Vidhyarthi: Telugu booklet from Vivekananda Mahamandal

2. myéT.$.|æ. {Ï.{Ï.&ç. ø£fi≤´D eT+&É|üeTTq+<äT qe+ãs¡T 29 qT+&ç
&çôd+ãs¡T 1 es¡≈£î »s¡T>∑T‘·Tqï VVYM s¡»‘√‘·‡e y˚&ÉTø£˝À
uÛ≤>∑+>± á Á>∑+<∏ëìï |ü⁄q'eTTÁ<äD #˚düTÔHêïeTT. Á>∑+<∏ä eTTÁ<äD≈£î
düVü≤ø£]+∫q l ã<Ó› Á|üMDY≈£îe÷sY >±]øÏ, #·ø£ÿ>± eTTÁ~+∫ Ç∫Ãq
ªªdü‘·´+µµ ãè+<ä+≈£î ø£è‘·»„‘·T.
Ç≥T¢
$XÊK|ü≥ï+ j·THé. ø°åàHêsêj·TD
qe+ãsY 29, 2013 (Á|üø±X¯≈£îT)
eTT+<äTe÷≥
kÕ«$T Vü≤sê¸q+<äJ (n<Ûä´≈£åîT, l sêeTø£èwüíeTsƒ¡+, u…+>∑Tfi¯Ss¡T)
>±]#˚ s¡∫+#·ã&ç $X‚wüÁbÕ#·Ts¡´+ bı+~q ‘Student Power Its
Use and abuse’ qT+&ç eTTK´yÓTÆq @&ÉT n<Ûë´j·TeTTqT
j·T<∏ë‘·<ÛäeTT>± rdæø=ì ‘What every Student Ought to Know’
ù|s¡Tq eTVü‰eT+&É* ãVüQø±+>± Á|ü#·T]dü÷Ô edüTÔqï~. Bì
‘ÓT>∑T nqTyê<ä+ &çôd+ãs¡T 1995˝À Á|ü#·T]+#êeTT. ‘ÓT>∑T
nqTyê<ä+ #˚dæq l ‘·Ts¡¢bÕ{Ï ø°åàHêsêj·TDsêe⁄ >±]øÏ (HÓ÷¢s¡T)
ø£è‘·»„‘·T ‘Ó*j·TCÒdüT≈£î+≥THêï+.
Á|ü‘·T≈£î : j·THé. ø°åàHêsêj·TD, n<Ûä´≈£åîT
$XÊK|ü≥ï+$y˚ø±q+<äj·TTeeTVü‰eT+&É*.
(kÕú|æ‘·+ : qe+ãs¡T 6, 1988, ]õwüºsY¶ HÓ+. 913/2008)
C/o. l >∑D|ü‹ ùdyê dü$T‹, >∑÷sêÿ˝…’qT, ¬s’˝Ò«ùdºwüHé <ä>∑Zs¡
$XÊK|ü≥ï+ - 530 004. Ph : 2564451, 9849811940
e-mail : vvym@yahoo.co.in, Blog : www.vvym.blogspot.com
What Every Student Ought to Know (Telugu) ISBN 978-81-86974-80-3

3. 1
$<ë´]ú˝Àø±ìøÏ#·Tø±ÿì
1. Á|ür $<ë´Øú ‘ÓTdüTø√<ä–q~
Á|ü|ü+#·+˝Àì |üT ÁbÕ+‘êT H˚&ÉT rÁeyÓTÆq X¯øÏÔ
ø=s¡‘·qT m<äTs=ÿ+≥THêïsTT. ‘·‘·Œ¤*‘·+>± Ç‘√~Ûø£yÓTÆq X¯øÏÔ
ñ‘êŒ<äq≈£î ÁbÕ<Ûëq´‘· ô|]–+~. eT∞fl Ä X¯øÏÔì nDTX¯øÏÔ,
» $<äT´#·Ã¤øÏÔ, &ûõT ‘Ó’X¯øÏÔ, Ä$]X¯øÏÔ ˝Ò<ë eTs√ #·+Á<ä•˝≤
X¯øÏÔ e+{Ï $$<Ûä $<Ûë˝…’q X¯øÏÔì ñ‘·Œ‹Ô #˚j·T&ÜìøÏ
ñ|üjÓ÷–+#·e#·TÃ. á $<Ûä+>± n~ø±~Ûø£+>± X¯øÏÔøÏ –sêøÏ
ô|]π> ø=~› Áø=‘·Ô Áø=‘·Ô X¯≈£îÔT ≈£L&Ü ne‘·]düTÔHêïsTT. ˇø£|ü&ÉT
edüyê<ä X¯øÏÔ, ô|≥Tºã&ç<ë] X¯øÏÔ, kÕeT´yê<ä X¯øÏÔ, Ä]úø£ X¯øÏÔ,
ôd’ìø£ X¯øÏÔ, sê»ø°j·T X¯øÏÔ, #·]Œ X¯øÏÔ ñ+&˚$. Ç|ü&ÉT á
C≤_‘ê≈£î eT+<äT ø£©Ô X¯øÏÔ, <ë] eT[fl+|ü⁄ X¯øÏÔ ≈£L&Ü
#˚]HêsTT.
M{Ï˝À ` $<ë´s¡TúT>±, ñbÕ<Ûë´j·TTT>±,
‘·*¢<ä+Á&ÉTT>± ˝Ò<ë dü+|òüT+˝À bÂs¡TT>± ` eTq+ Á|ü‘˚´ø£+>±
$<ë´]ú X¯øÏÔì >∑T]+∫ jÓ÷∫<ë›+. $<ë´]ú X¯øÏÔ nH˚~ kÕeT´yê<ä
X¯øÏÔ˝≤ ˇø£ dü+|òüT{Ï‘· X¯øÏÔ>± ñqï<ë n+fÒ #Ó|üŒ&É+ ø£wü˜+.

4. 2
ãVüQXÊ ˝Ò<˚yÓ÷!. nsTT‘˚ $<ë´s¡Tú˝À >∑D˙j·TyÓTÆq X¯øÏÔ
ñqï<äH˚~ e÷Á‘·+ ì»+. n~ ‘·s¡#·÷ rÁe+>±
Á|üjÓ÷–+#·ã&ÉT‘·÷ ñ+≥T+~.
@ |ü≥ºD+˝ÀHÓ’Hê kÕ<Ûës¡D+>± »]π> á ÁøÏ+~
dü+|òüT≥q n+<äT≈£î ˇø£ ñ<ëVü≤s¡D.
ˇø£ ô|<ä› ø£fi≤XÊ˝À $<ë´]ú dü+|òü÷ìøÏ eTTeTàs¡+>±
mìïø£T »s¡T>∑T‘·THêïsTT. Á|ü‘·´s¡Tú eT<ä∆‘·T<ës¡T¢ eT<Ûä´
dü+|òüTs¡¸D #Óπs–+~. <ëìï |ü]wüÿ]+#·˝Òø£ ø£fi≤XÊ yês¡T
düeTjÓ÷∫‘·+>± b˛©düT≈£î |òæsê´<äT #˚kÕÔs¡T. b˛©düTT
sêe&ÉeT÷, $<ë´s¡TúqT ìsêúøÏåD´+>± #êe u≤<ä&ÉeTT ˇπøkÕ]
»]–b˛‘êsTT. ø=+<ä]øÏ rÁeyÓTÆq >±j·÷T ‘·>∑TT‘êsTT.
n+<äT˝À ˇø£]<ä›s¡T n<Ûë´|ü≈£îT ≈£L&Ü ñ+{≤s¡T. yêfi¯ófl
ìdü‡Vü‰j·T+>± á ø√{≤¢≥qT #·÷düTÔ+&ç ñ+{≤s¡T. ‘·eT
ª≈£î≥T+ã ø£Vü≤+µ˝À ‘· <ä÷]Ãq b˛©düT n‘ê´#êsêìøÏ
¬s∫Ãb˛sTTq $<ë´s¡TúT yê]ø=ø£ eT+∫ >∑TDbÕsƒ¡+
H˚sêŒqTø=+{≤s¡T. b˛©düTqT, ø£fi≤XÊ yê]ì #˚‹øÏ @~
n+~‘˚ <ëì‘√ m<äTs=ÿ+{≤s¡T. ø£fi≤XÊ ø±sê´j·T+ ÷{°,
Á|üjÓ÷>∑XÊT <Ûä´+dü+, Á>∑+<Ûëj·T+ <ä>∑∆+, $<ë´]ú dü+|òü÷ìøÏ

5. 3
≈£L&Ü qwüº+ ‘·|üŒ<äT.
á ˝À>± <ä>∑Zs¡˝Àì dæìe÷Vü‰T qT+&ç e∫à #˚]q
>∑÷+&ÜT, $»è+_+∫q $<ë´s¡Tú ñeTà&ç ‘êøÏ&çøÏ ‘·≥Tºø√˝Òø£
ns¡“¤ø£|ü⁄ b˛©düTT eT[fl eT]+‘· ã>∑+‘√ ‹]– sêyêH˚
|ü<Ûäø£+‘√ bÕ]b˛‘ês¡T. á e´eVü‰s¡+ @$T ‘Ó*j·Tì ˇø£
Á|üuÛÑT‘·« s¡yêD≤ dü+düú ãdüT‡ á ªj·TT<ä∆Ms¡Tµ düMT|ü+>±
edüTÔ+~. <ëìøÏ eT÷&ç+<äqï e÷≥! <äT+&É>∑T düeT÷Vü≤+
Hê´j·T+>± n≥T eTfi¯ófl‘·T+~. ãdüT‡T, ø±s¡¢ô|’ sêfi¯¢ es¡¸+.
ˇø£{Ï ¬s+&ÉT yêVü≤HêT |üs¡düTsêeTÁ|”‹. ne÷j·T≈£î˝…’q
Á|üj·÷DÏ≈£îT, á s¡Ds¡+>∑+ qT+∫ ø£+>±s¡T>± ‘·|üø√uÀsTT
<ë]qb˛j˚T <ëqj·T´T, eTTdü*u≤eTà, ìdü‡Vü‰j·TT&Ó’q
|üdæ|æ¢yê&ÉT yÓTT<ä˝…’q yês¡+‘ê rÁe+>± >±j·T|ü&É‘ês¡T. ø=ìï
<äTø±D≤T ø=¢>=≥ºã&ÉT‘êsTT. <ä>∑Zs¡˝Àì b˛dtº Ä|ò”düT
eT+≥≈£î ÄVüQ‹ ne⁄‘·T+~. (á eT+≥˝À düTu≤“sêe⁄
Äø£] ‘˚Bq b˛düTº #˚dæq ñ<√´>∑|ü⁄ <äs¡ø±düTÔ ‘·>∑ã&É≥+
˝…ø£ÿ ˝Àì~ ø±<äqTø√+&ç! n˝≤π> ˇø£ eTTdü* ‘·+Á&ç
ÁbÕD≤bÕj·T dæú‹˝À düVü‰j·T+ ø√dü+ ˇø£ÿ>±H=ø£ÿ ø=&ÉTøÏÿ Ç∫Ãq
f…*Á>±yéT á Ä+<√fi¯Hê uÛÑdüà+˝À ø£dæq ø±s¡D≤q düeTj·÷ìøÏ

6. 4
düVü‰j·T+ n+<äø£ Äj·Tq ªVü≤ص e÷q&É+ ≈£L&Ü n+‘·
Ä˝À∫+#·edæq $wüj·T+ ø±<äqTø√+&ç!)
n|ü&ÉT n~Ûø±s¡TT s¡+>∑+˝ÀøÏ ~>∑T‘ês¡T. eT]+‘·
b˛©düT ã>∑+ ˇø£ πø+Á<ä ]»s¡T« b˛©düT ø£+ô|˙‘√ düVü‰
VüQ{≤VüQ{Ïq ekÕÔs¡T. ªÄ‘·às¡ø£åD≤s¡ú+µ ø±TŒT »s¡|ü≥+
‘·|üŒìdü] ne⁄‘·T+~. ns¡&É»qTeT+~ j·TTe≈£îT X¯yêT>±
e÷s¡T‘ês¡T. yê] MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç ñqï ø=ìï ≈£î≥T+u≤
uÛÑ$wü´‘·TÔ düs¡« HêX¯qeTÚ‘·T+~.
á $<Ûä+>± ªXÊ+‹µ |ü⁄qs¡T<ä∆]+|üã&ÉT‘·T+~. ªuÛÑÁ<ä‘·µ
|ü]s¡øÏå+#·ã&ÉT‘·T+~.
n|üŒ{Ïπø, e÷eT÷T>±, á ø£˝À¢+ jÓTTø£ÿ
Á|ü‹<Ûä«qT‘√ sêÅwüº XÊdüqdüuÛÑ <ä<ä∆]T¢‘·T+~. Á|ü‹|üø£å+ yês¡T
Á|üuÛÑT‘·«+ jÓTTø£ÿ ìs¡¢ø£å´eTT, ndüeTs¡ú‘·˝Ò sTT+<äT≈£î ø±s¡DeTì
<äTj·T´ã≥Tº‘ês¡T. n+<äT≈£î n~Ûø±s¡ |üø£å+yês¡T Á|üuÛÑT‘·«
Á|ü‹wüºqT ~>±»πsÃ+<äTπø Á|ü‹|üøå±˝Ò á $<Ûä«+düø±+&ÉqT
düèwæº+#êj·Tì Á‹|æŒø=&É‘ês¡T. rÁeyÓTÆq yê>∑T´<ä∆+
#Óπs>∑T‘·T+~. düuÛÑ eTsê´<ä≈£î uÛÑ+>∑ø£s¡yÓTÆq uÛ≤wü <Ûësêfi¯+>±

7. 5
ñ|üjÓ÷–kÕÔs¡T. >ös¡e˙j·TT&Ó’q düuÛ≤<Ûä´≈£åî&ÉT n˝≤+{Ï yêK´
qìï{Ï˙ ]ø±s¡T¶qT+&ç ‘=–kÕÔ&ÉT. ∫≥º∫es¡≈£î
eT+Á‹es¡T´T ÁbÕDqwüº+, ÄdæÔ qwüº+ >∑÷]à Á|üø£{ÏkÕÔs¡T.
eTè‘·TT ‘=$Tà~eT+~ (Ç<ä›s¡T s√&ÉT¶ Á|üe÷<ä+˝À, ˇø£s¡T
Á‘=øÏÿdü˝≤≥˝À Äs¡T>∑Ts¡T b˛©düT ø±TŒ˝À), >±j·T|ü&ɶ
yês¡T @uÛ…’ eT+~.
ø£fi≤XÊ≈£î yê{Ï*¢q qwüº+ KØ<Ó’q |ü]ø£sêT,
kÕeTÁ–‘√ düVü‰ j·÷uÛ…’ ø£å s¡÷bÕj·TT. Ä
$<ë´dü+e‘·‡s¡+˝À #·<äTe⁄ uÛÑ>∑ï+. Á|üuÛÑT‘·« KC≤Hê≈£î #Ó+~q
Á|üC≤<Ûäq+ πøe+ ˇø£ ø√{Ï s¡÷bÕj·TT qwüº+. <ëì MT<ä≥
Ä]∆ø£ eT+Á‹>±s¡T ã&˚®≥Tº˝À≥TqT uÛÑØÔ #˚j·T{≤ìøÏ>±qT ª$~Û
˝Òø£µ Áø=‘·Ô |üqTïT $~ÛkÕÔs¡T. á $<Ûä+>± ø£<∏ä ‘·s¡#·÷ »s¡T>∑T‘·÷
ñ+≥T+~. ìC≤ìøÏ ìX¯Ãj·T+>± sTT~ ª$<ë´]ú X¯øÏÔµ. n~ á
$<Ûä+>± ‘·q ñìøÏì ˇø£ #·Ts¡ø£‘√ Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ, Á|ü»≈£î
‘Ó*j·T|üs¡TdüTÔ+~.
ø£<∏ä n+‘ê sTT+‘˚ ø±<äT. yêdüÔyêìøÏ BìøÏ eTs√
yÓ’|ü⁄ ≈£L&Ü ñ+~. n~ dü+‘√wüø£s¡yÓTÆq $wüj·T+. $<ë´s¡TúT
Á>±e÷˝À s¡Vü≤<ës¡TT ìsêàD≤ìøÏ, bÕsƒ¡XÊ uÛÑeq

8. 6
ìsêàD≤ìøÏ ‘√&ÉŒ&É≥+, sêÁ‹ bÕsƒ¡XÊT ìs¡«Væ≤+#·≥+ <ë«sê
ejÓ÷»qT˝À $<ë´yê´|æÔøÏ ø£èwæ #˚j·T≥+, nE„≈£î |ü]X¯ó
ÁuÛÑ‘· qes¡#·≥+, C≤rj·T n‘·´edüs¡ düeTj·÷˝À dü«#·Ã¤+<ä
ùde≈£îT>± b˛©düT≈£î, Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ düVü‰j·T|ü&É≥+ ` Ç$
$<ë´s¡TúT e´øÏÔ>∑‘·+>±q÷, dü$Twæº>±qT ìs¡«Væ≤+#˚
ãVüQeTTKyÓTÆq ø±s¡´Áø£e÷˝À ø=ìï e÷Á‘·y˚T. Ç~ ≈£L&Ü
yêdüÔeyÓTÆq <äèwæº˝À $<ë´]ú X¯πøÔ. $<ë´]ú X¯øÏÔ
ñ|üjÓ÷>∑|ü&Éedæq $<Ûä+>± ø±ø£ ‘·q≈£î ‘√∫q≥T¢>±
|üì#˚düTÔqï<ä+fÒ n+<äT≈£î |üP]Ô>± <ëìï ‘·|üã≥º |üì˝Ò<äT.
e´‹πsø±‘·àø£eTT, Ä‘·às¡Væ≤‘·eTT nsTTq $<ä´qT $<ë´s¡Tú
HÓ‹Ôq s¡T~›, <ëìï nìï $uÛ≤>±˝Àq÷ eTT]øÏ sê»ø°j·÷H˚
n+≥Tyê~Ûì yê´|æ+|üCÒdæ, ˇø£ ì»yÓTÆq ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT, ‘·+Á&ç,
Á|üC≤ Hêj·T≈£î&ÉT ˝Ò<ë bÂs¡T&ÉT m˝≤ q&ÉT#·ø√yê* nH˚~
eTs¡∫b˛sTT, &ÉãT“ ‘·~‘·s¡ uÛÖ‹ø£ $wüj·÷≈£î $T‹MT]q
ÁbÕ<Ûëq´$T∫Ã, $<˚o dü+düÿè‘·TqT, düe÷C≤qT nqTø£]+∫,
yê] ˙‹e÷*q nyê≥¢qT ~>∑TeT‹ #˚düTø=ì ` ˇø£ÿ e÷≥˝À
#ÓbÕŒ+fÒ ‘·q C≤rj·T øå±´qT $düà]+∫, yê{Ïø° ‘·s¡ŒD+
$&ç∫ ` Ç+ø± uÛ≤s¡rj·T düe÷»+ $<ë´]ú X¯øÏÔì n<äT|ü⁄

9. 7
#˚j·÷˙ ø£T >∑+≥T+fÒ n~ πøe+ m+&Ée÷e⁄˝À ˙{Ï‘√
<ëVü≤+ rs¡TÃø√yêì Ä•+#·≥y˚T.
ˇø£kÕ] kÕ«$T $y˚ø±q+<ä nyÓT]ø± ÁXÀ‘·qT<˚∆•+∫
Á|üdü+–dü÷Ô ªMTs¡T Ŭø’düÔe⁄T ø±s¡T, ˇø£ C≤‹>± MTs¡T Ŭø’düÔe⁄T
ø±H˚ø±s¡T. ‹]– Áø°düTÔì ÄÁX¯sTT+#·+&çµ nì eT+<ä*+#ês¡T.
á eT+<ä*+|ü⁄qT Á|üdüTÔ‘· <˚X¯ |ü]dæú‹øÏ nqT>∑TD+>±
nq«sTT+#·Tø=ì, ªMTs¡T uÛ≤s¡rj·TTT ø±s¡T. ˇø£ C≤‹>± MTs¡T
uÛ≤s¡rj·TTT ø±H˚ø±s¡T. uÛ≤s¡rj·÷‘·àqT. ÁbÕNq eTVü≤s¡T¸
uÛÀ<äqqT ‹]– ÄÁX¯sTT+#·+&ç!µ nì C≤‹ì ñ<√“¤~+#·≥+
ø£s¡Ôe´+.
$•wüºyÓTÆq e´øÏÔ‘·«+‘√ eTq+ ˇø£ C≤‹>±
eTq>∑>±+fÒ eTq ‘ê‘· eTT‘êÔ‘·˝…’q eTVü≤s¡T¸ yÓ’|ü⁄,
eTVü≤‘·Ôs¡yÓTÆq y˚<ëyÓ’|ü⁄ eTfi≤fl*, eTq ÁbÕNq Hê>∑]ø£‘ê
dü+düÿè‘·T |ü⁄Hê<äTô|’ X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq bÂs¡TwüeTj·TyÓTÆq
qMqC≤‹ ìsêàDy˚T H˚&ÉT ‘·ø£åD+ #˚|ü≥ºedæq ø±s¡´+.
n+‘·e÷Á‘·+ #˚‘· nedüs¡yÓTÆq|ü&ÉT Ç‘·s¡T qT+&ç eT+∫ì
Á>∑Væ≤+#·≥+ eTs¡∫b˛≈£L&É<äT. $<ë´]ú ˝Àø±ìï |ü{Ϻ |”&çdüTÔqï
s¡T>∑à‘·TqT |ü]o*+∫ yê{Ïø° dü]jÓÆTq |ü]cÕÿsêT

