan.Perlembagaan negara mengekalkan keistimewaan mereka iaitu
institusi beraja, hak keistimewaan orang Melayu, kedudukan agama Islam sebagai
agama rasmi, bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan.
Institusi beraja di Malaysia bermula sebelum kedatangan penjajah.Apabila Tanah
Melayu dijajah, raja-raja negeri Melayu merasakan kedudukan mereka mula
tergugat.Penjajah British memperkenalkan undang-undang beraja sebelum member
kemerdekaan kepada Tanah Melayu.Pada tahun 1957, akhirnya kemerdekaan
diberikan kepada Semenanjung Tanah Melayu, institusi beraja diteruskan tetapi dengan
beberapa pindaan supaya dapat disesuaikan dengan konsep demokrasi berparlimen
dan kemerdekaan [Salleh Abbas, 1997].Raja-raja Melayu menggambarkan ciri-ciri asal
negara Malaysia.Ia melambangkan kesinambungan sejarah dan menjadi sebahagian
daripada identiti negara. Sebagai sebuah negara Malaysia perlu mempunyai satu
identiti yang berbeza dan unik.Inilah yang mendasari bentuk dan menyediakan isi
kepada upacara rasmi negara.Kewujudan sistem beraja dengan sendirinya
menekankan ciri-ciri kemelayuan.
Masyarakat Melayu bimbang dengan undang-undang yang diperkenalkan oleh
British. Selain itu juga, masyarakat Melayu risau kedudukan dan hak mereka sebagai
penduduk pribumi akan tergugat dengan kemasukan pendatang dari negara China dan
India. Kerana itu, kontark sosial antara kaum di Malaysia member jaminan kepada
masyarakat pribumi.Perlembagaan Malaysia mempunyai satu peruntukan khas di
bawah Perkara 153 bertujuan memelihara orang Melayu dan bumiputera Sabah dan
Sarawak. Perkara 153 menggariskan bahawa Yang di-Pertuan Agong, atas nasihat
24

25. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
Perdana Menteri atau Kabinet berkuasa menyelamatkan kedudukan istimewa orang
Melayu dan bumiputera di Sabah dan Sarawak dengan menentukan bagi mereka
kedudukan dalam perkhidmatan awam, agihan biasiswa atau pendidikan atau latihan
atau lain-lain kemudahan yang diberikan oleh kerajaan termasuk permit atau lesen
perniagaan.
Kedudukan istimewa orang Melayu yang lain termasuklah peruntukan Perkara
89 dan 90 yang memberi kuat kuasa undang-undang perlembagaan kepada undang-
undang yang sedia ada yang melindungi tanah rizab orang Melayu daripada
diselenggarakan oleh orang bukan Melayu. Selain itu, kemasukan orang Melayu dalam
Rejimen Askar Melayu dengan pengecualian orang bukan Melayu sebagaimana
dikuatkuasakan oleh Perkara 8(5)(f) juga dianggap sebagai sebahagian daripada
kedudukan istimewa orang Melayu.
Selain itu juga, kedudukan Islam dalam Perlembagaan Persekutuan adalah satu
isu yang penting kerana ianya berkait rapat dengan kepercayaan dan peganganorang
Melayu di Malaysia. Dalam Perlembagaan Persekutuan dinyatakan:
“Agama Islam ialah bagi seluruh persekutuan, tetapi agama-agama lain boleh
diamalkan dengan aman dan damai di mana-mana bahagian Persekutuan”
[Perkara 3 Perlembagaan Persekutuan]
Manakala isu bahasa sentiasa menjadi faktor terpenting dalam menentukan jati
diri sesebuah negara dan kontrak sosial.Keperluan satu bahasa kebangsaan yang
menjadi pertuturan umum dan bahasa rasmi kebangsaan disedari penting untuk
menyatukan rakyat pelbagai asal keturunan yang masing-masing dengan bahasa
pertuturannya. Maka bahasa Melayu diiktiraf sebagai bahasa kebangsaan dengan tidak
mengenepikan bahasa lain. Ini seperti yang termaktub dalam Perkara 152
Perlembagaaan Persekutuan.
25

26. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
3.3 KEPENTINGAN KONTRAK SOSIAL
Ternyata selepas hampir 50 tahun kemerdekaan Malaysia, formula kontrak sosial yang
telah dipakai telah berjaya menyatupadukan semua kaum di Malaysia tanpa berlaku
sebarang konflik perkauman.Kontrak sosial ternyata berjaya membawa semua kaum di
Malaysia supaya menghormati setiap hak yang telah ditetapkan oleh perlembagaan.
Sesungguhnya elemen-elemen kontrak sosial yang terdapat dalam
perlembagaan persekutuan tanpa syak lagi adalah asas bagi melicinkan urusan
pentadbiran negara dan menolak sebarang percubaan mempersoalkan mana-mana
daripada elemen-elemen ini yang berkemungkinan akan mencetuskan perpecahan
dalam keharmonian kaum.
Meskipun kaum bumiputera telah diberi keistimewaan dan hak-hak tertentu
berbanding kaum lain, namun kaum lain turut sama dapat hidup dengan aman damai di
Malaysia tanpa berasa tertindas. Ini berlainan dengan masyarakat di negara lain yang
mempunyai konflik antara kaum disebabkan kegagalan masyarakat untuk menghormati
dan patuh pada kontrak sosial yang telah ditetapkan.
Sebahagian masyarakat bukan Melayu ketika itu mungkin menganggap kontrak
sosial sebagai sesuatu yang dikaitkan dengan kewarganegaraan yang diberikan
kepada mereka yang pada masa itu terdiri daripada imigran atau keturunan imigran.
Generasi bukan Melayu sekarang pula menganggap kontrak sosial ini sebagai sesuatu
yang sudah berlalu.
Mereka tidak nampak kenapa ia masih dibangkitkan kerana bagi mereka ia
adalah sesuatu yang automatik. Mereka juga tahu bahawa hak istimewa masyarakat
bumiputera merupakan sebahagian daripada kontrak sosial.Jika golongan bukan
Melayu diberi kewarganegaraan atas syarat-syarat tertentu, masyarakat bumiputera
pula diberi perlindungan melalui fasal-fasal dalam Perlembagaan tentang hak istimewa
orang Melayu.
26

27. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
Masyarakat bukan Melayu perlu memahami kedudukan politik Melayu atau
sistem kenegaraan Melayu dan pengaruhnya kepada negara manakala kaum
bumiputera pula harus memahami hakikat masyarakat berbilang kaum yang terdapat di
negara ini.Hak orang bukan Melayu tidak boleh disangkal kerana mereka telah lama
bermastautin, lahir dan membesar di Malaysia.Apa yang penting ialah kedua-dua pihak
harus saling memahami.
Oleh yang demikian seharusnya polemik berkaitan hak-hak kaum lain tidak
dipertikaikan. Ini kerana ia telah pun termaktub di dalam perlembagaan. Penulis teringat
polemik berkaitan isu kontrak sosial ini yang pernah ditimbulkan oleh Jawatankuasa
Rayuan Pilihanraya Persatuan-Persatuan Cina Malaysia (Suqiu) satu ketika dahulu iaitu
tentang 83 tuntutan yang antaranya menuntut agar semua orang Cina mendapat semua
perkara yang dianggap sebagai hak mereka dan menghapuskan hak istimewa orang
Melayu (Utusan Malaysia, 1998)
Begitu juga kenyataan yang dibuat oleh Presiden Gerakan, Datuk Seri Dr. Lim
Keng Yaik yang menggesa parti-parti politik melupakan formula kontrak sosial antara
kaum yang dipersetujui semasa negara mencapai kemerdekaan.Menurut beliau,
formula kontrak sosial itu membuatkan masyarakat Cina dan India merasa kecil hati.
Malah negara kita juga pernah gempar dengan kontroversi berkaitan isu agama
iaitu tentang cadangan penubuhan Suruhanjaya Antara Agama (IFC) dan usaha
Kumpulan Artikel 11 yang giat berkempen ke seluruh negara atas nama kebebasan
individu untuk bebas beragama sehingga menimbulkan suasana tegang dan
kemarahan umat Islam setiap kali mengadakan kempen-kempen penerangan
mereka.[Utusan Malaysia, "Agama: Amaran Pemuda UMNO bangkit kesedaran", 16
November 2006]. Ini adalah rentetan daripada polemik kes Lina Joy dan juga kes
perebutan mayat Moorthy, Nyonya Tahir dan juga terbaru Rayappan antara keluarga si
mati dan juga Jabatan Agama Islam.
Contoh-contoh polemik di atas seharusnya perlu dielakkan bagi menjamin
keharmonian kaum di Malaysia.Ini kerana mengapa perlu kontrak sosial dirombak
27

28. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
sedangkan formula tersebut ternyata berkesan hingga kini dalam memelihara
perpaduan antara kaum. Mungkin jika kontrak sosial ini dibincangkan secara terbuka
akan memebi lebih banyak kesan kepada setiap kaum di Malaysia.
Ini kerana jika ini berlaku sudah tentu orang Melayu akan memprotes dan ini
sekaligus boleh menimbulkan ketidaksefahaman dan sangsi dengan kaum lain. Oleh itu
bagi mengelakkan rasa prejudus ini dan mengelak perkara yang tidak dijangka adalah
lebih wajar jika kita mengambil jalan mudah dengan tidak membicarakan tentang
kontrak sosial secara terbuka.
3.4 KESIMPULAN
Sebagai kesimpulan, kontrak sosial adalah satu formula mewujudkan satu cara hidup
yang dinamik, aman dan terus membangun melalui perpaduan dalam kepelbagaian
berasaskan prinsip berkongsi, bekerjsama, toleransi dan bersatu padu. Formula ini
sebahagian besarnya tersurat dalam Perlembagaan Persekutuan, yang diamalkan
secara bijaksana dalam satu pakatan agung negara dengan inspirasi untuk membawa
Malaysia muncul dalam peta dunia sebagai sebuah negara maju.
Tugas rakyat Malaysia ialah menghayati semangat kontak sosial ini dengan
menolak keganasan, perkauman, ketaksuban dan ekstrimisme; dan pada masa yang
sama terus memperkukuhkan ikatan masyarakat majmuk ini dalam satu ikatan yang
erat dan padu serta mengadunkannya dalam acuan tersendiri yang unik dan
menyenangkan. Dalam kata-kata yang ringkas, kontrak sosial menjunjung semangat
keadilan dan perpaduan berasaskan kepada prinsip “duduk sama rendah, berdiri sama
tinggi”.Dan inilah semangat kontrak sosial yang perlu kita pertahankan bersama dalam
sebuah masyarakat majmuk di Malaysia.
28

29. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
3.5 BIBLIOGRAFI
__________.(1994). Perlembagaan Persekutuan. International Law Book Service.
__________.(2008). Krisis Perlembagaan Malaysia 1988 dilayari pada 4 Februari 2008
dari laman htttp://www.wikipedia.com
__________.(2008). Malaysia dilayari pada 4 Februari 2008 dari laman
htttp://www.wikipedia.com
__________.(2008). Perlembagaan dilayari pada 4 Februari 2008 dari laman
htttp://www.wikipedia.com
__________.(2008). Perlembagaan Malaysia dilayari pada 4 Februari 2008 dari laman
htttp://www.wikipedia.com
Ahmad Ibrahim. (1992). Sistem Undang-Undang Di Malaysia. Selangor: Dewan Bahasa
dan Pustaka.
Mohamed Salleh Abas, Tun. (1999). May Day For Justice.
Mohamed Salleh Abas, Tun.(1987). Sejarah Perlembagaan Malaysia. Selangor: Dewan
Bahasa dan Pustaka.
Nasir Sulaiman. (2005). Sejarah (Fakta Diagramatik).Petaling Jaya: Sasbadi Sdn. Bhd.
Nik Safiah Karim (2006). Kamus Dewan Bahasa dan Pustaka. Kuala Lumpur: Dewan
Bahasa dan Pustka.
Ruslan Zainuddin. (2001). Sejarah Malaysia STPM. Shah Alam: Penerbit Fajar Bakti
Sdn. Bhd.
Ruslan Zaharuddin. (2005). Kenegaraan Malaysia. Selangor: Penerbit Fajar Bakti Sdn.
Bhd.
29

30. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
Salmah Hussain. (2007). Pengenalan Kepada Sistem Kemasyarakatan dan
Kenegaraan Islam. Shah Alam: Pusat Penerbitan Universiti UiTM (UPENA).
Shamsul Amri Baharuddin, Prof. Datuk Dr. (2007). Modul Hubungan Etnik. Shah Alam:
Pusat Penerbitan Universiti UiTM (UPENA)
Utusan Malaysia(24 Disember 1998).Suqiu keterlaluan-Kerajaan menolak sama sekali
tuntutan hapuskan hak istimewa orang Melayu. m/s 23.
Utusan Malaysia.(14 Ogos 2005).Lupakan formula kontrak sosial antara kaum - Keng
Yaik.m/s 7.
30

31. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
3.6 LAMPIRAN
PENGENALAN
Di dalam bab ini, kita akan melihat beberapa perkara penting mengenai sejarah
penggubalan perlembagaan negara Malaysia. Ia merangkumi beberapa bahagian
perbincangan iaitu konsep perlembagaan, unsur-unsur yang terdapat dalam
perlembagaan dan sejarah penggubalan perlembagaan Malaysia.
1.1 KONSEP PERLEMBAGAAN
Menurut buku “Perlembagaan Persekutuan”, terbitan International Law Book
Service (1994) menyatakan bahawa konsep perlembagaan terbahagi kepada dua
bahagian iaitu Prinsip Kedaulatan Parlimen dan Prinsip Kedaulatan Undang-Undang.
Walau bagaimanapun, seperti mana yang dijelaskan oleh Tun Salleh Abas, takrifan
bagi perlembagaan yang dijelaskan tersebut tidak mencukupi kerana apa yang
terkandung dalam perlembagaan itu merangkumi sesuatu yang pengertian yang lebih
luas dan menyeluruh. Menurut beliau, perlembagaan itu ialah suatu surat atau surat
cara yang mengandungi semua undang-undang tertinggi yang difikirkan mustahak bagi
mewujudkan sebuah negara yang moden. Undang-undang tertinggi inilah yang menjadi
punca bagi semua undang-undang yang telah diwartakan atau yang akan dibuat.
Sekiranya terdapat sesuatu undang-undang yang telah diwartakan atau baru hendak
dibuat itu bercanggah dengan perlembagaan, maka undang-undang tersebut terbatal
dengan sendirinya mengikut setakat mana percanggahan yang berlaku.
Ruslan Zainuddin (2005), memberi takrifan perlembagaan sebagai satu dokumen
yang mengandungi semua susunan peraturan dan undang-undang dasar yang
dianggap penting bagi pemerintahan dan pentadbiran sesebuah negara. Perlembagaan
ini berperanan dalam menentukan bidang kuasa pemerintahan, bentuk sesebuah
kerajaaan dan hak-hak rakyat.Ia digubal untuk menjadi garis panduan tentang cara
memerintah, sistem politik dan pentadbiran sesebuah negara, disamping memberi
jaminan perlindungan kepada rakyat. Setiap perlembagaan dinyatakan tanggungjawab
dan kewajipan setiap warganegara terhadap negara.
31

32. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
Tun Salleh Abas (1999), perlembagaan negara berfungsi untuk mewujudkan
satu bentuk pemerintahan yang adil, saksama dan mampu untuk memenuhi tuntutan
dan kehendak rakyatnya. Kerana itu, beliau menambah bahawa penggubalan dan
pewartaan sesuatu undang-undang hendaklah mengambil kira kepentingan rakyat.
Perlembagaan akan membolehkan pemimpin atau pentadbir menjalankan tugasnya
tanpa berlkunya penyalahgunaan kuasa. Sebagai contoh, kezaliman dan
penyelewengan yang dilakukan pihak berkuasa Perancis, iaitu Raja Louis XIV yang
memerintah Perancis pada kurun ke-17 memaksa seorang ahli fikir Perancis,
Montesquieu mencipta satu teori yang dinamakan Teori Pengasingan Kuasa.Teori ini
mengenengahkan bahawa kuasa pemerintahan tidak boleh dikawal dan dipegang oleh
seorang pemerintah sahaja, ini kerana berkemungkinan berlakunya penyelewengan
kuasa adalah lebih besar.Beliau berpendapat Teori Pengasingan Kuasa perlu
digunakan.
Perlembagaan atau dikenali juga sebagai Piagam (bahasa Arab dikenali sebagai
Dustur) merupakan suatu catatan yang amat penting dalam menyatakan kedaulatan
dan kewujudan sesebuah negara yang merangkumi organisasi pentadbiran dan
kemasyarakatan.Piagam tersebut perlulah terpelihara dari pengubahsuaian, menjamin
keselamatan masyarakat dalam negara dan luar negara. Pembentukan piagam juga
berlaku kerana terjadinya perjanjian antara satu bangsa dengan bangsa yang lain, atau
sesebuah masyarakat dalam negara dengan masyarakat antarabangsa (Salmah,
2007). Piagam ini dibuktikan melalui perjanjian antara Rasulullah dengan masyarakat
Madinah yang terdiri dari suku bangsa Arab iaitu Aus dan Khazraj di samping beberapa
kabilah Yahudi seperti Bani Quraizah dan Bani Nadhir sehingga diwartakan Piagam
Madinah.
32

33. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
1.2.UNSUR-UNSUR DALAM PERLEMBAGAAN
MenurutMontesquieu, di dalam bukunya Spirit des Loismenyatakan bahawa
unsur-unsur pembinaan sesebuah perlembagaan hendaklah mengambil kira kuasa
pemerintah iaitu badan pemerintah, badan kehakiman dan badan penggubalan undang-
undang disamping kedudukan dan hak rakyat. Pendapat beliau ini bersandarkan
kepada Teori Pengasingan Kuasa.
Namun begitu, dalam konteks perlembagaan negara Malaysia, unsur-unsur yang
menjadi asas kepada pembinaan perlembagaan dengan mengambil kira perkembangan
sejarah negara sebelum dan selepas penjajahan kuasa asing.Kebanyakan perkara
dalam Perlembagaan Persekutuan mengandungi amalan yang diwarisi daripada
penjajah, kecuali peruntukan pentadbiran, parlimen dan kewarganegaraan.Terdapat
empat unsur-unsur tradisi yang diwarisi sejak zaman penjajahan dan masih dikekalkan
dalam perlembagaan negara iaitu institusi beraja, agama Islam, bahasa Melayu dan
kedudukan istimewa orang Melayu.
1.3 SEJARAH PENGGUBALAN PERLEMBAGAAN
1.3.1 PERJANJIAN PANGKOR
Sejarah perlembagaan bagi Malaysia bermula pada 10 Sepember 1877 di Kuala
Kangsar apabila Raja Muda Yusuf dan Residen British Sir Hugh Low menerangkan
tujuan diadakan Majlis Mesyuarat Negeri, "…To submit for…. Consideration…. And in
the hope at receiving advice and assistance all important subjects concerning the
welfare of the states and it's inhabitats which might present any dificulties. Involve
extensve modifcations of existing laws or custum, or be considered of general interest".
Namun, apabila dirujuk Perjanjian Pangkor pada tahun 1874 didapati keterangan
ini adalah bercanggah dan boleh dikatakan bahawa perlembagaan yang diperkenalkan
oleh British sebenarnya telahpun diperkenalkan melalui Perjanjian Pangkor 1874.
Perjanjian Pangkor menyebabkan British mula berkuasa menentukan undang-undang
mengikut kehendaknya tanpa melibatkan Sultan dan pembesar Melayu.Sultan dan
pembesar Melayu hanya berhak di dalam hal-hal keagamaan dan adat istiadat Melayu.
Ini didasari melalui Perjanjian Pangkor 20 Januari 1876, perkara 6 yang menyatakan
33

34. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
bahawa Residen adalah berkuasa penuh dalam semua hal dan dan bertindak sebagai
mahkamah manakala Sultan haruslah meminta nasihat daripada Residen dan wajib
mematuhinya kecuali yang berkaitan dengan Agama dan adat-istiadat Melayu. Secara
tidak langsung, bermula pada tahun 1874, Sultan dan pembesar Melayu telah hilang
kuasa dan dirampas oleh British dengan alasan melindungi atau menaungi kepentingan
negeri.
1.3.2 PERLEMBAGAAN MALAYAN UNION
Perlembagaan Pangkor 1874 ini kekal sehinggalah Jepun menjajah Malaysia dan
apabila Jepun menyerah kalah dalam perang dunia kedua, British kembali ke Tanah
Melayu dan memperkenalkan Malayan Union. Malayan Union ini adalah untuk
menukarkan status 'melindungi' kepada status "koloni" penuh British seperti yang
dinyatakan oleh Zainal Abidin Abdul Wahid " The British for from trying to make amend
for it's failure to honour the treaties of protection insteand tried to colonies Malaya,
Changing the states of the Malay States from protec torates to colonies" . British telah
menyatakan untuk terus menguasai 'Tanah Melayu' dan menjadikannya jajahan penuh
British. Oleh kerana itu, Harold Macmicheal telah dihantar untuk membuat perjanjian
formal dengan Sultan Melayu dan telah menyelesaikan tugasnya pada 25 Disember
1945 . Selain itu, Malayan Union ini juga mempunyai peranan lain iaitu memudahkan
pentadbiran British dengan menyatukan pentadbiran. Segala kuasa terletak di tangan
Gabenor yang boleh membatalkan segala keputusan Majlis Perundangan manakala
Raja-raja Melayu hanya berkuasa dalam hal-ehwal Agama Islam dan Adat Istiadat
orang-orang Melayu sahaja.Sultan telah hilang kuasa setelah menandatangani
perjanjian ini dan ini bermakna Sultan hanya boneka semata-mata untuk memastikan
orang Melayu tidak menentang British.
Lantaran itu, Perlembagaan Malayan Union telah diselenggarakan oleh pihak British
Colonial Office. Malayan Union diselenggarakan di England yang diusulkan oleh
kerajaan 'Labour' yang memerintah pada masa itu. Perlembagaan ini bukanlah hasil
daripada perbincangan atau rundingan dengan Sultan atau mana-mana pegawai di
Tanah Melayu . Antara perlembagaan Malayan Union ialah;
34

35. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
1. Malayan diketuai oleh gabenor yang berkuasa penuh dalam perkhidmatan awam dan
tidak akan bertanggungjawab kepada majlis undangan.
2. Sultan menjadi ketua negeri dan hanya penasihat, bersidang dalam Majlis Sultan
yang mana majlis ini yang memberikan nasihat kepada gabenor apabila gabenor
memerlukan nasihat itu. Apabila Malayan Union ditubuhkan, Negeri-negeri Selat
dimansuhkan sementara Singapura telah dijadikan sebuah Tanah Jajahan British yang
berasingan dan disebabkan Malayan Union, Negeri-Negeri Melayu Bersekutu di
mansuhkan. Dalam perkara ini rancangan Malayan Union menjelaskan bahawa British
mengambilalih kuasa yang dipunyai oleh Sultan negeri-negeri Melayu termasuklah
Negeri-negeri Selat iaitu Pulau Pinang dan Melaka dicantumkan dibawah kuasa pusat
yang diketuai oleh gabenor. Manakala Singapura adalah jajahan yang terasing daripada
Malayan Union.Gabenor dinasihatkan oleh Sultan tetapi tidak semestinya mengikuti
nasihat Sultan ini. Sultan hanya menjadi ketua agama dalam negeri-masing-masing
.Jelas ini amat berbeza dengan Perjanjian Pangkor 1874, iaitu Sultan harus meminta
nasihat daripada Residen dan wajib mematuhinya. Tetapi perlembagaan Malayan
Union, gabenor akan diberi nasihat tetapi tidak semestinya mematuhinya. Jelas Sultan
kehilangan kuasa selain hanya sebagai ketua agama negeri masing-masing.
3. Majlis Undangan mempunyai bilangan ahli rasmi dan tidak rasmi yang sama banyak
dan gabenor mempunyai kuasa membatal atau meluluskan satu-satu undang-undang
walaupun tanpa pandangan Sultan. Disini menunjukkan Sultan telah tidak ada peranan
lagi malah boleh dikatakan Sultan seperti rakyat biasa saja.Sultan hanya lambang bagi
orang Melayu agar orang Melayu tidak bangkit memberontak.
4. Sultan pula dimasukkan dalam Majlis Penasihat Melayu yang ditubuhkan dalam tiap-
tiap negeri dan hanya menguruskan hal ehwal agama Islam sahaja. Berdasarkan
pernyataan ini ia mempunyai persamaan dengan Perjanjian Pangkor 1874 .Ini
bermakna Malayan Union terus saja menggunakan perjanjian Pangkor sebagai asas
untuk mengabui Sultan dan masyarakat Melayu.
5. Singapura dijadikan negara jajahan yang berasingan dan mempunyai gabenor dan
majlisnya sendiri. Atas aasan bahawa rakyat Singapura mempunyai kerakyatan
35

36. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
tersendiri dan dengan menyatakan untuk mengimbangi orang Melayu dan Cina serta
India di Singapura ketika itu kaum Cina dan India bilangannya adalah lebih 3 juta orang.
Bila dirujuk pembentukan Malaysia, Singapura telah turut serta dan setelah diistiharkan
'merdeka' Singapura keluar dan terus menjadi satu entiti negara yang berasingan.
Berdasarkan ini, Perlembagaan Malaysia adalah jelas menunjukkan penerusan
perlembagaan Malayan Union.
6. Gabenor dilantik untuk Tanah Melayu, Singapura dan Borneo.
7. Kewarganegaraan boleh diberikan kepada sesiapa saja yang menganggap negeri inI
adalah negeri mereka. Seperti yang dinyatakan oleh Zulkifli Abdullah . Prinsip ini juga
dikenali sebagai Jus Soli seperti dinyatakan oleh Zainal Abidin Abdul Wahid . Malayan
Union ini juga sebenarnya telah disokong oleh masyarakat Cina kerana ia
membolehkan mereka mendapat kewarganegaraan. Malah Tan Cheng Lock juga telah
menghantar memorandumnya kepada pihak British tentang pendirian masyarakat Cina
terutamanya dalam hal kewarganegaraan .
Harold Mac Micheal tiba di Malaysia untuk membuat laporan kepada pihak
British pada Oktober 1945 hingga Januari 1946, tujuannya ialah;
1. Mendapatkan perjanjian rasmi dengan Sultan-sultan Melayu untuk mendapatkan
kuasa penuh diserahkan kepada British.
2. Melaporkan tentang pendirian raja.
3. Menggesa supaya meyetujui Malayan Union.
Dan sehingga Januari 1946 Harold Mac Micheal telah mendapatkan sembilan
tandatangan Sultan dan April 1946 Malayan Union telah diwartakan dan gabenor
pertamanya ialah Edward Dent.Namun kerana protes orang Melayu yang memulaukan
Majlis Penasihat dan Sultan-Sultan Melayu tidak menghadiri upacara angkat sumpah
menyebabkan Malayan Union dimansuhkan atas desakan orang Melayu. Namun British
masih berdalih untuk menyatukan negeri Melayu menjadi satu agar mudah diperintah
dan dikendalikan, walaupun Malayan Union tidak dilaksanakan tetapi semangat
Malayan Union masih terus dilaksanakan. Lantaran itu, satu perjanjian telah dibuat
36

37. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
antara Raja Melayu dengan Kerajaan British pada 21 Januari 1948 dan terbentuklah
Federation of Malaya atau diterjemahkan sebagai Persekutuan Tanah Melayu yang
berkuatkuasa pada 1 Februari 1948.
1.3.3PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN TANAH MELAYU
Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu(Federated Malay State) masih lagi
mengekalkan beberapa isi penting perlembagaan Malayan Union iaitu;
1. Melalui pelembagaan Federated Malay State 1948 hal-hal kewarganegaraan masih
lagi terbuka tetapi dengan agenda tertentu. Kerakyataan dibuat sama ada secara
automatik ataupun membuat permohonan . Iaitu;
• Kerakyatan automatik
• Kerakyataan automatik akan diberikan kepada sesiapa saja yang menjadi rakyat
Sultan Melayu dan British pada bila-bila masa saja.
• Kerakyataan permohonan
• Seseorang itu telah berada di Federated Malay State tidak kurang 8 tahun dariada
masa 12 tahun sebelum memohon. Atau
• Seseorang itu telah berada di Federated Malay State tidak kurang 15 tahun daripada
masa 20 tahun sebelum memohon.
2. Raja Melayu mendapat semula kuasanya iaitu seperti sebelum pendudukan Jepun.
Ini bermakna Sultan-Sultan negeri-negeri Melayu akan tertakluk berdasarkan Perjanjian
Pangkor 1874.
3. Kerajaan British mempunyai PesuruhJaya Tinggi yang dilantik oleh kerajaan British.
PesuruhJaya Tinggi mempunyai kuasa dalam segala hal dan dinasihatkan oleh majlis
mesyuarat kerajaan tetapi pesuruhjaya tinggi boleh menghiraukan nasihat ini .Dan ini
37

38. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
menunjukkan PesuruhJaya Tinggi mempunyai bidang kuasa yang lebih berbanding
Sultan. Dan ia merupakan penerusan Malayan Union. Cuma bezanya Federated Malay
State ada;lah Pesuruhjaya Tinggi manakala Malayan Union adalah Gabenor.
4. Pesuruhjaya Tinggi mempunyai tanggungjawab mempertahankan mana-mana hak
negeri-negeri Melayu, Negeri-negeri Selat dan kuasa raja Melayu.
Desakan mahukan kemerdekaan menyebabkan British terpaksa mengadakan
Pilihanraya. Pilihanraya ini telah diadakan dan keputusan pilihanraya telah dimenangi
oleh Parti Perikatan yang mengandungi UMNO, MCA dan MIC dengan mendapat 51
kerusi . Setelah pilihanraya , badan Membuat Undang-undang dibentuk dan satu
mesyuarat Perlembagaan diadakan di London dari 8 Januari hingga 6 Februari 1956
yang dihadiri oleh empat wakil raja, ketua Menteri, tiga menteri lain, Pesuruhjaya Tinggi
dan penasihatnya. Perlembagaan dibentuk untuk Federated Malay State atau
diterjemahkan sebagai Persekutuan Tanah Melayu supaya mampu berkerajaan sendiri
dan "merdeka dalam Komanwel". Perlembagaan ini berkuatkuasa pada 31 Ogos 1957 .
Perlembagaan Malaysia adalah yang tertinggi dan agak sukar untuk dipinda iaitu ia
terkandung Dalam fasal (1) perkara 4 Perlembagan Malaysia disebutkan
"Perlembagaan ini ialah undang-undang tertinggi bagi persekutuan dan mana-manan
undang-undang yang dibuat selepas hari merdeka yang bertentangan dengan
Perlembagaan ini mana setakat mana pertentangannya akan terbatal undang-undang
itu . Oleh kerana ketinggiannya Perlembagaan bertulis mempunyai 3 syarat ;
1) Perlembagaan itu kukuh iaitu sukar hendak dipinda melainkan ada peruntukan di
dalam Perlembagaan itu yang membolehkan pindan itu dibuat
2) Parlimen hanya mempunyai kuasa membuat undang-undang didalam apa-apa
perkara yang terkandung di dalam Perlembagaan itu
3) Tafsiran Perlembagaan terletak di tangan mahkamah.
Sekira diperhatikan perlembagaan ini juga pada pandangan Muhamed Suffian Hashim
menggabungkan peruntukan daripada perlembagaan India yang telah diubahsuai dan
kelihatan di atas kertas amatlah kompleks dan menyebabkan seorang pemerhati
38

39. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
beranggapan perlembagaan Malaysia telah ditulis oleh seorang profesor gila dalam
bidang undang-undang perlembagaan yang mencuba dengan sebebas-bebasnya teori-
teori perlembagaan.
1.3.4 PERLEMBAGAAN MALAYSIA
Pada 27 Mei 1961, Tunku Abdul Rahman berhasrat membentuk Malaysia dan
disambut baik oleh British kerana ia akan menjadikan hal ini memudahkan British
menguasai Malaysia dengan badan Komenwelnya. Kemudian satu Jawatankuasa telah
dibentuk yang diketuai oleh Lord Cabbold untuk menyiasat kehendak penduduk Sabah
dan Sarawak dan selesai pada Februari 1962. Laporan mengenainya siap pada 21 jun
1962 .
Bagi pihak Persekutuan Tanah Melayu, satu undang-undang di panggil Akta Malaysia
di luluskan pada 26 ogos 1963 untuk sesuaikan konsep dan stuktur penubuhan
Malaysia. Malaysia terbentuk pada 16 september 1963.Antara Akta Malaysia ialah ;
1) Hal-hal luar negeri jadi tanggungjawab kerajaan pusat
2) Agama Islam agama rasmi tetapi diberi kebebasan beragama
3) Bahasa Melayu bahasa rasmi tetapi bahasa Inggeris dan bahasa lain boleh terus
digunakan
4) Kerajaan di Borneo beransur-ansur diubah mengikut Persekutuan Tanah Melayu
5) Negeri Borneo diberi peluang capai kerajaan
6) Borneo mengawal kuasa imigresan, perkhidmatan awam.
7) Semua warganegara Persekutuan dan Singapura boleh dapat kewarganegaraan
secara automatik dan akan dapat hak yang sama
8) Bumiputera Borneo akan dapat hak yang sama seperti orang Melayu.
39

40. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
Setelah sekian lama maka kerajaan Malaysia memudahkan tugasnya dengan
mengubah dan membuat beberapa pindaan sehinggalah terbentuk Perlembagaan
Malaysia yang memasukkan Sabah dan Sarawak di Dalam Perlembagaan ini. Dan
Sehingga sekarang Perlembagaan Malaysia ini mengandungi
1) Ketinggian Perlembagaan Persekutuan
2) Yang Dipertuan Agung
3) Raja dan Yang Dipertua Negeri
4) Jemaah Menteri
5) Parlimen
6) Pilihan raya
7) Kehakiman
8) Perkhidmatan awam
9) Negeri-negeri
10) Perhubungan persekutuan dan negiri
11) Peruntukan kewangan
12) Kebebasan asasi
13) Perbuatan surbertif, kuasa darurat dan tahanan pencegahan
14) Agama islam
15) Kewarganegaraan
16) Orang melayu dan bumiputera di sabah dan sarawak
17) Bahasa kebangsaan
18) Ibukota persekutuan
40

41. WAJ 3106 –HUBUNGAN ETNIK
19) Pindaan perlembagaan
Sekiranya dilihat perlembagaan yang dibentuk ini, ia masih lagi mengekalkan apa yang
terkandung di dalam Malayan Union kemudian Federated of Malaya iaitu kekuasaan
akan tertumpu pada seseorang sahaja iaitu Perdana Menteri manakala Yang Dipertuan
Agung hanya menjadi Ketua Agama Islam seluruh Persekutuan serta setiap negeri
mempunyai Majlis Agama yang menasihati Raja-raja tentang agama Islam . Ia masih
sama lagi dengan peruntukan di dalam Perjanjian Pangkor iaitu Raja sebagai
pengendali Agama dan adat-Istiadat Melayu manakala pentadbiran diasingkan daripada
aspek keagamaan. Sekiranya dilihat Malayan Union kekuasaan tertumpu pada
Gabenor, Federated of Malaya pula adalah PesuruhJaya Tinggi dan Perlembagaan
Malaysia pula ialah Perdana Menteri. Ini bermakna perkembangannya adalah mengikut
apa yang terkandung didaam Perlembagaan Malayan Union.
Kesimpulannya
Bolehlah dikatakan bahawa perkembangan Perlembagaan Malaysia dari Malayan
Union adalah mendatar dan menyerupai antara satu sama lain. Hanya beberapa
peruntukan diubah untuk mengabui pandangan dan pendirian orang Melayu tetapi
konsep atau pengisiannya adalah bermatlamatkan sama iaitu terus mengekalkan
Malaysia dibawah kerajaan British. Kemerdekaan yang sebenarnya adalah
kemerdekaan dalam Komenwel dan masih lagi dalam bentuk neo-
colonialisme.Pembentukkan Malaysia dengan menggabungkan Sabah dan Sarawak
serta Singapura merupakan satu agande untuk menyatukan pentadbiran dan
menggabungkann negeri-negeri ini dibawah satu pentadbiran. Singapura pula punya
pendirian yang sama. Sekiranya dilihat Perlembagaan Malayan Union diteruskan
kerana di dalam Perlembagaan Union yang dibicarakan di atas telah jelas dinyatakan
bahawa Singapura diasingkan daripada Tanah Melayu dan mempunyai pentadbiran
tersendiri dan sehingga ini, perlembagaan itu etrleksana apabila Singapura memang
mempunyai pentadbiarnnya sendiri tetapi masih lagi didalam Komenwel.
41