SlideShare una empresa de Scribd logo
1 de 3
Descargar para leer sin conexión
María Centeno, madre de la empresa minera en Antioquia
Pionera del empresario minero; audaz, inteligente, visionaria, valiente, osada. El historiador
Bernardo Martínez Villa anota que María Centeno fue mujer de armas tomar, figura
celebérrima, casi de leyenda, que a principios del siglo XVII, llamado el siglo de oro, figuró en
toda la provincia de Antioquia; provincia que tanto ayudó a formar ya administrar, con sus ideas
y aportes económicos, producto de sus exitosas empresas. La emprendedora minera fue una
de las tres hijas del capitán Fernando de Zafra y Centeno, caballero extremeño, que después
de muchas andanzas por diversos países europeos al servicio de Su Majestad, apareció por
estas tierras en el año de 1548, para luego sentar su residencia en la ciudad de Antioquia.
El Historiador, Jaime Sierra García, afirma que “esta legendaria mujer es la madre de la minería
de Antioquia”; por más de 25 años se dedicó a extraer el mineral de nuestras cordilleras con
sus cuadrillas de esclavos. En la región de Buriticá construyó un famoso acueducto para la
explotación del ambicionado mineral. Fue propietaria de las minas de Remedios”.
Su historia está llena de leyendas diabólicas; así se cuenta que atravesaba el Río Cauca,
cabalgando por los aires en el demonio, en forma de mula negra. En la región de Puerto
Valdivia se conserva la roca donde quedaron impresas las herraduras de este diabólico corcel
antes de lanzarse al vacío.
Trabajadora, enigmática, tuvo además preocupaciones especialísimas por obras de progreso,
comenzando por el acueducto ya citado, apertura de caminos, puentes y enlaces para el
intercambio comercial.
Se dice que ella fue la más famosa buscadora de oro, mujer de muchos ímpetus de lucha y de
perseverancia, que logró enfrentársele con tenacidad a la naturaleza y con fortaleza a los
hombres. María Centeno vivió, en razón de los datos expuestos, entre los años 1568 y 1645.
Read more about María Centeno by
María del Pardo: una leyenda muy
antioqueña y maceíta
En el día de hoy les presentó la LEYENDA DE MARÍA DEL PARDO; leyenda que vincula
la historia del pueblo antioqueño en relación a la búsqueda y explotación del oro y también
a nuestra población, donde se conserva en la memoria oral de sus pobladores alguna s
historias sobre la presencia de María del Pardo, en particular con relación al origen de
nombre de nuestro cerro titular: El Patiburrú. A continuación les transcribo un texto escrito
por Paula Andrea Giraldo Restrepo, historiadora de la Universidad Nacional de Colombia,
quien realizó en trabajo para la Gobernación de Antioquia en el año de 2007 titulado
"Mujeres Antioqueñas en la memoria de la Ciudad". Esta transcripción se acerca al origen
de la Leyenda de María del Pardo a nivel regional. Finalmente, después de este relato, les
transcribo una narración de un Maceíta que nos cuenta una versión local de dicha leyenda.
Espero disfruten de la lectura de esta apasionante narración.
María Ceteno o María Zafra o María del Pardo
"María Centeno era una de las tres hijas de Capitán Fernando de Zafra y Centeno y de
Juana Taborda, vivió entre 1658 y 1645 y fue propietaria de grandes minas de oro en
Buriticá y Remedios. A María, los mineros antioqueños le tenían una especial admiración
por ser la primera mujer que con su cuadrilla de esclavos se dedicó a explotar el oro en las
minas de Buriticá.
El Capitán Zafra y Centeno era hijo lejítimo de don Fernando de Zafra Centeno y de
Catalina Fernández y desde muy joven se vinculó a la carrera militar para prestarle sus
servicios al Rey de España. A las órdenes de su Majestad estuvo en Italia, España,
Alemania y Hungría y en 1548 llegó al puerto de Pernambuco, en Brasil, como Alguacil
