2. AURKIBIDEA
 Zer da bertsolaritza?
 Doinua
 Historia
3.1- Lehen urratsak
3.2- Txirritaren garaia
 Bertso baten neurriak
 Errima
 Bertsoaren zailtasunak

3. Zer da bertsolaritza?
 Bertsolaritza abestuz, errimatuz eta
neurtuz egiten den berbaldi bat da.
Ahozko euskal literaturaren
adarretako bat da.
Neurriz eta errimaz
kantatzea hitza
horra hor zer kirol mota
den bertsolaritza.
Xabier Amuriza

4. Doinua
 Bertsolaria, orain ezagutzen ditugun munduko
inprobisatzaile gehienak ez bezala, musika-tresnaren
laguntzarik gabe aritzen da bertsotan. Juanito
Dorronsorok, orain arte arlo honetan lan gehien egin duen
ikertzaileak, 3.040 doinu ikertu eta sailkatu ditu.
Jatorriaren arabera, bertso doinuak hiru kategoriatan
sailkatzen dira:
 Usadiozko doinu herrikoiak
 Neurriz parera datozen doinu berriak
 Bakoitzak osatutako doinuak
Musika-tresnen laguntzarik gabe kantatzeko, bertsolariak
ahots sendo eta belarri ona behar duela izan pentsa
daiteke, baina Joxerra Gartzia, Andoni Egaña eta Jon
Sarasua adituen esanean "komunikazioaren arrakasta
edo porrota ez dago bertsolariaren ahotsaren kalitatearen
baitan, aukeraturiko doinuaren eta hura kantatzeko
moduaren egokitasunean baizik".

5. Historia
Lehen urratsak
Nahiz eta lehenagoko aztarnak ere
badiren, bertsolaritza XIX. mendetik aurrera
garatu zen Euskal Herrian.
Ez zen lurralde guztietan indar berarekin
hedatu. Gipuzkoako eskualde batzuetan izan
ziren bertsolaririk ezagunenak. XIX. mendeko
gerra eta gatazka ugariek eskaini zuten
bertsotarako gairik.
Kanta paperen bidez zabaldutako bertsoak
oso modan egon ziren, zenbait kasutan
gainera, orduko gertaera eta albisteak
jakinarazteko modurik herrikoienetako bat izan
zen bertsolaritza.

6. Historia
Txirritaren garaia
Bertsolarien prestigioak apur bat beherantz
egin zuen XX. mendearen hasieran. Dena
den, herri eta auzoetako jai eta ospakizunik
garrantzitsuenetan ez zen bertsoen faltarik
izaten eta pasadizo xelebreen kanta paperak
egiten jarraitzen zuten. Bertsolariek gizarteko
gai gehientsuenei heltzen zieten: marinel eta
baserritarren bizimodu latza, langileen
borrokak eta grebak, estatu eta munduko
gertaera entzutetsuak…

7. Bertso baten neurriak
Bertso bat puntutan zatitzen da eta puntu
bakoitzak, neurriaren arabera, silaba-kopuru
jakin bat izango du.
Egitura baten adibidea:
 Zortziko handia: Lau puntukoa, lerro
bakoitian 10 silaba eta 8 bikoitietan. Errima
hitza ere bikoitietan dauka.

8. Errima
 Askorentzat errimak osatzen du bertsoaren
alderdi teknikoen ardatza. Errimatuz ari
bagara, bertsotan ari gara.
Baina errima pobre eta aberatsak bereizten
dira. Adibidez:
-Burua eta ordua hitzek, errima pobrea
osatzen dute.
-Elizan eta gerizan hitzek, errima aberatsa.
 Baina errima eta neurria bertsolarientzat
arau edo muga diren arren, laguntza-bide
ere izan daitezke.

9. Bertso baten zailtasunak
 Bertsolarientzat zailtasunik handiena
errima-hitz multzo egokia. Bertso
berean errima-hitza errepikatuz gero,
bertsolariek poto egin duela esaten
da. Potoa da, epaimahaiak eta
publikoak, gehien zigortzen duen
akatsa.
 Neurriak ez du barkatzen, baina
bertsolaria ohituta dago 10, 8, 7, 6, 5
silabatan pentsatzen.