1. 1
Modyul 3: Pananakop ng Japan at ang Kapanganakan ng Bagong Republika
Mga Paksa:
1. Mga Alaala ng Pananakop ng Japan sa Pilipinas
2. Pamumuhay at Pera sa Panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig
3. Pagtatatag ng Republika matapos ang Digmaan
4. Mga Kondisyon ng Kasarinlan base sa Philippine Trade Act
at Military Bases Agreement
Mga Kakayahan:
1. Naisasalaysay ang kondisyon ng mga Pilipino sa panahon ng pananakop
ng mga Hapones
2. Nailalarawan ang pamumuhay ng mga Pilipino noong Ikalawang
Digmaang Pandaigdig
3. Nasusuri ang mga epekto ng pananakop ng Japan sa Pilipinas
4. Napahahalagahan ang mga naranasan ng mga Pilipino sa panahon ng
digmaan
5. Nababasa ang biswal na sanggunian, ang mga pisikal nitong katangian at
ang kahulugan at mensaheng napapaloob sa mga ito
6. Naipaliliwanag ang nilalaman ng mga batas at kasunduan kaakibat sa
pagtatag ng Republika ng Pilipinas noong 1946
7. Nasasagot ang mga tanong tungkol sa sanggunian
8. Nabubuo at naiaayos ang buod ng impormasyon mula sa mga sipi gamit
ang sariling salita
9. Nahihinuha ang mga datos upang bumuo ng konklusyon
10. Naipahahayag ang mga nararapat na katangian at hakbangin bilang
mamamayan sa pagkamit ng mas matatag na soberanya ng bansa

2. 2
Panimula
Itinatag ang pamahalaang Komonwelt sa bisa ng Tydings-McDuffie Act. Itinakda nito ang
sampung taong transisyon mula sa pamamahala ng mga Amerikano sa Pilipinas hanggang sa
pagkamit ng bansa ng minimithing kalayaan. Magaganap ito sa Hulyo 4, 1946. Nagsimulang
manungkulan si Manuel L. Quezon, ang nahalal na pangulo at katuwang ang kanyang
pangalawang pangulo na si Sergio Osmeña Sr. sa pamahalaang Komonwelt.
Habang inihahanda ng mga Pilipino ang bansa sa nalalapit na ganap na paglaya mula sa
mga Amerikano, sumiklab ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa Europe. Noong Setyembre 1,
1939, sinalakay ni Adolf Hitler, diktador ng Germany at nagtatag ng partidong Nazi ang Warsaw,
Poland. Pagkaraan ng dalawang araw, nagdeklara ng digmaan ang Great Britain at France laban
sa Germany. Ito ang simula ng pinakamapaminsalang digmaan sa kasaysayan na
pinagtunggalian ng dalawang magkalabang alyansa: ang Allied Power sa pangunguna ng Great
Britain at France, at ang Axis Power ng Germany, Italy at Japan.
Pagsakop sa Pilipinas ng mga Hapones
Sumiklab ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa
Asya nang wasakin ng Japan ang Pearl Harbor noong Disyembre 7, 1941 (sa Pilipinas ay
Disyembre 8). Ang Pearl Harbor ay isa sa pangunahing baseng pandagat ng United States na
matatagpuan sa pulo ng Hawaii na nasa rehiyong Pacific.
Nasangkot ang Pilipinas sa digmaan nang salakayin ng pwersang
Hapones ang bansa. Binomba ng Japan ang ilan sa pangunahing lugar sa
Pilipinas kabilang na ang Davao, Baguio, Aparri, Clark Field, Nichols Air
Base, at Sangley Point sa Cavite.
Sa pagdating ni Heneral Masaharu Homma, pinuno ng hukbong
Hapones na lumusob sa Pilipinas, ipinahayag ng pinuno ng hukbong
Amerikano na si Heneral Douglas MacArthur ang Maynila bilang “Open
City”. Idineklara niya ito noong Disyembre 26. Sa kabila ng pahayag ni
MacArthur, binomba pa rin ng mga Hapones ang Maynila na ikinawasak
ng lungsod at ikinasawi ng maraming sibilyan.
Basahin ang batayang aklat Pilipinas, Isang
Sulyap at Pagyakap, pahina 212-224.
ja.wikipedia.org

3. 3
Ipinakikita ang time line ng mga mahahalagang kaganapan sa patuloy na pagsakop ng
mga Hapones sa Pilipinas hanggang sa pagbalik ng mga Amerikano.
Ang Kapanganakan ng Bagong Republika
Sa pagbawi ng mga Amerikano sa Pilipinas mula sa
pamamahala ng mga Hapones, muling ibinalik ang pamahalaang
Komonwelt. Pinalitan ni Osmeña si Quezon bilang pangulo dahil sa
pagpanaw nito sa sakit na tuberculosis noong Agosto 1, 1944.
Naganap noong Abril 23, 1946 ang pambansang halalan.
Dito nagwagi si Manuel Roxas bilang ikatlo at huling pangulo ng
Komonwelt. Siya rin ang unang pangulo ng Ikatlong Republika ng
Pilipinas
Noong Hulyo 4, 1946, pinasinayaan ng buong bansa ang pagkakatatag ng
bagong Republika, at ang opisyal na pagwawakas ng kapangyarihang Amerikano sa Pilipinas.
Ibinaba ang watawat ng United States at itinaas naman ang watawat ng Pilipinas bilang sagisag
ng ganap na kasarinlan ng bansa. Sa araw ding iyon, naganap ang inagurasyon at panunumpa ni
Roxas bilang pangulo sa Independence Grandstand sa Maynila sa gulang na 54. Naging
pangalawang pangulo ng bansa si Elpidio Quirino.
Pebrero 20, 1942. Nilisan ni Pangulong
Quezon at ng kanyang pamilya ang
Pilipinas at nagtungo ng Australia.
Paglaon ay nagtungo sa United States.
Marso 11, 1942. Nilisan ni Heneral
MacArthur at ng kanyang mga
kasamahan ang Pilipinas. Nagtungo sila sa
Australia. Ipinahayag niya ang mga
katagang “I shall return.”
Abril, 1942. Tuluyang bumagsak ang
Bataan sa kamay ng mga Hapones.
Isinagawa ang “Martsa ng Kamatayan”.
Oktubre 14, 1943. Pinasinayaan ang
Ikalawang Republika ng Pilipinas kung
saan si Jose P. Laurel ang pangulo nito.
Oktubre 20, 1944. Muling bumalik si
MacArthur sa Pilipinas at dumaong ang
pwersang Amerikano sa Leyte.
Setyembre 3, 1945. Pormal na isinuko ni
Heneral Tomoyuki Yamashita ang
Pilipinas kay Heneral E.H. Leavy.
Oktubre 23, 1944. Muling namahala ang
pamahalaang Komonwelt sa Pilipinas sa
pangunguna ni Pangulong Osmeña.
gov.ph

