SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 54
Descargar para leer sin conexión
METABOLISME

 Disusun Kembali :
 Ismail, S.Pd, SMA Negeri 2 Mempawah
PENGERTIAN
  Adalah serangkaian reaksi
biokimia yang terjadi pada sel o
A. ANABOLISME ?

B. KATABOLISME ?
A.ANABOLISME
Adalah proses penyusunan energi kimia melalui sintesa
senyawa organik dari bahan anorganik (fotosintesis,
kemosintesis).

B. KATABOLISME
Proses pemecahan molekul komplek menjadi molekul
sederhana dengan melepaskan energi (respirasi)


ANABOLISME, KATABOLISME           REAKSI
ENZIMATIS
Protein sebagai
                biokatalisator



Faktor yang
mempengaruhi?       ENZIM               Komponen
                                        enzim?

 sifat enzim?
                                  Cara kerja ?
SIFAT-SIFAT ENZIM
 Enzim adalah protein
 Bekerja spesifik
 Berfungsi sebagai katalis
 Diperlukan dalam jumlah sedikit
 Bekerja secara bolak-balik
 Dipengaruhi faktor lingkungan
 Termolabil
 Peka terhadap perubahan Ph
PERHATIKAN GRAFIK BERIKUT!
PERHATIKAN GRAFIK!
KOMPONEN ENZIM
1.   PROTEIN (APOENZIM)
2.   NON PROTEIN(KOFAKTOR)
     A. ION ANORGANIK
        Berupa logam yang berikatan lemah
        dengan enzim, Fe, Ca, Mn, Zn, K, Co. Ion
        klorida, ion kalsium merupakan contoh ion
        anorganik yang membantu enzim amilase
        mencerna karbohidrat (amilum)
B. GUGUS PROSTETIK
  Berupa senyawa organik yang berikatan kuat
   dengan enzim, FAD (Flavin Adenin
   Dinucleotide), biotin,

C. KOENZIM
Berupa molekul organik non protein kompleks,
seperti NAD (Nicotineamide Adenine
Dinucleotide), koenzim-A, ATP, dan vitamin.
Faktor-faktor yang mempengaruhi
kerja enzim
 Suhu
 pH
 Aktivator dan inhibitor
 Konsentrasi enzim
 Konsentrasi substrat
CARA KERJA ENZIM
Cara kerja enzim
Substrat + Enzim                Kompleks enzim-substrat      Enzim +
Produk
     Substrat
                                                          Produk
                 Sisi aktif


     Enzim



          Kerja enzim menurut teori anak kunci dan kunci.


      Substrat                                            Produk
                   Sisi aktif


      Enzim




                 Kerja enzim menurut teori terinduksi.
Inhibitor
merupakan suatu senyawa yang dapat menurunkan
atau menghambat laju rekasi yang dikatalisis enzim.

1. Inhibitor reversibel :
    Inhibitor yg setelah berikatan dengan enzim masih dapat dipisahkan
   lagi.
    a. Kompetitif
    b. Non Kompetitif
    c. Unkompetitif
2. Inhibitor irreversibel :
   Inhibitor yang setelah mengikat enzim tidak dapat dipisahkan dari sisi
   aktif enzim.
1.   KOMPETITIF
     Memiliki struktur seperti substrat sehingga
     akan bersaing dalam menempati sisi aktif




               Contohnya penghambatan kompetitif
                dehidrogenase suksinat oleh anion
                    malonat dan oksaloasetat.
2. NON KOMPETITIF REVERSIBEL
     Inhibitor yang melekat bukan pada sisi
     aktif, sehingga enzim akan kehilangan
     sisi aktif.




Contohnya,antibiotik penisilin menghambat kerja enzim penyusun dinding selbakteri.
 Inhibitor ini bersifat reversibel, tetapi tidak dapatdihilangkan dengan menambahkan
                                    konsentrasi substrat.
3. UN KOMPETITIF REVERSIBEL
    inhibitor tidak dapat berikatan
   dengan enzim bebas, namun hanya
   dapat dengan komples ES. Kompleks
   EIS yang terbentuk kemudian menjadi
   tidak aktif. Jenis ini sangat jarang,
   namun dapat terjadi pada enzim-enzim
   multimerik.
Inhibitor Umpan Balik?
     E1       E2       E3       E4
A         B        C        D        PRODUK
METABOLISME


   KATABOLISME                    ANABOLISME
Proses pembongkaran atau          Proses penyusunan atau
penguraian suatu molekul          sintesis suatu molekul



          Respirasi                Fotosintesis / asimilasi

  Respirasi           Respirasi
   Aerob              Anaerob
SEJARAH PERKEMBANGAN TEORI
        FOTOSINTESIS
Van Helmont : Pertumbuhan
tumbuhan bukan disebabkan karena
akar makan tanah.
J Priestly : Uji tikus dan Tumb.
Kesimpulannya : Tumb. mengubah
udara yang dikeluarkan hewan
menjadi udara segar
Ingenhousze : Cahaya diperlukan
untuk menghasilkan O2
Jean Senebier : Bahwa percobaan
Ingenhousze sangat tergantung
suatu zat (CO2)
Theodore de Saussure : Untuk
fotosintesis diperlukan H2O
Engelmann: Klorofil merupakan
faktor keharusan pada proses
fotosintesis
Sachs : Fotosintesis menghasilkan karbohidrat
 Ruben & Kamen : O2 yg terlepas berasal dari H2O
             2H2S+CO2→H2O+2S+ CH2O

2H2O → 2H2 +O2

  CO2 + 2H2 → CH2O + H2O
TAHAPAN FOTOSINTESIS
Reaksi Terang / Hill /Fotolisis :
Penguraian Molekul air. Pada
tahapan ini dihasilkan ATP dan
NADPH2

Reaksi Gelap/Blackman :
Reaksi yang menggunakan ATP dan
NADPH2 guna membentuk PGAL
BEBERAPA KONSEP DALAM REAKSI
TERANG :
    Konsep Warna ?
-   Adalah spektrum tertentu yang terdapat
    di dalam suatu cahaya sempurna
    (berwarna putih).
-   Interpretasi otak terhadap campuran tiga
    warna primer cahaya: merah, hijau, biru
    yang digabungkan dalam komposisi
    tertentu
BEBERAPA KONSEP DALAM REAKSI
TERANG :
 Siklus Elektron
 - Siklis
 - Non Siklis
KONDISI MOLEKUL KLOROFIL
SAAT TERKENA CHY MATAHARI
                       energi




                  e-
             e-

  energi



                                e-
             +


                  e-
CAHAYA
MATAHARI
                      FOTOSISTEM I
                       e-


       kl
                 kl




            e-
                            e-

ADP+P→ATP
     →
                                 ADP+P→ATP
                                      →
FOTOSISTEM II (NON SIKLIK)
REAKSI GELAP
FAKTOR-FAKTOR DALAM
              FOTOSINTESIS
     Faktor hereditas
     Faktor Lingkungan :
1.    Temperature
2.    Intensitas Cahaya dan lama pencahayaan
3.    Kandungan air dalam tanah
4.    Kandungan mineral dalam tanah
5.    Kandungan karbondioksida di udara
6.    Kandungan Oksigen
Katabolisme Karbohidrat
Respirasi aerob
   C6H12O6 + 6O2    6CO2 + 6H2O + 36 ATP

                    Glikolisis
   Tiga tahap       Siklus / daur Krebs
                    Sistem transpor elektron

