1. วิทยาศาสตร ์ ม.3

3. เครื ่องใช้ไฟฟ้ า
เครื่ องใช้ ไฟฟา เป็ นเครื่ องอานวยความสะดวกสบาย
้
สามารถเปลี่ยนรู ปพลังงานไฟฟารูปอื่นๆ ตามความต้ องการ
้
เช่ น เปลี่ยนพลังงานไฟฟาเป็ นพลังงานแสง พลังงานความร้ อน
้
่
พลังงานกล พลังงานเสียง ซึงผู้ใช้ ต้องมีความรู้ จงจะเลือกใช้
ึ
ไฟฟาได้ อย่ างมีคุณค่ า ประหยัดและปลอดภัย
้

4. เครื ่องใช้ไฟฟ้ าทีให้แสงสว่าง
่
อุปกรณ์ ทเปลี่ยนพลังงานไฟฟาเป็ นพลังงานแสง ได้ แก่
่ี ้
หลอดไฟฟา หลอดฟลูออเรสเซนต์ และหลอดไฟโฆษณา โธมัส
้
แอลวา เอดิสัน (Thomas Alva Edison) นักฟิ สิกส์ ชาว
อเมริกันได้ ประดิษฐ์ หลอดไฟฟา ขึ้นเป็ นครั้ งแรกเมื่อ พ.ศ.
้
2422 โดยใช้ คาร์ บอนเส้ นเล็กๆเป็ นไส้ หลอดและต่ อมาได้ มี
การพัฒนาขึ้น จนเป็ นหลอดไฟฟาทีใช้ ในปั จจุบัน
้ ่

5. หลอดไฟฟา มีส่วนประกอบดังนี ้
้
• ไส้หลอด ใช้คาร์ บอนเส้นเล็ก ๆ เป็ นไส้หลอด ซึ่งมีปัญหาคือ ไส้
หลอดขาดง่ายเมือได้รบความร้อน ปั จจุบนไส้หลอดทาด้วยทังสเตน
่ ั ั
ซึ่งเป็ นโลหะทีหาง่าย ราคาไม่แพง มี ความต้านทานสูง มี จดหลอด
่ ุ
เหลวสูงมาก เมื อได้รบความร้อนจึ งไม่ขาดง่าย ลักษณะของไส้
่ ั
หลอด ขดไว้เหมือนสปริ ง
• หลอดแก้ว ทาจากหลอดแก้วใส ทนความร้อนได้ดี ภายในสูบ
อากาศออกจนหมด แล้วบรรจุแก๊ สไนโตรเจน และอาร์ กอนเพียง
เล็กน้อย
• ขัวต่อไฟ เป็ นจุดต่อวงจรไฟฟ้ าภายในหลอด
้

6. หลักการทางานของหลอดไฟฟา
้
การทีหลอด ไฟฟ้ าให้แสงสว่างได้เป็ นไปตามหลักการดังนี ้
่
เมื อกระแสไฟฟ้ าไหลผ่านไส้หลอด ซึ่งมีความต้านทานสูง พลังงาน
่
ไฟฟ้ าจะเปลียนเป็ นพลังงานความร้อน ทาให้ไส้หลอดร้อนจัดจน
่
เปล่งแสงออกมาได้ ซึ่งมีการเปลียนรูปพลังงานดังนี ้
่
พลังงานไฟฟา ----> พลังงานความร้อน ----> พลังงานแสง
้

7. เครื ่องใช้ไฟฟ้ าทีให้ความร้อน
่
เครื ่องใช้ไฟฟ้ าทีให้พลังงานความร้อนเป็ นเครื ่องใช้ไฟฟ้ าที ่
่
เปลียนพลังงานไฟฟ้ าเป็ น พลังงานความร้อน เช่น หม้อหุงข้าวไฟฟ้ า
่
กระทะไฟฟา เตาไฟฟา เตารี ดไฟฟ้ า หม้อต้มน้าไฟฟ้ าเครื ่องเป่ าผม
้ ้
เครื ่องปิ้ งขนมปั งไฟฟา เป็ นต้น
้

