Interview met Haagse meesterportrettist Ilya van Marle. Gepubliceerd in LEVEN # 14 . Maart 2012. Journalist: Caroline Ludwig Interview with the master portrait photographer Ilya van Marle. March. 2012

2. TEKST CAROLINE LUDWIG FOTOGRAFIE ILYA VAN MARLE, JERONIMUS VAN PELT (PORTRET ILYA)
FOTOGRAAF ILYA VAN MARLE
DE
PSYCHOLOGIE
VAN HET
PORTRET
VOOR DE HAAGSE FOTOGRAAF
ILYA VAN MARLE IS HET MAKEN
VAN EEN PORTRET IETS ANDERS DAN
EVEN EEN FOTOOTJE SCHIETEN.
HIJ INVESTEERT HEEL VEEL TIJD IN
DE COMMUNICATIE EN HET CONTACT.
“PORTRETFOTOGRAFIE IS EEN
HEEL INTIEME EN INTIMIDERENDE
AANGELEGENHEID.”
FAMILIEPORTET
De Haagse familie Van der Borch van
Verwolde liet zich door Ilya van Marle
vastleggen in het voormalig familiehuis in
het Gelderse Laren. “Met deze foto zijn wij
een maand bezig geweest. Hij heeft echt
mijn handtekening.” De gerenommeerde
National Portrait Gallery exposeerde deze
tot half februari in Londen. “In Engeland
wordt portretfotografie serieuzer geno-
men dan hier. Dat schept een uitdagende
omgeving voor fotografen met ambities”
02 03

3. OLYMPISCH ZEILSTER
LISA WESTERHOF
“Vijf jaar lang fotografeerde ik
voor het magazine Volkskrant
Banen het Interview. Lisa
Westerhof is Olympisch
zeilster en daarnaast pilote
voor KLM, ze is
verkeersvlieger in een Boeing
737. Een bijzonder gedreven
persoonlijkheid. Ik wilde haar
statig portretteren als
verkeersvlieger, niet als
sporter. Ik ben een fanatiek
zeezeiler. ’s Zomers zeilen we
veel wedstrijden, mijn vrouw
Tessa stuurt. We hebben de
ambitie om goed te varen,
maar het blijft op recreatief
niveau. Scheveningen en de
zee is onze achtertuin.”
I
TABLEAU VIVANT
HAAGSE SCHOONFAMILIE n alles wat Ilya van Marle (37) aanpakt, niet. Het is de gedrevenheid van de Haagse foto- Uden. Als kind kon hij al snel een aardig balle- heid. Ik liep twee krantenwijken om bij te wilde komen, ik nog meer moest investeren. Fy-
“Dit is een geënsceneerd beeld gaat hij tot het uiterste. Topondernemers graaf die hem tot het uiterste doet gaan. Voor dit tje meppen. “Toen ik een jaar of tien, elf was, dragen in de kosten. Handen uit de mouwen siek was ik toen al overbelast, ik had last van
van mijn – voor de helft Haagse –
schoonfamilie. Oma Nita staat die maar een kwartier in hun agenda wil- interview maakt hij ook alle tijd. Plaats van han- dacht ik dat ik daar groot in zou worden. Ik was het motto bij ons thuis. Ik ben tot de juni- een schouderblessure en van mijn benen. Toen
centraal. Dat sommigen met iets len inruimen voor een foto weigert hij re- deling: zijn woonhuis aan de Obrechtstraat, waar ik doorhad dat ik het niet ging redden, was
anders bezig zijn en dat niemand
in de camera kijkt, vind ik geen
soluut. Ilya: “Tot drie jaar geleden durfde hij samen met vrouw Tessa woont. Hoewel hij er mijn motivatie snel weg.”
