1. ASPECTOS DE SEMÁNTICA Material de apoio Lourenço Álvarez

2. FONOLOXÍA E FONÉTICA OBXECTO DE ESTUDO UNIDADES BÁSICAS DE ESTUDO MORFOLOXÍA SINTAXE SEMÁNTICA Sons Fonemas Formas Morfemas Palabras Funcións Significados Frases Cláusulas Oracións Palabras Gramática LEXICOLOXÍA

3. SIGNIFICADOS DENOTATIVOS obxectivos SIGNIFICADOS CONNOTATIVOS subxectivos Traballo Perigo Soidade Cansazo ... Diversión Liberdade Pracer Relaxación ... mariñeiro dono dun iate

5. etimoloxía caracterización gramatical definición das acepcións pronuncia observacións gramaticais ou semánticas expresións, frases feitas

6. DEFINICIÓN = TERMO XENÉRICO + DELIMITACIÓN LÉXICA Mecanismo empregado para deter ou reducir a ve- locidade dun vehículo ou maquinaria TERMO XENÉRICO DELIMITACIÓN LÉXICA FREO: Preferentemente da mesma clase de palabras que o definido e de significación non demasiado ampla Escolle a(s) característica(s) máis significativas do definido, sen preten- der describilo de maneira exhaustiva

7. A delimitación léxica escollerá a característica ou carac-terísticas distintivas, normalmente entre as seguintes FUNCIONALIDADE FORMA UBICACIÓN COMPOSICIÓN ESENCIA Aparello (aveño de labranza, útil domés- tico...) empregado / que se usa para..., Obxecto (forma xeométrica,útil, figura,...) con forma de / representada por... ... Elemento (construción, arco, útil, figura,...) de... composto por / caracterizado por... Sentimento, estado de ánimo, valor moral que consiste en.../ que se manifesta por.. Lugar, obxecto (accidente do terreo, planta, folla,...) que se encontra / localiza en …

8. Aquilo que poñemos nas mans para non ter frío Ponse ao lado doutro e logo vanse poñendo outros enriba e van construíndo unha parede É cando a un lle gusta moitísimo a música É o que se usa nas barcas para remar LUVA Prenda de vestir que cobre a man e os dedos TIXOLO Peza de barro cocida que se emprega como material de construción MELÓMANO REMO Amante da música Instrumento longo e estreito empregado para impulsar manual- mente as embarcacións

9. É onde se mira a hora É cando ferve o leite e lle sae unha cousa dura por riba É o que se fai nunha tixola, como os ovos, por exemplo Pois son os que son de Mondoñedo RELOXO Instrumento empregado para indicar a hora TONA Substancia branca e sólida que se forma na parte superior do leite FRITIR MINDONIENSE Cociñar alimentos nunha tixola con aceite fervendo Relativo ou pertencente a Mondoñedo

12. DICIONARIO ETIMOLÓXICO

13. GATO AMPLIACIÓN DE SIGNIFICADO GATO PLUMA PLUMA

14. COMPLEMENTARIOS NON A = B vivo – morto posíbel - imposíbel ANTÓNIMOS A A B B A-1 A-2 B-2 B-1 A+1 A+2 B+1 B+2 quente frío RECÍPROCOS dar pai recibir fillo A B A-1 A-2 B-2 B-1 A+1 A+2 B+1 B+2 alto baixo (morno) A B

15. PIANISTA GUITARRISTA VIOLINISTA SAXOFONISTA ... MÚSICO ESCULTOR PINTOR ... ARTISTA hipónimo hiperónimo hipónimo cohipónimo

16. BICICLETA MOTO COCHE CAMIÓN AUTOBÚS MEDIOS DE TRANS-PORTE TERRES-TRE con motor só 2 rodas só 4 rodas transp. mercad + + + + + + + + - - - - - - - - - - - - arquisemema semas semema

17. NUBE NÉBOA NEVE CHUVIA CHUVISCA FENÓME-NOS ATMOS-FÉRICOS RELACIO-NADOS COA AUGA líquido só en altura sólido moi escasa intensid + + + + + + - - - - - - - - - - - - SARABIA duro +- +- +- +- - - - - - - - +

18. Son sinónimos? IRMÁN IRMAO XABARÍN PRIMOXÉNITO AMAÑECER PATACA XABARIL PORCO BRAVO FILLO MÁIS VELLO AMENCER BALOCA XABARÍN MEXAR OURIÑAR Só estes dous Variantes Sinonimia impropia Termos equivalentes

19. POLISEMIA OCULUM > OLLO unha única entrada un único étimo varias acepcións : a) significado primario b) significados creados a partir do primario As acepcións gardan entre si unha relación de significado

20. HOMONIMIA POENAM > PENA dúas entradas dous étimos Os significados de ambas as palabras non gardan entre si ningunha relación unha palabra homónima po- de ser á súa vez polisémica PINNAM > PENA

21. LATÍN CLÁSICO LATÍN VULGAR GALEGO- -PORTUG. GALEGO PATRIMONIAIS CULTAS SEMICULTAS a) Momento de entrada b) Grao de evolución co latín vulgar durante o período de transformación do latín ao galego cando o galego xa está constituí- do como lingua máximo medio nulo; só presen- tan adaptacións

22. Aquilo que poñemos nas mans para non ter frío Ponse ao lado doutro e logo vanse poñendo outros enriba e van construíndo unha parede É cando a un lle gusta moitísimo a música É o que se usa nas barcas para remar LUVA Prenda de vestir que cobre a man e os dedos TIXOLO Peza de barro cocida que se emprega como material de construción MELÓMANO REMO Amante da música Instrumento longo e estreito empregado para impulsar manual- mente as embarcacións

23. É onde se mira a hora É cando ferve o leite e lle sae unha cousa dura por riba É o que se fai nunha tixola, como os ovos, por exemplo Pois son os que son de Mondoñedo RELOXO Instrumento empregado para indicar a hora TONA Substancia branca e sólida que se forma na parte superior do leite FRITIR MINDONIENSE Cociñar alimentos nunha tixola con aceite fervendo Relativo ou pertencente a Mondoñedo