8. ส่ วนประกอบสาคัญของเครื่ องใช้ ไฟฟาที่ให้ พลังงานความร้ อน
้
• ขดลวดหรื อแผ่นความร้อน ซึ่งเป็ นโลหะผสมระหว่าง นิ เกิ ลกับ
โครเมียม มีความต้านทานไฟฟ้ าสูง ลวดนิ โครมมีจดหลอมเหลวสูง
ุ
ทาให้ขดลวดไม่ขาด เมือเกิ ดความร้อน ทีขดลวด ขดลวดความร้อน
่ ่
ในเครื ่องใช้ไฟฟ้ าจะขดอยู่ในทีรองรับทีเ่ ป็ นฉนวนไฟฟ้ า เพือป้ องกัน
่ ่
ไฟฟารัว ซึ่งสามารถถ่ายเทความร้อนทีขดลวดให้แก่ภาชนะหรื อ
้ ่ ่
วัตถุอืนได้
่
• เทอร์ โมสตัท (Thermostat) หรื อสวิ ตซ์ ความร้อนอัตโนมัติ
ทาหน้าทีควบคุมอุณหภูมิ หรื อระดับความร้อนของเครื ่องใช้ไฟฟ้ า
่
โดย จะตัดวงจรไฟฟ้ าเมือเครื ่องใช้นนร้อนถึงจุดกาหนด
่ ั้

9. หลักการทางานของเครื่ องใช้ ไฟฟาที่ให้ ความร้ อน
้
เครื ่องใช้ไฟฟ้ าทีให้ความร้อนมีหลักการคือเมือมีกระแสไฟฟา
่ ่ ้
ไหลผ่านความต้านทานไฟฟ้ าสูง พลังงานไฟฟ้ าจะเปลียนเป็ น ่
พลังงานความร้อน ดังนัน จึงให้กระแสไฟฟ้ าไหลผ่านขดลวดนิ โครม
้
หรื อแผ่นความร้อนซึ่งมีความต้านทานไฟฟ้ าสูง พลังงานไฟฟ้ าจะ
เปลียนเป็ นพลังงานความร้อนมากแล้วถ่ายเทพลังงานความร้อนไป
่
ยังภาชนะ

10. เครื ่องใช้ไฟฟ้ าทีให้พลังงานกล
่
เครื ่องใช้ไฟฟ้ าทีเ่ ปลียนพลังงานไฟฟาเป็ นพลังงานกลได้
่ ้
ต้องใช้มอเตอร์ เป็ นอุปกรณ์ในการเปลียนพลังงานไฟฟ้ าเป็ นพลังงาน
่
กล เช่น เครื ่องซักผ้า เครื ่องสูบน้า พัดลม จักรเย็บผ้า ตเู้ ย็น
เครื ่องปรับอากาศ เป็ นต้น

11. ส่ วนประกอบและหลักการทางานของมอเตอร์
มอเตอร์ ประกอบด้วยขดลวดตัวนาอยู่ในสนามแม่เหล็ก
ทางานได้โดยอาศัยหลักการทีว่า เมือผ่านกระแสไฟฟ้ าเข้าไปใน
่ ่
ขดลวดตัวนาทีพนรอบแกนเหล็กในสนามแม่เหล็กจะเกิ ดอานาจ
่ ั
แม่เหล็ก ผลักกับสนามแม่เหล็ก ทาให้ขดลวดหมุนได้
การควบคุมให้มอเตอร์ หมุนช้าหรื อเร็ ว ทาได้โดยการเพิ่มหรื อ
ลดความต้านทานไฟฟ้ า ถ้าความต้านทานไฟฟ้ ามาก มอเตอร์ จะ
หมุนช้า ถ้าลดความต้านทานไฟฟ้ าลง มอเตอร์ จะหมุนเร็ วขึ้น

12. เครื ่องใช้ไฟฟ้ าทีให้พลังงานเสียง
่
เครื ่องใช้ไฟฟ้ าทีให้พลังงานเสียง เป็ นเครื ่องใช้ไฟฟ้ าทีเ่ ปลียน
่ ่
พลังงานไฟฟาเป็ นพลังงานเสียง เช่น เครื ่องรับวิ ทยุ เครื ่อง
้
บันทึกเสียง เครื ่องขยายเสียง

