1. toerusting
voor de prediking
Cursusprogramma 2010
Studiedag voor predikanten en gemeenteleden
Retraite: ‘Lectio divina’ en de preekvoorbereiding

2. Wat is
Areopagus?
Areopagus is een centrum voor contextuele
en missionaire prediking; onderdeel van de
IZB, vereniging voor zending in Nederland. De
eerste cursussen werden gegeven in 2003 en
omdat deze nieuwe werktak in toenemende
mate in een behoefte bleek te voorzien, werd
het centrum in 2008 opgericht.
Areopagus richt zich op inhoudelijke verdie-
drs. W. Dekker
ping van de prediking en verfijning van com-
municatieve vaardigheden. De IZB besloot de
aandacht voor de toerusting van predikan-
ten tot een speerpunt van beleid te maken.
De prediking is namelijk van groot belang
in het kader van de doelstelling van de IZB:
het bereiken van mensen met het evange-
lie. Daarbij wordt niet alleen gedacht aan
‘‘Het positieve van de contextuele benadering van zoekers, maar ook aan al die kerkgangers, die
Areopagus is, dat we leren om meer op de hoorder te letten.’’ steeds meer vragen krijgen en dreigen af te
Deelnemer cursus ‘Preken dichter bij het leven’ haken als zij niet in hun existentie geraakt
mevr. A.M. Slob
worden door de verkondiging.
Aan Areopagus zijn voor het invullen van de
programma’s en de uitvoering daarvan ver-
Zie de website: www.areopagusizb.nl. bonden: drs. W. Dekker (hoofd vorming en
Daar vindt u ook artikelen, boekrecensies en teksten van lezingen over de prediking. educatie IZB), dr. P.J. Visser (predikant/mis-
sioloog) en mevr. A.M. Slob (communicatie-
Aanmelding voor de cursussen of de gratis nieuwsbrief kan via e-mail: areopagus@izb.nl, deskundige).
via de antwoordkaart achterin deze brochure of via tel. 033-4611949. Zij worden ondersteund door een visiegroep,
die bestaat uit: ds. C. van den Berg, ds. C.M. A.
van Ekris, ds. E.K. Foppen, mevr.dr. J. Schaap-
dr. P.J. Visser
Jonker en ds. T.T.J. Pleizier.
2 3

3. De kern van het programma
Het hart van het programma van Areopagus is
een trits:
1. Een cursus (in september) die gewijd is aan pre-
sentatie en communicatie. Meestal is hiervoor
in de opleiding weinig tijd geweest of is veel
weggezakt. Met kleine verbeteringen in presen-
tatie of preekopbouw kunnen veel hindernissen
om te luisteren worden weggenomen.
2. Het daaropvolgende jaar (in juli) is er de cursus
‘Een prediking die landt’. Hierin komt opnieuw
de preekopbouw aan de orde, daarna de spiri-
tualiteit van de prediker en ten slotte iets van
hermeneutiek. Vooral de vraag wat Areopagus
bedoelt met ‘relationele hermeneutiek’ als sleu-
tel tot het verstaan van de Schrift wordt uit-
gewerkt.
3. Als derde in de trits is er (eind juni) de cursus
‘Preken dichter bij het leven’, die een specimen
Hydepark, Doorn
biedt van bijbel lezen met een relationele her-
meneutiek.
Het doel van Areopagus Andere cursussen
Het is niet de bedoeling van Areopagus om predikers te vormen met een vlotte babbel. Die had Paulus, Naast deze drietrapscursus biedt Areopagus jaarlijks enkele verdiepingscursussen rond een bepaald
de eerste prediker op de Areopagus, naar eigen zeggen ook niet. Maar wel kon hij in gesprek komen thema, bijvoorbeeld: hedendaagse catechismusprediking. Voor dit jaar zijn twee nieuwe cursussen
met zijn tijdgenoten en wist hij in hun huid te kruipen door het citeren van Aratus. Daarbij durfde hij in het programma opgenomen: ‘Preken in een missionaire context’ en ‘Voorgaan bij een uitvaart’.
een tegendraadse boodschap op een overtuigende manier neer te zetten. Areopagus zoekt naar deze
combinatie, in de context van vandaag.