10. 8
ø£qTø√ÿyê*. yê]øÏ #·ø£ÿì •ø£åD >∑i|æ yê]˝Àì ìÁ<ëDyÓTÆq
X¯≈£îÔqT Ä$wüÿ]+|üCÒj·÷*. Ç~ ô|’ eTVü≤‘êÿs¡´+˝À ˇø£ uÛ≤>∑+.
2. $<ë´s¡TúT ` Á|üdüTÔ‘· $<ë´$<Ûëq+
yÓTT<ä≥ Á|üdüTÔ‘· $<ë´$<ÛëHêìï |ü]o*+∫ <ëì˝Àì
>∑TD<√cÕqT, ‘·<ë«sê ˝≤uÛÑ qcÕºqT n+#·Hêy˚<ë›+.
kÕ«‘·+Á‘ê´q+‘·s¡+ $<ä´, |ü]e÷D+˝À ÁãVü‰à+&É+>±
n_Ûeè~∆ #Ó+~+<äH˚ yêdüÔyêìï ø±<äq˝ÒeTT. bÕsƒ¡XÊT,
ø£fi≤XÊ˝Ò>±ø£ $X¯«$<ë´j·÷T ôd’‘·+ ô|]>±sTT. ô|≈£îÿ
Á|ü‘˚´ø£ ‘·s¡Vü‰ $<ë´dü+düúT ≈£L&Ü yÓ*kÕsTT. M{Ï‘√
$<ë´uÛ≤´kÕìøÏ @{≤ Á|üy˚X¯+ ø√πs $<ë´s¡Tú dü+K´ Á|ür
dü+e‘·‡s¡+ ˝…ø£ÿ≈£î $TøÏÿ*>± ô|s¡T>∑T‘·Tqï~. ñqï‘· $<ä´≈£î,
•ø£åD≈£î bÕXÊÑ·´<˚XÊ≈£î yÓfi‚fl $<ë´s¡Tú dü+K´ ≈£L&Ü y˚>∑+>±
ô|s¡T>∑T‘·Tqï~. Á|üdüTÔ‘·+ ñqï $<ë´ dü+düúqT $düÔ]+#·{≤ìøÏ,
Áø=‘·Ô$ ÁbÕs¡+_Û+#·{≤ìøÏ uÛ≤] m‘·TÔq uÛÑeHêT ì]àdüTÔHêïs¡T.
eTs√ e÷≥˝À #ÓbÕŒ+fÒ Á|ür Ç+{Ïø° á ˝ÖøÏø£ $<ë´qT
n+~+#êH˚ Á|üj·T‘·ï+ »s¡T>∑T‘·Tqï~.
n+‘·es¡≈£î eT+∫<˚, nsTT‘˚ sTT˝≤ $düÔ]+|ü

11. 9
CÒj·T≥+˝À >∑‘·+˝À Á|üuÛÑT‘ê«T, es¡Ôe÷q Á|üuÛÑT‘·«eT÷ ¬s+&ÉT
$wüj·÷T $düà]+#ÛêsTT. ˝ÖøÏø£ $<ë´$<ÛëHêìï
$düÔ]+#˚eTT+<äT <ëìì Je |ü<ës¡ú+‘√ ì+|ü&É+
eTs¡∫b˛j·÷s¡T. sê• ô|]π> ø=B› n<˚ nqTbÕ‘·+˝À yêdæ
‘·>∑TZ‘·T+<äH˚ dü‘ê´ìï $düà]+#Ûês¡T. $<ë´Á|üe÷D≤T
ô|+#·&ÜìøÏ, ˝Ò<ë ø£˙dü+ ø±bÕ&É{≤ìøÏ Á|ü‘˚´ø£ ÁX¯<ä∆ eVæ≤+#ê*.
n~ »s¡T>∑˝Ò<äT. ‘·‘·Œ¤*‘·+|òü÷ eTq _&ɶT≈£î, eTqTeT≈£î
m˝≤ J$+#ê*? m˝≤ Ä˝À∫+#ê* ? nH˚ ¬s+&ÉT s¡ø±˝…’q
ÁbÕ<Ûä$Tø£ |ü]C≤„q+ ˝À|ædüTÔqï~. yês¡T πøe+ ñ<˚«>∑+‘√
≈£L&çq nqTø£s¡D j·T+Á‘êT˝≤ ‘·j·÷´s¡e⁄‘·THêïs¡T.
Ä+π>¢j·TT#˚ s¡÷bı+~+#·ã&çq uÛ≤s¡‘· $<ë´$<Ûëq+
Á|ü<Ûëq+>± ˝≤sY¶ yÓTø±˝Ò düèwæº. Äj·Tq 1836˝À á $<Ûä+>±
ÁyêkÕs¡T. ªªÄ+>∑¢ $<ë´e+‘·T&Ó’q @ Væ≤+<äTeP ‘·q eT‘êìï
n+{Ïô|≥Tºø=ì dæús¡+|òü÷ ìTe&ÉT. eTq $<ë´Á|üD≤*ø£T
ø=qkÕ–+∫qf…Æ¢‘˚ eTTô|’Œ dü+e‘·‡sê ‘·sê«‘· u…+>±˝Ÿ˝Àì
ñqï‘·esêZ˝À ˇø£ÿ $Á>∑Vü‰sê<Ûä≈£î&ÉT ≈£L&Ü $T>∑&Éì Hê
<äè&ÛÉ $XÊ«düeTT, eT‘· e÷]Œ&çøÏ @ Á|ü‘˚´ø£ ø£èwæ #˚j·T≈£î+&Ü,
yê] eT‘· kÕ«‘·+Á‘·´+˝À @e÷Á‘· CÀ´ø£´+ #˚düTø√≈£î+&Ü,

12. 10
πøyê+ düVü≤»yÓTÆq |ü<䛋˝À C≤„Hêìï <ëì Á|üuÛ≤yêìï $<ë´
<ë«sê Á|üjÓ÷–+∫ |òü*‘·+ kÕ~Û+#·ã&ÉT‘·T+~.µµ á |ü<Ûäø£+
yÓqTø£>∑ @¬ø’ø£ ñ<˚∆X¯´+ uÛ≤s¡rj·TTqT nuÛ≤s¡rj·TTT>±
#˚dæ ‘Ó¢ Ŭø’düÔe <=s¡ Á|üjÓ÷»Hê≈£î bÕe⁄T>±
eT#·Tø√e≥y˚T. Hê{Ï Á_{°wüß Á|üuÛÑT‘·«+ Á|ü»qT
$C≤„qe+‘·TT>± #˚j·T&Üìø£+fÒ |ü]bÕHê j·T+Á‘ê+>±ìøÏ
‘Ó¢<äTdüTÔ u≤ìdüqT düeT≈£Ls¡TÃø√e≥+ |ü≥¢ m≈£îÿe ÁX¯<ä∆
#·÷|æ+~. dü«‘·+Á‘· uÛ≤s¡‘·Á|üuÛÑT‘·«+ á yêdüÔyêìï $düà]düTÔq≥T¢
ø£ì|ædüTÔqï~. n<˚ $<ë´$<ÛëHêìï á Á|üuÛÑT‘·«eTT ≈£L&Ü Á>∑T&ç¶>±
$düÔ]+|üCÒdæ+~. ‘·<ë«s¡ $<˚oj·TyÓTÆq uÛ≤yê≈£î, kÕ+|òæTø£
Á|ües¡Ôq≈£î, dü+düÿè‹øÏ u≤ìdü˝…’q $<ë´e+‘·T ‘·j·÷Ø
ìsê|òü÷≥+>± ø=qkÕ–b˛‘·Tqï~. $<ë´$<ÛëHêìï |üP]Ô>±
C≤rj·÷<äsêÙ≈£î nqT>∑TD+>± |ü⁄qs¡«´d”Ôø£]+#·{≤ìøÏ @
|ü+#·es¡¸ Á|üD≤[ø£˝Àq÷ >∑{Ϻ Á|üj·T‘·ï+ »s¡T>∑˝Ò<äT.
nHê˝À∫‘·eTT, n+<ÛäeTT nsTTq n<˚ |ü+<Ûë˝À nìï
Á|üD≤[ø£˝À neTT |üs¡#·ã&ç+~. sê<Ûëø£èwüí ø£MTwüHé,
l Á|üø±X¯ ø£MTwüHé, ø=sƒê] ø£MTwüHé #˚ #˚j·Tã&çq HÓ’‹ø£,
Ä<Ûë´‹àø£ •ø£åD jÓTTø£ÿ ÄeX¯´ø£‘·qT >∑÷]Ãq dæbòÕs¡TdüT˝Ò >±ø£
ôV≤#·Ã]ø£T ôd’‘·+ ìs¡¢øå±´ìøÏ >∑T¬s’HêsTT.

13. 11
nB>±ø£, ndüT á $düÔs¡D $<Ûëq+ m+‘· ø=qkÕ–‘˚
n+‘· eT+∫<ë, n~ dü+<˚Vü‰düŒ<äy˚T. $<ë´j·÷˝À
#˚s¡TÃø=H˚ $<ë´s¡Tú dü+K´‘√ b˛*ùdÔ yê]øÏ düeT≈£LπsÃ
dü<äTbÕj·÷T #êe⁄. kÕeTs¡∆´+˝À Ä<Ûë´‹àø£ dæã“+~øÏ
<äj·T˙j·TyÓTÆq ø=i‘·. Á|üjÓ÷>∑XÊ˝À kÕeTÁ– ndüeTÁ>∑+.
$H√<ä kÂø£sê´ $wüj·T+ n≥T+∫, ndüT ø£˙dü bÕ]X¯ó<ä∆´
kÂø£sê´T ≈£L&Ü ‘·i#·T eTè>∑´+. Ç˝≤+{Ï ndüeTÁ>∑yÓTÆq
$<ë´$<Ûëq+˝À ‘·j·÷¬s’qyês¡T Ä<äs¡ÙbÂs¡TT ø±ø£b˛sTTHê
ø£˙dü+ Á|üjÓ÷»≈£îT>±HÓ’Hê s¡÷bı+<äT‘ês¡ì Ä•+#·&É+ m˝≤ ?
Á|üdüTÔ‘· $<ë´$<ÛëHêìï düeT÷+>± e÷]Ã, C≤rj·T
Ä<äsêÙ ÁbÕ‹|ü~ø£>± ‹]– s¡÷bı+~+#·{≤ìøÏ dü]jÓÆTq
e÷sêZ <ë«sê Á|üuÛÑT‘·«+ MT<ä ˇ‹Ô&ç rdüT≈£îsêedæq uÛ≤<ä´‘·
$y˚ø£e+‘·T˝…’q ñbÕ<Ûë´j·TTT, ‘·*¢<ä+Á&ÉTT, Ä˝À#·Hê|üs¡T˝…’q
$<ë´s¡TúT yÓTT<ä˝…’q yês¡+<ä] MT<ä ñqï~. á $wüj·÷ìï
>∑÷]à $|ü⁄+>± #·]Ã+#˚ eTT+<äT Ç|ü&ÉTqï |ü]dæú‘·T˝À
$<ë´s¡Tú ‘·ø£åD ø£s¡Ôe´+ @$T{Ï nH˚~ ‘·<äT|ü] dü+∫ø£˝À
|ü]o*<ë›+.