Mayor de una expedición; posteriormente el Capitán llegó a la isla Margarita -en
Venezuela- para defenderla de los ataques de corsarios franceses y en 1555 pasó a la
Gobernación de Popayán.
En 1556, el Capitán Fernando de Zafra y Centeno llegó a la ciudad de Antioquia donde
conoció a Doña Juana Taborda, su futura esposa; ella era hija de Don Juan Taborda, el
hombre más importante de la ciudad, y se casó en primeras nupcias con Don Francisco
Moreno de León, quien acompañaba al capitán en su expedición. Don Francisco Moreno
falleció a principios de 1562 y en abril de 1563 el Capitán Fernando de Zafra contrajo
matrimonio con Doña Juana, de cuya unión nacieron Hernando de Zafra y Taborda, María,
Catalina y en 1572 Juan Centeno Taborda, pocos meses después de haber muerto su
padre en Tunja.
María Centeno contrajo matrimonio tres veces, su primer esposo fue Don García Jaramillo
de Andrade, un acaudalado minero y hacendado que explotaba las ricas minas de San
Román en Buriticá, en compañía del gobernador de la provincia de Antioquia don Gaspar
de Rodas; al morir el señor García Jaramillo, su viuda heredó las minas y durante más de
veinticinco años, con 508 negros, siguió extrayendo oro en enormes cantidades para
enviarlo a España. El segundo matrimonio de María Centeno con Alonso de Rodas
Carvajal -apodado "El Mozo"- , un Capitán que era hijo de Don Gaspar de Rodas y aunque
tenía origen mestizo, en razón de su fortuna aparecía como blanco y tenía el mismo
estatus social privilegiado de la élites. Por último María se casó con el Capitán Fernando
de Ocio y Salazar, quien murió cuatro meses antes que ella, el 7 de abril de 1645.
María Centeno heredó de su padre y de sus esposos una rica fortuna representada en
minas de oro y en grandes latifundios en el occidente antioqueño, para llevar el aguas a
las minas construyó un acueducto de quince kilómetros. Los mineros convirtieron a esta
mujer en un mito y pensaban que tenía pactos con el diablo, algunos decían haberla
visto atravesar el río Cauca cabalgando por los aires con el demonio en forma de mula
negra y otros que en Puerto Valdivia existía la roca de María Centeno, con la huella de las
herraduras del satánico corcel.
Cuenta la leyenda que en los primeros años del siglo XVII, María Centeno le ordenó a un
esclavo que ocultara sus tesoros en lugares difíciles de encontrar, pero cuando pasaron
cerca de uno de los afluentes del río Herradura, las mulas cargadas de oro se enfermaron
y se vieron obligados a quedarse en ese sitio. Al no encontrar seguridad para su tesoro,
María Centeno le dijo a su esclavo "Abrí un hoyo aquí" y desde entonces el pueblo
antioqueño de Abriaquí quedó ligado a las tradiciones legendarias de esta aguerrida
minera.
Se dice que María Centeno fue la más famosa buscadora de oro, una mujer con muchos
ímpetus, luchadora y perseverante, que se enfrentó con tenacidad a la naturaleza y con
fortaleza a los hombres."
La Leyenda de María del Pardo en Maceo
No se ha podido establecer en que momento los maceítas adoptaron esta leyenda y
vincularon el cerro Patiburrú a ella. Lo cierto es que la leyenda aún pervive entre los
maceítas después de ser transmitida oralmente de generación en generación. Veamos la
versión que nos dio el Señor Roberto Castaño (Q.E.P.D).
"María del Pardo era una señora que venía de Yolombó, por el camino rial, y cuando iba
atravezando el cerro uno de los burros que llevaba una carga de oro se cayó y como iban
amarrados unos con otros se los llevó a todos, y éste se quebró una pata, rodó y fue a dar
a una quebrada que queda por allí. Doña María del Pardo era de las mujeres que más
ricas existían en ese tiempo existían. Es por eso que desde ese día bautizaron ese cerro
con el nombre de Patiburrú.