‘Kerkenraden zouden er goed aan doen om jaarlijks hun
dominee naar een Areopagus-preekcursus te sturen.’
Deelnemer cursus ‘Presentatie en communicatie’
4 5

4. Cursusprogramma 2010
Preken in een missionaire context NIEUW!
Wat maakt het anders dan een gewone zondagse preek? Preken dichter bij het leven
Over de ‘levenskunst’ uit de wijsheidsliteratuur
Deze cursus, die dit jaar voor de eerste keer gegeven wordt, staat in het teken van een theoretische ver-
kenning van de problematiek: Preken in een missionaire context. Wat maakt preken in een missionaire Dit is de laatste cursus in de serie van drie, die begint met presentatie en communicatie. De relationele
context anders dan een gewone zondagse preek? Is de context niet elke zondag missionair? Enkele hermeneutiek die Areopagus hanteert (zie onder: ‘Een prediking die landt’), wordt vertaald naar de
voorbeelden van specifieke missionaire preken zullen worden geanalyseerd. De deelnemers wisselen praktijk: Hoe is die methode toe te passen bij de zeer verschillende genres in de Bijbel? Elk jaar wordt
hun ervaringen uit, ontdekken vragen en formuleren leerpunten. een ander genre gekozen, daarom kan deze cursus ook meerdere keren gevolgd worden.
Dit jaar staat de wijsheidsliteratuur centraal. Vanuit de bijbelse theologie (bijv. G. von Rad, Weisheit in
De cursus wordt deze eerste keer vooral gegeven voor: Israel) krijgen de deelnemers inzicht in de specifieke boodschap van de wijsheidsleraren en hun onder-
• missionaire predikanten; linge gesprek. Daarna komt de spannende vraag ter tafel hoe deze wijsheidsleraren met mensen van
• (IZB-)evangelisten die preken; vandaag in gesprek gebracht kunnen worden. In de wijsheid gaat het om een heel concrete manier van
• theologiestudenten in de eindfase van hun opleiding leven, waar mensen wel bij varen. ‘Levenskunst’, om een hedendaagse term te gebruiken. Volgens velen
met een specifieke interesse voor missionair preken. is juist deze levenskunst missionair van betekenis.
Uiteraard zijn anderen, die vanuit hun dagelijkse praktijk belangstelling hebben voor dit onderwerp, Aan de cursisten zal gevraagd worden enige voorstudie te doen. De cursus wordt besloten met het
ook van harte welkom. Het is de bedoeling dat in 2011 een vervolgcursus wordt belegd. maken van een preek over een typerende tekst uit de wijsheidsliteratuur.
Data: donderdag 22 en vrijdag 23 april 2010 Doelgroep: predikanten
Plaats: Hydepark, Doorn Data: donderdag 24 en vrijdag 25 juni 2010
Kosten: E 170 (voor IZB-leden E 150) Plaats: Hydepark, Doorn
Cursusleiders: W. Dekker en P.J. Visser Kosten: E 170 (voor IZB-leden E 150)
Aanmelden: vóór 1 maart 2010 Cursusleiders: W. Dekker en P.J. Visser
Aanmelden: vóór 1 mei 2010
De cursussen ‘Presentatie en communicatie’, ‘Een prediking die landt’ en ‘Preken dichter bij het
leven’ vormen een logische drieslag. Elk van de cursussen is ook zelfstandig te volgen, maar het
verdient de voorkeur om genoemde volgorde aan te houden.
6 7

5. Een prediking die landt
Over de samenhang tussen de preek, de prediker en zijn gehoor
Deze driedaagse cursus is een vervolg op de cursus Presentatie en Communicatie. De eerste dag staat in
het teken van een evaluatie: Lukte het om het geleerde in praktijk te brengen? Iedere deelnemer kan eigen
voorbeelden aandragen en krijgt persoonlijke advies.
De tweede dag staat de betekenis van de eigen spiritualiteit bij de voorbereiding van de prediking centraal.
Met behulp van concrete oefeningen wordt helder hoe de eigen spiritualiteit doorwerkt in de totstandko-
ming van de preek.