enkel probleem.” ik er niets van te zeggen, maar voor een twee uur voor in zijn agenda had gereserveerd,
verdieping in mijn beelden is absoluut beslaat het gesprek een halve ochtend en een hal- GEËNGAGEERD
meer tijd nodig. Ik wil echt contact maken met ve middag. Aan de werklui die door het huis lo- “ALS IK IETS DOE, Ilya groeide op in een geëngageerd gezin. Zijn
de persoon die ik portretteer en dat lukt niet als
de volgende afspraak alweer op de gang zit te
pen, de schilders die de deuren in de lak zetten en
de thermostaat die van slag is - het is daardoor DOE IK HET MANISCH” moeder is artistiek onderlegd. Zijn vader was
medicus en zette zich in voor het openbaar on-
wachten.” nogal fris - lijkt hij zich niet te storen. Het weer- derwijs; beide ouders waren nauw verbonden
houdt hem er niet van een gloedvol betoog te bij het Humanistisch Verbond. “Mijn zus en ik
GLOEDVOL houden over zijn manier van werken, zijn - niet leerden dat de wereld verder reikt dan je kleine
Om die tijd te claimen, speelt hij in op het ge- afgemaakte - foto-opleiding, ontwikkelingen in stond vijf dagen per week op de baan, op een oren B2 gekomen, niet in de buurt van de gro- ik. Mijn zus nam dat heel serieus en correspon-
voel van de vaak hooggeplaatste heren. “Dan de fotografie en zijn sportcarrière voordat hij ach- gegeven moment had ik een trainer/coach. Ik te jongens. Op jonge leeftijd aan semitopsport deerde via Amnesty International met gevange-
vraag ik: Stel dat dit je laatste portretfoto is, met ter de camera belandde. was bloedfanatiek.” doen, heeft als nadeel dat het gewone leven een nen.”
welk beeld zou je dan herinnerd willen worden? Zijn bevlogenheid ging ver. En ja, hij was wel- beetje langs je heen gaat. Het was een eenzame Later zou Amnesty één van Van Marle’s eerste
Waarschijnlijk niet met de beelden die nu in het EENZAME WEG eens driftig. “Maar als ik een kostbaar racket weg; op feestjes kende ik bijna niemand. Een opdrachtgevers worden. En tot op de dag van
bedrijfs- of privéarchief zitten.” Zijn tomeloze ambitie kwam voor het eerst tot had kapotgeslagen, moest ik zelf een nieuwe be- gesprek met mijn trainer op mijn zestiende was vandaag doneert hij een deel van zijn tijd aan
Wijt zijn houding niet aan arrogantie, dat is het uiting op de tennisbaan in zijn geboorteplaats talen. Geld was vroeger geen vanzelfsprekend- een wake-up call. Hij zei dat als ik echt verder de organisatie voor mensenrechten.
04 05

4. ANNE-FLOOR NOLET
“Met het portret van Anne-Floor Nolet
en haar zus sloeg ik een nieuwe weg in.
Simpel, puur en eenvoudig.”
Foto linkerpagina
BENNO TEMPEL
Benno Tempel, directeur van
het Gemeentemuseum
“In dezelfde tijd dat ik het tennissen afbouw- wekamp in Den Haag. De school zat net in de lichting Jo Misdom, docent en reclamefoto-
de, raakte ik in de greep van fotografie. Mijn overgang van MTS Fotografie naar de Acade- graaf. Hij zei dat als het voor de perfecte foto
vader maakte vroeger altijd de vakantiefoto’s, mie van Beeldende Kunsten. Van technisch ge- nodig was om een lantaarnpaal om te zagen,
tot het moment dat ik het beter deed. Ik vond oriënteerd naar autonome kunst. Dat zag je ook je dat ook moest doen. Hij leerde me dat je ver
die fijne techniek intrigerend. Ik ging in een fo- terug in de studenten: het ene deel wilde toege- moet gaan om het goed te krijgen.”
Uiteindelijk is Ilya niet afgestudeerd. Een con-
flict met de schoolleiding over een vrijstelling
deed hem besluiten om zonder diploma de prak-
VAN MARLE BEREIDT EEN tijk in te gaan. Hij kreeg opdrachten van Am-
nesty en liep stage bij Oliveiro Toscani, de
PORTRETSESSIE VOOR ALS EEN fotograaf van de bekende Benettoncampagnes
en Jaap Vliegenthart in Amsterdam.
