1. RÍOS DE ÁFRICA
Alumnado de 1º de ESO, Adela Leiro, Chus García
IES Francisco Asorey, xuño 2013
O continente africano acolle importantes ríos, agúns dos máis longos, máis caudalosos ou
profundos do mundo, de interese natural cunha gran biodiversidade e riqueza cultural.
Os ríos máis importantes teñen as súas fontes en África Central, nas zonas ecuatoriais das
grandes selvas húmidas.
OCÉANO ATLÁNTICO
-Mediterráneo: o máis importante é o Nilo, o segundo río máis longo do mundo e cunha
dunha importante cultura antiga.
Draa, Senegal, Volta, Níxer, Congo, Orange...
OCÉANO ÍNDICO:
Tana, Rowuna, Shabeelle, Zambeze, Limpopo...
CONCA ENDORREICA:
Okawango
2. RÍO:
NILO
NACEMENTO E
FONTES
PERCORRIDO:
PAÍSES
PERCORRIDO
LINEAL
CUNCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
Nilo Branco: Grandes Lagos de África. Desde os bosques de Nyungwe, en Ruanada, flúen ao
lago Victoria os ríos Rukarara, Mwogo, Nyabarongo e Kagera.
Nilo Azul: Lago Tana (Etiopía)
Uganda, Sudán do Sur, Sudán, Exipto, Ruanda, Tanzania, Kenia, Etiopía, Burundi, República
Democrática do Congo, Eritrea
Lonxitude: 6.756 km
Cidades: Khartún, Asuán, Luxor, Guiza e O Cairo
Superficie da cunca: 3.254.555 km², preto do 10% da superficie de África
Leste: macizo de Etiopía
Sur: Rift, Montes Didinga, Heha, Kinnyeti (3.187 m)
AFLUENTES
DEREITA
AFLUENTES
ESQUERDA
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
Nilo Azul, Atbara
CLIMA
Percorre zonas de clima tropical (con precipitacións relativamente abundantes na estación
húmida) e desértico (sen apenas precipitacións).
Pluvial, moi irregular, con grandes enchentes.
É considerado un río alóctono porque as súas augas proceden doutros lugares de clima máis
húmido que o curso medio e baixo.
O réxime é pluvio-nival, moi irregular; o desxeo das neves da cabeceira comeza a mediados
da primavera e coincide ca estación das chuvias. Así, as augas altas son de xullo a outubro
mentres que as augas baixas son de xaneiro a xuño. Coa construción de numerosas presas, o
réxime esta regularizado.
2.830 m3/s (medio)
O Nilo Azul achega aproximadamente entre o 80 e o 90% del caudal del río Nilo. Durante a
estación húmida, pode exceder os 5.663 m³/s (finais de agosto).
Papiros, carrizos, lotos
Das poucas árbores autóctonas, a máis estendida é a palmeira datileira; tamén hai sicomoros,
tamariscos, acacias e algarrobos. Hai especies introducidas dende outras zonas coma o
alcipreste, lamagueiro, eucalipto, mimosa e mirto. Nas rexións áridas hai varias especies de
espiños.
TIPO DE RÉXIME
CAUDAL
FLORA
Nilo Branco (co Bahr al Ghazal e Soba). A principal fonte é o Kagera que nace nos bosques
tropicais de Ruanda (Monte Heha)
Cataratas Ripon: Nilo Branco
O Nilo en Sudán flúe sobre seis grupos de cataratas desde a primeira en Asuán ata a sexta en
Sabaloka (xusto ao norte de Khartún) e invirte a súa dirección durante boa parte do seu
traxecto, dirixíndose cara o sudoeste antes de tomar dirección norte de novo. Isto chámase a
"Gran Curva do Nilo".
3. MAMÍFEROS: búfalo, ccob acuático
PEIXES: peixe gato, tilapia, perca do Nilo
RÉPTILES: crocodilo, varano do Nilo, tartarugas de caparazón brando, lagarto monitor de
agua, lagarto acorazado de línea negra...
AVES: gansos, garzas (Ardea goliath), ibis, garzotas, picapeixes, carriceiros, galiñas de auga. ..
APROVEITAMENTO Hidroeléctrico: Gran Presa de Asuán (rematada en 1970) e Presa Alta, navegación, turismo,
agricultura, pesca...
Murchison Falls (Kabaleya), en Uganda, nun dos nacementos do Nilo.
ESPAZOS
Nimule (Entre Sudán do Sur e Uganda)
PROTEXIDOS
Reserva Natural Río Nilo (Tanzania)
EXIPTO: Awwash, Montañas Elba, Yangudi Rassa, Lago Caddabassa, Montes Bale, Ashtum El
Gamel e lago Burullas (no Delta), Elba, Wadi Alhegui...