De derde dag staat in het teken van de vertaalslag van tekst naar hoorder. De deelnemers verdiepen zich in
een relationeel hermeneutische benadering die Areopagus heeft ontwikkeld als een verantwoorde methode
voor een bijbelse, existentiële (bevindelijke), eigentijdse prediking. De lessen worden meteen in de praktijk
getoetst: de deelnemers maken een nieuwe preek.
Presentatie en communicatie
Doelgroep: predikanten en anderen die preekbevoegdheid hebben Voordracht en opbouw van de preek
én bij voorkeur eerder de cursus ‘Presentatie en communicatie’ volgden.
Data: 30 juni, 1 en 2 juli 2010 De meeste predikanten hebben tijdens hun opleiding weinig training gehad in de voordracht van een
Plaats: Hydepark, Doorn preek, terwijl gemeenteleden hen daar wel kritisch op beoordelen. Ook oefening in de opbouw van
Kosten: E 260 (voor IZB-leden E 240) een preek kwam er vaak bekaaid af. Beide aspecten – vorm en inhoud – komen in deze cursus samen.
Cursusleiders: W. Dekker, A.M. Slob en P.J. Visser Onder leiding van een communicatiedeskundige gaan de deelnemers aan de slag met een ‘gereed-
Aanmelden: vóór 1 april 2010 schapskist’ vol hulpmiddelen om de boodschap beter te kunnen laten landen. Ieder benut de middelen
die het best bij hem passen: Beeldend, dialogisch, met gebruik van concrete voorbeelden, etc. Naast
deze technisch-inhoudelijke aspecten komt ook de presentatie aan bod: Oogcontact, lichaamstaal,
gebaren, etc.
In deze afwisselende, boeiende cursus wordt veel gebruik gemaakt van eigen preken van de deelne-
mers. Als illustratiemateriaal, maar ook om meteen verbeterpunten te oefenen.
Doelgroepen: predikanten en anderen met preekbevoegdheid
‘Door een Areopagus-cursus kom ik uit mijn eigen kringetje kandidaten en theologiestudenten in de laatste fase van hun studie
en leer ik van anderen hoe het moet en niet moet.’ Data: woensdag 1, donderdag 2 en vrijdag 3 september 2010
Plaats: Hydepark, Doorn
Deelnemer cursus ‘Presentatie en communicatie’ Kosten: E 260 (voor IZB-leden E 240)
Cursusleiders: A.M. Slob en P.J. Visser
Aanmelden: vóór 1 juni 2010, maar liefst zo spoedig mogelijk, omdat de cursus elk jaar is
overtekend. Maximaal twaalf deelnemers.
8 9

6. Voorgaan bij een uitvaart NIEUW! Studiedag ‘Onder de preek gebeurt het?!’
Bijbelse verkondiging in een rouwdienst
De preek is bij uitstek het moment waarop het heil wordt bemiddeld. Dat is althans de reformatorische
Uitvaartplechtigheden krijgen steeds vaker het karakter van een familiereünie, waar de predikant ook nog opvatting over de sacramentele betekenis van de woordverkondiging. Wil dit zo functioneren, dan
iets mag zeggen, mits hij geheel binnen de verwachtingspatronen van zijn opdrachtgevers blijft. Lukt het moet er echter in de gemeente het geloofsbewustzijn en het geloofsverlangen zijn, dat daarmee cor-
om dan eerlijk te zijn, zowel over het leven van de overledene als over het Evangelie? Hoe vertolk je in die respondeert. Voor predikanten komt daar nog het ambtsbewustzijn bij: te weten gesteld te zijn in de
context de ernst en de rijkdom van het bijbelse getuigenis over eeuwig leven en het oordeel? bediening van de heilsbemiddeling.
Op verzoek van predikanten is de cursus ‘Voorgaan bij een uitvaart’ ontwikkeld. Hierin komt zowel de com- Voorheen leefde dit besef breed in de kerk. Lees bijvoorbeeld wat hervormde theologen als Miskotte
municatieve als de inhoudelijke kant van het voorgaan in een rouwdienst aan bod. De deelnemers bespre- (Het waagstuk der prediking) of Van Ruler (Waarom zou ik naar de kerk gaan?) erover schreven. In gere-
ken elkaars teksten en leren van goede voorbeelden. Er wordt ook geoefend in het (opnieuw) schrijven en formeerde kring leefde het besef misschien nog het sterkst, in ieder geval wat betreft de gemeenten.
voordragen van teksten. Bij alle verschillen was men het daarover eens: prediking is heilsbemiddeling; daarom is kerkgang
heilsnoodzakelijk.
