1. LASARTEKO BERRITZEGUNEA 2006 /2007
MINTEGIA : IKASLE ETORKINAK EUSKALDUNTZEKO
MATERIALAK (LEHEN HEZKUNTZA)
MATERIALAREN FITXA
IRAKASLEA
Koro Berasategi Iriondo
IKASTETXEA
Urnietako Egape ikastola
MATERIALAREN IZENA
Deskribapenak lantzeko ariketak
URRATSA ETA MAILA*
Sakontze urratsa B maila: LH 4. mailatik gora eta DBH 1go zikloa
HELBURUA
Irudien deskribapenak egitea
2. Hiztegia aberastea
Esaldiak egoki egituratzea
Ahoz nazhiz idatziz testu motzak ekoiztea
Adjetiboak, aditz sinpleak... ongi erabiltzea
PROZEDURA
Aurkeztu ditudan ariketak egun desberdinetan egitea komenigarria da
beste zenbait ekintzekin tartekatuz, bestela oso aspergarriak bilakatu
daitezke. Idazten hasi aurretik idatziko den guztia ahoz lantzea
komenigarria ahozkotasunari behar duen denbora guztia eskainiz.
Testuak banaka nahiz taldean sortu daitezke. Hitz zerrendak
prestatzeko hobe taldean aritzea, aberasgarriagoa baita.
BALIABIDEAK
Prestatutako ariketak.
* Urratsaren eta Mailaren sailkapena egiteko, Ima Ortega irakaslearen honako dokumentua erabili
dugu : Urrats bakoitzaren ezaugarriak eta lan egiteko oinarrizko estrategiak
(www.elkarrekin.org/elk/IEHI).
1-2 urratsei, Oinarrizko Urratsa deitu diogu eta 3-4 urratsei, Sakontze Urratsa. 1-3 mailei, A Maila
izena jarri diogu eta 4-6 mailei, B Maila.
3. DESKRIBAPENAK EGITEKO ARIKETAK
Irudi bat deskribatzeko arreta handiz begiratu behar duzu, xehetasun guztiak
hartu behar dituzu kontuan: formak, koloreak, gauza bakoitzak betetzen duen
espazioa... Zure deskribapena idazterakoan esaldiak ondo osatu behar dituzu.
Entrenamendu txiki bat egingo al dugu?
Begira ezazu arreta handiz irudi hau:
4. Irudia deskribatzen hasi aurretik hitz zerrenda bat osatuko dugu. Zein hitz
erabiliko ditugu goiko irudia deskribatzeko?
-Koloreak: urdina, berdea, gorria, horia, beltza...
-Tamainak: luzea, motza, txikia, handia, ertaina, zabala, estua...
-Pertsonak deskribatzeko erabiltzen ditugun hitzak: lodia, potzoloa, mehea,
argala, garaia, txikia, hile horia, beltzarana, burusoila, biboteduna, bizarduna,
begi beltzak, urdinak...
-Formak: borobila, arrautza formakoa, luzea, karratua...
-Sentimenduak: pozik, triste, haserre, alai...
-Posizioa eta kopuruak adierazteko hitzak: ondoan, alboan, aurrez aurre
gainean, azpian, eskuinean, ezkerrean, aurrean, atzean, goian, behean, kanpoan,
barruan... Asko, gutxi, ugari, urri, bat, bi, hiru...
-Gure gustuak adierazteko hitzak: polita, itsusia, zoragarria, ederra,
ikaragarria, beldurgarria, gustatzen zait, ez zait gustatzen, gogoko dut, ez dut
gogoko...
-Erabiliko ditugun aditzak: da, dira, du, ditu, dute, dituzte, dago, daude
darama, daramatza, daramate, daramatzate...
Lan hau guztia egin ondoren has zaitezke zure deskribapena prestatzen.
Idazten hasi aurretik ongi pentsatu eta zorte on!
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________
Eta orain kontrako lana egingo dugu. Deskribapen hau irakur ezazu eta ondoren
burura datorkizuna marraz ezazu:
5. “Emakume bat da. Emakumea oso lodia da, ile beltza, motza eta kizkurra du,
sudur handia eta ezpainak gorriz margotuta. Ezkerreko belarrian belarritako
luze eta horia du; eskuineko belarrian, berriz, ez du belarritakorik.
Udako tiradun soineko marraduna darama jantzita, ez oso luzea. Soinekoak
kolore asko ditu. Oinetan sandalia horiak ditu eta lepoan zapi berdea. Pultsera
eta eraztun ugari daramatza eta eskuineko eskuan eguzkitako txiki-txiki bat.
Eguzkitakoa marraduna eta txuri-urdina da.
Eguzkitakoaren gainean txori txiki eta urdina dago. Emakumearen ondoan,
berriz, txakur marroi, handi eta argala.”
Zein irudiari dagokio deskribapen hau?
“Garraiobide bat da. Ez da errepideetatik ibiltzen baina erregaia behar du
mugitzeko. Gurpilik ez du. Bertan ibiliz gero lurreko pertsonak inurriak bezain
txikiak ikusiko ditugu. Goiko aldean helizeak ditu. Zer da?”
Bururatzen al zaizkizu garraiobide gehiagoren izenak?
Marraz itzazu bururatzen zaizkizun guztiak:
6. Irudimen handia al duzu? Bai? Ba, egin ezazu proposatuko dizudan ariketa!
Azpiko aldean dituzun formak erabiliz marrazki bat osatu, margotu eta
deskribatu.
8. Orain azpiko testua osa ezazu:
“Irudian bibotedun _________ bat dago bere ______________ko alfonbra
txikia eskubila batekin ____________. Alfonbra txikian ______________
jartzen du eta __________ da.
Gizona ez da oso _________, ile ___________ du eta sudur __________.
________an pajarita gorria ___ eta ____________ morea. Galtzak
_______ eta _________ ditu. _____etan zapata marroiak.
Karabana _________ da. Leihoa eta atearen ________ toldo hori-urdinak
ditu eta ________n, apaintzeko, ________ bat lorontzi batean.
Irudi hau, niretzat _________ eta __________ da.”
Eta bukatzeko, zein da zure lagunmina? (gehien maite duzun laguna).
Deskriba ezazu, marraz ezazu eta ondoren bere izena idatzi letra txukun eta
politak erabiliz, adibidez:
