Gipuzkoako Foru Aldundiak Igeldoko desanexioari buruzko partaidetza prozesua eta herri kontsulta herritarrei adierazteko erabili den liburuxka. Libreto que la Diputación Foral de Gipuzkoa ha utilizado para explicar el proceso de participación y la consulta popular para la desanexión de Igeldo de Donostia.

1. LDOKO
IGE
PROZESUAREN ARGIBIDEAK
Desanexioari buruzko
HERRI KONTSULTA
Nota: la versión de este documento en
castellano, para los que así lo
deseen, está disponible en la
oficina de la Casa de Cultura de
Igeldo, de martes a viernes de
15:30 a 17:30, o se puede solicitar
en el teléfono 943 313030 o en el
correo electrónico:
herrikontseilua@gmail.com
Igeldon
2013ko azaroaren 10ean

2. 1. SARRERA
Dokumentu honek parte hartzeko prozesu baten argibideak jasotzen ditu: Igeldoko desanexioari buruzko
herri kontsultarekin amaituko den parte hartzeko prozesuarenak, hain zuzen.
Herri kontsulta gaur egun indarrean dagoen Gipuzkoako Herritarren partaidetzari buruzko uztailaren 8ko
1/2010 Foru arauaren baitan egingo da.
Desanexioari buruzko herri kontsulta 2013ko azaroaren 10ean egingo da Igeldon.
Erakunde sustatzailea Gipuzkoako Foru Aldundia da eta Igeldoko Herri Kontseilua elkarlanean arituko da
prozesu osoan.
2

3. 2. AURREKARIAK
Honako hauek dira prozesua justifikatzen duten eztabaida-gaiaren zergatia eta aurrekariak:
Gaur egun Donostiako auzoa den Igeldok herri nortasun bizia du.
Igeldo herria zen 1180. urtean Donostiako hiria sortu zenean. Hiria sortu zen une berean, Igeldo bertako
auzo izatera pasatu zen. Dena den, bere baliabideak kudeatzeko eta antolatzeko administrazio propioa
izan zuen kontzeju gisa, eta 1845eko udal legearen arabera, bertan aukeratutako alkate eta
errejidoreekin osatutako udala ere eduki zuen. Egoera horrek sei urte iraun zituen, 1851an Donostiaren
parte izan zen berriro ere. 1857an, Igeldok independentzia eskatu zuen, baina ez zuen lortu, eta
1863tik aurrera Donostiara erabat lotuta geratu zen. Ondoren, auzo alkatea izan zuen.
Bere burua era autonomoan gobernatzearen aldeko iritzia eta jarrera indartsua izan da eta izaten
jarraitzen du Igeldon. 1980ko hamarkadan berriro ere desanexioaren aldeko mugimendua piztu eta
egituratu zen.
Donostiako Udalak Igeldon egin nahi zituen aldaketa urbanistiko esanguratsu batzuek zenbaiten artean
egonezina sortu zuten, bertako etxebizitza beharrak kontuan hartzen ez zituela uste baitzuten. Horrela,
Auzolan elkarteak, garai hartan indarrean zegoen 1960/1986 dekretuan oinarrituta, 1994ko azaroan,
herri galdeketa bat bultzatu zuen.
Galdeketan, %58,7ak Igeldo Donostiatik bereiztearen alde bozkatu zuen, %8,8ak kontra eta %32ak
deszentralizazioaren alde egin zuen. Orduan 908 herritar bizi ziren Igeldon eta horietatik 717k zuten
boto eskubidea. Galdeketan 487 pertsonek hartu zuten parte.
Galdeketaren emaitzak kontuan hartuta, Itsas Aurre elkartea sortu zen desanexioaren prozesua aurrera
eramateko. Ondoren, igeldotarren eguneroko arazoei aurre egiteko, Igeldoko Herri Kontseilua sortu
zen 1996an.
Galdeketako emaitzak eskuan hartuta eta bideragarritasun txostenak eginda, 1995eko otsailean,
Igeldoko Itsas Aurre Elkarteak Donostiako Udalari desanexiorako espedientea irekitzeko eskaera formala
aurkeztu zion.
Geroztik, espediente horrek atzera-aurrera asko izan ditu eta epaitegietan ere egon da.
Itsas Aurre elkarteak 2013ko ekainean Gipuzkoako Foru Aldundiari espedientea berrikusteko eskaera
luzatu dio. Foru Aldundiak erabakia hartzeko igeldotarrek zer iritzi duten jakin nahi du herri kontsulta
baten bidez.
3