4. 4
Sa pagkakaluklok ni Roxas bilang pangulo ng bansa.
Hinarap niya ang napakalaking suliraning dulot ng mga epekto at
pinsala ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig sa bansa.
Binigyang-pansin ni Pangulong Roxas sa kanyang programang pampamahalaan ang
muling pagbangon ng industriya sa Pilipinas, muling pagpapasigla sa agrikultura at produksyon.
Pati na rin ang paglutas sa mga suliraning pambansa tulad ng kaso ng kolaborasyon, amnestiya,
kapayapaan at kahirapan.
Pinagtuunan din ng pansin ni Pangulong Roxas ang mga isyung may kinalaman sa
agrikultura sa pamamagitan ng pagsasabatas ng Republic Act (R.A.) No. 34. Itinakda ng batas na
ito na magkaroon ng mas maayos na hatian sa mga produktong naani sa pagitan ng may-ari ng
lupa at ng magsasaka.
Hinimok din ni Pangulong Roxas na pumanig ang HUKBALAHAP (Hukbong Bayan Laban
sa mga Hapones) na pangkat ng mga gerilyang Pilipino na naging kalaban ng pamahalaan ngunit
nabigo siyang ayusin ito.
Isa sa kontrobersyal na isyung kinaharap ng administrasyong Roxas ay ang pagbibigay
nito ng espesyal na pribilehiyo sa pamahalaang Amerikano. Nilagdaan ni Pangulong Roxas ang
mga batas at kasunduan na tuwirang may malaking kapakinabangan sa United States sa
aspektong pang-ekonomiya at pang-militar. Ang mga ito ay ang Philippine Trade Act ng 1946 na
kilala rin bilang Bell Trade Act, at ang Military Bases Agreement ng 1947.
Ilan sa mga kasunduang pinagtibay sa panahon ng panunungkulan ni Pangulong Roxas
na may kaugnayan sa United States ay ang sumusunod:
Basahin ang batayang aklat
Pilipinas, Isang Sulyap at Pagyakap,
pahina 227-230.
Itinadhana sa batas na ito ang pagkilala ng United States sa Pilipinas
bilang isang malaya at nagsasariling estado. Inilahad din ang pag-alis ng
kapangyarihan ng America sa pagkontrol at pamamahala nito sa
teritoryo ng Pilipinas at mga mamamayan nito. Sa kabilang dako,
isasakatuparan pa rin ang pananatili ng mga base militar ng America.
Treaty of
General Relations
(Hulyo 4, 1946)
Nagkabisa sa ilalim ng R.A. No. 33 na kasunduan ng Pilipinas at United
States tungkol sa kapangyarihan ng pamahalaang Pilipino na
pangasiwaan at ipagbili ang lahat ng labis na ari-ariang kaugnay sa
digmaan. Ang halagang katumbas ng mga ari-ariang ito ay gagamitin sa
rekonstruksyon at rehabilitasyon ng Pilipinas na dulot ng nakaraang
digmaan.
War Surplus
Agreement
(Setyembre 11,
1946)
Itinakda ang pagbibigay ng kapangyarihan sa United States na maglaan
ng tulong-militar sa Pilipinas tulad ng pagsanay sa hukbong
sandatahan, paglaan ng mga kagamitan at sandatang pangmilitar, at
pagtatag ng isang advisory group na binubuo ng mga Amerikano na
magbibigay ng mungkahing may kaugnayan sa pagsasanay at taktikang
pangmilitar.
Military
Assistance
Agreement
(Marso 21, 1947)

5. 5
Sinasabi ng kanyang mga kritiko na ang mga batas at kasunduang may kinalaman sa
United States ay mga kondisyong nararapat na ipagkaloob ng Pilipinas sa pagbibigay ng mga
Amerikanoa sa minimithing kalayaan ng bansa.
Sa kasawiang palad, hindi natapos ni Pangulong Roxas ang kanyang termino nang
mamatay siya sa isang heart attack. Ito ay pagkaraan niyang magbigay ng mensahe sa harap ng
US Thirteenth Air Force sa Clark Field, Pampanga noong Abril 15, 1948. Ipinagpatuloy ni Elpidio
Quirino ang nalalabing termino ni Pangulong Roxas.
Callout Icon
Ipagpalagay na ikaw ay nabuhay sa panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig.
Nabalitaan mo na sasalakayin ng mga Hapones ang ating bansa anumang oras. Ano-ano ang
mga bagay at sitwasyon na iyong maiisip? Isulat ang iyong sagot sa loob ng callout icon.
Pamprosesong Tanong:
1. Tunay ba na naganap ang pagsalakay ng mga Hapones sa Pilipinas?
Kailan ito naganap?
2. Ano ang naging reaksyon ng mga Pilipino sa pagkakasangkot ng bansa sa
digmaan sa pagitan ng Japan at ng United States?
3. Paano mo mailalarawan ang naging kondisyon ng mga Pilipinong
nakaranas ng pamamahala ng mga Hapones?

6. 6
Mga Alaala ng Pananakop ng Japan sa Pilipinas
Inilalarawan sa sipi na isinulat ni Minyong Ordoñez ang kalunos-lunos na kalagayan
ng mga Pilipino sa panahon ng pananakop ng mga Hapones sa Pilipinas. Nagbalik-tanaw
siya sa mga kaganapan sa bayan ng Majayjay sa lalawigan ng Laguna. Inilahad din ng
may-akda ang ginawang pagpapatawad ngunit hindi ang paglimot sa isang di-
malilimutang karanasan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig para sa mga tuwirang
nakasaksi at nakaranas nito. Basahin at unawain ang sipi.
Sanggunian 1:
We World War II Kids Can Still Remember
Minyong Ordonez (2011)
We’re the World War II kids. A unique breed. The war years (1941-1945) brought us
face-to-face with terror, violence, death and hunger as a way of life.
On Dec. 8, 1941, Japanese fighter planes treacherously bombed Pearl Harbor and Clark
Field. I was 5 years old.
December is war nostalgia month. I’ve been leafing through the diary of my late uncle
Felix Gozo, and I was transported back to life during the Japanese rule in my hometown,
Majayjay, Laguna.
Tio Felix’s wartime diary contained memorable words which captured the look and feel
of that horrible Japanese rule. These unforgettable words brought back tragic memories.
Bakwet (Tagalog for “evacuate”)—the panic word that started the exodus. The entire
population of Majayjay made bakwet deep into the woods to ramshackle huts, hidden
nooks and caves where the Japanese could not find them. Everybody lugged something
needed for survival.
I carried a coffee pot in one hand and herded our pet goat with the other. Bakwet was
triggered by rumors that the Japanese were coming to massacre people, rape women, and
burn houses. They just did in Pagsanjan and Lucban.
Zona (mass incarceration of the male populace)—All men in town were herded and
locked up in school buildings and churches. Packed like sardines with no food, no water,
no toilet, no sleep, and no talking, they were bullied and beaten in order to extract
information about guerilla identities and whereabouts. Lolo Elo, my grandmother’s
brother, suffered a heart attack and died inside the zona.
My mother took me to the wake. The next day, only women and children buried Lolo
Elo. All the men were in prison.