O Nilo foi a fonte de vida dos antigos exipcios. As súas beiras foron ocupadas desde a Idade
DATOS
de Pedra.
HISTÓRICOS
O historiador grego Haródoto escribiu que "Exipto é o regalo do Nilo".
En tempos de Ptolome II Filadelfo, unha expedición militar penetrara o suficiente no curso do
Nilo Azul para determinar que as inundacións estivais se debían a tormentas estacionais nas
Terras Altas etíopes, mais non se sabe de ningún europeo que chegase ao Lago Tana na
Antigüidade.
Nos séculos XV e XVI, os viaxeiros europeos a Etiopía visitaron o Lago Tana e as fontes do Río
Nilo nas montañas ao sur do lago. Posiblemente un dos primeiros foi o xesuíta Pedro Páez.
No século XIX John Hanning Speke identificou o Lago Vitoria vomo fonte do Nilo Branco.
A Expedición Nilo Branco, dirixida polo surafricano Hendri Coetzee e patrocinada
pola National Geographic Society, foi a primeira en navegar o Nilo na súa integridade. A
expedición partiu da Fonte do Nilo en Uganda o 17 de xaneiro de 2004 e chegou ao
Mediterráneo por Rosetta catro meses e dúas semanas máis tarde. O 28 de abril de 2004, o
xeólogo Pasquale Scaturro e o cámara Gordon Brown foron os primeiros en navegar o Nilo
Azul, desde o Lago Tana ata as praias de Alexandría.
A palabra Nilo provén do grego Neilos (Νειλος), que significa "val do río". O nome de Nilo
TRADICIÓNSBranco (Bahr al Abyad) é pola gran cantidade de arxila en suspensión que transporta.
LENDAS
A relevancia espiritual do Nilo era tan grande que os exipcios crearon un deus dedicado á
inundación anual do Nilo (Hapi). O río tamén se consideraba como o camiño da vida á morte
e o alén. O leste era o lugar do nacemento e a vida e o oeste o da morte, segundo o deus Ra,
o sol, pasaba do nacemento á morte e a resurrección cada vez que cruzaba os ceos. Por esta
razón, todas as tumbas se localizaban ao oeste do Nilo, porque os exipcios crían que, para
entrar no alén, tiñan que ser enterrados no lado que simbolizaba a morte.
Nas beiras do Nilo atópanse os máis importantes monumentos exípcios: templos, pirámides...
O río actual é, polo menos, o quinto río que ten saído das Terras Altas etíopes. As imaxes de
CURIOSIDADES
satélite mostran leitos secos no deserto ao oeste do Nilo. Un canón do Eonilo, cheo hoxe de
terra, representa este río ancestral que fluíu no Mioceo tardío. Durante o Mioceno tardío,
cando o Mediterráneo era un mar pechado e o nivel do mar baixou aproximadamente 1.500
m, o Nilo abriuse paso ao novo nivel ata chegar a varias ducias de metros por baixo do nivel
do mar en Asuán.
Anteriormente, o Lago Tanganika vertía cara o norte no Nilo, ata que os volcáns
das Montañas Virunga bloquearon o seu curso.
FAUNA
Ata a construción da presa de Asuán, o delta aumentaba de superficie una media de
un kilómetro cadrado anualmente (uns catro metros de lonxitude) a causa da achega
de limos. A presa eliminou as inundacións e reduciu a fertilidade das terras de Exipto.
PROBLEMAS
Contaminación, cambios nos ecosistemas polas obras hidráulicas...
5. RÍO
CONGO
NACEMENTO E
FONTES
PERCORRIDO:
PAÍSES
PERCORRIDO
LINEAL
DESEMBOCADURA
CONCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
AFLUENTES
DEREITA
AFLUENTES
ESQUERDA
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
CLIMA
TIPO DE RÉXIME
CAUDAL
FLORA
FAUNA
Nace no Lago Bangweulu. As fontes do Congo están nas zonas altas e montañas do Gran Val
do Rift, así como no lago Tanganika e o Mweru. O río Chambeshi, en Zambia, é xeralmente
considerado como a fonte do Congo, segundo o criterio frecuente da fonte máis alonxada da
desembocadura.
Angola, Burundi, Camerún,República Centroafricana,República Democrática do
Congo, Gabón, Congo,Ruanda, Tanzania, Zambia
Lonxitude: 4.700 km
Por onde pasa: Bukama, Kangolo, Kinsangani, Bumba, Lisala, Mbandaka, Kinshasa, Brazzaville
Matadi, Boma
Océano Atlántico formando un esteiro (Muanda)
Superficie: 3.700.000 km²
Leste: Monte Ruwenzori (5.109 m)
Leste e Sur-leste: Montes Mitumba
Noroeste: montes Camerún (4.070 m)
Luyúa, Ubangui...