4. 3. PARTE HARTZEKO PROZESUA
Parte hartzeko prozesua 2013ko irailean jarri da martxan eta azaroaren 10eko kontsultarekin amaituko da.
Herri kontsultaren aurretik, beraz, herritarrek gaiaz informatu, hausnartu eta eztabaidatzeko hainbat mahai
inguru, auzokako bilera eta sektorekako bilera izango dituzte. Horietan honako gai hauek landuko dira:
• parte hartzeko prozesua
• desanexioa: zer da? zergatik bai? zergatik ez? zer suposatzen du?
• kontsultaren emaitzaren araberako urratsak
Ekintza
1. mahai ingurua: Desanexioari buruzko herri kontsulta Igeldon
Eguna
Ordua
Tokia
URRIAK 3, osteguna
20:00
Itsas Aurre kultur etxean
Sektore ekonomikoaren bilera
URRIAK 7, astelehena
17:00
Itsas Aurre kultur etxean
Eragileen bilera
URRIAK 10, osteguna
17:30
Eskolan
Hegoaldeko / Mendebaldeko herritarrentzat bilera irekia
URRIAK 14, astelehena
20:00
Itsas Aurre kultur etxean
Etumeko / Ameztiko herritarrentzat bilera irekia
URRIAK 17 osteguna
20:00
Buenavistan
Etumeko / Ameztiko herritarrentzat bilera irekia GAZTELANIAZ
URRIAK 21, astelehena
20:00
Nicolsen
Itsasaldeko herritarrentzat bilera irekia
URRIAK 24, osteguna
20:00
Itsas Aurre kultur etxean
Kaskoko herritarrentzat bilera irekia
URRIAK 30, asteazkena
20:00
Din din elkartean
AZAROAK 8, ostirala
20:00
Itsas Aurre kultur etxean
2. mahai ingurua: Desanexioari buruzko herri kontsulta Igeldon
(herritarren bileretan ateratakoarekin aberastuta)
Hizkuntzaren tratamendua: euskara Igeldoko berezko hizkuntza da, baita bertako ohiko hizkuntza ere. Hala ere, erdal hiztunei begira,
bilera bat gaztelaniaz egingo da eta bilera guztietan banatuko den dokumentazioa gaztelaniaz ere egongo da nahi duenarentzat eta
galdera-erantzunen tartean bakoitzak nahi duen hizkuntza erabiltzeko aukera izango du.
4

5. 4. KONTSULTAREN EZAUGARRIAK
Igeldo Donostiatik desanexionatzearen inguruko herri kontsulta, 2013ko azaroaren 10ean, igandean,
egingo da.
• Botoa emateko eskubidea honako hauek izango dute:
– Igeldon bizi diren herritarrek. Horretarako, alde batetik Usurbil, Orio eta Kantauri
itsasoak markatutako mugak hartzen dira kontuan eta bestalde, Donostiarekiko
mugak; Donostiako udalak definitutakoak.
– irailaren 30a baino lehen barruti horretan erroldatutako herritarrek.
– eta azaroaren 10a baino lehen 16 urte bete dituztenek.
• Ordutegia: 09:00etatik 20:00etara.
• Tokia: Itsas Aurre kultur etxean.
• Beharrezko dokumentazioa: hauteskundeetan erabiltzen diren ohiko identifikazio
dokumentuak.
Herri kontsultaren baldintzak Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Herri Kontseiluak bermatuko dituzte.
5. KONTSULTARAKO GALDERA
Parte hartzeko prozesua diseinatzeko lanaren ildotik, Gipuzkoako Foru Aldundiak eta Herri Kontseiluak
herri kontsultako galdera erabaki dute. Honako hau
Igeldo udalerria
izatea nahi duzu?
5