Más contenido relacionado

La actualidad más candente

Τα ζώα μας...σε τάξη!
Τα ζώα μας...σε τάξη!Τα ζώα μας...σε τάξη!
Τα ζώα μας...σε τάξη!Αστραδενή
 
Χριστούγεννα-Πρωτοχρονιά-Φώτα(Ήθη κ Έθιμα)
Χριστούγεννα-Πρωτοχρονιά-Φώτα(Ήθη κ Έθιμα)Χριστούγεννα-Πρωτοχρονιά-Φώτα(Ήθη κ Έθιμα)
Χριστούγεννα-Πρωτοχρονιά-Φώτα(Ήθη κ Έθιμα)Pavlos Papadopoulos
 
Η ζωή των Κυκλαδιτών
Η ζωή των ΚυκλαδιτώνΗ ζωή των Κυκλαδιτών
Η ζωή των ΚυκλαδιτώνDimitra Mylonaki
 
Ενότητα 2η. H ζωή στην πόλη
Ενότητα 2η.  H ζωή στην πόληΕνότητα 2η.  H ζωή στην πόλη
Ενότητα 2η. H ζωή στην πόληteaghet
 
ΣΧΗΜΑΤΟΠΟΙΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ "ΜΑΘΗΤΕΣ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ"
 ΣΧΗΜΑΤΟΠΟΙΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ "ΜΑΘΗΤΕΣ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ" ΣΧΗΜΑΤΟΠΟΙΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ "ΜΑΘΗΤΕΣ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ"
ΣΧΗΜΑΤΟΠΟΙΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ "ΜΑΘΗΤΕΣ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ"Maria Froudaraki
 
Wikipedia: Εισαγωγή στην ελεύθερη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια
Wikipedia: Εισαγωγή στην ελεύθερη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Wikipedia: Εισαγωγή στην ελεύθερη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια
Wikipedia: Εισαγωγή στην ελεύθερη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Vasilis Drimtzias
 
Φυλλάδιο Προσφορών STAYER ΕΡΓΑΛΕΙΑ
Φυλλάδιο Προσφορών STAYER ΕΡΓΑΛΕΙΑΦυλλάδιο Προσφορών STAYER ΕΡΓΑΛΕΙΑ
Φυλλάδιο Προσφορών STAYER ΕΡΓΑΛΕΙΑTHERMATTIKI Papafotiou&Co
 
Ενδυμασία και διαπροσωπικές σχέσεις μέσα στους αιώνες
Ενδυμασία και διαπροσωπικές σχέσεις μέσα στους αιώνεςΕνδυμασία και διαπροσωπικές σχέσεις μέσα στους αιώνες
Ενδυμασία και διαπροσωπικές σχέσεις μέσα στους αιώνεςfilippos_chatziandreas
 
Όταν ο άνθρωπος ήταν τροφοσυλλέκτης
Όταν ο άνθρωπος ήταν τροφοσυλλέκτηςΌταν ο άνθρωπος ήταν τροφοσυλλέκτης
Όταν ο άνθρωπος ήταν τροφοσυλλέκτηςstamatiademogianni
 
ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ 1lykspartis
 
Ο καλός ποιμένας - Η παραβολή του Ασώτου
Ο καλός ποιμένας -   Η παραβολή του ΑσώτουΟ καλός ποιμένας -   Η παραβολή του Ασώτου
Ο καλός ποιμένας - Η παραβολή του ΑσώτουMartha Gane
 
Το ποτάμι τρέχει να συναντήσει τη θάλασσα
Το ποτάμι τρέχει να συναντήσει τη θάλασσαΤο ποτάμι τρέχει να συναντήσει τη θάλασσα
Το ποτάμι τρέχει να συναντήσει τη θάλασσαKaterina Mavrantonaki
 
Translated text for Greek efl students page 21 , Do we live in the same world.
Translated text for Greek efl students page 21 , Do we live in the same world.Translated text for Greek efl students page 21 , Do we live in the same world.
Translated text for Greek efl students page 21 , Do we live in the same world.Olga Vareli
 
ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗΣ ΡΕΙΤΣΕΛ ΡΕΝΑ ΡΑΣΕΛ
ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗΣ ΡΕΙΤΣΕΛ ΡΕΝΑ ΡΑΣΕΛ ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗΣ ΡΕΙΤΣΕΛ ΡΕΝΑ ΡΑΣΕΛ
ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗΣ ΡΕΙΤΣΕΛ ΡΕΝΑ ΡΑΣΕΛ dtaksh
 
Νεολιθική εποχή
Νεολιθική εποχήΝεολιθική εποχή
Νεολιθική εποχήDimitra Mylonaki
 
La laguna del inca
La laguna del incaLa laguna del inca
La laguna del incaKattiyandrea
 
Οι άθλοι του Ηρακλή
Οι άθλοι του ΗρακλήΟι άθλοι του Ηρακλή
Οι άθλοι του ΗρακλήElli Papadopoulou
 

La actualidad más candente (20)

Τα ζώα μας...σε τάξη!
Τα ζώα μας...σε τάξη!Τα ζώα μας...σε τάξη!
Τα ζώα μας...σε τάξη!
 