7. 7
Horror of horrors
Pinugutan (beheaded)—
The horror of all horrors. Aunt Naty’s husband, Ka Pelis Solisa, the town mayor of Majayjay,
was suspected as a guerilla and abducted by the Japanese. It was rumored that Ka Pelis was
pinugutan ng ulo somewhere in the forest of Liliw. His body could not be found. Aunt Naty
grieved everyday until she died of a heart attack. I saw my mother cry a bucket of tears during
Aunt Naty’s funeral. She was my mother’s best friend.
Tinubig (water torture)—A farmer from barrio Pook, another guerilla suspect, was picked up
and brought to the municipio, and made to lie on his back stripped naked. His captors forced
water through his mouth until his stomach was full and bloated, then they pummeled his
stomach with a palo-palo until he vomited water. The water torture is repeated many times
until the victim passes out.
Kinulata (beaten with a rifle butt)—After a truckload of them were ambushed by the guerillas,
the Japanese rounded off all the men in our neighborhood and kinulata sila. They were beaten
with rifle butts hard on the chests, waists, butts and legs, leaving them maimed and crippled for
several months.
Binilad (sunburnt and dehydrated)—For failure to bow before Japanese sentries, failure to
understand garbled Japanese orders, the offender was forced to stand motionless under the hot
sun for hours until he collapsed due to heatstroke or dehydration.
Pinagsasampal (slapped repeatedly on the face)—When a Japanese guard accosted or
interrogated a person, he talked fast, harsh and boorish, punctuating his blabbermouth tirades
with slaps on the face. Expletives and curses were spoken in Nippongo. For forgetting to bow
before a Japanese sentry, our neighbor, Mang Leocadio, was pinagsasampal. Was his face red!
Bloody red!
Buslo (mystery man)—This bizarre creation of the Japanese was a Filipino traitor who
appeared on the scene with his head fully covered by a buslo (a pandan-woven shopping bag)
with two holes to serve as his eyes. When the Japanese assembled the men in town, Buslo
would point a finger at the guerilla on the lineup, true or not.
Makapili (collaborator)—
This shadowy individual was a Filipino who rend
ered service to the Japanese government. He acted as the mouthpiece for Japanese policies,
persuading people to cooperate with Japanese efforts in manage

8. 8
Pinagkunan: Minyong Ordoñez. “We World War II Kids Can Still Remember”. 2011
http://lifestyle.inquirer.net/25613/we-world-war-ii-kids-can-still-remember
Forgive
It’s been 70 years since then. Have we forgiven the brutal and masochistic Japanese
regime? The destruction and mayhem they’ve caused? Can we, World War II kids, forgive?
We did. It must be our Christian culture, plus a lot of help from the power of consumerism.
By the ’60s, we had welcomed the return of the Japanese, wittingly or unwittingly. We
bought Sony transistor radios, Akai tape recorders, Casio calculators, National electric fans
and refrigerators. In the ’70s, my first car was a Toyota Crown sedan. My teenage daughters
went crazy over Sanrio characters.
In 2002, our family toured Japan. We marveled at Japanese art, costumes, cuisine and the
colorful festivals. Japanese politeness and social graces are admirable. Their cleanliness
superb. My current vehicle is a Toyota Fortuner. I’m wearing a Seiko watch.
But we have not forgotten the sufferings. In fact, some anger still lingers in the hearts of
Filipino comfort women. Now in their 90s, comfort women were young, innocent girls in
the early 1940s who were forcibly taken by the Japanese army to be used as their sex slaves
(20 to 30 soldiers raped them daily.) They surfaced in 1993 to seek justice and retribution
from the Japanese government.
Us World War II kids are aging and dwindling fast. In a few years we’ll all be gone. Will
our children and grandchildren ever remember our tragic past? Me thinks not. They are
creatures of Steve Jobs, wired and immersed in data overload, knowledge clutter, and a
short attention span. World War II’s tumult was destined only for us.
We alone can mull the details, relish the dangers and adventures.
We World War II kids are a unique breed. We are not afraid of the unknown.
Glosari
accosted – sinita garbled – nilihis ramshackle – hindi matibay
breed – lahi incarceration – pagkabilanggo retribution - bayad
exodus – pag-alis/paglisan maimed – lumpo tumult - kaguluhan
expletive – paglapastangan pummeled – hinampas wittingly – lubos na alam

9. 9
Gawain 1. Pagbalik-Tanaw. Kumpletuhin ang tsart upang makabuo ng mahusay na buod
tungkol sa sipi. Isulat ang sagot sa isang buong papel.
Gawain 2. Para sa Akin. Kopyahin ang organizer sa kuwaderno. Magbigay ng sariling
saloobin tungkol sa sumusunod na salita sa pamamagitan ng pagsagot sa mga tanong.
Ano ang sitwasyon ng mga Pilipino sa panahong ito?
Bilang Pilipino, ano ang nais mong sabihin sa mga kababayan mo na nakaranas nito?
1. Sino ang may-akda ng artikulo?
2. Ilang taon lamang siya nang sumiklab ang
Ikalawang Digmaang Pandaigdig?
3. Sino ang mga dayuhan na sumakop at
namahala sa Pilipinas sa panahong iyon?
4. Saang bayan at lalawigan naganap ang
salaysay ng may-akda?
5. Ano ang inilarawan ng may-akda tungkol sa
Hapones?
Para sa bilang 6-11, titik lamang ang isulat
sa diagram.
a. Ikinulong sa simbahan o paaralan ang lahat
ng kalalakihan nang walang pagkain at
inumin. Ang iba ay sinasaktan.
b. Walang humpay na pinainom ng tubig ang
Pilipino hanggang sa lumaki ang tiyan at
mawalan ng malay.
c. Sama-samang nilisan ang kanilang tirahan
upang makaligtas sa mga Hapones.
Karaniwang nagtutungo sa liblib na gubat.
d. Sapilitang pinatayo sa ilalim ng araw ang
Pilipino hanggang sa mamatay dahil sa
sobrang pagkabilad sa araw at pagkaubos ng
tubig sa katawan.
10. Ang Pilipinong maka-Hapones na ito ang
naglahad ng mga patakarang nais ng mga
Hapones. Siya rin ang nag-uudyok na
makiisa sa mga dayuhan.
11. Ayon sa akda, napatawad na ba nila ang
mga Hapones sa kanilang ginawa?
12. Nakalimutan na ba nila ang pagdurusang
dinanas ng mga Pilipino sa mga Hapones?
1.
2.
3.
4.
5.
6. Zona
7. Binilad
8. Bakwet
10.
9. Tinubig
11.
12.
Bakwet