6. 6. ESKENATOKIAK
a) UDALERRI BIHURTZEKOTAN
Herri kontsultan herritarren gehiengoa desanexioaren aldekoa balitz eta Gipuzkoako Foru
Aldundiak, igeldotarren iritzia kontuan hartuta, desanexioa onartuko balu.
Legearen arabera, 1.001 eta 2.000 biztanle artean dituzten udalerriek (Igeldok 1.074 biztanle ditu) 9 zinegotzi
izaten dituzte.
Bestalde, 5.000 biztanle baino gutxiago dituzten udalerriek derrigor alkatea, alkateordea, kontuen batzordea
eta plenoa izan behar dituzte. Hala ere, plenoak erabakiko balu, beste organo batzuk ere eratu ahal izango
lirateke.
Udal batek, legez, derrigor eskaini beharreko zerbitzuak honako hauek dira: eremu publikoa argiztatzea eta
garbitzea, hilerria, ur hornikutza eta estolderia, elikagaien kontrola, hondakinen bilketa eta bideen zolaketa.
Dena den, legez har ditzakeen eskumenak ere badira:
• Leku publikoen segurtasuna eta zirkulazioaren antolaketa.
• Bide publikoen artapena.
• Antolamendu eta kudeaketa urbanistikoa.
• Ondare artistiko, historiko eta ingurumenaren babesa.
• Zerbitzu sozialak eta garraio publikoa.
• Turismo, kirol eta kultur arloak.
• Lankidetza, irakaskuntza eta osasungintza arloan eskuduntza duten instituzioekin.
Udalerri batek zerbitzuak bere kabuz eskaini ditzake –hau da, bere baliabideak soilik erabiliz- edo beste udalerri
batzuekin elkarlanean. Adibidez, kaleak beren baliabideez garbitu edo argiztatzen dituzte udalek, baina ur
hornikuntza edo hondakinen tratamenduari dagokionez, beste udal batzuekin sortutako mankomunitateen
bidez eskaintzen dute zerbitzua. Igeldoren kasuan, inguruko udalerrietan ur hornikuntza Añarbeko
mankomunitateak (Errenteria, Donostia, Hernani, Lasarte-Oria, Pasaia, Oiartzun, Lezo, Urnieta, Usurbil eta
Astigarraga) kudeatzen du, eta hondakinen tratamendua, San Markos Mankomunitateak (Donostia, Errenteria,
Oiartzun, Lezo, Pasaia, Astigarraga, Hernani, Lasarte-Oria, Urnieta eta Usurbil).
Udalerrien finantziazio iturri nagusia, Foru Aldundiak zergetatik udaletara bideratzen duen zatia da. Dena dela,
udalek ere, beren kabuz, zergak bildu ditzakete. Alde batetik, esaterako, lizentziak emateko
orduan edo ur hornikuntza ematerakoan tasak kobratzen dituzte. Bestetik, zerga bereziak ere
ezartzen dituzte udalek: haien artean esanguratsuenak, Ondasun Higiezinen gaineko Zerga
IGEL
DO
(I.B.I.) edo ibilgailuen gainekoa.
Adibidez, Amezketak eta Berastegik, ezaugarri aldetik, Igeldoren antza dute: bi udalerri hauek 900.000 €
inguruko sarrerak dituzte. Horietatik %61 Udalak Finantzatzeko Foru Funtsetik jasotzen dute (Gipuzkoako
Foru Aldunditik) eta gainerako %39, udal zerga eta tasetatik.
6