Comami, Thuapa, Kasoi..
Ten máis de 4.000 illas: Esumba, Sumba, M'Bamou…
Cataratas Boyoma ou Boyota
Canóns e cataratas Livingstone
De Kinshasa a Matadi (350 km), o Congo atravesa os Montes de Bangu (montañas de Cristal)
e ten 32 fervenzas que fan a navegación imposible.
Ecuatorial, tropical
Pluvial
41.800 m³/s (medio). É o segundo río máis caudaloso do mundo, despois do Amazonas. É
bastante regular. Ao correr por ambos lados do Ecuador compensa as secas dun hemisferior
coas enchentes do outro.
A Cunca do Congo acolle a selva tropical máis grande do mundo: árbores do caucho (hule),
palmeira de aceite,teca, cedro, caoba, iroco, secuoia.
Na beira do río destacan os Papiros e as Cyperaceae (xuncos)
É a típica da selva ecuatorial
MAMÍFEROS: hipopótamos, lontra de pescozo manchado, manatí (no río Sanga), búfalos
AVES: carrans, garzas, avetorillos, pato de Exipto, cegoñas, pelícanos, flamingos, bufo
pescador, águia pescadora, picapeixes...
PEIXES: máis de 230 especies: peixe gato negro, peixes pulmonados, peixe monstruo (peixe
tigre Goliat, que pode acadar os 68 kg), barbos (Barbo bymi, Barbo tropidolepsis), cíclidos,
ciprínidos, anguía espiñenta, tilapia, saltarín do fango...
RÉPTILES: crocodilo do Nilo, Crocodilo de Osborn (no río Itimbri), varano do Nilo,
sapoconchos, falso gavial...
6. APROVEITAMENTO Subministro de auga, agricultura, pesca, navegación...
Case a totalidade do Congo é navegable (agás 250 km), e en unión dos camiños de ferro, boa
parte do comercio de África central pasa ao longo del.
ESPAZOS
PROTEXIDOS
DATOS
HISTÓRICOS
TRADICIÓNSLENDAS
CURIOSIDADES
PRINCIPAIS
PROBLEMAS
O Congo e os seus afluente percorren o segundo bosque tropical máis grande do mundo, a
Selva do Congo. Con máis de 11.000 especies de plantas, 450 mamíferos, 1.150 aves, 300
réptiles e 200 anfibios.
-Reserva Natural Mangrove, Reserva Forestal Luki, Parques Naturais Yangambi, Lomako
yokokala, Tumba Lediima...
A foz do Congo visitárona o portugués Diogo Cão en 1482 e no 1816 unha expedición
británica chegou ata Isangila. Henry Morton Stanley foi o primeiro europeo en navegar o río
en toda a súa extensión e en informar que o Lualaba non era a orixe do Nilo como el suxerira.
Lendas sobre os manatís: Mami Wata (unha especie de serea)
Antes chamábase tamén río Zaire
É o segundo río máis longo de África. Atravesa o Ecuador en dúas ocasións
É dun dos ríos máis profundos, nalgúns lugares acada os 230 m
Deforestación da selva, contaminación, conflictos armados na zona...
7. RÍO
NÍXER
NACEMENTO E
FONTES
PERCORRIDO:
PAÍSES
PERCORRIDO
LINEAL
Monte Loma, na fronteira entre Guinea e Serra Leona
DESEMBOCADURA
CONCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
AFLUENTES- de
AFLUENTES -esq
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
Golfo da Guinea (océano Atlántico), nun enorme delta no Sur de Nixeria.
Superficie: 2.262.000 km².
Oeste: Bintimani (1.954 m), Tibé, Montes Nimba (1752 m)
Leste: Montañas Mandara
Guinea Conakry, Malí, Níger,Benín e Nixeria
Lonxitude: 4.180 km
Bamako- Kulikoró- Segú-Yenné - Mopti -Tombuctú-Gao -Tillabéri - Niamey - Onitsha - Port
Harcourt
Benue, Bani
Ns confluencia co río Bani, no centro de Malí (no deserto do Sahel), o Níxer bifúrcase e forma
un delta interior (unha ampla chaira de inundación), un área pantanosa de uns 400 km de
lonxitude, chamada o Delta Central do Níxer-Bani. Alí atópase o lago Debo, o mái grande de
Malí. No Sahel atravesa un campo de paleodunas.