Χριστούγεννα-Πρωτοχρονιά-Φώτα(Ήθη κ Έθιμα)
Χριστούγεννα-Πρωτοχρονιά-Φώτα(Ήθη κ Έθιμα)Χριστούγεννα-Πρωτοχρονιά-Φώτα(Ήθη κ Έθιμα)
Χριστούγεννα-Πρωτοχρονιά-Φώτα(Ήθη κ Έθιμα)
 
Η ζωή των Κυκλαδιτών
Η ζωή των ΚυκλαδιτώνΗ ζωή των Κυκλαδιτών
Η ζωή των Κυκλαδιτών
 
ΠΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
ΠΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣΠΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
ΠΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ
 
Ενότητα 2η. H ζωή στην πόλη
Ενότητα 2η.  H ζωή στην πόληΕνότητα 2η.  H ζωή στην πόλη
Ενότητα 2η. H ζωή στην πόλη
 
ΣΧΗΜΑΤΟΠΟΙΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ "ΜΑΘΗΤΕΣ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ"
 ΣΧΗΜΑΤΟΠΟΙΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ "ΜΑΘΗΤΕΣ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ" ΣΧΗΜΑΤΟΠΟΙΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ "ΜΑΘΗΤΕΣ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ"
ΣΧΗΜΑΤΟΠΟΙΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ "ΜΑΘΗΤΕΣ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ"
 
Wikipedia: Εισαγωγή στην ελεύθερη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια
Wikipedia: Εισαγωγή στην ελεύθερη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια Wikipedia: Εισαγωγή στην ελεύθερη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια
Wikipedia: Εισαγωγή στην ελεύθερη διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια
 
82106358 benezis-aigaio/ Published by Liana Stefani
82106358 benezis-aigaio/ Published by Liana Stefani82106358 benezis-aigaio/ Published by Liana Stefani
82106358 benezis-aigaio/ Published by Liana Stefani
 
Φυλλάδιο Προσφορών STAYER ΕΡΓΑΛΕΙΑ
Φυλλάδιο Προσφορών STAYER ΕΡΓΑΛΕΙΑΦυλλάδιο Προσφορών STAYER ΕΡΓΑΛΕΙΑ
Φυλλάδιο Προσφορών STAYER ΕΡΓΑΛΕΙΑ
 
Ενδυμασία και διαπροσωπικές σχέσεις μέσα στους αιώνες
Ενδυμασία και διαπροσωπικές σχέσεις μέσα στους αιώνεςΕνδυμασία και διαπροσωπικές σχέσεις μέσα στους αιώνες
Ενδυμασία και διαπροσωπικές σχέσεις μέσα στους αιώνες
 
Όταν ο άνθρωπος ήταν τροφοσυλλέκτης
Όταν ο άνθρωπος ήταν τροφοσυλλέκτηςΌταν ο άνθρωπος ήταν τροφοσυλλέκτης
Όταν ο άνθρωπος ήταν τροφοσυλλέκτης
 
ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
 
Ο καλός ποιμένας - Η παραβολή του Ασώτου
Ο καλός ποιμένας -   Η παραβολή του ΑσώτουΟ καλός ποιμένας -   Η παραβολή του Ασώτου
Ο καλός ποιμένας - Η παραβολή του Ασώτου
 
Το ποτάμι τρέχει να συναντήσει τη θάλασσα
Το ποτάμι τρέχει να συναντήσει τη θάλασσαΤο ποτάμι τρέχει να συναντήσει τη θάλασσα
Το ποτάμι τρέχει να συναντήσει τη θάλασσα
 
Translated text for Greek efl students page 21 , Do we live in the same world.
Translated text for Greek efl students page 21 , Do we live in the same world.Translated text for Greek efl students page 21 , Do we live in the same world.
Translated text for Greek efl students page 21 , Do we live in the same world.
 
ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗΣ ΡΕΙΤΣΕΛ ΡΕΝΑ ΡΑΣΕΛ
ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗΣ ΡΕΙΤΣΕΛ ΡΕΝΑ ΡΑΣΕΛ ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗΣ ΡΕΙΤΣΕΛ ΡΕΝΑ ΡΑΣΕΛ
ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΗΣ ΡΕΙΤΣΕΛ ΡΕΝΑ ΡΑΣΕΛ
 
Νεολιθική εποχή
Νεολιθική εποχήΝεολιθική εποχή
Νεολιθική εποχή
 
La laguna del inca
La laguna del incaLa laguna del inca
La laguna del inca
 
Οι άθλοι του Ηρακλή
Οι άθλοι του ΗρακλήΟι άθλοι του Ηρακλή
Οι άθλοι του Ηρακλή
 
Irish fairies
Irish fairiesIrish fairies
Irish fairies
 

Similar a María centeno

Historia de Cartagena Indias
Historia de Cartagena IndiasHistoria de Cartagena Indias
Historia de Cartagena IndiasSandro Hernandez
 
