Presentatie van Frank van Lier over motivatieleer. Kick off van innovatieproject Veluws College

1. Bouwstenen
voor motivatie
Mheenpark 14 maart 2012

2. Doelen:
• Zicht krijgen op wat motivatie bepaalt
• Model bespreken dat kan helpen
systematisch te werken aan motivationeel
ontwerp
• Tips (aandachtspunten)
• Aanbevelingen
• Wat doen we al, waar zit verbeterruimte?

3. Opbouw:
Bouwstenen
Model
Tips
Aanbevelingen

4. Definitie:
• Motivatie is het proces waardoor
doelgericht gedrag wordt uitgelokt en
onderhouden.

5. Bouwstenen voor motivatie
• Nieuwsgierigheid en interesse
• Zicht op de doelen
• Geloof in eigen kunnen
• Zin om verder te leren
• Mate van zelfregulatie

6. Nieuwsgierigheid en interesse
• Aansluiten bij de interesse van de lln
• Keuze van de werkvormen:
samenwerken, computergebruik,
competitie, incongruentie

7. Doel en oriëntatie
• Zorg voor specifieke doelen
• Zorg voor korte termijn doelen
• Werk met leerdoelen i.p.v. prestatiedoelen

8. Geloof in eigen kunnen
• Eerdere ervaringen
• Waargenomen ervaringen van anderen
• Feedback van anderen
• Gevoel dat je bij de taak hebt

9. Zin om verder te leren:
• Ervaringen
• Attributies (intern - extern, stabiel –
instabiel, te controleren – niet te
controleren)
• Verkeerde attributies kunnen de motivatie
in hoge mate bepalen. Mentor moet hier
aandacht aan besteden. SAQI School Attitude
Questionnaire Internet

10. Zelfregulatie
• Recht doen aan autonomie:
keuzevrijheid: doelen, werkwijze,
tijdsindeling, evaluatie
• Zelfregulatie vraagt veel vaardigheden
die je niet zo maar hebt .Binnen
zelfregulerend onderwijs wordt veel
aandacht besteed aan zelfreflectie.

11. Model van Keller
• A: Attention
• R: Relevance
• C: Confidence
• S: satisfaction

12. Aandacht vangen:
• Geheimzinnigheid
• Verbazing
• Incongruentie
• Afwisseling

13. Relevantie:
• Betekenisvol
• Herkenning (aansluiten bij wat je al weet)
• Persoonlijk belang

14. Vertrouwen:
• Uitleggen wat we gaan doen
• Zorgen voor succeservaringen
• Uitdagingen in de zone van de naaste
ontwikkeling
• Alleen steun geven waar dat nodig is:
Wat ze zelf kunnen, doen de lln zelf

15. Satisfactie:
• Toepassen in betekenisvolle situaties
• Geven van complimenten, beloningen
• Constistentie in toetsen en nakijken
• Recht doen aan autonomie:
keuzevrijheid: doelen, werkwijze,
tijdsindeling, evaluatie

16. Keller’s motivational Design
Proces
1. Analyseer de groep en maak een
inschatting gebaseerd op ARCS
2. Bepaal de motivatiedoelen op grond van
de bevindingen
3. Ontwerp een strategie en pas deze toe
in de instructie
4. Probeer uit en pas aan indien nodig

17. Bevorderen motivatie om te
leren (Brophy, Simons)
Vijf rollen:
• Leraar als voorbeeld
• Leraar metacognitieve gids
• Leraar als externe monitor
• Leraar als scaffolder
• Leraar als bevorderaar positieve
zelfevaluatie

18. Werkzame principes
• Leren door activering
• Kennis moet aansluiten
• Naast kennis bevorderen hogere
cognitieve doelen
• Weten waarom we dit doen
• Reflecteren op het leerproces
• Aanpak staat centraal

19. Werkzame principes
• Bewustwording van gebruikte strategieën
• Regelmatige oefening in verschillende contexten
• Reflecteren op de eigen aanpak
• Scaffolding toepassen
• Samenwerkend leren
• Afspraken met ouders over zelfstandigheid
• Werken aan opvattingen van leerlingen over
leerconcept

20. Tips: Taken
• Geef aan wat de verwachtingen zijn. Laat
concreet zien wat het eindresultaat moet zijn.
• Geef uitdagende maar haalbare taken: maatwerk
(geef keuzemogelijkheden)
• Geef de waarde van een taak aan
• Taakwaarde wordt beïnvloed door werkvorm:
86% van de lln wordt gemotiveerd door pc.
• Geef lln keuzevrijheid, wijs hen op de
consequentie van hun keuze
• Laat lln werk analyseren, zichzelf feedback
geven. Denk aan de afsluiter.

21. Tips: houding docent
• Vermijd vergelijkingen met andere lln. Laat lln werken
aan eigen groei. Geen prestatiedoelen maar
leerdoelen.
• Geef lln systematisch feedback met positieve
bekrachtiging
• Houding docent bij eerdere prestaties werken mee in
de beeldvorming van de lln
• Vermijd een continue controlerende instelling
• Geef het goede voorbeeld en laat het goede
voorbeeld geven. Benoem het juiste gedrag.

22. Tips: werkvormen
• Differentieer in werkvormen om aan te
sluiten bij de leerlingen
• Maak gebruik van
computerondersteuning (86% waardeert
dit)
• Samenwerkend leren motiveert

23. Tips: schoolklimaat
• Elke docent benadrukt het belang van
goed leren
• Bij bespreken van toetsen wordt aandacht
besteed aan attributie
• Attributiebias vermijden: mentor heeft
daar een belangrijke rol
• Docenten kijken bij elkaar en willen
reflecteren op het eigen handelen

24. Aanbevelingen:
1. Cursus didactisch coachen→ Academie
2. Attributie-onderzoek→ SAQI lijst
3. Aandacht voor werkvormen→ Academie
4. Differentiëren (werken met niveaugroepen)
5. Uitdaging in 3H: ‘plus’ waar je trots op bent
6. Verschillende toetsvormen. Wat een
leerling kan, blijkt eerder uit een portfolio.

25. Wat doen we al, waar zit
verbeterruimte?