É predominantemente tropical aínda que hai unha extensa zona subdesértica, moi cálida, con
chuvias escasas. Cara ao sur vólvese máis húmido cunha una estación de chuvias entre xuño e
outubro e outra estación seca de 8 ou 9 meses.
Ten un réxime complexo, na medida na que atravesa rexións climáticas diferentes. Na súa
TIPO DE RÉXIME
cabeceira ten un réxime pluvial, irregular, co máximo caudal en setembro-outubro e mínimo
en abril. No curso medio, na zona subdesértica, decrece moito o seu caudal. No curso baixo,
os máximos son en outubro-novembro.
6.000 m³/s (medio)
CAUDAL
Na zona suddesértica é escasa (plantas espiñentas) mentres que na sabana hai variedade de
FLORA
árbores como baobab, tamarindo, acacias e variedades de caoba.
Nas beiras do río hai papiros, carrizos, xuncos ...
MAMÍFEROS: manatí africano, hipopótamo, lontra, búfalos
FAUNA
AVES: carráns, garzas, avetorillos, pato de Exipto, cegoñas, pelícanos, flamingos, bufo
pescador, águia pescadora, picapeixes...
PEIXES: peixe gato negro, biquires, dipnoos, peixe tigre, barbos, cíclidos, ciprínidos, anguía
espiñenta, tilapia, saltarín do fango...
RÉPTILES: crocodilo do Nilo, crocodilo enano, varano do Nilo,sapoconchos, falso gavial...
APROVEITAMENTO Subministro de auga, agricultura, navegación, pesca, enerxía...
É navegable ata Bamako e unha importante vía de comunicación, transporte e comercio para
a zona.
Presas hidroeléctricas: Sélingué e lago Kainji
CLIMA
ESPAZOS
PROTEXIDOS
DATOS
HISTÓRICOS
Lago Debo, na zona do delta interior (sitio RAMSAR)
Os portugueses João de Santarém e Pedro Escobar alcanzaron a foz do río Níxer en 1471.
A gran confusión entre os europeos, que crían que podía ser o mesmo río Senegal, ou aínda
relacionable co río Nilo, non se aclarou ata que foi explorado en 1830 por Richard Lander.
8. Entre 1866 e 1867 o explorador alemán Gerhard Rohlfs percorreuno desde o Sahara nun
grande tramo, ata conseguir saír pola súa desembocadura.
O Níxer ten unha gran importancia histórica, xa que facilitaba o abastecemento
das caravanas que cruzaban o continente, favorecendo a formación de cidades importantes,
como as actuais capitais e, especialmente, Timbuctu, hoxe Patrimonio da Humanidade, que
fora un grande centro urbano.
CURIOSIDADES
Crese que o nome do Níxer provén da expresión da lingua tuareg gher n gherem, "río dos
ríos", é dicir, "río grande".
A estrana forma en arco do curso do río, parece ser debida a ter sido orixinado da confluencia
de dous ríos: o que seguía para Nordeste desembocaría nun lago interior, antes de que
o Sahara se convertese nun deserto (hai uns 6000 anos), mentres que o que vai cara ao
sueste tería orixe nas montañas próximas a actual grande curva.
PROBLEMAS
Contaminación, secas, obras que alteran o curso e afectan aos ecosistemas…
9. RÍO
ZAMBEZE
NACEMENTO E
FONTES
PERCORRIDO:
PAÍSES
PERCORRIDO
LINEAL
DESEMBOCADURA
CONCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
AFLUENTES
DEREITA
AFLUENTES
ESQUERDA
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
CLIMA
TIPO DE RÉXIME
CAUDAL
FLORA
FAUNA
APROVEITAMENTO
Noroeste de Zambia
Zambia, República Democrática do Congo, Angola,Namibia, Botsuana, Cimbabue e
Mozambique
Lonxitude: 2.574 Km
Katima Mulilo (Namibia)
Mongu, Lukulu, Livingstone, e Sesheke (Zambia)
Victoria Falls, Kariba (Zimbabue)
Songo e Tete (Mozambique)
Océano Índico (forma un enorme delta)
Superficie: 1.390.000 km2
Norte: monte de Katanga
Leste: Mulange (3.002 m)
Sur: Monte Bingo (2.437 m)
Luena, Lungwbungu, luanginga, Gwaai, Sanyati, Mazowe
Kabompo, Kafue, Luangwa, Shire (desaugue do lago Malawi)
Cataratas Chavuma, na fronteira entre Zambia e Angola
Cataratas Ngonye, preto de Sioma, no oeste de Zambia
Cataratas Victoria, as maiores do mundo, con 1.708 metros de extensión e que foron
declaradas Patrimonio da Humanidade pola Unesco en 1989. Canóns de basalto.
