Peer Boselie - Erfgoed eXtra, ofwel: de ezels van Sittard

1. Erfgoed-ontwikkelingen in Sittard-Geleen
in context:
Samen Sterker!
Peer Boselie
Directeur Euregionaal Historisch Centrum Sittard-Geleen
www.ehc.sittard-geleen.nl 1

2. Sittard-Geleen: ca 95.000 inwoners.
20 historische organisaties tussen 8 en 450
(bestuurs)leden.
In de regio ongeveer 250.000 mensen en ca 35
historische organisaties.
Interessant is het feit dat Europa altijd dichtbij is
(3 Euregio’s)
Samenwerking toont de relativiteit van grenzen
door eeuwen heen.
2

3. 3

4. Archiefontwikkelingen
EHC telt ca 8,5 fte, +/- 50 vrijwilligers (ca 10 fte)
+/- 3.000 studiezaalbezoeken per jaar
Meer ‘clustering’ : dvo’s met regiogemeenten
Archief meer naar buiten gekeerd
Samenwerking is de basis bij alles
Sterke digitalisering: ca 500.000 scans online.
In 2011 ongeveer 3 miljoen zoekacties / 5 miljoen pageviews) in
website)
(vergelijking: in 2009 in totaal 30.000 zoekacties, 2010 bijna 1 miljoen)
www.ehc.sittard-geleen.eu
4

5. Ontwikkelingen in Museum
Museum Het Domein heeft ca 25.000
bezoekers per jaar
Meer interactie met de bezoekers
Tentoonstellingen samen maken met
partners: EHC, bibliotheek, historische
verenigingen.
Digitalisering ook hier een kans:
originelen meer attentiewaarde en context
5

6. Ontwikkelingen in bibliotheken
Bibliotheek regiofunctie, 17 vestigingen met ca
600.000 bezoeken per jaar
meer interactie met klanten
meer digitale informatie, minder boeken
Samenwerking met andere erfgoedinstellingen,
maar ook scholen, boekwinkels, zorgcentra etc.
Laagdrempelige historische informatie in erfgoedpunten (in
samenwerking met EHC, museum and historische verenigingen)
6

7. Ontwikkelingen bij historische
vrijwilligersorganisaties
Totaal ca 35 in de regio (ca 3500 leden) en ca 150
tot 200 vrijwilligers in de kern.
Vrijwilligers, van echte amateurs tot bijna full-time
professionals
Moeten serieus genomen worden
Centra van kennis en dus geld waard
Ook hier sterke digitalisering, maar niet altijd goed
(gedaan), in veel verschillende formats…
Cruciaal om meerwaarde te realiseren voor
professionele organisaties (en andersom)
7

8. Taken van Archieven,
Museum en bibliotheek
- Presentatie-functie (analoog én digitaal)
- Platformfunctie (ook deels in (Eu)regio)
- Scharnier tussen oud en nieuw (‘smeerolie’) liever een
debat dan een botsing
- Samenwerking (in projecten én structureel
- Facilitering (bijeenkomsten, logistiek)
- Educatie (onderwijs, symposia,
presentaties,publicaties,
(mobiel) internet
8

9. Korte terugblik
-2001: Fusie Sittard, Geleen en Born.
-2002: eerste Euregionale project rond de historicus
Jacob Kritzraedt, samenwerking als focus
-2003: pilot woonverleden: claustrum ontsloten:
http://www.historiesittard.nl/kapittel/
-2005: Oprichting federatie Historie
-2007: Ontwikkeling PDA-wandelingen
-2008: TVDocu-drama http://www.expeditielimburg.eu
-2009: ontwikkeling archiefsite als erfgoedportaal en
ontwikkeling erfgoedpunt
-2010: Start Aezelprojek: interactieve spinn-off van
‘Claustrum’: geschiedenis van het wonen én de mensen.. 9

10. -Resultaten samenwerking analoog: Ieder jaar in
regio 4 tot 8 historische boeken, ca 24 historische
tijdschriften, 1 á 3 symposia en bijvoorbeeld al 10
jaar lang jaarlijks 25 historische lessen (ca 60 á 100
cursisten) alleen al in Sittard
10

