1. МЭНДЧИЛГЭЭ
1

2. МӨС ХАГАЛАХ
2

3. МЭДЭЭЛЭЛ,
МЭДЛЭГ -
ХЭРЭГЛЭЭ
3

4. 4
Аливаа эрсдлээс
өөрийгөө болон бусдыг
хамгаалах нь-1
Проф. Б.Батсэрээдэнэ
Магистр Б.Сосорбурам

5. 5
Хичээлийн төлөвлөгөө:
Аюултай нөхцөлд биеэ хамгаалах нь
Аюултай нөхцлөөс өөрийгөө болон бусдыг
хамгаалах болон сэргийлэх нь
Архи, хар тамхи, тамхи, мөрийтэй тоглоом,
бохь, кока кола танд ямар эрсдэл учруулах
вэ?

6. 6
Аюултай нөхцөл байдалд биеэ
хамгаалах нь
Эрүүл саруул оюун ухаан, өөрийгөө
болон бусдыг хамгаалах боломжийг
танд олгоно.

7. Өөрийгөө хянах
чадвар
7

8. 8
Аюултай нөхцөл байдалд биеэ
хамгаалах нь
Айж бачимдаж, тэвдэж сандрахгүй байх нь хамгийн
зөв шийдвэр гаргах үндэс болно.
Байдаг чадлаараа бархирч, чангаар орлих
Хамар руу нь цохих
Салтаа руу нь өшиглөх
Нүүрийг нь самардах
Өндөр өсгийтэй гутлын өсгийгөөр тавхай дээр нь
хүчтэй өсгийлдөх
Шууд зугтаах, хамаг чадлаараа хүмүүсийн зүг гүйх

9. 9
Аюултай нөхцөлд орохоос хэрхэн
урьдчилан сэргийлэх вэ?
Өөрийгөө хамгаалахад суралцах /таэквандо, карате гэх мэт/
цаг гаргах, бие бялдраа хөгжүүлэх. Энэ талаар ном сурах
бичиг унших
Шөнө 20.00 цагаас хойш ганцаараа явахгүй байх
Ганцаараа харанхуй гудамжаар явахад хүрвэл үнэтэй хувцас,
гоѐл чимэглэл хэрэглэхгүй байх, секси хувцаслахгүй байх
Ийм нөхцөлд хэн нэгэн хүнийг очих газраа хүргэж өгөхийг
гуйх
Биедээ амьсгал боогдуулагч, нулимас асгаруулагч авч явж
байх. Хэрэглэж чаддаг байх

10. ХӨГЖИЛТЭЙ АГШИН
10

11. СОГТУУРУУЛАХ УНДАА
байнга
ЭРСДЭЛ дагуулна.
11

12. 12
Аюултай нөхцөлд орохоос хэрхэн
урьдчилан сэргийлэх вэ?
Гудамжаар явахдаа машины урсгалын эсрэг явах
Гудамжаар явахдаа толгой цэх, өөртөө бүрэн
итгэлтэй тайван алхах
Аюул тохиолдож болох газрууд:
Эзгүй харанхуй гараж
Зэлүүд газар, хотын зах
Баригдаж буй барилгын талбай
Цэцэрлэгт хүрээлэн
Диско бар
Онгоц, галт тэрэгний буудал
Оюутны дотуур байр
Бараан зах

13. 13
Архи, хар тамхи танд
ямар хортэй вэ?
Өөрийгөө хянах, удирдах чадваргүй болгодог
Өөрийн мэдрэлгүй үйлдэл хийх /хүн алах, зодох,
цохих, эд юмсыг эвдэж хэмхлэх, автомашины осол
гаргах гэх мэт/
Хүмүүсийг үг хэлээр доромжлох, хараах, зүхэх
Бэлгийн дур хүслийг өдөөдөг, хүчингийн хэрэгт
холбогдох
Бусдын амгалан тайван байдлыг бүрэн алдагдуулах,
сэтгэл санааны дарамтанд оруулах гэх мэт

14. 14
Хар тамхи
Цөвүүн цагт цагаан тамхины үр дэлгэрнэ. Тэр
цагт алт мөнгөө өгч татна, арван цагаан буянаа өгч
татна, авгай хүүхдээ өгч татна. Адаг сүүлд нь алаг
хоѐр нүднийхээ цөцгийг ухаж өгч татна.
Хойт төрөлдөө гурван мянган галав нөхцтөл
очир тамын зовлонд унана.
Богд Зонхаба “Алтан сургаал”-аас

15. 15
Архины тухай үнэн домог
4200 жилийн тэртээ
Дүд Чаралваа
Сарангэрэлт Бурхан
Дүдгэр Ванчиг багш

16. Архины найрлага:
Галзуу арслангийн тархи,
Галзуу зааны амны хөөс,
Хорт могойн хэл,
Галзуу зөгийн бал,
Галзуу нохойн шүлс,
Галзуу чонын нүд,
Дүдийн чөмөг,
Үхээрийн мах,
Эм мангасны умайн цус
16

17. 17
Цэцэн мэргэдийн айлдвар:
Богд Зонхаба: “Архи нь гэм бүгдийн үндэс
мөн.”
Ноѐн хутагт Данзанравжаагийн домог
С.Буяннэмэх: “Архийг эхэлж та ууна, архи
дараа нь таныг ууна.”
МАЦҮ “Сархад савнаасаа бусдыг дийлнэ.”