14. 12
3. $<ë´s¡TúT ` $<ë´]ú J$‘·eTT
Á|üdüTÔ‘· $<ë´$<Ûëq+ m+‘· ndüeTÁ>∑yÓTÆq<Ó’Hê H˚{Ï
$<ë´s¡TúT X¯øÏÔe+#·q ˝Ò≈£î+&Ü Ç+<äT˝À ø£èwæ #˚j·T&É+ ø£+fÒ
eTs√ e÷s¡Z+ ˝Ò<äT. Á>∑T&ç¶ ø£+f… yÓT¢ y˚TT ø£<ë! ìC≤sTTr‘√
ÁX¯$T+∫qf…Æ¢‘˚ á $<ÛëqyÓTÆHê ÄVü‰s¡ dü+bÕ<äq≈£î, düe÷»+˝À
>ös¡e+>± J$+#·{≤ìøÏ ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+~.
Á|ü‹ $<ë´]ú, nìï ÁbÕDT˝≤¢π>, dü+‘√wü<ëj·Tø£+>±
J$+#êì Á|ü>±&ÛÉ+>± ø√s¡Tø=+{≤&ÉT. ÄVü‰s¡+, <äTdüTÔT,
ãdü, eT]ø=ìï düuÛÑ´düe÷»|ü⁄ $H√<ë˝Ò kÂK´kÕ<Ûäq≈£î
eT÷yÓTÆq n+XÊT. M{Ï dü+bÕ<äq˝À $<ä´, •ø£åD jÓTTø£ÿ
bÕÁ‘· Á|üeTTKyÓTÆq$. ø±ã{Ϻ $<ä´ düeTTbÕs¡®q˝À ìs¡¢ø£å´+
#˚dæqf…Æ¢‘˚, ‘·q÷ ˇø£ düuÛÑT´&Ó’q düe÷»+˝À n+‘·sêqT
m<äTs=ÿq&Éy˚T >±ø£ ‘·q dü«+‘· uÛÑ$wü´‘·TÔ≈£î ≈£L&Ü Vü‰ì
≈£îT>∑T‘·T+~. $C≤„q düeTTbÕs¡®q˝À, uÛÖ‹ø£ düTKkÕ<Ûäq˝À
$<ä´≈£î Á|ü‘ê´e÷ïj·T+ ˝Ò<äH˚ $wüj·T+˝À $<ë´]∆øÏ @e÷Á‘·+
ÁuÛ≤+‹ ñ+&É≈£L&É<äT. C≤„q düeTTbÕs¡®q≈£î <ä>∑Zs¡ <ës¡TT
ñ+&Ée⁄. $»j·÷ìøÏ, dü+|ü<ä≈£î, n~Ûø±sêìøÏ, ∫es¡≈£î

15. 13
$X¯«$<ë´j·÷ &çÁ^≈£î ôd’‘·+ n&ɶ<äTs¡TT+&Ée#·Tà >±ì
$C≤„HêìøÏ e÷Á‘·+ ˝Òe⁄. Á|üXÊï|üÁ‘êT y˚{≤&ç, düe÷<ÛëHêT
#·÷dæ Áyêdæ, n&ɶ<ës¡T>∑T+&Ü &çÁ^ dü+bÕ~+∫q &Üø£ºs¡T >±ì,
Ç+»˙s¡T >±ì ì» J$‘·+˝À ÁbÕD≤bÕj·T+˝Àì s√–ì ˝Òø£
ìsêàD <äX¯˝Àì ø£≥º&ÜH√ï #˚|ü{Ϻq|ü&ÉT yê] <äTs¡edüú
}Væ≤+#·Tø=qedæq<˚. n‘·qT |üP]Ô>± ndüeTs¡T∆&ÉT ˝Òø£
ìdü‡Vü‰j·TT&Ée⁄‘ê&ÉT. n˝≤>±ø£ <äTkÕ‡Vü≤dü+ ùdkÕ&√ s√¬>’‘˚
#êe⁄ ‘·<Ûä´+, ø£≥º&Üì¬ø’‘˚ dü‘·«s¡ $<Ûä«+dü+.
n+<äT#˚, n‘·T´‘·ÔeT $<ÛëqeTì Á|üdæ~∆ >±+∫q
ìC≤sTTrøÏ Á|ü‘ê´e÷ïj·T+ ˝Ò<äT. |ü≥Tº<ä‘√ ÁX¯$T+∫ C≤„q
düeTTbÕs¡®q #˚dæqf…Æ¢‘˚ J$‘·+˝À $$<Ûä düeTdü´qT
m<äTs√ÿe&ÜìøÏ n‘·T´‘·ÔeT+>± ñ|üø£]düTÔ+~.
á X¯‘êã∆+˝À e÷qe⁄&ÉT kÕ~Û+∫q $»j·÷˝À
#·+Á<äT&çô|’ ø±TyÓ÷|ü&É+ ˇø£{Ï. á $»j·÷ìï $<ë´]ú ˝Àø£+
#ê˝≤ Á|üX¯+dæ+∫+~. nsTT‘˚ á $»j·÷ìï >∑T]+∫
Á|ü#·T]+∫q |üÁ‹ø£˝ÀH˚ yÓTe&çq eTs=ø£ ∫qï yêsêÔ+X¯+
$<ë´s¡Tú <äèwæºøÏ e∫à ñ+&Éø£b˛e#·TÃ. #·+Á<äT&çô|’ ‘=*
e÷qe⁄&ÉT ~>∑&É+ ø√dü+ |ü~y˚ eT+~ XÊÅdüÔy˚‘·ÔT |ü~

16. 14
dü+e‘·‡sêT nVü≤√sêÁ‘êT ÁX¯$T+#ês¡T. Bì eq yê]
n~«rj·T ‘ê´>∑eTT, n≈£î+]ƒ‘· ø±s¡´Bø£å yÓ¢&Ée⁄‘·Tqï~. ˇø£
C≤‹ Wqï‘ê´ìï ìs¡÷|æ+#˚ n+X¯$T~. $C≤„q düeTTbÕs¡®q
ø√dü+ eTq $<ë´s¡TúT ‘·eT #·<äTe⁄ô|’ eTqdüT‡ ì*Œ n˝≤+{Ï
‘ê´>±ìï, ø±s¡´Bø£åqT Á|ü<ä]Ù#·>∑sê? n|ü&ÉT e÷Á‘·y˚T
eTqeTT Ç‘·s¡ C≤‘·T m<äT≥ ìã“s¡+‘√ ì{≤s¡T>±
ìTe>∑eTT.
4. $<ë´s¡TúT ` sê»ø°j·÷T
eTq $<ë´dü+düú˝À Á|üXÊ+‘· yê‘êes¡D≤ìï
Vü≤]düTÔqï~ eTVü‰e÷] sê»ø°j·÷T. sê»ø°j·T |üøå±yê]
ø±s¡´ø£˝≤bÕ˝À $<ë´s¡TúT, ñbÕ<Ûë´j·TTT ‘·i#·T #·Ts¡T>±Z
bÕ˝§Z+≥THêïs¡T. yês¡T sê»ø°j·T dü+düú˝À düuÛÑT´T>± ≈£L&Ü
s¡Vü≤dü´+>± qyÓ÷<äe⁄‘·THêïs¡T. j·TTe‘·s¡+ eTqdüT‡ô|’ #Ós¡>∑ì
eTTÁ<äy˚ùd ì$T‘·Ô+ sê»ø°j·T bÕغ#˚ ìj·T$T+|üã&çq ≈£L©
ø±s¡´ø£s¡ÔT $<ë´j·÷˝À $<ë´s¡TúT>± Á|üy˚•+∫ ‘·eT
ø±s¡´ø£˝≤bÕqT ø=qkÕ–düTÔqï <äX¯≈£î |ü]dæú‘·TT ~>∑C≤sêsTT.
sê»ø°j·T |üøå±T Á|ü‘·´ø£å+>±H√, |üs√ø£åD>±H√ ≈£î+{ÏkÕ≈£î‘√
ìs¡«Væ≤+#˚ düyÓTàT, Ä+<√fi¯q‘√ $<ë´$wüj·Tø£ yê‘êes¡D+
|üP]Ô>± <Óã“‹+≥Tqï~.

17. 15
kÕ«‘·+Á‘·´b˛sê≥ düeTj·T+˝À eTq eTH√Hêj·T≈£îT
‘·b˛Œ, ˇb˛Œ >±ì, j·TTe‘·sêìï #·<äTe⁄T Á|üø£ÿq u…{Ϻ e∫Ã
ñ<ä´eT+˝À #·Ts¡T>±Z bÕ˝§ZqeTì |æT|ü⁄ ì#êÃs¡T. Ç~ ˇø£
C≤rj·T dü+Á|ü<ëj·÷ìï düèwæº+∫+~. Á|üdüTÔ‘·+ $<ë´s¡TúT
bÕ˝§ZH˚ sê»ø°j·÷≈£î sTT~ ˇø£ ÄqyêsTTr>±
|ü]D$T+∫+~. Á|ü‹ düeTkÕ´ |ü]cÕÿsêìøÏ Ä+<√fi¯q
düs¡«kÕ<Ûës¡DyÓTÆ+~. Ä+<√fi¯q ìs¡«Vü≤D eTq ~q#·s¡´˝À
uÛ≤>∑yÓTÆ+~. nsTT‘˚ Ä+<√fi¯q yÓqTø£ kÕ«‘·+Á‘√´<ä´eT
ø±+˝À ñqï ñqï‘· ø£å´+ sTT|ü&ÉT ˝Ò<äT. C≤‹ yÓTT‘·Ô+
MT<ä sê»ø°j·÷|ü≥¢ yê´yÓ÷Vü≤+ $|üØ‘·+>± ô|]–q+<äTq
πøe+ $<ë´s¡TúqT, ñbÕ<Ûë´j·TTqT ì+~+∫ Á|üjÓ÷»q+
˝Ò<äT.
nsTTHê, sTT<˚$T dü+‘√wæ+#·<ä–q n_Ûeè~∆ ø±<äT.
Á|ü>∑‹˝≤ ø£qT|æ+#˚ Á|üe÷<ä+. ≈£î{Ï sê»ø°j·÷≈£î ã<äTT
sê»˙‹ô|’ Ä<Ûë|ü&çq Á|üC≤Hêj·Tø£‘·«+ Ä<äs¡Ù+ ø±yê*. ø±ì
nedüsês¡ú+ m|üŒ{Ïø±e÷≥˝≤&˚ ‘·‘·Ô«+ sê»ø°j·÷≈£î
ÁbÕ‹|ü~ø£ nsTT+~. ∫es¡≈£î á |ü]dæú‹øÏ ~>∑C≤sêsTT eTq
sê»ø°j·÷T.

18. 16
n˝≤+≥|ü&ÉT, á sê»ø°j·T |æXÊ∫ ø£ã+<äVü≤kÕÔ
qT+∫ eTq $<ë´dü+düúqT ø±bÕ&ÉTø√e&ÉyÓT˝≤?
$<ë´yê´dü+>∑+˝À ìeT>∑ïyÓTÆ ñqï+‘·es¡≈£î sê»ø°j·÷≈£î
<ä÷s¡+>± ñ+{≤eTì ñuÛÑj·TT÷ ` $<ë´s¡TúT, ñbÕ<Ûë´j·TTT
` Á|ü‹»„ |üPHê*. n|ü&ÉT e÷Á‘·y˚T $<ë´j·÷˝À $<ë´
yê´dü+>∑|ü⁄ |ü$Á‘·‘·qT |ü]s¡øÏå+∫ $<ë´s¡Tú≈£î J$‘√|ü
jÓ÷>∑ø£s¡yÓTÆq •ø£åD >∑&É|üe#·TÃ. n˝≤ ø±ì |üø£å+˝À
$<ë´dü+düúT ìÅwüŒjÓ÷»qeTe⁄‘êsTT, ‘·‘·Œ¤*‘·+>± <˚X¯
uÛÑ$wü´‘·TÔ, n+<Ûäø±s¡ã+<Ûäs¡eTe⁄‘·T+~.
Á|üuÛÑT‘·«+yês¡T á $wüj·T+˝À #·≥ºã<ä∆yÓTÆq,
sêC≤´+>∑|üs¡yÓTÆq #·s¡´T ¬>’ø=qe#·TÃ. ø±ì, $<ë´s¡TúT,
n<Ûë´|ü≈£îT $<ë´J$‘·+˝À ñqï+‘·es¡≈£î sê»ø°j·÷≈£î
‹˝À<äø±*kÕÔeTì ‘·eT+‘·≥ ‘êy˚T rsêàì+#·Tø√e&É+
n‘·T´‘·ÔeT |ü]cÕÿs¡+.
n+‘·e÷Á‘·+ #˚‘· $<ë´s¡TúT, n<Ûë´|ü≈£îT $$<Ûä
sê»ø°j·T dæ<ë∆+‘êqT, sê»ø°j·T dü+düúT yê{Ï Hêj·T≈£î
#·]Á‘·qT n<Ûä´j·Tq+ #˚j·T&ÜìøÏ>±ì, <˚X¯ sê»ø°j·T
e´eVü‰sê˝À n_s¡T∫ ô|+bı+~+#·Tø√e&ÜìøÏ >±ì sTT~