Leyendas de Arica y Parinacota.
Leyendas de Arica y Parinacota. Leyendas de Arica y Parinacota.
Leyendas de Arica y Parinacota. PAMELA PIZARRO
 
LA MINERIA ESPAÑOLA EN LA OBRA IMPRESSIONS OF SPAIN DE ALBERT F. CALVERT MARÍ...
LA MINERIA ESPAÑOLA EN LA OBRA IMPRESSIONS OF SPAIN DE ALBERT F. CALVERT MARÍ...LA MINERIA ESPAÑOLA EN LA OBRA IMPRESSIONS OF SPAIN DE ALBERT F. CALVERT MARÍ...
LA MINERIA ESPAÑOLA EN LA OBRA IMPRESSIONS OF SPAIN DE ALBERT F. CALVERT MARÍ...Soipuerta Soy-puerta
 
La odisea-de-isabel-de-barreto
La odisea-de-isabel-de-barretoLa odisea-de-isabel-de-barreto
La odisea-de-isabel-de-barretokraken281080
 
Capítulo 5 libro zacatollan una hist... copia
Capítulo 5 libro zacatollan una hist...   copiaCapítulo 5 libro zacatollan una hist...   copia
Capítulo 5 libro zacatollan una hist... copiaCesar Adame
 
Morata de jalón es otra historia
Morata de jalón es otra historiaMorata de jalón es otra historia
Morata de jalón es otra historiaanajota
 
06.Historia National Geographic 06.2022.pdf
06.Historia National Geographic 06.2022.pdf06.Historia National Geographic 06.2022.pdf
06.Historia National Geographic 06.2022.pdfDaniel Odella
 
Ecos_Historicos_de_La_Campana.pdf
Ecos_Historicos_de_La_Campana.pdfEcos_Historicos_de_La_Campana.pdf
Ecos_Historicos_de_La_Campana.pdffrancosr1
 
Venas abiertas de ameriaca latina
Venas abiertas de ameriaca latinaVenas abiertas de ameriaca latina
Venas abiertas de ameriaca latinajonnathan cabrera
 
La banda oriental
La banda orientalLa banda oriental
La banda orientalANA CODINA
 
Quito Por Katherine Guerra
Quito Por Katherine Guerra Quito Por Katherine Guerra
Quito Por Katherine Guerra guerrakatherine
 

Similar a María centeno (20)

Historia de Cartagena Indias
Historia de Cartagena IndiasHistoria de Cartagena Indias
Historia de Cartagena Indias
 
Mitos y leyendas de la libertad
Mitos y leyendas de la libertadMitos y leyendas de la libertad
Mitos y leyendas de la libertad
 
Leyendas de Arica y Parinacota.
Leyendas de Arica y Parinacota. Leyendas de Arica y Parinacota.
Leyendas de Arica y Parinacota.
 
LA MINERIA ESPAÑOLA EN LA OBRA IMPRESSIONS OF SPAIN DE ALBERT F. CALVERT MARÍ...
LA MINERIA ESPAÑOLA EN LA OBRA IMPRESSIONS OF SPAIN DE ALBERT F. CALVERT MARÍ...LA MINERIA ESPAÑOLA EN LA OBRA IMPRESSIONS OF SPAIN DE ALBERT F. CALVERT MARÍ...
LA MINERIA ESPAÑOLA EN LA OBRA IMPRESSIONS OF SPAIN DE ALBERT F. CALVERT MARÍ...
 
La odisea-de-isabel-de-barreto
La odisea-de-isabel-de-barretoLa odisea-de-isabel-de-barreto
La odisea-de-isabel-de-barreto
 
Jaime
JaimeJaime
Jaime
 
Jaime
JaimeJaime
Jaime
 
Tumaco: Origen Bonanzas y Colonización
Tumaco: Origen Bonanzas y ColonizaciónTumaco: Origen Bonanzas y Colonización
Tumaco: Origen Bonanzas y Colonización
 
Capítulo 5 libro zacatollan una hist... copia
Capítulo 5 libro zacatollan una hist...   copiaCapítulo 5 libro zacatollan una hist...   copia
Capítulo 5 libro zacatollan una hist... copia
 
