1. Εκπαιδευτικό Σενάριο
Σχεδιασμός
Β΄ ΜΕΡΟΣ

2. Βασικές έννοιες
• Διδακτική κατάσταση / παρέμβαση
• Διδακτικό συμβόλαιο
• Διδακτική δραστηριότητα
• Διδακτική στρατηγική
• Διδακτική βοήθεια
ΚΣΕ_ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:Οκτώβριος
2
2011-Μάρτιος 2012

3. Τι ορίζεται ως εκπαιδευτικό σενάριο;
(1/2)
• ένα συνεκτικό σύνολο διδακτικών
δραστηριοτήτων
– που αφορά εκπαιδευτικούς και μαθητές
• κάνει χρήση κατάλληλων διδακτικών
στρατηγικών και αποσκοπεί στην επίτευξη
ενός μαθησιακού αποτελέσματος
• χρησιμοποιεί κατάλληλο υπολογιστικό
περιβάλλον (εκπαιδευτικό λογισμικό ή και
υλικό)
• αποσκοπεί στη διδασκαλία και στη μάθηση
μιας ή περισσοτέρων βασικών εννοιών ενός
γνωστικού αντικειμένου
ΚΣΕ_ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:Οκτώβριος
3
2011-Μάρτιος 2012

4. Τι ορίζεται ως εκπαιδευτικό σενάριο;
(2/2)
• Το εκπαιδευτικό σενάριο, με άλλα λόγια, είναι μια
πλήρης διδακτική παρέμβαση με
– Σκοπό
• σχετικά με συγκεκριμένες γνωστικές έννοιες
– Στόχους
• που οργανώνονται για να ικανοποιήσουν/ «υπηρετήσουν» τις
γνωστικές έννοιες του σκοπού
– Δραστηριοτήτες
• κατάλληλα οργανωμένες για την επίτευξη των στόχων
– διδακτικό υλικό
– διδακτικές στρατηγικές
– οργάνωση και διαχείριση τάξης
– Αξιολόγηση μαθητή και σεναρίου
• δραστηριότητες αξιολόγησης
– Παρατηρήσεις – οδηγίες
• αναφέρονται ενδεχόμενες οδηγίες που κρίνονται απαραίτητες για
την καταλληλότερη εφαρμογή του εκπαιδευτικού σεναρίου, καθώς
παρατηρήσεις που προκύπτουν κατά τη εφαρμογή του
εκπαιδευτικού σεναρίου
ΚΣΕ_ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:Οκτώβριος
4
2011-Μάρτιος 2012

5. Φάσεις ανάπτυξης του εκπαιδευτικού
σεναρίου (1/3)
• Στο προτεινόμενο μοντέλο, η ανάπτυξη
ενός εκπαιδευτικού σεναρίου με ΤΠΕ
συμπεριλαμβάνει τουλάχιστον τις
ακόλουθες επτά (7) φάσεις οι οποίες
εξελίσσονται μεν με γραμμικό τρόπο, αλλά
στην ουσία εμπλέκονται αλληλοεξαρτώνται
και αλληλοϋποστηρίζονται.
ΚΣΕ_ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:Οκτώβριος
5
2011-Μάρτιος 2012

6. Φάσεις ανάπτυξης του εκπαιδευτικού
σεναρίου (2/3)
Υπολογιστικό περιβάλλον
Διδακτικό
Συμβόλαιο
ΚΣΕ_ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:Οκτώβριος
6
2011-Μάρτιος 2012

7. Φάσεις ανάπτυξης του εκπαιδευτικού
σεναρίου (3/3)
• Α. Το διδακτικό αντικείμενο του εκπαιδευτικού σεναρίου (τίτλος, τάξη (π.χ.
προνήπια, νήπια ή τάξη), εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές, γνωστικά
προαπαιτούμενα, κλπ.)
• Β. Οι αναπαραστάσεις των μαθητών και οι πιθανές δυσκολίες της σκέψης
τους σχετικά με το γνωστικό αντικείμενο
• Γ. Οι διδακτικοί στόχοι του εκπαιδευτικού σεναρίου (ως προς το γνωστικό
αντικείμενο, ως προς τη χρήση των ΤΠΕ, ως προς τη μαθησιακή διαδικασία)
• Δ. Το διδακτικό υλικό του εκπαιδευτικού σεναρίου και η απαιτούμενη
υλικοτεχνική υποδομή
• Ε. Η οργάνωση της διδασκαλίας στη βάση κατάλληλων δραστηριοτήτων
υλοποίησης του εκπαιδευτικού σεναρίου στην τάξη (διδακτικές
προσεγγίσεις και στρατηγικές, αξιοποίηση της προστιθέμενης αξίας των ΤΠΕ
στη μαθησιακή διαδικασία, φύλλα εργασίας, κλπ.)
• ΣΤ. Η αξιολόγηση (μαθητή και σεναρίου) και οι πιθανές επεκτάσεις του
σεναρίου
• Ζ. Παρατηρήσεις και οδηγίες για τους εκπαιδευτικούς, βιβλιογραφία
ΚΣΕ_ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:Οκτώβριος
7
2011-Μάρτιος 2012

