1. Profilaktyka
fluorowa

2. Fluor (F, łac. fluorum)

Fluor tak jak chlor, brom i jod, należy
do grupy fluorowców. Jest pierwiastkiem
występującym w związkach jako fluorek,
gdyż łatwo wchodzi w reakcje. W
naturze w stanie wolnym nie występuje.
Najważniejsze minerały zawierające
fluor to fluoryt, apatyt i kriolit.
Występuje też w roślinach (w liściach
brzozy) i w organizmach zwierzęcych (w
kościach i szkliwie zębów).

3. Działanie fluoru
Obecność fluoru w niskich stężeniach
(poniżej 100 ppm) [ang. parts per million]
w ślinie lub płynie tkankowym powoduje
powstawanie w szkliwie fluoroapatytów w
miejsce hydroksyapatytów
Ca10(PO4)6(OH)2 + 2F- →
→ Ca10(PO4)6F2 + 2OH-

4. Działanie fluoru
Fluor wpływa hamująco na:



Tworzenie płytki bakteryjnej
ATP-azę błony bakteryjnej przenoszącą
protony
Transport glukozy przez błony
komórkowe bakterii kwasotwórczych

5. Fluor występuje w postaci
fluorków

Fluorki – sole kwasu fluorowodorowego.
Powszechnie wykorzystywane jako
dodatki do past do zębów (oraz
specjalne płyny do fluoryzacji) ze
względu na wzmacnianie szkliwa.

6. Fluor może docierać do szkliwa
dwiema drogami:


endogenną
egzogenną

7. Fluoryzacja endogenna

O fluoryzacji endogennej mówimy
wówczas, gdy fluor dostarczany jest
stale w odpowiedniej (optymalnej)
ilości do wnętrza organizmu. Taki
fluor jest najlepiej przyswajalny.
Źródłem fluoru endogennego może być
woda pitna, sól spożywcza, mleko lub
tabletki.

8. Fluoryzacja endogenna
Zymafluor - krople 0,114%
Rp.
0,114 % sol. Zymafluor
in guttae
op.1
S. 4 krople na ¼ szklanki wody
pić 1 raz dziennie.

9. Fluoryzacja endogenna

Czynną metodą fluoryzacji endogennej
jest podawanie tabletek z NaF. Ten
rodzaj profilaktyki powoduje redukcję
próchnicy w granicach 40% pod
warunkiem systematycznego
stosowania (ok. 200 dni w roku) przez
wiele lat (do ok. 12 roku życia).

10. Fluoryzacja endogenna
W przypadkach zwiększonego ryzyka
próchnicy, można podawać dzieciom
tabletki:


od 6 miesięcy do 3 roku życia – 0,25
mg F (0,5 mg NaF) dziennie
powyżej 3 roku życia – 0,5 mg F (1
mg NaF) dziennie

11. Fluoryzacja endogenna
Natrium fluoratum – 1 mg
Rp.
Natrium fluoratum 0,001
in tab.
op.1
S. Ssać 1 tabletkę 1 raz dziennie
w przerwach między posiłkami.

12. Fluoryzacja endogenna
Natrium fluoratum – 0,5 mg
Rp.
Natrium fluoratum 0,5 mg
in tab.
op.1
S. Ssać 1 tabletkę 1 raz dziennie
w przerwach między posiłkami.

13. Fluoryzacja endogenna
Zymafluor – 1 mg
Rp.
Zymafluor 0,001
in tab.
op.1
S. Ssać 1 tabletkę 1 raz dziennie
w przerwach między posiłkami.

14. Fluoryzacja endogenna
Zymafluor - 0,25 mg
Rp.
Zymafluor 0,25 mg
in tab.
op.1
S. Ssać 1 tabletkę 1 raz dziennie
w przerwach między posiłkami.

15. Fluoryzacja endogenna
Przeciwwskazania:
Nadwrażliwość na fluor lub inne składniki preparatu, niemowlęta do ukończenia 6 m.ż.
Środki ostrożności:
Nie stosować, jeśli zawartość fluoru przekracza
0,7 mg/l w wodzie pitnej lub 0,01 mg/m3 w
powietrzu atmosferycznym. Ostrożnie stosować
u dzieci z niewydolnością nerek, moczówką
prostą i cukrzycą.
Działania niepożądane:
Może wystąpić przemijające zaczerwienienie skóry,
pokrzywka. Długotrwałe stosowanie dawki 2 mg
dziennie może wywołać przebarwienie szkliwa
zębów (fluoroza).

16. Interakcje:
Związki wapnia (także produkty
mleczne), magnezu i glinu osłabiają
wchłanianie fluoru z preparatu (należy
zachować 2-godznną przerwę między
podaniem preparatu oraz leków
zawierających te pierwiastki).
Uwagi:
U małych dzieci należy stosować
preparat pod nadzorem osób dorosłych
oraz przestrzegać zalecanych dawek.
Zaleca się podawanie preparatu przez
co najmniej 200-250 dni w roku.