10. 10
Ano ang naramdaman ng mga Pilipino sa pagpapahirap na ito?
Bilang Pilipino, ano ang nais mong ipaalala sa mga Hapones na nagsagawa nito?
Ano ang pagtingin ng mga Pilipino noon sa kanya?
Bilang Pilipino, maituturing ba siya na isang taksil sa bayan? Bakit?
Gawain 3. Aral ng Kasaysayan. Basahin ang pahayag sa bawat bilang. Sagutin ang
sumusunod.
1. Batay sa akda, ilahad ang naging karanasan ng mga Pilipino sa kamay ng mga Hapones.
Pangatwiranan ang iyong sagot.
2. Pagkalipas ng 70 taon, sa iyong palagay, napatawad na ba ng mga Pilipinong nakasaksi
sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig ang mga Hapones? Patunayan.
3. Kung ikaw ang Pilipinong nakaranas ng pamamahala ng mga Hapones noong panahon
ng digmaan, kaya mo bang magpatawad sa ginawa ng mga Hapones? Bakit mo nasabi?
4. Ayon sa may-akda, nakalimot na ba ang mga Pilipinong nakaranas at nakasaksi sa
pananakop ng mga Hapones? Patunayan.
5. Maglahad ng iyong mga natutuhan sa mga karanasan ng World War II kids.
Tinubig
Makapili

11. 11
Pamumuhay at Pera sa Panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig
Ang pamamahala ng mga Hapones mula 1942 hanggang 1945 ay nagdulot ng
iba’t ibang karanasan sa mga Pilipino. Sapilitang binago ng mga mananakop ang
pamumuhay ng mga Pilipino upang iwaksi ang impluwensiyang Amerikano at tanggapin
ang kanilang pamamahala.
Isa sa hindi mabuting karanasan ng mga Pilipino sa kamay ng mga dayuhang
Hapones ay inilalarawan sa political cartoon na hango sa The History of the Burgis.
Unawain ang mga ilustrasyon sa ibaba at sagutin ang sumusunod na tanong.
Sanggunian 2:
“Not So Funny”, Political Cartoon.
Pinagkunan: Francisco, Mariel N. at Arriola, Fe Maria C., The History of the Burgis. Quezon City: GCF Books, 1987. 121

12. 12
Gawain 4. Pagtukoy sa Nilalaman ng Political Cartoon. Buuin ang blank book sa
pamamagitan ng paglalagay ng hinihinging detalye tungkol sa political cartoon. Para sa
unang pangkat, bigyang-pansin ang Ilustrasyon A. Sa ikalawang pangkat naman ang para sa
Ilustrasyon B.
Gawain 5. Simbolismo sa Political Cartoon. Batay pa rin sa itinakdang ilustrasyon,
kumpletuhin ng bawat pangkat ang tsart.
Gawain 6. Mensahe ng Political Cartoon. Sagutin ang sumusunod na tanong.
1. Ano ang ipinakikitang pangyayari sa cartoon?
2. Ano ang mensahe ng cartoon?
3. Sang-ayon ka ba sa mensaheng nais ipahayag ng cartoonist? Bakit?
4. Kung bibigyan ka ng pagkakataon, alin sa mga aspeto ng political cartoon ang nais mong
baguhin? Ipaliwanag ang dahilan.
1. Ilista sa unang pahina ang
mga bagay at tauhan na
nakita sa cartoon.
2. Sa ikalawang pahina, itala
ang cartoon caption o mga
salita na matatagpuan sa
cartoon.
1
2
Itala sa unang kolum ang mga bagay at tauhan sa cartoon ang may sinisimbolo, at sa
ikalawang kolum ang kahulugan nito.
Itala sa unang kolum ang mga salita sa cartoon na pumukaw ng iyong atensyon, at sa
ikalawang kolum ang iyong paliwanag o pakahulugan sa piniling salita.
Isulat sa unang kolum ang mga tauhan sa cartoon na nagpapakita ng emosyon, at sa
ikalawang kolum ang kahulugan ng emosyon nito.

13. 13
Pera ng Pilipinas sa Panahon ng mga Hapones
Isa sa mahalagang artifact sa panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig ay ang
mga ipinagawang salaping papel na gagamitin sa pagbili ng pangangailangan ng tao.
Nagpalabas ang mga dayuhang Hapones ng napakaraming salaping papel na tinawag na
Japanese government-issued Philippine fiat peso o Southern Development Bank Notes.
Hindi lubusang nagamit ng mga mamamayan ang mga naturang salapi sapagkat
halos walang halaga ang mga ito. Dahil dito, tinagurian ng mga Pilipino ang mga perang
ito bilang “mickey mouse money” kung saan inihahalintulad ang mga ito sa play money
na walang halaga sa ekonomiya.
Kung pagmamasdan ang salaping papel, gumamit ang mga Hapones ng “Block
Letters” na nakasulat ng pula at nasa harapan ng salapi. Ang unang titik ay tumutukoy sa
lugar kung saan inilabas ang salapi at ang pangalawang titik ay ang dami ng salaping
inilabas ng pamahalaang Hapones. Samakatuwid, ang unang titik sa salaping papel ng
Pilipinas ay titik P na susundan ng titik A para sa unang salaping papel. Titik B para sa
pangalawang salaping papel. Titik C sa pangatlo at sa mga susunod pang titik para sa
mga salaping papel. Sa paglabas ng sumunod na mga salaping papel para sa 1, 5, 10 at
100 piso, dinagdagan ng numero ang mga Block Letters.
Ang sumusunod ay halimbawa ng salaping ginamit sa panahon ng mga Hapones.
Suriin ang mga ito. Pagkatapos, sagutin ang sumusunod na tanong.
Sanggunian 3:
Japanese Invasion Money Notes
Pinagkunan: http://www.guerrilla-money.com/JIM/

14. 14
Gawain 7. Pagtukoy sa Artifact. Sagutin ang tanong sa bawat bilang.
1. Anong mahalagang bagay ang binigyang-diin ng Sanggunian 3?
2. Bakit maituturing na artifact ang nakalarawan sa Sanggunian 3?
3. Aling bahagi ng salaping papel ang nagpapakita kung anong panahon sa kasaysayan ng
Pilipinas ito ipinalabas at ginamit?
4. Ano ang dalawang patunay na ang “mickey mouse money” ay inilabas upang gamitin ng
mga Pilipino sa pagbili ng kanilang pangangailangan?
5. Sa five centavo bill, ano ang ibig sabihin ng titik “P” sa salapi?
Ano ang ibig sabihin ng titik “L” sa salapi?
Gawain 8. Pagsuri ng Sanggunian. Sagutin ang sumusunod na tanong.
1. Bakit naglabas ng mga salaping papel ang mga Hapones noong panahon ng digmaan?
2. Ano ang layunin ng mga Hapones sa paglagay ng larawan ng bantayog ni Rizal sa ilang
salaping papel na kanilang inilabas?
3. Bakit tinawag na mickey mouse money ang mga salaping papel na inilabas ng mga
Hapones?
4. Ano ang pagkakaiba ng halaga ng “mickey mouse money” noon at sa salapi natin
ngayon?
5. Sa paanong paraan mo mapahahalagahan ang salapi na ibinibigay ng iyong magulang?
Gawain 9. Pinoy Idol of the Year. Iguhit sa bond paper ang human icon organizer.
Kumpletuhin ito sa pamamagitan ng pagsagot sa mga tanong. Isulat sa loob ng kahon ang
iyong sagot.
A
B
C
D