Respirasi
                   Fermentasi alkohol
anaerob
(fermentasi)       Fermentasi asam laktat
GLIKOLISIS
 Rangkaian reaksi yang menguraikan satu
 molekul glukosa menjadi dua molekul asam
 piruvat.
 Glikolisis terdiri dari 10 tahap masing-masing
 dikatalis oleh enzim.
 Dari 10 tahap tersebut dapat dikelompokkan
 menjadi 2 fase yaitu:
Fase persiapan (1 sampai 5) glukosa diubah
 menjadi 2 senyawa 3 karbon.
Fase oksidasi (6 sampai 10) senyawa tiga
 karbon diubah menjadi asam piruvat.
Piruvat mengalami dekarboksilasi oksidatif
 menjadi Asetil CoA merupakan penghubung
 antara Glikolisis dengan siklus Krebs.
TAHAP GLIKOLISIS.
SIKLUS KREBS
Gugus berkarbon 2 acetil – CoA memasuki
siklus.
Terdiri dari beberapa tahap( 9 rangkaian
reaksi).
Masing-masing dikatalisis oleh enzim-enzim
khusus.
ATP yang secara langsung dihasilkan adalah 2
ATP.
Di hasilkan 2 molekul CO2.
8 elektron dilepaskan.
SIKLUS KREBS
SISTEM TRANSPOR ELEKTRON
Terjadi di bagian membran dalam
mitokondria.
Hidrogen dari siklus krebs diubah menjadi
proton dan elektron.
O2 berperan sebagai aseptor (penerima)
elektron yang terakhir.
Setelah menerima elektron O2 akan menerima
( H+ ) menjadi H2O.
ATP yang dihasilkan 34 ATP.
TOTAL ENERGI YANG DIHASILKAN DARI
         RESPIRASI SELULER


Glikolisis energi yang dihasilkan = 2 ATP.

Siklus krebs energi yang dihasilkan = 2 ATP.

Transfer elektron energi yang dihasilkan =34
ATP.
Total energi yang dihasilkan adalah     = 38
ATP.
Dari 38 ATP, 2 diantaranya digunakan saat memasuki
membran mitokondria
Fermentasi alkohol (Respirasi anaerob)
      C6H12O6           2CO2 + 2C2H5OH + 2 ATP




       (a) Tahapan fermentasi alkohol. (b) Jamur ragi (yeast).
Bab 2 Metabolisme

    Fermentasi asam laktat (Respirasi anaerob)
           C6H12O6        2CO2 + 2 asam laktat + 2 ATP




                     Tahapan reaksi fermentasi asam laktat.
Hubungan Katabolisme dan Anabolisme
Karbohidrat
RUJUKAN
1.   Diah A dkk, 2005, Biologi SMA, Esis
     Jakarta
2.   Sudjadi B Drs, 2005, Biologi Sains
     dalam kehidupan, Yudhistira, Jakarta.
3.   Tim Penyusun, 2003, Biologi 3a, Intan
     Pariwara, Klaten
4.   Sumarno, Sekolah Sainpeter, Jakarta
SELESAI
semoga bermanfaat

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Pertumbuhan dan perkembangan
Pertumbuhan dan perkembanganPertumbuhan dan perkembangan
Pertumbuhan dan perkembanganDiniarti Prayuni
 
Hubungan metabolisme protein,karbohidrat dan lemak
Hubungan metabolisme protein,karbohidrat dan lemakHubungan metabolisme protein,karbohidrat dan lemak
Hubungan metabolisme protein,karbohidrat dan lemakIlmu-bermanfaat23
 
PPT SIstem Imunitas / Sistem Kekebalan Tubuh
PPT SIstem Imunitas / Sistem Kekebalan TubuhPPT SIstem Imunitas / Sistem Kekebalan Tubuh
PPT SIstem Imunitas / Sistem Kekebalan TubuhNida Chofiya
 
Ppt bagian organel sel tumbuhan berserta fungsinya firman ahyuda
Ppt bagian organel sel tumbuhan berserta fungsinya  firman ahyudaPpt bagian organel sel tumbuhan berserta fungsinya  firman ahyuda
Ppt bagian organel sel tumbuhan berserta fungsinya firman ahyudafirmanahyuda
 
PPT PTERIDOPHYTA (TUMBUHAN PAKU) PAKU PURBA, PAKU KAWAT, PAKU EKOR KUDA DAN P...
PPT PTERIDOPHYTA (TUMBUHAN PAKU) PAKU PURBA, PAKU KAWAT, PAKU EKOR KUDA DAN P...PPT PTERIDOPHYTA (TUMBUHAN PAKU) PAKU PURBA, PAKU KAWAT, PAKU EKOR KUDA DAN P...
PPT PTERIDOPHYTA (TUMBUHAN PAKU) PAKU PURBA, PAKU KAWAT, PAKU EKOR KUDA DAN P...Lana Karyatna
 
Ekologi biogeokimia ppt
Ekologi biogeokimia pptEkologi biogeokimia ppt
Ekologi biogeokimia pptGoogle
 
MATERI Anabolisme KELAS XII SMA
MATERI Anabolisme KELAS XII SMAMATERI Anabolisme KELAS XII SMA
MATERI Anabolisme KELAS XII SMAZona Bebas
 
Enzim ,klasifikasi dan fungsi enzim
Enzim ,klasifikasi dan fungsi enzimEnzim ,klasifikasi dan fungsi enzim
Enzim ,klasifikasi dan fungsi enzimadeputra93
 
Pertemuan 6 (senesens & absisi)
Pertemuan 6 (senesens & absisi)Pertemuan 6 (senesens & absisi)
Pertemuan 6 (senesens & absisi)f' yagami
 
Bioenergetika revisi
Bioenergetika revisiBioenergetika revisi
Bioenergetika revisifahri mey
 
Ppt ekspresi gen klp 9 b
Ppt ekspresi gen klp 9 bPpt ekspresi gen klp 9 b
Ppt ekspresi gen klp 9 bevasujiati
 

La actualidad más candente (20)

Pertumbuhan dan perkembangan
Pertumbuhan dan perkembanganPertumbuhan dan perkembangan
Pertumbuhan dan perkembangan
 
Hubungan metabolisme protein,karbohidrat dan lemak
Hubungan metabolisme protein,karbohidrat dan lemakHubungan metabolisme protein,karbohidrat dan lemak
Hubungan metabolisme protein,karbohidrat dan lemak
 
Sintesis protein
Sintesis proteinSintesis protein
Sintesis protein
 
Biogeokimia
BiogeokimiaBiogeokimia
Biogeokimia
 
Mikrobiologi farmasi
Mikrobiologi farmasiMikrobiologi farmasi
Mikrobiologi farmasi
 
PPT SIstem Imunitas / Sistem Kekebalan Tubuh
PPT SIstem Imunitas / Sistem Kekebalan TubuhPPT SIstem Imunitas / Sistem Kekebalan Tubuh
PPT SIstem Imunitas / Sistem Kekebalan Tubuh
 
Ppt bagian organel sel tumbuhan berserta fungsinya firman ahyuda
Ppt bagian organel sel tumbuhan berserta fungsinya  firman ahyudaPpt bagian organel sel tumbuhan berserta fungsinya  firman ahyuda
Ppt bagian organel sel tumbuhan berserta fungsinya firman ahyuda
 
Transkripsi
TranskripsiTranskripsi
Transkripsi
 
PPT PTERIDOPHYTA (TUMBUHAN PAKU) PAKU PURBA, PAKU KAWAT, PAKU EKOR KUDA DAN P...
PPT PTERIDOPHYTA (TUMBUHAN PAKU) PAKU PURBA, PAKU KAWAT, PAKU EKOR KUDA DAN P...PPT PTERIDOPHYTA (TUMBUHAN PAKU) PAKU PURBA, PAKU KAWAT, PAKU EKOR KUDA DAN P...
PPT PTERIDOPHYTA (TUMBUHAN PAKU) PAKU PURBA, PAKU KAWAT, PAKU EKOR KUDA DAN P...
 
