2. Эрх зүйн хэм хэмжээ гэдэг нь нийгмийн
харилцааг зохицуулж хамгаалах зорилгоор
тодорхой хүн ам, нутаг дэвсгэр дээр заавал
биелүүлж дагаж мөрдөхөөр төрийн эрх
бүхий байгууллагаас тогтоосон буюу
зөвшөөрсөн хууль зүйн горимуудын цогц юм.

3.  төрийн хүсэл зоригийн илэрхийлэл
 нийгмийн харилцааг зохицуулагч
 төрийн албадлагаар хамгаалагдсан
 бүх нийтээр заавал дагаж мөрдөх

4.  нийгмийн харилцааг хамгаалах буюу
зохицуулах зорилгоор уг харилцаанд
оролцогчдын эрх, үүргийг тодорхойлсон
 улс орны буюу тодорхой хүрээ, нутаг дэвсгэр
дээр заавал биелэгдэх, горимлосон шинжтэй
 хэлбэржиж, томъѐологдсон, бичиг баримтын
шинжтэй
 төр засгийн хүч дэмжлэгээр хамгаалагдсан,
төрөөс зөвшөөрч бататгасан
 зан заншил, ѐс суртахуун, улс төр, олон
нийтийн нөлөөллийн хүч дэмжлэгээр
хамгаалагдсан

5.  эрх зүйн салбараар нь:
-үндсэн хуулийн эрх зүйн хэм хэмжээ
-захиргааны эрх зүйн хэм хэмжээ

6. ҮХЭЗ –н харилцааг зохицуулахын тулд төрөөс
тогтоосон буюу зөвшөөрсөн зөрчигдөх
явдлаас төрийн албадлагаар хамгаалагдсан
бүх нийтээр заавал дагаж мөрдвөл зохих
нийтлэг зохицуулалтын зан үйлийн
горимыг ҮХЭЗ –н хэм хэмжээ гэнэ.

7. Захиргааны эрх зүй гэдэг нь тодорхой зорилг
ыг биелүүлэхийн тулд удирдлагын хүрээндя
вуулж буй үйл ажиллагааг зохицуулах эрх з
үйн орчин юм.
Захиргааны эрх зүйн хэм хэмжээ нь:
 гипотез
 диспозит
 санкц гэсэн бүтэцтэй байна.

8.  Гипотез – эрх зүйн хэм хэмжээний нэг
элемэнт бөгөөд гипотез нь ямар нахцөлд
тухайн журмыг удирдлага болгохыг
тодорхойлдог.Гипотез нь тодорхой нөхцөл
байдалд хууль зүйн эрх, үүрэг хэн нэгэнд
үүсэх байдал юм.

9.  Диспозит– эрх зүйн хэм хэмжээний нэг
элемент бөгөөд гипотез нь ямар
нөхцөлд хэрэгжих ѐстойг
илэрхийлнэ.Диспозит нь эрх зүйн хэм
хэмжээний захирах, хориглох,
зөвшөөрөх үндэслэл юм.

10.  Санкц– эрх зүйн хэм хэмжээний нэг
элемент бөгөөд диспозитид байгаа
журмыг зөрчсөн тохиолдолд хүлээлгэх
хариуцлага юм. Санкц нь урамшуулах
болон шийтгэх төрөлтэй байна.

11.  үйлчлэх цаг хугацаагаар нь:
- байнгын
- түр хугацааны
 орон зайгаар нь:
- улсын нийт нутаг дэвсгэрт үйлчлэх
- орон нутагт үйлчлэх
- тухайн байгууллагын хэмжээнд үйлчлэх
 Үндсэн үүргээр нь:
- зохицуулах хэм хэмжээ,
- хамгаалах хэм хэмжээ,
- тусгай хэм хэмжээ гэж ангилна.

12. Бизнесийн эрх зүйн хэм хэмжээгээр
зохицуулагдаж байгаа нийгмийн
харилцааг бизнесийн эрх зүйн харилцаа
гэнэ.

13.  ашгийн төлөө бараа үйлдвэрлэх,
борлуулах, ажил гүйцэтгэх, үйлчилгээ
үзүүлэх явцад бизнес эрхлэгчдийн өөр
хооронд үүссэн харилцаа
 ашгийн төлөө бараа үйлдвэрлэх, борлуулах
бизнес эрхлэгч, нөгөө талаас түүний
захиалагч, хэрэглэгчээр оролцогч бусад
этгээд /иргэн, хуулийн этгээд, төр/-ийн
хооронд үүссэн харилцаа
 бизнесийг удирдах хийгээд засаг төрийн
зохицуулалттай

14. Бизнесийн эрх зүйн харилцааны элемент
/бүрдүүлбэр/
 объект
 субъект
 эрх үүрэг

15.  Объект-бизнесийн үйл ажиллагаа чиглэж
буй зүйлсийг буюу түүний олж авах, бий
болгох үйл явцыг бизнесийн эрх зүйн
харилцааны объект гэнэ.
Бизнесийн харилцааны үндсэн объект нь:
 бараа үйлдвэрлэх
 ажил гүйцэтгэх
 үйлчилгээ үзүүлэх явц гэж хэлж болно.

16. Субъект- ЭЗХарилцаанд оролцогч этгээдийг
субъект гэнэ. Үүнд:
 иргэн /МУ-ын иргэн, гадаадын иргэн,
харъяалалгүй этгээд/
 хуулийн этгээд
 төр
Субъектыг:
 бизнесийн байгууллага буюу хуулийн
этгээд
 бизнес эрхлэгч хувь хүн гэж 2 хэсэгт
хувааж үзнэ.