2. Seminari psikoedukues me teme
skizofrenia eshte ore informuese mbi
kete semundje, per te treguar disa
fakte kryesore per semundjen e
skizofrenise. Ky seminar do te zgjase
rreth 45 minuta dhe auditor do te jene
perdoruesit e qendres dhe familjaret e
tyre.
3. Permbajtja
Te dhena te pergjithshme mbi skizofrenine
Ceshte skizofrenia?
Shkaqet
Shenjat
Trajtimet
Rekomandime per familjaret
4. Te dhena te pergjithshme mbi
semundjen (skizofrenine).
Semundja mendore skizofrenia ose ndryshe
crregullimi skizofrenia prek nje numer personash ne
te gjithe boten, si tek burrat ashtu edhe te
grate,megjithse shfaqet pak me vone te
femrat.Zakonisht kjo semundje fillon ne adoleshencen
e hershme,pikerisht ne kohen kur njerzit largohen nga
shtepia dhe bejne nje jete te pavarur. Rreth 1/3 e tyre (
me pak se gjysma) qe preken nga kjo semundje
pesojne vetem nje krize dhe mund te sherohen.Por per
te tjeret sherimi nuk eshte I plote, ata mund te pesojne
kriza te tjera ose mund te kene dhe shenja te tjera qe
do ta veshtiresonin permisimin.
5. Ceshte skizofrenia?
Skizofreni do te thote shpirt i ndare .Skizofrenia eshte
nje semundje (crregullim) qe ben pjese ne grupin e
psikozave .Psikoza eshte kategoria e semundjeve
mendore te renda, qe do te thote qe nje person nuk
mund ti dalloje mendimet, idete dhe imagjinaten e
tyre nga realiteti.
6. A janë të rrezikshëm njerëzit me
diagnozë të skizofrenisë?
Shpesh thuhet se skizofrenia do të thotë ’personalitet dyfish’
dhe që dikush që e ka skizofreninë luhatet prej një personi të
qetë në atë jashtë kontrollit. Shpesh nëpër gazeta apo
televizion skizofrenët shfaqen si të rrezikshëm nëse nuk
mbahen me ilace dhe të izoluar në institucione .
Ndoshta akoma persona me arsim apo pozite nuk njohin kete
semundje dhe nga afer njerezit qe vuajne nga kjo semundje.
Ata I vleresojne nga larg, nga pamja e tyre si te rrezikshem,
pa I njohur vete te semuret. Duke mos pasur informacionin e
duhur gazetaret apo te tjere I paragjykojne personat qe
vuajne nga skizofrenia.
7. A janë të rrezikshëm njerëzit me
diagnozë të skizofrenisë
Shumica e njerëzve me skizofreni nuk kryejnë krime të
dhunshme, dhe krimet më të dhunshme nuk kryhen
nga njerëzit me skizofreni. Nga hulumtimet mësojmë
që njerëzit me probleme të drogës dhe alkoholit janë
në gjendje dy herë më shumë të kryejnë krime të
dhunshme se dikush me skizofreni.
Por perkundrazi ata jane shume te afert dhe kane
nevoje te japin dhe te marin dashuri.
9. Skizofrenia eshte nje semundje qe
demton:
Aftesine per te njohur ate qe eshte e
vertete.( shkeputet nga realiteti)
Aftesine per te perballuar emocionet.
Aftesine per te gjykuar.
Aftesine per te bashkevepruar me te
tjeret dhe biseduar.
Aftesia per t’u kujdesur per veten, punen,
marredheniet intime
10. Shkaqet qe shkaktojne semundjen
(skizofrenine).
Trashëgimia
Sasia e madhe apo e vogel e dopamines ne
trurin e njeriut.
Ambienti ku ata rriten
Tiparet e personalitetit ( njerez te
ndjeshem)
Përvojat familjare
Ngjarje jetësore stresuese , trauma etj.
Keqpërdorimi i drogës dhe alkolit
11. Shenjat e para te semundjes se
skizofrenise
Ndryshimet ne humor,si:
Humor I rene ,paftesi per te qare,te qara te
tejkaluara,te qeshura pa shkak ose paftesi per te
qeshur.
Ndryshim ne ndjenja,si:
Te degjuarit e zerave,ndjeshmeri e larte ndaj
zhurmes apo drites.
Ndryshimet ne aktivitete,si:
Te qenurit shume aktiv ose aspak aktiv,gjume i
tepert ose aspak gjume
13. Shenjat e para te semundjes se
skizofrenise
Ndryshime ne marrdhenie me njerzit,si:
Largimi nga aktivitet te ndryshme,refuzim
per te dale, te shprehurit te deklaratave pa
kuptim.
Ndryshime ne marrdhenie me familjen,si:
Zenka te shpeshta,etj...
Ndryshime ne shkolle apo ne pune,si:
Probleme me perqendrimin,ulje te
14. Shenjat e para te semundjes
(skizofrenise)
Ndryshime ne sjellje,si.