8. Διδακτικό Συμβόλαιο 1/3
• Αφορά στις εξής φάσεις:
– Ανίχνευση πρότερων γνώσεων και αναπαραστάσεων των
παιδιών
– Δημιουργία διδακτικών δραστηριοτήτων και κατάλληλου
διδακτικού υλικού
– Αξιολόγηση μαθητή και σεναρίου
• Με τη χρήση του Δ.Σ ο εκπαιδευτικός προετοιμάζει
και ενημερώνει την ομάδα των παιδιών για την
εκάστοτε δράση
– προκειμένου για την κοινή αποδοχή και συμφωνία για
συνεργασία
– π.χ. «Τώρα παρατηρούμε ο κάθε ένας το μόνος του το
χρώμα του φυτού. Μόλις κάτσουμε στον κύκλο θα
γράψουμε ή θα ζωγραφίσουμε τι είδαμε».
ΚΣΕ_ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:Οκτώβριος
8
2011-Μάρτιος 2012

9. Διδακτικό Συμβόλαιο 2/3
• Συνεπώς επί της ουσίας
– καθορίζει τους ρόλους
• Οι μαθητές παρατηρούν, γράφουν ή απεικονίζουν μέσω της
ζωγραφικής
– τη θέση
• «ο κάθε ένας μόνος του» και
– τις λειτουργίες
• αρχικά παρατήρηση
• μετά καταγραφή
ανάμεσα στον εκπαιδευτικό, τους μαθητές και τη
γνώση (σελ. 172-173 Γενικό Μέρος)
ΚΣΕ_ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:Οκτώβριος
9
2011-Μάρτιος 2012

10. Διδακτικό Συμβόλαιο 3/3
• Σχετικά με τις ΤΠΕ
– «προσδιορίζει την ανάγκη ή τις ανάγκες παροχής
αυθεντικών και νοηματοδοτημένων καταστάσεων
μάθησης» (σελ. 172-173, Γενικό Μέρος
Επιμορφωτικό Υλικό)
• Συσχετίζοντας με το ΔΕΠΠΣ έχουμε:
– «δίνει έμφαση στη διαδικασία χωρίς να
παραγνωρίζει τη σπουδαιότητα των γνώσεων που
προϋποθέτουν και παράγουν οι διαδικασίες. Οι
στόχοι και το περιεχόμενο των προγραμμάτων
αναδεικνύονται μέσα από ενδεικτικές
δραστηριότητες κατάλληλες για τα μικρά παιδιά»
(σελ. 590, ΔΕΠΠΣ - Μεθοδολογία /Α. Χαρακτηριστικά
στοιχεία της μεθοδολογίας)
ΚΣΕ_ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:Οκτώβριος
10
2011-Μάρτιος 2012

11. Διδακτική Κατάσταση
• Αναφέρεται ως
– «το σύνολο των οργανωμένων ενεργειών του
εκπαιδευτικού που αφορά τις σχέσεις ανάμεσα
• υποκείμενο που μαθαίνει - υποκείμενο που διδάσκει –
περιβάλλον που κινητοποιεί ο/η εκπαιδευτικός ώστε ο
μαθητής να αποκτήσει ή να οικοδομήσει μια συγκεκριμένη
γνώση (σελ. 172-173, Γενικό Μέρος Επιμορφωτικό Υλικό)
• Συσχετίζοντας με το ΔΕΠΠΣ έχουμε:
– «η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ και η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ διατρέχουν όλα
τα προγράμματα και βοηθούν τη διαδικασία της
μάθησης αφού αυτή συντελείται με διαδραστικό και
πολυαισθητηριακό τρόπο» (σελ. 590, ΔΕΠΠΣ -
Μεθοδολογία /Α. Χαρακτηριστικά στοιχεία της
μεθοδολογίας)
ΚΣΕ_ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:Οκτώβριος
11
2011-Μάρτιος 2012

12. Διδακτικές Στρατηγικές 1/4
• Σύνδεση με τις θεωρίες μάθησης
– Εποικοδομιστικού τύπου: διερεύνηση, ανακάλυψη,
τύπου
στόχοι-εμπόδια, γνωστικές συγκρούσεις (σελ.
174-175, Γενικό Μέρος Επιμορφωτικό Υλικό)
• Συσχέτιση με το ΔΕΠΠΣ – Οδηγό Νηπιαγωγού
– κάποιες από τις βασικές αρχές του νηπιαγωγείου
όπως: «να βασίζεται στις προϋπάρχουσες γνώσεις και
εμπειρίες και να συνδέει τη γνώση με την καθημερινή πρακτική
στο σχολείο»/«αξιοποιεί τις προϋπάρχουσες γνώσεις, τα
βιώματα και τις εμπειρίες των παιδιών ως σημείο εκκίνησης
επιδιώκοντας συγχρόνως τη διεύρυνση και τον εμπλουτισμό
τους» και «ενθαρρύνεται η ενεργός συμμετοχή στις
δραστηριότητες που αναπτύσσονται» (σελ. 586/591 και 25
ΚΣΕ_ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:Οκτώβριος
αντίστοιχα) 2011-Μάρτιος 2012
12