Desfiladeiro de Lupata
Rif Africano
Laho Malahui
Tropical seco. A estación seca vai de maio a outubro. As chuvias van de novembro a marzo.
Pluvial, irregular: augas altas de novembro a marzo e baixas de maio a outubro
Os índices de evaporación son moi elevados e gran parte da auga pérdese en pantanos e
chairas aluviais.
7.070 m³/s (medio)
Árbores madeirables moi estimados como a caoba, xabillo (ou ceiba), samán (ou
tamarindo)...
Na beira do río: papiros, carrizos, xuncos, palmeiras Borassus...
MAMÍFEROS: manatí africano, hipopótamo, lontra, búfalos...
AVES: carrans, garzas, avetorillos, pato de Exipto, cegoñas, pelícanos, flamingos, bufo
pescador, águia pescadora, picapeixes...
PEIXES: peixe gato negro, Labeobarbus codringtonii, biquires, dipnoos, peixe tigre, barbos,
cíclidos, ciprínidos, anguía espiñenta, tilapia, saltarín do fango, gaiarre (chamado ás veces
tiburón do zambeze)...
RÉPTILES: crocodilo do Nilo, crocodilo enano, varano ,sapoconchos, falso gavial...
Subministro de auga para as cidades, a a gricultura e a industrias, navegación, enerxías, lecer,
turismo...
É navegable desde a cidade de Tete (Mozambique) ata a desembocadura.
Hai dous grandes encoros no río, dedicados principalmente á produción de enerxía
hidroeléctrica: a Presa de Kariba, construída na gorxa de Kariba, onde conflúen os
10. ESPAZOS
PROTEXIDOS
ríos Sanyati e Kafue, afluentes do Zambeze, que prové de electricidade a Zambia e a
Zimbabwe; a presa de Itezhi-Tezhi no Kafue, e a Presa de Cahora Bassa, que proporciona
enerxía á República Sudafricana. Hai tamén unha pequena estación hidroeléctrica nas
Cataratas Victoria.
Praque Nacionais: Lower Zambezi, Dabde, Mana Pools,
Reserva forestal Kaningina (Lago Malawi)
HUMIDAL RAMSAR: Complexo Marromeu...
DATOS HISTÓRICOS A rexión do Zambeze era coñecida polos xeógrafos medievais como Imperio de
CURIOSIDADES
PROBLEMAS
Monomotapa.
A desembocadura foi descuberta en 1498 polo navegante Portugués Vasco da Gama. O
primeiro europeo que explorou o curso superior do río foi o scocés David Livisgstone entre
1851 e 1853. Varios anos despois atopou as cataratas que chamou Victoria.
Ocasionalmente as augas do río Okawango verten no Zambeze.
Vertidos da mineiría. Augas sen depurar, augas contaminadas con microbios do cólera,
disentería, tifo... Alteración de escosistemas polos encoros...
11. RÍO: LIMPOPO
NACEMENTO E
FONTES
PERCORRIDO:
PAÍSES
PERCORRIDO
LINEAL
DESEMBOCADURA
CONCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
Montes Witwatesrand (norte de Sudáfrica). Fórmase coa confluencia dos río Crocodilo (350
km) e Marico.
Sudáfrica, Botsuana, Zimbabue, Mozambique
AFLUENTES
DEREITA
AFLUENTES
ESQUERDA
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
CLIMA
Crocodile, Mogalakwena, Sand,
DATOS
HISTÓRICOS
A zona estivo habitadas desde tempos moi antigos. Atopáronse fósiles de Australopithecus de
hai 3,5 millóns de anos.
O navegante portugué Vasco da Gama foi o primeiro europeo en ver o río e fondeou na súa
desembocadura nunha das súas expedicións en 1498.
O río foi inmortalizado no conto “El niño del elefante” polo británico Rudyard Kipling, onde é
descrito como “gris verde, graxento, todo rodeado con árbores de febre», onde mora a serpe
pitón de rocha bicolor” .
Contaminación
LONXITUDE: 1.800 km
Gaborone-Beitbridge-Pafuri-Mabalane-Chibuto-Xai-Xai
Océano Índico
Superficie: 413.000 km²
Sur: monte Blouberg (2.051)
Shashe, Mzingwane, Bubi, Mwenezi, Changane, Olifants
O Limpopo é un río que discorre mainamente formando numeroso meandros e zonas
asolagadas na sabana.
