1. Laguntza gela
9 Airea eta
eguraldia
BASAMORTU LORETSUA
Munduko basamorturik lehorrena Hego Amerikan dago.
Bertan 5, 20 eta 400 urte ere igaro izan dira
euririk egin gabe!
Horregatik ia-ia ezinezkoa da animaliarik edo
landarerik bizitzea.
Baina tartean euria egiten du.
Eta orduan ,basamortua
lorez estaltzen da,gainean
alfonbra bat balu bezala.
1

2. Laguntza gela
Airea
1- Zer-nolakoa da airea?
Lurraren inguruan airea dago.
Airean zenbait gas daude nahastuta.
NITROGENOA OXIGENOA
KARBONO DIOXIDOA UR-LURRUNA
Ugariena da. 2. ugariena da. Arnasa botatzean Ura da.
Landareek sortzen sortzen da.
dute. Kean ere badago.
2

3. Laguntza gela
2- Zertarako balio du aireak?
Zertarako da beharrezkoa airea?
Arnasteko Hotsak entzuteko
Landareek oxigenoa sortzen Hotsak airean zehar ibiltzen dira.
dute, eta guk beharrezkoa
dugu oxigenoa, arnasteko.
Hegan egiteko Sua egiteko
Aireari esker, animalia batzuk Poxpoloek, kandelek … aireko
hegan egiten dute. oxigenoari esker hartzen dute su.
Eta hegazkinek ere.
3

4. Laguntza gela
3- Zer ezaugarri ditu aireak?
Aireak ezaugarri hauek ditu
ez du kolorerik ez du zaporerik
pisua du lekua hartzen du
Bi puxika ditugu: Puxika bat puzten badugu, forma
bata hutsik; bestea puztuta aldatuko zaio.
Hutsik dagoenak pisu gutxiago
du, airerik ez duelako.
Aireak barrukoa beteko du.
Beraz, aireak pisua du. Beraz, aireak lekua hartzen du.
4

5. Laguntza gela
4- Zer-nolakoa da atmosfera?
Lurrarren inguruan dagoen
aire-geruza da atmosfera.
Atmosferaren behealdean:
 guk arnasten dugun airea dago.
 haizea eta euria hantxe sortzen dira.
Atmosferaren goiko aldean:
 ez dago ia oxigenorik.
 Kosta egiten da arnasa hartzea.
5

6. Laguntza gela
Eguraldia eta klima
1- Eguraldia
Leku bateko eguraldia nolakoa den esateko
begiratu behar da:
TENPERATURA PREZIPITAZIOAK HAIZEA
 EGURALDI  EURIA  HAIZE KIRRIA
HOTZA Suabe-suabea da.
Airearen
tenperatura
baxua denean.
 ELURRA  HAIZETEA
Gogor jotzen du.
Zuhaitzen adarrak
mugitzen ditu.
 EGURALDI
BEROA
Airearen
tenperatura  TXINGORRA  URAKANA
altua denean. Oso gogor jotzen du.
Zuhaitzak, etxeak…
botatzen ditu.
6

7. Laguntza gela
2- Klima
Leku bateko
KLIMA nolakoa
den JAKITEKO
eguraldia urte batzuetan
KLIMA MOTAK
MENDIKO klima KOSTALDEKO klima BARRUKO klima
 TENPERATURA  TENPERATURA  TENPERATURA
baxuak suabeak urte osoan altuak baxuak
udan neguan.
 PREZIPITAZIOAK  PREZIPITAZIOAK
elur asko euri gutxi
7

8. Laguntza gela
Eguraldia eta urtaroak
8

9. Laguntza gela
Nolakoak dira urtaroak?
 TENPERATURAK hotzak.  TENPERATURAK suabeak.
 PREZIPITAZIOAK  PREZIPITAZIOAK
Batzuetan elurra. Sarritan euria.
 Egunak laburrak eta  Egunak gero eta luzeagoak.
gauak luzeak.
 Zuhaitz batzuk  Landareak loratzen dira.
hostorik gabe
geratzen dira.
NEGUA UDABERRIA
 TENPERATURAK  TENPERATURAK
beroak. UDA UDAZKENA gero eta hotz handiago.
 PREZIPITAZIOAK  PREZIPITAZIOAK
euri gutxi. sarritan euria.
 Egunak eta gauak  Gaua luzatzen eta
berdinak. eguna laburtzen
hasten da.
 Belarra lehortu  Zuhaitz batzuk
egiten da . hostoak galtzen
dituzte. 9

10. Laguntza gela
Ariketak
1- Objetu hauetatik zein ibiltzen dira aireari esker?
Idatzi izenak.
2- Erantzun .
 Zer da airea?
 Zer gas ditu aireak?
3- Erantzun galderei .
 Zer sortzen dute landareek?
 Zertarako behar dugu oxigenoa?
10

11. Laguntza gela
4- Osatu testu hau.
haizea oxigenoa airea atmosfera gasen
5- Erantzun.
 Zer gertatzen zaio suari edalontzi barruan sartzen dugunean?
 Zergatik gertatzen da hori?
6- Zertarako balio du aireak adibide hauetan? Idatzi.
sua egiteko
11

12. Laguntza gela
7- Idatzi E egia bada edo G gezurra bada.
Aireak ez du kolorerik.
Aireak beti-beti forma berdina du.
Puztutako puxika batek pisu gehiago du.
Aireak ez du zaporerik.
8- Erantzun.
 Zer da atmosfera?
 Nolakoa da atmosferaren alde bakoitza?
Behealdea
Goiko aldea
9- Osatu zure herriko informazioa idatziz.
12

13. Laguntza gela
10- Erreparatu irudiari eta erantzun.
 Zure ustez, nolako eguraldia izaten dute leku horretan?
Erantzun galdera hauei.
a-
b-
c-
13

14. Laguntza gela
11- Osatu eskema.
EGURALDIA
nolakoa den esateko begiratu behar da
12- Nolakoa da mendiko klima? Eta kostaldekoa? Eta barrukoa?
Mendiko klima Kostaldeko klima Barruko klima
13- Nola aldatzen dira zuhaitzak urtaroetan zehar? Marraztu.
14

15. Laguntza gela
14- Zein urtarotan egingo zenituzke kirol hauek?
15- Lotu.
 Gaua motzena NEGUA
 Gaua luzeena UDA
16- Nolakoak dira urtaroak? Koadroa bete
Udaberria
Uda
Udazkena
Negua
15

16. Laguntza gela
17- Osatu zure herriko informazioa idatziz.
18- Osatu eskema hau.
16

17. Laguntza gela
19-
17

18. Laguntza gela
20-
18