7. b) AUZO IZATEN JARRAITZEKOTAN
Herri kontsultan herritarren gehiengoa desanexioaren aurkakoa balitz eta Gipuzkoako Foru
Aldundiak, igeldotarren iritzia kontuan hartuta, desanexioa ukatuko balu.
Gaur egungo egoera mantenduko litzateke, Donostiako beste edozein auzoren modura.
Igeldon, hauteskunde bitartez osatutako Herri Kontseilu bat dago. Bertan, zazpi kidek modu boluntarioan
hartzen dute parte. Elkarte honek helburu hauek ditu:
• Igeldotarren bizi baldintzak hobetzea
• Igeldo beste lekuetan ordezkatzea
• Igeldotarren berezko izaera eta ezaugarriak zaintzea
Auzoa izaten jarraituz gero, Donostiako Udalak Igeldoko behar nagusiak kudeatzen jarraituko luke. Donostiako
Udalean 25 zinegotzi aukeratzen dira. Alkatea, alkateordea, kontu batzordea eta plenoa ez ezik, ondorengo
hauek ere derrigorrezkoak dira: gobernu batzordea, plenoko batzordeak, aholkularitza juridikoa, iradokizun eta
erreklamazio batzordea, kudeaketa ekonomiko-finantziariorako organoak, hainbat arlotako zuzendaritzak…
Biztanle asko dituzten udalerriek, Donostiak bezala, beren eremua distritotan banatzeko aukera dute, Udaleko
zinegotzi baten gidaritzapean, deszentralizatutako kudeaketa bultzatzeko asmoz. Donostiaren kasuan ez da
horrelako antolamendurik sortu.
Igeldok ez du inolako eskuduntzarik kudeatzen, baina, Igeldoko bi elkartek hitzarmenak egin
dituzte Donostiako Udalarekin. Igeldoko Herri Kontseiluak kultur arloko hitzarmena du
Udalarekin eta honek diru laguntza ziurtatzen dio, kultur etxerik ez duten beste auzo batzuei
DO
IGEL
bezala. Lizardi pilota eskolak ere 2012an hitzarmena sinatu zuen Udalarekin. Hitzarmen horren
arabera, udalak 7.000 € jarri zituen frontoiaren erabilera antolatzeko.
Donostia bezalako udalerriek biztanleriari derrigor eskaini beharreko zerbitzuak gehiago dira, adibidez,
udalerri barruko garraio publikoa edo suhiltzaile zerbitzua. Udalerri txikiek bezala, Donostiak Igeldon
eta beste auzoetan eskaintzen dituen zerbitzuak emateko, bere baliabideak soilik erabil ditzake edo beste
udalerriekin elkarlana bultza dezake. Adibidez, kaleak garbitzeko, enpresa bat azpikontratatzean du (F.C.C.)
eta aldiz, ur hornikutza ziurtatzeko, beste udal batzuekin batera, Añarbeko Makomunitatearen parte da: Udala,
Donostiako hornikutza sareko artapenaz arduratzen da, udalerriaren tamainaren araberako kuota bat ordaintzen
du eta ordainketa nagusia kontsumoaren araberakoa izaten da.
Zerbitzu hauen kostua ordaintzeko, Donostiako Udalaren diru sarrera arrunten artean Foru Aldundiak jasotako
zergen zatia da nagusia (2013ko aurrekontuetan sarrera arrunten %43,6). Bigarrena, Ondasun Higiezinen
gaineko Zerga (%16,4) eta gero, Zabor Tasa (%5,2) eta Trakzio Mekanikodun Ibilgailuen gaineko Zerga (%4,5).
Diru sarrera arruntak osatzeko eta inbertsio ahalmena handitzeko Donostiako Udalak kapital eta finantza diru
sarreretara jotzen du. Haien artean, nagusiak: zorpetze ahalmena, edo ondasun higiezinen eta lursailen
salmentatik lortutako dirua.
7

8. ANIMATU eta
PARTE HARTU!
Igeldoren etorkizuna
zure esku dago!!
Herritarren Partaidetzarako Zuzendaritza
Igeldoko Herri Kontseilua
herritarrekin@gipuzkoa.net
herrikontseilua@gmail.com
Nota: la versión de este documento
en castellano, para los que así lo
deseen, está disponible en la
oficina de la Casa de Cultura de
Igeldo, de martes a viernes de
15:30 a 17:30, o se puede solicitar
en el teléfono 943 313030 o en el
correo electrónico:
herrikontseilua@gmail.com