Qendrime te cuditshme,shikime te
zgjatura,besime fetare
ekstreme,perdorimi i drogave apo
alkolit.
Ndryshimi ne pamje te jashtme,si:
Veshje e cuditshme, higjene personale e
ulet etj....
15. Shenjat e pergjithshme te
semundjes se skizofrenise.
Shenjat kryesore te semundjes se
skizofrenise I kemi dy llojesh:
1-)Shenja pozitive-qe shfaqen gjate
nje krize te forte.
2-)shenja negative qe mund te
mbeten pase krizes duke penguar
keshtu sherimin.
16. Shenjat positive
Halucinacione: Te degjuarit,te
shikuarit,te ndjerit,te,shijuarit ose te
nuhaturit e gjerave qe ne te vertete te
tjeret nuk mund ti
ndjejne.Halucinacioni me i perhapur
eshte te degjuarit te zerave.disa njerz i
degjojne si mbeshtetes keto zera disa te
tjere si kercenues.
18. Shenjat pozitive
Deluzione: Te besuarit e dickaje qe nuk ka
mundesi te jete e vertete:Te besuarit se eshte person i
njohur vip, se tv apo radio cojne mesazhe vetem per te
apo edhe te pasurit e besimeve te cuditshme fetare.
Mendime paranojake: dyshime ekstreme.
Te ndjerit sikur persona te tjere po thurin plane
dashakeqe, po mundohen ti bejne keq, po e ndjekin
etj.
19. Shenjat negative
Deshire e ulet: humb interesin ndaj
ngjarjeve te jetes, duke perfshire
ketu edhe aktivitetet personale jetesore
Largimi shoqeror: humbje e interesit te
shoqerise dhe preferojne te kalojne
kohen vetem duke jetuar te vetmuar nga
ana shoqerore
21. Shenjat negative
Mungese perqendrimi: kane veshtersi
perqendrimi ne te lexuar dhe te
shkruarit, te shikuarit nje emisioni televiziv nga
fillimi ne fund, te kujtuarit apo te mesuarit
gjera te reja te veshtira pavarsisht se ato mund
te jene te vogla
Komunikim dhe mendime te varfra: humbet
rrjedhen e bisedes e asaj qe thote,dhe kane
probleme ne kuptimin e situatave.
22. Trajtimi
Trajtimi I skizofrenise eshte I
doboshem dhe zakonisht ofrohen
trajtime te ndryshme njekohesisht.
Duke perfshire ketu:
Trajtimin nga mjeku psikiater, nga
psikologia dhe punonjesja sociale por
edhe nga infermjeret psikiatrike.
23. Keto trajtime behen ne forma si:
o trajtimi me ilace qe quhen antipsikotik apo qetesues madhor,
zvogelojne shenjat shume strsuese dhe shqetesuese.
Trajtimi psiko-social qe behet ne bashkepunim te psikologes dhe
punonjeses sociale qe ka si fokus organizimin e gjerave te
ndryshme per uljen e stresit. Gjithashtu permes ketij trajtimi
mund te ndihmohen personat qe te vendosin qellime te qarta dhe
te arritshme.
Keshillimi individual apo psikoterapia qe behet nga psikologia.
Per personat e prekur nga skizofrenia eshte e dobishme te
bisedohet rreth problemeve qe ka shkaktuar kjo semundje, sesi
ndihen tani dhe si mund ti parandalojme perseritjen e saje.
26. Si mund ta perballojne semundjen
familjaret dhe vete individet
Nese kujdeseni per dike qe vuan nga skizofrenia duhet
te dini qe egzistojne disa menyra per tja dale mbane
semundjes dhe efekteve te saj, pasi menyra sesi
familjaret sillen ndikon shume ne gjendjen e tyre. Kjo
mund te arrihet duke pasur sa me shume informacione
rreth kesaj semundje, duke krijuar nje atmosfere
qetesie ne shtepi apo edhe ne ambjentet te tjera
rrethuese, moslenja vetem e te semureve, te qenurit
inkurajues i ben keta persona te ndihen me mire dhe
me aktiv.
27. Por megjithate.......
Njeriu eshte nje qenje e forte ne brishtesine e tije.
Dhe keta persona kane dyfishin e forcave te
pergjithshme mbartin shume shprese ne veten e
tyre edhe pse me aftesi ndryshe ata perpiqen te
bejne me te miren. Dhe kete na e ka treguar dhe
shkenctari i madh Ajnshtajni.
Shpresa dhe forca qe ai kishte nuk e bene te ndihej
asnjehere ndryshe. Dhe ky shembull pasohet nga
shume e shume te tjere.
Mundohuni dhe do ja dilni,
Ndihmojini dhe do ja dalin
29. Jeta eshte shume e
bukur per te qene e
parendesishme
Faleminderit