19. 17
nes√<Ûä+ ø±sê<äT. á s¡ø£yÓTÆq |ü]C≤„q+ J$‘êìøÏ
ÄeX¯´ø£yÓTÆq •ø£åD˝À ˇø£ uÛ≤>∑+. yÓTT‘·Ô+ MT<ä #Ó|æŒe#˚Ã<˚eT+fÒ
sê»ø°j·÷˝À #·Ts¡T>±Z bÕ˝§Zq&É+ ÁX¯<ë∆j·TT‘·yÓTÆq
$<ë´yê´dü+>±ìøÏ Vü‰ìø£s¡+. n+<äT#˚‘· yês¡T ‘·eT düeTdü´
|ü]cÕÿsêìøÏ Ä+<√fi¯Hêj·TT‘·yÓTÆq e÷sêZìï $&ÉHê&ç sêC≤´+>∑
$Væ≤‘·yÓTÆq $<ÛëHê <ë«sê ø£èwæ#˚j·÷*.
5. $<ë´s¡TúT ` düe÷»eTT
düe÷C≤ìø°, n+<äT˝À ˇø£ uÛ≤>∑eTsTTq $<ë´s¡T∆≈£î
>∑ dü+ã+<Ûëìï |ü]o*<ë›+.
ø=ìï dü+e‘·‡sê ÁøÏ‘·+ ˇø£ Á>±eT+ düMT|ü+˝À ˇø£
ªmHé.dæ.dæ.µ •_Ûs¡+ ìs¡«Væ≤+#·ã&çq~. n+<äT˝À ø=+<äs¡T
Áø£eT•ø£åD≤s¡Væ≤‘·T˝…’q ø±´&Ó≥T¢ Á>±eT+˝ÀøÏ #=s¡ã&ܶs¡T,
‘√≥qT H˚eT≥º+ #˚kÕs¡T. ˇø£ ne÷àsTTì y˚~Û+#ês¡T.
n|ü&ÉT yê]øÏ Ä Á>±eTdüTÔT u≤>± ãT~∆ #ÓbÕŒs¡T. <ëì‘√
dü+|òüTs¡¸D #Óπs–+~. eTq j·TTe≈£îT dü+|òüT+˝À ‘·s¡T#·T>±
m˝≤ Á|üe]ÔdüTÔHêïs¡q&ÜìøÏ Ç<=ø£ ñ<ëVü≤s¡D.
n˝≤π> eTq j·TTe≈£îT ¬s’˝À¢ì ‘√{Ï Á|üj·÷DÏ≈£î≈£î

20. 18
s√‘· |ü⁄{Ϻ+∫q dü+<äsꓤT, Á|üXÊ+‘·+>± »]π> düe÷y˚XÊqT,
kÕ+düÿè‹ø£ ø±s¡´Áø£e÷qT uÛÑ>∑ï+ #˚dæq dü+|òüT≥qT ˝…ø£ÿ≈£î
$TøÏÿ*. eTs√ e÷≥˝À #ÓbÕŒ+fÒ ùd«#·Ã¤ nH˚~ ‘·s¡#·T>±
sö&ûsTTC≤ìøÏ ˝…’ôdqT‡>± $ìjÓ÷–+#·ã&ÉT‘·T+~.
eTq j·TTe≈£îT n˝≤ <˚ìøÏ Á|üe]ÔdüTÔHêïs¡T? düŒwüº+>±
ø£ì|æ+#˚ ø±s¡Dy˚TeT+fÒ yêfi¯fl≈£î _Û+#˚ $<ä´, •ø£åD |üP]Ô>±
˝À|üuÛÑ÷sTTwü˜yÓTÆq$. nsTTq|üŒ{Ïø°, yês¡T J$‘êìï ne>±Vü≤q
#˚düTø√>∑ y˚T<ÛädüT‡, ej·TdüT‡ ø£*–qyês¡T ø±ã{Ϻ ø±düÔ
Á|üXÊ+‘·+>± Ä˝À∫+∫qf…Æ¢‘˚ á $<ÛäyÓTÆq Á|ües¡ÔqqT
ìyê]+#·e#·TÃ.
dü+|òüT+ ˇø£ ø£≥º&É+ ˝≤+{Ï~. ø£≥º&ÜìøÏ Ç≥Tø£T
m˝≤H√ eTqeTT dü+|òü÷ìøÏ n+‘˚. dü+|òüT+ jÓTTø£ÿ kÂwüºeeTT
á Ç≥Tø£ |ü≥T‘·«+ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+≥T+~. H˚{Ï
j·TTe‘·s¡+ u≤<Ûä´‘ês¡Væ≤‘·+>± Áe]Ô+∫ düe÷» uÛÑ$wü´‘·TÔqT,
‘·<ë«sê ‘·eT uÛÑ$wü´‘·TÔqT #˚CÒ‘·T˝≤ HêX¯q+ #˚düTø=+≥THêïs¡T.
X¯øÏÔj·TT≈£îÔT bı+–bıπs¢ j·Te«q+ m|ü&É÷ ñ+&É<äT. H˚{Ï
j·TTe≈£î˝Ò πs|ü{Ï eè<äT∆T. n˝≤+≥|ü&ÉT yêfi¯ófl ÄHê{Ï
j·TTe≈£î#˚ y˚~Û+|üã&ÉT‘·Tqï|ü&ÉT m˝≤+{Ï eTH√ e´<Ûä≈£î

21. 19
>∑Ts¡e⁄‘ês¡T? n+<äT#˚‘· yêfi¯ófl ‘·eT X¯≈£îÔqT Ç‘·s¡T MT<ä
Á|üjÓ÷–+#˚ eTT+<äT ˇø£ÿkÕ] ne‘·* e´øÏÔ yÓ’|ü⁄ qT+&ç
Ä˝À∫+#ê*.
¬s+&Ée~ yêfi¯ófl Áø£eT•ø£åD‘√ yÓT>∑ø£b˛‘˚ <˚X¯+ @˝≤
|ü⁄s√>∑$TdüTÔ+~? <˚X¯+ |ü⁄s√_Ûeè~∆ #Ó+<äø£b˛‘˚ ‘êeTT
dü+‘√wü+>± J$+#·>∑eTì m˝≤ Ä•kÕÔs¡T?
6. $<ë´s¡TúT ` dü+|üqï düe÷C≤ nqTø£s¡DeTT
ˇø£ e´øÏÔ rÁeyÓTÆq ø£&ÉT|ü⁄H=|挑√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêï&ÉT,
yÓ’<ä´+ ø√dü+ z Á|üdæ<ä∆ yÓ’<äT´&ç e<ä›≈£î yÓfi≤fl&ÉT. Ä &Üø£ºs¡T
u≤>± |üØøÏå+∫ eT+~#êÃ&ÉT. n~ n<äT“¤‘·+>± |üìCÒdæ n‘·ì
düTdæÔ |üP]Ô>± qj·TeTsTT+~. Bì‘√ n‘·ìøÏ Ä yÓ’<äT´ìj·T+<äT
|üP]Ô>± qeTàø£eTT ≈£î~]+~. Ä ‘·s¡Tyê‘· ø=ìï s√E≈£î
n‘·ì #˚‹ >∑&çj·÷s¡+ #Ó&çb˛sTT+~. Ä &Üø£ºs¡T MT<ä |üP]Ô
qeTàø£eTT ≈£î~]+~ ø±ã{Ϻ ‘·–q yÓ’<ä´+ ø√dü+ Ä
>∑+&çj·÷sêìï ≈£L&Ü Äj·Tq e<ä›πø rdüTø=ì yÓfi≤fl&ÉT. m+‘·
|ü]Vü‰dübÕÁ‘·eTT. nsTT‘˚ es¡Ôe÷q uÛ≤s¡‘· düe÷»+˝À dü]>±Z
Ç<˚ »s¡T>∑T‘·Tqï~. bÕXÊÑ·´ dü+|üqï<˚XÊT yÓ’C≤„ìø£, kÕ+πø‹ø£

22. 20
s¡+>±˝À ÁãVü‰à+&ÉyÓTÆq Á|ü>∑‹ kÕ~Û+∫ ◊X¯«s¡´ n~Ûø±sê‘√
‘·T‘·÷>∑T‘·THêïsTT. n+<äT#˚‘· eTq+ yêfi¯flMT<ä |üP]Ô
$XÊ«dü+‘√ yêfi¯flqT dü+|üPs¡í+>± nqTø£]+#·
Á|üj·T‹ïdüTÔHêïeTT. ∫es¡≈£î y˚wüuÛ≤wü˝À, ÄVü‰s¡ e´eVü‰sê˝À
ôd’‘·+ yê]H˚ nqTdü]düTÔHêïeTT. Ä<˚XÊqT nqTø£]+#˚ <Û√s¡DÏ
eTTK´+>± $<ë´s¡Tú˝À $T‹MTs¡T‘·Tqï~.
Ç‘·s¡TqT nqTø£]+#·≥+ e÷qeHÓ’»+˝Àì uÛ≤>∑y˚T.
eTq+ Çwüº|ü&˚yê]ì, Á|üX¯+dæ+#˚yê]ì nqTø£]kÕÔeTT. nsTT‘˚
Á>∑T&ç¶>± nqTø£]+#·≥+ Äs√>∑´ø£s¡+ ø±<äT. eTq e´øÏÔ‘ê«ìï
ø±bÕ&ÉTø=+≥÷ Ç‘·s¡T˝Àì n‘·T´‘·ÔeT n+XÊ*ï
$y˚ø£e+‘·+>± Á>∑Væ≤+#·≥+ nes¡#·Tø√yê*. ªª˙e⁄ ˙e⁄>±
J$+#·Tµµ nH˚~ #·ø£ÿì J$‘ê<äs¡Ù+.
◊X¯«s¡´+ bÕXÊÑ·´<˚XÊ˝À uÛÖ‹ø£ düTU≤‘√ bÕ≥T
ø=ìï #Ó|üŒsêì ø£cÕºqT ≈£L&Ü ‘Ó∫Ãô|{Ϻ+~. uÛÖ‹ø£ düTU≤≈£î
ˇø£ >∑]wüº|ü]$T‹ ñ+≥T+~. n~ <ë{Ï‘˚ Ä Äq+<ä+
yÓ>∑≥T>±qT, Á|üe÷<äø£s¡+>±qT |ü]D$TdüTÔ+~. ˇø£
ø£sêà>±s¡+˝Àì ñ‘·Œ‹Ô düeT‘·÷ø£|ü⁄ ............. kÕúsTTì
$T+∫+<ä+fÒ qwüº<ëj·Tø£+>± e÷s¡T‘·T+<äH˚~ Ä]úø£XÊÅdüÔ+˝À