13. เครื่ องรั บวิทยุ
เป็ นอุปกรณ์ทีเ่ ปลียนพลังงานไฟฟ้ าเป็ นพลังงานเสียง โดย
่
เครื ่องรับวิ ทยุอาศัยการรับคลืนวิ ทยุจากสถานีส่ง แล้วใช้อปกรณ์
่ ุ
อิ เล็กทรอนิ กส์ขยายสัญญาณเสียงทีอยู่ในรูปของสัญญาณไฟฟ้ าให้
่
แรงขึ้นจนเพียงพอทีทาให้ลาโพงเสียงสันสะเทือนเป็ นเสียงให้เราได้
่ ่
ยิ น
สถานีวิทยุกระจายเสียงแต่ละสถานีจะส่งคลืนวิ ทยุดวย
่ ้
ความถีทีแตกต่างกัน ซึ่งเราสามารถเลือกสถานีเพือรับฟั งได้โดยหมุน
่ ่ ่
ปุ่ มเลือกสถานี

14. เครื่องบันทึกเสียง
เครื ่องบันทึกเสียงเป็ นเครื ่องใช้ไฟฟ้ าทีเ่ ปลียนพลังงานไฟฟ้ า
่
เป็ นพลังงานเสียง โดยขณะบันทึกใช้การพดผ่านไมโครโฟน ซึ่ งจะ
ู
เปลียนเสียงเป็ นสัญญาณไฟฟ้ า แล้วบันทึกลงในแถบบันทึกเสียงซึ่ง
่
ฉาบด้วยสารแม่เหล็กในรูปของสัญญาณแม่เหล็ก เมือนาแถบ ่
บันทึกเสียงทีบนทึกไว้มาเล่น สัญญาณแม่เหล็กจะถูกเปลียนกลับไป
่ ั ่
เป็ นสัญญาณไฟฟ้ า และสัญญาณไฟฟ้ าจะถูกขยายให้แรงขึ้นด้วย
อุปกรณ์ไฟฟ้ าสัญญาณไฟฟ้ าจะถูกส่งไปถึงลาโพง ทาให้ลาโพง
สันสะเทือนกลับเป็ นเสียงขึ้นอีกครังหนึ่ง
่ ้

15. เครื่องขยายเสียง
เป็ นเครื ่องใช้ไฟฟ้ าทีเ่ ปลียนพลังงานไฟฟ้ าเป็ นพลังงานเสียง
่
โดยการใช้ไมโครโฟนเปลียนเสียงเป็ นสัญญาณไฟฟ้ า แล้วขยาย
่
สัญญาณไฟฟ้ าให้แรงขึ้นด้วยอุปกรณ์อิเล็กทรอนิ กส์ จนทาให้ลาโพง
สันสะเทือนเป็ นเสียง
่

16. เครื่องขยายเสียงมีส่วนประกอบดังนี ้
• ไมโครโฟน เปลียนพลังงานเสียงให้เป็ นสัญญาณไฟฟ้ า
่
• เครื ่องขยายสัญญาณไฟฟ้ า ขยายสัญญาณไฟฟ้ าให้แรง
ขึ้น
• ลาโพง เปลียนสัญญาณไฟฟ้ าให้เป็ นพลังงานเสียง
่
เครื ่องใช้ไฟฟาหลายชนิ ด สามารถเปลียนพลังงานไฟฟ้ าเป็ น
้ ่
พลังงานอืนๆ หลายรูปได้พร้อมกัน เช่น โทรทัศน์สามารถเปลียน
่ ่
พลังงานไฟฟาเป็ นพลังงานแสง และพลังงานเสียงในเวลาเดียวกัน
้