13. Διδακτικές Στρατηγικές 2/4
• Σύνδεση με τις θεωρίες μάθησης
– Κοινωνικοεποικοδομιστικού τύπου: επίλυση
τύπου
προβλήματος (σελ. 175-176, Γενικό Μέρος
Επιμορφωτικό Υλικό)
• Συσχέτιση με το ΔΕΠΠΣ
– κάποιες από τις βασικές αρχές του νηπιαγωγείου
όπως: «να συνεχίζουν να μαθαίνουν διαρκώς
προάγοντας την αναζήτηση, την αιτιολόγηση, την
κριτική σκέψη, τη λύση αποφάσεων και τη λύση
προβλημάτων» (σελ. 587)
ΚΣΕ_ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:Οκτώβριος
13
2011-Μάρτιος 2012

14. Διδακτικές Στρατηγικές 3/4
• Σύνδεση με τις θεωρίες μάθησης
– Κοινωνικοπολιτισμικού τύπου: συμμετοχή σε ομάδες
τύπου
συζήτησης (forums), συνεργατική δραστηριότητα
(σελ. 176, Γενικό Μέρος Επιμορφωτικό Υλικό)
• Συσχέτιση με το ΔΕΠΠΣ – Οδηγό Νηπιαγωγού
– κάποιες από τις βασικές αρχές του νηπιαγωγείου
όπως: «να επιτρέπει στα παιδιά να κάνουν λάθη… και
να αξιοποιεί ανάλογα τα λάθη τους κατά το
σχεδιασμό του εκπαιδευτικού έργου»,
«συνεργάζονται με τους άλλους… και ενεργούν από
κοινού» (σελ. 587 και σελ. 21 αντίστοιχα)
ΚΣΕ_ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:Οκτώβριος
14
2011-Μάρτιος 2012

15. Διδακτικές Στρατηγικές 4/4
• Σύνδεση με τις θεωρίες μάθησης
– Συμπεριφοριστικού τύπου: παρουσίαση της
τύπου
απαραίτητης θεωρίας, παροχή πληροφοριών,
πρακτική και εξάσκηση, παρουσίαση επίλυσης
προβλημάτων (επίδειξη) (σελ. 176-177, Γενικό Μέρος
Επιμορφωτικό Υλικό)
ΚΣΕ_ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:Οκτώβριος
15
2011-Μάρτιος 2012

16. Διδακτική Βοήθεια 1/3
• Συνδέεται:
– με τη διδακτική διαμεσολάβηση που επιτελείται από τον
εκπαιδευτικό
• η οποία αποτελεί επί της ουσίας το διδακτικό υλικό που δημιουργεί και
θέτει σε εφαρμογή ο εκπαιδευτικός
– καθώς και με το ρόλο του εκπαιδευτικού, οπότε αντίστοιχα
χαρακτηρίζεται ως: καθοδηγητική, συνδιερευνητική και
υποστηρικτική
• Μορφές:
– Προφορικός λόγος (π.χ. οδηγίες / ερωτήσεις)
– Διδακτικό υλικό (κατασκευές, συμβατικά υλικά-πλαστελίνη, χάρτες
κ.α., λογισμικό)
ΚΣΕ_ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:Οκτώβριος
16
2011-Μάρτιος 2012

17. Διδακτική Βοήθεια 2/3
• Σε πλαίσιο κοινωνικο-εποικοδομιστικού
μαθησιακού περιβάλλοντος:
– λαμβάνει χώρα μεταξύ των μελών μιας ομάδας (από
2 μέλη και περισσότερα) κατά την υλοποίηση μιας
συνεργατικής δραστηριότητας
• Συνεπώς:
– αναδύεται
• σε συνθήκες συνεργατικής μάθησης
– υποστηρίζει
• την ιδέα της κοινωνικής αλληλεπίδρασης
ΚΣΕ_ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ:Οκτώβριος
17
2011-Μάρτιος 2012

18. Διδακτική Βοήθεια 3/3
• Συσχέτιση με το ΔΕΠΠΣ – Οδηγό Νηπιαγωγού
- Στην ενότητα Β: «Ο ρόλος της εκπαιδευτικού»
ενδεικτικά αναφέρεται ότι η νηπιαγωγός θα πρέπει:
- «να υποστηρίζει την προσέγγιση της γνώσης
μέσα από το παιχνίδι, τη διερεύνηση, την
αξιοποίηση διαφόρων πηγών πληροφόρησης, τη
συζήτηση, την ανταλλαγή απόψεων, τη
δημιουργία, την παρουσίαση ιδεών…» (σελ. 591)
ιδεών
- Στο κεφάλαιο 2 «Ο ρόλος της εκπαιδευτικού»
(σελ. 31 – 40)