Desértico (o curso alto percorre parte do deserto do Kalahari)
Subtropical
Pluvial
TIPO DE RÉXIME
As augas do Limpopo corren moi lentas e cheas de sedimentos. As precipitacións son
estacionais e moi variables.
170 m³/s (caudal medio na boca)
CAUDAL
Mopane, baobab, carrizos, papiros...
FLORA
Elefantes, rinocerontes negros, hipopótamos, búfalo cafre, impala, garzota, cegoña,
FAUNA
crocodilos do Nilo, carpas...
APROVEITAMENTO Agricultura, usos urbáns, pesca…
Desde a confluencia co río Olifants, o Limpopo é navegable.
Parque Transfronteirizo do Gran Limpompo (inclúe o Parque Nacional Limpopo, en
ESPAZOS
Mozambique, o Parque Nacional Kruger e o Parque Nacional Mala Mala, ambos en Sudáfrica,
PROTEXIDOS
e o Parque Nacional Gonarezhou, en Zimbabue, ademais do Santuario Manjinji e a Malipati
Safari Area, en Zimbabue, e diversas áreas entre Sudáfrica e Zimbabue que unen os parques.
CURIOSIDADES
PROBLEMAS
13. RÍO
OKAWANGO
CUBANGO
NACEMENTO E
FONTES
PERCORRIDO:
PAÍSES
PERCORRIDO
LINEAL
CONCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
AFLUENTES
DEREITA
AFLUENTES
ESQUERDA
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
Meseta de Bié (Angola)
CLIMA
Os veráns son calurosos e os invernos máis frescos.
A estación de chuvias ten lugar entre octubre e abril e ocasiona unha gran enchente do río
que tarda en completarse nove meses debido á súa escasa pendente.
TIPO DE RÉXIME
Pluvial, é considerado un río alóctono, é decir, as súas augas proceden doutros lugares de
clima máis húmido que o curso medio e baixo.
475 m3/s
un caudal moi irregular debidos á alternancia de secas e chuvias.
Sabana, con predominio de herbas (sobre todo gramíneas) e escaseza de árbores (da familia
das acacias). Na beira do río papiros, xuncos...
CAUDAL
FLORA
Angola, Namibia, Botswana,
Lonxitude: 1.700 km
Por onde pasa: Calundo-Rundu-Shakawe
Superficie da conca: 530.000
km2
Meseta de Bié (Angola) ao norte
Montes Omatako (SO)
Cuci, Cuito
Omatako, Nhoma
Ao chegar a Botsuana o río serpentea entre dúas fallas xeológicas e remata creando una
extensa chaira anegada. É absorbido polo desierto de Kalahari e descoñécese onde rematan
as súas augas.
Forma un falso delta (unha zona pantanosa que vai desaparecendo no deserto) que cubre
entre 15.000 km² e 22.000 km² durante as enchentes.
Lago Ngami, no delta
FAUNA
MAMÍFEROS: león (os únicos leóns nadadores), leopardo, elefante, hipopótamo, rinoceronte,
búfalo, guepardo, licaón, impalas...
AVES: avetarda kori, xabirú africano, bufo pescador, cálao terricola, águia marcial
PEIXES: peixe gato, peixe tigre
APROVEITAMENTO
ESPAZOS
PROTEXIDOS
Turismo, safaris, pesca, agricultura
Parque Nacional de Chowe
Reserva de Suwute
14. TRADICIÓNSLENDAS
CURIOSIDADES
PROBLEMAS
O nome significa “río con grandes peixes” nos idiomas nativos
O nome de Cubango llo deron os portugueses
A zona do delta do okawango está habitada por cinco grupos étnicos que sobreviven da caza
e a pesca desde hai miles de anos.
Secas, contaminación...
15. RÍO
ORANGE
NACEMENTO E
FONTES
LONXITUDE
PERCORRIDO:
PAÍSES
PERCORRIDO
LINEAL
DESEMBOCADURA
CONCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
Mount-aux-Sources, nos Montes Drakemberg (Sudáfrica)
AFLUENTES
DEREITA
AFLUENTES
ESQUERDA
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
Mohokare (Caledon), Vaal, Molopo, Visrivier
2.090 km
Lesoto, Namibia, Sudáfrica
Cidades: Upington
Océano Atlántico (Badía Alexander)
Superficie: 973.000 km2
NORTE: Groot Karasberge
SUR: Montes Drakensberg
LESTE: Montes Drakensberg
Kraai, Brak, Sak
O río Orange salva grandes desniveis desde o seu nacemento e encáixase en varios tramos
formando profundos canón onde se atpan saltos e rápidos. O deserto do Namib linda polo
norte co seu curso.