17. วิธีใช้ เครื่องใช้ ไฟฟาอย่ างปลอดภัยและ
้
ประหยัดพลังงานไฟฟา ้
เครื ่องรับโทรทัศน์ เครื ่องรับวิ ทยุ โคมไฟ
• ปิ ดเครื ่องทุกครังเมือไม่มีคนดู
้ ่ • ควรเลือกใช้โคมไฟแบบสะท้อน
• ควรถอดเต้าเสียบให้ แสง เพราะจะทาให้ความสว่าง
เรี ยบร้อยเมือเลิ กใช้งาน ไม่ควรปิ ด
่ มากขึ้น
ด้วยรี โมทคอนโทรล เพราะการปิ ด • ควรใช้หลอดฟลูออเรสเซนต์
เครื ่อง ด้วยรี โมทนัน กระแสไฟฟา
้ ้ ประหยัดพลังงาน (หลอดผอม)
ยังคงไหลผ่านอยู่ตลอดเวลา หรื อหลอดคอมแพคฟลูออเรส
เซนต์ แทนหลอดไฟฟ้ า

18. พัดลม เครื่องดูดฝุ่ น
• เปิ ดระดับความเร็ วของพัด • เครื ่องดูดฝุ่ นไม่ควรใช้ติดต่อกันเป็ น
ลมพอสมควร เวลานานหลายชัวโมง เพราะเครื ่อง
่
• ขณะเปิ ดพัดลม ควรเปิ ด จะร้อนอาจเกิ ดกระแสไฟฟาลัดวงจร
้
หน้าต่างเพือให้อากาศถ่ายเทได้ดี
่ และเกิ ดการลุกไหม้ขึ้นได้
• ควรเทฝุ่ นในถุงกรองทิ้ งทุกครั้งทีใช้งานเสร็ จ เพราะ
่
จะช่วยให้เครื ่องทางานมีประสิ ทธิ ภาพ มากยิ่ งขึ้นและ
ไม่เปลืองพลังงานไฟฟา ้

19. เตารี ดไฟฟา
้ เครื่ องทาน้าอุ่น
• ตังปุ่ มปรับความร้อนให้เหมาะสมกับ
้ • ควรปรับระดับความร้อนของน้า
ชนิ ดของผ้า ให้เหมาะสมกับร่ างกาย
• อย่าพรมน้าจนเปี ยกแฉะ • หากมี รอยรั่วควรรี บทาการแก้ไข
• ดึงเต้าเสียบออกก่อนจะรี ดเสร็ จ ทันที
ประมาณ 2 – 3 นาที แล้วรี ดต่อไปจนเสร็ จ • ควรต่อสายลงดิ นในจุดที จดไว้ให้
่ั
• ควรรี ดผ้าคราวละมาก ๆ ติ ดต่อกันจน ของเครื ่องทาน้าอุ่น เพือป้ องกัน
่
เสร็ จ กระแสไฟฟ้ ารัว ่
• ควรเริ่ มรี ดผ้าบาง ๆ ก่อน • ปิ ดสวิ ตซ์ ไฟฟ้ าของเครื ่องทา
• ถอดเต้าเสียบ ออกทุกครั้งเมื อเลิ กใช้
่ น้าอุ่น เมื อไม่ใช้
่
งาน

20. ตู้เย็น ตู้แช่ หม้อหุงข้าวไฟฟ้ า
• เลือกขนาดให้พอเหมาะกับความ • ควรหุงข้าวให้พอดีกบจานวนผู้
ั
ต้องการของครอบครัว รับประทาน
• ควรวางตูเ้ ย็นในบริ เวณที อากาศ
่ • ควรดึงเต้าเสียบออกเมื อข้าวสุก
่
ถ่ายเทได้ดี และไม่เกิ ดความร้อน แล้ว
• ตังสวิ ตซ์ ควบคุมอุณหภูมิให้
้ • อย่าทาให้กนหม้อตัวในเกิ ดรอยบุบ
้
เหมาะกับจานวนสิ่ งของทีบรรจุ ่ จะทาให้ข้าวสุกช้า
• อย่าเปิ ดตูเ้ ย็นทิ้ งไว้นาน ๆ และไม่ • หมันตรวจบริ เวณแท่นความร้อนใน
่
ควรนาอาหารร้อนมาแช่ หม้ออย่าให้เม็ดข้าวเกาะติ ด จะทาให้ข้าว
• หมันละลายน้าแข็งเมื อเห็นว่า
่ ่ สุกช้าและเปลืองพลังงานไฟฟ้ า
น้าแข็งเกาะหนามาก • ใช้ขนาดทีเ่ หมาะสมกับจานวน
สมาชิ กในครอบครัว