Ekologi biogeokimia ppt
Ekologi biogeokimia pptEkologi biogeokimia ppt
Ekologi biogeokimia ppt
 
MATERI Anabolisme KELAS XII SMA
MATERI Anabolisme KELAS XII SMAMATERI Anabolisme KELAS XII SMA
MATERI Anabolisme KELAS XII SMA
 
Enzim ,klasifikasi dan fungsi enzim
Enzim ,klasifikasi dan fungsi enzimEnzim ,klasifikasi dan fungsi enzim
Enzim ,klasifikasi dan fungsi enzim
 
PPT FUNGI
PPT FUNGIPPT FUNGI
PPT FUNGI
 
Pertemuan 6 (senesens & absisi)
Pertemuan 6 (senesens & absisi)Pertemuan 6 (senesens & absisi)
Pertemuan 6 (senesens & absisi)
 
Transport Membran
Transport MembranTransport Membran
Transport Membran
 
Bioenergetika revisi
Bioenergetika revisiBioenergetika revisi
Bioenergetika revisi
 
Fotosintesis ppt
Fotosintesis pptFotosintesis ppt
Fotosintesis ppt
 
Tanaman c3
Tanaman c3Tanaman c3
Tanaman c3
 
PPT PLANTAE
PPT PLANTAEPPT PLANTAE
PPT PLANTAE
 
Ppt ekspresi gen klp 9 b
Ppt ekspresi gen klp 9 bPpt ekspresi gen klp 9 b
Ppt ekspresi gen klp 9 b
 

Destacado

Biology 12 - Enzymes and Metabolic Pathways - Section 5-2
Biology 12 - Enzymes and Metabolic Pathways - Section 5-2Biology 12 - Enzymes and Metabolic Pathways - Section 5-2
Biology 12 - Enzymes and Metabolic Pathways - Section 5-2JEmmons
 
Metabolisme sel (fotosintesis)
Metabolisme sel (fotosintesis) Metabolisme sel (fotosintesis)
Metabolisme sel (fotosintesis) nasroni
 
Bab 2 enzim dan metabolisme 1617
Bab 2 enzim dan metabolisme 1617Bab 2 enzim dan metabolisme 1617
Bab 2 enzim dan metabolisme 1617Leonardus Leonard
 
substansi genetika ismail
substansi genetika ismailsubstansi genetika ismail
substansi genetika ismailIsmail Fizh
 
Metabolisme,fotosintesis n kemosintesis
Metabolisme,fotosintesis n kemosintesisMetabolisme,fotosintesis n kemosintesis
Metabolisme,fotosintesis n kemosintesissaut_siadari
 
BIOLOGI KELAS XII SEMESTER I - BAB II ENZIM DAN METABOLISME MAKHLUK HIDUP POW...
BIOLOGI KELAS XII SEMESTER I - BAB II ENZIM DAN METABOLISME MAKHLUK HIDUP POW...BIOLOGI KELAS XII SEMESTER I - BAB II ENZIM DAN METABOLISME MAKHLUK HIDUP POW...
BIOLOGI KELAS XII SEMESTER I - BAB II ENZIM DAN METABOLISME MAKHLUK HIDUP POW...RIZKY AYU NABILA
 
Makalah Biologi (Keterkaitan Metabolisme Karbohidrat, Protein dan Lemak)
Makalah Biologi (Keterkaitan Metabolisme Karbohidrat, Protein dan Lemak)Makalah Biologi (Keterkaitan Metabolisme Karbohidrat, Protein dan Lemak)
Makalah Biologi (Keterkaitan Metabolisme Karbohidrat, Protein dan Lemak)Muhammad Yusuf
 
Metabolisme keterkaitan protein, karbohidrat dan lemak (devia dr erika .a, m...
Metabolisme  keterkaitan protein, karbohidrat dan lemak (devia dr erika .a, m...Metabolisme  keterkaitan protein, karbohidrat dan lemak (devia dr erika .a, m...
Metabolisme keterkaitan protein, karbohidrat dan lemak (devia dr erika .a, m...Devia Rahayu
 
Bab 2 metabolisme organisme kelas XII SMA
Bab 2  metabolisme organisme kelas XII SMABab 2  metabolisme organisme kelas XII SMA
Bab 2 metabolisme organisme kelas XII SMATezzara Clara Sutjipto
 
Pertumbuhan dan perkembangan
Pertumbuhan dan perkembanganPertumbuhan dan perkembangan
Pertumbuhan dan perkembanganSri Sihaloho
 

Destacado (13)

Biology 12 - Enzymes and Metabolic Pathways - Section 5-2
Biology 12 - Enzymes and Metabolic Pathways - Section 5-2Biology 12 - Enzymes and Metabolic Pathways - Section 5-2
Biology 12 - Enzymes and Metabolic Pathways - Section 5-2
 
Metabolisme sel (fotosintesis)
Metabolisme sel (fotosintesis) Metabolisme sel (fotosintesis)
Metabolisme sel (fotosintesis)
 
Metabolisme
MetabolismeMetabolisme
Metabolisme
 
Bab 2 enzim dan metabolisme 1617
Bab 2 enzim dan metabolisme 1617Bab 2 enzim dan metabolisme 1617
Bab 2 enzim dan metabolisme 1617
 
substansi genetika ismail
substansi genetika ismailsubstansi genetika ismail
substansi genetika ismail
 
Metabolisme,fotosintesis n kemosintesis
Metabolisme,fotosintesis n kemosintesisMetabolisme,fotosintesis n kemosintesis
Metabolisme,fotosintesis n kemosintesis
 
Metabolisme
MetabolismeMetabolisme
Metabolisme
 
BIOLOGI KELAS XII SEMESTER I - BAB II ENZIM DAN METABOLISME MAKHLUK HIDUP POW...
BIOLOGI KELAS XII SEMESTER I - BAB II ENZIM DAN METABOLISME MAKHLUK HIDUP POW...BIOLOGI KELAS XII SEMESTER I - BAB II ENZIM DAN METABOLISME MAKHLUK HIDUP POW...
BIOLOGI KELAS XII SEMESTER I - BAB II ENZIM DAN METABOLISME MAKHLUK HIDUP POW...
 
Makalah Biologi (Keterkaitan Metabolisme Karbohidrat, Protein dan Lemak)
Makalah Biologi (Keterkaitan Metabolisme Karbohidrat, Protein dan Lemak)Makalah Biologi (Keterkaitan Metabolisme Karbohidrat, Protein dan Lemak)
Makalah Biologi (Keterkaitan Metabolisme Karbohidrat, Protein dan Lemak)
 
Metabolisme keterkaitan protein, karbohidrat dan lemak (devia dr erika .a, m...
Metabolisme  keterkaitan protein, karbohidrat dan lemak (devia dr erika .a, m...Metabolisme  keterkaitan protein, karbohidrat dan lemak (devia dr erika .a, m...
Metabolisme keterkaitan protein, karbohidrat dan lemak (devia dr erika .a, m...
 