15. 15
A. Katulad ng mga Pilipinong naghangad ng mabuting kalagayan sa panahon ng
mga Hapones, ano ang iyong naiisip upang mapabuti ang kalagayan ng iyong
kapwa?
B. Katulad ng mga Pilipinong ipinagtanggol ang kanilang karapatan at kalayaan
laban sa mga Hapones, paano mo mapangangalagaan ang iyong mga
karapatan?
C. Katulad ng mga Pilipinong nanatili ang pagmamahal sa kanilang bayan noong
panahon ng digmaan, bakit kailangang ipagmalaki ang pagiging isang Pilipino?
D. Katulad ng mga Pilipinong nagnais na lumaya sa panahon ng pananakop ng
mga dayuhan, ano ang iyong nais gawin upang mapanatili ang pagiging malaya
ng bansa?
Rubric sa pagmamarka ng Human Icon Organizer/Pinoy Idol of the Year
Pamantayan
4
Napakahusay
3
Mahusay
2
Nalilinang
1
Nagsisimula Puntos
Nilalaman ng
human icon
organizer
batay sa
pagsagot sa
mga
nakalaang
tanong
(60%)
Malinaw na
nailahad ang
nilalaman ng
gawang organizer.
Nasagot ang apat
na tanong. Angkop,
konkreto,
makatotohanan at
natatamo ang
inilahad na sagot sa
mga tanong.
Nailahad ang
nilalaman ng
gawang
organizer. Na-
sagot ang apat na
tanong. Angkop,
konkreto at ma-
katotohanan ang
mga ito. Baga-
ma’t may ilang
aytem na ma-
hirap matamo.
Nailahad ang
nilalaman ng
gawang
organizer.
Nasagot ang
dalawa hanggang
tatlong tanong.
Angkop ngunit
may aytem na
hindi makato-
tohanan at hindi
natatamo.
Hindi gaanong
nailahad ang
nilalaman ng
gawang
organizer.
Isa lamang ang
naisagot.
Guhit ng
human icon
organizer
(20%)
Malikhain at
masining na
naiguhit ang
organizer.
Gumamit ng mga
akmang kulay at
angkop na disenyo.
Natatangi ang
disenyo.
Maayos at malinaw
ang pagkakasulat.
Malikhain at
masining na
naiguhit ang
organizer.
Gumamit ng mga
akmang kulay at
angkop na
disenyo.
Karaniwan ang
disenyo.
Maayos at
malinaw ang
pagkakasulat.
Karaniwan ang
naiguhit ang
organizer. May
bahagi na hindi
akma ang
disenyo at
kumbinasyon ng
kulay.
Hindi gaanong
maayos at
malinaw ang
pagkakasulat.
Hindi gaanong
maayos ang
iginuhit na
organizer.
Malaking bahagi
ng guhit ang
hindi nakulayan
at hindi naging
akma ang
disenyo.
Hindi gaanong
maayos at
malinaw ang
pagkakasulat.
Kooperasyon
bilang
miyembro ng
pangkat
Mahusay na nakiisa
sa pangkat. Aktibo
sa talakayan.
Malaki ang naging
Mahusay na
nakiisa sa
pangkat. Aktibo
sa talakayan.
Mahusay na
nakiisa sa
pangkat
bagama’t hindi
Hindi gaanong
nakiisa sa
pangkat.
Walang

16. 16
(20%) bahagi sa pagbuo
ng pangkatang
produkto.
May naibahagi sa
pagbuo ng
pangkatang
produkto.
gaanong aktibo
sa talakayan.
May naibahagi sa
pagbuo ng
pangkatang
produkto.
naibahagi sa
pagbuo ng
pangkatang
produkto.
KABUUAN
Pagtatatag ng Republika matapos ang Digmaan
Sa pagwawakas ng pamamahala ng mga Hapones sa Pilipinas noong 1945,
tuluyang ibinalik ng mga Amerikano ang Pamahalaang Komonwelt sa bansa. Sumunod
na inihanda ang pagkakaloob ng kasarinlan ng bansa na itinakda noong Hulyo 4, 1946.
Sa araw ding ito, pinasinayaan ang pagtatatag ng bagong Republika ng Pilipinas.
Muli nating balikan ang ilang mahahalagang probisyon ng batas na nagtakda ng
kasarinlan ng Pilipinas. Ang batas na ipinagkaloob ng mga Amerikanong mambabatas na
sina Senador Millard E. Tydings at Kinatawan John McDuffie. Ito ang Philippine
Independence Law na tanyag sa tawag na Tydings-McDuffie Law.
Sanggunian 4:
Tydings-McDuffie Act, 1934
AN ACT TO PROVIDE FOR THE COMPLETE INDEPENDENCE
OF THE PHILIPPINE ISLANDS, TO PROVIDE FOR THE ADOPTION
OF A CONSTITUTION AND A FORM OF GOVERNMENT
FOR THE PHILIPPINE ISLANDS AND OTHER PURPOSES
Be it enacted by the Senate and House of Representatives of the United States of
America in Congress assembled.
SECTION 10. (a) On the 4th
of July immediately following the expiration of a
period of ten years from the date of the inauguration of the new Government under the
Constitution provided for in this Act the President of the United States shall by
proclamation withdraw and surrender all rights of possession, supervision, jurisdiction,
control, or sovereignty then existing and exercised by the United States in and over the
territory and people of the Philippine Islands, including all military and other reservations of
the Government of the United States in the Philippines (except such naval reservations and
fueling stations as are reserved under Section 5), and, on behalf of the United States, shall
recognize the independence of the Philippine Islands as a separate and self-governing nation
and acknowledge the authority and control over the same of the government instituted by
the people thereof, under the constitution then in force.
SECTION 12. Upon the proclamation and recognition of the independence of the
Philippine Islands, the President shall notify the Governments with which the United States
is in diplomatic correspondence thereof and invite said governments to recognize the
independence of the Philippine Islands.