23. 21
Á|üdæ<ä∆yÓTÆq dæ<ë∆+‘·+. n<˚ dü÷Á‘·+ uÛÖ‹ø£ düTU≤qTuÛÑ÷‹
$wüj·T+˝À ≈£L&Ü e]ÔdüTÔ+~.
uÛÖ‹ø£edüsêT r], düTU≤T ≈£L&Ü uÛÑ´yÓTÆq ‘·sê«‘·
‘·q X¯≈£îÔ qìï{Ï˙ $ìjÓ÷–+#˚+<äT≈£î m<äT≥ ñqï‘· ø£å´y˚TB
˝Òqf…Æ¢‘˚ e÷qe⁄ìøÏ ‘êqT @$T #˚j·÷˝À ‘√#·<äT. dü+|üqï
düe÷C≤˝À á s¡ø£yÓTÆq |ü]dæú‹ düVü≤»+>± e÷qdæø£ yê´<ÛäTT,
qsê s¡T>∑à‘·T≈£î <ë] rdüTÔqï~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ˇø£ÿ
nyÓT]ø±˝ÀH˚ Á|ür dü+e‘·‡s¡+ eT÷&ÉT ø£å Çs¡yÓ’ y˚ eT+~
(1995 Hê{ÏøÏ) ñHêà<ä yÓ’<ä´XÊ˝À #˚s¡Ãã&ÉT‘·THêïs¡T. Çs¡yÓ’
ø£å eT+~øÏô|’>± Åô|’y˚≥T e÷qdæø£ yÓ’<äT´T e<ä› ∫øÏ‘·‡
bı+<äT‘·THêïs¡T.
◊X¯«s¡´+‘√bÕ≥T eTVü≤e÷eT]˝≤ yê´|ædüTÔqï
yÓ’|ü]‘ê´‘√ |üP]Ô>± HÓ’sêX¯´+ #Ó+~q ô|≈£îÿeT+~
bÕXÊÑ·´y˚T<Ûëe⁄T eT‘·+ yÓ’|ü⁄ ` nB eTTK´+>± düHê‘·q
eT‘·+, uÛ≤s¡rj·T jÓ÷>∑ XÊÅdüÔ+ yÓ’|ü⁄ eTfi¯ófl‘·THêïs¡T.
áHê&ÉT ÁbÕ+rj·T‘·‘·«+, uÛ≤cÕ‘·‘·«+, kÕúìø£
<äTs¡_Ûe÷q+, kÕeT´yê<ä+ ‘·~‘·s¡ ‘·‘ê«˙ï n+≥Tyê´~˝≤

24. 22
<˚X¯eT+‘·{≤ Á|üãT‘·THêïj·T+fÒ n+<äT≈£î ø±s¡D+ $X¯ó<ä∆yÓTÆq
C≤rj·TuÛ≤eq ˝À|æ+#·≥y˚T. Ç+<äT≈£î ø±s¡D+ bÂs¡T≈£î
C≤rj·T Ä<äsêÙ≈£î nqT>∑TDyÓTÆq $<ä´, •ø£åD
_Û+#·ø£b˛e&Éy˚T.
á X¯‘êã›|ü⁄ ‘=* uÛ≤>∑+˝À eTq C≤rj·T Hêj·T≈£îqT
ñ‘˚Ô»|üs¡∫q eTVü≤]¸, Ä<ÛäTìø£ #·Áø£e]Ô jÓTTø£ÿ Á|üuÀ<Ûëìï
>∑Ts¡TÔ #˚düT≈£î+<ëeTT.
ªª‘ê´>∑ìs¡‹, ùdyêuÛ≤e+, nH˚$ uÛ≤s¡‘·<˚X¯|ü⁄ »+≥
<Û˚´j·÷T, <˚XÊìï á Ä<äsêÙ ˇs¡e&ç˝À r]Ã~~›‘˚ ‘·øÏÿqe˙ï
yê≥+‘·≥ ny˚ düeT≈£Ls¡T‘êsTTµµ nì kÕ«$T $y˚ø±q+<ä
C≤rj·÷<äsêÙqT >∑÷]Ã Á|üe∫+#ês¡T. eTq <˚X¯ #·]Á‘·qT
ìcÕŒøÏåø£+>± n<Ûä´j·Tq+ #˚dæq|ü&ÉT á $wüj·T+ eTq≈£î
s¡÷&Ûç ne⁄‘·T+~.
ø±ã{Ϻ ‘ê´>∑ìs¡‹, ùdyêuÛ≤e+ n+fÒ kÕ«s¡ú|üs¡‘·qT M&ç
ì+&ÉT Vü≤è<äj·T+‘√ Ç‘·s¡TqT ùd$+#·&É+ ` nH˚~ eTq
C≤rj·÷<äs¡Ù+. uÛ≤s¡rj·T eT‘· dü+düÿè‘·T eTÚ*ø£ dæ<ë∆+‘êT
≈£L&Ü Çy˚.

25. 23
eTq j·TTe‘·sêìøÏ, u≤u≤*ø£≈£î á C≤rj·÷
<äsêÙ≈£î nqT>∑TD+>± •ø£åD ìyê«ì Á|ü‘˚´ø£+>±
#Ó|üŒqø£ÿs¡˝Ò<äT.
‘ê´>∑uÛ≤e+ eTq C≤‹øÏ Vü‰ì #˚j·T˝Ò<ë ? kÕ+|òæTø£
dü+πøåe÷ìï $düà]+|üCÒdæq eT‘·+ eT÷+>± eTq≈£î y˚TTø£+fÒ
ø°&˚ ø£<ë m≈£îÿe »]>∑+~ ? nì ø=+<äs¡T düeTjÓ÷∫‘·+>±
Á|ü•ï+#·e#·TÃ. ì»y˚T, #·]Á‘·qT dü÷ú+>± #·÷dæq|ü&ÉT n˝≤H˚
nì|ædüTÔ+~. ø±ì dü$es¡+>± |ü]o*+∫q|ü&ÉT á yê<äq
ì»+ ø±<äì ‘ÓTdüTÔ+~. n+‘˚>±ø£ á Ä<äs¡Ù+ C≤‹ì
nuÛÑT´<äj·T •Ksê≈£î q&ç|æ+∫. #·Áø£es¡TÔ˝…’q nXÀ≈£î&ÉT,
l Vü≤s¡T¸ kÕÁe÷C≤´T, $»j·Tq>∑s¡+ yÓ’uÛÑe+, #Û·Á‘·|ü‹ •yêõ
ÁbÕuÛ≤e+ Ç+<äT≈£î #·ø£ÿì ñ|üe÷HêT. e÷qe⁄&ÉT dü+|ü<äqT
Ä]®+∫ nqTuÛÑ$+#·&ÜìøÏ, ÁbÕ|ü+∫ø£yÓTÆq Ç‘·s¡ dü~«wüj·÷≈£î
eTq eT‘·+ mqï&É÷ nes√<Ûä+ ø±<äT. nsTT‘˚ n˝≤ dü+bÕ~+∫
nqTuÛÑ$+#·&É+˝À <Ûäsêàìï (˙‹ì) bÕ{Ï+#·eT+≥T+~. <ëìï
‘√{Ïyê]‘√bÕ≥T |ü+#·Tø√eTì ≈£L&Ü Á|üuÛÀ~ÛdüTÔ+~. ◊Væ≤ø£
düTKdü+|ü<ä≈£î J$‘·+˝À ˇø£ ì]∆wüºyÓTÆq kÕúq+ ñqï~.
n+‘˚>±ì ny˚ J$‘· düs¡«dü«+ ø±≈£L&É<äT. ˇø£y˚fi¯ eTTKeT+‘ê

26. 24
eTT≈£îÿ ÄÁø£$T+∫q<äqTø√+&ç, m˝≤ ñ+≥T+~ ? ÇB n+‘˚.
7. Ä<äs¡ÙÁbÕj·TyÓTÆq $<ä´
Ç+‘·≈£îeTT+<˚ dü÷∫+∫q≥T¢ u≤u≤*ø£T,
j·TTe‘·sêìøÏ n+~+#·edæq $<ä´ eTq dü+düÿè‹˝ÀqT,
eT‘ê˝ÀqT n+‘·]ïVæ≤‘·yÓTÆ ñqï HÓ’‹ø£, <Ûë]àø£ Ä<äsêÙô|’
Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+&Ü*.
e÷qe⁄&É+fÒ πøe+ X¯Øs¡+>±ì ˝Òø£ eTqX¯ÙØsê
dü+jÓ÷>∑+ >±ì ø±<äT. e´øÏÔ n+fÒ uÛÖ‹ø£ X¯Øs¡+‘√
neTs¡Ãã&çq Ä‘·àX¯øÏÔ. $y˚ø±q+<äkÕ«$T Á|üe∫+∫q≥T¢
|ü]|üPs¡í‘·«eTH˚~ dü«‘·dæ‡<ä∆+>± n‘·ì˝ÀH˚ ñqï~. á
|ü]|üPsêí‘·àqT Á|ü‹ ‘·|ü⁄˝À, |üT≈£î˝À, |üì˝À Ä$wüÿ]+|ü
CÒj·T&Éy˚T $<ä´jÓTTø£ÿ |üs¡e÷e~Û. ø±ã{Ϻ, eTqX¯‡Ø˝≤qT
düÁø£eT+>± dü+|üPs¡í+>± $ø£dæ+|üCÒdæ ˝À|ü* Ä‘·à≈£î
nqT>∑TD+>± X¯è‹ #˚j·T&É+ $<ë´$<Ûëq|ü⁄ eTVü≤‘ê´ø±+ø£å
ø±yê*. eTs√ e÷≥˝À #ÓbÕŒ+fÒ düs¡« düeTÁ>∑yÓTÆq o
ìsêàD≤ìøÏ n~ ‘√&ÉŒ&Ü*.
Á|üuÛÑT‘·« $<ë´$<ÛëHê˝À X¯Øs¡+, ãT~∆ düeT‘·÷ø£+>±

27. 25
n_Ûeè~∆ #Ó+<ä{≤ìøÏ neø±X¯+ ø£*Œ+#·ã&çq|üŒ{Ïø°, HÓ’‹ø£,
<Ûë]àø£ Ä<Ûë´‹àø£•ø£åD ` ˝Ò<ë, o ìsêàD düeTs¡úyÓTÆq $<ä´
` >∑i|ü{≤ìøÏ sTT+‘·es¡≈£L m≥Te+{Ï Á|üj·T‘·ïeT÷
»s¡T>∑˝Ò<äT. sê<Ûëø£èwüí ø£MTwüHé yê] $X¯«$<ë´j·T|ü⁄ $<ä´qT
>∑÷]Ãq ìy˚~ø£˝À <Ûë]àø£$<ä´ MT<ä ˇø£ n<Ûë´j·T+
bı+<äT|üs¡T#·ã&ç+~. l Á|üø±X¯ ø£$T{° HÓ’‹ø£, <Ûë]àø£
$<ë´uÀ<äqqT dæbòÕs¡düT #˚dæ+~. Ç{°e* ø√sƒê] $<ë´ dü+|òüT+
ôd’‘·+ HÓ’‹ø£ Ä<Ûë´‹àø£ uÀ<Ûäq jÓTTø£ÿ ÄeX¯´ø£‘·qT eTs√ø£kÕ]
H=øÏÿ eø±ÿDÏ+∫+~. ø±ì, Çy˚M neTT|üs¡T#·ã&É˝Ò<äT. ô|≈£îÿ
bÕXÊÑ·´<˚XÊ˝À eT‘·$<ä´ ìs¡“¤j·T+>± uÀ~Û+|üã&ÉT‘·Tqï~.
kÕ«‘·+Á‘·´+ e∫à 25 dü+e‘·‡sê˝…’q eTq <˚X¯+˝À m+<äT≈£î
uÀ~Û+#·s√ ns¡ú+ ø±<äT. uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Ç~ neTT |üs¡#·&É+
ø=+‘· øÏ¢wüºyÓTÆq|üŒ{Ïø°, düTkÕ<Ûä´y˚T. ô|’q ù|s=ÿqï ø£MTwüHéT
eTq≈£î Ä#·s¡D≤‘·àø£yÓTÆq düVü‰qT düŒwüº+>± n+~+#êsTT.
ÁbÕ<∏ä$Tø£ ‘·s¡>∑‘·T˝À ø£<∏äT, J$‘·#·]Á‘· <ë«sê
HÓ’‹ø£, Ä<Ûë´‹àø£uÀ<Ûäq, ñqï‘·$<ä´˝À Á|ü<ÛëqeT‘êqT >∑÷]Ãq
dü$es¡yÓTÆq n<Ûä´j·TqeTT, $$<Ûä Á|ü|ü+#· eT‘· dæ<ë∆+‘ê
|ü]oqT, kÕeT÷Væ≤ø£ ÁbÕs¡úqT, eTÚq+‘√ >∑÷&çq <Ûë´qeTT