Bab 2 metabolisme organisme kelas XII SMA
Bab 2  metabolisme organisme kelas XII SMABab 2  metabolisme organisme kelas XII SMA
Bab 2 metabolisme organisme kelas XII SMA
 
Pertumbuhan dan perkembangan
Pertumbuhan dan perkembanganPertumbuhan dan perkembangan
Pertumbuhan dan perkembangan
 
Ppt metabolisme
Ppt  metabolismePpt  metabolisme
Ppt metabolisme
 

Similar a Metabolisme

Bab 2 Metabolisme Ismail
Bab 2 Metabolisme IsmailBab 2 Metabolisme Ismail
Bab 2 Metabolisme Ismailismail fizh
 
BAB_02_METABOLISME_kelas_12_pelajaran_bi.ppt
BAB_02_METABOLISME_kelas_12_pelajaran_bi.pptBAB_02_METABOLISME_kelas_12_pelajaran_bi.ppt
BAB_02_METABOLISME_kelas_12_pelajaran_bi.pptsitimarfuah36
 
Metabolisme
MetabolismeMetabolisme
Metabolismeakurice
 
Materi Enzim dan Metabolisme Kelas XII SMA & SMK
Materi Enzim dan Metabolisme Kelas XII SMA & SMKMateri Enzim dan Metabolisme Kelas XII SMA & SMK
Materi Enzim dan Metabolisme Kelas XII SMA & SMKWulung Gono
 
Metabolisme dan Katabolisme
Metabolisme dan KatabolismeMetabolisme dan Katabolisme
Metabolisme dan KatabolismeRahmaniarNia
 
6108825 metabolisme
6108825 metabolisme6108825 metabolisme
6108825 metabolismeJuliar Bio
 
Bab i dan ii (repaired)
Bab i dan ii (repaired)Bab i dan ii (repaired)
Bab i dan ii (repaired)Denis Cyntia
 
BAB 2 METABOLISME KELAS XII.pptx
BAB 2 METABOLISME KELAS XII.pptxBAB 2 METABOLISME KELAS XII.pptx
BAB 2 METABOLISME KELAS XII.pptxAyuPuspita73
 
Bab iv metabolisme 1
Bab iv metabolisme 1Bab iv metabolisme 1
Bab iv metabolisme 1Sitokun
 
BAB 2 ENZIM DAN METABOLISME 2.pptx
BAB 2 ENZIM DAN METABOLISME 2.pptxBAB 2 ENZIM DAN METABOLISME 2.pptx
BAB 2 ENZIM DAN METABOLISME 2.pptxyunifadil
 
METABOLISME XII.pptx
METABOLISME XII.pptxMETABOLISME XII.pptx
METABOLISME XII.pptxAyuPuspita73
 

Similar a Metabolisme (20)

Bab 2 Metabolisme Ismail
Bab 2 Metabolisme IsmailBab 2 Metabolisme Ismail
Bab 2 Metabolisme Ismail
 
BAB_02_METABOLISME_kelas_12_pelajaran_bi.ppt
BAB_02_METABOLISME_kelas_12_pelajaran_bi.pptBAB_02_METABOLISME_kelas_12_pelajaran_bi.ppt
BAB_02_METABOLISME_kelas_12_pelajaran_bi.ppt
 
Metabolisme
MetabolismeMetabolisme
Metabolisme
 
Materi Enzim dan Metabolisme Kelas XII SMA & SMK
Materi Enzim dan Metabolisme Kelas XII SMA & SMKMateri Enzim dan Metabolisme Kelas XII SMA & SMK
Materi Enzim dan Metabolisme Kelas XII SMA & SMK
 
Metabolisme
MetabolismeMetabolisme
Metabolisme
 
Metabolisme dan Katabolisme
Metabolisme dan KatabolismeMetabolisme dan Katabolisme
Metabolisme dan Katabolisme
 
6108825 metabolisme
6108825 metabolisme6108825 metabolisme
6108825 metabolisme
 
METABOLISME SEL.pptx
METABOLISME SEL.pptxMETABOLISME SEL.pptx
METABOLISME SEL.pptx
 
Bab i dan ii (repaired)
Bab i dan ii (repaired)Bab i dan ii (repaired)
Bab i dan ii (repaired)
 
BAB 2 METABOLISME KELAS XII.pptx
BAB 2 METABOLISME KELAS XII.pptxBAB 2 METABOLISME KELAS XII.pptx
BAB 2 METABOLISME KELAS XII.pptx
 
Bab iv metabolisme 1
Bab iv metabolisme 1Bab iv metabolisme 1
Bab iv metabolisme 1
 
Metabolisme
MetabolismeMetabolisme
Metabolisme
 
Metabolisme
MetabolismeMetabolisme
Metabolisme
 
Enzim dan metabolism sel
Enzim dan metabolism selEnzim dan metabolism sel
Enzim dan metabolism sel
 
Enzim dan metabolism sel
Enzim dan metabolism selEnzim dan metabolism sel
Enzim dan metabolism sel
 
Metabolisme
MetabolismeMetabolisme
Metabolisme
 
BAB 2 ENZIM DAN METABOLISME 2.pptx
BAB 2 ENZIM DAN METABOLISME 2.pptxBAB 2 ENZIM DAN METABOLISME 2.pptx
BAB 2 ENZIM DAN METABOLISME 2.pptx
 
Enzim dan Metabolisme.ppt
Enzim dan Metabolisme.pptEnzim dan Metabolisme.ppt
Enzim dan Metabolisme.ppt
 
METABOLISME XII.pptx
METABOLISME XII.pptxMETABOLISME XII.pptx
METABOLISME XII.pptx
 
Bab iv metabolisme
Bab iv metabolismeBab iv metabolisme
Bab iv metabolisme
 

Más de Ismail Fizh

Materi kelas x mengenal manusia purba, agustus 2020
Materi kelas x   mengenal manusia purba, agustus 2020Materi kelas x   mengenal manusia purba, agustus 2020
Materi kelas x mengenal manusia purba, agustus 2020Ismail Fizh
 
Sistem jaringan hewan oleh ismail
Sistem jaringan hewan oleh ismailSistem jaringan hewan oleh ismail
Sistem jaringan hewan oleh ismailIsmail Fizh
 
Bioteknologi ismail
Bioteknologi ismailBioteknologi ismail
Bioteknologi ismailIsmail Fizh
 
Sistem reproduksi manusia ismail
Sistem reproduksi manusia  ismailSistem reproduksi manusia  ismail
Sistem reproduksi manusia ismailIsmail Fizh
 
Berbagai sumber belajar di sekitar alam lingkungan sekolah 6
Berbagai sumber belajar di sekitar alam lingkungan sekolah 6Berbagai sumber belajar di sekitar alam lingkungan sekolah 6
Berbagai sumber belajar di sekitar alam lingkungan sekolah 6Ismail Fizh
 
Pemanfaatan lingkungan alam sekitar sebagai media pembelajaran
Pemanfaatan lingkungan alam sekitar sebagai media pembelajaranPemanfaatan lingkungan alam sekitar sebagai media pembelajaran
Pemanfaatan lingkungan alam sekitar sebagai media pembelajaranIsmail Fizh
 