11. Oktober 2011, Tussenbalans…
Wat willen EHC, Museum, Bibliotheek
én historische vrijwilligersorganisaties:
-Digitaliseren van de collecties en in samenwerking en in
context presenteren
-Continueren ontwikkelen website van Euregionaal
Historisch Centrum als Erfgoedportaal voor ons deel van de
Euregio: meer archief-, museale, archeologische-,
monumentale bronnen met meer interactiviteit
-Historie met focus op geschiedenis van het wonen en van
de mensen, van archeologie tot nu, zo veel mogelijk richting
semantisch web
-Samenwerking met partners in de regio, waaronder
onderwijsinstellingen als HS Zuyd, Fontys, Universiteiten van
Maastricht en Aachen. Synergie zoeken op het terrein van 11
research en educatie

12. Wat deden we hiervoor:
Erfgoed eXtra
innovatief concept for samenwerking in een
(Eu)regionale setting…

13. Instellingen betrokken
in Erfgoed-eXtra:
* Archief
* Musea in (Eu)regio
* Bibliotheken
* Historische vrijwilligersorganisaties
* en daarnaast: iedere burger…
In het grensgebied van Nederlands Limburg, in het
Belgische Maasland en in de Duitse Kreis Heinsberg
én in de rest van de wereld via het WorldWideWeb 13

14. Drie belangrijke
middelen
A) Strategisch Erfgoedberaad
B) Wederzijdse ondersteuning
c) Gezamenlijke formats
14

15. A) Strategisch Erfgoedberaad
samenstelling:
* Directeur EHC / Stadsarchivaris
* Curatoren van Historische en Archeologische
musea in (ons deel van) de (Eu)regio
* Gemeentelijke Archeologen
* Monumentenmedewerker(s)
* Erfgoedmedewerker bibliotheek
* Delegatie van de historische vrijwilligersorganisaties
15

16. Wat is het doel:
Bronnen voor de gezamenlijk gedragen projecten op elkaar
afstemmen, zowel financieel als op terrein van menselijk
kapitaal
Focussen op realisatie van de hoofddoelen
Signaalfunctie in vroeg stadium van ontwikkelingen en
belangrijke historische ‘events’ en mijlpalen (10 jaar
vooruitkijken, ook qua financiële mogelijkheden)
Communicatie met deelnemers (interne communicatie)
Strategische Communicatie (PR, externe communicatie)
16

17. Voorbeelden van lopende projecten
Projects / activities / developments Who involved Planning
• 1. Exposities musea Domein en andere musea / EHC /
BiblioNova /Federatie / HzG /
Maasketen Continue
2. Erfgoedpunt(en) Biblionova/EHC/Domein/federatie/HzG
3. Digitaliseringsprojecten allen (middels formats), verduurzaming via
EHC
4. Belangenbehartiging monumentenzorg Federatie / HzG Continue
5. Belangrijke data / Historische mijlpalen allen in 2012 conceptlijst maken
6. Internationale samenwerking historie algemeen: EHC/Domein en andere musea /
Federatie/Biblionova/HzG/Maasketen
7. Maand van de Geschiedenis Federatie / EHC / Domein / Biblionova
Jaarlijks
8. Historische infopagina media EHC / Federatie / HzG, Onregelmatig
9. Alden Biesen en Geleen/Huyn Federatie / EHC / HzG / 2014?
10. projecten adel / mottekastelen / refugiekloosters allen 2016?
11. Aezelprojek Stuurgroep en werkgroep Aezel/EHC/allen
12. Monumentenboek Sittard-Geleen Federatie/MEG/SCHUG,Timmers/EHC
17
13. Archeologische begeleiding De Lemborgh/Musea Maaseik