Na desembocadura forma un amplo esteiro onde se acumulan grandes cantidades de
sedimentos.
Augrabies Falls, ou Hudred Falls: de 60 m altura, nun canón de 240 m de profundidade e 18
km de lonxitude.
Canón do río Visrivier ou Fish (Namibia). É o canón máis longo de África e un dos máis
longos do mundo. Cunha lonxitude de 160 km, 27 km de ancho e profundidades de 550 m
nagúns puntos. Foi erosionado durante 650 millóns de anos. O río Fish é o río interior máis
longo de Namibia, aínda que pode chegar a secarse.
Tropical seco e desértico
Pluvio-nival, moi irregular, con augas altas no verán e baixas no inverno. Moitos dos seus
afluentes son intermitentes.
215 m3/s.
CAUDAL
Plantas de ribeira e típicas de zonas áridas e desérticas como o aloxe xigante (Aloe
FLORA
dichotoma).
Especies fluviais e de zonas áridas. Só se atopan 16 especies de peixes, algunhas
FAUNA
endemismos: bagre de rocha (Austroglanis sclateri), maloti cabezona (Pseudobarbus
quathalambe), namaqua púa (Hospes barbus), sardiña de río (Mesobola brevianalis),
Labeobarbus aeneus, Labeobarbus kimberlyensis, Labeo capensis.
APROVEITAMENTO Subministro de auga para a agricultura, usos urbáns e industria; enerxía hidroeléctrica
(presas Gariep, Van der Kloof…), deportes, lecer...
Nas beiras do río Orange, nos tramos medio e baixo, hai varias minas de diamantes que
aproveitan os aluvións do río.
Augrabies Falls National Park
ESPAZOS
Parque Transfronterizo ǀAi-ǀAis/Richtersveld (Sudáfrica e Namibia)
PROTEXIDOS
CLIMA
TIPO DE RÉXIME
16. DATOS
HISTÓRICOS
TRADICIÓNSLENDAS
CURIOSIDADES
PROBLEMAS
Os primitivos habitantes da zona chamábanlle ao río Gariep. Foi descuberto por europeos
en 1760 e bautizado co nome da Casa de Orange, dos Países Baixos arredor de 1777-79.
Conta unha lenda que o maior alixo de diamante do mundo atópase no pozo excavado polo
remuíño do río ao caer na fervenza Augrabies.
En 1867, o primeiro diamante descuberto en Sudáfrica (Eureka Diamond) atopouse preto
de Hopetown, no río Orange. Dous anos máis tarde atopouse outro máis grande (Estrela de
África do Sur) o que provoucou unha gran febre de busca de diamantes en Sudáfrica.
Secas, contaminación, especies invasoras, alteración de ecosistemas polos encoros...
17. RÍO
SENEGAL
NACEMENTO E
FONTES
LONXITUDE
PERCORRIDO:
PAÍSES
PERCORRIDO
LINEAL
DESEMBOCADURA
CONCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
Meseta Fouta Djalon. Fórmase coa confluencia dos río Bafing e Bakoie.
AFLUENTES
DEREITA
AFLUENTES
ESQUERDA
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
Baoulé, Kolimbine, Karakoro, Gorgol
1290 km, 1790 km ata as cabeceiras do Bafing.
Malí, Mauritania, Senegal, Guinea
Cidades: Bafoulabé, Kaies, Bakel, Saint Louis
Océano Atlántico
Superficie: 337 000 km2
NORTE: montes Afollé e El’Açaba
SUR: Fouta Djalon
OESTE: Fouta Djalon
Falemé
O curso alto salva fortes desniveis e encáixase en profundos canóns con saltos e fervenzas.
O curso baixo discorre mainamente e forma numerosos meandros.
Na desembocadura forma unha longa barra de area de 15 km de lonxitude chamada Lingua
de Barbaria e un gran lago litoral (Lago Djoudi).
-Cataratas Gouina, de 500 m de ancho e 16 m de altura.
Tropical no curso alto e semiárido no resto
CLIMA
Pluvial, moi irregular. Depende totalmente das precipitacións do monzón. Ten augas altas
TIPO DE RÉXIME
de xullo a novembro, e baixas de marzo a xuño.
640 m3/s (medio). Pode variar desde os 3 m³/s en periodo de seca ata os 5000 m³/s en
CAUDAL
grandes enchentes.
Plantas esteparias, baobab, acacias, tamarindos... No río carrizos, xuncos, espadanas...
FLORA
AVES: destaca o gran número e diversidade (350 especies) de aves da desembocadura:
FAUNA
flamingo, pelícano, garzota, ganso de esporón, garzas, águia pescadora, parrulos, corvos
mariños, picapeixes… É a principal área de invernada para a folosa acuática (Acrocephalus
paludicola).