17. 17
Cornejo, Miguel, Cornejo’s Pre-War Encyclopedic Directory of the Philippines. Manila. 1939. 311
Gawain 10. Q and A. Sagutin ang sumusunod na tanong batay sa sipi. Isulat ang sagot sa
papel.
1. Ano ang pangunahing probisyon ng Tydings-McDuffie Act?
2. Ilang taon ang transisyon ng pamamahala ng United States sa Pilipinas ayon sa batas?
3. Kailan lalaya ng Pilipinas?
4. Paano mailalarawan ang Pilipinas bilang nagsasariling bansa ayon sa Seksyon 10?
5. Kung ikaw ay nabuhay sa panahong ito, ano ang iyong reaksyon sa isinasaad ng batas?
Mga Kondisyon ng Kasarinlan base sa Philippine Trade Act
at Military Bases Agreement
Bago pa man ang inagurasyon ng Ikatlong Republika at maging isang ganap na
malayang bansa ang Pilipinas, inaprubahan na ng United States at ng Pilipinas ang
Philippine Trade Act na kilala rin sa tawag na Bell Trade Act noong Abril 30, 1946.
Hinango ang katawagan ng nasabing batas kay Congressman C. Jasper Bell na
nagpanukala nito sa Kongreso ng United States. Kung babalikan, ang katatapos na
Ikalawang Digmaang Pandaigdig ang nagdulot ng malawakang pinsala sa pamumuhay at
kabuhayan ng mga Pilipino. Sa mga sang-ayon sa Philippine Trade Act, isang magandang
simula ito para sa bansa dahil binubuksan nito ang malaking oportunidad na muling
itaguyod ang ekonomiya sa pamamagitan ng mahusay na ugnayang pangkalakalan ng
Pilipinas at United States.
Sa kabilang dako, naging isang malaking isyu ang pag-apruba sa Philippine Trade
Act. Marami ang hindi sang-ayon dahil sa pagkakaloob sa mga Amerikano ng pantay na
karapatang gamitin, linangin at paunlarin ang likas na yaman ng Pilipinas. Tinawag ito
bilang “Parity Rights”. Bukod dito, Ipinahayag ng U.S. na hindi maipagkakaloob ang
halaga para sa bayad-pinsala nang walang kasunduang pangkalakalan na tulad ng Bell
Trade Act.
Basahin at suriin ang ilang mahahalagang probisyon sa Philippine Trade Act.
Glosari:
allegiance – katapatan enactment – pagpasya
Bill of Rights – Kalipunan ng mga ratification – pagpapatibay
Karapatan sovereignty – ganap na kalayaan

18. 18
Sanggunian 5:
Philippine Trade Act. 1946
AN ACT
TO PROVIDE FOR TRADE RELATIONS BETWEEN THE UNITED STATES AND
THE PHILIPPINES, AND FOR OTHER PURPOSES.
Be it enacted by the Senate and House of Representatives of the United States
of America in Congress assembled.
TITLE I – SHORT TITLE AND DEFINITIONS
Section 1. SHORT TITLE
This Act may be cited as the “Philippine Trade Act of 1946”.
TITLE III – OBLIGATIONS OF PHILIPPINES
SEC. 341. RIGHTS OF UNITED STATES CITIZENS AND BUSINESS
ENTERPRISES IN NATURAL RESOURCES
The disposition, exploitation, development, and utilization of all agricultural,
timber, and mineral lands of the public domain, waters, minerals, coal, petroleum, and
other mineral oils, all forces and sources of potential energy, and other natural
resources of the Philippines, and the operation of public utilities, shall, if open to any
person, be open to citizens of the United States and to all forms of business enterprise
owned or controlled, directly or indirectly, by United States citizens.
SEC. 402. OBLIGATIONS OF PHILIPPINES
The President of the United States is not authorized by section 401 to enter into
such executive agreement unless in the agreement the Government of the Philippines
agrees –
(b) That the Government of the Philippines will promptly take such steps as are
necessary to secure the amendment of the Constitution of the Philippines so as
to permit the taking effect as laws of the Philippines of such part of the
provisions of section 341 as is in conflict with such constitution before such
amendment.

19. 19
allego J.D., Manuel V., The Philippine Trade Act in the Light of History. Manila. 1946. 72-95
Gawain 11A. Jigsaw Letter Puzzle. Sagutin ang sumusunod na tanong. Maaaring gamitin ang
mga kahon at titik na nasa mga piraso ng puzzle bilang clue sa pagsagot.
1. Anong aspetong pang-ekonomiya ang tuon ng Philippine Trade Act ng 1946?
2. Anong bansa ang nakipagkasundo sa Pilipinas batay sa itinakdang batas?
SEC. 404. TERMINATION OF AGREEMENT
(c) Termination or Suspension by the United States. –
(1) that if the President of the United States determines that a reasonable time for
the making of the amendment to the Constitution of the Philippines referred to in
section 402 (b) has elapsed, but such amendment has not made, he shall so
proclaim and the executive agreement shall have no effect after the date of such
proclamation; and
(2) that if the President of the United States determines and proclaims, after
consultation with the President of the Philippines, that the Republic of the
Philippines or any of its political subdivisions or the Philippine Government is in
any manner discriminating against citizens of the United States or any form of
United States business enterprise, then the United States shall have the right to
suspend the effectiveness of the whole or any portion of the agreement…
SEC. 509. RIGHTS OF THIRD COUNTRIES
The benefits granted by this Act, and by executive agreement provided for in Title
IV, to the Philippines, Philippine articles or products, and Philippine citizens, shall not, by
reason of any provision of any existing treaty or agreement with any third country, be
extended to such country or its products, citizens, or subjects.
KA
ST
Glosari:
amendment – pagwawasto elapsed - lumipas
disposition – pagsasaayos exploitation – lubos na gamitin

20. 20
3. Kumpletuhin: Ayon sa batas, ipinagkakaloob sa mga Amerikano ang karapatan na
gamitin, linangin at paunlarin ang mga _____________ ng Pilipinas tulad ng karapatan
na taglay ng mga Pilipino.
4. Ano ang nararapat na baguhin ng pamahalaang Pilipino upang maipasa ang probisyon
ng Philippine Trade Act na itinakda sa Section 341?
5. Ano ang isang dahilan ng United States upang suspindihin o wakasan ang mga
kasunduang nakapaloob sa Philippine Trade Act?
sa mga Amerikanong nasa Pilipinas
Sanggunian 6:
Military Bases Agreement, March 14, 1947
Walong buwan pagkaraang makamit ng mga Pilipino ang kasarinlan mula sa mga
Amerikano, dalawang kasunduan ang inaprubahan sa pagitan ng Pilipinas at United
States: ang Military Bases Agreement noong Marso 14, 1947 at ang Mutual Assistance
Agreement noong Marso 21, 1947. Nilagdaan ang mga kasunduang ito nina Pangulong
Manuel Roxas at Ambassador Paul McNutt ng United States.
Ninanais ng Military Bases Agreement na itaguyod ang kooperasyon ng Pilipinas
at United States sa pangangalaga ng kaligtasan ng bawat isa sa pamamagitan ng
pagtutulungan sa aspetong militar.
Tulad ng Bell Trade Act, naging mainit na isyu ang kasunduang nagpapanatili ng
mga base militar sa bansa dahil sa ilang probisyong nagbibigay ng espesyal na pagtrato
at malaking kapakinabangan sa bansang America.
Alamin ang sumusunod na mahahalagang nilalaman ng kasunduang ito.
NA
LI
KR

21. 21
AGREEMENT BETWEEN THE REPUBLIC OF THE PHILIPPINES
AND THE UNITED STATES OF AMERICA
CONCERNING MILITARY BASES
Signed at Manila, March 14, 1947
WHEREAS, the war in the Pacific has confirmed the mutuality of interest of the
Republic of the Philippines and of the United States of America in matters relating to the
defense of their respective territories and that mutuality of interest demands that the
Governments of the two countries take the necessary measures to promote their mutual
security and to defend their territories and areas…
WHEREAS, the Government of the Republic of the Philippines has requested
United States assistance in providing for the defense of the Philippines and in developing
for such defense effective Philippine armed forces…
THEREFORE, the Governments of the Republic of the Philippines and of the
United States of America agree upon the following terms for the delimitation,
establishment, maintenance and operation of military bases in the Philippines.
Article I
GRANT OF BASES
1. The Government of the Republic of the Philippines (hereinafter referred to as the
Philippines) grants to the Government of the United States of America (hereinafter
referred to as the United States) the right to retain the use of the bases in the
Philippines listed in Annex A attached hereto.
2. The Philippines agrees to permit the United States, upon notice to the Philippines,
to use such of those bases listed in Annex B as the United States determines tio be
required by military necessity.
Article II
MUTUAL COOPERATION
1. It is mutually agreed that the armed forces of the Philippines may serve on United
States bases and that the armed forces of the United States may serve on Philippine
military establishments whenever such conditions appear beneficial as mutually
determined by the armed forces of both countries.