28. 26
` ÇB yês¡T dæbòÕs¡düT #˚dæq $<Ûëq+. á $<Ûëq+˝À eTs=ø£
n+X¯+ #˚s¡Ã≥+ n_ÛwüD°j·T+. n~ ÁbÕNqyÓTÆq
ÁãVü≤à#·sê´<äs¡ÙeTT. n+fÒ $X¯ó<ä∆yÓTÆ e´øÏÔ>∑‘· JeqeTT.
$<ë´s¡®q|ü≥¢ ÁX¯<ä∆. BìøÏ ÁbÕ<Ûëq´$Te«ã&ç rsê*.
dü+|òüTùdyê •_ÛsêT, N.C.C. •_ÛsêT @ $<Ûä+>±
ìs¡«Væ≤+|üã&ÉT‘·THêïjÓ÷, n˝≤π> ‘·≈£îÿe e´e~Û‘√ (z ¬s+&ÉT
yêsêT) eTTeTàs¡yÓTÆq Ä<Ûë´‹àø£ kÕ<Ûäq ø±s¡´Áø£eT+ (Spiri-
tual Retreat) ≈£L&Ü ‘·ô|≥ºe#·TÃ. <ëì yê]¸ø£+>± ÄqyêsTTr
>±$+#ê*. Ç+<äTø√dü+ dü÷•øÏå‘·T˝…’ ñbÕ<Ûë´j·TTT
nedüs¡eTe⁄‘ês¡T. n|ü&ÉT ñbÕ<Ûë´j·TT ø√dü+ Á|ü‘˚´ø£+>±
•ø£åD dü+düúqT ÁbÕs¡+_Û+#˚ $wüj·T+ jÓ÷∫+#·edæ
ñ+≥T+~.
u≤*ø£T, j·TTe‘·T $<ä´qT >∑÷]Ã ˇø£e÷≥, eT>∑
yê]øÏ, eT>∑Te≈£î <˚Vü≤<Ûäs¡à+˝ÀH˚>±ø£, eTqdüÔ‘·Ô«+˝Àq÷,
dü«uÛ≤e+˝Àq÷ #ê˝≤ e´‘ê´dü+ ñ+≥T+~. n+<äT#˚‘·, ˇπø
s¡ø£yÓTÆq $<ä´qT yêfi¯fl MT<ä ≈£L&É $~Û+#·&É+ yêfi¯fl≈£î
ñ<˚›X¯´|üPs¡«ø£+>± Vü‰ì #˚j·T&Éy˚T. yêfi¯fl $<ë´$<Ûëq+ jÓTTø£ÿ
ø£å´eTT eTq C≤rj·T eTVæ≤fi≤<äsêÙìøÏ Á|ürø£˝…’q d”‘·, kÕ$Á‹,

29. 27
<äeTj·T+‹ e+{Ï eTVü≤√qï‘·e´≈£îÔT>± $<ë´]úqTqT
r]Ã~<ä›≥yÓTÆ ñ+&Ü*. düeTs¡Tú˝…’q $<ë´y˚‘·ÔT, ‘·~‘·s¡TT
ø£*dæ sTT+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫q $esêqT s¡÷bı+~+#·T
ø√yê*.
H˚{Ï $<ë´$<Ûëq|ü⁄ rs¡T ‘ÓqTïT, <ëì nqTã+<Ûä
n+XÊT Á|üdüTÔ‘·+ m˝≤ ñHêïjÓ÷, m˝≤ ñ+&Ü˝À bÕsƒ¡≈£î≈£î,
eTTK´+>± qeuÛ≤s¡‘· $<ë´]ú ˝Àø±ìøÏ dü÷ú+>±
n+~+#·&ÜìøÏ Ç+<äT˝À Á|üj·T‹ï+#êeTT.
C≤rj·T kÕ+düÿè‹ø£ Ä<äsêÙ‘√ ì+&çq s¡ø£Ô+ eTq
j·TTer j·TTe≈£î˝À Á|üeVæ≤düTÔqï~. yê]˝À eTq≈£î dü+|üPs¡í
$XÊ«dü+ ñqï~. á yê´dü+˝À #˚dæq kÂÁuÛ≤‘·è‘·«|ü⁄
$C≤„|üq≈£î nqT>∑TD+>± yês¡T ñqï‘·yÓTÆq Jeq+ >∑&ÉT|ü⁄
<˚XÊìøÏ ùde #˚kÕÔs¡ì $X¯«dæ<ë∆+. ‘·<∏ëdüTÔ.
düe÷|üÔ+
Z

30. 28
me] q&Ée&çø£qT #·÷∫qqT, n~ n‘·ì dü+kÕÿs¡eTT sêdæ,
n~ n‘·ì nìï n_Ûs¡T#·T düeT÷Vü≤eTT. o ìsêàDeTT˝À,
düTK<äTíKeTTT ¬s+&ÉTqT düe÷q uÛ≤>∑eTTT. oeTT jÓTTø£ÿ s¡÷|ü
ø£Œq˝À, eT+∫ #Ó&ɶ≈£î düe÷q uÛ≤>∑eTTqï~. ø=ìï dü+<äs¡“¤eTT˝À,
düTKeTT ø£+f… <äTíKy˚T >=|üŒ n<Ûë´|ü≈£î&ÉT. Á|ü|ü+#·eTT˝À, ñ<䓤$+∫q,
>=|üŒ oe+‘·TqT >∑÷]à n<Ûä´j·TqeTT #˚dæq#√, düTKeTT ø£+f… <äTíKy˚T
dü+|ü<äø£+f… <ë]Á<ä´y˚T m≈£îÿe uÀ~Û+∫q<äì, ø°]Ô ø£+f… Ä|ü<ä˝Ò
yê]˝Àe⁄qï n+‘·íX¯øÏÔì ãVæ≤s¡Z‘·eTT #˚dæq<äì H˚qT <∏Ó’s¡´eTT>±
#Ó|üŒ>∑qT.
- kÕ«$T $y˚ø±q+<ä
e÷qe⁄øÏ, »+‘·Te⁄øÏ >∑ eTTK´uÛÒ<ä+ - yê] eT<Ûä´q
>∑ @ø±Á>∑‘êX¯øÏÔ˝À >∑ uÛÒ<ä+˝ÀH˚ ñ+~. @ |üì˝ÀHÓ’Hê
$»j·÷ìøÏ eT÷dü÷Á‘·$T<˚! á @ø±Á>∑‘êX¯øÏÔ˝À >∑ ‘ês¡‘·eT´y˚T
e÷qe⁄ìøÏ, e÷qe⁄ìø° >∑ uÛÒ<ëøÏ >∑÷&Ü ø±s¡DeTe⁄‘·T+~.
n‹V”≤qyÓTÆq e÷qe⁄ì‘√ n‘·T´qï‘·yÓTÆq e÷qe⁄ì b˛Ã+&ç. yê]
eT<Ûä´>∑ ‘ês¡‘·eT´+ @ø±Á>∑‘ê kÕúsTT˝À >∑ ‘ês¡‘·eT´y˚T!
- kÕ«$T $y˚ø±q+<ä

31. 29
$XÊK|ü≥ï+ $y˚ø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É*
ÄX¯j·T+
• ˇø£ <˚X¯eTT˝Àì eTqTwüß´T eT+∫yês¡sTT >=|üŒyê¬s’‘˚H˚ Ä <˚X¯eTT
eT+∫~ >=|üŒ~ ø±>∑<äT. n+‘˚>±ì bÕs¡¢yÓT+≥T #˚ùd #·≥ºeTT
eq ø±<äT.
•• eTqTwüß´T, eTqTwüß´T Mπs nedüs¡eTsTT ñHêïs¡T. $T–*q<ä+‘·j·TT
dæ<ä∆eTT>± düeT≈£Ls¡ ø£<äT. ø±ì ãeTsTTq, ñ‘ê‡Vü≤e+‘·T˝…’q,
X¯øÏÔe+‘·T˝…’q, JeX¯øÏÔ‘√ ñ{Ϻ|ü&ÉT#·T+&Ó&ç, $XÊ«dü|üs¡T˝…’q j·TTe≈£îT,
n‘·´+‘· ìC≤sTTr|üs¡T˝…’q yês¡T ø±edæ j·TTHêïs¡T. n{Ϻyês¡T ˇø£ÿ
e+<ä eT+~ _Û+∫q #êTqT. á j·÷eÁ‘·Œ|ü+#·eTTqT >=|üŒ e÷s¡TŒ
#Ó+<ä>∑<äT.
•• ì»yÓTÆq eTqTwüß´˝Ò >∑qTø£ ñqï#√ á <˚X¯eTT qT+∫ ø£s¡Te⁄
ø±≥ø£eTTqT bÕs¡Á<√T≥≈£î m+‘·ø±eTT |ü≥TºqT?
• eTqTwüß´&ÉT ìj·TeTeTTqT ‘·j·÷s¡T #˚j·TTHê? ˝Òø£ ìj·TeTeTT˝Ò
eTqTwüß´qT ‘·j·÷s¡T #˚j·TTHê? yÓTT<ä{ eTqTwüß´ì>± e÷s¡TeTT.
nìï $wüj·TeTTT <ëìì nqTdü]+#·TqT.
•• Á|üuÛÑT‘·«eTT eTq≈£î ø±edæq$ nìïj·TT Ç∫Ãq<˚ nqTø=+<äeTT, Ä
Ç∫Ãq yê{Ïì düÁø£eTeTT>± $ìjÓ÷–+#˚ eTqTwüß´˝Ò]? ø±e⁄q eTT+<äT
eTqTwüß´qT ‘·j·÷s¡T#˚j·TTeTT.
•• eTq ÄX¯ìïj·TT me]MT<Ó’‘˚ ñqïy√ n˝≤+{Ï j·TTe≈£î eT<Ûä´
|üì#˚j·TT≥ ñ‘·ÔeTeTT.