MAMÍFEROS: búfalos, hipopótamos, mono patas (Erythrocebus patas), facóquero, gacela
dorca, gato bravo, burro salvaxe…
RÉPTILES: varano, pitón, crocodilo…
APROVEITAMENTO Subministro de auga para a agricultura e doméstico, enerxía hidroeléctrica, navegación...
O Senegal ten dúas grandes presas a Manantali (Malí) no río Bafing e a Maka-Diama na
fonteira entre Mauritania e Senegal, que controla o acceso da auga salgada río arriba, que
chegaba ata 150 km e producía a salinización das terras de cultivo.
É navegable nun tramo de 175 km, desde a desembocadura ata Podor, e en tempos de
augas altas ata Kaies (975 km)
Parque nacionais: Aves de Djoudj (tamén humidal Ramsar e Patrimonio da Humanidade), e
ESPAZOS
Lingua de Barbería en Senegal, Diawling, en Mauritania.
PROTEXIDOS
18. DATOS
HISTÓRICOS
TRADICIÓNSLENDAS
PROBLEMAS
O Senegal era coñecido polos pobos mediterráneos desde a Antigüidade. Plinio o Vello
chamouno Bambotus (hipopótamo). Foi visitado polo cartaxinés Hannón o Navegante
arredor do ano 450 a.C. e mantíñase comercio coa zona ata a destrución de Cartago.
Durante toda a antigüidade e na idade media críase que o río estaba conectado co Nilo, ou
co Níxer e correu a información de que se extraía gran cantidade de ouro das súas areas o
que levou a que se tentasen moitas exploracións por mar.
Despois de moitos intentos, en 1445 o capitán portugués Dinis Dias , foi o primeiro europeo
coñecido desde a antigüidade que chegou á desembocadura do río Senegal.
Desde tempos antigos circulaban lendas sobre illas de ouro no curso do Senegal.
Grandes secas, contaminación, alteración de ecosistemas polos encoros...
19. RÍO
VOLTA
NACEMENTO E
FONTES
LONXITUDE
PERCORRIDO:
PAÍSES
PERCORRIDO
LINEAL
DESEMBOCADURA
CONCA
SERRAS MÁIS
IMPORTANTES
Monte Tena (Burquina Faso).
Fórmase pola confluencia do Volta Negro (Movhqum) e o Volta Branco (Nakambe)
1.500 km (Volta Negro)
Ghana, Burkina Faso, Malí, Costa de Marfil, Benín e Togo.
AFLUENTES
ESQUERDA
FENÓMENOS
XEOLÓXICOS
DESTACADOS
CLIMA
TIPO DE RÉXIME
CAUDAL
FLORA
Volta Branco (co Volta Vermello), Oti
DATOS
HISTÓRICOS
O nome do río foi posto polos comerciantes de ouro portugueses, xa que era o seu punto
máis alonxado antes de voltar á casa.
Na súa cunca atópanse varios lugares declarados como Patrimonio da Humanidade:
-Edificios tradicionais dos Ashanti
-Castelos e fortes do Lago Volta.
Lago Volta: o lago artificial máis grande do mundo. Formouse en 1965 cando a represa de
Akosombo contivo as augas do río Volta. Ten 520 km de lonxitude, unha profundidade
máxima de 75 m e un volume de 148 km³.
Contaminación, secas, alteración de ecosistemas polas obras...
Cidades: Xapei, Kpandu, Ada
Golfo de Guinea (Océano Atlántico)
Superficie: 407.093 km2
NORTE: Hombori, Tena
LESTE: Monte Agou
OESTE: Kwamisa
O percorrido do río ten pouco desnivel en xeral, agás na primeira parte do curso alto.
Fervenzas nas cabeceiras do Volta Negro.
Tropical
Pluvial con augas altas en setembro e outubro e baixas de xaneiro a maio.
1,210 m3/s
Plantas de sabana (acacias, gramíneas, arbustos espiñentos...) e nas beiras da auga
manglares, palmeiras, xuncos, papiros...
Típica da sabana e selva africana: búfalos,elefantes, crocodilos, antílopes, garzas, gansos,
FAUNA
marabús...
APROVEITAMENTO Subministro de auga para agricultura, vivendas, industrias e enerxía eléctrica; pesca,
acuicultura, navegación, lecer...
Reserva Natural Selva das Fontes do Mouhon
ESPAZOS
Parque Nacional Kaboré Tambi
PROTEXIDOS
Parque Nacional Digya (No Lago Volta)
CURIOSIDADES
PROBLEMAS