21. เครื่องปรั บอากาศ เครื่องซักผ้ า
• ปิ ดเครื ่องทุกครั้งเมื อไม่ได้ใช้งาน
่ • จำนวนผ้ ำที่จะใส่ใน
• ปิ ดประตูหน้าต่างให้สนิ ท และติ ดตังผ้าม่านเพือกัน
้ ่ เครื่ องควรใส่แต่พอเหมำะไม่
ความร้อนจากภายนอก น้ อยเกินไปและไม่มำกจน
• อุณหภูมิทีเ่ หมาะสม และไม่สิ้นเปลื องพลังงานไฟฟา ้ เกินกำลังของเครื่ อง
ควรอยู่ทีประมาณ 25 ° C
่ • โดยปกติแล้ วควรใช้ น ้ำ
• ควรเลือกขนาดของเครื ่องปรับอากาศให้เหมาะสมกับ เย็นในกำรซักผ้ ำ ส่วนน ้ำ
ขนาดของห้องทีจะติ ดตัง
่ ้ ร้ อนให้ ใช้ เฉพำะกรณีที่
• ควรติ ดตังเครื ่องให้อยู่ในระดับที สูงพอเหมาะ และให้
้ ่ เสื ้อผ้ ำมีรอยเปื อน ไขมัน
้
อากาศร้อนระบายออกด้านหลังเครื ่องได้สะดวก มำก ควรตังโปรแกรมซัก
้
• ควรบารุงรักษาเครื ่องให้มีสภาพดีตลอดเวลา ตำมชนิดของผ้ ำ และตำม
• ควรหมันทาความสะอาดแผ่นกรองอากาศ และแผง
่ คำแนะนำของแต่ละเครื่ อง
ระบายความร้อน

22. 1. ใช้ อปกรณ์ไฟฟำอย่ำงถูกวิธี
ุ ้ ข้ อควรปฏิบัตในการิ
2. อุปกรณ์ไฟฟำชำรุดให้ รีบแก้ ไขโดยช่ำงที่มีควำมรู้
้ ใช้ พลังงานไฟฟา ้
3. ไม่ควรใช้ เครื่องใช้ ไฟฟำหลำยเครื่ องจำกเต้ ำรับอันเดียว
้
4. ไม่ควรติดตังอุปกรณ์ไฟฟำต่ำเกินไป
้ ้
5. ไม่ควรซ่อมแซมอุปกรณ์ไฟฟำโดยไม่มีควำมรู้
้
6. สำยไฟเปื่ อยหรื อชำรุด ให้ รีบแก้ ไขโดยช่ำงที่มีควำมรู้
7. กำรใช้ เครื่ องใช้ ไฟฟำประเภทให้ ควำมร้ อน ต้ องใช้ ด้วยควำมระมัดระวังอย่ำงมำก
้
8. สำยไฟขำดอย่ำเข้ ำใกล้
9. อย่ำก่อสร้ ำงใกล้ แนวสำยไฟแรงสูง ถ้ ำจำเป็ นต้ องสร้ ำงใกล้ แนวสำยไฟแรงสูง ต้ อง
เอำฉนวนครอบสำยไฟแรงสูงไว้ ก่อนชัวครำว ่
10. กิ่งไม้ ใกล้ แนวสำยไฟเป็ นอันตรำย ไม่ควรตัดเองควรแจ้ งให้ กำรไฟฟำทรำบ
้
11. ควรหลีกเลี่ยงกำรติดตังเสำเครื่ องรับวิทยุและเครื่ องรับโทรทัศน์ใกล้ แนวสำย
้
ไฟฟำแรงสูง
้