PowerPoint bij hoofdstuk 6 van het thema Parlementaire democratie van het vak maatschappijleer.

1. Parlementaire democratie
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Wat is politiek ?
Politieke stromingen
Politieke partijen
Verkiezingen
De regering
Het parlement
Gemeente en provincie
Politiek in de praktijk
Internationale politiek
1

2. Parlementaire democratie
6 Het parlement
Wat doet het parlement ?
Hoe is de taakverdeling met de
ministers ?
2

3. 6 Het parlement
regering
Koningin + ministers
kabinet
ministers + staatssecretarissen
parlement
volksvertegenwoordiging
Staten Generaal
Eerste kamer
Tweede kamer
3

4. Oefening 14 – pagina 94
4

5. 6 Het parlement
Taken regering en parlement
vastgelegd in grondwet.
Samenwerking ook bepaald door
tradities en gewoonten.
Politieke cultuur
Manier waarop regering en
parlement met elkaar omgaan.
poldermodel
5

6. 6 Het parlement
Parlement
• Eerste kamer
• Tweede kamer
Staten Generaal
Volksvertegenwoordiging
Parlementsleden zijn
“volksvertegenwoordigers” 6

7. 6 Het parlement
Tweede kamer



150 leden
direct gekozen
fulltime functie
Eerste kamer (senaat)



75 leden
indirect gekozen
deeltijd functie
7

8. Oefening 10 - pagina 92
8

9. 9

10. 6 Het parlement
Tweede kamer
A. medewetgeving
taken:

A. medewetgeving

B. controle regering
Kamerleden hebben aantal rechten:

1. stemrecht


2. recht van amendement


wetsvoorstel wijzigen
3. recht van initiatief


wetsvoorstel aannemen of verwerpen
wetsvoorstel indienen
4. budgetrecht

schuiven met begrotingsposten
10

11. 6 Het parlement
Tweede kamer
taken:

A. medewetgeving

B. controle regering
B. controle regering
Kamerleden hebben aantal rechten:

1. recht van motie




2. vragenrecht



schriftelijke vragen (binnen 3 weken antwoord)
elke dinsdag: vragenuurtje
3. recht van interpellatie


motie van treurnis
motie van afkeuring
motie van wantrouwen
spoeddebat (30 kamerleden)
4. recht van enquête


onderzoek instellen
getuigen onder ede
11

12. 6 Het parlement
medewetgeving
controle regering
Kamerleden hebben aantal rechten:
Kamerleden hebben aantal rechten:
stemrecht
recht van motie
wetsvoorstel aannemen of verwerpen
recht van amendement
motie van treurnis
motie van afkeuring
motie van wantrouwen
wetsvoorstel wijzigen
recht van initiatief
wetsvoorstel indienen
budgetrecht
schuiven met begrotingsposten
vragenrecht
schriftelijke vragen (binnen 3 weken antwoord)
elke dinsdag: vragenuurtje
recht van interpellatie
spoeddebat (30 kamerleden)
recht van enquête
onderzoek instellen
getuigen onder ede
Oefening 12 – pagina 93
12

14. 6 Het parlement
Tweede Kamer
• 150 leden
• voor vier jaar gekozen
• wetsvoorstellen behandelen
•aannemen
•afwijzen
•veranderen
•daarna wet naar Eerste Kamer
14

15. 6 Het parlement
Eerste Kamer (Senaat)
• 75 leden
• extra controle 2e Kamer
• wetsvoorstellen behandelen
•aannemen
•afwijzen
•terugsturen naar 2e kamer
•niet: zelf veranderen
http://www.nrc.nl/nieuws/2010/12/14/eerste-kamer-verwerpt-btw-verhoging/
15

16. 6 Het parlement
16

17. 6 Het parlement
http://www.youtube.com/watch?v=
ah_QZtz4bMc&feature=fvwrel
17

18. 6 Het parlement
Fractie („deel‟)
•vertegenwoordigers van partij
•1e en 2e Kamer
•Gemeenteraad
•Provinciale Staten
•fractieleider
•CDA-fractie
•PvdA-fractie
•SP-fractie
18

19. 6 Het parlement

regerings – partijen



Kabinet Rutte 1

partijen die regeren
ministers in kabinet
steunen meestal regering






CDA
VVD




gedoogsteun: PVV
oppositie – partijen



partijen die niet regeren
oppositie voeren
meestal niet eens met
regering
SP
Groen Links
Partij voor de Dieren
D’66
PvdA
SGP
ChristenUnie
19

20. 6 Het parlement

regerings – partijen



Kabinet Rutte 2

partijen die regeren
ministers in kabinet
steunen meestal regering






PvdA
VVD
oppositie – partijen








partijen die niet regeren
oppositie voeren
meestal niet eens met
regering
PVV
SP
Groen Links
Partij voor de Dieren
D’66
CDA
SGP
ChristenUnie
50+
20

21. 6 Het parlement
Taakverdeling regering en parlement
Trias Politica
1.
2.
3.
wetgevende macht
uitvoerend macht
rechtsprekende macht
Wetgevende macht


kabinet > ministers
parlement
Uitvoerende macht

kabinet > ministers
Rechtsprekende macht

onafhankelijke rechters
21

22. 6 Het parlement
Wetgevende taak > taken
regering
1.
2.
ontwerpen nieuwe wetten
opstellen rijksbegroting
parlement
1.
2.
3.
ontwerpen nieuwe wetten
goedkeuren rijksbegroting
goedkeuren wetten
22

23. 6 Het parlement
Wetgevende taak > rechten
regering
parlement
In grondwet
1.
2.
3.
4.
stemrecht bij wetsontwerpen
budgetrecht > rijksbegroting
recht van initiatief
recht van amandement
23

24. 6 Het parlement
Regering en parlement
1.
2.
wetgevende taak
uitvoerende taak
24

25. 6 Het parlement
Uitvoerende taak > taken
regering
parlement
ministers hebben de taak controleert of ministers hun
wetten uit te voeren
werk goed doen
25

26. 6 Het parlement
Uitvoerende taak > rechten
regering
parlement
In grondwet
1.
2.
3.
4.
recht tot stellen schriftelijke
vragen
recht van interpellatie
recht op parlementaire enquête
recht om motie in te dienen
1.
2.
motie van afkeuring
motie van wantrouwen
26

27. 6 Het parlement
Hoe komt een nieuwe wet tot stand ?
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Er is een maatschappelijk probleem.
Een minister of Tweede Kamerlid maakt wetsvoorstel.
De Tweede Kamer debatteert over wetsvoorstel.
Tweede Kamerleden dienen amendementen in.
Tweede Kamer stemt over amendementen en definitieve
wetsvoorstel.
Eerste Kamer stemt over wetsvoorstel.
Koningin en verantwoordelijke minister ondertekenen wetsvoorstel.
Wet wordt gepubliceerd in Staatscourant.
27

28. Hoofdtaken van...
KABINET
1. Plannen bedenken
PARLEMENT
2. Plannen goedof afkeuren
Afkeuren, wijzigen
3. Plannen uitvoeren
1e kamer
2e kamer
4. Uitvoering
controleren
Het duale stelsel als Zorro-model
Kabinet en parlement hebben ieder een eigen verantwoordelijkheid en een eigen
functie en de een staat niet boven de ander. Samenwerking van beide instellingen is
noodzakelijk. Uiteindelijk is het toch het parlement dat het meeste macht heeft.
28