2. Σφνκετεσ λζξεισ
από τα αρχαία ελλθνικά
• Στα αρχαία ελλθνικά θ χριςθ ενόσ ςτοιχείου
ι μιασ πρόκεςθσ, μπροςτά από μια λζξθ
ζδινε ξεχωριςτι ζννοια ςτθ νζα ςφνκετθ
λζξθ.
Πχ εισ (μζςα ςε) + βάλλω = ειςβάλλω (εφορμώ,
μπαίνω με ορμι)
κατά (προσ τα κάτω) + βάλλω = καταβάλλω
(εξαντλώ, εξαςκενίηω)
3. Σφνκεςθ με ςτοιχεία από τθν αρχαία ελλθνικι γλϊςςα
Σημαςία Σημαςία
α(αν)- *ςτερθτικό+ δυς- δφςκολα, κακά
αει- πάντα, αδιάκοπα ευ- καλά, εφκολα
αλλθλο- ο ζνασ τον άλλο θμι- μιςό
αμφι- από τα δφο μζρθ ομο- μαηί, ίδια
αρχι- πρϊτοσ, ανϊτεροσ παν- όλοσ
αυτο- από μόνοσ μου πυρο- φωτιά
διχο- μοιραςμζνοσ ςε δφο τθλε- μακριά
Παν μζτρον άριςτον...
4. Παραδείγματα
αεικίνθτοσ αυτόσ που κινείται ςυνζχεια
αλλθλοβοικεια αμοιβαία βοικεια
αναδρομι επιςτροφι ςτο παρελκόν, αναπόλθςθ
διαδρομι πορεία από ζνα ςθμείο ς’ ζνα άλλο
αμφίβιο αυτό που ηει και ςτθ ςτεριά και ςτθ
κάλαςςα
υπεράνκρωποσ ανώτεροσ από τθν ανκρώπινθ
δφναμθ
τθλεμαχία ςυηιτθςθ αντιπάλων ςτθν τθλεόραςθ
δυςκίνθτοσ αυτόσ που κινείται με δυςκολία
5. Σφνκεςθ με προκζςεισ από τθν αρχαία ελλθνικι γλϊςςα
Πρόθεςη Σημαςία πρόθεςησ Πρόθεςη Σημαςία πρόθεςησ
αμφί και από τισ δφο παρά δίπλα, κοντά ςε ι
πλευρζσ παράλλθλα
ανά πάνω ςε κάτι ι ξανά περί γφρω από
διά μζςα από προ μπροςτά από κάτι ι
πριν, προθγουμζνωσ
εισ μζςα ςε προσ με κατεφκυνςθ ςε
εκ ζξω ι μακριά από ςυν μαηί με
επί πάνω ςε υπζρ πάνω από, πζρα
από, πάρα πολφ
κατά προσ τα κάτω ι υπό κάτω από
εναντίον
μετά μαηί με ι κατόπιν αντί απζναντι ι ενάντια
Παν μζτρον άριςτον...
6. Παραδείγματα
Συνοπτικόσ πίνακασ του ριματοσ βάλλω με προκζςεισ
από τα αρχαία ελλθνικά
αμφιβάλλω ειςβάλλω μεταβάλλω προςβάλλω
αναβάλλω εκβάλλω παραβάλλω ςυμβάλλω
αποβάλλω επιβάλλω περιβάλλω υπερβάλλω
διαβάλλω καταβάλλω προβάλλω υποβάλλω
7. Εςωτερικι αφξθςθ
• Τα ριματα που ςχθματίηουν ςφνκετεσ λζξεισ
με τισ προκζςεισ και παίρνουν αφξθςθ, τθ
διατθροφν μζςα ςτθ νζα ςφνκετθ λζξθ
(εςωτερικι αφξθςθ), ςτθν κλίςθ του
παρατατικοφ και του αορίςτου και όχι ςτθν
αρχι τθσ.