17. Fluoryzacja egzogenna
(kontaktowa)
Ten rodzaj fluoryzacji
polega na bezpośrednim
kontakcie szkliwa zębów
wyrżniętych ze środkami zawierającymi
fluor, takimi jak
płukanki, pasty do
zębów, żele i lakiery.

18. Fluoryzacja egzogenna
Większość stosowanych obecnie
preparatów zawiera :




fluorek sodu (NaF)
monofluorofosforan sodu (MFP)
aminofluorek (organiczny związek
fluoru)
fluorek cynawy (SnF2)

19. Fluoryzacja egzogenna
Fluoro - żel
Rp.
2% Fluoro-żel
op.1
S. Niewielką ilość żelu nanieść na
szczoteczkę do zębów. Szczotkować 2 min. Wypluć. Nie płukać
jamy ustnej przez 30 min.
Stosować raz na dwa tygodnie.

20. Fluoryzacja egzogenna
Wskazania:
Leczenie próchnicy początkowej, nadżerek
nietypowych, ubytków klinowych, przy
obnażaniu szyjek zębów po usunięciu
kamienia nazębnego, po oszlifowaniu
koron, przy noszeniu protez częściowych
oraz aparatów ortodontycznych.
Przeciwwskazania:
Nie stosować w rejonach, w których
zawartość fluoru w wodzie pitnej
przekracza 0,7 mg/l. Nie stosować
częściej niż raz na 2 tygodnie. Żelu nie
należy stosować u dzieci poniżej 6 r.ż.

21. Fluoryzacja egzogenna
Fluormex - płyn
Rp.
Fluormex 10 mg/1,0
in sol.
op.1
S. 6 kropli nanieść na szczoteczkę
do zębów. Szczotkować przez 3
minuty. Wypluć. Nie płukać przez
30 minut.

22. Fluoryzacja egzogenna
Fluormex - żel
Rp.
Fluormex 12,5mg/1,0
in gel.
op.1
S. Niewielką ilość żelu nanieść na
szczoteczkę do zębów. Szczotkować przez 3 minuty. Wypluć. Nie
płukać przez 30 minut.

23. Fluoryzacja egzogenna
Wskazania:
Profilaktyka próchnicy, niedorozwój
twardych tkanek zębów, nadwrażliwość
szyjek zębowych, odwapnienie szkliwa.
Zabieg jonoforezy fluorkowej. Preparat
stosuje się również na wrażliwe powierzchnie zębów w następstwie stosowania
klamer, szyn, protez, aparatów ortodontycznych, a także po korekcie zgryzu
urazowego. Preparat jest przeznaczony
dla dorosłych i dzieci powyżej 5 r.ż.

24. Przeciwwskazania:
Nie stosować w rejonach, w których
zawartość fluoru w wodzie pitnej
przekracza 0,7 mg/l. Nie stosować
częściej niż raz na 2 tygodnie.
Preparatów nie należy stosować u
dzieci do ukończenia 5 r.ż.
Uwagi:
Przed rozpoczęciem fluorkowania szkliwa
zębów należy usunąć kamień nazębny.

25. Toksykologia fluoru


Fluor jest pierwiastkiem o małym zakresie dawki terapeutycznej. Oznacza to
realne niebezpieczeństwo przedawkowania.
Nadmiar fluoru prowadzi do zahamowania
aktywności wielu układów enzymatycznych
(m.in. fosfataz i esteraz) wskutek
łączenia się z Ca, Mg, Fe, Zn i Cu.
Ponadto hamuje przemianę węglowodanów
w cyklu Krebsa oraz pobieranie jodu i
syntezę tyroksyny.

26. Toksykologia fluoru
Fluoroza
Fluoroza zębów jest zaburzeniem pochodzenia rozwojowego. Jest ona określana jako
stan patologiczny, powstały w wyniku
nadmiernej ekspozycji zęba na związki
fluoru w okresie rozwoju szkliwa.
Nadmierna podaż fluoru powoduje gromadzenie się w skupiska kryształków
apatytu, które w
rezultacie odpadają od szkliwa.

27. Toksykologia fluoru
Dawka letalna
 Dorośli – 15 mg/kg masy ciała
 Dzieci – 5 mg/kg masy ciała
Dawka subletalna
 1mg/kg masy ciała

28. Toksykologia fluoru
Objawy zatrucia ostrego (występują po
około 1 godzinie od spożycia). Są to:
-
nudności
bóle brzucha
wymioty
wzmożone ślinienie, łzawienie, pocenie
bóle głowy
biegunka
osłabienie

29. Pierwsza pomoc
Należy jak najszybciej podać duże
ilości mleka i wywołać wymioty.
Trzeba natychmiast zawiadomić szpital
i przywieźć pacjenta w celu płukania
żołądka. W razie opóźnienia trzeba
podać dożylnie glukonian wapnia i
środek wymiotny. Prędkość działania
jest bardzo ważna, gdyż fluor szybko
się absorbuje.

30. DZIEKUJĘ ZA
UWAGĘ
Proszę się
przygotować na
sprawdzian