18. Цэцэн мэргэдийн айлдвар:
Хорын доторхи хор архи мөн
Тамын доторхи там архи мөн
Архиар алгасарсан хүмүүс
Амьд боловч үхдэл лүгээ адил
18

19. 19
Х.Бидструп-Согтуугийн нүдээр

20. 20
Х.Бидструп-Согтуугийн нүдээр

21. 21

22. 22

23. Тамхи танд ямар хортой вэ?
Хамрын болон амны гэж хоѐр янз байдаг.
4000 орчим хорт бодис агуулдгаас 43 нь хорт
хавдар үүсгэдэг.
Үүнээс хамгийн хүчтэй нь “Никотин” ба 10
секундын дотор тархинд хүрдэг.
23

24. Дэлхий дээр:
1,35 тэрбум тамхичин байдаг
8 секунд тутамд 1 тамхичин, 1 жилд 5 сая
тамхичин нас барж байна.
24

25. 25
Тамхи танд ямар хортой вэ?
Өөртөө өвчин худалдаж авах
Сайн дураараа үнсний сав болох
Өрөөл бусдыг өвчлүүлэх, хордуулах
Орчиноо бохирдуулах
Гал түймэрийн байнгын аюул
Санхүүгийн эрсдэл
Насаа богиносгох (~14 жилээ алддаг)

26. Жирэмсэн эмэгтэй ба тамхи
Ургийн талаас
Тагнай цоорхой, сэтэрхий
уруултай хүүхэд төрүүлэх
Оюуны хомсдолтой хүүхэд
төрүүлэх
Хүүхэд төрмөгцөө нас барах
Өсөлт нь давжаарах
Биеийн эсэргүүцэл
сул, халдварт
өртөмтгий, өвчлөмтгий байх
Эхийн талаас
Ураг зулбах
Дутуу төрөх
Төрөхөөс өмнө ихэс
ховхрох, хүчтэй цус алдах
Ихэс буруу байрлах
26

27. 27

28. 28
Тамхичин эмэгтэй
ТАНЫ ГАРТ:
ХҮҮХДИЙН ЧИНЬ АМЬ
цаашлаад
ТАНЫ АЛТАН АМЬ
байна.

29. 29

30. 30

31. 31

32. 32

33. 33

34. 34

35. Идэвхгүй тамхидалт
Тамхины утаатай орчинд 1 цаг байхад 15
ширхэг янжуур татсантай адил хордоно.
35

36. 36

37. 37

38. 38

39. 39

40. Мөрийтэй тоглоом
Даалуу – Гүпэ – Шоон тоглоом
Хөзөр
Компьютер, интернетийн
мөрийтэй тоглоом
Компьютерийн тоглоом
40

41. Мөрийтэй тоглоом танд ямар
хортой вэ?
Донтох
Цаг үрэх
Өвчлөх
Хүсэл мөрөөдлөө мартах
Хоосрох
Нэр төрөө алдах
Хэн ч биш болох
41

42. 42
Бохь танд ямар хортой вэ?
Шүдний паалан нимгэрч шүд хорхойтох
Шүд сулрах, буйлны үрэвсэл
Зажлуурын булчингийн үйл ажиллагаа алдагдах
Шүлсний булчирхайн үйл ажиллагаа алдагдах
Ходоодны шарх үүсэх
Анхаарал сарних
Санхүүгийн эрсдэл
Цаг дэмий үрэх
Орчныг бохирдуулах
Хүнд эвгүй сэтгэгдэл төрүүлэх

43. 43

44. 44

45. Кока кола танд
ямар хортой вэ?
10 минутын дараа: 250-500г кола уусны
дараа ходоодонд шууд 150 гр элсэн чихэр
орно.
40 минутын дараа: Таны хүүхэн хараа
томорч, цусны даралт нэмэгдэн мансуурч хар
тамхи хэрэглэсэн мэт болно.
60 минутын дараа: Кальци, магни, цайр
зэрэг яс бэхжүүлдэг бодисоороо шээнэ.
45

46. АСУУЛТ,
ХАРИУЛТ
46

47. ЦЭЭЖ БИЧИГ
47

48. АХЛАХ АНГИЙН
ОЮУТНУУДЫН
ҮЗҮҮЛБЭР
48

49. Жижиг бүлгээр ажиллах
сэдэв
Этүгэн дээд сургуулийн эрхэм зорилго
“Хүн чанар, мэргэжлийн ур
чадвараараа шилдэг нь болж
бэлтгэгдэх нөхцөлийг бүрдүүлсэн
сургалтын үйлчилгээг бий болгоно.”
49

50. Жижиг бүлгээр ажиллах сэдэв
“5R – МИНИЙ
АМЖИЛТТАЙ СУРАХ
ҮНДЭС”
50