Morata de jalón es otra historia
Morata de jalón es otra historiaMorata de jalón es otra historia
Morata de jalón es otra historia
 
Paseo ecológico en la Vereda San Andrés de Girardota- Colombia
Paseo ecológico en la Vereda San Andrés de Girardota- ColombiaPaseo ecológico en la Vereda San Andrés de Girardota- Colombia
Paseo ecológico en la Vereda San Andrés de Girardota- Colombia
 
06.Historia National Geographic 06.2022.pdf
06.Historia National Geographic 06.2022.pdf06.Historia National Geographic 06.2022.pdf
06.Historia National Geographic 06.2022.pdf
 
Ecos_Historicos_de_La_Campana.pdf
Ecos_Historicos_de_La_Campana.pdfEcos_Historicos_de_La_Campana.pdf
Ecos_Historicos_de_La_Campana.pdf
 
Venas abiertas de ameriaca latina
Venas abiertas de ameriaca latinaVenas abiertas de ameriaca latina
Venas abiertas de ameriaca latina
 
12. In Medio Orbe. Ponencia. Francisco J. Riesco García
12. In Medio Orbe. Ponencia. Francisco J. Riesco García12. In Medio Orbe. Ponencia. Francisco J. Riesco García
12. In Medio Orbe. Ponencia. Francisco J. Riesco García
 
Literatura medival
Literatura medivalLiteratura medival
Literatura medival
 
Familia ahumada monte alto
Familia ahumada monte altoFamilia ahumada monte alto
Familia ahumada monte alto
 
DOCENTE
DOCENTEDOCENTE
DOCENTE
 
La banda oriental
La banda orientalLa banda oriental
La banda oriental
 
Quito Por Katherine Guerra
Quito Por Katherine Guerra Quito Por Katherine Guerra
Quito Por Katherine Guerra
 

Último

reacciones quimicas FISICA Y QUIMICA 2024
reacciones quimicas FISICA Y QUIMICA 2024reacciones quimicas FISICA Y QUIMICA 2024
reacciones quimicas FISICA Y QUIMICA 2024isaizc05
 
METODO HISTORICO COMPARATIVO.pptx metodología de la investigación
METODO HISTORICO COMPARATIVO.pptx metodología de la investigaciónMETODO HISTORICO COMPARATIVO.pptx metodología de la investigación
METODO HISTORICO COMPARATIVO.pptx metodología de la investigaciónJeanFranckHuaracaAgu1
 
CONSERVACIÓN Y PRESERVACIÓN DE LOS DOCUMENTOS.pptx
CONSERVACIÓN Y PRESERVACIÓN DE LOS DOCUMENTOS.pptxCONSERVACIÓN Y PRESERVACIÓN DE LOS DOCUMENTOS.pptx
CONSERVACIÓN Y PRESERVACIÓN DE LOS DOCUMENTOS.pptxCRISTIANADOLFOPAJOYP
 
Organelas citoplasmáticas estructura y funciones
Organelas citoplasmáticas estructura y funcionesOrganelas citoplasmáticas estructura y funciones
Organelas citoplasmáticas estructura y funcionesErnesto Argüello
 
slideshareliderazogocursojosemanuel.docx
slideshareliderazogocursojosemanuel.docxslideshareliderazogocursojosemanuel.docx
slideshareliderazogocursojosemanuel.docxJosManuelCastaedaGon1
 
4 basico - propiedades de la materia cuarto
4 basico - propiedades de la materia cuarto4 basico - propiedades de la materia cuarto
4 basico - propiedades de la materia cuartoJENNIFFERORELLANA3
 
dpcc 1ero secundaria crecemos y cambiamos.pptx
dpcc 1ero secundaria crecemos y cambiamos.pptxdpcc 1ero secundaria crecemos y cambiamos.pptx
dpcc 1ero secundaria crecemos y cambiamos.pptxAleMendoza50
 

Último (7)

reacciones quimicas FISICA Y QUIMICA 2024
reacciones quimicas FISICA Y QUIMICA 2024reacciones quimicas FISICA Y QUIMICA 2024
reacciones quimicas FISICA Y QUIMICA 2024
 
METODO HISTORICO COMPARATIVO.pptx metodología de la investigación
METODO HISTORICO COMPARATIVO.pptx metodología de la investigaciónMETODO HISTORICO COMPARATIVO.pptx metodología de la investigación
METODO HISTORICO COMPARATIVO.pptx metodología de la investigación
 