22. 22
Article III
DESCRIPTION OF RIGHTS
1. It is mutually agreed that the United States shall have the rights, power and authority
within the bases which are necessary for the establishment, use, operation and defense
thereof or appropriate for the control thereof and all the rights, power and authority
within the limits of territorial waters and air space adjacent to, or in the vicinity of, the
bases which are necessary to provide access to them, or appropriate for their control.
Article IV
SHIPPING AND NAVIGATION
1. It is mutually agreed that United States public vessels operated by … the military
forces of the United States… shall be accorded free access to and movement between
ports and United States bases throughout the Philippines, including territorial waters,
by land, air and sea.
Article VII
USE OF PUBLIC SERVICES
It is mutually agreed that the United States may employ and use for United
States military forces any and all public utilities, other services and facilities, airfields,
ports, harbors, roads, highways, railroads, bridges, viaducts, canals, lakes, rivers and
streams in the Philippines under condition no less favorable than those that may be
applicable from time to time to the military forces of the Philippines.
Article XII
INTERNAL REVENUE TAX EXEMPTION
1. No member of the United States armed forces, except Filipino citizens, serving in the
Philippines in connection with the bases and residing in the Philippines by reason only
of such service, or his dependents, shall be liable to pay income tax in the Philippines
except in respect of income derived from Philippine sources.
Article XIII
JURISDICTION
1. The Philippines consents that the United States shall have the right to exercise
jurisdiction over the following offenses:
(a) Any offense committed by any person within any base except where the
offender and offended parties are both Philippine citizens…

23. 23
Romualdez, Eduardo Z, A Question of Sovereignty. The Military Bases and Philippine-American Relations,
1944-1979. Manila. 1980. 381-395
(b) Any offense committed outside the bases by any member of the armed
forces of the United States in which the offended party is also a
member of the armed forces of the United States.
2. The Philippines shall have the right to exercise jurisdiction over all other offenses
committed outside the bases by any member of the armed forces of the United
States.
Article XVII
REMOVAL OF IMPROVEMENTS
1. It is mutually agreed that the United States shall have the right to remove or dispose
of any or all removable improvements, equipment or facilities located at or on any
base and paid for with funds of the United States…
2. All buildings and structures which are erected by the United States in the bases
shall be the property of United States and may be removed by it before the
expiration of this Agreement …all of which shall become the property of the
Philippines upon the termination of the Agreement or the earlier relinquishment by
the United States of the bases where the structures have been built.
Article XXV
GRANTS OF BASES TO A THIRD POWER
1. The Philippines agrees that it shall not grant without prior consent of the United
States, any bases or any rights, power, or authority whatsoever, in or relating to
bases , to any third power.
Article XXIX
TERM OF AGREEMENT
The present Agreement shall enter into force upon its acceptance by the two
Governments and shall remain in force for a period of ninety-nine years subject to
extension thereafter as agreed by the two Governments.
Glosari:
delimitation – hangganan liable – mananagot relinquishment - pagpapabaya
jurisdiction – sakop mutuality – pagkakaayon viaduct – tulay

24. 24
Gawain 11B. Combined Facts. Tukuyin ang mga wastong impormasyon tungkol sa Military
Bases Agreement na nasa loob ng kahon. Isulat ang sagot sa papel.
Gawain 12. Probisyong Mabuti at Hindi Mabuti. Sa isang buong papel, buuin ang tsart sa
pamamagitan ng pagtala ng mabubuti at hindi mabubuting probisyon ng mga batas para sa
mga Pilipino. Ang pagsagot ay batay sa nakatalagang batas sa bawat pangkat.
A. Ang Digmaang Pandaigdig sa Pacific ang
nagbigay-daan sa pag-ayon ng Pilipinas at
United States na magtulungan upang
pangalagaan katiwasayan ng teritoryo ng
dalawang bansa.
B. Hiniling ng mga Amerikano na magbigay ng
tulong-militar ang Pilipinas upang maprotektahan
ang United States laban sa pananakop.
D. Ipinagkaloob ng Pilipinas sa United States ang
karapatang panatalihin ang mga base militar ng
America sa iba’t ibang panig ng bansa.C. Ipinagbawal sa kasunduan na gamitin o
daanan ng mga Amerikano ang mga
daungan sa pagitan ng mga base militar sa
buong kapuluan, mapatubig man, lupa o
himpapawid.
E. Tatagal ang kasunduang ito sa loob ng
99 taon na maaaring palawigin ang taon.
F. Maaaring gamitin ng
mga Amerikanong kasapi
ng militar ang lahat ng
mga pampublikong daan,
tulay, daungan at iba pa
batay sa kondisyon.
G. Maaaring patawan ng buwis
sa sahod ang mga Amerikanong
sundalo at empleyado na
naglilingkod sa mga base militar.
H. Lahat ng istruktura sa loob ng
mga base militar ng America ay
pag-aari ng U.S. hanggang sa
magwakas ang kasunduan.
Mga Probisyong
nakabuti sa mga Pilipino
Philippine Trade Act Military Bases Agreement

25. 25
Ano ang iyong naging konklusyon batay sa nabuong tsart? _________________________
_________________________________________________________________________
PAGLALAPAT.
Produkto: Matatag na Soberanya Stone Wall.
Ikaw ay isang miyembro ng Special Task Force ng kasalukuyang pamahalaan na
inatasang gumawa ng isang illustrated stone wall na nagpapakita ng mga nararapat na
katangian ng mga pinuno at mamamayan. Kabilang din ang mga akmang hakbangin sa
pagkakaroon ng bansa ng isang matatag na soberanya.
Ipakikita at ipaliliwanag ang gawang illustrated stone wall sa isang komperensiya na
lalahukan ng mga kinatawan ng lokal at pambansang pamahalaan. Isaalang-alang ang mga
pamantayan sa pagmamarka batay sa sumusunod na rubric:
Pamantayan 4
Napakahusay
3
Mahusay
2
Nalilinang
1
Nagsisimula
Puntos
Nilalaman
at
kaugnayan
sa paksa ng
illustrated
stone wall
(60%)
Malinaw na
nailahad ang
nilalaman ng
gawang
illustrated stone
wall sa paksa.
Nakapagtala ng
lima o higit pang
konkreto at
angkop detalye sa
stone wall.
Nailahad ang
nilalaman ng
gawang
illustrated stone
wall batay sa
paksa.
Nakapagtala ng
3-4 na konkreto
at angkop na
detalye sa stone
wall.
Nailahad ang
nilalaman ng
gawang
illustrated stone
wall batay sa
paksa.
Nakapagtala ng
2 detalye. May
mga aytem na
hindi malinaw
na nailahad.
Hindi malinaw
na nailahad
ang maraming
aytem sa
illustrated
stone wall. Isa
lamang ang
may
kaugnayan sa
paksa.
Mga Probisyong
hindi nakabuti sa mga Pilipino
Philippine Trade Act Military Bases Agreement