Video sebagai media dalam pembelajaran disusun kembali oleh Ismail
Video sebagai media dalam pembelajaran disusun kembali oleh IsmailVideo sebagai media dalam pembelajaran disusun kembali oleh Ismail
Video sebagai media dalam pembelajaran disusun kembali oleh IsmailIsmail Fizh
 
Pemanfaatan media audio dalam pembelajaran
Pemanfaatan media audio dalam pembelajaranPemanfaatan media audio dalam pembelajaran
Pemanfaatan media audio dalam pembelajaranIsmail Fizh
 
Pemanfaatan media display & realia
Pemanfaatan media display & realiaPemanfaatan media display & realia
Pemanfaatan media display & realiaIsmail Fizh
 
Pemanfaatan media display & realia
Pemanfaatan media display & realiaPemanfaatan media display & realia
Pemanfaatan media display & realiaIsmail Fizh
 
Pertimbangan memilih media pembelajaran bab 2
Pertimbangan memilih media pembelajaran bab 2Pertimbangan memilih media pembelajaran bab 2
Pertimbangan memilih media pembelajaran bab 2Ismail Fizh
 
Fungsi media dalam pembelajaran
Fungsi media dalam pembelajaranFungsi media dalam pembelajaran
Fungsi media dalam pembelajaranIsmail Fizh
 
evolusi oleh ismail
 evolusi oleh ismail evolusi oleh ismail
evolusi oleh ismailIsmail Fizh
 
Pola pola hereditas
Pola pola hereditasPola pola hereditas
Pola pola hereditasIsmail Fizh
 
Sistem Pertahanan Tubuh Oleh Ismail
Sistem Pertahanan Tubuh  Oleh IsmailSistem Pertahanan Tubuh  Oleh Ismail
Sistem Pertahanan Tubuh Oleh IsmailIsmail Fizh
 
Ketrampilan dasar dalam pembelajaran terpadu bab 3
Ketrampilan dasar  dalam pembelajaran terpadu bab 3Ketrampilan dasar  dalam pembelajaran terpadu bab 3
Ketrampilan dasar dalam pembelajaran terpadu bab 3Ismail Fizh
 
Prosedur umum pembelaran terpadu bab 2
Prosedur umum pembelaran terpadu bab 2Prosedur umum pembelaran terpadu bab 2
Prosedur umum pembelaran terpadu bab 2Ismail Fizh
 
Konsep Dasar Pembelajaran terpadu
Konsep Dasar Pembelajaran terpaduKonsep Dasar Pembelajaran terpadu
Konsep Dasar Pembelajaran terpaduIsmail Fizh
 

Más de Ismail Fizh (20)

Materi kelas x mengenal manusia purba, agustus 2020
Materi kelas x   mengenal manusia purba, agustus 2020Materi kelas x   mengenal manusia purba, agustus 2020
Materi kelas x mengenal manusia purba, agustus 2020
 
Sistem jaringan hewan oleh ismail
Sistem jaringan hewan oleh ismailSistem jaringan hewan oleh ismail
Sistem jaringan hewan oleh ismail
 
Bioteknologi ismail
Bioteknologi ismailBioteknologi ismail
Bioteknologi ismail
 
Sistem reproduksi manusia ismail
Sistem reproduksi manusia  ismailSistem reproduksi manusia  ismail
Sistem reproduksi manusia ismail
 
Berbagai sumber belajar di sekitar alam lingkungan sekolah 6
Berbagai sumber belajar di sekitar alam lingkungan sekolah 6Berbagai sumber belajar di sekitar alam lingkungan sekolah 6
Berbagai sumber belajar di sekitar alam lingkungan sekolah 6
 
Pemanfaatan lingkungan alam sekitar sebagai media pembelajaran
Pemanfaatan lingkungan alam sekitar sebagai media pembelajaranPemanfaatan lingkungan alam sekitar sebagai media pembelajaran
Pemanfaatan lingkungan alam sekitar sebagai media pembelajaran
 
Video sebagai media dalam pembelajaran disusun kembali oleh Ismail
Video sebagai media dalam pembelajaran disusun kembali oleh IsmailVideo sebagai media dalam pembelajaran disusun kembali oleh Ismail
Video sebagai media dalam pembelajaran disusun kembali oleh Ismail
 
Pemanfaatan media audio dalam pembelajaran
Pemanfaatan media audio dalam pembelajaranPemanfaatan media audio dalam pembelajaran
Pemanfaatan media audio dalam pembelajaran
 
Pemanfaatan media display & realia
Pemanfaatan media display & realiaPemanfaatan media display & realia
Pemanfaatan media display & realia
 
Pemanfaatan media display & realia
Pemanfaatan media display & realiaPemanfaatan media display & realia
Pemanfaatan media display & realia
 
Pertimbangan memilih media pembelajaran bab 2
Pertimbangan memilih media pembelajaran bab 2Pertimbangan memilih media pembelajaran bab 2
Pertimbangan memilih media pembelajaran bab 2
 
Fungsi media dalam pembelajaran
Fungsi media dalam pembelajaranFungsi media dalam pembelajaran
Fungsi media dalam pembelajaran
 
evolusi oleh ismail
 evolusi oleh ismail evolusi oleh ismail
evolusi oleh ismail
 
Mutasi
MutasiMutasi
Mutasi
 
Pola pola hereditas
Pola pola hereditasPola pola hereditas
Pola pola hereditas
 
Pembelahan Sel
Pembelahan SelPembelahan Sel
Pembelahan Sel
 
Sistem Pertahanan Tubuh Oleh Ismail
Sistem Pertahanan Tubuh  Oleh IsmailSistem Pertahanan Tubuh  Oleh Ismail
Sistem Pertahanan Tubuh Oleh Ismail
 
Ketrampilan dasar dalam pembelajaran terpadu bab 3
Ketrampilan dasar  dalam pembelajaran terpadu bab 3Ketrampilan dasar  dalam pembelajaran terpadu bab 3
Ketrampilan dasar dalam pembelajaran terpadu bab 3
 
Prosedur umum pembelaran terpadu bab 2
Prosedur umum pembelaran terpadu bab 2Prosedur umum pembelaran terpadu bab 2
Prosedur umum pembelaran terpadu bab 2
 
Konsep Dasar Pembelajaran terpadu
Konsep Dasar Pembelajaran terpaduKonsep Dasar Pembelajaran terpadu
Konsep Dasar Pembelajaran terpadu
 

Último

Hiperlipidemiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
HiperlipidemiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaHiperlipidemiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Hiperlipidemiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaafarmasipejatentimur
 
Keterampilan menyimak kelas bawah tugas UT
Keterampilan menyimak kelas bawah tugas UTKeterampilan menyimak kelas bawah tugas UT
Keterampilan menyimak kelas bawah tugas UTIndraAdm
 
Sesi 1_PPT Ruang Kolaborasi Modul 1.3 _ ke 1_PGP Angkatan 10.pptx
Sesi 1_PPT Ruang Kolaborasi Modul 1.3 _ ke 1_PGP Angkatan 10.pptxSesi 1_PPT Ruang Kolaborasi Modul 1.3 _ ke 1_PGP Angkatan 10.pptx
Sesi 1_PPT Ruang Kolaborasi Modul 1.3 _ ke 1_PGP Angkatan 10.pptxSovyOktavianti
 