CONSERVACIÓN Y PRESERVACIÓN DE LOS DOCUMENTOS.pptx
CONSERVACIÓN Y PRESERVACIÓN DE LOS DOCUMENTOS.pptxCONSERVACIÓN Y PRESERVACIÓN DE LOS DOCUMENTOS.pptx
CONSERVACIÓN Y PRESERVACIÓN DE LOS DOCUMENTOS.pptx
 
Organelas citoplasmáticas estructura y funciones
Organelas citoplasmáticas estructura y funcionesOrganelas citoplasmáticas estructura y funciones
Organelas citoplasmáticas estructura y funciones
 
slideshareliderazogocursojosemanuel.docx
slideshareliderazogocursojosemanuel.docxslideshareliderazogocursojosemanuel.docx
slideshareliderazogocursojosemanuel.docx
 
4 basico - propiedades de la materia cuarto
4 basico - propiedades de la materia cuarto4 basico - propiedades de la materia cuarto
4 basico - propiedades de la materia cuarto
 
dpcc 1ero secundaria crecemos y cambiamos.pptx
dpcc 1ero secundaria crecemos y cambiamos.pptxdpcc 1ero secundaria crecemos y cambiamos.pptx
dpcc 1ero secundaria crecemos y cambiamos.pptx
 

María centeno

  • 1. María Centeno, madre de la empresa minera en Antioquia Pionera del empresario minero; audaz, inteligente, visionaria, valiente, osada. El historiador Bernardo Martínez Villa anota que María Centeno fue mujer de armas tomar, figura celebérrima, casi de leyenda, que a principios del siglo XVII, llamado el siglo de oro, figuró en toda la provincia de Antioquia; provincia que tanto ayudó a formar ya administrar, con sus ideas y aportes económicos, producto de sus exitosas empresas. La emprendedora minera fue una de las tres hijas del capitán Fernando de Zafra y Centeno, caballero extremeño, que después de muchas andanzas por diversos países europeos al servicio de Su Majestad, apareció por estas tierras en el año de 1548, para luego sentar su residencia en la ciudad de Antioquia. El Historiador, Jaime Sierra García, afirma que “esta legendaria mujer es la madre de la minería de Antioquia”; por más de 25 años se dedicó a extraer el mineral de nuestras cordilleras con sus cuadrillas de esclavos. En la región de Buriticá construyó un famoso acueducto para la explotación del ambicionado mineral. Fue propietaria de las minas de Remedios”. Su historia está llena de leyendas diabólicas; así se cuenta que atravesaba el Río Cauca, cabalgando por los aires en el demonio, en forma de mula negra. En la región de Puerto Valdivia se conserva la roca donde quedaron impresas las herraduras de este diabólico corcel antes de lanzarse al vacío. Trabajadora, enigmática, tuvo además preocupaciones especialísimas por obras de progreso, comenzando por el acueducto ya citado, apertura de caminos, puentes y enlaces para el intercambio comercial. Se dice que ella fue la más famosa buscadora de oro, mujer de muchos ímpetus de lucha y de perseverancia, que logró enfrentársele con tenacidad a la naturaleza y con fortaleza a los hombres. María Centeno vivió, en razón de los datos expuestos, entre los años 1568 y 1645. Read more about María Centeno by María del Pardo: una leyenda muy antioqueña y maceíta En el día de hoy les presentó la LEYENDA DE MARÍA DEL PARDO; leyenda que vincula la historia del pueblo antioqueño en relación a la búsqueda y explotación del oro y también a nuestra población, donde se conserva en la memoria oral de sus pobladores alguna s historias sobre la presencia de María del Pardo, en particular con relación al origen de nombre de nuestro cerro titular: El Patiburrú. A continuación les transcribo un texto escrito por Paula Andrea Giraldo Restrepo, historiadora de la Universidad Nacional de Colombia, quien realizó en trabajo para la Gobernación de Antioquia en el año de 2007 titulado "Mujeres Antioqueñas en la memoria de la Ciudad". Esta transcripción se acerca al origen de la Leyenda de María del Pardo a nivel regional. Finalmente, después de este relato, les transcribo una narración de un Maceíta que nos cuenta una versión local de dicha leyenda. Espero disfruten de la lectura de esta apasionante narración. María Ceteno o María Zafra o María del Pardo