Deze opvatting is in grote delen van de kerk niet meer terug te vinden. In veel andere gemeente is ze
Doelgroep: allen die van tijd tot tijd geroepen worden rouwdiensten te leiden aan slijtage onderhevig. Of valt het mee?
Data: donderdag 4 en vrijdag 5 november 2009 Wat zijn de onderliggende oorzaken? Is er iets tegen te doen? Of was de vroegere theologie van het
Plaats: Hydepark, Doorn Woord gewoon te eenzijdig en moeten we het vandaag over een andere boeg gooien?
Kosten: E 170 (voor IZB-leden E 150) Een predikant (ds. Gerrit van Meijeren) en twee gemeenteleden (Arnoud Looijen, Thea Metske) krijgen
Cursusleiders: A.M. Slob en W. Dekker of P.J. Visser de gelegenheid om iets te zeggen bij het vraagteken en het uitroepteken in het thema: ‘Onder de preek
Aanmelden: vóór 1 september 2010 gebeurt het?!’ Hoe beleven ze dat? Wat zouden ze idealiter willen? Wat hopen ze? Wat ervaren ze in
de praktijk? Welke uitweg zoeken ze om verder te komen? Ter wille van de discussie heeft elk van de
sprekers de opdracht dicht bij zichzelf te blijven en zich niet op voorhand in te leven in ‘de andere
kant’. Areopagus-cursusleider ds. Paul Visser zal in zijn bijdrage de inhoud van de drie voordrachten
verbinden en een eigen visie op het thema ontvouwen.
‘Ik ontdekte tijdens de cursus dingen die niet in Door de opzet van de studiedag, met groepsgesprekken onder leiding van leden van de Areopagus-
handboeken te vinden zijn. Op die manier kom ik verder. visiegroep, is er ook ruim plaats voor de vragen en opmerkingen van deelnemers.
Met als doel een zo goed mogelijke verkondiging: het
Evangelie dichterbij de mensen brengen.’
Doelgroep: predikanten en gemeenteleden
Deelnemer cursus ‘Preken dichter bij het leven’ Datum: vrijdag 9 april 2010
Plaats: Kerkelijk centrum ‘De Brug’, Amersfoort
Kosten: E 27,50 (voor IZB-leden E 25)
Aanmelden: vóór 15 maart 2010
In de loop van 2010 verschijnt in de Areopagusreeks een boekje van dr. P.J. Visser over hetzelfde thema:
‘Onder de preek gebeurt het?!’ De studiedag vormt de opmaat voor deze publicatie, zoals vorig jaar de
publicatie van Hanneke Schaap de opmaat vormde voor de studiedag.
10 11

7. Retraite NIEUW!
De lectio divina en de preekvoorbereiding
Als predikant ga je wekelijks intensief om met de Schriften met het oog op de prediking. Als het gaat
om de exegetische vaardigheden die hiervoor nodig zijn, heb je het gevoel dat je voldoende bent toe-
gerust. Maar rond een meer spirituele omgang met de Bijbel ervaar je een zekere verlegenheid.
In de maatschappelijke context waarin spiritualiteit erg belangrijk is en in het kader van een nieuw
verlangen naar bevindelijke prediking, is het van groot belang dat predikanten meer vertrouwd raken
met het spiritueel lezen van de Schriften.
