1. กระบวนการจัดการเรียนรู้ 5 E ชั้นประถมศึกษาปีที่ 4
หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 พฤติกรรมบางประการของสัตว์
เรื่อง พฤติกรรมการตอบสนองต่อสิ่งเร้า (การตอบสนองต่อแสง)
กระบวนการจัดการเรียนรู้
1.ขั้นสร้างความสนใจ
ภาพที่ 1 ภาพที่ 2
ก.ครูทบทวนความรู้เดิมที่เกี่ยวข้องโดยซักถามนักเรียนเกี่ยวกับ พฤติกรรมบางประการของสัตว์
จากภาพที่ 1
ครู:นักเรียนเห็นพฤติกรรมของสัตว์หรือไม่ อย่างไรหรืออธิบายต่อกับนักเรียนว่า นักเรียนเห็นว่า
สัตว์แต่ละชนิดกาลังทาอะไร เมื่อนักเรียนตอบครูอธิบายเพิ่มเติมว่าสิ่งที่สัตว์แต่ละชนิดแสดงออกเรียกว่า
พฤติกรรม(แนวตอบ คือ เห็น เสือกาลังการกิน, ม้ากับปูกาลังการเคลื่อนที่,ผีเสื้อกาลังบินอพยพ เป็นต้น)
จากภาพที่ 2
ครู:นักเรียนเห็นอะไรจากภาพบ้าง
(แนวตอบ นก นกฮูก ค้างคาว ไก่ แมว แมงเม่า แมลงสาบ ไส้เดือนดิน แสงอาทิตย์)
ครู:นักเรียนบอกประโยชน์ของแสงอาทิตย์หรือแสงได้หรือไม่อย่างไร
(แนวตอบ ได้ แสงทาให้โลกไม่มืดในเวลากลางวัน เป็นต้น
ครู:นักเรียนคิดว่าแสงมีความเกี่ยวข้องกับสัตว์แต่ละชนิดหรือไม่ อย่างไร
(แนวตอบน่าจะเกี่ยวเพราะแสงสาคัญต่อสัตว์แต่ละชนิด)

2. ข.ครูตั้งคาถามให้คิดและให้เกิดปัญหา เพื่อนาไปสู่การทดลองโดยให้นักเรียนอภิปรายว่า จากภาพที่ 2 สัตว์
แต่ละชนิดมีพฤติกรรมอย่างไรเมื่อได้เจอแสง
ค.เมื่ออภิปรายแล้วครูสรุปว่าเรื่องนี้เป็นปัญหา นักเรียนช่วยกันหาคาตอบเกี่ยวกับ พฤติกรรมของสัตว์แต่ละ
ชนิดที่แสดงออกเมื่อได้รับแสง เจอแสง หรือถูกแสง
2.ขั้นสารวจ
ก.การกาหนดปัญหา
ครู: ถ้ามีไส้เดือนมาให้พร้อมกับไฟฉายนักเรียนจะตั้งคาถามอย่างไร
นักเรียน:จะเกิดอะไรขึ้นเมื่อเปิดไฟฉายส่องไฟใส่ไส้เดือน
: มีวิธีการทดลองอย่างไร
: อุปกรณ์มีอะไรอะไรบ้าง
: จะสังเกตอะไรในการทดลอง
ข.การตั้งสมมติฐาน
ครูนานักเรียนตั้งสมมติฐานโดยใช้คาถามเพื่อนาไปสู่การตั้งสมมติฐานดังนี้
ครู: เธอเคยสังเกตการเคลื่อนที่ของไส้เดือนหรือไม่ ( ไม่เคยสังเกต)
: เธอคิดว่าไส้เดือนจะเป็นอย่างไรเมื่อได้รับแสงจากไฟฉาย ( น่าจะหยุดนิ่ง หรือเคลื่อนที่ช้าลง)
: เธอคิดว่าสัตว์ชนิดอื่นจะเหมือนหรือแตกต่างจากไส้เดือนหรือไม่เมื่อได้รับแสง อย่างไร
(น่าจะไม่เหมือนกัน เพราะสัตว์แต่ละชนิดต่างกัน)
:ดังนั้นอาจพูดได้ว่า"สัตว์แต่ละชนิดมีพฤติกรรมที่แสดงออกไม่เหมือนกันเมื่อได้รับแสง เจอแสง
หรือถูกแสง"สมมติฐาน แสงคือตัวแปรต้น พฤติกรรมที่แสดงออกของสัตว์เมื่อได้รับแสง เจอ
แสง หรือถูกแสงเป็นตัวแปรตาม
:คาว่าพฤติกรรมหมายถึงอะไร(แนวตอบ สิ่งที่สัตว์แสดงออกมา)
ค.การออกแบบการทดลอง
ครูให้นักเรียนดูใบกิจกรรมที่เป็นการทดลองเท่านั้น โดยถามนักเรียนว่า
ครู: ในการทดลองต้องมีอะไรบ้าง
(แนวตอบ ไส้เดือนดิน,ไฟฉาย,กล่องพลาสติกใส,ดิน,นาฬิกาจับเวลา)