  • 2. "María Centeno era una de las tres hijas de Capitán Fernando de Zafra y Centeno y de Juana Taborda, vivió entre 1658 y 1645 y fue propietaria de grandes minas de oro en Buriticá y Remedios. A María, los mineros antioqueños le tenían una especial admiración por ser la primera mujer que con su cuadrilla de esclavos se dedicó a explotar el oro en las minas de Buriticá. El Capitán Zafra y Centeno era hijo lejítimo de don Fernando de Zafra Centeno y de Catalina Fernández y desde muy joven se vinculó a la carrera militar para prestarle sus servicios al Rey de España. A las órdenes de su Majestad estuvo en Italia, España, Alemania y Hungría y en 1548 llegó al puerto de Pernambuco, en Brasil, como Alguacil Mayor de una expedición; posteriormente el Capitán llegó a la isla Margarita -en Venezuela- para defenderla de los ataques de corsarios franceses y en 1555 pasó a la Gobernación de Popayán. En 1556, el Capitán Fernando de Zafra y Centeno llegó a la ciudad de Antioquia donde conoció a Doña Juana Taborda, su futura esposa; ella era hija de Don Juan Taborda, el hombre más importante de la ciudad, y se casó en primeras nupcias con Don Francisco Moreno de León, quien acompañaba al capitán en su expedición. Don Francisco Moreno falleció a principios de 1562 y en abril de 1563 el Capitán Fernando de Zafra contrajo matrimonio con Doña Juana, de cuya unión nacieron Hernando de Zafra y Taborda, María, Catalina y en 1572 Juan Centeno Taborda, pocos meses después de haber muerto su padre en Tunja. María Centeno contrajo matrimonio tres veces, su primer esposo fue Don García Jaramillo de Andrade, un acaudalado minero y hacendado que explotaba las ricas minas de San Román en Buriticá, en compañía del gobernador de la provincia de Antioquia don Gaspar de Rodas; al morir el señor García Jaramillo, su viuda heredó las minas y durante más de veinticinco años, con 508 negros, siguió extrayendo oro en enormes cantidades para enviarlo a España. El segundo matrimonio de María Centeno con Alonso de Rodas Carvajal -apodado "El Mozo"- , un Capitán que era hijo de Don Gaspar de Rodas y aunque tenía origen mestizo, en razón de su fortuna aparecía como blanco y tenía el mismo estatus social privilegiado de la élites. Por último María se casó con el Capitán Fernando de Ocio y Salazar, quien murió cuatro meses antes que ella, el 7 de abril de 1645. María Centeno heredó de su padre y de sus esposos una rica fortuna representada en minas de oro y en grandes latifundios en el occidente antioqueño, para llevar el aguas a las minas construyó un acueducto de quince kilómetros. Los mineros convirtieron a esta mujer en un mito y pensaban que tenía pactos con el diablo, algunos decían haberla visto atravesar el río Cauca cabalgando por los aires con el demonio en forma de mula negra y otros que en Puerto Valdivia existía la roca de María Centeno, con la huella de las herraduras del satánico corcel. Cuenta la leyenda que en los primeros años del siglo XVII, María Centeno le ordenó a un esclavo que ocultara sus tesoros en lugares difíciles de encontrar, pero cuando pasaron cerca de uno de los afluentes del río Herradura, las mulas cargadas de oro se enfermaron y se vieron obligados a quedarse en ese sitio. Al no encontrar seguridad para su tesoro, María Centeno le dijo a su esclavo "Abrí un hoyo aquí" y desde entonces el pueblo antioqueño de Abriaquí quedó ligado a las tradiciones legendarias de esta aguerrida minera. Se dice que María Centeno fue la más famosa buscadora de oro, una mujer con muchos ímpetus, luchadora y perseverante, que se enfrentó con tenacidad a la naturaleza y con fortaleza a los hombres." La Leyenda de María del Pardo en Maceo No se ha podido establecer en que momento los maceítas adoptaron esta leyenda y
  • 3. vincularon el cerro Patiburrú a ella. Lo cierto es que la leyenda aún pervive entre los maceítas después de ser transmitida oralmente de generación en generación. Veamos la versión que nos dio el Señor Roberto Castaño (Q.E.P.D). "María del Pardo era una señora que venía de Yolombó, por el camino rial, y cuando iba atravezando el cerro uno de los burros que llevaba una carga de oro se cayó y como iban amarrados unos con otros se los llevó a todos, y éste se quebró una pata, rodó y fue a dar a una quebrada que queda por allí. Doña María del Pardo era de las mujeres que más ricas existían en ese tiempo existían. Es por eso que desde ese día bautizaron ese cerro con el nombre de Patiburrú.