TENNISWEDSTRIJD ANGST VOOR DE CAMERA
Sinds zijn studietijd is er veel veranderd in de fo-
tografie. “Nieuwsfotografie zit in zwaar weer.
tozaak in Uden werken en deed daarnaast MTS paste fotografie, de anderen wilden kunstenaar En op het web en in bijvoorbeeld brochures
Elektronica. Al snel realiseerde ik mij dat ik iets worden. Ik wilde vooral de reclamekant op, voor auto’s zijn acht van de tien beelden niet
anders wilde: naar de fotoacademie. In 1994 vermoedde dat daar mijn honger en techniek meer gefotografeerd, maar met de computer
meldde ik me aan bij de opleiding aan de Tar- het best gestild konden worden. Ik ben van de door multimedia designers en 3D-specialisten
06 07

5. 008
Ilya van Marle, geportretteerd
door collega Jeronimus van
Pelt. In zijn huis wordt volop
verbouwd
“IK KOM ALTIJD
ZONDER CAMERA
BINNEN”
gemaakt. Daardoor gaat een hele markt verlo- zoals hij vroeger een tenniswedstrijd voorbe- een middel om het contact vast te leggen. Ik ga
ren.” Zelf koos hij voor een andere richting: de reidde. “Ik visualiseer het verloop van de shoot. in gesprek met mensen, vraag ze van alles, bij-
portretfotografie. “Gelukkig kunnen ze met de Daarom heb ik aan een half uur ook niet ge- voorbeeld of ze op hun vader of moeder lijken.
computer nog geen mensen namaken, maar dat noeg. Het is net alsof je zonder te oefenen een Fotograferen gaat ook over gunnen.”
zit er wel aan te komen. Fascinerend. Portretfo- wedstrijd moet dansen. Ik ben degene die moet Hij zegt gefascineerd te zijn door familiebanden.
tografie is een onderschatte discipline. Toch leiden en ik moet jou meenemen. Ik vind foto- In het vrije werk dat hij de laatste jaren maak-
kwam in 2010 21% van de omzet van fotogra- grafie heel intimiderend. Een mooi compliment te, staat familie centraal. “Dat begon met een
fen uit portretten.” dat ik laatst kreeg is: ‘Ik vond het eng, maar heb opdracht voor het fotograferen van de zusjes
Voor hem is portretfotografie iets anders dan het als prettig ervaren.’” Nolet. Pure, simpele portretten, die ik helemaal
even een fotootje maken. “Het gaat om com- naar eigen inzicht mocht maken. Ik wil een
municatie, om de ontmoeting, om het vastleg- FAMILIEPORTRET nieuwe invulling geven aan het familieportret.
gen van het contact. Negen van de tien mensen Hij fotografeert voor kranten, tijdschriften, gro- Vorig jaar februari maakte ik het portret van de
vinden het eng om geportretteerd te worden. te bedrijven en particuliere klanten. familie Van der Borch van Verwolde. Dat beeld
Het is een heel intieme aangelegenheid.” “Ik ben het sterkst één-op-één. Het gaat om echt is echt een familieverhaal met in beeld veel ver-
Zijn voorbereiding is gedegen. Hij vraagt eer- contact maken. Veel fotografen vinden dat las- wijzingen naar de familiegeschiedenis. Samen
dere beelden van de te portretteren persoon op, tig, daarom staan ze achter de camera. Ik kom met een team heb ik de sfeer helemaal uitge-
maakt schetsen van de gelaatstrekken en loopt altijd zonder camera binnen, die houd ik zo lang dacht. Ik wilde echt iets vertellen met dit beeld.
in zijn hoofd vooraf alle scenario’s door. Net mogelijk buiten beeld. Dat toestel is alleen maar Deze foto heeft duidelijk mijn handtekening.”
09