Conferentie Rekenen en Taal 21/11/13 Workshop Online Tekstbrgrip met leraren Nederlands Rijn IJssel

2. context
• Digitale Netwerkmaatschappij
• Meeste informatie digitaal /online >> Digitale
vaardigheden cruciaal
• 87 procent van de scholieren gebruikt internet
(Beljaarts, 2006)
• Leren omgaan digitale informatie belangrijke
opdracht van het onderwijs (EU High Level Group on
Literacy, 2012; European Commission, 2010,..)
• Hoe dan? Wat dan? Wie dan?

3. promotieonderzoek
•
Wat is Online Tekstbegrip (literatuuronderzoek; klaar)
•
Wat vinden / willen / weten / doen docenten Nederlands
(surveyonderzoek; lopend)
•
Wat kunnen leerlingen (ontwerpen instrument; > mei 2014)
•
Ontwikkelen materiaal & didactiek (aug 2014)
•
Training docenten (sept-okt 2014)
•
Uittesten in klas / observeren / testen lln ( nov 13 maart 15)
•
Bijstellen / aanpassen / bruikbaar maken ( aug 2015)

4. wat?

5. online teksten / informatie
• nieuwe tekstsoorten (websites, blogs, forums, tweets, ..)
• niet lineair (inleiding, middenstuk, slot) maar cluster via
hyperlinks
• geen vaste pagina
• Veel teksten ongemonitord / iedereen schrijft
• niet statisch, maar dynamisch en soms versplinterd
• multimediaal en multimodaal
• interactief
• meerdere auteurs / soms onduidelijke auteur(s)

6. Doc Ned
N=232

7. MBO N=16

8. Online tekstbegrip
• Nieuwe manieren van communicatie die steeds veranderen
(blogs, websites, forums, twitter, whatsapp..)
• Oceaan van ongemonitorde informatie
• Begrijpen van online tekstsoorten cruciaal in digitale wereld
• Online tekstsoorten hebben afwijkende kenmerken
• Vaardigheden van offline tekstbegrip zijn ook heel belangrijk,
maar niet voldoende
• Voor begrijpen van online teksten aanvullende vaardigheden
en strategieën nodig

9. Leerlingen problemen
(1) PISA (2006) Offline Tekstbegrip (digital reading)
• 40 % basaal of daaronder; 18% ernstige
problemen
• grote spreiding ( Bolivia 70%, Zuid Korea 9%)
• verschil meisjes – jongens kleiner
(2) Amerikaans onderzoek ORCA bevestigt dit (Leu,
Coiro e.a.)

10. Algemeen: N=232

11. MBO N=16

12. Nieuwe vaardigheden ?
• (Coiro 2011) 3 toetsen Voorkennis, Offline tekstbegrip,
Online tekstbegrip. 17 % alleen te verklaren uit nieuw,
online vaardigheden en strategieën
• Uniek: navigeren met hyperlinks, kennis nieuwe
tekstsoorten, paralelle multimedia, constant
veranderend, leesstrategieën interactie, ..
• Van meer belang: strategische vaardigheden, kritisch
lezen, zelfsturing
• Complexer: tekststructuren, zelfregulatie, kritisch
lezen, ..

13. Algemeen N=232

14. MBO N=16

15. Onderwijs Nederland
• Onduidelijkheid / Verwarrende terminologie
• Tekstbegrip is domein van Nederlands
• Bij Nederlands staat online tekstbegrip niet in
eindtermen / kerndoelen / methoden / toetsen /
examens en nog geen onderzoek, in
vaktijdschriften

16. Algemeen N=232

17. MBO N=16

18. wat wel dan?
• Geen behoefte aan nieuwe schoolboeken maar
nieuwe didactiek ; arrangeur van leersituaties
• In ICT-toepassingen zijn leerlingen vaak wel goed
• Besteed aandacht aan online teksten in functionele
context
• Samenwerkend lezen
• Reciprocal teaching
• Peer feedback en co-teaching

20. Algemeen N=232

21. MBO N=16

22. meedoen & contact
• Jeroen Clemens
• http://jeroenclemens.nl
• jeroencl@gmail.com
• @jeroencl
• Docenten Nederlands survey / vragenlijst via
https://www.surveymonkey.com/s/X39S2XQ
• Presentatie op http://www.slideshare.net/jeroencl