MODUL P5 KEWIRAUSAHAAN SMAN 2 SLAWI 2023.pptx
MODUL P5 KEWIRAUSAHAAN SMAN 2 SLAWI 2023.pptxMODUL P5 KEWIRAUSAHAAN SMAN 2 SLAWI 2023.pptx
MODUL P5 KEWIRAUSAHAAN SMAN 2 SLAWI 2023.pptxSlasiWidasmara1
 
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 pptppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 pptArkhaRega1
 
Sosialisasi PPDB SulSel tahun 2024 di Sulawesi Selatan
Sosialisasi PPDB SulSel tahun 2024 di Sulawesi SelatanSosialisasi PPDB SulSel tahun 2024 di Sulawesi Selatan
Sosialisasi PPDB SulSel tahun 2024 di Sulawesi Selatanssuser963292
 
Kontribusi Islam Dalam Pengembangan Peradaban Dunia - KELOMPOK 1.pptx
Kontribusi Islam Dalam Pengembangan Peradaban Dunia - KELOMPOK 1.pptxKontribusi Islam Dalam Pengembangan Peradaban Dunia - KELOMPOK 1.pptx
Kontribusi Islam Dalam Pengembangan Peradaban Dunia - KELOMPOK 1.pptxssuser50800a
 
(NEW) Template Presentasi UGM 2 (2).pptx
(NEW) Template Presentasi UGM 2 (2).pptx(NEW) Template Presentasi UGM 2 (2).pptx
(NEW) Template Presentasi UGM 2 (2).pptxSirlyPutri1
 
Pendidikan-Bahasa-Indonesia-di-SD MODUL 3 .pptx
Pendidikan-Bahasa-Indonesia-di-SD MODUL 3 .pptxPendidikan-Bahasa-Indonesia-di-SD MODUL 3 .pptx
Pendidikan-Bahasa-Indonesia-di-SD MODUL 3 .pptxdeskaputriani1
 
1.3.a.3. Mulai dari Diri - Modul 1.3 Refleksi 1 Imajinasiku tentang Murid di ...
1.3.a.3. Mulai dari Diri - Modul 1.3 Refleksi 1 Imajinasiku tentang Murid di ...1.3.a.3. Mulai dari Diri - Modul 1.3 Refleksi 1 Imajinasiku tentang Murid di ...
1.3.a.3. Mulai dari Diri - Modul 1.3 Refleksi 1 Imajinasiku tentang Murid di ...MetalinaSimanjuntak1
 
CAPACITY BUILDING Materi Saat di Lokakarya 7
CAPACITY BUILDING Materi Saat di Lokakarya 7CAPACITY BUILDING Materi Saat di Lokakarya 7
CAPACITY BUILDING Materi Saat di Lokakarya 7IwanSumantri7
 
POWER POINT MODUL 1 PEBI4223 (PENDIDIKAN LINGKUNGAN HIDUP)
POWER POINT MODUL 1 PEBI4223 (PENDIDIKAN LINGKUNGAN HIDUP)POWER POINT MODUL 1 PEBI4223 (PENDIDIKAN LINGKUNGAN HIDUP)
POWER POINT MODUL 1 PEBI4223 (PENDIDIKAN LINGKUNGAN HIDUP)PUNGKYBUDIPANGESTU1
 
Salinan dari JUrnal Refleksi Mingguan modul 1.3.pdf
Salinan dari JUrnal Refleksi Mingguan modul 1.3.pdfSalinan dari JUrnal Refleksi Mingguan modul 1.3.pdf
Salinan dari JUrnal Refleksi Mingguan modul 1.3.pdfWidyastutyCoyy
 
Integrasi nasional dalam bingkai bhinneka tunggal ika
Integrasi nasional dalam bingkai bhinneka tunggal ikaIntegrasi nasional dalam bingkai bhinneka tunggal ika
Integrasi nasional dalam bingkai bhinneka tunggal ikaAtiAnggiSupriyati
 
Membuat Komik Digital Berisi Kritik Sosial.docx
Membuat Komik Digital Berisi Kritik Sosial.docxMembuat Komik Digital Berisi Kritik Sosial.docx
Membuat Komik Digital Berisi Kritik Sosial.docxNurindahSetyawati1
 
PERAN PERAWAT DALAM PEMERIKSAAN PENUNJANG.pptx
PERAN PERAWAT DALAM PEMERIKSAAN PENUNJANG.pptxPERAN PERAWAT DALAM PEMERIKSAAN PENUNJANG.pptx
PERAN PERAWAT DALAM PEMERIKSAAN PENUNJANG.pptxRizkyPratiwi19
 
PPT PERUBAHAN LINGKUNGAN MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS X.pptx
PPT PERUBAHAN LINGKUNGAN MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS X.pptxPPT PERUBAHAN LINGKUNGAN MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS X.pptx
PPT PERUBAHAN LINGKUNGAN MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS X.pptxdpp11tya
 
Refleksi Mandiri Modul 1.3 - KANVAS BAGJA.pptx.pptx
Refleksi Mandiri Modul 1.3 - KANVAS BAGJA.pptx.pptxRefleksi Mandiri Modul 1.3 - KANVAS BAGJA.pptx.pptx
Refleksi Mandiri Modul 1.3 - KANVAS BAGJA.pptx.pptxIrfanAudah1
 
vIDEO kelayakan berita untuk mahasiswa.ppsx
vIDEO kelayakan berita untuk mahasiswa.ppsxvIDEO kelayakan berita untuk mahasiswa.ppsx
vIDEO kelayakan berita untuk mahasiswa.ppsxsyahrulutama16
 
AKSI NYATA BERBAGI PRAKTIK BAIK MELALUI PMM
AKSI NYATA BERBAGI PRAKTIK BAIK MELALUI PMMAKSI NYATA BERBAGI PRAKTIK BAIK MELALUI PMM
AKSI NYATA BERBAGI PRAKTIK BAIK MELALUI PMMIGustiBagusGending
 

Último (20)

Hiperlipidemiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
HiperlipidemiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaHiperlipidemiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
Hiperlipidemiaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa
 
Keterampilan menyimak kelas bawah tugas UT
Keterampilan menyimak kelas bawah tugas UTKeterampilan menyimak kelas bawah tugas UT
Keterampilan menyimak kelas bawah tugas UT
 
Sesi 1_PPT Ruang Kolaborasi Modul 1.3 _ ke 1_PGP Angkatan 10.pptx
Sesi 1_PPT Ruang Kolaborasi Modul 1.3 _ ke 1_PGP Angkatan 10.pptxSesi 1_PPT Ruang Kolaborasi Modul 1.3 _ ke 1_PGP Angkatan 10.pptx
Sesi 1_PPT Ruang Kolaborasi Modul 1.3 _ ke 1_PGP Angkatan 10.pptx
 
MODUL P5 KEWIRAUSAHAAN SMAN 2 SLAWI 2023.pptx
MODUL P5 KEWIRAUSAHAAN SMAN 2 SLAWI 2023.pptxMODUL P5 KEWIRAUSAHAAN SMAN 2 SLAWI 2023.pptx
MODUL P5 KEWIRAUSAHAAN SMAN 2 SLAWI 2023.pptx
 
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 pptppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
ppt-modul-6-pend-seni-di sd kelompok 2 ppt
 