3. : มีวิธีการทดลองอย่างไร
(แนวตอบ แบ่งกลุ่มกลุ่มละ 5 นาดินใส่ในกล่องพลาสติก ใส่ไส้เดือนลงไปในกล่อง ส่องไฟฉาย
ไปที่ไส้เดือนดิน แล้วสังเกตการเคลื่อนที่ของไส้เดือนดิน)
: ตารางบันทึกผลการทดลองจะเป็นอย่างไร(ให้นักเรียนอภิปราย)แล้วครูเขียนตารางบนกระดาน
สิ่งที่สังเกต ผลการสังเกต
การเคลื่อนทีไส้เดือนดิน
่ ...................................................................................................
.................................................................................................
................................................................................................
...................................................................................................
เมื่อส่องไฟฉายไปที่ไส้เดือนดิน .................................................................................................
................................................................................................
ง.การปฏิบัติการทดลอง
ครูแจกวัสดุอุปกรณ์ที่เตรียมไว้อย่างครบถ้วน ให้นักเรียนทาการทดลอง ครูเดินดูการทดลองตามกลุ่มต่างๆ
เพื่อให้คาแนะนา บันทึกข้อสังเกตต่างๆไว้ นักเรียนทาการทดลอง สังเกตและวัด บันทึกข้อมูลในตาราง
3.ขั้นอธิบาย
ครูให้นักเรียนส่งตัวแทนของแต่ละกลุ่มเขียนข้อมูลในตารางบนกระดาน ครูนาอภิปรายข้อมูลบนกระดาน
เพื่อจะตีความหมายข้อมูลอันจะนาไปสู่การลงข้อสรุปโดยตั้งคาถามดังนี้
ครู: ไส้เดือนดินมีการเคลื่อนที่เป็นอย่างไรเมื่อถูกแสง
"ไส้เดือนดินหลบหรือหนีออกจากแสง"
ครู : จากการสรุป พฤติกรรมบางประการของสัตว์อย่างเช่น ไส้เดือนดินหลบหรือหนีออกจากแสง
นั้น เพราะไส้เดือนดินมีการตอบสนองต่อแสงนั่นเอง

4. 4.ขั้นขยายความรู้
ครูให้ความรู้เพิ่มเติมว่า ไส้เดือนดินมีการตอบสนองต่อแสงโดยหลบหรือหนีออกจากแสงด้วยเหตุนี้ไส้เดือน
จึงมักขึ้นมาอยู่ผิวดินในเวลากลางคืนหรือหลักจากฝนตกใหม่ๆที่มีความชื้นมาก
นอกจากนีแล้วยังมีสัตว์อีกหลายชนิดที่ตอบสนองต่อแสง ได้แก่ แมวซึ่งตามธรรมชาติเป็นสัตว์ที่
้
ออกหากินในเวลากลางคืน มันจึงต้องปรับสายตาให้มองเห็นเหยื่อได้ชัดเจนในเวลาที่มีแสงสว่างน้อยมาก
โดยการขยายตาดาให้รับแสงได้มากที่สุด ขณะที่ในเวลากลางวันแมวจะหดตาดาให้เล็กมากเพราะมัน
สามารถมองเห็นสิ่งต่างๆได้ชัดเจน นกฮูก และค้างคาวก็เป็นสัตว์ที่ออกหากินในเวลากลางคืนเช่นกัน
เนื่องจากในเวลากลางคืนจะช่วยให้มันพลางตัวในการล่าเหยื่อได้มาก
สัตว์ปีกหลายชนิดมีการตอบสนองต่อแสงยามเช้า เช่น นกกระจิบหรือนกปรอท โดยมันจะบินออก
จากรังในเวลาที่มีแสงสว่างเพื่อหาเหยื่อและบินกลับลังในเวลาพลบค่า หรือไก่จะตอบสนองต่อแสงยามเช้า
โดยการขันหรือแมลงต่างๆ บินเข้าหาแสงสว่าง หรือแมลงสาบก็วิ่งหนีแสง เป็นต้น
5.ขั้นประเมินผล
5.1จากการถามตอบของนักเรียน
-นักเรียนรู้หรือไม่ว่าสัตว์มีการตอบสนองต่อแสง
-นักเรียนยกตัวอย่างพฤติกรรมของสัตว์ที่ตอบสนองต่อแสงได้หรือไม่ อย่างไร
5.2การสังเกตระหว่างการทดลอง
-นักเรียนรู้หรือไม่ว่าไส้เดือนเคลื่อนที่อย่างไร
-นักเรียนคิดว่าไส้เดือนจะเคลื่อนที่อย่างไรเมื่อเจอแสง
5.3การตรวจรายงานการทดลอง
-นักเรียนเขียนผลการทดลองตามตารางผลการทดลองได้ถูกต้อง
5.4การถามตอบท้ายชั่วโมง
-ให้นักเรียนยกตัวอย่างสัตว์ที่มีการตอบสนองต่อแสงพร้อมบอกพฤติกรรมที่สัตว์แสดงออก
เครื่องมือวัด
1.แบบบันทึกการสังเกต
2.แบบบันทึกการทากิจกรรม
3.แบบทดสอบหลังเรียน

5. เกณฑ์การวัดและการประเมินผล
1.แบบสังเกตวัดพฤติกรรมการปฏิบัติงานต้องได้ไม่น้อยกว่าร้อยละ 80
2.แบบบันทึกผลการทากิจกรรมต้องได้ไม่น้อยกว่ารอยละ 80
3.แบบทดสอบผ่านเกณฑ์ร้อยละ 80
สื่อการสอน
ไส้เดือนดินไฟฉาย,กล่องพลาสติกใส,ดิน,นาฬิกาจับเวลา
แหล่งเรียนรู้
1.ห้องเรียนวิทยาศาสตร์
2.ห้องสมุด
3.สภาพแวดล้อม
4.เอกสารตาราต่างๆ
กิจกรรมเสนอแนะ
1.การทากิจกรรมไม่จาเป็นต้องอยู่ในห้องเสมอไป
บันทึกหลังการสอน
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
ลงชื่อ.........................................ครูผู้สอน
( )