Overige dienstverlening van Areopagus
In deze retraite staat de klassieke geestelijke manier van Schriftlezen in de vorm van de Lectio Divina
centraal. De Lectio Divina die met name in de context van het monastieke leven is ontwikkeld, heeft al Preekanalyse
een eeuwenoude traditie en staat vandaag opnieuw in de belangstelling. De deelnemers (be)oefenen Predikanten die een preek zouden willen laten analyseren, kunnen ook bij Areopagus terecht.
deze vorm van omgaan met de Schrift, met het oog op hun werk als predikant. Afhankelijk van de vragen die de predikant daarbij heeft, wordt de preek bekeken door één van de
De retraite wordt belegd in samenwerking met dr. Jos Douma en gehouden in het pas geopende retrai- beide theologen van Areopagus of door de communicatiedeskundige. Wie heeft deelgenomen aan een
teoord RenoVita in Bleskensgraaf. Areopagus-cursus kan gratis van deze dienstverlening gebruik maken (zo lang dit getalsmatig voor het
Areopagus-team mogelijk is). Voor niet-deelnemers geldt een prijs van E 50 (IZB-leden E 25).
Doelgroep: predikanten Begeleiding studieverlof
Datum: woensdag 9, donderdag 10 en vrijdag 11 juni 2010 Predikanten die hun studieverlof willen wijden aan het onderwerp contextuele verkondiging, kunnen
Plaats: RenoVita, Bleskensgraaf. een beroep doen op ds. W. Dekker. Hij kan adviseren bij het samenstellen van een literatuurlijst, het
Kosten: E 260 (voor IZB-leden E 240) opstellen van het studieprogramma en eventueel feedback geven.
Cursusleiders: J. Douma en P.J. Visser
Aanmelden: vóór 1 mei 2010 (maximaal 8 deelnemers) Lezing / gedachtewisseling
Wanneer predikanten meer willen weten over de theologie en praktische uitwerking van Areopagus
kunt u iemand van Areopagus uitnodigen om erover te komen spreken in het verband van classis of
werkgemeenschap. Mail dan naar: areopagus@izb.nl, waarna contact met u wordt opgenomen.
‘Een cursus van Areopagus leerde mij een basisproces
dat aan het houden van de preek vooraf gaat: een uur
lang grondig luisteren naar jezelf, naar de tekst, naar je
omgeving. Na dat uur staat de preek al in de grondverf.’
Deelnemer cursus
12 13

8. Aanmeldingsformulier Areopagus
De heer / mevrouw*
(titel)
Adres
Postcode/Woonplaats
Telelefoonnummer
Email
Geboortedatum
Predikant / Kandidaat / Theologiestudent / Evangelist / Gemeentelid* Wel / geen lid van de IZB*
*doorhalen wat niet van toepassing is
Digitale Nieuwsbrief NIEUW! meldt zich hierbij aan voor:
Areopagus in de pastorie o Preken in een missionaire context
o Een prediking die landt
Met ingang van 2010 verschijnt vijf maal per jaar een gratis digitale Areopagus-nieuwsbrief. Behalve o Preken dichter bij het leven
informatie over de cursussen bevat het bulletin ook materiaal voor in de ‘werkplaats’ van de predikant. o Presentatie en communicatie
De nieuwsbrief bevat standaard één of meer preekschetsen en -analyses (o.a. gericht op de kerkelijke o Voorgaan bij een uitvaart
feestdagen). Niet alleen ‘uniek’ materiaal, maar ook eerder gepubliceerde preken en schetsen uit vroe- o Retraite ‘Lectio Divina’
ger tijden. De teksten worden dan voorzien van deskundig commentaar van een van de leden van de o Studiedag ‘Onder de preek gebeurt het…!?’
visiegroep.
Verder vindt u in de nieuwsbrief leestips, (recente) artikelen, lezingen, interessante websites, afstudeer- o Ik wil graag op de hoogte blijven van het aanbod van Areopagus
scripties, recensies, e.d. en meld me aan voor de gratis nieuwsbrief.
Voor de aanmelding volstaat een mailtje naar: areopagus@izb.nl Aanmelding voor de cursussen bij voorkeur via e-mail: areopagus@izb.nl of via tel. 033-4611949.
IZB – vereniging voor zending in Nederland
Johan van Oldenbarneveltlaan 10 | 3818 HB Amersfoort
T. 033 4611949 | E. areopagus@izb.nl | www.izb.nl
$
14 15

9. IZB – vereniging voor zending in Nederland
Johan van Oldenbarneveltlaan 10 | 3818 HB Amersfoort
T. 033 4611949 | E. areopagus@izb.nl | www.izb.nl