18. B) Wederzijdse ondersteuning
EHC en Bibliotheek lenen materiaal uit (scanner / laptop / audio /
videomateriaal) aan organisaties, inclusief uitleg
Organisaties (historische of andersoortig) scannen foto’s,
beschrijven de objecten etc met ons gezamelijke format
Scans (of audio etc) belandt in de database en website van het
EHC en (indien gewenst) van vereniging
Materiaal komt via harvesting ook in de website van
relevante instellingen
In het EHC wordt alle digitale content bewaard,
duurzaam en gratis…
Resultaat: win/win/win…
18

19. C) Formats moeten hetzelfde zijn
Formats (simpel maar correct!) zijn
ontwikkeld voor…
-Beeld (foto´s, negatieven, ansichtkaarten etc)
-Geluid
-Bewegend Beeld (video, film) samen met LIFVA >
Limburgs Museum (een blikje geluk)
-(Museale) Objecten
19

20. Points of interest
Akkoord mbt de formats
Akkoord over de ´identity´ (or identities…!)
Privacyverklaring
Mogelijkheid om een codicil te maken tbv materiaal
Géén ´macho` gedrag, maar
samenwerking is kernwoord!!
Communicatie-PR
20

21. What is het resultaat van deze samenwerking,
buiten het logo dat een gemeenschappelijk ‘gezicht’
geeft aan onze samenwerking:
Laten we naar een van de projecten kijken
Aezel-projek
21

22. Snel groeiende site, gestart in Sittard, op initiatief van
enkele vrijwilligers, omarmt , gefaciliteerd en uitgebreid door EHC.
Momenteel ca 60 mensen bezig met vullen en koppelen, per maand
tienduizenden feiten mbt huizen en hun bewoners.
Aezelprojek is:
Interessant voor het publiek, uitdagend voor de creatieve industrie,
belangrijk voor de overheid (geo-informatie, archeologie, handhaving,
historische achtergrondinfo (BAG), maar ook vervuilingsgebieden etc..
momenteel nog ‘behind the screen’ maar over
ca een half jaar online voor het grote publiek
Kernwoorden:
low-budget
participatie
van mensen naar structuren, niet andersom…
22

23. 't AEZEL projek
Een project waar PIT in zit!
Doel:
•Realiseren van een site waarin de geschiedenis
van de bewoning én de bewoners interactief
wordt gepresenteerd

24. 't AEZEL projek
Een project waar PIT in zit!
Basis:
•Een gevectoriseerde kadasterkaart (daardoor
interactiviteit mogelijk)
•Authentieke archiefstukken die worden
gebruikt om deze gevectoriseerde
kadasterkaart te vullen

25. 't AEZEL projek
Een solide basis bestaande uit:
Absoluut vrije open source software (gratis)
Systeemonafhankelijk (lynux, Apple, Windows)
Laagdrempelige software
Taaleigen (zo veel mogelijk Nederlands)
Algemeen gangbare standaardformaten

26. 't AEZEL projek
De projectkenmerken :
Een brug tussen het heden en het verleden
Grafische weergave van kaartmateriaal
Digitale archiefstructuur
Eenvoudige indiceringsstructuren

27. 27

28. 28

29. 29

30. 30

31. 31

32. 32

33. 33

34. 34

35. 35

36. 36

37. Verder: 3D (autoCAD en sketchUP)
37

38. 38

39. Eenvoudige indiceringsstructuren

40. Vrijwilligers, totaal nu ca 60:
Gepensioneerden
Werkzoekenden
Huisvrouwen
Archiefmedewerkers in hun vrije tijd
Mensen met een baan in hun vrije tijd
WSW’er
Mensen via Orbis-GGZ (na burn-out bijvoorbeeld)
Mensen via UWV als werkervaringstraject

41. 4
Momentele stand van zaken
AEZELE-Aovend 09-05-2012

42. 4
Momentele stand van zaken
AEZELE-Aovend 09-05-2012

43. 4
Momentele stand van zaken
AEZELE-Aovend 09-05-2012

44. 4
Momentele stand van zaken
AEZELE-Aovend 09-05-2012

45. Hier logo erfgoed-eXtra…
45

46. Hier logo erfgoed-eXtra…
46