Sosialisasi PPDB SulSel tahun 2024 di Sulawesi Selatan
Sosialisasi PPDB SulSel tahun 2024 di Sulawesi SelatanSosialisasi PPDB SulSel tahun 2024 di Sulawesi Selatan
Sosialisasi PPDB SulSel tahun 2024 di Sulawesi Selatan
 
Kontribusi Islam Dalam Pengembangan Peradaban Dunia - KELOMPOK 1.pptx
Kontribusi Islam Dalam Pengembangan Peradaban Dunia - KELOMPOK 1.pptxKontribusi Islam Dalam Pengembangan Peradaban Dunia - KELOMPOK 1.pptx
Kontribusi Islam Dalam Pengembangan Peradaban Dunia - KELOMPOK 1.pptx
 
(NEW) Template Presentasi UGM 2 (2).pptx
(NEW) Template Presentasi UGM 2 (2).pptx(NEW) Template Presentasi UGM 2 (2).pptx
(NEW) Template Presentasi UGM 2 (2).pptx
 
Pendidikan-Bahasa-Indonesia-di-SD MODUL 3 .pptx
Pendidikan-Bahasa-Indonesia-di-SD MODUL 3 .pptxPendidikan-Bahasa-Indonesia-di-SD MODUL 3 .pptx
Pendidikan-Bahasa-Indonesia-di-SD MODUL 3 .pptx
 
1.3.a.3. Mulai dari Diri - Modul 1.3 Refleksi 1 Imajinasiku tentang Murid di ...
1.3.a.3. Mulai dari Diri - Modul 1.3 Refleksi 1 Imajinasiku tentang Murid di ...1.3.a.3. Mulai dari Diri - Modul 1.3 Refleksi 1 Imajinasiku tentang Murid di ...
1.3.a.3. Mulai dari Diri - Modul 1.3 Refleksi 1 Imajinasiku tentang Murid di ...
 
CAPACITY BUILDING Materi Saat di Lokakarya 7
CAPACITY BUILDING Materi Saat di Lokakarya 7CAPACITY BUILDING Materi Saat di Lokakarya 7
CAPACITY BUILDING Materi Saat di Lokakarya 7
 
POWER POINT MODUL 1 PEBI4223 (PENDIDIKAN LINGKUNGAN HIDUP)
POWER POINT MODUL 1 PEBI4223 (PENDIDIKAN LINGKUNGAN HIDUP)POWER POINT MODUL 1 PEBI4223 (PENDIDIKAN LINGKUNGAN HIDUP)
POWER POINT MODUL 1 PEBI4223 (PENDIDIKAN LINGKUNGAN HIDUP)
 
Salinan dari JUrnal Refleksi Mingguan modul 1.3.pdf
Salinan dari JUrnal Refleksi Mingguan modul 1.3.pdfSalinan dari JUrnal Refleksi Mingguan modul 1.3.pdf
Salinan dari JUrnal Refleksi Mingguan modul 1.3.pdf
 
Integrasi nasional dalam bingkai bhinneka tunggal ika
Integrasi nasional dalam bingkai bhinneka tunggal ikaIntegrasi nasional dalam bingkai bhinneka tunggal ika
Integrasi nasional dalam bingkai bhinneka tunggal ika
 
Membuat Komik Digital Berisi Kritik Sosial.docx
Membuat Komik Digital Berisi Kritik Sosial.docxMembuat Komik Digital Berisi Kritik Sosial.docx
Membuat Komik Digital Berisi Kritik Sosial.docx
 
PERAN PERAWAT DALAM PEMERIKSAAN PENUNJANG.pptx
PERAN PERAWAT DALAM PEMERIKSAAN PENUNJANG.pptxPERAN PERAWAT DALAM PEMERIKSAAN PENUNJANG.pptx
PERAN PERAWAT DALAM PEMERIKSAAN PENUNJANG.pptx
 
PPT PERUBAHAN LINGKUNGAN MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS X.pptx
PPT PERUBAHAN LINGKUNGAN MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS X.pptxPPT PERUBAHAN LINGKUNGAN MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS X.pptx
PPT PERUBAHAN LINGKUNGAN MATA PELAJARAN BIOLOGI KELAS X.pptx
 
Refleksi Mandiri Modul 1.3 - KANVAS BAGJA.pptx.pptx
Refleksi Mandiri Modul 1.3 - KANVAS BAGJA.pptx.pptxRefleksi Mandiri Modul 1.3 - KANVAS BAGJA.pptx.pptx
Refleksi Mandiri Modul 1.3 - KANVAS BAGJA.pptx.pptx
 
vIDEO kelayakan berita untuk mahasiswa.ppsx
vIDEO kelayakan berita untuk mahasiswa.ppsxvIDEO kelayakan berita untuk mahasiswa.ppsx
vIDEO kelayakan berita untuk mahasiswa.ppsx
 
AKSI NYATA BERBAGI PRAKTIK BAIK MELALUI PMM
AKSI NYATA BERBAGI PRAKTIK BAIK MELALUI PMMAKSI NYATA BERBAGI PRAKTIK BAIK MELALUI PMM
AKSI NYATA BERBAGI PRAKTIK BAIK MELALUI PMM
 