32. 30
•• ◊. #˚sTT (nq>± eTìwæ$ ø£eTTà. eTqTwüß´qT ‘·j·÷s¡T #˚j·TTeTT)
Ç<˚ eTq ìHê<äeT>∑T >±ø£.
• Ç$ eT]j·TT Ç˝≤+{Ï kÕ«$T $y˚ø±q+<äTì uÛ≤eeTT‘√ eTVü‰eT+&É*
qe+ãs¡T 6, 1988 qT+∫ $XÊK|ü≥ïeTT˝À ªªnœuÛ≤s¡‘· $y˚ø±q+<ä
j·TTe eTVü‰eT+&É*µµ (ø√ø£‘ê) n&ÉT>∑TC≤&É˝À q&ÉT|üã&ÉT#·Tqï~.
ø£å´eTTT eT]j·TT ñ<˚›X¯´eTTT
•• @ø£ ø±eTT˝À eTìwæ>± e÷s¡T‘·÷ eTqTwüß´qT ‘·j·÷s¡T#˚dü÷Ô ñ+&ÉT≥.
• j·TTe≈£î˝À Ä‘·à•ø£åD, kÕe÷õø£ $<Û˚j·T‘·, ø£dæø£≥Tº>± |üì#˚j·TT≥,
eT]j·TT nìï+{ÏøÏ $T+∫ ÁX¯<ä∆qT (nq>± Ä‘·à $XÊ«düeTT - ‘·q
MT<ä ‘·q≈£î qeTàø£eTT) ø£*Z+#·T≥.
•• uÛ≤s¡rj·T dü+düÿè‹˝Àì nq+‘·yÓTÆq J$‘· eT÷´eTTqT, kÕ«$T
$y˚ø±q+<ä ìπs∆•+∫q o Á|ü<Ûëq, e÷qe ìsêàD ÄX¯j·TeTT‘√
j·TTe≈£îqT ñ‘˚Ô»|üs¡∫, C≤rj·T ìsêàD ø±s¡´Áø£eTeTT˝À ìkÕ«s¡∆,
ìsê&É+ãs¡ ùdyêX¯øÏÔ‘√, $X¯«e÷qe ø£fi≤´D ø±+ø£å‘√ yês¡T |üì
#˚j·TT≥¬ø’ eT]j·TT düeTÁ>∑ e÷qe düe÷» ø£Œq≈£î yê]ì
düT•≈£åî‘·TqT CÒj·TT≥j˚T.
•• Je‘·eT+fÒ dü]jÓÆTq ne>±Vü≤q eT]j·TT J$‘· ø£å´eTTqT
@s¡Œs¡∫ Ä‘êà_Ûeè~∆øÏ nedüs¡yÓTÆq Ä#·s¡D $<ÛëHêqT
n+~+#·T≥.

33. 31
ø±s¡´Áø£eTeTTT
1) $y˚ø±q+<ä düº&û dü]ÿ˝Ÿ‡ : j·TTe≈£î≈£î $y˚ø±q+<äTì >∑÷]à n<Ûä´j·Tq ‘·s¡>∑‘·TT
2) $y˚ø£ yêVæ≤ì : u≤≈£î o ìsêàD eT]j·TT e´øÏÔ‘·« $ø±dü ‘·s¡>∑‘·TT
3) $y˚ø±q+<ä ãTø˘kÕº˝Ÿ : l sêeTø£èwüí $y˚ø±q+<ä y˚<ë+‘· kÕs¡dü«‘·eTT $Áø£sTT+#·T≥.
4)kÕ«$T$y˚ø±q+<ädæŒ]{ŸÄ|òtdü¬ø‡dt: ù|<ä$<ë´s¡Tú≈£îñ∫‘·•ø£åD≤‘·s¡>∑‘·TTìs¡«Væ≤+#·T≥.
5) $y˚ø±q+<ä Á>∑+<∏ëj·T+ : $y˚ø±q+<ä kÕVæ≤‘·´+, u≤ kÕVæ≤‘·´+, e´øÏÔ‘·« $ø±dü
Á>∑+<∏äeTTT _Û+#·TqT.
Ç‘·s¡ ø±s¡´Áø£eTeTTT : s¡ø£Ô<ëq, yÓ’<ä´ •_s¡eTTT ìs¡«Væ≤+#·T≥,
C≤rj·T j·TTe»q ~H√‘·‡e (kÕ«$T $y˚ø±q+<ä »j·T+‹, »qe] 12)
ìs¡«Vü≤D, eTVü‰eT+&É* ‘ÓT>∑T Á>∑+<∏äeTT Á|ü#·Ts¡D, $y˚ø±q+<ä m–®_wüHé
ìs¡«Vü≤D. j·TTe»q •ø£åD≤ •_s¡eTT ìs¡«Vü≤D.
j·TTe‘·≈£î $qï|üeTT
me]ø£sTT‘˚ kÕ«$T $y˚ø±q+<äTì Hêj·Tø£‘·«eTTô|’
qeTàø£eTTqï<√, e÷qe C≤‹øÏ n‘·ì∫Ãq n»sêeTs¡ dü+<˚X¯eTTô|’
qeTàø£eTTqï<√ n˝≤+{Ï Ä˝À∫+#·>∑ j·TTe‘· eTVü‰eT+&É*˝À #˚]
e÷qe ìsêàD, o ìsêàD ñ<ä´eTeTT <ë«sê q÷‘·q J$‘êìï
ÁbÕs¡+_Û+|üedæq~>± $qï$+#·Tø=+≥THêï+.
(ø=+‘·eT+~ j·TTe≈£îT ø±s¡´s¡+>∑eTT˝ÀìøÏ ~– Ä‘êàs¡ŒD
>±$+#·T≈£îHêïs¡T. yês¡T #ê˝≤ ‘·≈£îÿeeT+~. eTq≈£î n˝≤+{Ï yês¡T
y˚ ø=~ nedüs¡eTT. yês¡T ‘·|üŒ≈£î+&Ü ekÕÔs¡T-kÕ«$T $y˚ø±q+<ä)

34. 32
$XÊK|ü≥ï+ $y˚ø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É*
uÛÑeqìsêàDì~Û
$XÊK|ü≥ï+ q+<äT eTVü‰eT+&É* ø±s¡´Áø£e÷qT $düÔ]+∫
nH˚ø£eT+~øÏ #˚s¡T≥≈£î ªeTVü‰eT+&É* uÛÑeqìsêàD+µ nH˚
ãèVü≤‘·Ôs¡ Á|üD≤[ø£ Ä˝À∫düTÔHêï+. ñ<ës¡Vü≤è<äj·TTT, $TÁ‘·TT,
ÁX‚jÓ÷_Û˝≤wüßT, lsêeTø£èwüí uÛÑ≈£îÔT $]$>± $sêfi¯eTTì∫Ã
‘√&ÉŒ&É>∑s¡T.
eTVü‰sê»b˛wü≈£îT s¡÷.10,116/` ˝Òø£ Äô|’q
sê»b˛wü≈£îT s¡÷.5,116/`, b˛wü≈£îT s¡÷.2,516/`
<ë‘·T s¡÷.1,116/` á $<Ûä+>± $sêfi¯eTTT Ç∫Ãq <ë‘·
ù|s¡¢qT ªeTVü‰eT+&É* uÛÑeq+µ ˝À Á>±HÓ’{Ÿ sê‹ô|’
ÁyêsTT+#·ã&ÉTqT.
#Ó≈£îÿT, Á&Ü|ü⁄ºT"Visakhapatnam Vivekananda Yuva
Mahamandal Building Fund" (SBI Account No.30769194180)
ù|s¡Tq rdæ ø±s¡´<ä]Ù, $XÊK|ü≥ï+ $y˚ø±q+<ä j·TTe
eTVü‰eT+&É*, l >∑D|ü‹ ùdyêdü$T‹, >∑Tsêÿ ˝…’qT,
$XÊK|ü≥ï+`4 nÁ&Édt≈£î |ü+|ü>∑s¡T. ôd˝Ÿ :98498 11940

35. $XÊK|ü≥ï+$y˚ø±q+<äj·TTe eTVü‰eT+&É*
ùdyêø±s¡´Áø£e÷T : düº&ûdü]ÿ˝Ÿ‡ (m.j·TT. Ç+»˙]+>¥ ø±´+|üdt,
>∑÷sêÿ˝…’Hé, mHé.m.&ç., eTTs¡∞q>∑sY Á|üXÊ+‹ bÕsYÿ, n&É$es¡+
>∑Ts¡T≈£î bÕsƒ¡XÊ, ÄHé˝…’Hé˝À Skype <ë«sê ìs¡«Vü≤D),
u≤u≤*ø£≈£î $y˚ø£yêVæ≤ì (u≤$Vü‰sY) ìs¡«Vü≤D, j·TTe»q
•ø£åD≤ •_sêT, s¡ø£Ô<ëq •_sêT, esYÿcÕ|ü⁄T, oìsêàD
Á>∑+<∏ë Á|ü#·Ts¡D, $y˚ø±q+<äTì bò˛{À m–®_wüHé ìs¡«Vü≤D
yÓTT<ä>∑Tq$.
eTVü‰eT+&É* ‘ÓT>∑T Á|ü#·Ts¡DT : • eTVü‰eT+&É* ø£å´eTT
eT]j·TT ø±s¡´Áø£eTeTTT •uÛ≤s¡rj·T j·TTe‘· - $y˚ø±q+<äT&ÉT
• C≤rj·T düyÓTÆø£´‘· ` kÕ«$T $y˚ø±q+<ä • $<ë´]ú˝Àø±ìøÏ
#·Tø±ÿì • oìsêàD $<ÛëqeTT • e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· m+<äT≈£î
m˝≤? • ‘ê´>∑eTT `ùde • kÕ«$T $y˚ø±q+<äTì e÷s¡ZeTT˝À
düeTdü´ |ü]cÕÿs¡+ • eTVü‰eT+&É* uÛ≤eeTT eT]j·TT |ü<ä∆‹
• eTq yês¡dü‘·« yês¡<ÛäTT • MTs¡T Hêj·T≈£îT ø±<ä#·T
≈£îHêïsê! • j·TTe‘·s¡+ düeTdü´`<ëì |ü]cÕÿs¡+
$y˚ø£ uÛ≤s¡‹ : nœuÛ≤s¡‘· $y˚ø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É*,
Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ $uÛ≤>∑+ ‘·s¡|ü⁄q $y˚ø£uÛ≤s¡‹ nqT Á‘Ó’e÷dæø£ |üÁ‹ø£
VVYM yê]#˚ Á|ü#·T]+#·ã|ü&ÉT#·Tqï~.

36. eTVü‰eT+&É* Á|ü<ÛëH√<˚›X¯´eTT
uÛ≤s¡rj·T dü+düÿè‹˝Àì nq+‘·yÓTÆq J$‘·
eT÷´eTTqT, kÕ«$T $y˚ø±q+<ä ìπsú•+∫q o Á|ü<Ûëq, e÷qe
ìsêàD ÄX¯j·TeTT‘√ j·TTe≈£îqT ñ‘˚Ô»|üs¡∫ C≤rj·T ìsêàD
ø±s¡´Áø£eTeTT˝À ìkÕ«s¡ú, ìsê&É+ãs¡ ùdyê X¯øÏÔ‘√, $X¯«e÷qe ø£fi≤´D
ø±+ø£å‘√ yês¡T |üì#˚j·TT≥≈£î eT]j·TT düeTÁ>∑ e÷qe düe÷»
ø£Œq≈£î yê]ì düT•øÏå‘·T CÒj·TT≥j˚T. á dü+düú ø±s¡´πøåÁ‘·eTT
Äùd‘·T Væ≤eTe‘Y |üs¡´+‘· uÛ≤s¡‘·<˚X¯eTT.
What Every Student Ought to Know (Telugu)
First Published Dec, 1995 (2000 Copies)
1st
Reprint Nov, 2013 (2000 Copies)
Price : Rs. 5.00
What Every Student Ought to Know (Telugu) ISBN 978-81-86974-80-3
Published by Sri N. Lakshmi Narayana (President,
Visakhapatnam Vivekananda Yuva Mahamandal) on behalf
of Akhil Bharat Vivekananda Yuva Mandamandal, Bhuban
bhavan, Balaram Dharma Sopan (P.O.), Khardaha, North
24 Parganas, West Bengal - 700 116. Ph: 033-23506898,
23524714. www.abvym.org e-mail: abvymcityoffice@gmail.com
Printed at Sathyam Offset Imprints, # 49-28-5,
Madhuranagar, Visakhapatnam. Ph. 2735878
Sathyam9849996538