Osmanlıca Belgelerde Kütüphaneciliğimiz

2. OSMANLICA BELGELERDE
KÜTÜPHANECİLİGİMİZ
Hazırlayanlar:
Dr. fatih Rukancı
Hakan Anameriç
Ankara, 2007

3. Türk Kütüphaneeiler Derneği Yayınları No: 46
ISBN 978-975-6351-20-8
Kapak Tasarımı : Ruşen Anameriç
Baskı ve eilt : Dizayn Matbaeılık San. Tic. Ltd. şti.
Esat Cad. 70/65 Ankara
0312.4180587
Rukaneı, Fatih ve Hakan Anameriç
Osmanlıea Belgelerde Kütüphaneeiliğimiz / Fatih Rukaneı ve Hakan Anameriç._
Ankara: Türk Kütüphaneeiler Derneği, 2007.
III, 241 s.; 24 sm._(Türk Kütüphaneeiler Derneği Yayınları no;46)
ISBN 978-975-6351-20-8
1. Osmanlı paleografyası. 2. Kütüphanecilik. ı. Anameriç, Hakan. II. Eser adı.

4. ÖNSÖZ
Istanbul Belediyesi Zabit Katiplerinden Mehmet Halid Bey, "Şehir
Kütüphanesi" adlı yazısında, "istanbul'u ülkenin zihin ve fikir aracı olarak tarif
edebiliriz" demektedir. Halid Bey, yaz/sını "Şehir, gerektiği kadar gıda alamayan,
yaşamak için gerekli olan saha ve şartları bulunmayan bir canlı gibi,
kütüphanesizlik yüzünden, günden güne fikren güçsüz, zayıf ve hasta
düşmekte, medeniyetin ışık ve ilim kaynağından ara sıra bir yudum tadamadığı
gerçeğinden hareketle manevi açıdan her dakika biraz daha ölüme
yaklaşmaktadır. Bir zamanlar koca bir imparatorluğun başkenti ve bu gün
Cumhuriyet Türkiye'sinin en büyük, medeni ve aydın bir köşesi olan istanbul
için bu durum, acı verici ve felaketlir" diye sürdürmektedir.
Dr. Fatih Rukancı ve Hakan Anameriç tarafından hazırlanan "Qsmanlıca
Belgelerde Kütüphaneciliğimiz" adını taşıyan bu kitap, geniş çaplı bir yankı
uyandırmasa bile, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümleri, Tarih ve Türk Dili Bölümleri
öğrencileri için kaynak bir kitap olacağı şüphesizdir. Vereceği kütüphanecilik ve
entelektüel bilgiler bir yana, Osmanlıpa öğrenenler için kılavuz kitap olmasıyla da
önemli bir yayın olacağı bellidir.
Eserin hazırlanmasında emeği geçen herkese; hazırlayanlardan yayıncısına
kadar, teşekkürlerimi sunarım.
AhmetKARATAŞ
Ankara Üniversitesi
Fen ve Mühendislik Fakülteleri
Kütüphane Müdürü

5. SUNUŞ
Osmanlıca metinler yazılı tarihi kaynaklarımızın önemli bir bölumünü
oluşturmaktadır. Bu metinler tarihimize ilişkin birinci el (orijinal) belgeler olmaları
nedeniyle geçmişteki olayları bilme ve değerlendirmede delil niteliği taşımaktadır. Söz
konusu belgelerden yararlanarak geleceğe yönelik planlamalarda geçmişteki
tecrübelerin dikkate alınmasını sağlamak ıçın Osmanlıca (Eski Türkçe)'yı
okuyabilmek ve anlayabilmek gerekir. Bu belgelerin içeriğine gereksinim duyan tüm
araştırmacı ve ilgililerin Osmanlıca'yı okuyabilmesini ve anlamasını sağlayabilmek
oldukça ütopik bir yaklaşım ve beklenti olarak değerlendirilebilir.
Kütüphane ve kütüphanecilik tarihimize ilişkin önemli belgelerin seçilerek bir
araya getirildiği bu eserde her belgenin orijinal görüntüleri, harf çevirisi ve tercümesi
yapılarak kütüphanecilik, tarih, bilim tarihi, eğitim kurumları alanlarında araştırma
yapan ilgili akademisyen ve öğrencilerin yararlanmasına sunulmuştur.
Eserde ayrıca önemli görülen şahıs, yer ve özel isimlere ilişkin dizin yer
almaktadır. Kütüphanecilik tarihimizi ve kütüphanecilik mesleğini daha iyi
anlamamıza yardımcı olacağını düşünerek hazırladığımız bu kitabın Osmanlıca
öğrenme aşamasındaki tüm öğrenci ve araştırmacıların ilgisini çekeceğini ümit
ediyoruz.
Eserin yayınlanmasını sağlayan Türk Kütüphaneciler Derneği Genel Başkanı Ali
Fuat Kartal ve yönetim kurulu üyelerine, Osmanlıca metinlerin kontrolüne yardımcı
olan Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Dokümantasyon Daire Başkanı
Dr. ıbrahim Karaer ve Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü personelinden Elif Su
Temizyürek'e teşekkür ediyor, sevgi ve saygılarımızı sunuyoruz.
Rukancı - Anameriç
15.03.2007

6. ıÇıNDEKİLER
~~ i
Sun~ II
İçindekiler III
Ankara Vilayetindeki KütübMnelere Da'ir; Hakan Anameriç 1
:Asri KiitübMneler İhtıjacı: Hüseyin Odaba§ 3
Avrupa KiitübMnelerı:' Fatih Rukancı 14
Bir İhtryac-t İrfammtz Ankarada Bir Milli KiitübMnemiz Olmalı: Hakan Anameriç 19
İstanbul'daki KütübMnelerin Durumuna Da tr (Müze-i Hümqyun): Fatih Rukancı 24
İstanbulda MevcUd Kütübhaneler; Hakan Anameriç 32
Kjtabfyyat: Hakan Anameriç 37
K01!Ja Müzesindeki KütübMne: Fatih Rukancı 44
Kiire-i Arzda EI:Jevm Mevı-ud Bulunan KütübMneler: Gü/§ah Özdemir 57
KiitübMne ve J.(jtablarımti;· Co§kun Po/at 121
KiitübMne-i Umumi Hakkında: Fatih Rukancı 129
KiitübMnelerde IslaMt Münasebetryle: Hakan Anameriç 136
KiitübMnelerde Yapılacak Tedrid IslaMt: Co§kun Po/at 148
Mekteb KiitübMnelerine Alınabilecek Mecmu 'alara Da'ir: Fatih Rukancı 160
Millet KütübMnesı:' Fatih Rukancı 163
Milli KiitübMne: Hakan Anameriç 175
Okumak Zevki ve Kiıablar: Hakan Anameriç ve Fatih Rukancı 180
Sivas, Ama.rya ve Tokad Vilayetlerindeki Kiitübhaneler Hakkında: Hakan Anameriç 192
Şehir KiitübMneleri i: Hüseyin Odaba§ 196
Şehir Kiitübhaneleri II: Hüseyin Odaba§ 215
III