Metabolisme

  • 1. METABOLISME Disusun Kembali : Ismail, S.Pd, SMA Negeri 2 Mempawah
  • 2. PENGERTIAN Adalah serangkaian reaksi biokimia yang terjadi pada sel o A. ANABOLISME ? B. KATABOLISME ?
  • 3. A.ANABOLISME Adalah proses penyusunan energi kimia melalui sintesa senyawa organik dari bahan anorganik (fotosintesis, kemosintesis). B. KATABOLISME Proses pemecahan molekul komplek menjadi molekul sederhana dengan melepaskan energi (respirasi) ANABOLISME, KATABOLISME REAKSI ENZIMATIS
  • 4. Protein sebagai biokatalisator Faktor yang mempengaruhi? ENZIM Komponen enzim? sifat enzim? Cara kerja ?
  • 5. SIFAT-SIFAT ENZIM Enzim adalah protein Bekerja spesifik Berfungsi sebagai katalis Diperlukan dalam jumlah sedikit Bekerja secara bolak-balik Dipengaruhi faktor lingkungan Termolabil Peka terhadap perubahan Ph
  • 8. KOMPONEN ENZIM 1. PROTEIN (APOENZIM) 2. NON PROTEIN(KOFAKTOR) A. ION ANORGANIK Berupa logam yang berikatan lemah dengan enzim, Fe, Ca, Mn, Zn, K, Co. Ion klorida, ion kalsium merupakan contoh ion anorganik yang membantu enzim amilase mencerna karbohidrat (amilum)
  • 9. B. GUGUS PROSTETIK Berupa senyawa organik yang berikatan kuat dengan enzim, FAD (Flavin Adenin Dinucleotide), biotin, C. KOENZIM Berupa molekul organik non protein kompleks, seperti NAD (Nicotineamide Adenine Dinucleotide), koenzim-A, ATP, dan vitamin.
  • 10. Faktor-faktor yang mempengaruhi kerja enzim Suhu pH Aktivator dan inhibitor Konsentrasi enzim Konsentrasi substrat
  • 12. Cara kerja enzim Substrat + Enzim Kompleks enzim-substrat Enzim + Produk Substrat Produk Sisi aktif Enzim Kerja enzim menurut teori anak kunci dan kunci. Substrat Produk Sisi aktif Enzim Kerja enzim menurut teori terinduksi.
  • 13. Inhibitor merupakan suatu senyawa yang dapat menurunkan atau menghambat laju rekasi yang dikatalisis enzim. 1. Inhibitor reversibel : Inhibitor yg setelah berikatan dengan enzim masih dapat dipisahkan lagi. a. Kompetitif b. Non Kompetitif c. Unkompetitif 2. Inhibitor irreversibel : Inhibitor yang setelah mengikat enzim tidak dapat dipisahkan dari sisi aktif enzim.
  • 14. 1. KOMPETITIF Memiliki struktur seperti substrat sehingga akan bersaing dalam menempati sisi aktif Contohnya penghambatan kompetitif dehidrogenase suksinat oleh anion malonat dan oksaloasetat.
  • 15. 2. NON KOMPETITIF REVERSIBEL Inhibitor yang melekat bukan pada sisi aktif, sehingga enzim akan kehilangan sisi aktif. Contohnya,antibiotik penisilin menghambat kerja enzim penyusun dinding selbakteri. Inhibitor ini bersifat reversibel, tetapi tidak dapatdihilangkan dengan menambahkan konsentrasi substrat.
  • 16. 3. UN KOMPETITIF REVERSIBEL inhibitor tidak dapat berikatan dengan enzim bebas, namun hanya dapat dengan komples ES. Kompleks EIS yang terbentuk kemudian menjadi tidak aktif. Jenis ini sangat jarang, namun dapat terjadi pada enzim-enzim multimerik.
  • 17. Inhibitor Umpan Balik? E1 E2 E3 E4 A B C D PRODUK
  • 18. METABOLISME KATABOLISME ANABOLISME Proses pembongkaran atau Proses penyusunan atau penguraian suatu molekul sintesis suatu molekul Respirasi Fotosintesis / asimilasi Respirasi Respirasi Aerob Anaerob
  • 19. SEJARAH PERKEMBANGAN TEORI FOTOSINTESIS Van Helmont : Pertumbuhan tumbuhan bukan disebabkan karena akar makan tanah. J Priestly : Uji tikus dan Tumb. Kesimpulannya : Tumb. mengubah udara yang dikeluarkan hewan menjadi udara segar
  • 20. Ingenhousze : Cahaya diperlukan untuk menghasilkan O2 Jean Senebier : Bahwa percobaan Ingenhousze sangat tergantung suatu zat (CO2) Theodore de Saussure : Untuk fotosintesis diperlukan H2O Engelmann: Klorofil merupakan faktor keharusan pada proses fotosintesis
  • 21. Sachs : Fotosintesis menghasilkan karbohidrat Ruben & Kamen : O2 yg terlepas berasal dari H2O 2H2S+CO2→H2O+2S+ CH2O 2H2O → 2H2 +O2 CO2 + 2H2 → CH2O + H2O
  • 22. TAHAPAN FOTOSINTESIS Reaksi Terang / Hill /Fotolisis : Penguraian Molekul air. Pada tahapan ini dihasilkan ATP dan NADPH2 Reaksi Gelap/Blackman : Reaksi yang menggunakan ATP dan NADPH2 guna membentuk PGAL
  • 23. BEBERAPA KONSEP DALAM REAKSI TERANG : Konsep Warna ? - Adalah spektrum tertentu yang terdapat di dalam suatu cahaya sempurna (berwarna putih). - Interpretasi otak terhadap campuran tiga warna primer cahaya: merah, hijau, biru yang digabungkan dalam komposisi tertentu
  • 24. BEBERAPA KONSEP DALAM REAKSI TERANG : Siklus Elektron - Siklis - Non Siklis
  • 25. KONDISI MOLEKUL KLOROFIL SAAT TERKENA CHY MATAHARI energi e- e- energi e- + e-
  • 26. CAHAYA MATAHARI FOTOSISTEM I e- kl kl e- e- ADP+P→ATP → ADP+P→ATP →
  • 28.
  • 29.
  • 31.
  • 32.
  • 33.
  • 34. FAKTOR-FAKTOR DALAM FOTOSINTESIS Faktor hereditas Faktor Lingkungan : 1. Temperature 2. Intensitas Cahaya dan lama pencahayaan 3. Kandungan air dalam tanah 4. Kandungan mineral dalam tanah 5. Kandungan karbondioksida di udara 6. Kandungan Oksigen
  • 35. Katabolisme Karbohidrat Respirasi aerob C6H12O6 + 6O2 6CO2 + 6H2O + 36 ATP Glikolisis Tiga tahap Siklus / daur Krebs Sistem transpor elektron Respirasi Fermentasi alkohol anaerob (fermentasi) Fermentasi asam laktat
  • 36. GLIKOLISIS Rangkaian reaksi yang menguraikan satu molekul glukosa menjadi dua molekul asam piruvat. Glikolisis terdiri dari 10 tahap masing-masing dikatalis oleh enzim. Dari 10 tahap tersebut dapat dikelompokkan menjadi 2 fase yaitu: Fase persiapan (1 sampai 5) glukosa diubah menjadi 2 senyawa 3 karbon. Fase oksidasi (6 sampai 10) senyawa tiga karbon diubah menjadi asam piruvat. Piruvat mengalami dekarboksilasi oksidatif menjadi Asetil CoA merupakan penghubung antara Glikolisis dengan siklus Krebs.
  • 38.
  • 39.
  • 40.
  • 41.
  • 42. SIKLUS KREBS Gugus berkarbon 2 acetil – CoA memasuki siklus. Terdiri dari beberapa tahap( 9 rangkaian reaksi). Masing-masing dikatalisis oleh enzim-enzim khusus. ATP yang secara langsung dihasilkan adalah 2 ATP. Di hasilkan 2 molekul CO2. 8 elektron dilepaskan.
  • 44.
  • 45. SISTEM TRANSPOR ELEKTRON Terjadi di bagian membran dalam mitokondria. Hidrogen dari siklus krebs diubah menjadi proton dan elektron. O2 berperan sebagai aseptor (penerima) elektron yang terakhir. Setelah menerima elektron O2 akan menerima ( H+ ) menjadi H2O. ATP yang dihasilkan 34 ATP.
  • 46. TOTAL ENERGI YANG DIHASILKAN DARI RESPIRASI SELULER Glikolisis energi yang dihasilkan = 2 ATP. Siklus krebs energi yang dihasilkan = 2 ATP. Transfer elektron energi yang dihasilkan =34 ATP. Total energi yang dihasilkan adalah = 38 ATP. Dari 38 ATP, 2 diantaranya digunakan saat memasuki membran mitokondria
  • 47.
  • 48. Fermentasi alkohol (Respirasi anaerob) C6H12O6 2CO2 + 2C2H5OH + 2 ATP (a) Tahapan fermentasi alkohol. (b) Jamur ragi (yeast).
  • 49. Bab 2 Metabolisme Fermentasi asam laktat (Respirasi anaerob) C6H12O6 2CO2 + 2 asam laktat + 2 ATP Tahapan reaksi fermentasi asam laktat.
  • 50.
  • 51. Hubungan Katabolisme dan Anabolisme Karbohidrat
  • 52.
  • 53. RUJUKAN 1. Diah A dkk, 2005, Biologi SMA, Esis Jakarta 2. Sudjadi B Drs, 2005, Biologi Sains dalam kehidupan, Yudhistira, Jakarta. 3. Tim Penyusun, 2003, Biologi 3a, Intan Pariwara, Klaten 4. Sumarno, Sekolah Sainpeter, Jakarta