26. 26
Guhit ng
stone wall
(20%)
Malikhain at
masining na
naiguhit ang
stone wall.
Gumamit ng mga
akmang kulay at
angkop na
disenyo.
Natatangi ang
disenyo.
Malikhain at
masining na
naiguhit ang
stone wall.
Gumamit ng
mga akmang
kulay at angkop
na disenyo.
Karaniwan ang
disenyo.
Karaniwan ang
naiguhit na
stone wall. May
bahagi na hindi
akma ang
disenyo at
kumbinasyon
ng kulay.
Hindi gaanong
maayos ang
iginuhit na
stone wall.
Malaking
bahagi ng
guhit ang
hindi
nakulayan at
hindi naging
akma ang
disenyo.
Pagpapa-
liwanag ng
guhit
(20%)
Malinaw ang
pagpapaliwanag
sa guhit.
Mahusay at
detalyado na
naipaliwanag ang
lahat ng bahagi
ng gawang
illustrated stone
wall.
Malinaw ang
pagpapaliwana
g sa guhit.
Mahusay at
detalyado na
naipaliwanag
ang mga bahagi
. Mayroon
lamang isa na
hindi
nabigyang-
pansin.
Hindi gaanong
malinaw ang
pagpapaliwana
g sa guhit. May
2-4 na bahagi
ang hindi
naipaliwanag.
Hindi
naunawaan
ang pagpapa-
liwanag.
Maraming
detalye sa
guhit ang hindi
binigyang-
pansin.
KABUUAN
Pangyunit na Produkto/Pagganap:
Makibahagi sa iyong pangkat. Basahin ang nilalaman ng produkto/pagganap. Isaalang-
alang ang mga panuntunan ng guro.
Ikaw ay isang miyembro ng komite sa iyong paaralan na may tungkulin na
magpatupad ng mga programa na huhubog sa pagiging isang mapanagutang mag-aaral.
Magkakaroon ng general school assembly na dadaluhan ng pamunuan ng paaralan, mga
opisyal ng PTA at mga guro.
Naatasan ka na magbalangkas ng mga panuntunan tungkol sa pananagutan ng
mga mag-aaral sa loob at labas ng paaralan. Nakatuon ito sa sumusunod na aspeto:
kalinisan ng paaralan, isyu ng bullying at mga programang pangkomunidad. Ilalahad ang
mga nabalangkas na mungkahing panuntunan sa gaganaping taunang school general
assembly.
Ang iyong nabalangkas na panuntunan ay bibigyan ng marka batay sa
sumusunod na pamantayan: kaangkupan ng nilalaman, kahusayan sa pagpapaliwanag
at kooperasyon ng bawat miyembro ng pangkat.

27. 27
Rubric sa pagmamarka ng Produkto/Pagganap:
Pamantayan
4
Napakahusay
3
Mahusay
2
Nalilinang
1
Nagsisimula Puntos
Kaangkupan
ng Nilalaman
(50%)
Malinaw na
nailahad ang
nilalaman ng mga
panuntunan.
Nakapagtala ng
lima o higit pang
konkreto at angkop
detalye.
Nailahad ang
nilalaman ng mga
panuntunan.
Nakapagtala ng
3-4 na konkreto
at angkop na
detalye.
Nailahad ang
nilalaman ng mga
panuntunan.
Nakapagtala ng 2
detalye. May
mga aytem na
hindi malinaw na
nailahad.
Hindi malinaw
na nailahad ang
maraming
aytem sa
panuntunan. Isa
lamang ang may
kaugnayan sa
paksa.
Kahusayan
sa Pagpapa-
liwanag
(25%)
Malinaw ang
pagpapaliwanag sa
produkto. Mahusay
at detalyado na
naipaliwanag ang
lahat ng bahagi.
Malinaw ang
pagpapaliwanag
sa guhit.
Mahusay at
detalyado na
naipaliwanag ang
mga bahagi .
Mayroon lamang
isa na hindi
nabigyang-
pansin.
Hindi gaanong
malinaw ang
pagpapaliwanag
sa guhit. May 2-4
na bahagi ang
hindi
naipaliwanag.
Hindi
naunawaan ang
pagpapa-
liwanag.
Maraming
detalye sa guhit
ang hindi
binigyang-
pansin.
Kooperasyon
ng bawat
miyembro
sa pangkat
(25%)
Mahusay na nakiisa
sa pangkat. Aktibo
sa talakayan.
Malaki ang naging
bahagi sa pagbuo
ng pangkatang
produkto.
Mahusay na
nakiisa sa
pangkat. Aktibo
sa talakayan.
May naibahagi sa
pagbuo ng
pangkatang
produkto.
Mahusay na
nakiisa sa
pangkat
bagama’t hindi
gaanong aktibo
sa talakayan.
May naibahagi sa
pagbuo ng
pangkatang
produkto.
Hindi gaanong
nakiisa sa
pangkat.
Walang
naibahagi sa
pagbuo ng
pangkatang
produkto.
KABUUAN
TRANSISYON SA SUSUNOD NA MODYUL
Inilarawan ng mga primaryang sanggunian ang naging kalagayan ng mga Pilipino sa
panahon ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig at pamamahala ng Japan sa bansa. Ang hindi
malilimutang karanasan ng mga tuwirang nakasaksi sa pagmamalupit ng mga dayuhan ay
patuloy na ipinaaalala ng mga salaysay at biswal na sanggunian na binigyang-diin sa modyul na
ito.

28. 28
Sa pagtatatag ng Ikatlong Republika ng Pilipinas noong Hulyo 4, 1946, muling naharap sa
panibagong pakikibaka ang mga Pilipino sa pagtaguyod ng isang nagsasariling bansa. Isa sa mga
ito ay ang mga probisyon ng mga batas at kasunduang tinanggap ng pamahalaan ni Pangulong
Roxas ay nagbigay ng kapaki-pakinabangan sa mga Amerikano sa aspetong pang-ekonomiya at
pangmilitar.
Sa susunod na modyul, tatalakayin ang iba pang hamon na kinaharap ng mga Pilipino sa
pagsisimula ng Ikatlong Republika. Dalawa sa mga ito ay ang suliranin sa lupa at ang
paghahangad ng mga magsasaka sa makamit ang kanilang mga karapatan.
(EVEN NUMBER… LAST PAGE)